Niewydolność krążenia, w której pierwotnym mechanizmem jest spadek objętości krwi krążącej. Jest to najczęstsza postać wstrząsu. Wstrząs septyczny tzw. posocznicowy jest wynikiem ostrej wewnątrznaczyniowej reakcji zapalnej wywołanej obecnością we krwi drobnoustrojów i ich toksyn, powodującej powstanie następujących zaburzeń: • Rozszerzenie światła mikronaczyń (NO, histamina, leukotrieny, prostaglandyny) • Zwiększenie przepuszczalności ścian mikronaczyń (prostaglandymy, leukotrieny, histamina) • Uszkodzenie komórek śródbłonka Zniszczenie komórek śródbłonka, powoduje zniknięcie ich aktywności fibrynolitycznej, co wraz z innymi czynnikami, (spowolnienie przepływu krwi), pobudza wewnątrznaczyniowe wykrzepianie krwi i zamknięcie światła naczyń, uniemożliwiające przepływ krwi. Przyczyny wstrząsu: • • • • • •
Utrata pełnej krwi i krwotok wewnętrzny lub zewnętrzny Utrata płynu zewnątrzkomórkowego, odwodnienie (wymioty, parowanie) Oparzenia Spadek objętości krwi krążącej Spadek powrotu żylnego Zaburzenie wypełnienia serca
Wspólną cechą wstrząsu są: • • •
Zaburzenia makrokrążenia i mikrokrążenia (rozszerzenie naczyń) Zaburzenia metaboliczne Zaburzenia funkcji narządów we wstrząsie
Makrokrążenie dotyczy spadku krwi, objętości wyrzutowej i spadku ciśnienia. Tętno jest szybkie, małe, słabo wypełnione, często niemiarowe, określane mianem „tętno nitkowate”. Skóra jest zimna, blada, wilgotna, zasiniona. Występuje duszność oraz przyspieszenie oddechu. Mechanizmy wyrównawcze: •
•
•
Wyrzut adrenaliny i noradrenaliny, to jest kompensacja neurohormonalna. Adrenalina kurczy tętniczki i naczynia żylne skóry, mięśni szkieletowych (alfa receptory) -> bladość powłok we wstrząsie, skurcz naczyń umożliwia przesunięcie krwi do serca i mózgu, narządów życiowo ważnych tj. centralizacja krążenia Kompensacja hormonalna - aktywacja układu RAA czyli renina, angiotensyna, aldosteron (w nerkach, w kanalikach dystalnych zostaje zatrzymany Na, H2O i następuje podwyższenie ciśnienia), wzrost ADH (wazopresyna – hormon antydiuretyczny) powoduje przesunięcie płynu do krwi. Kompensacja neurohormonalna, hormonalna, centralizacja krążenia mają na celu poprawienie objętości krwi krążącej.
- 40 -