boven weet te halen, ontstaan laatste waardevolle dagen die voor altijd in het geheugen blijven. Zoals de familie die nog eenmaal terugkeerde naar het landgoed waar zij vroeger had gewoond. Om daar met elkaar heel speciale dagen en uiteindelijk ook de uitvaart te beleven. ,,Zo fijn dat we dat hebben kunnen regelen,” zegt Monique. Haar manier van werken spreekt aan, maar blijkt vooral ook de juiste snaar te raken bij euthanasie. ,,Het moment van het einde staat vast. Dat betekent dat er echt naar het einde toe geleefd kan worden. Wat daardoor, naast het verdriet, veel vrijheid biedt om die dagen prachtig te vullen met mooie en intieme afscheidsmomenten.” ,,Als alles besproken en georganiseerd is, zoals testament, kaart, locatie et cetera, kun je die voorbereidingsfase loslaten en de vrijheid nemen om echt met elkaar te zijn. Op de manier zoals jij het wilt en waarin iedereen zich prettig voelt. Eigenlijk zou ik iedereen wel willen aanraden om zich daarmee in een vroeg stadium bezig te houden. Het geeft zoveel rust en is van zo’n meerwaarde voor later.”
DURF TE PRATEN Jaren geleden bedacht ze al dat het tijd was voor een andere generatie uitvaartondernemers. ,,Ik denk dat een uitvaartleider veel meer begeleider van de laatste fase is en daarin voor alle betrokkenen meer kan betekenen. Een gesprekspartner bij wie mensen het vertrouwen voelen voor hoe zij het afscheid willen vormgeven en wat echt belangrijk is voor hen.” Zelf haalt ze daarvoor alles uit de kast, om mensen met elkaar de mooiste, meest verdiepende en creatieve laatste weken te laten beleven die er mogelijk zijn. Zoals de opa die in zijn laatste week twee avonden achtereen met zijn kleinkinderen door haalde om hen nog eenmaal alle anekdotes te kunnen vertellen. Binnenkort brengt Monique een product uit dat logisch aansluit op haar visie. De box met praatkaarten zal het gesprek over thema’s als euthanasie, testament en spiritualiteit aanmoedigen. Met als belangrijkste boodschap: durf te praten. Lees ook de ervaringsverhalen op de volgende pagina’s…
NVVE De NVVE, Nederlandse Vereniging voor Vrijwillig levenseinde, is er voor iedereen met vragen, twijfels en angsten rondom het levenseinde. De organisatie helpt mensen, zodat zij op tijd en weloverwogen hun wensen kenbaar maken en daarmee de regie over het einde van hun leven hebben. De NVVE zet zich in voor het beschermen van de euthanasiewet en het verbeteren van de wet- en regelgeving. www.nvve.nl
36
LATER... als ik dood ben
‘Ik wil mijn zoons niet belasten’ Annette, alleenstaande moeder met twee zoons van 24 en 27 jaar, kreeg van haar oncoloog te horen dat ze nog kort te leven heeft. Ze kiest bewust voor euthanasie. „Het liefst zou ik er stilletjes tussenuit piepen, zodat ik het afscheid van mijn kinderen niet hoef aan te gaan.” Ze heeft de kaarsen aangestoken, lekkere dingetjes voor bij de thee neergezet. Annette straalt niet alleen hartelijkheid uit, maar zeker ook levenslust tijdens het gesprek over haar voornemen om zelf haar moment van afscheid te bepalen. Ze is een trotse alleenstaande moeder, zeer betrokken bij haar twee zoons van 24 en 27 jaar. Zij weten ervan. In 2014 kreeg Annette de diagnose borstkanker met uitzaaiingen in haar oksel. Niet veel later bleek ook haar andere borst aangetast. Immunotherapie zou een optie zijn, maar helaas werd ze voor de trial afgewezen. Annette legde zich neer bij de onheilstijding en besloot haar afscheid te gaan regelen. Haar oog viel op een bericht van uitvaartorganisator Monique van Reisen van DAGliefste die onder meer afscheidsbijeenkomsten organiseert op het strand. Ze hadden meteen een klik en zijn regelmatig op pad. On tour langs verschillende locaties. Enthousiast deelde ze haar zoons mee een afscheid op het strand te willen. Ze is een strandmens. Haar zoons hebben zo hun bedenkingen. Een afscheid op het strand, nou nee. ‘Mam, we gaan toch niet staan huilen op het strand waar nog veel meer mensen zijn’. „Of ik niet gewoon iets kan bedenken wat andere mensen ook doen.” Haar wens tot euthanasie liet ze jaren geleden al vastleggen. „Als alleenstaande moeder wil ik de dingen goed geregeld hebben. Ik vind het niks om de jongens te belasten met mijn aftakeling. Ik wil ze ook niet weken laten waken wat zo is als ik kies voor palliatieve sedatie. Als ik mezelf niet meer kan verzorgen, is het mooi geweest.” Volgens de prognose is het zover in mei, maar dat wil ze nog niet. „Ik wil erbij zijn als mijn jongste zijn bul haalt, dat heb ik hem beloofd.” Maar als het wel zover is, weet Annette exact hoe ze het wil. Zoals boven in haar eigen bed inslapen en daar blijven tot het moment van afscheid. Het liefst zou ze
