— ZWIERZYNIEC —
• PRACA U PODSTAW
W ubiegłym roku nadleśnictwo rozpoczęło współpracę z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi SA (PSE), do których należy linia i słupy. Leśnicy chcieli ruszyć z projektem transmisji online (podobna, prowadzona z gniazda bielików, cieszyła się ogromną popularnością). Wspólnie z energetykami i Komitetem Ochrony Orłów zainstalowali na słupie solidną platformę oraz kamery. Rzecz jasna, na czas montażu linia wysokiego napięcia była wyłączona. – Umożliwienie podpatrywania życia tych rzadkich ptaków traktujemy jako misję. Zależy nam na promocji tego gatunku, a tylko dzięki edukacji uzmysłowimy ludziom, że warto chronić przyrodę – mówi Tomasz Konieczny. I dodaje, że za naszą zachodnią granicą żyje około 600 par rybołowów, w całej Europie jest ich około 8 tys. par, a w Polsce zaledwie około 30. Skąd taka duża różnica?
W
IE O W ART
DZI
EĆ
RYBOŁÓW to średniej wielkości (długość ciała: 55–70 cm, rozpiętość skrzydeł: 145–183 cm, masa: 1,1–2 kg) ptak szponiasty. Od innych szponiastych odróżnia go kilka cech. Jego palce mają jednakową długość, skoki są siatkowane, szpony zaokrąglone, a nie rowkowane. Poza tym rybołowy mają zewnętrzny palec odwracalny, co pozwala im chwytać ofiarę dwoma palcami z przodu i dwoma z tyłu. Jest to szczególnie przydatne przy łapaniu śliskich ryb, którymi się żywią. Obie płcie są jednakowo ubarwione, ale samice są nieco większe od samców. U dorosłych ptaków wierzch ciała jest jednolicie brązowy, brązowy pas biegnie też od oka, bokiem szyi na grzbiet. Spód jest biały, na szyi i piersi widoczny jest szeroki pas brązowych plamek. Na białej głowie widać ciemny pasek oczny i sterczące pióra na ciemieniu oraz potylicy. Dziób i nogi są szaroniebieskie. Długie, wąskie, brunatne skrzydła w locie są zgięte w nadgarstkach, a krótki, prosto ścięty ogon układa się w kształcie litery M. Pisklęta tuż po wykluciu pokryte są jasnoszarym puchem, nieco ciemniejszym na grzbiecie i skrzydłach. Po 11 dniach wyrasta im nowy, znacznie gęściejszy i ciemniejszy. Pióra, początkowo tylko na głowie i karku, pojawiają się ok. 14. dnia życia. Po 42 dniach maluchy są już prawie całkowicie opierzone. Aż do szóstego tygodnia życia karmi je samica, później odbierają pokarm także od samca. Z gniazda wyfruwają po 51–53 dniach życia, chociaż przez kolejne tygodnie są jeszcze karmione przez rodziców. Na zimowiska rybołowy odlatują pod koniec sierpnia.
Fot. Cezary Korkosz
się właśnie na słupach. Zaletą takiego rozwiązania jest stabilne gniazdo, niedostępne dla drapieżników no i ta doskonała widoczność we wszystkich kierunkach – zauważa pan Tomasz. O tym, że słup jest dobrym wyborem świadczy także sukces lęgowy ptaków. Co roku wyprowadzają dwa, trzy młode. Tylko raz w ciągu tylu lat nie złożyły jaj.
Fot. archiwum CLIP
– Przez wiele lat uważano te ptaki za szkodniki rabujące stawy rybne. Obliczono, że w ciągu sezonu lęgowego para zjada ok. 170 kg ryb; kiedy wyklują się pisklęta, samiec codziennie łowi około siedmiu sztuk. Właściciele stawów często strzelali do ptaków. Niestety, zdarza się to również dzisiaj – wyjaśnia zastępca nadleśniczego. Takie jak ta transmisje online powoli zaczynają zmieniać nastawienie ludzi do ptaków szponiastych. W niedalekiej od Lipki Radawnicy uczniowie gimnazjum założyli klub przyjaciół rybołowa. Spotykają się z przedstawicielami Komitetu
Ochrony Orłów, którzy opowiadają im o tym i innych gatunkach skrzydlatych drapieżników. Prawdopodobnie w przyszłości na terenie tego wielkopolskiego nadleśnictwa pojawią się kolejne platformy dla rybołowów. – W innych krajach są całe kolonie tych ptaków, na jednym słupie potrafi być aż kilka gniazd – mówi Tomasz Konieczny. Jego zdaniem, są duże szanse, że platformy zostaną zasiedlone przez potomstwo Szuwarka i RoSzponki (rybołowy łączą się w pary, kiedy mają trzy lata). Już dwukrotnie w pobliżu gniazda zaobserwowano młodego, trzeciego ptaka. ¶
LATO 2015 ECHA LEŚNE — 17