— dzika polska — brutalność byków, ale... wobec innych byków. I tylko wobec nich. Nigdy wobec dam i ich potomstwa.
• Natarczywość
Do grupy łań, którą już zaczęliśmy filmować, zbliża się byk. Próbuje je zagnać na jemu tylko wiadome miejsce. Bowiem dla byka nic nie jest tak ważne, jak akt posiadania. On daje mu poczucie rangi, ważności, dodaje odwagi, by stanąć naprzeciw rywala. Tymczasem łanie przyszły sobie pojeść i najwyraźniej zamierzają tu pozostać. Byk jest natarczywy, przypomina bieganiem i niedwuznacznymi szturchnięciami o swych rzekomych prawach władcy stada. Daremnie. Łanie spokojnie żerują, za nic mając wszelkie popisy i pogróżki. Doprawdy, mamy wrażenie, że bycze życie wcale nie jest... bycze. Zauważony przez nas samiec niczego już tego ranka nie wskóra. Łanie pozostaną tu, gdzie im wygodnie. Naszej ekipie, tak naprawdę, jest to bardzo w smak. Zdobywamy sporo zdjęć panoszącego się, niezbyt zresztą dorodnego, byka, a przede wszystkim – wiele sugestywnych portretów łań. I, trzeba przyznać, to one są
ŁANIE ZDAJĄ SIĘ
spokojnie znosić wrzenie na rykowisku.
drzew? Łanie przyszły tu zapewne żerować. Byki w czasie rui w ogóle nie jedzą. Natomiast ich damy najwyraźniej starają się utrzymać w mocy wszelkie typowe atrybuty codziennego życia: jedzenie, sen, relaks... Nie potrafimy w półmroku poznać, która łania jest licówką – przewodniczką stada. O ile tutaj, oczywiście, któraś z nich naprawdę nią jest. Licówka to doświadczona, mająca już swoje lata i swój zasób spostrzeżeń samica. Umie wyczuć niebezpieczeństwo, potrafi odprowadzić stado w bezpieczne miejsce. Trzymają się jej zarówno inne łanie, jak i młode, jeszcze „nieopierzone” byczki, pozostające z reguły w żeńskich stadkach, nim staną się bykami z prawdziwego – oczywiście, wedle jelenich standardów – zdarzenia. Długie minuty mijają, nim operator odważa się zrobić kilka ujęć. Ostrożność samic i nam się udziela. Ich oczy są wymowne, ale jedyne, co umiemy z nich wyczytać, to strach. Mijają kwadranse, nim któraś odważy się skubnąć odrobinę zieleniny.
• Czułość
Od stada odbija mały jelonek. Chyba roczny. Jeszcze słaby i naiwny. Ale – jak każdy przedstawiciel zwierzęcej młodzieży 38—echa leśne jesień 2012
— Głos samca jelenia, słyszany z odległości, wydaje się dużo potężniejszy niż dobiegający z bliska. To zjawisko dotyczy zresztą także głosów godowych wielu innych zwierząt. —
– ciekawski. Zbliża się, jakby z góry uprzedzony, że za wykrotem ukrywa się coś interesującego. Schowani, czekamy w napięciu. Po chwili zwierzak jest tuż-tuż. Próbujemy udawać martwe pnie, płachty kory. Cokolwiek. Coś podpowiada nam, że tak młoda istota powinna się łatwo nabrać. Co za błąd. Przekroczywszy magiczną granicę ściany wykrotu, nagle reflektuje się: tu są obcy! I od razu daje nogę... Biegnie wprost do swojej rodzicielki. I oto zamiast walki byków – na którą, nie da się ukryć, tak bardzo czekaliśmy – mamy czułą scenę jak z serialu. Matka tuli swą pociechę, liże, obrzuca czułymi spojrzeniami. Bliskość matki i dziecka – to coś, na co – jak wynika z wielu obserwacji – dorosłe samce muszą baczyć szczególnie. Jakikolwiek przejaw brutalności wobec potomka łani przekreśla szanse byka u tej akurat samicy. Bo jelenie damy tolerują, owszem,
ujmująco piękne. Byki – raczej tragikomiczne w swej przesadzie. Mamy podczas tej wyprawy okazję widzieć jeden akt miłosny. Niestety, nie udaje się go sfilmować, bo wszystko tonie w kompletnej szarówce. Czy zresztą wypada nazywać go miłosnym? Ileż się byk musiał nachodzić przy stadzie, aby wreszcie oderwać od niego i odprowadzić w trochę intymniejsze miejsce upatrzoną samicę. A ta zresztą sprawiała cały czas wrażenie kompletnie obojętnej. Także podczas trwania samego aktu, przedłużającego jeleni ród… I tak, po raz kolejny dochodzimy do wniosku, że byki – to popisy, szaleństwa, nieustanne okazywanie swej doskonałości i – jakże szybko u jeleni przemijającej – potęgi. Łanie z kolei – to samo życie, a w nim – gracja i czułość. W żaden sposób nie muszą zabiegać o samcze względy. To one wybierają, decydują i grymaszą. Swoje kobiece prawa mają zapewnione i nie potrzebują o nie walczyć. ¶