LLL in een brede structuur wordt opgenomen die verschillende beleidsdomeinen overkoepelt. Het gaat uiteraard over onderwijs, maar evenzeer over arbeidsmarkt-, vormings- of cultuurbeleid. Het VKS maakt het mogelijk dat LLL over de grenzen van verschillende beleidsdomeinen werk maakt van mogelijkheden om bij te blijven. Dat levenslang leren een must wordt in de toekomst, daarover is iedereen het eens. Dat werknemers de kans moeten krijgen om in de loop van hun carrière hun competenties op te krikken, wordt niet in twijfel getrokken. Over de concrete invulling is minder duidelijkheid. Ongetwijfeld heeft te reguliere onderwijsnet hierin een belangrijke opdracht. Maar daarnaast zijn er nog andere actoren. Niet alleen het reguliere onderwijs levert afgestudeerden af. Een belangrijk aantal scholieren verlaat de school zonder enig diploma of getuigschrift, maar verwerft elders zijn kennis en kunde. Ook zij maken deel uit van de regio die wil behoren tot de meest performante van Europa. Omwille van de impact van LLL is het belangrijk dat ook die andere competentieverstrekkers, vanuit hun deskundigheid, hun inbreng doen in het debat en de competentie-ontwikkeling mee vorm geven. Niet in het minst heeft ook de arbeidersbeweging hierin een belangrijke rol te spelen. Meer nog dan nu het geval is.
Valkuilen Het NVK wil zich graag mengen in het debat. Niet in het minst omdat LLL, naast een aantal ontegensprekelijke pluspunten, ook een aantal knelpunten of bedreigingen in zich draagt. Het NVK wil dan ook al van meet af aan proberen de valkuilen te vermijden… HET ONDERWIJS LEVERT DIPLOMA’S AF Wat is de houdbaarheidsdatum van een diploma in sectoren die onderhevig zijn aan de snelle technologische vernieuwingen? Hoe lang ben je ingenieur eens je het diploma behaalde? Zijn er, naast de voorwaarden om ingenieur te worden, ook voorwaarden om het te blijven? Het reguliere onderwijs geeft weinig aandacht aan dat aspect. De scholen passen weliswaar hun programma’s aan maar afgestudeerden moeten op eigen houtje op zoek naar bijscholing. Hogergeschoolden komen dan terecht in een circuit van private initiatieven, die zich vooral kenmerken door een minimum aan reglementering en controle. Vrijheid blijheid alom. Ook financieel liggen de drempels vaak hoog. Het resultaat is dat dergelijke vorming alleen kan als,
en voor de opleidingen waarvoor, de werkgever bereid is om financieel tussen te komen. Het kan nochtans anders. Via vormingsfondsen kan de werknemersbeweging wegen op het gevoerde opleidingsbeleid. Alleen moeten we dan niet alleen oog hebben voor laaggeschoolden en risicogroepen, maar moet ook geïnvesteerd worden in opleidingstrajecten voor relatief hooggeschoolden. Het NVK pleit voor het recht op LLL, ook voor hoger geschoolden. De ambitie van de Europese Unie en de Vlaamse regering vergt ook voor die groep de nodige maatregelen op vlak van vorming en bijscholing. De veronderstelling dat die groep van werknemers ook zonder extra inspanningen ‘bijblijft’, klopt niet. LEREN HEEFT ZIJN LIMIETEN Er zijn grenzen aan alles. Ook aan de bijkomende verwerving van kennis of competenties. Maar deze vaststelling mag geen vrijgeleide zijn om passief toe te kijken. Zelfonderschatting beperkt werknemers in hun mogelijkheden. Het komt erop aan werknemers te overtuigen van het belang van LLL en ze te begeleiden naar passende trajecten. Het moet echter ook duidelijk zijn dat LLL maar mogelijk is binnen een bepaald kader. Werknemers moeten de garantie krijgen dat de opleidingen geen verdoken evaluatiesysteem zijn. Het NVK pleit daarom voor neutrale en onafhankelijke opleidingsorganisaties die los staan van de werkgevers. NIET ALLEEN ONDERWIJS Werknemers verhogen hun competenties niet alleen via het onderwijs. Vaardigheden en kennis die iemand verwerft op informele basis in de loop van zijn carrière moeten ook in rekening gebracht worden. Elders Verworven Competenties (EVC) moet op een vlotte manier kunnen geattesteerd worden. LLL mag in geen geval helemaal uitbesteed worden aan het onderwijs. Ook niet voor hoger geschoolden. Als het gaat om leiderscapaciteiten en sociale vaardigheden is het informele circuit wellicht heel wat belangrijker. Werknemers moeten ook die verworven competentie op een vlotte, maar neutrale, manier kunnen valideren. Het zal belangrijk zijn om de principes die ingeschreven staan in het ontwerpakkoord over VKS verder te ontwikkelen vanuit een visie die vertrekt vanuit werknemers. Alleen dan zullen werknemers overtuigd zijn van de oprechte meerwaarde van levenslang leren. Om werknemers mee te krijgen in het project, zal het vooreerst nodig zijn hun vertrouwen te winnen… 17