In het atelier | Christine Marchand

Christine Marchand staat niet op de barricades, haar kunst draait niet om engagement. Ze maakt kunst die ontroert door een sublieme, eenvoudige schoonheid. In haar atelier vertelt ze voluit over haar werk, de invloed van filosofie en de inspirerende kunstenaars die haar voorgingen.

In je werken neem ik de natuur in een uitgezuiverde vorm waar, heel puur, uiterst poëtisch. Wat wil je teweegbrengen? Christine: ‘Het is belangrijk voor me dat een toeschouwer zich vragen stelt, zijn verbeelding laat werken. Het is mijn ultieme wens dat er iets blijft ‘hangen’. Als een werk van een kunstenaar mij aanspreekt, kan ik daar zelf enorm gelukkig om zijn. Bij bepaalde werken ervaar ik een leegte, een stilte, zelfs iets spiritueel. Je hebt filosofie gestudeerd. Misschien vindt dat een weg in je kunst? Filosofie heeft heel wat met mijn werk te maken. Spiritualiteit en mystiek boeien me. Mijn doctoraatsstudie had trouwens als onderwerp ‘Spiritualiteit en materialiteit in de Spaanse beeldende kunst’. (Christine heeft haar doctoraat niet kunnen voltooien, nvdr.) Kunstenaars werden gevoed door de mystiek. Die geschilderde materie, waarin die hele spiritualiteit vervat is, zoals bij de 17e eeuwse kunstschilder Zurbarán, trekt me erg aan. Zou je, zonder je kennis van de kunstwetenschappen, andere kunst maken? Ik had vroeger een lineaire visie op kunstgeschiedenis, in de zin van: de ene periode volgt een andere op. Later kwam ik tot het besef dat er flink wat zijwegen zijn die een soort humuslaag vormen voor andere kunstvormen. Een vakantie in Zuid-Portugal had een grote impact op me. Ik zag immense rotstekeningen van 14000 jaar geleden, uit het paleolithicum. Mensen tekenden paarden op groot formaat zonder behulp van foto’s, schetsen op papier… Ik stelde me daar heel wat vragen bij en besloot kunstgeschiedenis te studeren. Je leeft niet in een ivoren toren, je bent geen eiland, voortdurend zijn er prikkels, persoonlijke of tijdsgebonden, waaruit je een keuze maakt. Zo keek Picasso naar Cézanne. Cézanne bestudeerde Poussin. →

Een werk kan een antwoord zijn op een ander. Door in Roemenië rond te reizen, besefte ik waarom Brancusi, de pionier van de moderne beeldhouwkunst, werken maakte zoals ‘De kus’. Als kunstenaar ben je onderhevig aan emotie, gevoelens, indrukken.

Schilder je vanuit waarneming of ontstaat inspiratie vanuit verbeelding? Ik moet mijn onderwerp gezien hebben en het moet me raken. Soms schets ik ter plaatse. Vaak fotografeer ik wat me boeit, zelfs onderweg vanuit de auto. Goede foto’s hoeven dat niet te zijn. De vereiste is een soort verliefdheid op het onderwerp, de behoefte om het aan te raken. Leonard Cohen zingt het zo mooi: ‘For you’ve touched her perfect body with your mind’. ‘Body’ kan je door om het even wat vervangen.

De lijnvoering in je gouaches op papier doet me denken aan schetsen, tekeningen van Henri Matisse, van Rik Wouters. Ik bewonder hun tekeningen. Wat Matisse en Wouters kunnen uitdrukken in één enkele lijn, een paar penseeltrekken, is ongelooflijk. Ik hou ook van snel schetsen met penseel. Schilderen gaat trager, omdat ik mijn schilderijen probeer te vereenvoudigen tot alleen het essentiële standhoudt. Olieverf laat snel werken niet toe. →

Naar Munch z.t. (naar Munch), Schetsen naar Munch, penseelschets olieverf op waterbasis, op papier, 2013, 21 x 29,5 cm. © Christine Marchand

Januari 2021, olieverf op doek, 2021, 50 x 60 cm. © Christine Marchand

In je portfolio vond ik ook tekeningen naar Edvard Munch. Wat boeit je in zijn werk? Zijn schilderijen beïnvloeden me daadwerkelijk. In zijn werk ontdek ik een vuur, een gedrevenheid, een durf. Hij breekt met alle wetten van de schilderkunst, bekommert zich niet om de geplogenheden van zijn tijd. Ik antwoord graag met een citaat van Karl Ove Knausgård uit het boek ‘Zoveel verlangen op zo’n klein oppervlak’: ‘Met zo’n wereld, vol kleuren die op elkaar inspelen en zich elke dag op een andere manier vertonen, soms onbegrijpelijk mooi, vol raadsels waar je een heel leven lang over kunt nadenken, kun je je afvragen wat we met kunst moeten beginnen. […] Maar kunst onderscheidt zich van de dingen door altijd meer te zijn.’ Je maakt ook grafiek. Wat trekt je daarin aan: de resultaten, de mogelijkheid tot reproductie? Grafische technieken betekenen een verruiming van mijn beeldtaal. Een nadeel is dat ik bij grafiek minder direct handel, om geen prijzig papier te verkwisten. De durf ontbreekt me. Ik ben gek op de diversiteit aan materialen, op het krassen in een plaat, het schilderen op een gelli plate… Ik hou van het vaak verrassende resultaat van een druk. De mogelijkheid tot reproductie interesseert me niet. Waar wil je in je stoutste dromen ooit je werk tentoonstellen? Ik verkies geen megamuseum, maar een intieme ruimte. Het Museum Insel Hombroich nabij Düsseldorf is een spannende mengeling van kunst, hoogstaande architectuur en kunstzinnig vormgegeven natuur. Beeldhouwwerken zijn er passend geïntegreerd in het landschap. In een intieme binnenruimte kan je beelden en grafiek bewonderen van de beeldhouwer Eduardo Chillida en aquarellen van Cézanne. Dat is dé tentoonstellingsruimte van mijn dromen.’

Tekst en foto’s: Kathleen Ramboer

°1953 Woont en werkt in Gent. Studeerde kunstwetenschappen aan de Universiteit Gent.