.frsku (P.146) "sivilce"3, bir dzglt r$ (i.T.23S).
+kl iplek bir ektir. isimden srfat yapar..
Aitlik bildirir. Unlti uyumuna uyar.. tlstttttkt rrv (M.6 l), bildu.kt er (i.T.1301, qoktunkl ll11tgulur (C. l.l2), .lr
vuurrnht tt gilniimiiz (D.6.94).
Aynt ek; Tuu girkin tlilnhllsilndan (C.Y.82) sennendirar htiiinktilcri (D.6.
2l) tirneklerinde
de isim. unsurunun yerini tutmaktadtr.
+LA(yl, e)n, +(y)Le(i)n, +citii(i)n llirleqik bir ektir. isimden fiil yaprna eki +lA eki uzerine -l zarf:fiil ve -n
vdsrta eki getilelerek yaprlrn -y- kaynagtrrnta 0nsiiziidUr.
Bu ek. Tarihi T0rkiye Ttirkgesi'nde benzerlik fonksiyonu ile gckinr eki olarak kullanrlmrEtrrz pervanelqvin, upurlaym, scncilel,in.r Gagavuz Tiirkgesi'nde bu fonksiyonu da devatn etmekle beraber T0rkiye TUrkgesi'ndeki gibi zaman adr yaprnaktadrr. Bagllkta gtlsterildi$i gibi ek bir takrm ses degigmelerine ugramrgtrr. drnekleri qunlardrr:
uurlu.Wn (M.12)
<
uuru+la+y+r+n "u$ru gtbi", avSan neJ,in (M.10) .', tzeri". -yi- hece yutumuyla: av$amtren (C.y.g4): stthualen (c.Y.8). c'.r- hece yutumuyla: sabaalin (B.T.9l), sahiylin. (B.T.s7): hcnimciriitr (c.2t4) akgarn1-le-y-i-n "akqam
< ben + irn-t'ci-rl;i+y+i+n "benim gibi". seninciliiiin (C.45),'senin gibi".
+ll f iirkge'nin en iqlek eklerindendir'.
Srtbt olarak kullanrlan nitelik isimleri yapar. [3ir nesnenin. bir nesnede bulundu$unu anlatlr. uthlur (M.12), dalgah (i.T.66). kanuttr (i.t'.66), ktt4'tt (M.t2l. .ttuutt (C. t66). tultlt:lr (i.l'.06X (ti$ti(i.'f .57),sersemeli(i.T.35) "sersemlegtirmek',; hu),nu:lu 'siingiitii(C.y.42).
nplu(.i.T.162)i biiiiftt(M.20), g,rii$iiktityttii(i.'1.134). kiisiitil (B.20).
(M.12),
iitlti (i:f .66). llu ekin bir di$er fonksiyonu mcnsubiyct itade etnresidir. IJut'akhvt: (D.O.3). hureilrntr.r,srn (U.-5 l). t,?.)/rj (D.O.S l). T'0rkqe kelimelere geldi$i gibi, Fransrzca'dan Rusga'ya oradan cra Gagavuz 'l0rkgesi'ne giren pcrpesktiva+h yaradrcr (l>.245) "utku geni; sanargr", grorask+li lrortrct (P.23-5). "miibala!,alr tasvir": izver+li (8.T.47 ) < Rus. zverin. zverinry ',vah;i hayvan" kelimesine +ll eki getirilerek, "vahgilifi bulunan" anlanrr kazandrrrlmrgtrr.. +ll eki bulunma +slz eki buluntnanra anlamr katan. yani zrt fonksiyonlar ta$ryan ekler olmasrna ra$men aynr kelime kOkiine getirildikleri g6rulmektedir.
&tk+lt+ltk+stz adam (D.O.96), bel+ti+siz (M.34). geqsin diismun*srx*/r tU.O. l5l). ('alm onu btk+tttuz+r, (U.:i8).
bu
:t.tl
Tiirliiltl (D.227') 0rneginde aynr cins ek yrgrlmasr giirOlnrektetlir. ttlun kuSku (C.280). ,roltlutlar kuSku hukurcltlar (C.281) olneklerinde kus|u
kclirncsirrdcn +lu ekinin dogmesine ra$men fonksiyonu devanr etmektedir.
' I
l.l. yazr dilindc gitnilmcyen bu kclimc Anatlolu agrzlarrnda kultanrlrr. l)inirr'- Ahrln. llurtlur. Snnrsun. Mcrsin. f'arrrk lr:rjrr 'f irnurtag. tiski 'l iirkb,e 'ftirkcesr. ,\'l . .r1:. istanbul. I r)77 t04
l)s !'.
s.1859: /islr.,sir,ilcc