diario la hora tungurahua 17 de septiembre de 2012

Page 8

KiChWA A8

shimikuna (vocabulario) chakirumpay: Futbol Mishanakuy: Campeonato, com-

lunes 17 DE sEpTiEMBrE DE 2012 la Hora TuNGurAhuA

petencia

Kawsaymarka: Nacionalidad Pushak: Presidente, Director/ra, Jefe, Líder

MisHanaKUY. Kunpitaykunata mishakkunaman kuy pacha.

Ishkayniki rumpawan pukllashpa mishanakuy tukurirka Punasuyu ishkayshimi Kawysaypura Yachay Pushakkamak wasikunapi llankakkuna pukllanakurka. Cotopaxi, Tungurahua, Bolívar, Chimborazo, Pastaza shinallatak Awa kawsaymarka Ishkayshimi Kawsaypura Yachayta Pu-shakkamak wasikunapi llankak mashikuna ishkayniki rumpawan pukllashpa mishanakuyta yallish-ka kanchis chaska puncha kay karwa killa Riobamba kitipi tukuchinakurka. Mashi César Guamangate, mishanakuypa pushak kay pukllaykunapika ñukanchik kikin kawsayta, unanchata, tantanakuyta, rimayta

mikuytapash rakirkanchik, shinallatak shamuk punchakunapi kay markakuna tantanakushpa shuklla suyu tukunkapak ñawparishpa tantanakuypash kanmi kashna pukllaykunawan, tukuy markakunapi alli chaskinakurka, tantanakuytapash rikuchinakurka nirka. Mishanakuy tukurishka washaka kayshinami sakirinakurka, chakirumpaypi, shuknikipi Awa kawsaymarka, ishkaynikipi Chimborazo Marka, kimsanikipi Pastaza Marka, chuskunikipi Cotopaxi

Marka sakirinakurka. Warmikuna chakirumpaypi kayshinami sakirinakurka, shuknikipi Awa kawsaymarka, ishkaynikipi Chimborazo Marka, kimsanikipi Tungurahua Marka. Makirumpaypi, shuknikipi Tungurahua Marka, ishkaynikipi Awa kawasymarka, kimsanikipi Cotopaxi Marka. Shuk taripayta rurashpa shamuk ishkay waranka chunka watapi ima mushukyari mana tiyakpika pawkar killami mishanakuy tiyanka, Awa kawsaymarka mishakkuna kashkamanta paykunami kallariy pukllaykunata rurankapak Pastaza markapi chaskinakunka; mana manyaman sakinakushkachu takina, tushuna mishanakuytapash rurana munankunami shamuk watakunapi.

suyu: Región Karikuna: Hombres Mishana: Ganar taripay: Evaluación sakina: Dejar takina: Canto tushuna: Danza, baile rurana: Hacer Munay: Querer shamuk wata: Próximo año, año venidero

tiyanka: Habrá (de realizar) Kucha: Laguna

Ñawpa rimay: Mito, cuento Hasinta: Hacienda Kiwa: Yerba Yaku: Agua Pampa: Llanura, planicie chakishka: Seco ashalla: Poquito, poco Pukcha: Quintal Kachi: Sal Pushka: Hilo Kuntik: Sacerdote iñina: Bendecir sakirishka: Se quedó Pukyu: Vertiente Mirachiy: Aumentar tantachiy: Reunir Panpashka: Enterró, sepulto

YacHaY. Quilotoa kucha

Quilotoa kuchumanta ñawpa rimay Mashi Gavino vargas mashigavino@hotmail.com

Ñawpa pachapika Zum-

bahua kitiillipi shuk hatun hasinta kiwa yaku pampami tiyashka, chaypika achka wiwakuna, kamakkuna, allpayuk mishukuna chay pampapi kawsak kashka. Shuk punchaka yaku chakirish-ka; yaku chakirikpika tukuy chay-pi kawsakkuna llakirinakush-ka. Shuk wakra kamak yakuta maskankapa rishka, shina maskakushpa shuk uchilla pukyuta tarishka, ashalla yakuka mana paktankachu nishpa payka shuk pukcha kachi, shuk piruru, shuk puchka kururutapash tantachi shpa yaku llukshikuk pukyupi pampashka. Piruru, puchka, kachipash yakuyashpaka yakuta mirachiy kallarishka, uchilla pukyuka hatun pukyu tukumushka, tukuy huntashpaka hasinta allpa pampata tukuy-ta pampashka. Ach kat a m a nch a r i nakushpa tayta kuntikta apankapak rinakushka yaku hawapi iñichun; tayta kuntik iñishka washaka ukuman kucha tukushpa sakirishka. Kachimanta llukshishka kashkamantami Quiloa yakuka mana mishki kan.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.