M ariola K luczek
gęś gęgawa
zakochuje się z dnia na dzień.
Skok w bok
fot. Lubor Cacko/Wildlife Pictures/Reporters/REPORTER
fot. Piotr Kamionka/Angora/REPORTER
Ptaki, podobnie jak my, umieją kochać, potrafią być wierne, czułe, chronić się nawzajem. Mistrzami w sztuce kochania są łabędzie, które zakochują się raz, za to na całe życie. Gdy jedno umiera, drugie pozostaje w nieutulonym żalu. Ale, oczywiście, nie u wszystkich gatunków obowiązuje wierność aż po grób. Jeszcze w latach 60. ub.w. uważano, że 90 proc. wszystkich gatunków ptaków jest monogamicznych. Odkąd ornitolodzy badają DNA, potrafią sprawdzić, czy partner samicy jest faktycznie ojcem jej potomstwa, ptasia niewierność została więc zdemaskowana. Wyszło bowiem na jaw, że aż u trzech czwartych tych niby-wiernych gatunków pojawiają się pisklęta „z nieprawego łoża”. Nawet słynące z oddania swemu towarzyszowi sikorki potrafią stracić głowę dla stojącego wyżej w hierarchii stada samca, a jaskółki dla długoogoniastego przystojniaka… Najwierniejszymi skrzydlatymi obwołano sowy i ptaki morskie. Najbardziej „zdradliwe” okazały się drobne wróblowate: potrzos, wireonek czerwonooki i nadobniczka drzewna — podobno co drugie złożone przez nie jajeczko to rezultat skoku w bok.
Potrzos
nie grzeszy wiernością.
Tak cię kocham
W
brew przyjętej opinii o „zwierzęcej” miłości, obliczonej wyłącznie na zaspokojenie popędu płciowego – brutalnej, zmysłowej i nietrwałej, u większości stworzeń uczucie odgrywa doniosłą rolę. Najlepszym tego przykładem są kawki, które dojrzewają do rozrodu w wieku dwóch lat, ale… „zaręczają się”, mając pięć miesięcy. Samiec wabi samiczkę do gniazda, znosi narzeczonej pożywienie, a ona w rewanżu przeczesuje mu dziobem pióra. Od tej pory ma w stadzie taką samą rangę, jak jej wybranek. Oswojona kawka potrafi nie mniej szaleńczo zakochać się także w swoim opiekunie. Zdarza się wtedy, że w dowód uczucia wtyka mu do ucha upolowane robaki. Równie hojnie obdarowują się u nas bardzo rzadkie i ściśle chronione ostrygojady, zwane inaczej srokami nadbrzeżnymi, które przynoszą sobie nawzajem kamyki i muszelki. Rekordowo nieracjonalnie potrafi zachowywać się samiec gęsi gęgawy, który zakochuje się z dnia na dzień, od pierwszego wejrzenia. „Wzrasta napięcie mięśni, przez co zmienia się zewnętrzny zarys postaci zakochanego gąsiora. Przelatuje on nawet najmniejsze odległości, jakie każda rozsądna gęś przebywa pieszo. Zachowuje się niczym chuligan na motocyklu, wszędzie szukając zwady. O tym, że wybranka jest mu przychylna, domyśla się tylko z wyrazu jej oczu”… — pisze Konrad Lorenz, znany zoolog i etolog, laureat Nagrody Nobla za odkrycia związane ze wzorcami zachowań, w swoich „Opowiadaniach o zwierzętach”. Nie u wszystkich gatunków zaloty są równie euforyczne. U żab okres godowy przypomina raczej polowanie. Ponieważ samców jest znacznie więcej niż samic, już w marcu rozpoczyna się gorączkowe poszukiwanie partnerki i wyśpiewywanie miłosnych treli. Determinacja bywa tak wielka, iż zdarza się, że zalotnik ląduje na grzbiecie innego samca lub… na rybie.
Żarłoczny seks
modliszki tête–à–tête.
Choć to pojęcie funkcjonuje także w naszym słowniku, w świecie zwierząt potrafi przybierać formę dosłowną. Obiad z kochanka? Bywa i tak. Choć samica zjadająca podczas aktu seksualnego swojego partnera to jedno z najdziwniejszych zjawisk w przyrodzie, dosyć często spotyka się je zwłaszcza wśród owadów. U modliszek, na przykład, w 5–30 proc. przypadków (w zależności od badań) samiec nie przeżywa kopulacji. W świecie pająków „mężczyźnie ” też nie jest łatwo — u niektórych gatunków samica mierzy 5–6 cm, a samiec zaledwie 4–10 mm. Żeby nie zostać zjedzonym, skrada się do wybranki ostrożnie od tyłu. Potem wskakuje na nią i trzyma się z determinacją jej odwłoka. Podobno im bardziej ma owłosione odnóża, tym większe są jego szanse. lato 2012 echa leśne—27
fot. Berndt Fischer/Premium Stock/EAST NEWS
teksty:
fot. PKINA/EAST NEWS
— dziwny jest ten świat —