7.2 Pionierslandschap

PIONIERS LANDSCHAP

LINTEN LANDSCHAP

AALANDSCHAP

MOZAÏEK LANDSCHAP

BOS LANDSCHAP HISTORISCH LANDSCHAP

BIEZEN LANDSCHAP

ONTWIKKEL LANDSCHAP

7.2 Pionierslandschap

Oorspronkelijk landschap

Tijdens de laatste ijstijd ontstond de MiddenBrabantse dekzandrug. Deze loopt van west naar oost door het noorden van Laarbeek, door Mariahout. Tijdens het Holoceen ging op verschillende momenten het zand op deze ruggen stuiven en ontstonden er duinen. De laatste grote stuifperiode was in en na de middeleeuwen. Ten zuiden van de dekzandrug ligt een gebied van lage zandgronden, die zijn ontstaan als overstromingsvlakten in het vroegere stroomdal van de Heieindseloop. Op de dekzandrug en aan de randen zijn lokaal vennen ontstaan door winderosie.

Ontwikkeling van het landschap

Het oorspronkelijke landschap is bepalend geweest voor de omgang met het gebied. De lage zandvlaktes (‘woeste gronden’) waren niet geschikt voor bewoning, met uitzonderingen van de lagere zandhoogtes. De gebieden werden wel gebruikt voor het begrazen, waardoor de uitgestrekte heiden ontstonden zoals de Lieshoutse Heide. Het buurtschap de Hei ontstond op de MiddenBrabantse dekzandrug.

De grootschalige ontginningen zijn gestart rond 1920. Dankzij de invoering van kunstmest was het mogelijk om de heidegebieden te ontginnen. Deze ontginningen zijn vooral te herkennen aan de rechtlijnige rationele verkaveling in grote blokken zonder een duidelijke hoofdrichting. De wegen worden veelal begeleid door bomen. Een deel van het gebied werd bebost als productiebos, waardoor de Mariahoutse bossen ontstonden. In 2005 werd het gebied ten noorden van de bossen aangewezen als Landbouw Ontwikkelings Gebied (LOG). Dit is inmiddels van de baan door het vervallen van de Reconstructiewet.

Ontwikkelingsrichting

Het wijdse landschap met rechte structuren leent zich goed voor grootschalige ontwikkelingen. In het verkeerslichtmodel wordt in dit gebied dan ook groen licht gegeven voor grootschalige landbouw, wind- en zonne-energie en recreatie (Mariahoutse bossen). Samen met het Aa-landschap is dit gebied aangewezen als ‘toekomstbestendig agrarisch

PIONIERSLANDSCHAP

Hoofdthema GROOTSCHALIG

Kenmerken

Beleving

Identiteit • grootschalige ontginningen, • (herstelde) vennen, • heide, • blokerven met erfbeplanting

• Mariahoutse bossen • Torreven en andere vennen • ommetjes Mariahout

• pioniersgeest • groenstructuren • wegen en paden • ontginningen • Alternatieve woonvormen

• Grootschalige landbouw binnen de historische en niet-historische bebouwingsconcentraties. • Huisvesting arbeidsmigranten • Zorg • Bed & Breakfast (max. 7 kamers) • Teelt ondersteunende voorzieningen > 1,5 meter • Plattelandswoning • Natuurbegraafplaats • Kinderdagverblijf • Mestbewerking/mestverwerking

• Wind- en zonne-energie • Grootschalige landbouw mits geen historische of niet historische bebouwingsconcentraties • Stal van de Toekomst • Verbrede landbouw • Bedrijvigheid cat. 1 – 2 • Natuurontwikkeling • Recreatie (bossen) • Volkstuin (mits in de kernrand) • Voedselbos

ontwikkelgebied’. Hiermee (mogelijk) wringende belangen als zorgboerderijen, kinderdagverblijven en bed & breakfast zijn toegestaan mits een aanvaardbaar woon- en leefklimaat kan worden aangetoond en de bestaande agrarische belangen niet worden geschaad.

Uiteraard worden de duurzame, verbrede en natuurinclusieve vormen van landbouw (zoals de Stal van de Toekomst en voedselbossen) in dit gebied eveneens van harte aangemoedigd.

In de kernrand van Mariahout zal door de gemeente de komst van een volkstuin worden gefaciliteerd, zodat ook de inwoners van dit dorp op korte afstand van deze gezonde activiteit gebruik kunnen maken. Bij een eventuele toekomstige functieverandering van het MOB-complex dient de relatie met de natuur behouden te blijven. Het complex is immers gesitueerd binnen het Natuurnetwerk Brabant (NNB).

De zandgronden ten noorden en westen van Mariahout zijn in het kader van de klimaatverandering gevoelig voor (een toename van) gewasschade als gevolg van droogte. Dit vraagt om verhoogde aandacht.