Werkinnovatie Prijs Larcom: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

DE WAARDE VAN EEN DUURZAAM WOON- EN WERKPERSPECTIEF Betaalbare woningen leveren betaalde banen op voor mensen die niet op eigen kracht een baan kunnen krijgen.

L A R C O M

Projec t voorstel

2

DE WA ARDE VA WOON- EN WER

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

N EEN DUURZAAM RKPERSPECTIEF 3

L A R C O M

INLEIDING Vaak weet je wel wat een goed plan is maar zoals zoveel goede plannen, “timing is everything”. Wanneer breng je goede ideeën naar de markt? De Werkinnovatieprijs zorgde voor de timing om ons project “het bouwen van betaalbare woningen met betaalde banen” vorm en inhoud te geven.

Het grote verschil tussen de Werkinnovatie Prijs en alle andere vormen van gelden die om wat voor manier dan ook voor ons domein beschikbaar komen, is dat deze prijs terecht komt bij de ondernemer en niet bij beleidsmedewerkers, interimmers, planmakers en andere veelal bestuurlijke organisaties die allemaal goede bedoelingen hebben. Ik realiseer me dat dit nogal een statement is, maar vaak lopen we hier wel tegenaan.

Ons project speelt volledig in op de huidige actualiteit. Het heeft met meerdere maatschappelijke thema’s behoorlijke raakvlakken. In november is er in Den Haag diverse keren gesproken over de gerealiseerde aantallen extra banen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook hier weer ‘onderzoeken en discussies’ terwijl ons vak niet moeilijk is: gewoon doen. Daarnaast de discussie over de woningnood, de protesterende boeren over de uitstoot van stikstof en ga zo maar door. Ons project zal deze problemen niet in een keer oplossen maar levert wel een bijdrage. Een bijdrage vanuit een ‘hands-on’ mentaliteit. We gaan geen beleid maken maar woningen bouwen.

Dat doen we met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, voor mensen die soms wanhopig op zoek zijn naar een woning.

Rob Houthooft Directeur Larcom

Youtube kanaal Larcom

Voordat u dit plan leest zou het goed zijn eerst dit filmpje te bekijken, waarin ik uitleg waarom dit vraagstuk zo belangrijk voor ons en de maatschappij is.

4

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

5

L A R C O M

INHO 1. M A N AGEMEN T SA MENVAT T ING

3. DE WA ARDE VAN WERK

Aanleiding 1o

De mensen en de aantallen

30

Samenvatting 14

Ontwikkeling en begeleiding

32

Aangesloten partijen 15

Schaalbaarheid 33

Waarom innovatief? 16

Dienstverbanden 33 Communicatie en bereikbaarheid doelgroepen

2 . D E W A A R D E V A N E E N D U U R Z A A M WOON- EN WERKPERSPECTIEF Inleiding 20 Container vs woning 21 Woning vs inzet medewerkers

23

Woning vs de markt(segmenten)

24

4. MAATSCHAPPELIJKE EFFECTEN De maatschappelijke waarde van een baan

38

De waarde van een woning

39

De waarde van het nieuwe bouwen

40

Sales en orderportefeuille 26

6

34

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

UD 5. STAKEHOLDERS

8. SWOT-ANALYSE

Stakeholders 48

Swot-analyse 62

6. GOVERNANCE

9. GO / NO GO ANALYSE

Governance bij de start

52

Governance na 2 jaar

53

Go/No Go analyse 66

7. F I N A N C I Ë L E O N D E R B O U W I N G Financiële onderbouwing 56

Werkinnovatie Prijs

7

L A R C O M

8

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

1 MAN AGEMEN TSAMENVAT TING

Werkinnovatie Prijs

9

L A R C O M

1.1

AANLEIDING

1. WONINGNOOD De afgelopen tien jaar is het aantal daklozen ongeveer verdubbeld, tot zo’n veertigduizend. Nog eens vele tienduizenden – de schattingen lopen uiteen – wonen in een huisje op een vakantiepark.

Hoeveel jongeren wonen nog bij hun ouders, terwijl ze het liefst een eigen huis zouden willen? Hoeveel studenten blijven nu hangen op hun kamer omdat er geen doorstroom mogelijk is? Hoeveel statushouders met een vergunning wachten er op een woning en welke sociale onrust ontstaat er wanneer er bepaalde voorrangsregels worden toegepast?

10

Ook al valt het dus niet eens zo op, het is er wel: Nederland heeft een enorm tekort aan woningen. Volgens een rapport van vlak voor de zomer staan er in het hele land nu 331.000 woningen te weinig, en dat tekort zal de komende jaren verder oplopen, tot 419.000 in 2025. En het vreemde is: dat woningtekort bestaat al lang. Toch dringt het besef dat er

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

11

L A R C O M

iets gedaan moet worden maar nauwelijks door tot politiek Den Haag. Sterker nog, woningbouw leek lange tijd verdwenen van de Haagse prioriteitenlijstjes.

A ANDACHT VOOR SPECIFIEKE GROEPEN ( S TA R T E R S , M I D D E N I N K O M E N S ) E N K WETSBARE DOELGROEPEN

Voor starters en middeninkomens is het lastig om in de huidige woningmarkt een passende woning te vinden. Zij moeten vaak genoegen nemen met de beschikbare voorraad. Verder is het aandeel van starters op de koopmarkt gedaald van 48% in 2013 naar 32% in 2019. Op lange termijn zijn daarom meer koop- en huurwoningen nodig voor deze groep. Zo hebben corporaties en gemeenten onlangs laten weten 80.000 nieuwe woningen te gaan bouwen met behulp van de regeling vermindering verhuurdersheffing.

Naast de starters en middeninkomens lopen kwetsbare groepen tegen soortgelijke problemen aan. Als oplossing gaat 50 miljoen euro extra naar de opvang van dak- en thuislozen en zijn partijen actief bezig met het faciliteren van nieuwe flexwoningen.

" WE HOEVEN NIETS NIEUWS TE VERZINNEN, ALLEEN NOG KOPPELEN 2 . D E W ER K I N G VA N D E P A R T I C I P AT I E W E T

De Participatiewet heeft als doel om meer mensen te laten deelnemen aan het arbeidsproces en hen minder afhankelijk te maken van een uitkering. Ook is het de bedoeling dat de Participatiewet duidelijkheid en uniformiteit biedt in het begeleiden van arbeidsbeperkten naar werk. Deze doelstellingen blijken de afgelopen jaren niet te zijn behaald.

12

Voor jonge arbeidsgehandicapten is de kans om werk te vinden sinds de invoering van de Participatiewet wel toegenomen. De banen waarin zij terechtkomen, zijn echter vaker van tijdelijke aard. Hun inkomen is gedaald.

Voor mensen met een Wsw-indicatie is de kans op werk sinds de invoering van de Participatiewet afgenomen, hun uitkeringsafhankelijkheid nam toe. Voor hen blijkt de nieuwe regeling ongunstig uit te pakken. Voor mensen die een bijstandsuitkering ontvangen heeft de Participatiewet nauwelijks effect. Hun kansen op een baan waren laag vóór de invoering van de Participatiewet en zijn dat sinds 2015 nog steeds.

De instrumenten die de Participatiewet biedt om mensen uit de doelgroep naar werk te begeleiden, helpen werkgevers

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

nauwelijks over de drempel om arbeidsgehandicapten een baan te bieden. Vaak zijn zij niet op de hoogte van het bestaan van de instrumenten. Zij hebben vooral behoefte aan ondersteuning bij het aanpassen van de werkplekken aan arbeidsbeperkten. De vraag is in hoeverre de instrumenten hierin voorzien. Gemeenten benutten de instrumenten wel, maar kunnen uit kostenoverwegingen geneigd zijn vooral te focussen op de groepen met de meeste kans op een baan en uitstroom uit de uitkering. Daarnaast blijkt vooral de invulling van het matchingsproces cruciaal voor een succesvolle plaatsing Kijken we naar de toekomst dan zien we enkele lichtpuntjes. De trends in gerealiseerde plekken beschut werk, de aanpak van jonggehandicapte ‘nuggers’ (niet-uitkerings-

gerechtigden) en aantallen banen in de banenafspraak vormen een reden tot enig optimisme. Deze lichtpuntjes worden overschaduwd door de structurele problemen bij de Participatiewet en de onzekere positie van de doelgroep.

Ondanks enkele positieve resultaten moeten we concluderen dat de Participatiewet de komende jaren nog flink wat werk behoeft om succesvol te kunnen zijn.

3 . CONCLUSIE

Twee majeure vraagstukken (veelal bestuurlijk gedreven) voor de BV Nederland, waarvan de markt aangeeft dat ze redelijk eenvoudig op te lossen zijn. Voor beide vraagstukken hoeft niets nieuws gecreëerd te worden, alles bestaat al.

We hoeven niets nieuws te verzinnen, alleen nog koppelen.

Werkinnovatie Prijs

13

L A R C O M

1.2

SAMENVATTING

Betaalbare woningen leveren betaalde banen op voor mensen die niet op eigen kracht een betaalde baan kunnen krijgen.

Betaalbare containerwoningen die worden geproduceerd door middel van een vereenvoudigd productieproces met gestandaardiseerde onderdelen waarbij er wordt geproduceerd zoals een auto wordt geproduceerd. Op deze manier wordt het productieproces zeer toegankelijk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door deze manier van bouwen, kunnen er op gestandaardiseerde manier meer woningen worden gebouwd voor circa 60%

14

van de prijs van traditionele bouw. Alle woningen worden gebouwd van gerecyclede zeecontainers, met duurzame materialen en groendaken. De sedumdaken zorgen ervoor dat CO2 en stikstof wordt opgevangen en gefilterd. Door deze natuurlijke luchtfilter creĂŤren we schonere lucht en dit draagt bij aan een beter klimaat. Omdat we de woningen in een productiehal bouwen, is er veel minder uitstoot door woon-werkverkeer naar en van de bouwlocaties. Er is geen externe bouwplaats waar bouwvakkers dagelijks naar toe moeten reizen. De gestandaardiseerde onderdelen en het vereenvoudigde productieproces zijn uitermate geschikt om, met de juiste begeleiding, op de werkvloer direct mensen een betaalde arbeidsplaats te bieden. Er is veel vraag naar betaalbare woningen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt willen graag een job waarbij ze interessant werk doen, trots zijn en zich gewaardeerd voelen. Met ons plan doen we recht aan beide behoeftes.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

1.3

AANGESLOTEN PARTIJEN 1 . L A R C O M W E R K L E E R B E D R I J F, VA N A N A A R B

Larcom (www.larcom.nl) is een toonaangevend Werkleerbedrijf, met een uitgebreide infrastructuur en een ervaren team van betrokken professionals. Als verbindende schakel tussen doelgroep, overheid en bedrijfsleven brengt Larcom mensen van A(fstand) naar B(ijdrage). Larcom is een onafhankelijke stichting die niet is verbonden met bestuurlijke instanties en/of inmenging. Door deze unieke positie is Larcom, na de invoering van de Participatiewet in 2015, in staat geweest om voor meerdere gemeenten (ca. 15) dienstverlening uit te voeren binnen het werkveld van de Participatiewet.

door alle ondernemers. Het Ondernemershuis Vechtdal is voor dit project onder meer de verbindende schakel tussen Provincie Overijssel en diverse investeringsfondsen.

4.GEMEENTEN OMMEN, HARDENBERG EN DALFSEN.

Drie gemeenten die deel uitmaken van de subregio nemen deel in dit project. Zij hebben de toezegging gedaan om medewerking te verlenen en willen graag mensen plaatsen vanuit hun bestanden, alsmede de financiële bijdrage van 50% loonkostensubsidie gedurende 1 jaar voor hun rekening nemen. Zie daarvoor de bijlagen.

2 . Z E E C O N TA I N E R W O N I N G

ZeecontainerWoningen (www.ZeecontainerWoningen.nl) is een jong bouwbedrijf dat de bouw van een woning begint met een container maar uiteindelijk is de container niets anders dan het skelet van het object. Na voltooiing van de woning is de container niet meer zichtbaar.

Deze nieuwe manier van bouwen vind je bij ZeecontainerWoningen.nl: modulair wonen. Een duurzame zeecontainer als basis voor onder andere luxe tuinhuizen, sauna`s, zorgwoningen en tuinkantoren. Maar ZeecontainerWoningen bouwt ook unieke permanente woningen en villa’s. Naast de bouw van de woningen, beschikt dit bedrijf ook over een sedumkwekerij in Dalfsen ten behoeve van de sedumdaken.

5 . S T R AT E G I S C H O N T W E R P B U R E A U J A !

JA! (www.wijzijnja.nl) is een strategisch ontwerpbureau.

Dat betekent dat ze het beste van een consultant en een reclamebureau hebben gecombineerd. Met doordachte marketingstrategieën, onderscheidend visueel design én een uitgesproken visie bouwt JA! aan sterke merken voor waardevolle organisaties. JA! levert een bijdrage in de verbinding van ons project met de stakeholders en met de te bereiken doelgroepen.

6 .ONDERWIJS

3 .ONDERNEMERSHUIS VOOR HET VECHTDAL

Het Ondernemershuis (www.ondernemershuisvechtdal.nl) is de verbindende plek voor succesvolle ondernemers in het Vechtdal. Met een compleet aanbod aan kennis en informatie op het gebied van innovatie, onderwijs en financiering ondersteunt het Ondernemershuis je bij het vergroten van uw zakelijke succes. Het Ondernemershuis is er voor en

Zowel ZeecontainerWoningen als Larcom hebben bestaande werkrelaties met het onderwijs. Dit is zowel het voortgezet onderwijs, De Maat in Ommen, PRO/ VSO Hardenberg, de Ambelt maar ook het MBO zoals Alfa-college en het ROC van Twente.

Werkinnovatie Prijs

15

L A R C O M

1. 4

WA AROM INNOVATIEF? Voor mensen uit het oosten van het land zijn dit de moeilijkste vragen.

De mentaliteit is een aanpakkersmentaliteit met een stuk gezond boerenverstand. Dan biedt Google uitkomst. Wat is innovatie:

GOOGLE “Een product of dienst is innovatief als het vernieuwend of grensverleggend is. Bij innovatie gaat het erom om producten en diensten op een betere en effectievere manier aan te pakken. Vaak wordt gedacht dat het bij innovatie alleen om de technische verbetering gaat.”

Dit is een innovatief duurzaam Woon- en Werk- perspectief.

Allereerst is het woonconcept vernieuwend in de bouwsector, omdat het mogelijk maakt om in serieproductie een betaalbare kwalitatief hoogwaardige woningen neer te zetten.

Bestaande containerwoningen zijn of erg basic (voldoen net aan de bouwnormen) of juist kwalitatief super luxe. Larcom en ZeecontainerWoningen maken het mogelijk om een goede kwaliteit woning in serie te produceren. Een probleem in de bouwsector is de beperkte beschikbaarheid van goed personeel. Dit concept wordt fabrieksmatig prefab geproduceerd waardoor een woning sneller en prettiger gemaakt kan

16

worden. Normaliter wordt een woning op de bouwplaats gebouwd en werken bouwlieden door elkaar heen. Deze grote mierenhoop zorgt voor inefficiënte, hoge faalkosten en lange bouwtijden. Bovendien kunnen onze cliënten in een dergelijke omgeving niet goed functioneren doordat taken niet goed afgebakend zijn, er veel prikkels zijn en te weinig structuur en begeleiding. In een fabrieksmatig proces vindt de productie geconditioneerd en overzichtelijk plaats, waardoor de cliënten in een duidelijk afgebakend proces prima kunnen functioneren. Zowel het technische nieuwe bouwconcept als ook de arbeidsbegeleiding is innovatief!

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Zoals eerder gesteld, vaak is de oplossing voor diverse vraagstukken niet complex. Vaak hoef je alleen nog maar diensten en producten te koppelen om te komen tot de mooiste oplossingen. Uiteraard gaan we niet de hele woningnood en de problemen op de arbeidsmarkt oplossen, maar wel een serieuze bijdrage leveren. Doordat we geen bestuurlijke inmenging hebben, kunnen en moeten we marktconform handelen. Dit maakt ons slagvaardig en we zijn bijvoorbeeld niet aan gemeentegrenzen gebonden.

Onze combinatie van dienst en product is schaalbaar voor heel Nederland. Simpel gezegd, als er in Maastricht wonin-

gen geplaatst moeten worden, schalen we op in Maastricht.

De vraag naar woningen en de vraag naar arbeid beperkt zich niet tot alleen het Vechtdal maar is aanwezig in heel Nederland. Hierop kunnen wij inspelen. Onroerende zaken zoals een pand zijn voor ons “slechts een jas�. Zodra die te klein is of niet meer nodig, doen we hem uit en passen we ons aan, aan de volgende regio.

Werkinnovatie Prijs

17

L A R C O M

1 8

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

2 DE WA ARDE VAN EEN DUURZAAM WOON- EN WERKPERSPECTIEF

Werkinnovatie Prijs

1 9

L A R C O M

2.1

INLEIDING

ZeecontainerWoningen en Larcom, beide twee private partijen met een goedlopend bedrijf, werken samen om invulling te geven aan een initiatief dat antwoord geeft op meerdere maatschappelijke thema’s en bereiken daardoor diverse maatschappelijke effecten hetgeen tot gevolg heeft dat meerdere stakeholders geïnteresseerd zijn in dit project en zich ook committeren en aansluiten.

Om slagvaardig te blijven hebben we een kleine projectgroep met daaromheen een ‘tweede ring’ van betrokken partijen. Deze tweede ring wordt geïnformeerd en betrokken door de afzonderlijke leden van de projectgoep.

20

Hierdoor zijn we slagvaardig en effectief. Samen beschikken we over het juiste netwerk om dit project tot een duurzaam succes te maken.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

2.2

CONTAINER VS WONING De beelden die ontstaan bij de gemiddelde Nederlander als het gaat om een containerwoning stroken niet met de woning zoals wij die maken. Als het beeld bestaat dat “er een galm van nog 3 minuten door de container gaat op het moment dat u op de vloer springt”, moet ik je teleurstellen.

Dat is niet het geval. Onderstaande URL geeft u een impressie van wat de mogelijkheden zijn. https://www.youtube.com/watch?v=U56J0OEqFA8

L O C AT I E

Door de standaard maatvoering van de containers, zijn heel veel werkzaamheden ook standaard. Het rasterwerk voor afwerking aan de buitenkant is bijvoorbeeld allemaal standaard en kan ter plekke gemaakt en gemonteerd worden. Dit werk is bij uitstek geschikt voor beginnende timmerlieden. Zo wordt stap voor stap de container getransformeerd naar een echte woning met energielabel A met alles erop en eraan.

Of scan met de camera de QR-code

1 . D E C O N TA I N E R

De basis van de woning is een 40ft container. In begrijpelijke taal: 12,19 mtr lang, 2,44 breed, 2,90 hoog met een inhoud van 86,26 m3. De container biedt een solide staalconstructie om een woning mee te bouwen. We gebruiken alleen containers die in goede staat verkeren. De verkrijgbaarheid van de containers is meer dan voldoende.

Het voordeel van de containers is dat modulair bouwen eenvoudig is omdat alle containers eenzelfde maatvoering hebben en dus te koppelen zijn of te stapelen.

De containers worden geleverd op een productielocatie.

Op deze locatie worden de containers omgebouwd tot woningen. Doordat we vanuit één locatie werken hoeven we geen reisbewegingen te maken naar de bouwplaats. Dit scheelt enorm in de CO2-uitstoot, maar denk ook eens aan het feit dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt veelal beperkt zijn om te reizen en dit dus nu niet meer hoeven. Hierover later meer.

Los van het energielabel, de beperkte CO2-uitstoot en het werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, kent deze woning nog meer voordelen en maatschappelijke effecten.

2 .DE WONING

Om een indruk te geven: voor een starterswoning worden twee 40 ft containers gebruikt en dat levert een woonruimte op van ca 60m2. We hebben het dan over een woning met 2 slaapkamers, douche, woonkamer, keuken en toilet. Een basismodel eengezinswoning bestaat uit drie 40 ft containers, heeft 3 slaapkamers, woonkamer, keuken, douche en toilet. Al deze woningen zijn tevens stapelbaar.

Werkinnovatie Prijs

21

L A R C O M

KOS TEN & FINANCIERING

De woningen zoals wij die voor ogen hebben, zijn circa 40% goedkoper dan een standaard reguliere (pre-fab) woningen. Voor genoemde doelgroepen zoals starters, ouderen, studenten, asielzoekers etc, waarvoor het nu al heel moeilijk is om in deze overspannen woningmarkt een woning te kopen, een ontzettend groot voordeel. Daarnaast is het mogelijk om voor deze woningen, in tegenstelling tot andere woonconcepten zoals bijvoorbeeld ‘tiny houses’, een hypothecaire lening te krijgen. Naast de standaard vergunningen die je nodig hebt om een huis te bouwen, zijn er geen aparte vergunningen nodig voor de bouw van een zeecontainerwoning.

DUURZA AM

Een zeecontainer is duurzaam omdat de containers normaal gesproken bestand zijn tegen alle weersomstandigheden op zee. Wanneer ze als skelet dienen voor een woning zijn deze weersomstandigheden niet meer van invloed en kan de container met gemak honderden jaren mee. Daarnaast worden de woningen voorzien van groendaken (sedum), waardoor CO2 en stikstof wordt opgevangen en gefilterd.

Deze sedumdaken komen van onze eigen sedumkwekerij waar we ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen inzetten, waarover later meer. De zeecontainerwoningen worden in de basis gemaakt van gerecyclede zeecontainers. Verder wordt de woning afgemonteerd

22

met duurzame materialen die voor het grootste deel weer hergebruikt kunnen worden.

PLUG & LIVE

Zodra de woningen van de band rollen worden ze op vrachttransport gezet naar de bestemming. Ter plekke is het dan Plug & Live. Dit houdt in dat de woningen aangesloten worden op de NUTS voorzieningen zoals stroom, riool en water. Als dat is gebeurd, kan het woongenot direct beginnen.

SCHA ALBA ARHEID

Wherever I lay my hat, that’s my home (Marvin Gaye december, 1962) staat symbool voor de schaalbaarheid van ons concept. Los van het feit dat we in Ommen een start maken, kunnen we overal in het land, dicht bij de opdrachtgever, een locatie openen. Het recept van het maken van deze woningen is overal schaalbaar. Kort gezegd, het enige wat nodig is, is een grote leegstaande hal. Het productieproces kan zo naar binnen geschoven worden. Dit geldt, enigszins, ook voor het vinden van capaciteit. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt hebben in heel Nederland moeite met het vinden van een betaalde baan. Dus daar waar de vraag is, zijn wij. Dit betekent niet dat we dan stoppen op een locatie, de mensen ontslaan en weer verder gaan. Indien we ergens opschalen, betekent dit dat er voor minimaal 5 jaar werkvoorraad is.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

2.3

WONING VS INZET MEDEWERKERS

Het is ons doel om het bouwen van de woningen uit te laten voeren door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Uiteraard vraagt het bouwen van een woning op diverse terreinen specialisten. Denk bijvoorbeeld aan het installatiewerk (maar ook dat is te leren). Doordat vele facetten van het werk terug te brengen zijn naar standaarden, kan een groot deel van het werk uitgevoerd worden door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, mensen die nog vakvaardigheden nodig hebben, mensen met een taalachterstand en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Het maken van rasters is eenvoudig en met simpele ‘malletjes’ uit te voeren. Mensen die meer in hun mars hebben kunnen

dan door-ontwikkelen naar volwaardig timmerman. En zo zijn er legio voorbeelden te benoemen. Doordat we van één locatie werken zijn de werkzaamheden en de ontwikkeling van de mensen door de coach/begeleider/leermeester ook goed te overzien en te volgen.

Nu hebben we het alleen nog maar gehad over het bouwen van de woning. Naast het bouwen, zijn er ook nog banen voor administratief personeel, finance en control, HRM, werkvoorbereiding, ontwerp & design etc.

Werkinnovatie Prijs

23

L A R C O M

2.4

WONING VS DE MARKT(SEGMENTEN)

Zoals gesteld, de toepasbaarheid van een containerwoning is veelzijdig dankzij de vele voordelen die deze woning heeft. In navolgende paragrafen beschrijven we de segmenten waarop we ons richten met dit project. Mochten er zich andere kansen aandienen, nemen we die uiteraard ook mee in onze propositie.

24

1 .‘ S O U T ER R A I N VA N H E T WO N EN ’

Met dit project richten we ons op de onderkant van de woningmarkt. In termen van wonen ook wel het souterrain van het wonen genoemd. Hiervan bestaat een steeds groter deel uit mensen die niet zorgbehoevend zijn en bovendien redelijk zelfredzaam. Denk bijvoorbeeld aan bankslapers, pechvaders, ex-gedetineerden, zelfredzame daklozen en sommige arbeidsmigranten. Het gebrek aan zelfredzaamheid geldt vooral met betrekking tot het vinden van een woning. Het zijn vaak mensen met relatieve haast, weinig geld en een beperkt netwerk. Doordat hun problemen niet ernstig genoeg zijn vallen zij tussen wal en schip als zij voor hulp aankloppen. Zij kunnen geen beroep doen op een urgentiestatus of op de opvang. Het is de verantwoordelijkheid van gemeenten, in samenspraak met woningcorporaties, om dit probleem op te lossen. We richten ons dan ook met dit project op beide partijen. Woningcorporaties zijn geïnteresseerd in nieuwe alternatieven voor bestaande bouw.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Dit segment is voor ons project uitermate geschikt: grote series en veel standaard. Dat het geschikt is, weet het COA inmiddels ook. ZeecontainerWoningen is op dit moment gevraagd om in te schrijven voor de levering van 150 woningen.

3.PROGR AMMA L ANGER THUIS

Met het programma “Langer Thuis” wil de overheid ervoor zorgen dat meer mensen in een geschikte woning oud kunnen worden. Om de ontwikkeling van nieuwe woonvormen te stimuleren is de stimuleringsregeling Wonen en Zorg opgesteld. Nieuwe wooninitiatieven kunnen hun plan financieren met een garantiestelling of lening. Ook is er een subsidie om de haalbaarheid van een project te toetsen. In de gemeentelijke woonvisie geeft een gemeente weer hoe zij ervoor wil zorgen dat ouderen geschikt kunnen (blijven) wonen. Gemeenten maken hierover afspraken met woningcorporaties, marktpartijen, zorgaanbieders en burgerinitiatieven.

4 .WO N I N G M A R K T VO O R S T U D E N T E N

2 .COA EN A ZC

In een publicatie van de rijksoverheid d.d. 16-04-2020 wordt aangegeven dat er meer opvanglocaties nodig zijn voor asielzoekers. Die zijn nodig omdat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) nagenoeg vol zit.

Inmiddels is een aantal afspraken met locaties verlengd.

Het gaat dan om het azc Oisterwijk, waar ruimte is om 450 asielzoekers op te vangen. De tijdelijke opvang in attractiepark Duinrell is verlengd tot de zomer. Daar kunnen tussen de 650 en 930 asielzoekers terecht. Het in 2018 gesloten azc Musselkanaal met 428 plekken wordt deze zomer weer in gebruik genomen. De recente verlengingen zijn echter nog onvoldoende om te zorgen voor genoeg ruimte bij het COA. Jetta Klijnsma, die namens de Commissarissen van de Koning deelneemt aan de Regietafel, spant zich samen met de andere Commissarissen in om met provincies en gemeenten te komen tot extra opvangplekken. Die inzet gaat de komende tijd onverminderd voort.

De woningmarkt voor studenten blijft krap. Bijgaande tabel geeft weer wat de potentiële woningbehoefte is tot 2027. Ook hier zijn de gemeenten en woningcorporaties de belangrijkste gesprekspartners.

Uitbreiding

2027

Tekort april

Groei

2019

studenten

Bovengrens

Ondergrens

Amsterdam

4.430

5.670

13.860

10.130

Delft

1.330

5.780

6.219

5.079

Den Haag

2.260

790

3.621

2.751

Leiden

1.950

4.150

3.761

2.471

-780

2.070

1.652

982

9.190

18.460

29.113

21.413

MiddenNederland Totaal in werkgebied

Werkinnovatie Prijs

25

L A R C O M

2.5

SALES EN ORDERPORTEFEUILLE Een belangrijk aspect binnen dit project is de orderportefeuille en de sales. Hoe halen we voldoende werk binnen? Het voordeel voor nu is dat ZeecontainerWoningen al een volle orderportefeuille heeft. Met dit plan bereiken we dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt opgenomen worden binnen dit productieproces van modulair bouwen. Door op te schalen door ons te richten op de onderkant van de woningmarkt, kunnen we de inzet van arbeid met eenzelfde opschaling mee laten lopen. Binnen de nieuwe organisatie is sales een belangrijk aspect.

De markt, die is er.

26

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

27

L A R C O M

2 8

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

3 DE WA ARDE VAN WERK

Werkinnovatie Prijs

2 9

L A R C O M

3 .1.

DE MENSEN EN DE AANTALLEN Voor dit project komen in principe alle mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in aanmerking. Belangrijkste voorwaarde is dat er enige mate van arbeidsvermogen aanwezig is of het kunnen ontwikkelen daarvan. Binnen de groep mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zijn diverse subgroepen te onderscheiden. Hieronder de voornaamste maar de lijst is dus niet volledig.

2 .(L ANGDURIG) WERKLOZEN

Als mensen om wat voor reden dan ook langere tijd tussen twee banen zitten, is de stap om snel weer aan de slag te gaan vaak (te) groot. Je mist arbeidsritme en wellicht een aantal basis werknemersvaardigheden. De groep werklozen in Nederland groeit op dit moment. Met ons project kunnen we mensen uitzicht bieden om snel weer betaald aan de slag te gaan.

3. ARBEIDSGEHANDICAPTEN

In Nederland werken ca. 80.000 mensen met een arbeidsbeperking. Vaak nog in een beschutte werkplaats omdat de processen in het bedrijfsleven niet aansluiten bij de vaardigheden en mogelijkheden van deze doelgroep.

Omdat het productieproces bij het bouwen van zeecontainerwoningen opgedeeld wordt tot enkelvoudige handelingen kan er maatwerk geleverd worden in het aanpassen van een werkplek voor mensen met een arbeidshandicap.

4 . S TAT U S H O U D E R S

Er komen ieder jaar ca. 25.000 asielzoekers inclusief nareizigers naar Nederland. Een deel hiervan krijgt een verblijfsvergunning en mag aan het werk. De afstand tot

30

een baan in Nederland is echter groot, mede omdat normen en waarden op de Nederlandse werkvloer anders zijn dan in het land van herkomst. Door het vereenvoudigde productieproces kan ook deze groep toch makkelijk aan de slag met het bouwen van zeecontainerwoningen.

5 . E X- G E D E T I N E E R D E N

Nederland telt zo’n 10.000 gedetineerden. Het percentage ex-gedetineerden dat binnen twee jaar na vrijlating opnieuw in de fout gaat is 47%. Na een taakstraf of reclasseringstoezicht is dat minder: 34%. Als er een realistische kans is op een echte baan zal dit aantal zeker verder dalen.

6 . D A K- E N T H U I S L O Z E N

Deze groep willen we nog even benoemen. Hoe mooi zou het zijn als een dakloze kon werken aan een eigen dak.

Is dat geen mooi streven? De precieze aantallen zijn niet bekend. Het CBS heeft in 2019 een schatting gemaakt van ca 17.800 daklozen. Er bestaan verschillende ‘gradaties’ van dakloosheid en een vrij grote randgroep, die weliswaar niet op straat slaapt, maar desalniettemin geen permanent adres heeft. Ook zijn er mensen die nog wel een baan hebben maar geen permanent adres, omdat deze baan onvoldoende

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

inkomsten biedt voor een woning. Betaling vindt dan vaak contant of zwart plaats, of de dakloze beschikt niet over zijn bankrekening. Een echte baan helpt deze mensen om hun leven op de rit te zetten.

7. A A N TA L L E N B A N E N

Met het bouwen van zeecontainerwoningen kunnen we binnen een jaar al plek bieden voor 15 tot 25 betaalde arbeidsplaatsen voor mensen uit bovengenoemde doelgroepen. Werkplekken variĂŤren van medewerkers in het productieproces bij het bouwen van de woningen tot medewerkers die nodig zijn voor het kweken en verzorgen van sedumplanten waarmee de daken van de containerwoningen worden bekleed. Voor alle werkplekken geldt dat de drempel om te starten laag is: ‘learning on the job’, door begripvolle (bege)leiding. Hier komt de samenwerking tussen Larcom en ZeecontainerWoningen perfect naar voren. ZeecontainerWoningen focust zich op de vakinhoudelijke aansturing en Larcom heeft veel ervaring en knowhow van de begeleiding op de werkvloer van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. Larcom is een gecertificeerde jobcoach-organisatie en beschikt ook over opgeleide en gecertificeerde jobcoaches.

8 . O N D E R B O U W I N G V A N D E A A N TA L L E N

In het eerste jaar, startjaar, hebben we nog niet het effect van een vol jaar (full year effect). We starten met de inzet van 15 mensen en groeien door naar 25 mensen (met afstand arbeidsmarkt) eind jaar 1. Indien je een full year effect neemt kunnen we met 25 mensen (met afstand arbeidsmarkt) 40 woningen bouwen. Dit full year effect merk je dus in het tweede jaar echter dan is het plan om door te groeien naar 30 mensen (ca 50 woningen) In deze aantallen hebben we de vervangingsvraag nog niet meegenomen. Stel de vervangingsvraag is 10% dan hebben nog ca. 3 a 4 mensen extra nodig. Let wel, hier staat dan een echt bedrijf, dus mensen op de administratie, werkvoorbereiding, schoonmaak etc. etc. zitten niet in deze aantallen.

Om een inschatting te maken over de indirecte functies.

Stel 20% indirect, maakt dat er extra vraag is naar 5 tot 9 werknemers .

Noot: het plan werkt ernaar toe dat het over 5 jaar mogelijk moet zijn om 150 woningen in 1 jaar te bouwen. Met de r-factor zoals hierboven benoemd, betekent dit ca. 90 mensen.

Werkinnovatie Prijs

31

L A R C O M

3.2

ONTWIKKELING EN BEGELEIDING

Larcom beweegt mensen van A naar B. Van Afstand naar Bijdrage. Op het moment dat de medewerkers betaald aan de slag gaan, zal de ontwikkeling niet stoppen.

Het doorbemiddelen naar ander werk of een andere baan blijft altijd mogelijk. Deze ruimte zullen we bieden en deze ontwikkeling zullen we stimuleren. Dit creĂŤert ook weer kansen voor nieuwe mensen.

2 . KOPPELING KENNIS EN KUNDE

We hebben al aangegeven dat we deze mensen daar waar mogelijk, doorbemiddelen naar andere banen die mogelijk geschikter zijn voor de individuele medewerker. Onze jobcoaches en onze collega’s van de werkgeversdienstverlening hebben daar een rol in.

Naast deze doorbemiddeling is de ontwikkeling van de medewerker essentieel voor de duurzame inzetbaarheid.

Larcom zal samen met ZeecontainerWoningen aandacht besteden aan de vakvaardigheden die benodigd zijn voor

32

het bouwen van de woningen. Opleiding tot installateur, elektricien, stukadoor of werkvoorbereider zijn voor de hand liggende ontwikkelmogelijkheden. Mooi om te vermelden is dat we voor deze begeleiding en ontwikkeling ook mensen in kunnen zetten die middels 2e spoor WvP in de WAO/WIA terecht zijn gekomen. Zij zijn veelal uitgevallen als gevolg van fysieke klachten (zware beroepen) maar nog uitstekend in staat om hun kennis over te dragen. Larcom beschikt over de benodigde inkoopkavels van het UWV die ons toegang kunnen verschaffen tot die doelgroep.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

3.3

SCHAALBAARHEID Eerder in dit voorstel hebben we aangegeven dat de productie schaalbaar is. Daar waar de woningen benodigd zijn, kunnen we de productie inrichten. Dit geldt ook voor de mensen en de begeleiding voor de mensen.

er voldoende beschikbaarheid van zeecontainers en wordt hierin geen beperking verwacht. Daarbij beschikt de regio Vechtdal over een aantrekkelijk ondernemersklimaat doordat er sprake is van een sterk ecosysteem. Binnen dit ecosysteem werken overheden, bedrijfsleven en onderwijs actief samen. Op zowel lokaal als regionaal niveau. Met het Ondernemershuis voor het Vechtdal en Startershuis Doen beschikt het Vechtdal over een actieve ondersteuningsstructuur voor ondernemers. De regionale en provinciale wegen voor ondernemerschap en innovatie zijn uitgebreid aangelegd en er is actieve verbinding naar de regionale ondersteuningsstructuur en middelen. Hierdoor kunnen ZeecontainerWoningen en Larcom beschikken over een goed aanbod aan kennis, middelen en netwerk.

Het bouwconcept is zodanig ontwikkeld dat de productie ervan snel en effectief kan worden opgezet zonder dat hiervoor grote drempels zijn qua investeringen, technieken en/of benodigde kennis. De opstart en aansturing wordt in gezamenlijkheid door ZeecontainerWoningen (techniek en productie) en Larcom (begeleiding en ondersteuningsstructuur van de mensen) uitgevoerd. Door samen te werken met lokale partijen kan de productie op meerdere locaties in Nederland worden gedaan. Daarbij is

3.4

DIENSTVERBANDEN De mensen die bij ons komen werken krijgen een regulier dienstverband. We beginnen met 1 jaar. Na dit jaar wordt besloten hoe we het dienstverband continueren. Zoals vele bedrijven, zullen we een ontwikkeling moeten maken waar we een vaste schil van medewerkers hebben en daaromheen een flexibele schil. We zullen hierin moeten zoeken naar een

optimum en de mogelijkheden die de wetgeving ons biedt.

Het is nooit de bedoeling om goed functionerende medewerkers die aan de vooravond staan van een vast dienstverband, te vervangen door nieuwe tijdelijke medewerkers. Het salarisniveau van de medewerkers ligt bij aanvang op 110 tot 120% van het wettelijk minimum loon.

Werkinnovatie Prijs

33

L A R C O M

3.5

COMMUNICATIE EN BEREIKBAARHEID DOELGROEPEN Een nieuwe kijk op communicatie houdt rekening met het steeds complexer worden van segmenten waarin de samenhang met diverse leefgebieden (en met name de problemen op die leefgebieden) steeds belangrijker wordt.

Nieuwe kijk op communicatie moet resultaten opleveren in termen van de aantrekkingskracht van een baan voor wat betreft economische potentie, ontplooiingsmogelijkheden maar ook de inzetbaarheid van voorzieningen.

34

Communicatie is een vak vandaar dat we ook samenwerken met Strategisch ontwerpbureau JA!. Zij maken een goede combinatie tussen strategie en communicatie en beschikken over de juiste kennis om doelgroepen te bereiken. Een inzicht in de mogelijkheden die we zien volgt hiernaast.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

SAMENWERKING ME T WERKGE VERS S ERV I CEPUN T SUB REGI O (WS P)

Een belangrijk potentieel van onze toekomstig medewerkers is bekend bij onze collega’s van de gemeenten waarmee we samenwerken. Larcom werkt samen met het werkgeversdienstverleningsteam van de sub-regio. Dit maakt dat we toegang hebben tot de bestanden van de gemeenten en het UWV. Met deze samenwerking omvatten we een groot gedeelte van onze doelgroepen.

MEDIA , SOCIAL MEDIA , EIGEN WERVING

Niet alle doelgroepen zijn bekend of voldoende inzichtelijk bij de WSP-teams. Om deze mensen toch te bereiken, zullen we de inzet van de socials en eigen werving moeten opzetten. Larcom heeft samen met JA! al meerdere initiatieven opgezet.

Formules zoals ‘open hiring’ https://hardenbergnu.nl/ baan-zonder-sollicitatiegesprek/ en werving middels de socials zijn tot op heden zeer succesvol geweest. Hierdoor zijn we in staat geweest om extra mensen te werven voor onze ‘groeiteams’ in onze groenvoorziening. Dit maakt dat we inmiddels de groenvoorziening met meerdere doelgroepen uitvoeren dan alleen SW: Wajong, doelgroepers en mensen vanuit de regeling nieuwe beschut. Doordat onze communicatiekanalen beschikken over de nieuwste technieken, zijn ze ook schaalbaar en kunnen ze meebewegen met de productielijnen.

Need to Know: onze website is geen ‘verlichte reclamefolder’.

Achter onze website zit een verfijnde techniek. We kunnen goede analyses maken op de ‘big data’ (en dat voor Ommen ☺) en hebben zicht op ‘click thru rates’, op muisbewegingen, welke doelgroepen zich op onze site bewegen etc etc.

Ditzelfde geldt voor onze socials. Zie ook www.larcom.nl

3. SAMENWERKING PRO/ VSO SCHOLEN

Larcom heeft de samenwerking met alle PrO/VSO scholen in de regio. We bieden op dit moment stageplekken aan en nemen de (oud) leerlingen die tussen wal en schip vallen na hun schooltijd op contract om als springplank te fungeren naar de reguliere arbeidsmarkt.

4 . C O M M U N I C AT I E M E T S TA K E H O L D E R S

Los van de communicatie richting onze doelgroepen zullen we goed moeten communiceren met onze stakeholders.

AZC’s, woningcorporaties, gemeenten etc. zullen we mee moeten nemen in de voortgang, ontwikkeling en verdere uitbouw project. Ook hier vallen we terug op de kennis en kunde van ons van Strategisch ontwerpbureau JA!. Zij hebben de kennis en kunde om onze ideeën en wensen te vertalen naar de juiste communicatie.

Jasper Fransen, Strategisch ontwerpbureau JA!: “Rond het project tuigen we een communicatieplan op met als doel het creëren van zoveel mogelijk betrokkenheid, draagvlak, interesse en following. Dat start met een gerichte PR-campagne rondom de toekenning van de Werkinnovatieprijs en daarmee de start van het project. Vervolgens lanceren we op korte termijn een (tijdelijke) website bestaande uit één landingspagina. Op deze pagina staat uiteraard een artikel over de Werkinnovatieprijs, aangevuld met achtergrondinformatie over het project, een roadmap richting de toekomst en de mogelijkheid om je alvast in te schrijven voor een nieuwsbrief.

Via deze nieuwsbrief houd je betrokkenen, geïnteresseerden, pers en stakeholders constant op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Update of mijlpaal gehaald van de roadmap? Weer een nieuwe nieuwsbrief er uit! :-) De website evolueert ondertussen mee. Middels scrollytelling* wordt de lezer verhalenderwijs meegenomen in onze ambitie en de realisatie hiervan. *Scrollytelling is een dynamische manier om stapsgewijs een verhaal te vertellen. Telkens als je (naar beneden) scrollt krijgt, het verhaal een nieuwe laag. De content die je ziet bestaat uit tekst, fotografie én dynamische video.

Daarnaast richten we extra social media kanalen in én zullen we proberen op alle kanalen van de stakeholders het idee te endorsen. Voor de lange termijn stellen we na afloop van de roadmap een nieuw activatieplan op, zodat het bedrijf in de aandacht blijft en zijn aantrekkelijkheid behoudt. Denk hierbij aan een corporate website, social media, nieuwsbrieven en online marketing.”

Voorbeeld scrollytelling

Werkinnovatie Prijs

35

L A R C O M

3 6

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

4 MAATSCHAPPELIJKE EFFECTEN

Werkinnovatie Prijs

3 7

L A R C O M

4.1

DE MAATSCHAPPELIJKE WAARDE VAN EEN BAAN

Over de waarde van werk zijn al vele rapporten en onderzoeken verschenen en als maatschappij zijn we het daar kennelijk wel over eens. Het CPB kwam in maart 2020 met een rapport “de brede baten van werk”. De conclusie was wederom eenduidig en samen te vatten in de volgende punten: • Toename van de geestelijke gezondheid • Verbetering van de fysieke gezondheid • Afname van crimineel gedrag • Afname van ondersteuning vanuit de WMO • Afname van schuldenproblematiek.

Dit zijn de macro-economische effecten maar als je kijkt naar het individu, dan zijn er binnen ons bedrijf dagelijks voorbeelden die de waarde van werk keer op keer onderstrepen.

Eind februari ’20 start Larcom een open hiring campagne. Een man en vrouw komen binnen en de man kijkt schuchter om zich heen, vrouw voert het woord, man kijkt voortdurend weg en het gesprek verloopt via vrouw naar man en weer terug. Ze blijken broer en zus. We begrijpen via de zus dat haar broer een eigen schildersbedrijf had gehad als ZZP-er. Door een hersenbloeding kon hij zijn werk niet meer uitoefenen. Helaas niet verzekerd. Tot overmaat van ramp zag zijn vrouw het niet meer zitten en scheiding volgt. Man blijft alleen achter, geen enkel uitzicht op een baan, moet zijn huis ‘opeten’, geen voorziening van gemeente of UWV of wie dan ook. We hebben deze man een baan gegeven. Gesprek werd meteen anders, verliep niet meer via zijn zus, houding werd meteen anders, meteen betrokken, open en enthousiast. Inmiddels hebben we door de praktijkroute en de regeling nieuw beschut, de man aan het werk bij ons in het groen...

Wat is de waarde?

38

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

4.2

DE WAARDE VAN EEN WONING

HET RECHT OP HUISVESTING

Het hebben van een dak boven je hoofd, een plek die van jou is en waar je je veilig voelt, is zo belangrijk, dat het een mensenrecht is

Dit mensenrecht heet het recht op huisvesting. Dat staat in verschillende internationale verdragen die Nederland geaccepteerd heeft en waaraan ons land zich dus moet houden. En ook in de Nederlandse Grondwet (art. 22 lid 2) staat dat de Nederlandse overheid moet zorgen moet ervoor zorgen dat er voldoende woningen… a. b eschikbaar zijn (zodat mensen gezond, veilig en comfortabel kunnen wonen) b. aanvaardbaar zijn (rekening houden met culturele identiteit)

Los van dit recht, zijn er ook vele onderzoeken beschikbaar die aantonen dat het hebben van huisvesting, waarde heeft zoals: • Veiligheid • Geborgenheid • Stabiliteit • Warmte en gezelligheid • Etc.

c. v an voldoende kwaliteit zijn (fysiek veilige gebouwen, waarin mensen gezond kunnen wonen – bijvoorbeeld dat een huis beschermt tegen regen of kou – en in de buurt van scholen, werk en gezondheidsdiensten) d. t oegankelijk zijn (dat mensen ze kunnen betalen, maar ook dat als je geen trap meer kunt lopen, je op de begane grond kunt wonen of een lift in het gebouw hebt)

Werkinnovatie Prijs

39

L A R C O M

4.3

DE WAARDE VAN HET NIEUWE BOUWEN

De voortdurende veranderingen van de maatschappij, de omgeving, wet- en regelgeving brengt met zich mee dat de normen gesteld aan bouwen van woningen anders zijn dan bijvoorbeeld vlak na de Tweede Wereldoorlog.

Vaak gedreven vanuit sociaal maatschappelijke ontwikkelingen die tevens maatschappelijke effecten nastreven. Bijgaan de actuele thema’s waaraan we met dit project vorm geven.

CIRCUL AIR

Als je het woord circulair opzoekt in Google dan krijg je de indruk dat heel Nederland al circulair is. Toch blijkt dat niet zo te zijn. In de zoektocht kwamen we op onderstaande visie van bouwend Nederland.

VISIE:

Bouwend Nederland gaat voor een gezonde, veilige, betaalbare woning-, utiliteits- en grond- weg- en waterbouw met geringe impact op het milieu, waarbij economische, sociale en ecologische investeringen en eisen in balans zijn.

40

Onderdeel hiervan is het (verder) reduceren van primair grondstofgebruik, het hergebruiken of recyclen van gebruikte materialen en het beperken van bouw- en sloopafval.

Bouwend Nederland vindt het belangrijk dat er sectorbrede afspraken komen die relevant zijn voor alle bouwmaterialen en bouwelementen. Ten aanzien van bijvoorbeeld: meten circulariteit, uitvragen circulariteit, uniforme eisen aan materialenpaspoorten.

We pakken een paar termen die van toepassing zijn uit deze visie.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

VEILIGE WONING

is het goed voor het milieu.

Onze containerwoningen voldoen aan alle wet- en regelgeving zoals die vastgelegd zijn in het bouwbesluit.

ECOLOGISCHE INVESTERINGEN

B E TA A L B A R E W O N I N G

De containerwoningen zoals wij die produceren, kosten ca. 60% van een regulier gebouwde woning.

HERGEBRUIK OF REC YCLEN V A N M AT E R I A L E N

Zoals al eerder beschreven maken we gebruik van containers die veelal als disposal worden afgedankt. Deze worden nu ingezet als zijnde de constructie voor een woning.

B E P E R K E N VA N B O U W- E N S LO O PA F VA L

Veel materialen die normaal gesproken als afval worden beschouwd, dienen nu als uitgangspunt voor andere producten. Het staal dat wordt verwijderd bij het maken van de uitsparingen voor de ramen dient bijvoorbeeld als grondstof voor tuinafrasteringen.

Het toepassen van ‘Groene Daken’ van bijvoorbeeld sedum heeft vele voordelen, waaronder de isolerende werking: een warmer huis in de winter en een koeler huis in de zomer.

Ook geeft sedum een natuurlijke, groene uitstraling aan het dak van de woning of het bedrijfspand. Daarnaast zijn sedumdaken erg goed voor ons milieu! Zo vangt een sedumdak fijnstof en CO2 op, neemt het regenwater op en zorgt sedum ervoor dat uw dak een langere levensduur heeft.

CO2 NEUTR A AL KE TENONDERZOEK

ZeecontainerWoningen.nl past een nieuwe manier van bouwen toe, waardoor woningen bouwen uiterst duurzaam wordt en er zelfs CO2-neutraal gebouwd kan worden. Uit recent onderzoek van De Duurzame Adviseurs (zie bijlage) blijkt dat deze nieuwe manier van bouwen op meerdere manieren bij kan dragen aan het verduurzamen van de bouwsector. Hieronder geven wij de belangrijkste punten van het onderzoek van De Duurzame Adviseurs weer. Dit onderzoek is uitgevoerd op basis van het voorbeeldproject in Didam.

G ER I N G E I M PAC T O P H E T M I L I EU

Doordat de productie vanuit één locatie plaatsvindt, hebben we niet te maken met woon- werkverkeer. Los van het feit dat dit prettig is voor de mensen die er werken,

Werkinnovatie Prijs

41

L A R C O M

MINDER STIKSTOF

B E T O N V S . S TA A L

Uit onderzoek van de Provincie Noord-Holland blijkt dat prefab woningbouw een van de meest kansrijke manieren is om stikstofuitstoot tijdens de bouw naar beneden te krijgen. Tijdens het bouwen van een traditionele woning wordt er voornamelijk stikstof uitgestoten door graaf- en bouwmachines (aangedreven door fossiele brandstoffen) en zware vrachtwagens. ZeecontainerWoningen.nl reduceert de uitstoot van stikstof door minimaal gebruik te maken van machines die worden aangedreven door fossiele brandstoffen. Daarnaast kan dankzij prefab woningbouw een enorme hoeveelheid tijd worden bespaard op de bouwplaats. De totale bouwtijd ten opzichte van traditionele woningbouw kan afnemen tot 50%, evenals de benodigde inzettijd van machines. Er is daarmee winst voor het milieu en CO2-uitstoot te behalen.

De betonindustrie heeft een grote impact op ons klimaat.

Uit onderzoek uitgevoerd door CE Delft blijkt dat in 2010 14 miljoen m³ beton werd gebruikt in de Nederlandse bouw. De hele betonketen (van bouw tot sloop) veroorzaakt 3,7 miljard kilogram CO2. Dat is omgerekend 264 kilogram CO2 per m³ beton.

ZeecontainerWoningen.nl maakt gebruik van stalen zeecontainers. Staal stoot per kilogram 0,473 kg CO2 uit.

Voor het voorbeeldproject in Didam zijn vijf zeecontainers gebruikt, waarvan één 20 ft zeecontainer en vier 40 ft zeecontainers. Omgerekend stoot één stalen zeecontainer van 40 ft 1.750 kg CO2 uit. Als er een traditionele woning moet worden gebouwd met dezelfde afmetingen, is er 75 m³ beton nodig. Het is bekend dat één m³ beton 264 kilogram CO2 uitstoot. Omgerekend stoot 75 m³ beton 19.800 kilogram CO2 uit.

CO2-REDUC TIE

ZeecontainerWoningen.nl maakt prefab modules in de werkplaats, die vervolgens in elkaar worden gezet.

In de werkplaats wordt gebruik gemaakt van elektrisch aangedreven machines, waardoor de uitstoot van stikstof en CO2-emissie door fossiele brandstoffen wordt geminimaliseerd. De uitstoot van stikstof en CO2 door fossiele brandstoffen vindt enkel nog plaats bij het transporteren van ingekochte materialen, goederen en zeecontainers. In totaal valt de CO2-uitstoot door transport, materieel en wagenpark laag uit (4,52 ton), omdat prefab woningbouw voor relatief weinig vervoersbewegingen zorgt ten opzichte van traditionele woningbouw. Daarnaast is er bij prefab woningbouw minder personeel nodig, waardoor er minder woon-werkverkeer plaatsvindt gedurende een project.

A F VA L

ZeecontainerWoningen streeft naar het hergebruiken van afval voor andere doeleinden, zoals meubels. De hoeveelheid afval neemt daarmee af, waardoor de uitstoot veroorzaakt door afval nihil is (0,07 ton).

42

Zeecontainerwoning (staal - 40 ft) 0,473 x 3.700 = 1.750 kg CO2

Traditionele woning (beton – 75 m³) 264 x 75 = 19.800 kg CO2

Uit bovenstaande tabel kan worden opgemerkt dat een zeecontainerwoning door zijn stalen constructie milieuvriendelijker is dan een traditionele woning met een betonnen constructie, aangezien de basis alleen al 1.031 maal minder CO2 uitstoot dan de traditionele bouw. Al met al kan geconcludeerd worden dat ZeecontainerWoningen.nl door middel van een nieuwe manier van bouwen bijdraagt aan de verduurzaming van de bouwsector.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

CO2 NEUTR A AL BOUWEN

Ondanks de minimale CO2-uitstoot van een zeecontainerwoning willen we nog verder gaan. Binnen dit project zal daarom volledig CO2-neutraal gebouwd worden. Dat houdt in dat allereerst de CO2-uitstoot geminimaliseerd zal wordt en vervolgens wordt de CO2 uitstoot die toch plaatsvindt, gecompenseerd door nieuwe bomen aan te planten.

Dat doen wij niet zelf, maar via gecertificeerde platformen en instanties die aangesloten zijn bij de Gold Standard. In de praktijk betekent dit dat er een donatie van $ 18 per ton CO2-uitstoot gedaan zal wordt aan een van de projecten.

Op deze manier reduceren we niet alleen de CO2-uitstoot, maar kunnen we ook 100% CO2-neutraal bouwen.

ENERGIEL ABEL A

De woningen die wij produceren beschikken over een energielabel A. Met een energielabel kunnen kopers en huurders in ĂŠĂŠn oogopslag zien hoe energiezuinig een woning is. Dat is handig want een keuze voor een containerwoning betekent een lagere energierekening, meer wooncomfort en minder CO2-uitstoot, dus beter voor het milieu! Onze containerwoningen hebben goede isolatie, dubbel glas, energiezuinige verwarming etc.

Werkinnovatie Prijs

43

L A R C O M

44

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

4.4

DE WAARDE VAN DE REGIO

Stendert de Vries, adviseur Ondernemershuis Vechtdal, partner van dit project.

“Dit project is van belang voor de regio Vechtdal. De regio Vechtdal is een aantrekkelijke regio waar krachten en kansen elkaar aanvullen. Maar door de perifere ligging dienen bedrijven en organisaties extra hun best te doen om goede opdrachten binnen te halen. Echter, de regio is bescheiden van aard waardoor buitenstaanders (andere regio’s en bedrijven ) veelal niet weten wat voor mooie bedrijvigheid, innovaties en ondernemerschap er in het Vechtdal zijn. Creativiteit is hierin, in combinatie met de doenermentaliteit, een heel krachtige vorm van innovatie gebleken. Dit moet meer uitgedragen worden. De regionale economie moet zich blijven vernieuwen en versterken om het welzijn van zijn inwoners en de mogelijkheden voor werk en ondernemerschap ten volle te benutten. Het innovatieve concept van dit duurzaam Woon- en Werkperspectief versterkt het innovatieve duurzame regioprofiel!

Het versterkt de economische groei met nieuwe business en levert maatschappelijke impact. Het is een nieuw businessconcept en een potentiële ‘gamechanger’ in de bouwsector. Met dit concept wordt het mogelijk om snel en goedkoop een kwalitatief hoogwaardige woning neer te zetten. Zonder verzwaring op de stikstofnormen. Dit boort een nieuwe woningmarkt aan met een grote groeipotentie.

Dit project kan als een start-up of scale-up worden betiteld (snel groeiend bedrijf met een innovatief product). Start-ups en scale-ups zijn belangrijk voor een regio vanwege de

economische spin-off en kennis- en innovatieontwikkeling.

Het vestigingsklimaat wordt versterkt (andere ondernemers willen aansluiten op hun succes) en (nieuwe) talenten worden aangetrokken.”

“Een uitdaging voor het Vechtdal is dat jonge mensen na hun school/opleiding uit de regio wegtrekken. Dat betekent dat nieuwe kennis weglekt en er onvoldoende aanbod is van nieuwe medewerkers. Het behouden van deze talenten is daarom belangrijk. Met dit project willen Larcom en ZeecontainerWoningen een aantrekkelijke innovatieve werkomgeving aanbieden. In een platte organisatie werken medewerkers samen aan het ontwikkelen en produceren van de wooneenheden. Dit geldt voor alle lagen van medewerkers waarin mensen worden gestimuleerd zich blijvend te ontwikkelen en te ontplooien. Leven lang leren en werken in je kracht. Ondernemers vinden het in de praktijk moeilijk om mensen met een drempel tot de arbeidsmarkt goed in hun bedrijf te integreren. Koudwatervrees. In dit project kunnen we laten zien dat het werkt, hoe je het kun inrichten en wat het oplevert. Het is een voorbeeldproject. Daarbij wordt er ook direct extra werkgelegenheid gecreëerd. Bij zowel de initiatiefnemers als ook toeleveranciers.”

Werkinnovatie Prijs

45

L A R C O M

4 6

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

5 STAKEHOLDERS

Werkinnovatie Prijs

47

L A R C O M

5.1

STAKEHOLDERS

Hieronder treft u een samenvatting van de voornaamste stakeholders binnen dit project. De meeste hebben we al besproken, dat houden we dan ook kort. Bij de nieuwe staan we wat langer stil.

L ARCOM WERKLEERBEDRIJF

Als penvoerder, Cedris-lid en een van de grootste stakeholders kunnen we aangeven dat we middels dit plan ons volledige commitment afgeven. Draagvlak binnen de hele organisatie van RvC tot aan de medewerkers. Larcom zorgt voor de kennis en kunde van de werving en selectie van medewerkers, coaching en jobcoaching van de mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, de HRM en arbo taken, de financiële administratie en de salarisadministratie, management en directievoering.

loonkostensubsidie per medewerker voor 1 jaar, ook benoemd in de aanbevelingsbrief.

S T R AT E G I S C H O N T W E R P B U R E A U J A !

Communicatie is een vak. JA! Helpt ons met het vormgeven van de communicatie. De communicatie inzake het aantrekken van medewerkers maar ook de communicatie met de stakeholders. De gehele vormgeving van dit project is door JA! verzorgd.

Z E E C O N TA I N E R W O N I N G E N

Gelijke belanghebbende tezamen met Larcom. Een uniek bedrijf met een uniek product heeft nu de kans om deze elementen verder uit te bouwen. 100% commitment vanuit de directeur/eigenaar, Niek Jansen. ZeeContainerwoningen brengt in: de kennis en kunde van het produceren van zeecontainerwoningen, sales, huidige orderportefeuille, productieruimte, vakmensen en directievoering en management.

GEMEENTE OMMEN, HARDENBERG EN DALFSEN

Alle drie de gemeenten zijn enthousiast over dit project en hebben hun medewerking toegezegd. Zie voor hun commitment ook de aanbevelingsbrieven. Daarnaast leveren ze een substantiële financiële bijdrage: 1 jaar

48

WA D I N KO

Participatiebedrijf Wadinko heeft, onder gebruikelijke voorbehoud van goedkeuring door de investeringscommissie, aangegeven dit project te ondersteunen. Participatiemaatschappij Wadinko heeft als doel het stimuleren van de bedrijvigheid en de werkgelegenheid in Overijssel, de Noordoostpolder en Zuidwest Drenthe. Alhoewel Wadinko in het algemeen investeert in bedrijven die reeds langjarig hun bestaansrecht bewezen hebben, is deze unieke combinatie een reden om zich achter dit project te scharen.

Zie daarvoor ook de aanbevelingsbrief in de bijlage.

ONDERNEMERSHUIS VECHTDAL

Het Ondernemershuis is de verbindende plek voor succesvolle ondernemers in het Vechtdal. Met een

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

compleet aanbod aan kennis en informatie op het gebied van innovatie, onderwijs en financiering ondersteunt het Ondernemershuis ons bij dit project.

A ZC /COA

Alhoewel het COA niet meteen een stakeholder is die we actief betrokken hebben in dit project, benoemen we toch dat er een offerteaanvraag ligt voor de bouw van 150 woningen voor de AZC’s.

PROVINCIE OVERIJSEL

De provincie Overijssel ziet de potentie en waarde van het project ‘De waarde van een duurzaam woon- en werk perspectief’. Het is een mooi voorbeeld van ondernemen met impact. In dit project werken de ondernemers samen aan actuele maatschappelijke vraagstukken: het creëren van betaalbare woningen én meer mensen helpen aan een betaalde baan. De bouw levert namelijk betaalde banen op voor mensen die niet op eigen kracht een betaalde baan kunnen krijgen. De Overijsselse initiatiefnemers Larcom en ZeecontainerWoningen vormen een mooi voorbeeld hoe je maatschappelijke waarde kunt creëren!

W O N I N G C O R P O R AT I E S

Er is contact gelegd met 2 grote corporaties in het noorden van het land. Beide geven aan erg enthousiast te zijn over het nieuwe concept omdat er juist sterke behoefte is aan toevoeging aan de woningvoorraad. De druk op de woningmarkt is duidelijk zichtbaar en de opgave is groot en zal alleen maar toenemen. Het concept kan zeker een bijdrage leveren aan de opgave met relatief lage investeringskosten tegenover een goede kwaliteit. Beide partijen kunnen alleen op dit moment nog niet aangeven in welke mate dit concept in het woonprogramma kan worden geïntegreerd.

Was getekend: Mira Hamraoui MKB Programma Innovatie & Ondernemen

Werkinnovatie Prijs

49

L A R C O M

5 0

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

6 GOVERNANCE

Werkinnovatie Prijs

5 1

L A R C O M

6.1

GOVERNANCE BIJ DE START

Het tijdsbestek waarbinnen dit plan en uitwerking ervan moet plaatsvinden (inleverdatum 8 december) maakt dat nog niet alles duidelijk is. We willen dit zorgvuldig doen en ook laten toetsen door de juiste adviseurs (fiscus, financieel).

Bijgaand de kijkrichting en de besluiten zoals ze wel al genomen zijn. We hebben te maken met twee bedrijven, Larcom en ZeecontainerWoningen. Larcom heeft een meer maatschappelijke functie waarbij winstmaximalisatie niet het hoogste goed is. ZeecontainerWoningen is een commercieel bedrijf. Beide belangen zullen we moeten verenigen in een gezamenlijke juridische entiteit. In deze entiteit zullen we de zeggenschap en de afzonderlijke inbreng goed moeten regelen. We denken aan twee modellen.

1.OPTIE 1

2.OPTIE 2

De nieuw op te richten BV koopt, tegen kostprijs plus, de benodigde onderdelen voor het bouwen van een containerwoning en de daarbij behorende vakvaardigheden van ZeecontainerWoningen. Hierdoor blijft de huidige identiteit van ZeecontainerWoningen inclusief de hoogwaardige zeecontainerwoning die ze nu produceren, behouden en kunnen ze hun doel van continuĂŻteit en winst behouden.

Optie twee is in grote lijnen hetzelfde als optie 1 echter met dat verschil dat de productie van de woningen plaatsvindt bij ZeecontainerWoningen en dat zij de mensen en begeleiding, coaching en opleiding betrekken vanuit de nieuw opgerichte BV.

3 .T O T S L O T

Binnen de nieuwe BV worden de woningen geproduceerd en verkocht met winst waardoor het bestaansrecht van deze BV ook geborgd is. De nieuwe BV koopt de begeleiding in vanuit Larcom. De identiteit van Larcom is daarmee ook geborgd en blijft behouden.

Zoals gesteld, beide opties gaan we verkennen. Inzake de zeggenschap binnen de BV denken we aan een derde partij die uiteindelijk de beslissende stem heeft om een meerderheid te verkrijgen bij stemming. Voor beide opties geldt dat we de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt middels een baan gaan inzetten voor de bouw van de woningen.

52

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

6.2

GOVERNANCE NA 2 JAAR

Na 2 jaar (zo mogelijk eerder) ontstaat er een vliegwieleffect.

De investering van 1 mln rendeert en de cijfers laten zien dat de onderneming self supporting is en daarmee duurzaam.

Werkinnovatie Prijs

53

L A R C O M

5 4

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

7 FINANCIËLE ONDERBOUWING

Werkinnovatie Prijs

5 5

L A R C O M

7.1

FINANCIËLE ONDERBOUWING

DE BELANGRIJKSTE CONCLUSIE

De belangrijkste conclusie is dat het project als snel rendeert hetgeen prettig is. Larcom kan de te winnen prijs dan ook volledig inzetten ten behoeve van de mensen. Het uitlijnen van het productieproces, het vereenvoudigen van de werkprocessen, het opknippen van de werkzaamheden, de begeleiding en de opleiding van de mensen. Het prijzengeld ‘lekt’ als het ware niet weg in panden, voorraden of aanloopverliezen etc.

In de opbouw van de cijfers zijn we uitgegaan van het aantal mensen en daar hebben we de productie op aangepast. We hebben een geleidelijke instroom van mensen begroot om uiteindelijk eind jaar 2 op 31 directe medewerkers te komen.

We willen ons niet rijk rekenen en ervan uitgaan dat we meteen bij aanvang een enorme voorraad aan mensen hebben die we direct kunnen inzetten. Daarnaast hebben we in deze opzet geen rekening gehouden met de opschaalbaarheid van de productie in mogelijk andere delen van het land. Om het rapport leesbaar te houden

56

presenteren we hier alleen de verlies en winst per kwartaal voor jaar 1 en jaar 2. De onderbouwing van de cijfers s taat in de bijlage.

Het is wel lastig om de leercurve te ‘vangen’ in dit soort modellen. De cijfers zijn daarom redelijk lineair, maar we zijn ons bewust dat we aan het eind van jaar 2 een efficiëntere productie hebben dan begin jaar 1, echter, we bouwen nu ook al woningen dus helemaal nieuw is het ook niet. Een uitgebreide tekstuele toelichting hebben we achterwege gelaten, daar de cijfers redelijk voor zichzelf spreken.

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

JAAR 1

PROGNOSE JAAR 1 Medewerkers Winst- en verliesrekening Omzet Gefactureerde omzet woningen mutatie nog te factureren omzet Overige baten

Kostprijs vd omzet Inkoop materialen Inleen personeel Larcom Inleen personeel derden/uitbesteding Mutatie ohw

Bruto-Marge Exploitatiekosten: Loon- en personeelskosten inleen personeel (indirecte) Overige personeelskosten Afschrijvingen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen

Q1 5

Q2 11

Q3 16

Q4 22

prognose

prognose

prognose

prognose

Totaal 25 prognose

115.000 54.271 0

345.000 84.688 0

625.000 0 0

872.396 0 0

1.957.396 138.958

169.271

429.688

625.000

872.396

2.096.354

84.635 13.542 15.234 0

214.844 34.375 38.672 0

312.500 50.000 56.250 0

436.198 69.792 78.516 0

1.048.177 167.708 188.672 0 1.404.557

113.411

287.891

418.750

584.505

55.859

141.797

206.250

287.891 33,0%

691.797

75.000 3.000 78.000

75.000 3.000 78.000

75.000 3.000 78.000

75.000 3.000 78.000

300.000 12.000 312.000

0 10.000 10.000

0 10.000 10.000

0 10.000 10.000

0 10.000 10.000

0 40.000 40.000

65.250 22.500 7.500 3.750 35.602 15.000

65.250 22.500 7.500 3.750 35.602 15.000

65.250 22.500 7.500 3.750 35.602 15.000

65.250 22.500 7.500 3.750 35.602 15.000

261.000 90.000 30.000 15.000 142.409 60.000

33,0%

33,0%

33,0%

33,0%

Overige bedrijfskosten: Huisvestingskosten Kosten machines, installaties en inventaris Kosten vervoermiddelen Kantoor- en administratiekosten Verkoopkosten Algemene kosten

149.602

149.602

149.602

149.602

598.409

Som der kosten

237.602

237.602

237.602

237.602

950.409

Bedrijfsresultaat (EBIT) financiĂŤle baten en lasten Rentelasten en soortgelijke kosten

-181.743

-95.805

-31.352

50.288

-258.612

450 -450

450 -450

450 -450

450 -450

1.800 -1.800

Resultaat voor b.b.L en res.deelnemingen Buitengewone baten en lasten Diverse baten (subsidies)

-182.193

-96.255

-31.802

49.838

-260.412

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

Resultaat voor belastingen Belastingen naar de winst Resultaat na belastingen

-182.193 -36.439 -145.754

-96.255 -19.251 -77.004

-31.802 -6.360 -25.442

49.838 9.968 39.871

-260.412 -52.082 -208.330

-145.754

-77.004

-25.442

39.871

-208.330

EBITDA

Werkinnovatie Prijs

57

L A R C O M

58

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

JAAR 2

Begroting jaar 2 Medewerkers Winst- en verliesrekening Omzet Gefactureerde omzet woningen mutatie nog te factureren omzet Overige baten

Kostprijs vd omzet Inkoop materialen Inleen personeel Larcom Inleen personeel derden/uitbesteding Mutatie ohw

Bruto-Marge Exploitatiekosten: Loon- en personeelskosten inleen personeel (indirecte) Overige personeelskosten Afschrijvingen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen Overige bedrijfskosten: Huisvestingskosten Kosten machines, installaties en inventaris Kosten vervoermiddelen Kantoor- en administratiekosten Verkoopkosten Algemene kosten

Q1 26

Q2 28

Q3 29

Q4 31

prognose

prognose

prognose

prognose

prognose

1.005.000 -2.396 0

1.075.000 5.729 0

1.140.000 5.833 0

1.200.000 -2.083 0

4.420.000 7.083

1.002.604

1.080.729

1.145.833

1.197.917

4.427.083

501.302 93.750 90.234 0

540.365 120.833 97.266 0

572.917 141.667 103.125 0

598.958 165.625 107.813 0

2.213.542 521.875 398.438 0

685.286

758.464

817.708

872.396

3.133.854

317.318

322.266

328.125

325.521

1.293.229

75.000 6.000 81.000

75.000 6.000 81.000

75.000 6.000 81000

75.000 6.000 81.000

300.000 24.000 324.000

0 10.000 10.000

0 10.000 10.000

0 10.000 10.000

0 10.000 10.000

0 40.000 40.000

65.250 45.000 15.000 7.500 35.602 30.000

65.250 45.000 15.000 7.500 35.602 30.000

65.250 45.000 15.000 7.500 35.602 30.000

65.250 45.000 15.000 7.500 35.602 30.000

261.000 180.000 60.000 30.000 142.409 120.000

31,6%

29,8%

28,6%

27,2%

Totaal 31

29,2%

198.352

198.352

198.352

198.352

793.409

289.352

289.352

289.352

289.352

1.157.409

Bedrijfsresultaat (EBIT) financiĂŤle baten en lasten Rentelasten en soortgelijke kosten

27.965

32.913

38.773

36.169

135.820

450 -450

450 -450

450 -450

450 -450

1.800 -1.800

Resultaat voor b.b.L en res.deelnemingen Buitengewone baten en lasten Diverse baten (subsidies)

27.515

32.463

38.323

35.719

134.020

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

Resultaat voor belastingen Belastingen naar de winst Resultaat na belastingen

27.515 5.503 22.012

32.463 6.493 25.971

38.323 7.665 30.658

35.719 7.144 28.575

134.020 26.804 107.216

EBITDA

22.012

25.971

30.658

28.575

107.216

Som der kosten

Werkinnovatie Prijs

59

L A R C O M

6 0

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

8 SWO T-A N A LYSE

Werkinnovatie Prijs

6 1

L A R C O M

STERKTES Solide betaalbare woningen

Ge-recyclede materialen

CO2 neutraal bouwen

Mogelijkheid van hypothecaire lening

Energie label A

Deelname van bestaande private partijen

Schaalbare productie

Governance

Lage drempel voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt

Combinatie tussen begeleiding en werk/productie woningen

KANSEN Veel vraag naar betaalbare woningen, laag segment

Veel doelgroepen, ouderen, statushouders, asielzoekers, studenten, zorgbehoevenden

Milieu-eisen

62

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Z WAK TES Nu nog een verkeerd imago van de containerwoning

Inrichten van een nieuwe organisatie

Snelle groei

BEDREIGINGEN Bestaande bouwbedrijven met eigen innovaties

Nieuwe milieu-eisen

Adoptie van de markt van evt nieuwe concepten

Dalende rente

Verkrijgbaarheid van vakmensen

Revitalisering bestaande (kantoor)panden

Lange doorlooptijd bestemmingsplannen

Als we vanuit de bovenstaande analyse de belangrijkste kansen verbinden aan de sterke punten van dit project, lijkt het verzilveren van die kansen een gegarandeerd succes. Er is voldoende vraag, we hebben een sterk product, spelen in op de maatschappelijke trends en de daaraan verbonden wet- en regelgeving.

Beredeneerd vanuit de bedreigingen, kunnen we de bestaande bouwbedrijven met hun eigen innovaties,

neutraliseren door te stellen dat er een enorme vraag is naar woningen en er voor een ieder genoeg is. Onze orderportefeuille betreffende zeecontainerwoningen aan de onderkant van de woningmarkt is op dit moment onvoldoende, maar ook deze kunnen we wegnemen omdat de orderportefeuille op de reguliere woningen tot 2022 gevuld is en verdubbeld ten opzichte van 2020.

Werkinnovatie Prijs

63

L A R C O M

6 4

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

9 GO/NO GO A N A LYSE

Werkinnovatie Prijs

6 5

L A R C O M

9.1

GO/NO GO ANALYSE

In deze Go/No Go analyse zetten we de voornaamste pijlers nog een op een rijtje.

Verkrijgbaarheid containers Verkrijgbaarheid medewerkers Vergunningen Medewerking gemeenten Schaalbaarheid productie Schaalbaarheid arbeid Communicatie naar doelgroepen Communicatie naar stakeholders Voldoende orders Huidige orderportefeuille Ervaring in begeleiding en coaching Financiering, rentabiliteit Marktpotentieel, vraag naar woningen Maatschappelijke effecten Betrokkenheid stakeholders Voldoende marktsegmenten Governance

66

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

67

L A R C O M

BIJLA

68

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

AGEN

Werkinnovatie Prijs

69

L A R C O M

70

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

71

L A R C O M

72

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

73

L A R C O M

74

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

75

L A R C O M

Ketenanalyse Zeecontainer woning

Opdrachtgever: ZeecontainerWoningen.nl Naam: Tom Mulder Nienke Bakker De Duurzame Adviseurs 27 november 2020

76

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Inhoudsopgave 1

| Inleiding en verantwoording ....................................................................... 3 1.1 ACTIVITEITEN ZEECONTAINERWONINGEN.NL .......................................................... 3 1.2 WAT IS EEN KETENANALYSE .............................................................................. 3 1.3 DOEL VAN DE KETENANALYSE ............................................................................ 3 1.4 LEESWIJZER ................................................................................................ 4 2 | Identificeren van schakels in de keten ........................................................ 5 2.1 KETENSTAPPEN ............................................................................................. 5 2.2 KETENPARTNERS ........................................................................................... 8 3

| Kwantificeren van emissies ......................................................................... 9 3.1 INKOOP GRONDSTOFFEN EN MATERIALEN ............................................................... 9 3.2 TRANSPORT ................................................................................................. 9 3.3 MATERIEEL EN WAGENPARK .............................................................................. 9 3.4 AFVALSTROMEN ...........................................................................................10 3.5 WOON-WERK ..............................................................................................10 3.6 OVERZICHT CO2-UITSTOOT IN DE KETEN ..............................................................11 4. | Duurzaamheid ........................................................................................... 12 5. | Bronvermelding......................................................................................... 14 UITSLUITING VAN JURIDISCHE AANSPRAKELIJKHEID ..........................................................15 A. BESCHERMING INTELLECTUEEL EIGENDOM ................................................................15 ONDERTEKENING ...................................................................................................15

Werkinnovatie Prijs

77

L A R C O M

1 | Inleiding en verantwoording ZeecontainerWoningen.nl is bezig met het uitwerken van een businessplan voor een productielocatie waarbij tuinkantoren, zorgwoningen, bijgebouwen en complete woningen van de lopende pand rollen. De productielocatie wordt vereenvoudigd, waardoor woningen in een serie gemaakt kunnen worden door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. ZeecontainerWoningen.nl is met dit project genomineerd voor de Werk Innovatie Prijs van Cedris en brengt hiervoor in kaart wat de CO2-uitstoot is van het bouwen van een modulaire woning. De CO2-uitstoot is berekend vanaf de winning van grondstoffen tot aan het opleveren van de woning.

1.1 Activiteiten ZeecontainerWoningen.nl ZeecontainerWoningen.nl past een nieuwe manier van bouwen toe, waardoor bouwen duurzaam wordt en mensen modulair kunnen wonen. Een duurzame zeecontainer geldt niet alleen als basis voor een duurzame woning, maar ook voor luxe tuinhuizen, sauna’s, zorgwoningen en tuinkantoren.

In het Verenigd Koninkrijk is de trend ontstaan om op een goedkope manier woningen te bouwen van gerecyclede zeecontainers. In 2016 is ZeecontainerWoningen.nl als eerste bouwonderneming gestart met deze innovatieve manier van bouwen. Elke zeecontainer woning wordt custom-made geleverd, waardoor de woning naar wens kan worden afgewerkt: bijvoorbeeld met een sedumdak of zonnepanelen. Een zeecontainer is een vierkant of rechthoekig object, maar kan een volledig dynamische vorm krijgen.

ZeecontainerWoningen.nl verzorgt het hele proces, van ontwerp tot realisatie.

1.2 Wat is een ketenanalyse Een ketenanalyse houdt in dat van een bepaald product of dienst de CO 2-uitstoot wordt berekend van de gehele keten. In deze ketenanalyse kijken we vanaf de winning van grondstoffen tot aan het opleveren van de woning.

1.3 Doel van de ketenanalyse Deze ketenanalyse heeft als belangrijkste doelstelling om het duurzaamheidsaspect van een zeecontainer woning in kaart te brengen. Het duurzaamheidsaspect wordt in kaart gebracht door te kijken naar de totale CO2-uitstoot van het bouwproces in de keten.

Ketenanalyse

78

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

3

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

1.4 Leeswijzer In dit rapport presenteert ZeecontainerWoningen.nl de ketenanalyse van een zeecontainer woning. De opbouw van het rapport is als volgt: • • •

Hoofdstuk 2: Identificeren van schakels in de keten Hoofdstuk 3: Kwantificeren van de emissies Hoofdstuk 4: Bronvermelding

Ketenanalyse

Werkinnovatie Prijs

4

79

L A R C O M

2 | Identificeren van schakels in de keten De bedrijfsactiviteiten van ZeecontainerWoningen.nl zijn onderdeel van een keten van activiteiten. Zo moeten materialen die worden ingekocht eerst geproduceerd worden (upstream) en gaat het transporteren, gebruik en verwerken van opgeleverde “producten” of “werken” ook gepaard met energiegebruik en emissies (downstream).

Het figuur beschrijft de diverse fasen in de keten van het bouwen en plaatsen van een zeecontainer woning. Om de CO2-uitstoot voor het bouwen en plaatsen van een zeecontainer woning te berekenen, is een voorbeeldproject gekozen. De keten is gericht op een containerwoning van 135 m² gevestigd in Didam. De oppervlakte van de woning is bovengemiddeld voor Nederland. Uit onderzoek van het CBS blijkt dat 47,2% van de bevolking in een woning van kleiner dan 100 m² woont. 35,8% van de bevolking heeft een woning tussen de 100m² en 150 m². Slechts 17% van de bevolking woont in een woning dat groter is dan 150 m² (CBS, 2018). Onderstaand worden de ketenstappen omschreven.

2.1 Ketenstappen In de onderstaande figuur zijn de ketenstappen voor het bouwen en plaatsen van een zeecontainer woning geïdentificeerd. De CO2-uitstoot wordt berekend over: de winning van grondstoffen en materialen, het transport, het bouwproces en het afval dat vrijkomt tijdens het bouwproces.

Inkoop materialen en grondstoffen

Transport naar werkplaats

(om)bouw werkplaats

Transport naar woonlocatie

Plaatsing en installatie

Afvalstromen

Het bouwen en plaatsen van een zeecontainer woning bestaat uit zes stappen: 1. De inkoop van materialen en grondstoffen die nodig zijn voor het bouwen van een zeecontainer woning.

2. De transportritten die plaatsvinden om de ingekochte grondstoffen en materialen naar de werkplaats te krijgen.

3. De activiteiten betreft de (om)bouw van grondstoffen en materialen naar een zeecontainer woning.

4. De transportrit om de zeecontainer woning vanaf de werkplaats naar de woonlocatie te krijgen.

5. De werkzaamheden rondom de plaatsing en installatie van de zeecontainer woning op de woonlocatie.

6. De afvalstromen die vrijkomen tijdens het (om)bouwen en plaatsen van de zeecontainer woning.

1. Inkoop materialen en grondstoffen In elke fasen van de keten wordt gebruik gemaakt van bepaalde grondstoffen en materialen die tijdens de productie CO2-uitstoot hebben veroorzaakt. Om te achterhalen

Ketenanalyse

80

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

5

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

hoeveel CO2-uitstoot er is veroorzaakt door grondstoffen en materialen, is gekeken naar de verschillende type grondstoffen en materialen die zijn gebruikt voor het project in Didam. De inkoopkosten van de verschillende typen materialen en grondstoffen zijn vermenigvuldigd met de bijbehorende conversiefactor (Defra, 2012).

De activiteiten voor het bouwen van een containerwoning kunnen worden opgesplitst in de volgende vier onderdelen: 1. Onderconstructie: als de benodigde fundering is aangelegd (dit wordt gedaan door de klant zelf of een derde partij) wordt er isolatie geplaatst op de onderconstructie.

In deze fase wordt gebruik gemaakt van schroefpalen en isolatiemateriaal.

2. Casco levering: in de fabriek van ZeecontainerWoningen.nl wordt de zeecontainer woning gebouwd. In deze fase zijn verschillende soorten grondstoffen en materialen nodig, zoals containers, kozijnen, houten balken en afvoeren.

3. Installatiewerk: het water, warmtenetwerk en elektra dient geĂŻnstalleerd te worden in de woning. In het voorbeeld project is voor de installatie gebruik gemaakt van de volgende grondstoffen en materialen: warmtepomp, pvc-leidingen, kunststof rozetten, zonnepanelen, vloerverwarming en lichtpunten, schakelaars en armaturen.

4. Binnen afwerking: de woning wordt binnen afgewerkt met de volgende grondstoffen en materialen: gipsplaten, cement of gips en deuren.

Tabel 1. Lijst met ingekochte grondstoffen en materialen Onderconstructie

Casco levering

Installatiewerk

Binnen afwerking

Fundering

Container

Verwarming

-

Schroefpalen

-

40 ft High Cube

-

Warmtepomp

-

Gipsplaten

Isolatiemateriaal

-

20 ft High Cube

-

Zonnepanelen

-

Cement of gips

Vloerverwarming

-

EPS-100

Kozijnen

-

-

XPS

-

Stalen strips

Elektra

-

Stalen liggers

-

Kozijnen

Dak -

PE Folie

-

EPS-100

-

EPDM Kit

-

Afdekkap

-

Afvoer

-

Stalen dak ligger

-

Stalen kolommen

-

Hoekprofiel

-

Schakelaren

-

Armaturen

-

Wandcontactdozen

Overige materialen

Gevel -

Vuren balken

-

Glaswol

-

Douglas planken

-

Sandwichpaneel

Ketenanalyse

Werkinnovatie Prijs

6

81

L A R C O M

2. Transport naar werkplaats De transport van ingekochte grondstoffen en materialen wordt uitgevoerd door Van der Sluis Transport en Bouwcenter Schippers. Van der Sluis Transport transporteert ingekochte zeecontainers vanaf de haven in Rotterdam naar de werkplaats in Ommen. Overige ingekochte grondstoffen en materialen worden vervoerd door Bouwcenter Schippers, die op een korte afstand gevestigd zijn van de werkplaats in Ommen. Alle transportritten worden uitgevoerd door een dieselvrachtwagen met een type 6 motor.

De CO2-uitstoot van de transportritten zijn berekend door te kijken naar het verbruik van de vrachtwagen en het totaal aantal kilometers dat is afgelegd door de vrachtwagens. Het literverbruik is omgerekend en vermenigvuldigd met de conversiefactor behorend bij diesel (Defra, 2012).

3. (Om)bouw werkplaats De (om)bouw van de zeecontainer woning gebeurt op de werkplaats in Ommen. Op de werkplaats werken meerdere personeelsleden aan het (om)bouwen van de zeecontainer. Daarnaast wordt er op de werkplaats gebruik gemaakt van elektrische machines die elektriciteit verbruiken. ZeecontainerWoningen.nl koopt dubbele groene stroom af bij Essent, waardoor de uitstoot van elektra en gas wordt gereduceerd tot 0.

4. Transport naar woonlocatie Als de zeecontainer woning op de werkplaats in Ommen klaar is, wordt hij getransporteerd naar de woonlocatie. Het transport wordt eveneens uitgevoerd door Van der Sluis Transport met een dieselvrachtwagen. Daarnaast zullen er een aantal personeelsleden met een diesel bedrijfsauto vanaf Ommen naar de woonlocatie rijden om de afwerking uit te voeren.

De CO2-uitstoot van de transportritten zijn berekend door te kijken naar het verbruik van de vrachtwagen en bedrijfsauto en het totaal aantal kilometers dat is afgelegd door de vrachtwagen en bedrijfsauto. Het literverbruik is omgerekend en vermenigvuldigd met de conversiefactor behorend bij diesel (Defra, 2012).

5. Plaatsing en installatie Voordat de zeecontainer woning op de juiste plek kan worden gezet, wordt de fundering met een minikraan afgegraven. Als dit is gebeurd, kan de zeecontainer, nadat hij vanaf de werkplaats op de woonlocatie is gebracht, met een machine op de juiste plek worden gezet. Zowel de minikraan als de autokraan stoten brandstof uit die CO2 veroorzaken.

De CO2-uitstoot van de machines is berekend door een schatting te maken van het brandstofverbruik van de machines, gebaseerd op het aantal draaiuren.

Ketenanalyse

82

7

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

6. Afvalstromen Tijdens het (om)bouwen en afwerken van de zeecontainer woning komen verschillende afvalstromen vrij. Het afval wordt gescheiden opgehaald door een afvalverwerker. De hoeveelheid afval is gebaseerd op schattingen, omdat er niet specifiek achterhaald kan worden hoeveel afval er is ontstaan op het project in Didam.

Soort afval

Aantal (in KG)

Hout

50 kilo

Karton/papier

25 kilo

Isolatiemateriaal/plastic

25 kilo

Staal

10 kilo

7. Woon-werk verkeer ZeecontainerWoningen.nl heeft vier mensen vast in dienst en huurt standaard drie ZZP’ers in. Daarnaast werken er twee mensen van Larcom (sociale werkvoorziening) bij ZeecontainerWoningen.nl. De medewerkers rijden met hun eigen auto vanaf huis naar werk. Het woon-werk verkeer veroorzaakt CO2-uitstoot en wordt daarom meegenomen in de ketenanalyse.

2.2 Ketenpartners Ketenpartner Familie X Van der Sluis Transport Weenk Caru Containers Bouwcenter Schippers Rova

Relatie Opdrachtgever Transportbedrijf Leverancier Leverancier Leverancier Afvalwerking

Product/Dienst Transport Schroeffunderingen Containers Overige materialen Afvalverwerker

Ketenanalyse

Werkinnovatie Prijs

8

83

L A R C O M

3 | Kwantificeren van emissies Op basis van de beschrijving van de keten zoals weergegeven in hoofdstuk 2 is per ketenstap bepaald hoeveel CO2 wordt uitgestoten tijdens de diverse fasen van de keten.

Elke paragraaf beschrijft een onderdeel van de keten en de bijbehorende CO2-uitstoot.

3.1 Inkoop grondstoffen en materialen De CO2-uitstoot die ontstaat door grondstoffen en materialen is 152,55 ton. De totale uitstoot is met name afkomstig van goederen zoals de container, kozijnen, isolatiemateriaal, gipsplaten en binnendeuren. De totale lijst van ingekochte grondstoffen en materialen is terug te vinden in de berekening van de ketenanalyse.

3.2 Transport De containers voor het project in Didam moeten vanaf de haven in Rotterdam getransporteerd worden naar de werkplaats in Ommen. In totaal bestaat dit project uit vijf containers, waardoor er vijf ritten plaats hebben gevonden om de containers in Ommen te krijgen. De vrachtwagen die is ingezet bestaat uit een euro-6 motor en rijdt op diesel. Het totaal aantal afgelegde kilometers (retour) om de containers op de werkplaats in Ommen te krijgen is 2100.

Als alle containers op de werkplaats in Ommen zijn afgewerkt, moeten ze vanaf de werkplaats in Ommen naar de projectlocatie in Didam worden verplaatst. Hiervoor vinden eveneens vijf ritten met een vrachtwagen plaats, ditmaal vanaf Ommen naar Didam. Het totaal aantal afgelegde kilometers (retour) om de containers op de projectlocatie in Didam te krijgen is 1040.

De overige grondstoffen en materialen die worden besteld zijn afkomstig van Bouwcenter Schippers uit Dalfsen. Naar schatting hebben er drie leveringen plaatsgevonden, waarbij er 90 kilometer (retour) is afgelegd.

Het totaal aantal kilometers dat is afgelegd komt uit op 3230. In de berekening wordt er vanuit gegaan dat de vrachtwagen waarmee de goederen zijn vervoerd 1 liter op 3 kilometer verbruiken. Het aantal verbruikte liters komt daarmee op 1077 en de CO2uitstoot op 3,48 ton.

3.3 Materieel en wagenpark Op de projectlocatie wordt gebruik gemaakt van een minikraan en een autokraan. Beide machines verbruiken brandstof en stoten daarmee CO2 uit. Het is onbekend wat het exacte verbruik en het aantal draaiuren per machine op het project is geweest. Om deze reden is er een schatting gemaakt van het verbruik en het aantal draaiuren per machine.

Ketenanalyse

84

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

9

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Brandstof Verbruik per uur Draaiuren Aantal liter Conversiefactor CO2-uitstoot (ton)

Minikraan Diesel 6,35 liter 6 38,1 3230 0,12

Autokraan Diesel 14 liter 6 84 3230 0,27

Daarnaast beschikt ZeecontainerWoningen.nl over een bedrijfsauto (Opel Movano), welke wordt ingezet om vanaf de werkplaats in Ommen naar projectlocatie te rijden. De medewerkers die op het project werken maken gebruik van de bedrijfsauto in de laatste twee weken van het bouwproces, omdat dan de afwerking op projectlocatie plaatsvindt.

Brandstof Verbruik Aantal km per dag Aantal dagen Totaal km Totaal aantal liters Conversiefactor CO2-uitstoot (ton)

Opel Movano Diesel 1 liter op 10 km 200 38,1 3230 200 3230 0,65

Als de uitstoot van het materieel en de bedrijfsauto bij elkaar wordt opgeteld, komt er een totaal uit van 1,04 ton CO2.

3.4 Afvalstromen De afvalstromen die vrij komen tijdens het bouwproces zijn in kaart gebracht op basis van schattingen, omdat niet te achterhalen is hoeveel afval er precies is afgevoerd op het project voor Didam.

Soort afval

Aantal (in KG)

Conversiefactor

Ton CO2

Hout

50 kilo

483

0,02

Karton/papier

25 kilo

817

0,02

Isolatiemateriaal/plastic

25 kilo

1207

0,03

Staal

10 kilo

1736

0,02

De totale CO2-uitstoot die vrijkomt door afval is 0,07 ton. De hoeveelheid afval is nihil, omdat ZeecontainerWoningen.nl ernaar streeft restafval her te gebruiken voor andere doeleinden, zoals bijvoorbeeld meubels.

3.5 Woon-werk ZeecontainerWoningen.nl heeft vier medewerkers in vaste dienst, waarvan twee medewerkers structureel werkzaam zijn geweest voor het project in Didam. Beide medewerkers zijn 3 maanden lang, 5 dagen in de week met hun auto naar Ommen gereden om voor het project te werken. De derde medewerker is administratief medewerker en werkt vanuit huis en de vierde medewerker is eigenaar van het bedrijf en heeft niet tot nauwelijks directe werkzaamheden in het bouwproces voor het project uitgevoerd.

Ketenanalyse

Werkinnovatie Prijs

10

85

L A R C O M

In de onderstaande tabel is het woon-werkverkeer van twee medewerkers berekend: Medewerker 1 2

Dagen per week werkzaam op project 5 5

Aantal weken 13 13

Totaal dagen 65 65

Afstand KM 11,20 5,60

Totaal km 728 364

Het totaal aantal afgelegde woon-werk kilometers is vermenigvuldigd met de bijbehorende conversiefactor. De totale CO2-uitstoot komt neer op 0,21 ton.

3.6 Overzicht CO2-uitstoot in de keten Om een overzicht te geven van de totale CO2-uitstoot in de keten wordt onderstaand een tabel en een taartdiagram gepresenteerd.

CO2-uitstoot zeecontainer woning 152,55 3,48 1,04 0,07

Inkoop grondstoffen en materialen Transport Materieel en wagenpark Afvalstromen Woon-werk Totaal

Ton CO2 Ton CO2 Ton CO2 Ton CO2 0,21 Ton CO2 157,35 Ton CO2

Verdeling CO2-uitstoot zeecontainer woning

Inkoop grondstoffen en materialen

Transport Materieel en wagenpark Afvalstromen Woon-werk

Uit de taartdiagram kan geconcludeerd worden dat de CO2-uitstoot van een zeecontainer woning met name afkomstig is uit de inkoop van grondstoffen en materialen. De CO2uitstoot door afvalstromen is nihil, omdat ZeecontainerWoningen.nl er naar streeft restafval her te gebruiken voor andere doeleinden.

Ketenanalyse

86

11

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

4.

| Duurzaamheid

ZeecontainerWoningen.nl past een nieuwe manier van bouwen toe (prefab woningbouw), waardoor bouwen duurzaam wordt en mensen modulair kunnen wonen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat deze nieuwe manier van bouwen op meerdere manieren bij kan dragen aan het verduurzamen van de bouwsector.

Minder stikstof Uit onderzoek van de Provincie Noord-Holland blijkt dat prefab woningbouw een van de meest kansrijke manieren is om stikstofuitstoot tijdens de bouw naar beneden te krijgen.

Tijdens het bouwen van een traditionele woning wordt er voornamelijk stikstof uitgestoten door graaf- en bouwmachines (aangedreven door fossiele brandstoffen) en zware vrachtwagens. ZeecontainerWoningen.nl reduceert de uitstoot van stikstof door minimaal gebruik te maken van machines die worden aangedreven door fossiele brandstoffen. Daarnaast kan dankzij prefab woningbouw een enorme hoeveelheid tijd worden bespaard op de bouwplaats. De totale bouwtijd ten opzichte van traditionele woningbouw kan afnemen tot 50%, evenals de benodigde inzettijd van machines. Er is daarmee winst voor het milieu en CO2-uitstoot te behalen. De vermindering van machines leidt namelijk tot een reductie van CO2-emissie.

CO2-reductie ZeecontainerWoningen.nl maakt prefab modules op de werkplaats waar het achtereenvolgens in elkaar wordt gezet. Op de werkplaats wordt gebruik gemaakt van elektrisch aangedreven machines, waardoor de uitstoot van stikstof en CO2-emissie door fossiele brandstoffen wordt gereduceerd. De uitstoot van stikstof en CO2 door fossiele brandstoffen vindt enkel nog plaats door het transporteren van ingekochte materialen, goederen en zeecontainers. In totaal valt de CO2-uitstoot door transport, materieel en wagenpark laag uit (4,52 ton), omdat prefab woningbouw voor relatief weinig vervoersbewegingen zorgt ten opzichte van traditionele woningbouw. Daarnaast is er bij prefab woningbouw minder personeel nodig, waardoor er minder woon-werk verkeer plaatsvindt op een project. Dit is terug te zien aan het project in Didam, waarbij een kleine hoeveelheid CO2 is veroorzaakt door woon-werk verkeer (0,21 ton).

Afval ZeecontainerWoningen.nl streeft ernaar om restafval her te gebruiken voor andere doeleinden, zoals meubels. De hoeveelheid afval neemt daarmee af, waardoor de uitstoot veroorzaakt door afval nihil is (0,07 ton).

Beton vs. Staal De betonindustrie heeft een grote impact op ons klimaat. Uit onderzoek uitgevoerd door CE Delft blijkt dat in 2010 14 miljoen mÂł beton werd gebruikt in de Nederlandse bouw.

De hele betonketen (van bouw tot aan sloop) veroorzaakt 3,7 miljard kilogram CO2. Dat is omgerekend 264 kilogram CO2 per mÂł beton.

Ketenanalyse

Werkinnovatie Prijs

12

87

L A R C O M

ZeecontainerWoningen.nl maakt gebruik van stalen zeecontainers. Staal stoot per kilogram 0,473 kg CO2 uit. Voor het project in Didam zijn vijf zeecontainers gebruikt, waarvan één 20 ft zeecontainer en vier 40 ft zeecontainers. Het ledig gewicht van één 40 ft zeecontainer is 3.700 kilogram. Omgerekend stoot één stalen zeecontainer van 40 ft 1.750 kg CO2 uit.

De zeecontainer van 40 ft is ongeveer 12 meter lang, 2,5 meter breed en 2,5 meter hoog. Als er een traditionele woning moet worden gebouwd met deze afmetingen, is er 75 m³ beton nodig. Het is bekend dat één m³ beton 264 kilogram CO2 uitstoot.

Omgerekend stoot 75 m³ beton 19.800 kilogram CO2 uit..

Zeecontainer woning (staal – 40 ft)

Traditionele woning (beton – 75 m³)

0,473 x 3.700 = 1.750 kg CO2

264 x 75 = 19.800 kg CO2

Uit de bovenstaande tabel kan worden opgemerkt dat een zeecontainer woning door zijn stalen constructie milieuvriendelijker is dan een traditionele woning met een betonnen constructie.

Al met al kan geconcludeerd worden dat ZeecontainerWoningen.nl door middel van een nieuwe manier van bouwen bijdraagt aan de verduurzaming van de bouwsector. De keten biedt genoeg mogelijkheden om stikstof en CO2-emissie terug te brengen.

Ketenanalyse

88

13

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

5. | Bronvermelding Bron / Document 2012 Guidelines to Defra / DECC's GHG Conversion Factors for Company Reporting Handreiking stikstofvrije Woningbouw Modular construction: from projects to products Milieu-impact van betongebruik in de Nederlandse bouw Gebruik juiste milieudata

Kenmerk Emissie factoren Provincie Noord-Holland McKinsey & Company CE Delft Drs. J. Meijer en ir. J-P den Hollander

De opbouw van dit document is gebaseerd op de Corporate Value Chain (Scope 3) Standaard. Daarnaast is, waar nodig, de methodiek van de Product Accounting & Reporting Standard aangehouden (zie de onderstaande tabel).

Corporate Value Chain (Scope 3) Standard H3. Business goals & Inventory design H4. Overview of Scope 3 emissions H5. Setting the Boundary H6. Collecting Data

Product Accounting & Reporting Standard H3. Business Goals

Ketenanalyse:

-

Hoofdstuk 2

H7. Boundary Setting H9. Collecting Data & Assessing Data Quality

Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 1

Ketenanalyse

Werkinnovatie Prijs

14

89

L A R C O M

Disclaimer & Colofon Uitsluiting van juridische aansprakelijkheid Hoewel de informatie in dit rapport afkomstig is van betrouwbare bronnen en exceptionele zorgvuldigheid is betracht tijdens het samenstellen van deze rapportage kunnen De Duurzame Adviseurs geen juridische aansprakelijkheid aanvaarden voor fouten, onnauwkeurigheden, ongeacht de oorzaak daarvan en voor schade als gevolg daarvan. De borging en uitvoering van de opgestelde beoogde doelen en maatregelen aanwezig in dit rapport liggen bij de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Voor het niet behalen van doelen en/of het onjuist aanleveren van data door de opdrachtgever, kunnen De Duurzame Adviseurs niet aansprakelijk worden gesteld.

In geen enkel geval zijn De Duurzame Adviseurs, haar eigenaren en/of medewerkers aansprakelijk ten aanzien van indirecte, immateriĂŤle of gevolgschade met inbegrip van gederfde winst of inkomsten en verlies van contracten of orders.

a. Bescherming intellectueel eigendom Het auteursrecht op dit document berust bij De Duurzame Adviseurs of bij derden welke bij toestemming deze documentatie beschikbaar hebben gesteld aan ZeecontainerWoningen.nl. Vermenigvuldiging in wat voor vorm dan ook is alleen toegestaan door voorafgaande toestemming door De Duurzame Adviseurs.

Ondertekening Auteur(s): Kenmerk: Datum: Versie: Verantwoordelijke:

Nienke Bakker, De Duurzame Adviseurs Ketenanalyse 27-11-2020 1.0 Tom Mulder

Handtekening verantwoordelijke:

-------------------------------------------

Ketenanalyse

90

15

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

91

L A R C O M

92

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

93

L A R C O M

94

Projectvoorstel: De waarde van een duurzaam woon- en werkperspectief

Z E E C O N TA I N E RWO N I N G E N . N L

Werkinnovatie Prijs

95

Hoofdvestiging Vermeerstraat 1 7731 SM Ommen

Bezoekadres Strangeweg 5B 7731 GV Ommen

T 0529 408080 larcom.nl

T 0529 - 21 80 00 zeecontainerwoningen.nl