In de
voetsporen van...
historische groepswandelingen en fietstochten in het tieltse een reeks
Wandelingen en fietstochten met een ‘historische gids’, culinaire proeverijen en verrassende activiteiten & plekjes in Ardooie, Beernem, Dentergem, Oostkamp, Pittem, Ruiselede, Tielt Voor en Wingene. gro van epen 8 tot 2 pers one 0 n
inhoudstafel Welkom in het Brugse Ommeland.................................................................... 4
NOORDZEE
Skobiak - Ardooie Skobiakfietstocht........................................................................................... 6 ZeeuwsVlaanderen
KNOKKE-HEIST
BLANKENBERGE
IsraĂŤl Jansens - Beernem Het verhaal van het kanaal Gent-Brugge................................................................. 8 De Looverscharters - Dentergem Sprokkelen langs kouters en meersen.....................................................................10
DE HAAN ZUIENKERKE
OOSTENDE
OUDENBURG
GISTEL
Gerard Ridefort - Oostkamp Op kruistocht met Gerard de Ridefort....................................................................12
DAMME
BREDENE
Renildeke van de Krone en Notaris Loridan - Pittem Buitengewoon Pittem anno 1900........................................................................14
BRUGGE
BRUGSE JABBEKE
OMMELAND
Vrederechter Faict en Leintje van Den Tap - Ruiselede In de schaduw van de molen .............................................................................16
Oedelem
OOSTKAMP BEERNEM
Generaal Maczek - Tielt Op bevrijdingspad met Generaal Maczek................................................................18
ZEDELGEM St.-Joris
Waardamme Hertsberge
ICHTEGEM
Oost-Vlaanderen
Ruddervoorde Wildenburg
TORHOUT
WINGENE Zwevezele
RUISELEDE
LICHTERVELDE
Schuiferskapelle Egem
Koolskamp
PITTEM
Baron van der Bruggen - Wingene Wildenburg ontmaskerd...................................................................................20 Komen, proeven en blijven!..........................................................................22 Colofon...................................................................................................23
Kanegem
TIELT
Aarsele
ARDOOIE DENTERGEM
West-Vlaanderen
Markegem Wakken
Oeselgem
3
WELKOM IN HET BRUGSE OMMELAND Het Brugse Ommeland is de enige groene Vlaamse regio bij de zee en werelderfgoedstad Brugge. Je vindt er kanalen en dijken, kastelen, beschermde dorpsgezichten, historische hoeves en wiekende molens. Het Brugse Ommeland laat je toe cultureel te genieten, gastronomisch te tafelen of urenlang te wandelen of fietsen langs de vele routes en het fiets- en wandelnetwerk. Deze brochure combineert dit alles in acht hapklare formules voor een halve dag groepsplezier. SPANNENDE VERHALEN Ten noorden van Brugge heb je de weidse polderlandschappen met adembenemende vergezichten en pittoreske dorpjes zoals Houtave en Lapscheure. Maar wist je dat ten zuiden van Brugge het bosrijkste gebied van de provincie WestVlaanderen ligt? Uitgestrekt over de gemeenten Oostkamp, Beernem, Ruiselede en Wingene en het Oost-Vlaamse Aalter, herken je het Landschapspark Bulskampveld aan de vele bossen, kastelen en de dreven die het gebied tot een dambord omtoveren. Deze streek was in de 18de en 19de eeuw heel populair bij de rijke Brugse adel. De spannende verhalen en legendes liggen er dus voor het rapen!
ACHT GROEPSARRANGEMENTEN Krijg je zin om deze boeiende streek in het zuiden van het Brugse Ommeland verder te ontdekken? Dan hebben wij enkele leuke tips gebundeld in acht groepsarrangementen van een halve dag. Te voet of per fiets ontdek je samen met familie, collega’s of vrienden een authentiek verhaal uit de streek. Een gids uit het verleden neemt je mee naar vergeten plekjes en laat je kennis maken met het leven van toen, inclusief typische lekkernijen! Wedden dat je terugkeert?
BROOD & SPELEN Verder ten zuiden van Brugge voeren de akkers en weiden je mee naar een plek van rust en authentieke beleving. Rond de culturele stad Tielt pronken de dorpen met hun schitterende windmolens. Fietsers krijgen in deze regio nijdige maar uitnodigende klimmetjes geserveerd. Logisch dus dat Briek Schotte, afkomstig uit het bloemendorp Kanegem, hier met de nodige egards wordt herinnerd. Je kan het hem nadoen en de Poelberg omhoog fietsen. Uitrusten doe je boven aan de top, in het bezoekerscentrum met cafetaria. Je kijkt er uit op de Meikensbossen in Dentergem. Rond Tielt wordt ook stevig gefeest. Wingene viert jaarlijks de Bruegeliaanse Roggebroodfeesten, Pittem heeft zijn Zotte Maandag en in Koolskamp lokt het Kampioenschap van Vlaanderen elk jaar heel wat wielerfanaten. De Europafeesten zetten jaarlijks Europastad Tielt op z’n kop en voor de Molenfeesten moet je in Ruiselede zijn. 4
Bezienswaardigheden en proeverijen onder voorbehoud van wijzigingen
5
In het
spoor van...
skobiak
Skobiakfietstocht De plaatselijke volksfiguur Skobiak, een stevige boer die met zijn voorkomen dorpskinderen angst inboezemt, neemt je mee voor een fietstocht langs enkele mooie plekjes van een nog overwegend landelijke gemeente en laat je proeven uit de ‘groentetuin van Europa’. De rust, het fraaie landschap met veel prachtige hoeven, akkers en weilanden zijn enkele kenmerken die deze route typeren. In Koolskamp maak je kennis met de geschiedenis van ‘Koolskamp koers’, één van de oudste wielerwedstrijden van België. De fietstocht neemt je vervolgens mee langs de imposante watertoren, één van de grootste van Vlaanderen, en langs de Heilig-Hartkapel, beter gekend als het ‘bomkapelleke’. Skobiak laat je ook de hoeve ‘Vanhoutte’ zien, waar hij een groot deel van zijn leven sleet. Met zicht op de Rysselendemolen hoor én zie je hoe de groenteteelt het landschapsbeeld overheerst. De tocht wordt afgesloten met een laatste stop in een café-bierproeverij.
fietstocht – 15 KM
ardooie, koolskamp
“Na het zware werk en de zondagsmis smaakt een Skobiak-pint nog het best. Wát dat precies is, moet je in Ardooie komen ontdekken!” - Skobiak 6
Unieke bezienswaardigheden: Het praalgraf/de grafstenen van de Heren van Lichtervelde in de zijkapel van de SintMartinuskerk te Koolskamp Voor de lekkerbekken: Koolskamps gebak, streekbier
PRAKTISCH Start en aankomst: Marktplein, 8850 Ardooie (start aan het standbeeld van Skobiak) Duur: 4 uur Reservatie: Gemeentehuis Ardooie, Polenplein 15, 8850 Ardooie Tel: 051/74 03 55 – bij voorkeur per e-mail: info@ardooie.be of fax: 051/74 03 69 Wanneer: Niet op maandag en dinsdag (café OPCD gesloten) Van april tot en met november, tussen 14u en 18u, vooraf reserveren Prijs: € 50 /groep + € 6 /pers. Ardooie
7
In het
spoor van...
ISRAËL JANSENS
Het verhaal van het kanaal Gent-Brugge Reis in de tijd in het gezelschap van Israël Jansens, een tijdgenoot van William Shakespeare. Met zijn pittig accent vertelt deze Engelse opzichter over de graafwerken voor het graven van het kanaal GentBrugge die starten in het jaar 1613 en over de bewogen geschiedenis van deze waterweg. Met de wind in de haren ontdek je vergeten verhalen, geniet je van de unieke flora en proef je de streek. Israël Jansens vertelt je over zijn familie in de Antwerpse Jodenwijk, over het Engelse dorp waar hij geboren werd en over zijn terugkeer naar Vlaanderen voor het uitgraven van het kanaal... Een kleurrijke trip doorheen een boeiend stukje streekgeschiedenis.
Unieke bezienswaardigheden: Een unieke mix van cultuur en natuur, van luisteren, proeven en doen. Voor de lekkerbekken: Berenbier en hoeve-ijs
fietstocht– 16 KM
BEERNEM, OOSTKAMP
“Van Brugge tot Deinze wilde men werken en de oevers overal versterken zodat de verzandende Brugse Zwin beter geschikt zou zijn voor groot gewin” 8
- Israël Jansens
PRAKTISCH Start en aankomst: Duur: Reservatie: Wanneer: Prijs:
Kerk Sint-Amandus, Bloemendalestraat, 8730 Beernem 3,5 uur Toerisme Beernem, Markt 1, Oedelem, Tel: 050/78 86 24, toerisme@beernem.be Van april tot en met oktober, start om 9u30 of tussen 13u en 16u, vooraf reserveren € 90 /groep + € 7 /pers. (max. 25 personen) Beernem
9
In het
spoor van...
de looverscharters
Sprokkelen langs kouters en meersen De Looverscharters is een verzamelnaam voor arme mensen die rond 1850 in de streek van Dentergem en Tielt wonen. Door de economische crisis met de ineenstorting van de katoenindustrie is er armoede en moeten mensen uit noodzaak hun huis verwarmen met alles wat brandbaar is, zelfs bladeren uit de bossen. Daarom worden ze de Looverscharters genoemd. Het zijn arme maar eerlijke drommels, want anderen kappen hout in de bossen, en dat is verboden! De fietstocht brengt je van de pas vernieuwde site boven op de Poelberg in Tielt naar de Baliekouter in Dentergem. Je geniet van de uitgestrekte velden en mooie Meikesbossen. Een Looverscharter vertelt je de geheimen van het landschap, dat bestaat uit hoge kouters en lage meersen. De rivier De Mandel vormt de ‘blauwe draad’ tijdens de fietstocht. Je verneemt er meer over de typische landschaps- en natuurkenmerken van de streek en onderweg word je getrakteerd op lekkers uit de natuur!
fietstocht – 19 KM
DENTERGEM, MARKEGEM,TIELT “Sprokkelen wat brandbaar is, zo vullen we onze dagen” 10
Unieke bezienswaardigheden: Bezoek Fruit Wolfcarius, Markegem (een kijkje achter de schermen van een fruittelend bedrijf!) Voor de lekkerbekken: Vers appelsap met appelgebak, Tielts streekbier
PRAKTISCH Start en aankomst: Duur: Reservatie: Wanneer: Prijs:
Poelberg 1, 8700 Tielt 4 uur Dienst voor Toerisme Tielt, Ieperstraat 42-46, 8700 Tielt, toerisme@tielt.be, Tel: 051/42 82 55 Van april tot en met oktober, niet op maandag, volgens reservatie (voor- of namiddag), vooraf reserveren € 50 /groep + € 5 /pers. Dentergem
11
In het
spoor van...
gerard de ridefort
Op kruistocht met Gerard de Ridefort Gerard de Ridefort is de beruchte ridder-kruisvaarder-tempelier uit Ruddervoorde. Hij wordt geboren in 1146 en schopt het tot tiende grootmeester in de Orde der Tempeliers in Jeruzalem. De Vlaamse Tempelridder wordt een belangrijke spilfiguur in de politiek van de Europese koningshuizen in het Heilige land. Tijdens de fietsroute gidst hij je doorheen de mooie deelgemeenten van Oostkamp: Waardamme, Hertsberge en Ruddervoorde. De streek was een gegeerde regio voor ridders en kasteelheren om hun optrekje te komen zetten. De fietstocht leidt je doorheen de prachtige weidse landschappen met statige kastelen, waarbij onze gids stopt bij belangrijke bezienswaardigheden zoals natuurgebied Zorgvliet, kasteel Rooiveld en brouwerij De Leite. Doorspekt met leuke anekdotes over kasteelheren en de herkomst van de namen, wordt de geschiedenis van het gebied uit de doeken gedaan. Tussendoor kan je bovendien genieten van lekkere streekgerechtjes.
fietstocht – 20,4 KM
WAARDAMME, RUDDERVOORDE EN HERTSBERGE
12
“ ‘Zeg eens Gerard, wat ga je nu doen?’ vroeg broeder Thierry mij op een dag.‘Tempelier worden’, zei ik zonder aarzelen,‘ridder van Christus, miles Christi’ ” - Gerard de Ridefort
Unieke bezienswaardigheden: Domein Zorgvliet, Brouwerij De Leite Mooie landelijke landschappen met kastelen Voor de lekkerbekken: Hertsbergse bostaart, ijsje bij hoeve Soetewey (zomermaanden), biertje bij Brouwerij De Leite
PRAKTISCH Start en aankomst: Duur: Reservatie: Wanneer: Prijs:
Dorpsplein, 8020 Waardamme 4 uur Vrijetijdsloket De Valkaart, A. Rodenbachstraat 42, 8020 Oostkamp Bibliotheek-Infopunt Oostkamp, Kapellestraat 19, 8020 Oostkamp Tel: 050/83 31 80. Graag 2 weken vooraf reserveren. Van maandag tot vrijdag, enkel in de namiddag, start om 14u € 50 /groep + € 7,5 /pers. Oostkamp
13
In de
voetsporen van...
Renildeke van de krone & notaris loridan
Buitengewoon Pittem anno 1900 Notaris Loridan of Renildeke van De Krone neemt je persoonlijk mee op sleeptouw naar het Pittem van het begin van de 20ste eeuw. Ze presenteren je de mooiste plekjes van Pittem en vertellen je allerlei boeiende weetjes over oude, verborgen locaties. Hun verhaal kruiden ze met tal van pittige Pittemse anekdotes. Het wordt een vertelling over een tijdperk waarin het niet ongewoon was dat een gemeente als Pittem 140 herbergen had. Of dat een Pittemse toneelvereniging als ‘Met Hert en Ziel’ – die trouwens door Notaris Loridan opgericht werd – de pannen van het dak speelt en de eerste prijs wint in de provinciale toneelprijskamp. Maar we gaan ook verder terug in de geschiedenis en komen te weten waarom Pittem tijdens de Franse Revolutie “la plus rebelle commune du département” was, welke verboden de boogschutters van de Sint-Sebastiaansgilde moesten naleven en waarom de jeugd van Roeselare, Kortrijk en zelfs Brugge vroeger naar Pittem kwam voor hun vertier... Tijdens deze wandeling beleef je een mooi stukje geschiedenis van Pittem.
WANDELING – 2,5 KM
PITTEM 14
“Notabelen of volksmensen, aan de toog is iedereen gelijk!”
Unieke bezienswaardigheden: Bistro Alfa (oude cinema) Voor de lekkerbekken: Koffie met Pittems Maantje, Verbiestbier
PRAKTISCH Start en aankomst: Duur: Reservatie: Wanneer: Prijs:
Markt 1, 8740 Pittem 3 uur Dienst Toerisme Pittem, Markt 1, 8740 Pittem Tel: 051/46 03 51, toerisme@pittem.be het hele jaar door, weekdagen en weekend, voor- of namiddag, vooraf reserveren € 50 /groep + € 5 /pers. Pittem
15
In de
voetsporen van...
vrederechter
frans faict & leintje van den tap
In de schaduw van de molen Tot halverwege de 20ste eeuw telt Ruiselede heel wat windmolens. Slechts twee molens overleven de tand des tijds, toch blijft het molenverleden zijn stempel drukken op dit ‘Molendorp’. Denk maar aan de Molenfeesten en het Molenbrood. Maar Ruiselede heeft veel meer te bieden. In het spoor van twee volkse dorpsbewoners uit het verleden, vrederechter Frans Faict en café-uitbaatster Leintje, verneem je meer over de geschiedenis van het dorp, zijn gebouwen, inwoners en gebeurtenissen. Wist je dat pianogigant ‘Piano’s Maene’ nog steeds Ruiselede als thuisbasis heeft? Dat het Urthelbier door een vrouwelijke brouwer uit Ruiselede wordt gebrouwen? Of dat Roger Raveel de schoonheid van de Ruiseleedse natuur bewondert? Tijd om Ruiselede te ontdekken! Dompel je onder in de wereld van een vrederechter of van een herbergierster. Beiden laten ze je kennismaken met de rijke geschiedenis van Ruiselede: de band van Ruiselede met Guido Gezelle, die twee keer als eregast de prijsuitreiking verzorgt op de wedstrijd ‘welsprekendheid, toneel en zang’ in het pensionaat, de bevrijding door de Polen en natuurlijk ook de rol van de molens in het dorpsleven...
WANDELING – 5,5 KM
RUISELEDE
‘Ik geef een rondje van het huis!’ - Leintje ‘Stilte in mijn rechtszaal’ - Frans Faict 16
Unieke bezienswaardigheden: Hostens’ molen, Het Portaal, het atelier van kunstenaar Dries De Vylder Voor de lekkerbekken: Toast met Urthelpaté en een Urthelbiertje, Molenbrood met hoevekaas & drankje
PRAKTISCH Start en aankomst: Markt 1, 8755 Ruiselede Duur: 3,5 uur Reservatie: Dienst onthaal gemeente Ruiselede, Tel: 051/68 80 63, info@ruiselede.be Wanneer: het hele jaar door, elke dag van de week, afhankelijk van beschikbaarheid van de gidsen, vooraf reserveren Prijs: € 50 /groep + € 3,5 /pers. Ruiselede
17
In de
voetsporen van...
generaal maczek
Op bevrijdingspad met Generaal Maczek Polen en Tielt... het lijkt een vreemde link, maar de volksverhuizingen en troepenbewegingen tijdens een conflict als de Tweede Wereldoorlog zorgen voor wel meer ongerijmdheden. In september 1944, enkele maanden na de landing van de Geallieerden in Normandië, wordt Tielt bevrijd door de Poolse troepen onder leiding van Generaal Stanislaw Maczek. Daarvoor haalt hij niet zozeer het grove geschut boven want bij de bevrijding van steden wil hij zo weinig mogelijk verwoestingen aanrichten. Hij doet een beroep op zijn infanterie. Een stadsguerrilla is hiervan het gevolg. Ontdek tijdens deze stadswandeling de grote wapenfeiten en ‘la petite histoire’ van een stad en haar bevrijder. Flaneer over het Polenplein langs het standbeeld van Generaal Maczek. Ontdek de stille getuigen van een wereldbrand zonder weerga: het ereperk voor de acht Poolse gesneuvelden op het kerkhof, de Stanislaspoort die in 1948 als huldemonument ter ere van de Poolse bevrijding is opgericht, de Shermantank op het Generaal Maczekplein... Herbeleef de bevrijding van Tielt in de voetsporen van een heel bijzondere generaal.
WANDELING – 3 KM
TIELT CENTRUM “Ik zeg altijd tegen mijn soldaten: ‘Jullie zijn de ambassadeurs van Polen. We moeten de bevolking sparen.’ ” - Maczek 18
Unieke bezienswaardigheden: Beklimming van de Hallentoren tot aan de Beiaard Voor de lekkerbekken: Jenevertje, stuk chocolade met noten, Tielts streekbier, hartig hapje
PRAKTISCH Start en aankomst: Duur: Reservatie: Wanneer: Prijs:
Huis Mulle de Terschueren, Ieperstraat 42-46, 8700 Tielt 2,5 à 3 uur Dienst voor Toerisme, Ieperstraat 42-46, 8700 Tielt, Tel: 051/42 82 55, toerisme@tielt.be overdag en ’s avonds, elke dag van de week, afhankelijk van beschikbaarheid van de gidsen, vooraf reserveren € 75 /groep + € 6 /pers. Tielt
19
In de
voetsporen baron van der van... bruggen
Wildenburg ontmaskerd Wandel samen met baron van der Bruggen langs kastelen en kapelletjes uit de 18de en 19de eeuw. De baron neemt je mee doorheen Wildenburg, een monument op zich in Wingene. Je geniet van de natuurlijke schoonheid en rust van de bossen, het rijke erfgoed van gebouwen zoals de kerk, de boskapel en het kasteel. Deze gebouwen hebben allemaal hun eigen verhaal, verweven doorheen de familiegeschiedenis van de baron. Laat je onderdompelen in het spannende verhaal over de moord op de baron middenin de dreven en bossen van Wildenburg in de mysterieuze sfeer. Uiteraard wachten je ook enkele welgekomen haltes met lekkernijen!
Unieke bezienswaardigheden: Tuin van Kasteel Wildenburg Wandelen langs de historische ijskelder Voor de lekkerbekken: Koffie met gebak, streekbier
wandeltocht – 5 KM
WILDENBURG “Qui mieux fait, mieux vaut” - Baron van der Bruggen 20
PRAKTISCH Start en aankomst: Duur: Reservatie: Wanneer: Prijs:
Kerk van Wildenburg, Beernemsteenweg, 8750 Wingene 3 uur Dienst Toerisme Wingene, Oude Bruggestraat 13, 8750 Wingene, Tel: 051/65 00 62 het hele jaar door, elke dag van de week, afhankelijk van beschikbaarheid van de gids, vooraf reserveren € 50 /groep + € 5 /pers. Wingene
21
Colofon
KOMEN, PROEVEN EN BLIJVEN! Wil je jouw bezoek in de regio aanvullen met een unieke overnachting, surf dan naar www.logereninhetgroen.be. Je kan er een geschikt logies vinden op type, ligging en capaciteit. Proef je graag van lokaal gebrouwen bier of artisanaal roomijs, neem dan een kijkje op de website www.100procentwest-vlaams.be en laat je verrassen door de overvloed aan kwaliteitsvolle hoeve- en streekproducten uit het Brugse Ommeland en West-Vlaanderen. CONTACT Meer weten over deze boeiende streek in het zuiden van het Brugse Ommeland? Informeer je bij de diensten voor toerisme of ga naar www.brugseommeland.be. Vraag er gratis ons streekmagazine ‘Genieten in het Brugse Ommeland’ aan. Toerisme Brugse Ommeland/Westtoer Koning Albert I-laan 120 8200 Brugge Tel: 050/30 55 00 info@brugseommeland.be www.brugseommeland.be Toerisme Ardooie Polenplein 15 8850 Ardooie Tel: 051/74 40 40 info@ardooie.be www.ardooie.be Toerisme Beernem Markt 1 8730 Beernem (Oedelem) Tel: 050/78 86 24 toerisme@beernem.be www.beernem.be
22
Toerisme Dentergem Kerkstraat 1 8720 Dentergem Tel: 051/63 61 03 www.dentergem.be Infokantoren Oostkamp Vrijetijdsloket De Valkaart A. Rodenbachstraat 42 Tel: 050/83 31 80 vrijetijd@oostkamp.be Bibliotheek-Infopunt Kapellestraat 19 8020 Oostkamp Tel: 050/83 31 33 www.oostkamp.be Toerisme Pittem Markt 1 8740 Pittem Tel: 051/46 03 51 toerisme@pittem.be www.pittem.be
Toerisme Ruiselede Markt 1 8755 Ruiselede Tel: 051/68 80 63 toerisme@ruiselede.be www.ruiselede.be Toerisme Tielt Huis Mulle de Terschueren Ieperstraat 42-46 8700 Tielt Tel: 051/42 82 55 toerisme@tielt.be www.tielt.be Toerisme Wingene Oude Bruggestraat 13 8750 Wingene Tel: 051/65 00 62 toerisme@wingene.be www.wingene.be
Concept en coördinatie Fien Vandenheede Redactie Westtoer, B.AD Fotografie Westtoer, Toerisme Ardooie, Toerisme Beernem, Toerisme Pittem, Toerisme Oostkamp, Toerisme Ruiselede, Toerisme Tielt, Toerisme Wingene Cartografie Nele Vandepitte Ontwerp B.AD Druk Goekint Graphics NV Wettelijk depotnummer: WD/3029/2011/55 Verantwoordelijke uitgever Westtoer APB Deze brochure kwam tot stand met de medewerking van de gemeenten van het Brugse Ommeland. Ze is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. De verantwoordelijke uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele fouten, onnauwkeurigheden of tussentijdse veranderingen.
23
Voor meer info: www.brugseommeland.be/indevoetsporenvan