— CZŁOWIEK I LAS —
❧ Wojskowy dryl i kordelas Oficjalny strój pracownika lasu zmieniał się z biegiem lat, tak jak zmieniał się zakres obowiązków zawodowych, ale wciąż czerpał z tradycji narodowych i nawiązywał do munduru wojskowego. Z czasem stało się to wyróżnikiem polskiego leśnictwa w Europie, podkreślając ścisłe związki leśników ze służbą państwową. A ludzie w zielonych mundurach z orzełkiem na guzikach i czapkach wielokrotnie dowodzili gorących uczuć patriotycznych. W odrodzonej, II Rzeczypospolitej dźwigające się ze zniszczeń wojennych państwo nie o razu było w stanie zapewnić jednolity ubiór dla formującej się administracji leśnej. Panowała zatem różnorodność pod względem umundurowania i oznak służbowych, dość powszechnie sięgano po stroje po byłych armiach zaborczych. W 1924 r. Prezydent RP wydał rozporządzenie o organizacji lasów państwowych. Jednak dopiero 1 marca 1930 r. ukazało się rozporządzenie Rady Ministrów, które szczegółowo uregulowało kwestie mundurowe. Zasadniczym kolorem munduru leśnego było wtedy brunatnozielone khaki, a na guzikach z białego metalu i czapce widniał srebrny orzeł. Przykładano wtedy ogrom46 —
ECHA LEŚNE jesień
2016
Mundur
załoga Nadleśnictwa Dębno (k. Szczecina) w latach 50. ub.w.
Fot. „Echa Leśne˝ 1930 r.
wegług wzoru z lat 30. ub.w.
Fot. archiwum autora
dopiero osiemnaście lat później). Carski ukaz ustalił zarazem zieloną barwę leśnego ubioru, jego krój oraz wzory haftowanych w kolorze srebra dystynkcji służbowych. Przyjęte wtedy ornamenty z motywami liści dębu i żołędzi przetrwały do dziś. Strój XIX-wiecznego leśnika był bardzo zbliżony wyglądem do mundurów wojskowych okresu napoleońskiego. Podobnie jak one, zachował polską symbolikę narodową. Oficjalnym godłem Królestwa Polskiego był wówczas czarny, dwugłowy orzeł carski z umieszczoną na piersiach polską tarczą herbową na gronostajowym płaszczu. Jednak godłem wojskowym pozostał Orzeł Biały, który trafił też na guziki mundurów „oficerów leśnych". Dość precyzyjnie określono wtedy okoliczności i zasady noszenia ubioru: „Urzędnicy leśni obowiązani są nosić mundur, ile razy są w pełnieniu obowiązków swoich i kiedy się Zwierzchnikom przedstawiayą, wyiąwszy Profesorów, Urzędników linii Biurowey i uczniów Szkoły Leśney, którzy tylko w dni galowe do noszenia munduru są obowiązani”.
ną wagę do wszelkich detali i zasad noszenia srebrna lub złota) oraz mosiężne lub srebrne munduru, a leśnik wyglądem przypominał okucie skórzanej pochwy świadczyły o ranoficera Wojska Polskiego. Elegancji płasz- dze urzędnika leśnego. Nawiązaniem do tej czowi i kurtce mundurowej przydawały pat- honorowej i paradnej broni białej, noszonej ki z ciemnozielonego aksamitu z motywem przez leśników w okresie II RP, jest dziś Korlistków dębowych, obszyte srebrną nicią delas Leśnika Polskiego, traktowany już jako haftu ozdobnego tzw. bajorkiem. Podobne szczególnie prestiżowe odznaczenie. Jest to dystynkcje obowiązują do dziś i różnią się – ustanowione zarządzeniem dyrektora genepomiędzy sobą liczbą haftowanych „gwoź- ralnego LP w 1996 r. – najwyższe wyróżniedzi”, gałązek i kolorem wypustek, które nie, które można otrzymać w leśnej branży. świadczą o funkcji i stanowisku leśnika. Z rąk dyrektora generalnego i regionalnych Obowiązkowym uzupełnieniem munduru dyrektorów LP otrzymują je zarówno leśnicy, leśnika z lat 30. i 40. ub.w. były pas, czapka jak i osoby spoza tego środowiska, w dowód angielska, zwana potem także maciejówką. uznania za szczególne zasługi dla rozwoju Był też kordelas, którego rękojeść (drewniana, Lasów Państwowych i gospodarki leśnej.