3
28 Januarie 2011
Nuwe wet op verblyfreg raak opkomende boere die ergste Opkomende boere in Limpopo en elders in Suid-Afrika is seker die ergste geraak deur die nuwe wet op verblyfreg wat in Desember so skuinsweg deur die parlement gesteun is. Verblyfreg gee soveel voordele aan plaaswerkers dat dit selfs kan indruis op die vloei van ‘n boerderybedryf. Die byna onbeperkte regte vir bewoners sluit die reg om vee aan te hou, boorde aan te plant, te saai en selfs op kommersiële basis landbou te bedryf. Dit geld nie net vir een plaas van die eienaar nie, maar vir die ander plase wat ook in sy besit is. Nog ‘n bepaling gee die plaasarbeider die reg om uitgebreide families aan te hou, soos neefs en niggies onder 18 jaar en selfs oueres wat nog skool-
gaan. Hulle kry selfs onbeperkte reg tot begrafnisse op die plase. AgriSA beskou die nuwe wet op verblyfreg as kortsigtig. Opkomende swart boere word aangemoedig, maar die wetsbepaling ruk hulle terug tot ellende. Hoe moet hulle vordering maak as daar ‘n magdom onproduktiewe mense op die eiendom bly? Onder die ESTA-bedeling het die Limpopo- gebied juis meer as 30 000 werkgeleenthede verloor weens ondeurdagte besluite deur die regering. Nog ‘n betwisbare bepaling in die wet is die skepping van sogenaamde die arbeidsdorpies tussen plase. Dr Theo de Jager, adjunk-president van AgriSA, sê die georgani-
seerde landbou stem in daarmee, maar is skepties oor die lewering van dienste soos krag, water, riool en ander geriewe, omdat dit deur munisipaliteite voorsien moet word. Waar hierdie dorpies gevestig gaan word, sal ook neerkom op die brutale onteiening van landbougrond. “Die implementering en hantering van grondhervorming in SA word regoor die wêreld beskou as die grootste mislukking. Agri SA kommentaar moet op 24 Februarie ingehandig word, maar die organisasie gan eers by die grondwetlike hof ‘n draai gooi.” Hy sê die baanrekord van die departement van grondsake is swak en die oordeel is hopeloos.
New farmers harvest first crop
as they were employed by the previous owner for several years. Last year they received a tractor and implements, as well as admission to NTK for acquiring seed and pesticides. Their first crop is butternuts which is to be harvested at the end The next venture for Rapatsa and his of the month, but they might decolleagues is tomatoes. This is where lay the marketing of the crop due the seedlings will be grown. to price changes. A group of three black farmers who acquired 21 hectares of land near Tzaneen Airport more than two years ago, are finally experiencing progress in their efforts to produce crops. Afrer receiving the land they had to wait at least twenty months for assistance from the department of agriculture to get the project going. They had the land and skills, but no other support to start farming. Mr Peter Rapatsa says the three of them had gained proper knowledge of farming with vegetables Mr Peter Rapatsa displays the first crop on the land he and two others acquired more than two years ago in the California-area outside Tzaneen.