— ZWIERZYNIEC —
E… AW K E CI MISTRZ W KAŻDYM CALU TO Ryś to trzeci, po niedźwiedziu i wilku, największy europejski ssak drapieżny. Podziwiany jest za piękne futro, niepowtarzalne w rysunku i fakturze, harmonijną, typową dla wielkich kotów budowę i nadzwyczaj rozwinięte zmysły. Dowiedziono, że słyszy głos gwizdka policyjnego z odległości 4,75 km, podczas gdy pies – z 3,5 km, a człowiek o doskonałym słuchu – z 2,5 km. Szmer myszy potrafi zlokalizować z dystansu 65 m. Wrażliwość na dotyk ma dwa razy wyższą niż kot domowy.
SPOTKANIE Z RYSIEM fot. Krzysztof Tomasiak
W 2007 r. do mazurskiego przedsięwzięcia włączyła się organizacja WWF Polska. Obecnie realizuje ona projekt „Aktywna ochrona nizinnej populacji rysia w Polsce”. Jak informuje Stefan Jakimiuk, lider tego projektu, od 2009 r. mazurska populacja, zasilana jest także dzikimi osobnikami, odławianymi w Estonii. Zwierzęta wypuszczane na wolność są monitorowane dzięki obrożom telemetrycznym GPS. Aby poprawić bazę pokarmową jeleniowatych – podstawę pożywienia rysi – WWF zakłada dla nich poletka zgryzowe, a także realizuje projekt odnawiania lasów tzw. metodą Sobańskiego. Polega ona na wsiewaniu np. z sosną, gatunkiem wiodącym, gatunków liściastych, chętnie zgryzanych przez jeleniowate, co pozwala uchronić właśnie tę sosnę przed żarłocznymi roślinożercami. W lutym 2011 r. na terenie 12 nadleśnictw leżących w granicach Puszczy Piskiej i Lasów Napiwodzko-Ramuckich przeprowadzono inwentaryzację, w której uczestniczyli leśnicy LP i członkowie kół łowieckich. Zidentyfikowano 51 wilków i 8 rysi, co oznacza że reintrodukcja naszego „tygrysa” przynosi efekty. – Prace, planowane do 2014 roku, zapewne się przeciągną – mówi Stefan Jakimiuk. – Według opinii dr. Ursa Breitenmosera ze Szwajcarii, którego WWF zaprosił na wizytację, potrwają one dłużej niż zakładano na początku. Wypuszczane rysie muszą być na bieżąco monitorowane, żebyśmy wiedzieli, jak adaptują się w przyrodzie. Należy również zabiegać o akceptację społeczną – oswoić miejscową ludność, również myśliwych, z obecnością tego drapieżnika. • RICHARD I BOHUN We wspomnianym projekcie – nie tylko przy inwentaryzacji – ma swój udział wielu leśników. Natomiast na południu Polski, w Nadleśnictwie Katowice, jest człowiek w zielonym mundurze, który ratuje rysie w pojedynkę, To Jacek Wąsiński, który
to dziś prawdziwa rzadkość.
z żoną i synem już od dwudziestu lat prowadzi w Mikołowie schronisko dla dzikich zwierząt. Na liście setek uratowanych przez niego istot jest sześć rysi. Cztery z nich to dożywotni pensjonariusze schroniska, dwa – po odchowaniu odzyskały wolność. – Richard, pierwszy młodziutki ryś, trafił do mnie w 1998 r. z Nadleśnictwa Ujsoły, gdzie prawdopodobnie stracił matkę. Uratowaliśmy go i był przygotowywany do wypuszczenia na wolność, ale ostatecznie został ze względu na kłopoty ze zdrowiem. Jest u nas piętnasty rok i ma w schronisku zapewnione dożywocie – mówi Jacek Wąsiński. Taki sam los czeka Bohuna – dorodnego rysia, którego myśliwi znaleźli zawieszonego na siatce grodzeniowej w okolicach Przemyśla. Chcąc uwolnić się z pułapki, próbował odgryźć sobie przednią łapę. Trafił do przemyskiego schroniska, w którym, po amputacji poranionej kończyny, doszedł do siebie. Potem przywieziono go do Mikołowa. Tu zostanie, bo na wolności nie dałby sobie rady. – Obydwoma samcami zainteresowali się naukowcy z Wrocławia, którzy tworzą bank genów i nasienia dzikich zwierząt. Być może, Richard i Bohun też zostaną w tym celu wykorzystane – informuje mój rozmówca. W schronisku są również na stałe Jaś i Małgosia – kociaki, które matka odtrąciła po urodzeniu we wrocławskim zoo. Do Mikołowa trafiły w 2007 r. i prawie natychmiast zrobiły karierę… aktorską. Zagrały główne role w serialu filmowym Jana i Bożeny Walencików „Saga prastarej puszczy”. Po rocznej pracy w odcinku „Sagi”, zatytułowanym „Opowieść o rysiu”, wróciły do wiosna 2013 ECHA LEŚNE—17
➺