LAD-magazine, nr. 16 (december 2016)

Magazine Nieuwe Cao VVT

Nieuwe columnist: Anna Verhulst

Improviseren als scheepsarts

Eindelijk: akkoord pensioenaftopping

Nummer 16 - December 2016 Kwartaalmagazine van de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD)

4 Principeakkoord pensioenaftopping

De LAD en de Federatie Medisch Specialisten bereikten vorige maand na lange en moeizame onderhandelingen een principeakkoord met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen voor de pensioenaftopping.

“We hebben dit akkoord bereikt dankzij de druk die onze achterban heeft uitgeoefend.”

Slagkracht Minder financiële armslag in de zorg. Te weinig banen voor bepaalde specialismen. Veel jonge artsen met stressklachten. Behoefte aan meer inspraak bij strategische beslissingen. Ik noem deze punten niet zomaar. Het zijn complexe uitdagingen waar we als LAD dagelijks voor staan en die het nodige van ons vragen.

Toen Debby van Sleeuwen, mijn collega in het LAD-bestuur, aankondigde haar bestuursfunctie neer te leggen vanaf januari 2017, was dat dan ook aanleiding om even stil te staan bij wat we wilden.

Eerlijk is eerlijk: natuurlijk hadden we het over het ‘type opvolger’ waarnaar we op zoek zouden gaan (niets menselijks is ons vreemd!), maar we vroegen ons ook af of we eigenlijk wel genoeg hebben aan één opvolger.

Wie al wat langer lid is van de LAD, klinkt dit wellicht onlogisch in de oren. Een paar jaar geleden hebben we het bestuur immers verkleind om slagvaardiger te kunnen zijn. In die aanpak geloven we nog steeds, maar ietsje meer slagkracht kan ook zorgen voor een verbreding van inzichten en meer dynamiek. Om een lang verhaal kort te maken: onze ledenraad stemt binnenkort over een statutenwijziging. Die komt er kort gezegd op neer dat ons bestuur voortaan uit minimaal drie en maximaal vijf leden bestaat: klein genoeg om slagvaardig te kunnen zijn en groot genoeg voor een extra stukje slagkracht!

Als onze ledenraad daarmee instemt, kunnen we, naast klinisch fysicus-audioloog Donné Pans als opvolger van Debby, ook specialist ouderengeneeskunde Janneke de Wal welkom heten als bestuurslid. Maar eerst nemen we natuurlijk afscheid van Debby, die zich de afgelopen jaren heel gepassioneerd heeft ingezet voor een stevige positionering van artsen, en in het bijzonder van huisartsen in loondienst. Debby: bedankt voor de samenwerking en het ga je goed!

Christiaan Keijzer, voorzitter LAD lad magazine | 2

14 Een nieuwe Cao VVT

Er is weer een cao voor de grootste sector van Nederland: de Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT). Op een flink aantal punten zijn resultaten geboekt, al leveren werknemers wel structureel 21,6 uur verlof in. Hoe zit dat precies en wat betekent de nieuwe cao voor LAD-leden?

7 Column

Column

In dit nummer: de allereerste column van onze nieuwe columnist Anna Verhulst.

In getal

40%

8 Eén groot avontuur

De komende vijf jaar wordt bijna

van de medisch specialisten is vrouw. Een paar jaar geleden was dat nog 33%

Ninette van Es is scheepsarts en gaat twee keer per jaar mee op expeditie naar de Noord- en Zuidpool. “Ik ben tijdens een reis apotheker, huisarts, SEH-arts en medisch specialist tegelijk.”

€ 22 miljoen extra

(bron: NVZ)

geïnvesteerd in preventie in de zorg (bron: ministerie van VWS)

Op 17 januari doen psychiaters voor de 2e keer mee aan een

zondagsdienst vanwege de pensioenaftopping

10 Persoonlijk leiderschap

Podium

Persoonlijk leiderschap is hot. Maar is het iets blijvends of een trend die weer overwaait?

12 Blikveld verbreden

LAD-bestuurslid Debby van Sleeuwen vertrekt per 1 januari en die beslissing gaat haar best aan het hart. “Het is ontzettend leuk om je blikveld te verbreden.”

Het Capaciteitsorgaan adviseert het aantal opleidingsplaatsen voor

aios ouderengeneeskunde te verhogen van 128 naar 186 (bron: Capaciteitsorgaan)

75%

54%

van de werknemers in de zorg kan niet zelf het eigen

werktempo

van de apothekersassistenten heeft te maken met klachten van patiënten aan de balie (bron: KNMP)

bepalen

(bron: CBS en TNO)

90% van de instellingen in de VVT 17 Je opleiding beëindigd: en dan?

Reconstructie

is bezig met de ‘kanteling’ van werktijden (bron: cao-partijen VVT)

18 Het bureau in beeld December 2016 | 3

Tekst Marjolein Dekker Fotografie Maarten Laupman

Structurele oplossing pensioenaftopping Na een lang en moeizaam onderhandelingsproces is er eindelijk een oplossing voor de pensioenaftopping in algemene ziekenhuizen. Medisch specialisten krijgen vanaf 2017 structureel 70% van de vrijgevallen werkgeverspremie terug via het Budget Organisatorische Eenheid en dat percentage kan oplopen tot meer dan 100%.

“Het liefst hadden we afspraken over individuele aanspraken gemaakt, maar het belangrijkste is dat medisch specialisten hun geld terug krijgen”, aldus Caroline van den Brekel (directeur LAD) en Léon Winkel (bestuurslid Federatie Medisch Specialisten).

Bijna twee jaar zijn de LAD en Federatie Medisch Specialisten bezig geweest om te zorgen dat medisch specialisten in dienstverband en andere professionals krijgen waar ze recht op hebben. Terwijl veel andere werkgevers na de wetswijziging in 2015 (zie kader) gewoon voor de volle 100% bleven bijdragen aan het pensioen van werknemers, hielden ziekenhuizen en revalidatie-instellingen het pensioengeld lad magazine | 4

voor hun werknemers achter. Onbegrijpelijk, vonden de LAD en de Federatie.

“Er is me wel eens gevraagd waarom wij hier zo geharnast in zitten, maar voor ons is dit écht een principekwestie”, vertelt Van den Brekel. “Het gaat hier niet om bedragen, maar om het principe dat werkgevers en werknemers samen bijdragen aan pensioen; het is uitgesteld loon. Als de werkgever ineens een deel van de premie in eigen zak

steekt, dan kan je dat als werknemer niet over je kant laten gaan. Zo simpel is het.”

Onvoldoende

De rijksoverheid, grote bedrijven (zoals Shell en Philips), maar ook umc’s, de Arbo Unie en gehandicaptenzorginstellingen gingen al snel over tot 100% teruggave van het werkgeversdeel van de pensioenpremie boven de aftoppingsgrens, maar de

Wat houdt de pensioenaftopping in?

Sinds 1 januari 2015 is het pensioengevend salaris ‘afgetopt’ op 100.000 euro bruto per jaar (voor parttimers naar rato). Dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Wie meer verdient, kan over het salaris­ deel boven dit bedrag niet langer onder fiscaal gunstige voorwaarden pensioen opbouwen bij zijn werkgever.

Na de invoering van deze wetswijziging kregen werknemers het werknemersdeel van de pensioen­ premie boven de aftoppingsgrens bij hun salaris opgeteld, zodat zij zelf konden beslissen of ze hiermee op een andere manier pensioen wilden

opbouwen. Veel werkgevers deden hetzelfde met het werkgeversdeel en telden ook dat deel op bij het salaris van werknemers.

In algemene ziekenhuizen en revalidatie-instellingen gebeurde dat niet: de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen gaf aan er geen geld voor te hebben, tot verbazing van de LAD en de Federatie Medisch Specialisten. “Werkgevers en werknemers hebben afgesproken samen bij te dragen aan pensioen. Een werkgever kan een fiscale maatregel niet zomaar aangrijpen om die afspraak niet meer na te komen”, aldus Caroline van den Brekel.

wat krijgen medisch specialisten terug?

onderhandelingen met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) liepen spaak. In het najaar van 2015 deed de NVZ een eindbod van een tijdelijke terug­gave van 53% (voor 2015 en 2016), maar daar­ mee namen de LAD en de Federa­tie geen genoegen. “We wilden een structu­rele bij­ drage, en 53% was volstrekt onvoldoen­de”, aldus Van den Brekel.

Acties

In overleg met de achterban werd besloten tot acties. In april startten medisch specia­ listen en ook andere zorg­profes­sio­nals in 10 ziekenhuizen hun deelname aan be­ paalde overleggen. Om de druk verder op te voeren, werd op 21 juni een zondags­ dienst gevoerd in 47 instellingen. “Ik ben er ontzettend trots op dat zoveel leden in actie zijn ge­komen, want we realiseerden ons heel goed dat dat niet makkelijk was, vooral om­­dat we te allen tijde wilden voorkomen dat de patiënt de dupe zou worden van een actie”, zegt Van den Brekel. “Voor ons was er echter geen andere weg dan via acties duide­lijk te maken dat onze achterban serieus genomen wilde worden.”

Opnieuw in gesprek

De acties sorteerden effect. Tijdens een be­stuurlijk overleg met de NVZ afge­lopen zomer werd van beide zijden het onge­ mak uitgesproken over de ontstane im­ pas­se. De organisaties besloten weer met elkaar in gesprek te gaan, met een onaf­hankelijke voorzitter. Dat werd Hans

Borstlap, oud-lid van de Raad van State.

Om te voorkomen dat de discussie die al maanden gaande was, opnieuw zou worden gevoerd, werd gezocht naar andere manieren om tot een oplossing te komen. “Bij de NVZ bleek geen ruimte om tot een oplossing via een individuele aanspraak te komen, dus moesten we kijken hoe medisch specialisten toch hun geld konden terug krijgen”, vertelt Léon Winkel, bestuurslid bij de Federatie Medisch Specialisten. “Uiteindelijk zijn we teruggegaan naar de basis: het Kaap Doorn Manifest en de daaruit voortvloeiende Arbeidsvoorwaardenregeling Medisch Specialisten (AMS). Daarin is des­tijds afgesproken dat medisch specia­lis­ten nauwer worden betrokken bij de zieken­­huis­ organisatie en meer ver­antwoordelijkheid krijgen.”

“ De 70% kan oplopen tot 100% of meer” Een passend instrument om vanuit die gedachte de teruggave te regelen, is het Budget Organisatorische Eenheid (BOE): het budget dat beschikbaar is voor medisch specialisten die deel uitmaken van een organisatorische eenheid (zoals een vak­ groep). Afgesproken is nu dat medisch specialisten vanaf volgend jaar structureel 70% van het werkgeversdeel van de vrij­ gevallen pensioenpremie via het BOE terug krijgen. In 2017 en 2018 wordt dit bedrag

verplicht individueel toegerekend. Daarna maken medisch specialisten binnen de organisatorische eenheid onderling zelf afspraken hoe ze het budget aanwenden en verdelen.

“ Het ging niet om bedragen, maar om het principe” Deze 70% kunnen medisch specialisten lokaal aanvullen tot 100% of meer door af­­spraken te maken met hun raad van be­ stuur, bijvoorbeeld over zorgvernieuwing, efficiency en patiëntgerichtheid. “Denk bij­­ voor­­beeld aan afspraken die tot een hogere zorgkwaliteit leiden, waar­onder patiënt­­ gerichter werken. Dit kan een selectie­­­criterium worden voor zorg­ver­zekeraars en daarmee onderdeel worden van afspraken tussen zorgverzekeraar en ziekenhuis.

Een ander voorbeeld is de proces­opti­ma­ li­­sa­tie van het zorgprofiel, of inzet van de onderuitputting van het budget functie­ gebonden kosten”, aldus Winkel.

Andere zorgprofessionals

Uiteindelijk kan het percentage dat in het BOE terechtkomt, oplopen tot meer dan 100%. Het maken van aanvullende af­spra­ ken is niet ‘vrijblijvend’: de AMS-partijen zien erop toe dat die afspraken gemaakt worden en dat de 100% kan worden gehaald. De LAD en de Federatie denken dat dit de maximaal haalbare oplossing is.

December 2016 | 5

Wat is de status in ggz-instellingen?

Het principeakkoord geldt voor medisch specialisten in algemene ziekenhuizen en revalidatie-instellingen.

Voor medisch specialisten in ggz-instellingen is er nog geen oplossing, omdat GGZ Nederland, de werk­geversorganisatie, niet bereid is hierover te onderhandelen. Terwijl de NVZ destijds nog bereid was 53% te bieden, biedt GGZ Nederland helemaal niets: volgens de werkgeversorganisatie is er geen geld en zou het ten koste gaan van andere werk­ nemers als ze tot teruggave zou overgaan.

“Onzin”, vindt José Klerks, die namens FBZ en de LAD

Bij het verschijnen van dit magazine is bekend of medisch specialisten met de afspraken hebben ingestemd. Zo ja, dan gaan de afspraken vanaf volgend jaar in en krijgen medisch specialisten over 2016 alsnog 100% uitgekeerd (2015 wordt gelaten voor wat het is).

Voor andere zorgprofessionals die ook actie hebben gevoerd, zoals zieken­huis­ apothekers, klinisch chemici, klinisch fysici en SEH-artsen, is er dan nog geen op­lossing, maar Van den Brekel bena­drukt dat die wel

onderhandelaar is voor de ggz. “Andere werkgevers kunnen ook gewoon betalen, dus als er geen geld is, is dat geld al aan iets anders uitgegeven. GGZ Nederland is nu vrijwel de enige werkgever die geen goed werk­ geverschap toont.”

Na de ziekenhuizen hebben medisch specialisten in ggz-instellingen daarom ook actie gevoerd: op 1 novem­ber deden psychiaters uit 37 instellingen mee aan een zondagsdienst. “De actie heeft nog niet tot beweging geleid bij GGZ Nederland, en dus pakken we nu door: de voorbereidingen voor een tweede zon­ dags­dienst, op 17 januari, zijn in gang gezet. We willen dat psychiaters serieus genomen worden”, aldus Klerks.

Meer informatie is te vinden op www.pensioenopgroen.nl.

in zicht is. “Het liefst hadden we meteen ook voor deze groep afspraken gemaakt en daarom zat werknemersorganisatie FBZ ook aan tafel bij de gesprekken met Hans Borstlap. Helaas bleek dat nu nog niet mogelijk, omdat zij niet onder de AMS vallen. Zij vallen onder de Cao Zieken­ huizen, en daarbij zitten ook andere werknemersorganisaties aan tafel waar­ mee we moeten overleggen. Dat neemt niet weg dat er voor SEH-artsen, zieken­ huisapothekers, klinisch chemici en fysici

wel een goede basis ligt. In het akkoord is namelijk expliciet afgesproken dat de oplossing een passende vertaling moet krijgen in de Cao Ziekenhuizen voor medewerkers die niet onder de AMS vallen.

Daar zullen we de NVZ aan houden. Op 19 december starten de onderhandelingen voor deze cao en het zal geen geheim zijn dat we dit punt meteen op tafel leggen”, besluit Van den Brekel.

Wat houdt het principeakkoord precies in en wat krijgen medisch specialisten terug?

53% 2015: teruggave van 53%

100% 2016: teruggave van 100%

70% 2017 en verder: 70% -> 100% of meer

70%

Medisch specialisten krijgen 70% van het werkgeversdeel van de pen­ sioenpremie terug via het Budget Organisatorische Eenheid.

In 2017 en 2018 wordt dit bedrag verplicht individueel toegerekend.

Na 2018 maken medisch specialisten binnen de organisatorische eenheid onderling zelf afspraken hoe ze het budget aanwenden en verdelen. lad magazine | 6

Medisch specialisten kunnen lokaal aanvullende afspraken maken om het BOE verder op te hogen, bijvoorbeeld op het terrein van patiëntgerichtheid, kwaliteitsverbetering en zorgver­ nieuwing. Dat kan oplopen tot 100% of meer.

Meer weten? Lees het principeakkoord en de Q&A op www.lad.nl via Thema’s/Pensioenen.

Column

Introductie in belangenbehartiging Het ruikt vaagjes naar bier, en ik gok dat niemand van de aanwezigen vannacht meer dan drie uur heeft geslapen. Het is studenten-introductietijd voor eerstejaars geneeskunde, en als oud-bestuurslid van De Geneeskundestudent mag ik nog één keer mijn toekomstige collega’s enthousiast maken voor het lidmaatschap van de vereniging.

Anna Verhulst rondde onlangs haar studie geneeskunde af aan de Universiteit van Maastricht. Binnen­kort gaat ze aan de slag als anios inter­ne geneeskunde. In haar studenten­tijd was Verhulst onder andere actief als bestuurslid bij De Genees­kun­de­­ student, als voorzitter van de werk­ groep Studenten van het Platform Medisch Leiderschap en als lid van de redactieraad van Arts in Spe. Daarnaast schreef ze wekelijks columns voor Observant, de universiteitskrant van Maastricht, waarvan een selectie verscheen in de bundel Het is wit en staat in de weg.

De belangenbehartiging van geneeskunde­ studenten zit de afgelopen jaren enorm in de lift. Sinds 2015 zijn studenten onder vereniging De Geneeskundestudent vertegenwoordigd als één van de acht federatiepartners van de KNMG. Zij hebben daarmee binnen artsen­ federa­tie KNMG hetzelfde recht tot inspraak als bijvoorbeeld de medisch specialisten en huisartsen. Deze professionalisering stelt de studenten meer dan ooit in staat om be­ lang­­rijke onderwerpen te agenderen, stand­ punten uit te dragen en knelpunten te signa­ le­ren. Het samenwerkingsverband tussen De Geneeskundestudent en de LAD, waarbij co­ as­sistenten een dubbellidmaatschap hebben van beide verenigingen, vormt daarbij een mooi continuüm in de belangenbehartiging van de toekomstige dokters.

De eerstejaars studenten in het zaaltje leven op als ik onze portefeuille ‘stagevergoeding’ toelicht. Dat geneeskundestudenten ondanks het wegvallen van de studiefinanciering geen tegemoetkoming ontvangen tijdens hun co­ schappen, zoals verpleegkunde- en andere WO-studenten dat wel doen tijdens hun stages, zorgt in de groep voor gepaste ver­ont­waardiging.

Ik stel ze gerust: het onderwerp staat intussen op de agenda van politiek Den Haag en wordt zelfs meegenomen in cao-onder­handelingen door de LAD. Zo heb ik goede hoop dat er voor deze aankomende dokters straks wél een stage­ vergoeding beschikbaar is.

Wanneer ik het onderwerp ‘burn-out’ en optimaal functioneren van geneeskundestudenten ter sprake breng, zie ik vanuit mijn ooghoek een jongen met zijn ogen rollen. Ik hoor het hem bijna

denken: no way dat die studie geneeskunde ver­ moeiender is dan de slopende introductieweek die hij nu doormaakt. Mocht dat uiteindelijk toch tegenvallen, dan zijn er vanuit zijn belangen­be­ hartiger gelukkig genoeg workshops en thema­ bijeenkomsten ter reflectie beschikbaar.

Voor studenten die in deze introductieperiode niet veel anders doen dan braaf achter hun ouderejaars ‘papa’ of ‘mama’ aandrentelen, is medisch leiderschap nu begrijpelijkerwijs een nog wat abstract begrip. Mijn eigen stok­ paardje -leiderschapsvaardigheden voor álle geneeskundestudenten in de basisopleidingkort ik dus maar even in. Ik laat achterwege dat het recent verschenen visiedocument ‘Medisch Leiderschap: Begin bij de Basis!’ van de werk­ groep Studenten van het Platform Medisch Leiderschap tot groot enthousiasme heeft geleid bij zowel beleidsmakers, docenten, patiënten als collega-studenten. Ik durf mijn eerste salaris er dus wel op in te zetten dat het basiscurriculum van de toekomst ook leiderschaps- en manage­ ment­­vaardigheden zal omvatten.

De aandacht van de brakke koppies begint te verslappen. Tijd om af te ronden. “Lidmaatschap is én blijft gratis”, benadruk ik. Uit de doos achter me op tafel vis ik een klein blauw object. Ik houd het omhoog zodat iedereen het tussen mijn duim en wijsvinger kan zien glimmen. “En als je vandaag lid wordt”, vervolg ik, “krijg je deze USB stick met 8GB opslagruimte gratis cadeau!”

Onmiddellijk pakken alle studenten hun pen op en vullen ijverig het inschrijfformulier in. De eerste stap is gezet. Ook dat is medisch leiderschap, zullen we maar zeggen.

December 2016 | 7

Werk/privé

“Iedere reis is één groot avontuur” Reizen naar afgelegen gebieden is haar grote passie.

Ninette van Es maakte van haar hobby haar werk en begeleidt als scheepsarts expedities naar afgelegen gebieden zoals Antarctica, Groenland, Spitsbergen, Falklandeilanden en Siberië. “De kunst is om te improviseren in omstandigheden waarin je over beperkte middelen beschikt.” lad magazine | 8

Tekst Marjolein Dekker

Ninette van Es (43) is waarnemend huisarts en is onlangs ook begonnen als cosmetisch arts. Daarnaast gaat ze twee keer paar jaar als scheepsarts mee op expedities naar de Noord- en Zuidpool.

In 2007 ging ze op vakantie naar Spits­ bergen, nadat ze een aflevering van het reis­programma van Floortje Dessing had gezien. “Ik was zo gegrepen door het fas­cinerende landschap, dat ik dacht: dat wil ik met eigen ogen zien. Ik ging mee met een groepsreis en het was in één woord fantastisch. In die tijd was ik aios orthopedie en het leek me toen al leuk om zo’n reis als arts te mogen bege­ leiden. Dat idee liet me vervolgens nooit meer helemaal los, ook niet nadat ik over­stapte naar huisartsgeneeskunde.

Toen ik als huisarts aan de slag ging, ben ik gaan googelen op mogelijkheden om scheepsarts te worden. Via een verslag van een scheepsarts kwam ik uit bij Oceanwide Expeditions.”

Huis-, scheeps- en cosmetisch arts

Oceanwide is een reisorganisatie die klein­ schalige expedities organiseert naar het Noordpoolgebied en Antarctica. Van Es trok de stoute schoenen aan, mocht op gesprek komen, en werd vervolgens ‘aangenomen’.

“Scheepsarts zijn is geen fulltime functie en ook geen betaalde baan; ik doe dit er dus in mijn vrije tijd bij, al hoef ik natuurlijk niet de kosten van de reis te betalen. Ik werk nu als waarnemend huisarts onge­veer 26 uur per week op twee locaties. Daarnaast ben ik onlangs voor 10 uur per week begon­ nen als cosmetisch arts. Omdat ik per loca­tie een beperkt aantal uren werk, ben ik mak­ke­­lijk vervangbaar, waardoor ik twee keer per jaar mee op expeditie kan met reizen van een week of drie. Ik doe mijn werk heel graag, maar houd ook ontzettend van avontuurlijke reizen. Dat ik mijn passies op deze manier kan combineren, is echt een voorrecht.”

Wildernistraining

Om goed voorbereid op pad te gaan, volgde Van Es onder andere een Advanced Wilder­ness Life Support training (AWLS).

“Ontzettend nuttig, want tijdens een reis heb je ineens de medische verant­woorde­ lijkheid over zo’n 50-100 reizigers, terwijl je weet dat je midden op zee soms meerdere vaardagen van land bent verwijderd.

Natuurlijk gebeurt er niet op iedere reis iets geks, maar áls er iets levensbedreigends gebeurt, sta je er wel alleen voor.”

Het leukste vindt ze dat ze tijdens een reis zowel apotheker als huisarts, SEH-arts en medisch specialist is. “Dat moet je liggen. Voordat we uitvaren, controleer ik of we voldoende medicatie hebben en of alle hulpmiddelen naar behoren werken.

Niet alle artsen hebben daar zin in, dus je moet een beetje een hands-on mentaliteit hebben om dit vak te kunnen uitoefenen.”

“Soms zijn we meerdere vaardagen van land verwijderd”

Gelukkig kan ze, samen met de rest van het team en passagiers, ook lachen om bepaalde situaties. “Als het steenkoud is, organiseren we bijvoorbeeld een uurtje ochtendgymnastiek op het dek. Als je een paar dagen vaart, moet je toch in be­we­ ging blijven. En soms moet je simpel­weg improviseren. Zo heb ik een keer een pas­­sa­gier aan boord gehad met verstopte oren. Ik heb toen aan de kok wat slaolie gevraagd, die ik vervolgens met een slag­ roomspuit heb ingespoten.”

Medisch Comité Hechten bij windkracht 12

Tijdens haar eerste reis werd haar impro­vi­ satie­vermogen meteen op de proef gesteld, toen het schip door de Drake Passage bij Patagonië voer. “Deze zeegang heeft niet voor niets deze naam gekregen: golven van 15 meter zijn er geen uitzondering en in de twee dagen dat wij erdoorheen voeren, was het windkracht 12. Door de golfslag klapte een tachtigjarige passagier met zijn hoofd tegen een raam, waardoor hij een hoofdwond had. Niet heel heftig hoor, maar het moest wel gehecht worden. Normaal gesproken is dat geen ingewikkelde me­dische handeling, maar wel op een schip dat iedere paar seconden heftig rolt en meters omhoog en omlaag gaat.

De kapitein hield mijn ene been vast en de expeditieleider het andere, zodat ik zo stabiel mogelijk stond om de wond te kunnen hechten.”

Oren ontstoppen met slaolie

Ze maakt soms ook heftige dingen mee.

“Ik heb een keer een passagier aan boord gehad die erg van streek was, maar af­ we­rend reageerde toen ik vroeg of ik hem ergens mee kon helpen. Vervolgens zag ik hem 24 uur niet meer. Toen ik te weten kwam dat hij manisch depressief was geweest, gingen alle alarmbellen rinkelen.

Op zo’n moment moet je snel beslissingen nemen. Samen met de kapi­tein hebben we de deur van zijn cabine geforceerd.

Achteraf bleek dat de man therapieontrouw was geweest en zonder lithium aan de reis was begonnen. Na vijf dagen varen kwamen we aan land waar ik lithium kon ophalen en toen heb ik met zijn behandelaar overlegd over de juiste dosering.”

Oceanwide vraagt vooraf naar de medische geschiedenis van passagiers; bij twijfel wordt overlegd met het Medisch Comité, waar Van Es sinds een paar jaar samen met twee andere artsen deel van uitmaakt.

“Als Medisch Comité bepalen we onder meer wat we aan medicijnen mee aan boord nemen. We hebben er een tijdje geleden voor gezorgd dat de schepen met een ECG-apparaat zijn uitgerust. Verder beantwoorden we alle vragen die vooraf binnenkomen. Gelukkig gaan de meeste passagiers met een medische aandoening goed voorbereid op reis, maar het baart me ook wel eens zorgen hoe onbezonnen sommigen aan een expeditie beginnen. We komen in gebieden waar we lang niet alle voorzieningen bij de hand hebben. Daar moet je vooraf goed over nadenken.”

Privé vakanties

“Ik realiseer me dat ik een geluksvogel ben. Omdat ik geen partner en kinderen heb, hoef ik weinig rekening met anderen te houden, waardoor ik gemakkelijk zes weken per jaar vrijaf kan nemen. De enige consequentie is wel dat ik zelf minder op vakantie ga, maar omdat daar prachtige expedities tegenover staan, neem ik dat voor lief. Ik kom in gebieden waar ik anders nooit zou komen en doe dingen die ik anders nooit zou hebben gedaan. En het is geweldig om deel uit te maken van een expeditieteam. Gedurende een paar weken trekken we heel nauw op. Het voelt een beetje als een familie en het is iedere reis weer thuiskomen.”

December 2016 | 9

Podium

Is persoonlijk leiderschap een modegril?

Dat persoonlijk leiderschap leeft onder jonge artsen, bleek wel tijdens de AIOS Upgrade. Ruim 300 deelnemers bezochten het jaarlijkse aios-congres, dat in het teken stond van persoonlijk leiderschap. Maar waarom is dat zo belangrijk? Is persoonlijk leiderschap een trend die vanzelf weer overwaait?

Een arts/hoogleraar, een aios en een veranderkundige lichten hun visie toe en vertellen wat zij onder persoonlijk leiderschap verstaan.

54%

Poll

54% nee 46% ja

De LAD wil graag weten wat haar leden vinden.

Voor elke stelling die we in de rubriek ‘Podium’ poneren, zetten we een poll op de homepage van de LAD-website. Geef uw mening!

lad magazine | 10

Tekst Marjolein Dekker Illustratie Ronald Slabbers

Bea Annot, veranderkundige bij De Adviseursgroep:

“Persoonlijk leiderschap is van alle tijden, daar ben ik van overtuigd. Dat het voor artsen relatief ‘nieuw’ is, heeft alles te maken met het feit dat de zorg trans­pa­ ranter is geworden en de patiënt mon­di­ger.

Een dokter is tegenwoordig niet alleen meer iemand die inhoudelijk z’n vak goed verstaat; het gaat óók om de samen­wer­ king met collega’s en het gedrag naar patiënten. Ik ben blij dat daar steeds meer aandacht voor komt tijdens de opleiding.

Zelf spreek ik het liefst over persoonlijk ‘meesterschap’; in gildes kwam die term ook voor, het onderstreept dat je vak­man­ schap koppelt aan dienstbaarheid. Tijdens de AIOS Upgrade gaf ik er een work­­shop over, waarbij de deelnemers ook een vragen­lijst invulden hoe ze zelf scoren op meesterschap. Wat bleek? Aios zijn heel gewetensvol, zijn zich bewust van hun omgeving en willen graag goed luisteren naar hun patiënt.

Met die uit­komst ben ik blij, want ik zie én ervaar dat als patiënt nog wel eens anders bij wat oudere artsen. Tegelijkertijd bleken aios het moei­lijk te vinden om te reflecteren en om eerlijke feedback te geven, terwijl dat zo belang­rijk is. Ik hoop echt dat aios zich niet auto­matisch voegen in de do’s en don’ts in de cultuur, maar zich uit liefde voor hun vak blijven verbazen en de vrij­heid voelen om dat met het nodige respect aan de orde te stellen.

Mensen die verant­woorde­lijkheid dragen voor anderen, directeuren en dokters, jong en ervaren, moeten het lef hebben om in de spiegel te kijken. Alleen, én met anderen. Dat zorgt dat je scherp blijft in je vak en dat datgene waar je goed in bent, beter tot zijn recht komt.”

Angela Maas, hoogleraar Cardiologie voor vrouwen, Radboudumc:

“Persoonlijk leiderschap is zeker geen modegril; artsen zijn van oudsher gewoon niet gewend om zich levenslang te ontwikkelen. Die tekortkoming is -gelukkig!- eindelijk komen bovendrijven. Bij persoonlijk leiderschap draait het erom dat je in staat bent mee te bewegen in een steeds veranderende omgeving, want je vak en de wereld om je heen staan nooit stil.

Je kan het beroep technisch voor 100% beheersen, maar als je je niet bewust bent van je omgeving en je eigen gedrag nooit spiegelt, dan mis je op een gegeven moment de boot.

In de medische wereld is weliswaar meer aandacht voor het ontwikkelen van soft skills, maar in de praktijk dooft het nog snel uit. De praktijk is weerbarstiger dan de beschermde opleidingssetting. Ik merkte dat ook tijdens de AIOS Upgrade.

Aios zijn ontzettend bevlogen, maar ik miste het activisme. Veel aios -en dan vooral vrouwen- hebben moeite om alle ballen in de lucht te houden. Ik heb hen voorgehouden dat je veel gerichter kunt excelleren als je soms wat ballen laat vallen. Dat vereist wel dat je bewust keuzes durft te maken en, als dat nodig is, tegen de hiërarchische cultuur ingaat. In die zin hebben we nog wat te winnen in de zorg.

Wie denkt dat de emancipatie voorbij is, heeft het mis. Er zijn weliswaar steeds meer vrouwelijke artsen, maar het zijn nog altijd mannen die opleider worden of zich bestuurlijk profileren. We moeten dat soort patronen doorbreken en daar hebben we de jonge generatie voor nodig.

Ik hoop dan ook dat aios stevig in hun schoenen komen te staan om die strijd aan te gaan.”

Claire Nolte, aios anesthesiologie en lid van de LADledenraad:

“Ik denk dat persoonlijk leiderschap altijd al heeft bestaan, maar bij artsen ligt er steeds meer nadruk op. Vroeger was je een goede dokter als je beschikte over een ruime hoeveelheid kennis. Die tijd is al even voorbij. Je moet ook kunnen excelleren op competenties die an sich niets met de inhoud van je vak te maken hebben, maar die wel belangrijk zijn om bijvoorbeeld effec­tief te communiceren of je collega’s te overtuigen van een bepaalde beslissing.

Een paar jaar geleden las je vooral veel over medisch leiderschap: hoe kun je als arts de kwaliteit en patiëntveiligheid bevorderen en waarborgen? Bij persoonlijk leider­ schap gaat het er veel meer om hoe een individuele arts zijn persoonlijkheid en kernkwaliteiten optimaal kan inzetten.

Het is bovendien een proces van life long learning; een dynamisch concept van leren dat artsen in staat stelt om met veran­de­ ring om te gaan. Wat mij betreft mag daar nog veel meer aandacht voor komen.

Als je als aios wat met persoonlijk leider­ schap wilt doen, dan zijn er overigens ge­ noeg mogelijkheden om je te bekwamen, maar je wordt er niet op afgerekend als je er niets mee doet. Jammer, want ik denk dat het goed is als je over zelfkennis be­schikt en de regie voert over je eigen ontwikkeling. Het individuele op­leidings­ plan gaat een belang­rijkere rol spelen door het verkorten van de op­leiding tot medisch specialist. Persoonlijk leiderschap speelt daarin een sleutelrol, omdat je je toekomst zelf kunt sturen en daarmee invloed hebt op de veranderingen om je heen. Volg dus niet klakkeloos wat er in je opleidingsplan staat, maar neem het heft in eigen hand.”

December 2016 | 11

Tekst Marjolein Dekker Fotografie Ivar Pel

LAD-bestuurslid Debby van Sleeuwen vertrekt per 1 januari

“Het is ontzettend leuk om breder met de zorg bezig te zijn” Na ruim vier jaar bestuurslid bij de LAD te zijn geweest, legt ze vanaf 1 januari 2017 haar functie neer. Huisarts Debby van Sleeuwen gaat de praktijk waar ze werkt, overnemen, en wil daar alle tijd voor nemen al gaat haar beslissing haar wel aan het hart. “Ik heb ervaren hoe leuk het is om je blikveld te verbreden en ook buiten je eigen instelling met zorg bezig te zijn. In die zin kunnen artsen nog veel meer over hun eigen schaduw heen springen.”

Van Sleeuwen rolde vrij ‘natuurlijk’ het LAD-bestuur in. “Ik ben Hidha, huisarts in dienst bij een huisarts. Een paar jaar geleden merkte ik dat ik m’n vak inhoude­ lijk goed beheerste en dat ik de ruimte én behoefte had om te kijken wat er buiten mijn eigen praktijk gebeurde. Ik ben toen lid geworden van een werkgroep van het Nederlands Huisartsen Genoot­schap (NHG), en was onder andere betrok­ken bij de tot­ standkoming van enkele LESA’s: Landelijke Eerstelijns Samen­werkings­afspraken. Op die manier ont­moette ik een collega die lid was van de Vergadering van Afgevaardigden (VvA) van de BPV Huisartsen, de vereniging die de belangen behartigt van de deel­ nemers van de Stichting Pensioenfonds Huisartsen. Daar ben ik nu al jaren lid van de VvA voor Hidha’s. Zo ging het balletje rollen en maakte ik, anders dan als ‘gewoon lid’, kennis met de LAD.”

een bredere manier met de zorg bezig te zijn én hoe belangrijk dat is. Als arts zijn we gewend om naar ons eigen stukje zorg te kijken. Je staat als huisarts, sociaal ge­­neeskundige of medisch specialist echter niet alleen, maar bent een van de vele schakels in het zorgproces. Het is ont­­­zettend interessant om te kijken hoe die schakels nog beter op elkaar kunnen aan­­sluiten en geloof me: daar hebben we echt nog wel wat te winnen. We opereren nog te veel als losse entiteiten, zonder dat we kijken naar onderlinge samenhang.

Gelukkig is dat aan het veranderen, mede door de toenemende digitalisering en de komst van het Elektronisch Patiënten­dos­ sier. Ik juich dat van harte toe. En volgens mij patiënten ook: die vinden het echt niet raar dat de ene dokter kan zien wat de ander voor behandeling heeft gedaan.”

dat ik chargeer en dat het er helemaal van afhangt in welke praktijk je werkt, maar Hidha’s staan ‘lager in de rangorde’, omdat ze alleen maar inhoudelijk met hun vak bezig zijn en niet óók nog ondernemer en werk­gever zijn. Als huisarts in dienst van een gezondheidscentrum sta je al iets hoger in aanzien, maar de Hidha staat onderaan de ladder. Jammer, want wat is er mis met een huisarts die zich bewust alleen met de inhoud wil bezighouden? Niet iedereen heeft ondernemersbloed in zich en niet iedere huisarts is een goede manager of wil dat zijn. Het een is niet beter of meer dan het ander. Toen ik aantrad als bestuurslid, was mijn persoonlijke doelstelling dan ook om de positie van Hidha’s te verstevigen.”

“Ik wilde de stem van de Hidha laten horen”

Stem van de Hidha Breder kijken naar de zorg

Toen er een functie vrijkwam in het LADbestuur, besloot ze ervoor te gaan. “Door mijn nevenactiviteiten bij het NHG en bij de VvA van de BPV wist ik hoe leuk ik het vind om buiten mijn eigen vakgebied op lad magazine | 12

Toen ze aantrad, had Van Sleeuwen een duidelijke missie. “Ik wilde graag de stem van de Hidha laten horen. Ik ga nu even generaliseren, maar in de huisartsenzorg heerst nog altijd het beeld dat je er pas toe doet als je een eigen praktijk hebt. Ik weet

Meer onderling begrip

Als ze terugkijkt, is die doelstelling nog niet ‘voor 100% binnen’, maar is er wel heel wat verbeterd, vooral in het onderlinge begrip voor elkaar. “Als LAD praten we geregeld met de LHV en ook stond ik

Personalia Debby van Sleeuwen (1971) is Hidha bij huisartsenpraktijk Marepark in De Meern. Daarnaast is ze huisarts-docent aan de huisartsopleiding van het AMCUvA en lid van de Vergadering van Afgevaardigden van de Beroepspensioenvereniging van en voor Huisartsen (BPV). Verder is ze lid van het verantwoordingsorgaan van pensioenfonds HAIO.

aan de wieg van de jaarlijkse Hid(ha)dag, waardoor er aandacht blijft voor de positie van huisartsen in loondienst. In de nieuwe Cao Gezondheidscentra hebben we de positie van huisartsen in loondienst verstevigd, onder andere door hen mede ver­antwoordelijk te maken voor de kwali­ teit, continuïteit en doelmatigheid van de zorg. Dat zijn allemaal stappen om er­voor te zorgen dat huisartsen die in een dienstverband werken, zeggenschap krijgen over wat er in hun praktijk gebeurt en betrokken worden bij strategische beslis­singen - een van de LAD-beleids­ speerpunten.”

Los van de inhoud

Het bestuurswerk voor de LAD heeft haar veel gebracht. “In het bestuur was ik ver­ antwoordelijk voor de portefeuille financiën, waardoor ik veel inzicht heb gekregen hoe de financiering van de zorg in elkaar steekt en welke krachtenvelden daar een rol bij spelen. Maar het heeft me ook persoonlijk veel gebracht. Ik denk dat dokters van nature geneigd zijn om pri­mair te focussen op de inhoud. Wij zijn veel minder bezig met het proces, hoe er samengewerkt wordt, wat jouw rol daarin is en hoe je je eigen in­vloeds­ sfeer kunt ver­groten. Artsen zijn inhoudgedreven en ik vind het persoonlijk een ver­rijking om ook procesmatig bezig te zijn.”

Werk aan de winkel

Er is volgens Van Sleeuwen echter nog wel werk aan de winkel. “Huisartsen in loondienst verdienen minder dan praktijkhoudende huisartsen. Logisch, omdat ze ook geen ondernemersrisico lopen. Maar het blijft een aandachtspunt om te zorgen dat de verdeling niet scheef wordt. Praktijkhouders realiseren zich niet altijd dat dat ook in hun eigen belang is: hun tarief wordt immers mede bepaald door het loon van de huisartsen in loondienst.”

Nieuwe uitdaging

In 2018 gaat ze de praktijk waar ze nu als Hidha werkt overnemen, samen met een collega. “Ontzettend spannend. Een paar jaar geleden wilde ik juist buiten mijn eigen praktijk actief zijn; nu heb ik behoefte om me binnen onze praktijk breder te ont­wik­ kelen. Ik denk dat het een groot voordeel is om de ervaringen als werknemer mee te nemen in mijn rol als werkgever, omdat ik me straks in beide kanten kan verplaatsen.

Omdat ik de overname komend jaar goed in de steigers wil zetten, heb ik be­sloten mijn bestuursfunctie neer te leg­gen. Natuurlijk vind ik dat jammer, maar ik denk dat het ook goed is dat het bestuur weer ‘nieuw bloed’ krijgt. Ik vind het een enor­me pre dat het LAD een bestuur heeft met artsen die zelf met hun voeten in de klei staan. Op die manier houd je voeling met de prak­tijk.

Het leuke voor artsen is omgekeerd dat ze op deze manier direct invloed kunnen uit­oefenen op het LAD-beleid. Ik kan het ieder­een aanraden!”

“Ik geloof heilig in samenwerking over alle beroepsgroepen heen” Ze hoopt dat de LAD de komende jaren de verbinding blijft zoeken met andere ver­enigingen. “De afgelopen jaren zijn be­langrijke stappen gezet, doordat de LAD nauw samenwerkt met onder andere De Geneeskundestudent, KAMG, De Jonge Specialist en de Federatie Medisch Specia­ listen. Op die voet moeten we verder. Ik geloof heilig in samenwerking over alle beroepsgroepen heen.”

December 2016 | 13

Tekst Corrie Kooijman

Eindelijk een nieuwe cao voor werknemers in VVT Na maanden onderhandelen deden werkgevers ActiZ en BTN op 14 oktober 2016 een eindbieding aan de vier werknemersorganisaties voor een nieuwe Cao VVT (Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg), de grootste cao van ons land. Enkele honderden leden van de LAD vallen onder deze cao. Wat betekent de nieuwe cao voor hen?

Onderhandelaar Joyce Kuijpers: “We zien belangrijke punten uit onze inzet terug.”

In de media ontstond de afgelopen maan­ den veel onrust over de nieuwe Cao VVT. Maar wat speelde zich in werkelijkheid af, en wat maakte de onderhandelingen voor de nieuwe cao eigenlijk zo complex?

Kuijpers legt uit: “De onderhandelingen over de nieuwe cao werden van meet af aan over­heerst door de financiële impact van een Europese uitspraak over de doorbeta­ ling van de onregelmatigheidstoeslag (ORT) tijdens vakantie. Dat gaat voor werkgevers van de instellingen per werknemer om flinke bedragen. Daarnaast is de VVT niet alleen de grootste cao met zo’n 400.000 werkne­ mers, maar ook de branche die de afgelopen jaren door landelijke bezuini­gingen het meest te maken heeft gehad met een krim­ pende werkgelegenheid. Als LAD willen we staan voor behoud van werkgelegen­heid, maar we sluiten onze ogen niet voor de moeilijke situatie waarin werkgevers zich bevinden. Het zou ook niet verantwoord zijn de werkgelegenheid met nieuwe caoafspraken verder onder druk te zetten. Aan de andere kant wilden we onder meer een vergelijkbare loonontwikkeling zoals in de andere zorgbranches realiseren. Al met al voldoende ingrediënten om de onderhandelad magazine | 14

lingen complex te maken. Maar dat was niet het enige dilemma. Het is zeer gebruike­lijk dat de bonden in het belang van alle werknemers in de sector constructief samenwerken tijdens de onderhandelingen met de werkgever. De ervaring is echter dat dat in de VVT al lange tijd stroef verloopt. Vlak voor de zomer concludeerden we met CNV en NU’91 dat het niet langer mogelijk was bij de onderhandelingen op te trekken met de FNV.”

“Er waren voldoende ingrediënten om de onderhandelingen complex te maken” Werkgevers doen eindbieding

De spanningen liepen verder op in de weken voorafgaand aan het eindbod. Zo kondigde FNV een landelijke actiedag op 14 oktober aan. Kuijpers vervolgt: “Op uitnodiging van de werkgever kwamen alle cao-partijen op donderdagavond 13 oktober voor gezamenlijk overleg bijeen. Het werd een lange en spannende nacht. In de vroege ochtend van 14 oktober werd die uiteindelijk gevolgd door een eindbieding vanuit de werkgevers

aan de vier betrokken werknemersorganisaties, het uiterste wat werkgevers konden bieden.” De werknemersorganisaties be­sloten hiermee elk op eigen wijze om te gaan. CNV en NU’91 legden het als een onder­handelaarsakkoord met een positief stem­advies aan hun achterban voor. FNV kon zich er niet in vinden en is opnieuw een actie­traject gestart. “Langer onderhandelen zou naar onze mening niet meer resultaat hebben opgeleverd en dit was dan voor ons ook het maximaal haalbare”, meent Kuijpers. “Als LAD/FBZ hebben we dan ook besloten deze eindbieding te beschouwen als een eindbod en dat met een neutraal stem­advies voor te leggen aan de leden.

Overigens zijn de ORT-afspraken niet zo­zeer van belang voor de leden van de LAD. Vandaar dat we specifieke afspraken hebben ge­maakt over eenmalige uitkeringen voor werknemers die geen aanspraak kunnen maken op de ORT. En zo hebben we meer punten uit onze inzet binnengehaald, zoals over scholing en ontwikkeling. In het eind­bod is sprake van inlevering van 21,6 uur verlof bij een voltijd dienstverband.

Daar staat tegenover dat werknemers een volledige eindejaarsuitkering krijgen en bij-

Belangrijkste resultaten • Een structurele loonsverhoging van 1,65%.

• Twee eenmalige uitkeringen van in totaal 2,4%.

• Toegroei naar een volledige eindejaars­­ uitkering van 5,7% naar 8,33%. zondere gebeurtenissen, zoals rouw, trouw en (tand)artsenbezoek, niet langer uit het verlofmandje hoeven halen.”

Cao een feit

Begin november bleek dat de LAD-leden met overtuigende meerderheid konden instemmen met de gemaakte afspraken.

Af en toe vergezeld door de reactie: ‘Het is vervelend om verlof in te leveren, maar ik begrijp dat er nu niet meer inzit, en vertrouw erop dat zoveel mogelijk uit-onderhandeld is’. Inmiddels hebben zowel de werkgevers als de achterbannen van de werknemers ingestemd. Dat betekent dat er nu een cao is tussen ActiZ en BTN, en LAD/FBZ, CNV en NU’91. De nieuwe cao gaat met terugwerken­ de kracht in op 1 april 2016 en loopt tot en met 31 maart 2018.

“Een meerderheid van de LAD-leden stemde in met de afspraken”

ons belangrijke punten, waaronder een vol­ ledige eindejaarsuitkering en aanvullende afspraken voor werknemers die geen aan­ spraak maken op de ORT. Ook zijn goede afspraken gemaakt over scholing en ont­wik­ keling. Zo moet de werkgever met de Onder­ nemingsraad een strategisch opleidings­ plan vaststellen en een daarop gebaseerd scholingsplan. De door de werkgever ver­ plichtgestelde scholing wordt volledig ver­ goed, zowel in tijd als geld. Afspraken over pensioenaftopping zijn geregeld voor 2016 en 2017. Omdat de afspraken nog niet structureel van aard zijn, komt dit onderwerp bij de volgende cao-onderhandelingen weer op tafel. Verder is de werkgever nu verplicht met de werknemersorganisaties overleg te voeren over een sociaal plan dat van toe­passing is bij reorganisaties. Daarmee heb­ben de bonden een goed houvast bij het maken van afspraken om de mogelijke na­delige rechtspositionele gevolgen voor werk­nemers zoveel mogelijk te beperken als de lokale instelling gaat reorganiseren.”

•

Bijzondere gebeurtenissen zoals rouw, trouw of bezoek aan de (tand) arts) hoeft de werknemer voortaan niet meer uit het verlofmandje te halen. Hiervoor zijn aparte afspraken in de cao opgenomen.

•

Werknemers leveren 21,6 uur verlof in: 7,2 uur om het bijzonder verlof te financieren en 14,4 uur om een deel van de toegroei naar een volledige eindejaarsuitkering te financieren.

•

Voor werknemers met de ORT zijn met terugwerkende kracht afspraken gemaakt over de doorbetaling van ORT tijdens vakantie.

• Afspraken over scholing/ontwik­ keling, pensioenaftopping, sociaal plan, professionele statuten, ver­ mindering van regeldruk en FWG VVT.

Behaalde punten uit onze inzet

Kuijpers: “In hun eindbieding hebben de werkgevers rekening gehouden met voor

Veelgestelde vragen December 2016 | 15

De werkgevers vragen de werknemers in de VVT verlof in te leveren. Waarom eigenlijk en wat krijgen werknemers daarvoor terug? Hierbij een overzicht met antwoorden op veelgestelde vragen.

Veelgestelde vragen Geldt de ORT voor alle werknemers in de VVT?

Nee. De doorbetaling ORT geldt voor werknemers tot en met schaal 65.

Werknemers in hogere schalen krijgen geen vergoeding voor onregelmatige dienst of overwerk. In zijn algemeenheid wordt geacht dat dit in het salaris is verdis­conteerd. Voor werknemers met recht op ORT (met name verpleeg­kun­ digen) zijn afspraken gemaakt over de doorbetaling van ORT tijdens verlofuren in de toekomst. Conform jurisprudentie hebben zij ook recht op doorbetaling over eerdere jaren. De betaling van ORT over verlofuren in het verleden wordt voor een deel betaald door werkgevers, en voor een deel door het inleveren van verlofdagen.

Wat krijgen werknemers zonder ORT? Werknemers zonder recht op ORT ont­ vangen in december 2016 een eenma­ lige uitkering van 1,2% van 12 maal het voor de werknemer geldende maand­ salaris van de maand december 2016.

In februari 2017 wordt daarnaast een eenmalige uitkering uitgekeerd van 1,2% van 12 maal het voor de werknemer geldende maandsalaris van de maand februari 2017. Dit is zo geregeld omdat werknemers die geen recht op ORT hebben wel vakantiedagen moeten inleveren, maar daar anders niets voor zouden terug krijgen.

lad magazine | 16

Waarom moet ik verlof inleveren?

In de vorige cao werden alle soorten verlof uit het verlofmandje betaald.

Werknemers moesten ook bij huwelij­ken of sterfgevallen uit hun eigen verlof­ mandje putten, en dat werd als onterecht ervaren. Daarom is in het hoofdstuk verlof nu een artikel opgenomen voor bijzondere gebeurtenissen. Dit be­te­ kent dat werk­nemers het verlof voor deze gebeurte­nissen niet langer uit hun verlofmandje hoeven te halen. De werkgevers willen voor de gedeelte­lijke bekostiging hiervan het verlof ver­min­ deren met ingang van 1 januari 2017.

Een ander deel van het vermin­derde verlof wordt uiteindelijk gebruikt om de eindejaarsuitkering structureel op te hogen.

Ik werk parttime, moet ik ook 21,6 uur verlof inleveren?

Nee, u levert naar rato in. Stel dat u 80% werkt, dan levert u 80% van 21,6 uur, oftewel 17,28 uur in.

Dus het is een sigaar uit eigen doos?

Nee, maar zo kan het wel ervaren worden.

Door verlof in te leveren, kunnen andere onder­delen van de salaris­para­graaf beter worden gereali­seerd. Het klopt dat zowel werk­gevers als werk­nemers hierin investeren. De werkgever heeft berekend dat vermindering van het aantal verlof­ dagen en de afschaffing van de levens­

loop­bij­drage voor 1,2% bijdragen aan de kosten van de nieuwe cao-afspraken. De besparing uit beide maatregelen vloeit terug naar de werk­ne­mers in de vorm van loon en een einde­jaars­uitkering en de introductie van verlof voor ‘rouw en trouw’. Aan loonkosten geven de werk­ gevers structureel 3,15% meer uit.

Moet ik drie vakantiedagen inleveren om de ’ORT-regeling’ te bekostigen?

Nee. Voor werknemers zonder ORT geldt dat twee vakantiedagen worden in­ge­­ruild voor tweemaal een incidentele uitkering van 1,2% van 12 maal het maand­­­­inkomen, eenmaal in 2016 en een­maal in 2017. Daarna dragen de in­ge­­­leverde dagen bij aan de groei naar een vol­­­waardige eindejaarsuitkering.

Deze is nu 5,7% en wordt in drie stappen ver­hoogd naar 8,33%. De derde ingele­ verde vakantiedag wordt ‘uitgeruild’ bij het verlof bij bijzondere gebeurtenissen (zoals verlof bij overlijden en huwelijk).

Deze dag raken werknemers dus niet kwijt; heeft een medewerker meerdere bijzondere gebeurtenissen in een jaar, dan krijgen ze er zelfs meer uren voor terug.

Reconstructie

Tekst Marjolein Dekker

“We beëindigen uw opleiding” Wat als je heel graag orthopeed wilt worden, en die droom ineens in duigen valt als je opleider aankondigt dat je opleiding wordt beëindigd? Het overkomt Maarten de Groot, aios orthopedie*. Hij schakelt de hulp in van het Kennis- en DienstverleningsCentrum (KDC) van de LAD en Federatie Medisch Specialisten.

De Groot is bijna drie jaar geleden begonnen met zijn opleiding tot orthopeed en heeft een enorme passie voor zijn vak. Het eerste opleidingsjaar verloopt prima. Hij scoort op alle competenties voldoende tot goed en op sommige punten zelfs boven niveau. Wel worden er enkele verbeterpunten genoemd. Aan het eind van zijn tweede jaar is zijn opleider ineens minder tevreden. De communicatie met de patiënt zou tekortschieten, evenals het organisatievermogen van De Groot: hij heeft moeite om structuur aan te brengen in zijn werk.

De opleider besluit hem een geïntensi­veerd begeleidingstraject (GBT) van vier maan­ den aan te bieden, waarbij De Groot de ge­ legen­heid krijgt zich alsnog te bekwamen op de punten waar twijfels over zijn.

Geïntensiveerd begeleidingstraject

De Groot is gedreven en wil de competenties graag verbeteren. Hij doet dat onder andere via intervisie en wordt gedurende het traject begeleid door een supervisor.

Die inspanningen blijven niet onopgemerkt. Het GBT wordt met een positief oordeel van zijn supervisor afgerond. De opleider is echter minder tevreden en be­ sluit de opleiding halverwege het derde jaar te beëindigen. Voor De Groot komt dat als een complete verrassing. “Ik was al ruim twee jaar bezig met mijn opleiding en dan ga je ervan uit dat je het ook gaat afmaken. Dit kwam hard aan.”

Procedure

Hij neemt contact op met het KDC en heeft een gesprek met arbeidsjurist Sandra Stalmeier. Zij vraagt hem alle relevante documenten toe te sturen. “Dat moest met spoed gebeuren, want als je een op­ leidings­­geschil aanhangig wilt maken, heb je daar vier weken voor.”

Als ze de zaak bestudeert, valt Stalmeier een aantal zaken op. “Tijdens het GBT heeft de opleider mijn cliënt zelf weinig gezien, dus ik was verbaasd over zijn stellige eindoordeel: waar was dat op gebaseerd? Verder liet de opleider zich in zijn beslissing leiden door het oordeel dat hij aan het begin van het GBT had. Hij vond dat De Groot alleen verbetering liet zien in een gestructureerde en gesuperviseerde omgeving en dat hij nog niet zelfstandig kon functioneren. Maar daarvoor is het GBT nou precies bedoeld: de aios moet juíst onder intensieve begeleiding groei en verbetering laten zien.”

Tips 1

Is je opleider ontevreden over je functioneren? Weet dan dat hij dat oordeel goed moet onderbouwen en niet ‘zomaar’ tot het beëindigen van je opleiding kan besluiten. Zorg dat je scherp krijgt waar het aan schort en wat je kunt doen om dat te verbeteren.

Begeleiding

Omdat er op het besluit het nodige is aan te merken, vecht Stalmeier dat aan bij de Geschillencommissie van de KNMG. Ze bereidt De Groot daar goed op voor. De Groot is blij met die begeleiding. “Ik ging aan mezelf twijfelen. En ik was ook boos. Het is ontzettend fijn om dan door iemand te worden bijgestaan die de regelgeving kent, een luisterend oor biedt, maar die ook objectief is, uit de emoties blijft, en in staat is om haarscherp aan te geven waarom de opleider niet in redelijkheid tot het besluit had kunnen komen.”

Oordeel

De Geschillencommissie oordeelt dat de opleider ten onrechte heeft besloten de opleiding van De Groot te beëindigen. De Groot krijgt een andere opleider toege­ wezen en na zes maanden krijgt hij een positieve beoordeling. “Wat me is overkomen, heeft een enorme impact op mijn leven gehad, dus dit voelde echt als ge­ rechtig­heid. Ik wil me nu volledig richten op de toekomst.”

2 Krijg je met een opleidingsgeschil

te maken? Win dan advies in bij het KDC en verzamel alle relevante docu­ menten, zoals beoordelingen en ge­spreks­verslagen. Onderdeel van een geschil is dat er eerst bemiddeld wordt door de Centrale Opleidingscommissie of dat mediation wordt ingezet. Dit biedt een goede kans om te onder­zoeken of er een oplossing kan worden bereikt.

* Namen van cliënten in deze rubriek zijn fictief i.v.m. de privacy van de cliënt.

> LAD.NL Vragen over uw contract of over een arbeids­ geschil? Neem contact op met de juristen van het Kennis- en DienstverleningsCentrum. U kunt ons bereiken via 030 670 27 02 of kijk voor meer informatie op de website van de LAD: www.lad.nl.

December 2016 | 17

Bureau in beeld Arbeidsvoorwaardenbeleid

Actie reactie!

Het eind van het jaar nadert, en dat betekent dat ik er -hoe cliché!- niet aan ontkom om terug te blikken op het afgelopen jaar. In dit geval is zo’n terugblik echter volstrekt legitiem, want 2016 was voor de LAD een uitzonderlijk jaar. Uitzonderlijk in de zin dat we sinds jaren actie hebben gevoerd, en wel twee keer. In juni voerden 2.500 medisch specialisten, SEH-artsen, ziekenhuisapothekers, klinisch chemici en klinisch fysici in 47 ziekenhuizen/revalidatiecentra een zondagsdienst, omdat ze een goede oplossing wilden voor de pensioenaftopping. In november deden ruim 1.250 psychiaters in 37 ggz-instellingen hetzelfde.

Eerlijk is eerlijk: toen we concludeerden dat we met beide werkgeversorganisaties (de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en GGZ Nederland) geen constructief gesprek konden voeren en we geen andere mogelijkheid hadden dan actievoeren, hadden we intern wel even wat vraagtekens. Dokters die actie­voeren zie je immers niet dagelijks en zouden we onze achterban wel in bewe­ging krijgen? Die twijfels bleken achteraf volstrekt onterecht. De verontwaardiging was groot. Zo groot, dat veel meer leden in beweging kwamen dan we hadden gehoopt. Last minute werden er nog allerlei ludieke acties bedacht, zoals ‘zure lunches’ voor de raad van bestuur of een lunch met afgetopte asperges. Een overzicht vindt u op pensioenopgroen.nl.

Actievoeren doe je niet zomaar, dus áls je het dan doet, dan moet je het goed doen om effect te sorteren. En dat gebeurde: na de zondagsdienst in juni gingen we weer met de NVZ om de tafel. Actie leid­ de tot reactie, en dat was precies onze bedoeling.

We hopen dat die reactie binnenkort ook volgt van GGZ Nederland. In november deden veel psychiaters mee aan een zon­dagsdienst, maar ggz-instellingen weigeren met een oplossing te komen.

Ze blijven massaal volharden in het stand­punt dat er géén geld is, ook niet nu de NVZ wel haar verantwoordelijkheid neemt.

lad magazine | 18

De ledenraad van de LAD heeft het Ar­­beids­­voorwaardenbeleid voor 2017 vast­­gesteld, dat de basis vormt voor caoonderhande­lingen. De focus ligt in 2017 onder andere op de positionering van artsen, gezond & veilig werken en een arbeids­markt met perspectief.

Als het gaat om primaire arbeidsvoor­ waar­den gaat de LAD uit van een looneis van 2%, pleit ze voor een vergoeding voor gemaakte beroepskosten en voor een stage­vergoeding voor coassistenten.

Bij arbeids­om­standig­heden vindt de LAD het essentieel dat artsen worden be­ trok­­ken bij de strategische koers van een in­stel­ling en ook de tijd krijgen om zich daarmee bezig te houden. Daar­naast blijft ze pleiten voor een ge­zond en veilig werkklimaat, met vol­­doen­de mogelijk­ heden tot per­soon­lijke ontwikkeling.

Als het gaat om de arbeids­markt, wordt ingezet op het be­­­perken van de instroom in de studie geneeskunde en het bevor­ deren van deelname aan opleidingen voor specialismen waar schaarste is.

Meer weten? Het Arbeidsvoor­waarden­ beleid is te vinden op www.lad.nl via de pagina’s Actueel/Publicaties.

Twitter LAD @LADactueel

GGZ Nederland is in de gezond­heids­­ sector nu de enige werkgever die zijn werknemers in de kou laat staan. En dus gaan we in de ggz op 17 januari een tweede zondagsdienst voeren, waar­voor momenteel de voorbereidingen worden getroffen. Want als reactie uitblijft, is het tijd voor nog meer actie. Net zolang totdat werkgevers zich realiseren dat psychia­ters serieus genomen willen worden.

Caroline van den Brekel, directeur

Nieuwsgierig wat #psychiaters in de #ggz vandaag deden? Bekijk het sfeerverslag van de #zondagsdienst op www.pensioenopgroen.nl LAD @LADactueel

“We wilden een open gesprek om #stress bespreekbaar te maken; dat is gelukt!” - gefeliciteerd @DeGnskStudent met event met > 400 deelnemers LAD @LADactueel

Er is een app voor de #Cao #UMC, alle cao-afspraken voortaan bij de hand!

Download ‘m nu gratis!

De LAD en VvAA organiseren op zaterdag 14 januari de jaarlijkse informatiedag voor aios huisartsgeneeskunde.

Doel is aios voor te bereiden op hun loopbaan als huisarts: wil je aan de slag in dienst­verband, ga je je eerst oriënteren als waar­nemer of ga je voor een eigen prak­tijk? En hoe zorg je voor een goede balans tussen werk en privé?

Om aios daarbij te helpen, kunnen ze een breed palet aan workshops volgen, waaronder PPA (Persoonlijke Profiel Analyse), Waarnemen, Eigen praktijk, Dienstverband en Timemanagement.

Geïnteresseerd? Meld je dan aan op www.vvaa.nl/aios-dag. Wees er snel bij, want het aantal plaatsen is beperkt.

Deelname kost € 29,50. De aios-dag vindt plaats bij VvAA en duurt van 09.30 - 16.00 uur.

Bestuur LAD: invulling vacature en uitbreiding Donné Pans treedt op 1 januari 2017 toe tot het LAD-bestuur en neemt de porte­feuille financiën over van Debby van Sleeuwen. Pans heeft biofysica en klinische audiologie gestudeerd en is als opleider en vakspecialist Gehoor lid van het MT van Adelante Audiologie & Communicatie. Daarnaast heeft hij ruime bestuurlijke ervaring, onder meer als penningmeester van de Federatie van Nederlandse Audiologische Centra (FENAC) en als voorzitter van de Raad van Advies van Stichting Audicien­register StAr. Vanuit zijn rol als opleider is hij lid van het College Consillium van de Stichting Op­leiding Klinische Fysica (OKF).

Verder is hij vicevoorzitter van het Stafbestuur van Adelante Zorggroep.

Het bestuur van de LAD heeft naast deze benoeming aan de ledenraad voor­ gesteld om het LAD-bestuur vanaf volgend jaar uit minimaal drie en maximaal vijf bestuursleden te laten bestaan. Op die manier blijft het bestuur klein genoeg om slagvaardig te kunnen zijn, maar is er wel een verbreding van in­ zichten vanuit de diverse LAD-achterban.

Als de ledenraad instemt met die uitbreiding, wordt Janneke de Wal tot vierde bestuurslid benoemd. Zij is specialist ouderengeneeskunde bij Advies- en behandelcentrum Noordwest-Veluwe B.V. Daarnaast heeft zij een eenmanszaak op het gebied van dienstverlening als specialist ouderengeneeskunde en is ze consultant voor farmaceutisch/bedrijfskundige projecten. De Wal was tijdens haar opleiding tot specialist ouderengeneeskunde lid van de ledenraad van de LAD. Eerder was zij werkzaam in diverse managementfuncties binnen de farmaceutische sector.

Cao-overzicht

In dit overzicht staan de highlights van cao-ontwikkelingen tussen eind september en medio december. Meer weten over de andere cao’s? Ga dan naar de Cao-pagina op www.lad.nl.

Cao

Stand van zaken

Apothekers

Eind november is een principeakkoord bereikt voor een nieuwe Cao Apothekers in dienstverband. Er komt onder meer een budget functiegebonden kosten, een volledige vergoeding van de opleiding tot apotheker specialist en een dienstenregeling.

Gezondheidscentra/ AHG

De LAD-leden hebben ingestemd met het eindbod voor een nieuwe Cao Gezondheidscentra/ Arbeidsvoorwaardenregeling Huisartsen in Gezondheidscentra (AHG). Er vinden structurele salarisverhogingen plaats, de eindejaarsuitkering gaat omhoog en verder zijn eenmalige uitkeringen afgesproken. Daarnaast komt er meer aandacht voor loopbaanbeleid en een werkgroep Farmacie/ Apotheken gaat zich buigen over de positie van apothekers. Huisartsen worden verantwoordelijk voor de kwaliteit, continuïteit en doelmatigheid van de zorg in gezondheidscentra.

Jeugdzorg

De onderhandelingen voor een nieuwe Cao Jeugdzorg zijn in oktober gestart. De drie werknemersorganisaties (LAD/FBZ, FNV Zorg en Welzijn en CNV Zorg en Welzijn) willen afspraken maken over vermindering van de werkdruk, meer vaste banen, herverdeling van werk tussen generaties en een fatsoenlijke koopkrachtontwikkeling.

VVT

Werkgevers hebben medio oktober een eindbieding gedaan voor een nieuwe Cao Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT). Op een flink aantal voor de LAD belangrijke punten zijn resultaten geboekt; daar staat tegenover dat werknemers structureel 21,6 uur verlof inleveren. Een meerderheid van de LAD-leden heeft ingestemd met het eindbod. Lees er meer over op pagina 14-16.

Kwartaalblad van de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) met nieuws, opinie en achtergrondinformatie. (oplage 31.300) Redactieadres Janssoniuslaan 34-36, Postbus 20058, 3502 LB Utrecht, Telefoon (030) 670 27 27, E-mail: redactie@lad.nl Redactie: Caroline van den Brekel (hoofdredacteur), Therèse van’t Westende (eindredacteur), Marjolein Dekker (senior communicatieadviseur LAD), Corrie Kooijman (communicatieadviseur LAD), Wouter Blox (LAD-lid en aios longziekten), Edwin Duijzer (LAD-lid en geneeskundestudent), Suzanne Duffels (LAD-lid en arts verstandelijk gehandicapten), Vera Vennemann (LAD-lid en basisarts), Anna Verhulst (LAD-lid en anios interne geneeskunde) Fotografie Hollandse Hoogte, Ivar Pel, Maarten Laupman Illustraties Ronald Slabbers Vormgeving Member Since Druk Centrum Drukwerk ISSN-nummer 2213-9923

Aios-dag huisartsgenees­ kunde op 14 januari

December 2016 | 19

Manon Bleumink Huisarts, lid sinds 2008

Informatiedag ‘Aios huisartsgeneeskunde, klaar voor de toekomst!’

Datum: zaterdag 14 januari 2017 Tijd: 09.30 - 16.30 uur | Kosten € 29,50 p.p.

VvAA gebouw ’t Hart, Orteliuslaan 750, Utrecht

Wil je straks als huisarts in dienstverband werken, wil je je eerst oriënteren als waarnemer of ga je voor een eigen praktijk? En hoe zorg je dat je alle ballen in de lucht houdt, met een goede balans tussen werk en privé?

Tijdens de jaarlijkse informatiedag voor aios huisartsgeneeskunde krijg je handvatten aangereikt om goed voorbereid te starten met je loopbaan als huisarts. Je kunt diverse workshops volgen. Daarnaast is er volop gelegenheid om vragen te stellen aan deskundige adviseurs.

Nieuwsgierig? Ga naar vvaa.nl/aios-dag en meld je aan. Het aantal plaatsen is beperkt, dus wees er snel bij!

www.vvaa.nl/aios-dag