Welkom bij Gemeentegoed
Nimmenslân / No Man’s Land, Setareh Noorani / SMET. Foto: Siska Alkema
Welcome to Gemeentegoed
Met Gemeentegoed presenteert kunstinitiatief VHDG vijf unieke kunstprojecten die vanaf januari 2023 tot en met juni 2024 in Friesland plaatsvonden. Vijf kunstenaars en duo’s hebben de afgelopen achttien maanden samen met bewoners van Friesland ruimtes gecreëerd voor kunst, experiment, gedeelde belangen en kwetsbaarheden, op plekken waar gelijkwaardigheid, solidariteit en onderling vertrouwen onder druk staan. Nu, in Podium Explore, presenteren we ween tentoonstelling en publieksprogramma over de publieke omgeving – het ‘goed’ dat iedere inwoner toebehoort, in zowel stedelijke als landelijke gebieden. Hoe leven de inwoners van Friesland samen en hoe delen ze de ruimte om te leven, zowel nu als in de toekomst?
With “Gemeentegoed,” art initiative VHDG presents five unique art projects that took place in Friesland from January 2023 until June 2024. Over the past eighteen months, five artists and duos have collaborated with Friesland residents to create spaces for art, experimentation, shared interests, and vulnerabilities in areas where equality, solidarity, and mutual trust are under pressure. Now, at Podium Explore, we present an exhibition and public program about the public environment – the ‘good’ that belongs to every resident, in both urban and rural areas. How do the inhabitants of Friesland live together, and how do they share the living space, both now and in the future?
25 jaar Kunstinitiatief VHDG
In deze tentoonstelling brengen we je terug naar het startpunt van ons kunstinitiatief. Vijfentwintig jaar geleden begon VHDG (Voorheen de Gemeente) vanuit een voormalige kerk met kunstprojecten in de straten van Leeuwarden. Met de missie om kunst naar het publiek te brengen, hebben de oprichters destijds unieke projecten buiten de muren van een tentoonstellingsruimte gerealiseerd. Het begon met een grote zwarte bal, van kunstenaar Yvonne Dröge Wendel, die door de straten van Leeuwarden rolde. Het kunstenaarsduo Gerlach en Koop drukte historische foto’s uit het Leeuwarder archief af op kassabonnetjes van ondernemers, zodat de inwoners met hun aankopen op een verrassende manier aan hun eigen kunstverzameling werkten. Madeleine Hatz maakte samen met gedetineerden een kunstwerk in de binnen-plaats van het Stadskantoor, en Harmen de Hoop liet ambtenaren na hun dienst op openbare plekken alcohol consumeren om hun positie te bepalen. Kan een ambtenaar na werktijd gedrag vertonen dat in conflict is met de normen die de overheid vertegenwoordigt?
25 Years of Art Initiative VHDG
In this exhibition, we take you back to the starting point of our art initiative. Twenty-five years ago, VHDG (Voorheen de Gemeente) began with art projects in the streets of Leeuwarden, out of a former church. With the mission to bring art to the public, the founders realised unique projects outside the walls of an exhibition space. It started with a large black ball by artist Yvonne Dröge Wendel, rolling through the streets of Leeuwarden. The artist duo Gerlach en Koop printed historical photos from the Leeuwarden archive on receipts from local businesses, allowing residents to build their own art collection in a surprising way with their purchases. Madeleine Hatz created an artwork in the courtyard of the City Hall with delinquents, and Harmen de Hoop had civil servants consume alcohol in public places after their shifts to question their position. Can a civil servant exhibit behaviour after working hours that conflicts with the norms the government represents?
Activist’s Routes, Roman Tkachenko / Dirk Kuiken. Foto: Siska Alkema
Sinds haar oprichting bemoeit VHDG zich met het publieke bestel. Niet als gemeentelijke dienst, maar als iets dat voorafgaat aan of juist voorbijgaat aan openbaar bestuur. Nu, opnieuw, grijpen we terug naar waar het begon, maar met een nieuwe insteek. We keren terug naar de openbare ruimte: straten, pleinen, de tussenruimtes tussen de gebouwen, de grond onder ons en de lucht boven ons – het geen wij zien als ons gemeenschappelijke bezit: iets dat alle Leeuwarders en Friezen in gelijke mate toebehoort.
Nimmenslân / No Man’s Land, Matt Plezier / SMET. Foto: Siska Alkema
Since its inception, VHDG has engaged with the public order. Not as a municipal service, but as something that precedes or goes beyond public administration. Now, again, we return to where it all began, but with a new approach. We return to the public space: streets, squares, the spaces between buildings, the ground beneath us and the sky above us – what we see as our common property: something that belongs equally to all Leeuwarders and Frisians. Over the past eighteen months, artists Contemporary Glory, Eva Koopmans & Yuna Linde, Lu Lin, Roman Tkachenko, and SMET have explored the city and province, searching for this common good and how we organize around it, without the government and without the market. It is the social traffic and relationships in places not defined by rules and money. In Friesland, it is known as the mienskip. Outside, it is the commons.
Kunstenaars Contemporary Glory, Eva Koopmans & Yuna Linde, Lu Lin, Roman Tkachenko en SMET trokken de afgelopen anderhalf jaar de stad Leeuwarden en provincie Friesland in, op zoek naar dat gemeenschappelijke bezit en waar we ons omheen organiseren, zonder de overheid en zonder de markt. Het is het sociale verkeer en de verhoudingen in relaties en plekken die niet door regels en geld worden bepaald. In Friesland bekend als de mienskip. Daarbuiten als de meente of de commons.
Eigenaarschap & Democratie
Als de mienskip de Friezen betreft, dan is het Gemeentegoed dat wat de Friezen samen maken en dragen. In de mienskip maken en onderhouden we dat wat niet hoort bij de markt en niet wordt bestuurd door de overheid. Sinds 2018, het jaar dat Leeuwarden de Culturele Hoofdstad van Europa was, is ‘mienskip’ een vanzelfsprekend begrip geworden in Friesland. Wij zijn trots op hoe hier de regels over hoe wij moeten leven niet van bovenaf worden opgelegd, maar zijn ontstaan in de zelf-georganiseerde samenhang en dynamiek in de dorpen en wijken.
Hoewel de mienskip alom wordt gevierd, is het geen gegeven. De kunstenaars van Gemeentegoed vonden in het Friese zelfbestuur de kracht en vitaliteit van een nieuw soort democratie, maar ontdekten ook de gevaren ervan. De Friezen organiseren zich om het gedeelde bezit: een wijk, een natuurgebied, onze taal, hoe we met elkaar omgaanmaar Friezen ervaren ook veel momenten waarop dat bezit uit hun handen glipt: een wijk waar projectontwikkelaars de leefomgeving reorganiseren, een landbouwgebied waar de biodiversiteit verdwijnt, of juist waar de zeggenschap over je eigen boerenbedrijf onder druk staat door regels, protocollen en winstbejag van grote ondernemers. Het zijn voorbeelden van frictie over het gedeelde goed, tussen de inwoners van Friesland, de politiek en de markt. Er bestaan andere momenten wanneer de mienskip zich tegen zichzelf keert: wanneer de mienskip zich naar binnen keert en de oorspronkelijke normen en waarden omslaan in het tegendeel.
Ownership & Democracy
If the mienskip pertains to the Frisians, then Gemeentegoed is what the Frisians create and uphold together. In the mienskip, we create and maintain what does not belong to the market and is not governed by the state. Since 2018, the year Leeuwarden was the European Capital of Culture, ‘mienskip’ has become a self-evident concept in Friesland. We are proud of how the rules about how we should live are not imposed from above but have arisen in the self-organised cohesion and dynamics in the villages and neighbourhoods. Although the mienskip is widely celebrated, it is not a given. The artists of Gemeentegoed found in the Frisian self-governance the strength and vitality of a new kind of democracy, but also discovered its dangers. Frisians organise around the shared good or resources: a neighbourhood, a nature reserve, our language, how we interact with each other - but Frisians also experience many moments when those goods slip out of their hands: a neighbourhood where developers reorganise the living environment. An agricultural area where biodiversity disappears, or where the control over your own farm is pressured by rules, protocols, and the profit motives of big entrepreneurs. These are examples of friction over the shared good, between the residents of Friesland, politics, and the market. There are other moments when the mienskip turns against itself: when it turns inward, and the original norms and values turn into their opposite.
Out of Blue Dinner, Lu Lin. Foto: David Vroom
Yet in times of polarisation and hardening in society, the promise of the mienskip is great: how do we organise this place of solidarity and care for each other? And how do we prevent the opposite? The artworks of Gemeentegoed have thus arisen in places where creativity and solidarity emerge, where government and market support and facilitate selfgovernance – or in a context of social harshness due to regulatory pressure and the dominance of money and profit goals. The call for mienskip is a call for democracy, for more democracy. Although there is increasing attention from municipal governance for participatory politics, such as advisory bodies and councils – government initiatives that should give citizens more direct input in local governance –for many Frisian citizens, this is not enough. There is a widespread need for more ownership and agency. The mienskip is therefore often under pressure, and there is friction between the government and society.
Frankenstein in Friesland, Contemporary Glory. Foto: Contemporary Glory
Toch is in tijden van polarisatie en verharding in de samenleving de belofte van de mienskip groot: hoe organiseren we deze plek van solidariteit en zorg voor elkaar? En hoe voorkomen we het tegenovergestelde? De kunstwerken van Gemeentegoed zijn zo gemaakt op plekken waar creativiteit en solidariteit ontstaan, waar overheid en markt het zelfbestuur ondersteunen en faciliteren – of juist in een context van maatschappelijke verruwing door regeldruk en de dominantie van geld en winstdoelen. De roep om de mienskip is een roep voor democratie, voor meer democratie. Hoewel er vanuit gemeentelijk bestuur steeds meer aandacht voor participatie politiek is, zoals inspraakorganen en medezeggenschapsraden - initiatieven vanuit de overheid die burgers meer directe inspraak in het lokale bestuur zouden moeten geven - is dit voor veel Friese burgers niet genoeg. Er is een breed gedragen behoefte aan meer eigenaarschap en zeggenschap. De mienskip staat daarom veelal onder druk en is er frictie tussen de overheid en de samenleving.
De Tentoonstelling
In Gemeentegoed zie je een grote structuur van steiger-buizen, een evenbeeld van een driekamerappartement met verhalen over Heechterp en lokale zelforganisatie. Een gemeenschapsruimte voor eten en culturele uitwisseling voor nieuwkomers en migranten in Friesland. Een verslag van een activistische geluidsmanifestatie in het centrum van Leeuwarden, voor meer solidariteit, minder marktwerking en minder uitsluiting. Een wachtkamer ingericht als plek voor persoonlijke en kritische geluiden over het leven in en om de zorgsector. Het verhaal van Friesland, opnieuw verteld door vissen, boeren, import-Friezen en andere provinciebewoners, in een film over plaatselijke monsters en lokale angstbeelden. Het zijn korte beschrijvingen van de kunstwerken van respectievelijk SMET, Lu Lin, Roman Tkachenko, Eva Koopmans & Yuna Linde en Contemporary Glory. De kunstwerken zijn enerzijds gemaakt in de afgelopen anderhalf jaar, of het zijn nieuwe werken, speciaal gemaakt voor deze tentoonstelling, geïnspireerd door- en voortbouwend op de kunstprojecten die zij sinds begin 2023 in Leeuwarden en omgeving samen met VHDG hebben opgezet.
The Exhibition
In Gemeentegoed, you see a large structure of scaffolding pipes, a replica of a three-room apartment with stories about Heechterp and local self-organisation. A community space for food and cultural exchange for newcomers and migrants in Friesland. A report of an activist sound manifestation in the centre of Leeuwarden, for more solidarity, less market influence, and less exclusion. A waiting room designed as a place for personal and critical voices about life in and around the healthcare sector. The story of Friesland, retold by fish, farmers, ‘import Frisians’, and other provincial residents, in a film about local monsters and fears. These are short descriptions of the artworks by SMET, Lu Lin, Roman Tkachenko, Eva Koopmans & Yuna Linde, and Contemporary Glory. The artworks were created over the past eighteen months or are new works made specifically for this exhibition, inspired by and building on the art projects they have initiated with VHDG in and around Leeuwarden since early 2023.
City Structures, Ricardo van Eyk. Foto: Lisa Snip
The exhibition design is by artist Bouke Groen. The wooden structures refer to the facades in residential areas or the interior of an apartment. Groen was inspired by the environment in which the artworks were created: social housing neighbourhoods, originally places of solidarity and social services, that have been under pressure for some time. It is a common thread in many of Gemeentegoed’s stories: where social services disappear, vulnerabilities arise, but also solidarity. The structures thus frame and background the presentations. What happens indoors or on the streets is reflected on the walls and facades.
In Gemeentegoed, works by artists with a broad understanding of art come together. On one hand, they embed themselves in the broader culture, outside the museum or art space, where people take ownership of their living environment, shared culture, and values through exchange and collaboration. The culture in which the art originated serves as the foundation for new social fabrics. On the other hand, the art practice is used as a creative force to renew local democracy and social dynamics with art, activism, play, and cultural exchange.
The artworks are not just the creations of individuals but made by many different hands. The works show a convergence of local initiatives, communities, and organisations that are all co-authors of Gemeentegoed. At Podium Explore, all this comes together into a diverse and dynamic whole. It is a plurality of images and sounds from places where vulnerabilities are shared and care and solidarity are reorganised.
Het tentoonstellingsontwerp is van de hand van kunstenaar Bouke Groen. De houtstructuren verwijzen naar de gevels in woonwijken of het interieur van een appartement. Groen liet zich inspireren door de omgeving waarin de kunstwerken zijn ontstaan: de wijken van sociale huisvesting, van origine plekken van solidariteit en sociale voorzieningen, die al langere tijd druk staan. Het is een gemene deler in veel verhalen die in Gemeentegoed worden verteld: daar waar sociale voorzieningen verdwijnen, ontstaan kwetsbaarheden, maar ook solidariteit. De structuren zijn zodoende een kader en een achtergrond voor de presentaties. Wat binnenskamers of op straat gebeurt, tekent zich af op de wanden en gevels.
In Gemeentegoed wordt werk bijeengebracht van kunstenaars met een breed begrip van kunst. Enerzijds nestelen ze zich in de bredere cultuur, buiten het museum of de kunstruimte, waarin mensen door uitwisseling en samenwerking eigenaarschap nemen over hun leefomgeving, gedeelde cultuur en waarden. De cultuur waarin de kunst ontstond, fungeert als fundament voor nieuwe sociale weefsels. Anderzijds wordt de kunstpraktijk ingezet als een creatieve kracht, om lokale democratie en sociale dynamiek te vernieuwen met kunst, activisme, spel en culturele uitwisseling.
De kunstwerken zijn niet slechts de creaties van individuen, maar zijn gemaakt door veel verschillende handen.
De werken tonen een samenkomst van lokale initiatieven, gemeenschappen en organisaties die allen mede-auteur zijn van Gemeentegoed. In Podium Explore komt dit alles samen tot een divers en dynamisch geheel. Het is een meervoud van beelden en geluiden van plekken waar kwetsbaarheden worden gedeeld en zorg en solidariteit opnieuw worden georganiseerd.
Word deel van Gemeentegoed
Gedurende deze maand nodigen we jullie uit om deel te nemen aan de ruimte en de onderwerpen van de tentoonstelling te verkennen via workshops, gesprekken, diners en publieke programma’s. Gemeentegoed is daarin een plek voor jong en oud. Club VHDG, een groep lokale kunstenaars en liefhebbers, organiseert workshops voor en door elkaar. In de weekenden presenteren we samen met de kunstenaars een lezingenprogramma, diverse workshops en evenementen. Daarbij nodigen we ook andere lokale initiatieven uit om samen met ons het publieksprogramma vorm te geven. Ook organiseren wij in de tentoonstellingsruimte wekelijks een kunstprogramma en workshops voor onze jonge deelnemers.
Op de volgende bladzijden lees je meer over de kunstenaars en kunstwerken van de tentoonstelling en geven we u vast een voorproefje van het publieksprogramma. Blijf via onze website op de hoogte van het actuele programma.
Gemeentegoed is niet alleen het einde van anderhalf jaar programma, maar ook het begin van een nieuw hoofdstuk op onze weg van kunst en democratie. Opnieuw, na vijfentwintig jaar, storten we ons in de publieke wereld: in de wirwar van belangen, fricties, zorg en gemeenschappelijkheid. Op naar de volgende vijfentwintig jaar!
Koen Bartijn
Artistiek Directeur Kunstinitiatief VHDG
Gemeentegoed opent op vrijdag 28 juni met een feestelijke opening in Podium Explore en is na de opening dagelijks te bezoeken, van woensdag tot zaterdag, tot en met vrijdag 26 juli.
Become part of Gemeentegoed
Throughout this month, we invite you to participate in the space and explore the subjects of the exhibition through workshops, discussions, dinners, and public programs. Gemeentegoed is a place for young and old. Club VHDG, a group of local artists and enthusiasts, organises workshops for and by each other. On weekends, we present a lecture program, various workshops, and events together with the artists. We also invite other local initiatives to shape the public program with us. We also organise an art program and workshops weekly in the exhibition space for our young participants.
On the following pages, you will learn more about the artists and artworks of the exhibition and get a preview of the public program. Stay updated on the current program through our website.
Gemeentegoed is not only the culmination of eighteen months of programming but also the beginning of a new chapter on our path of art and democracy. Once again, after twenty-five years, we dive into the public world: into the tangle of interests, frictions, care, and community. Here’s to the next twenty-five years!
Koen Bartijn
Artistic Director Arts Initiative VHDG
Gemeentegoed opens on Friday, June 28, with a festive opening at Podium Explore and can be visited daily from Wednesday to Saturday, until Friday, July 26.
Out of Blue Dinner
Lu Lin (CHN, 1992) is een sociaal geëngageerde kunstenaar, onderzoeker en uitgever in eigen beheer. Ze maakt gebruik van verschillende artistieke benaderingen, zoals intersectionaliteit, feminisme en queerness. Via deze theoretische kaders onderzoekt ze de complexiteit van safe spaces en hun sociaalpolitieke en culturele factoren in relatie tot marginalisering.
Haar oeuvre is divers en legt in de vorm van zines, video-essays, participatieve workshops, installaties en performances de nadruk op collectiviteit en intimiteit. Om de basisbehoeften van de mens – voedsel, onderdak, kleding en je thuisvoelen–als de fundamentele basis van een safe space te onderzoeken, initieerde ze projecten als Homesick Restaurant, What About Pocket as a Safe Space, Not Just a Collective en Reading My Panties.
Hierin ligt de artistieke focus op gemarginaliseerde gemeenschappen, zoals immigranten en de LHBTQIA+ gemeenschap, met wie zij de samenwerking opzoekt. Lu behaalde haar Bachelor in Fashion Design aan de China Academy of Arts (Hangzhou) en haar Master in Critical Fashion Practices aan ArtEZ (Arnhem). Lu is woonachtig en werkzaam in Arnhem.
Lu Lin (CHN,1992) is a socially engaged artist, researcher, and self-publisher. She employs various artistic approaches, such as intersectionality, feminism, and queerness, to explore the complexity of safe spaces and their socio-political and cultural factors in relation to marginalization. Her diverse body of work emphasizes collectivity and intimacy through zines, video essays, participatory workshops, installations, and performances.
To investigate the basic human needs – food, shelter, clothing, and a sense of belonging – as the fundamental basis of a safe space, she initiated projects such as Homesick Restaurant, What About Pocket as a Safe Space, Not Just a Collective, and Reading My Panties. These projects focus on marginalized communities, such as immigrants and the LGBTQIA+ community, with whom she actively collaborates.
Lu holds a Bachelor’s degree in Fashion Design from the China Academy of Art (Hangzhou) and a Master’s degree in Critical Fashion Practices from ArtEZ (Arnhem). She currently lives and works in Arnhem.
Out of Blue Dinner, Lu Lin. Foto: David Vroom
Out of Blue Dinner, Lu Lin. Foto: David Vroom
In februari en maart 2023 organiseerde Lu Lin in de residentieruimte van VHDG een nieuwe editie van het project Homesick Restaurant. In 2021 zette zij dit in samenwerking met onderzoeker Tanatom Lay op met als doel het creëren van een veilige plek voor zogeheten ‘expats’, internationale bewoners met een migratieachtergrond. Rondom de onderzoeksvraag hoe (culturele) instellingen gastvrij kunnen zijn naar nieuwkomers in Leeuwarden, ontwikkelde Lu meerdere edities van Out Of Blue Dinner. Een reizend restaurant dat geworteld is in cocreatie en zowel een fysieke ruimte biedt om samen te koken, als een workshop die het delen van verhalen faciliteert.
Het samen voorbereiden en delen van de maaltijd vormde de basis voor het delen van persoonlijke verhalen over eenzaamheid, heimwee, migratie en inburgering in Nederland. Een gespreksopener om te praten over de manieren hoe je je aanpast aan een nieuwe en onbekende omgeving.
Partners waren onder andere kenniscentrum voor discriminatie Tumba, Over de Drempel (culturele makers en maatschappelijke initiatieven die mensen bij elkaar brengen om eenzaamheid tegen te gaan), Campus Connect (een platform dat werkt met studenten, voor studenten en door studenten, ondersteund door NHL Stenden), Café en poppodium de Neushoorn en bibliotheek dbieb.
In February and March 2023, Lu Lin organized a new edition of the Homesick Restaurant project in the residency space of VHDG. She initiated this project in 2021 in collaboration with researcher Tanyatorn Lauwanichpat aiming to create a safe space for im/migrant, international residents with a migration background. Centered around the research question of how (cultural) institutions can be welcoming to newcomers in Leeuwarden, Lu developed several editions of Out Of Blue Dinner. This traveling restaurant is rooted in co-creation and offers both a physical space for communal cooking and a workshop that facilitates the sharing of stories.
The preparation and sharing of meals formed the foundation for exchanging personal stories about loneliness, homesickness, migration, and integration in the Netherlands. It served as a conversation starter for discussing ways to adapt to a new and unfamiliar environment.
Partners included the anti-discrimination knowledge center Tumba, Over de Drempel (cultural makers and social initiatives that bring people together to combat loneliness), Campus Connect (a platform that works with students, for students and by students, supported by NHL Stenden), Café and music venue Neushoorn and the public library dbieb.
Vanuit haar artistieke praktijk, die gebaseerd is op samenwerking, spreekt Lu Lin niet vanuit de “ik-persoon” maar vanuit collectiviteit over “wij”. Tijdens hun residentie was de notie van spontaniteit een essentieel element, dat werd weerspiegeld in de naam van Out of Blue Dinner: de onverwachte en geïmproviseerde aard van eetervaringen in de Aziatische cultuur – een kenmerk dat vaak in de Nederlandse cultuur ontbreekt. Deze discrepantie benadrukt de vervreemding tussen ‘daar’ en ‘hier’.
In samenwerking met kunstenaarsduo SMET is deze multifunctionele ruimte geïnspireerd op eerdere residenties en een keuken, waar textielwerken van eerdere projecten worden hergebruikt. De tentoonstelling nodigt expats uit om hun unieke eettafel rituelen te delen en zo een diepere verbinding en begrip te stimuleren.
Daarnaast hebben we de Out of Blue Dinner Toolkit gemaakt voor de mensen van Leeuwarden die nieuwsgierig zijn naar de multiculturele keuken. Deze toolkit, gebaseerd op de ervaring van Homesick Restaurant, biedt een stappenplan voor het organiseren van multiculturele diners, het dekken van een tafel en het introduceren van je cultuur. Ruil je eigen keukentextiel (schort, theedoek, keukendoek) in voor deze toolkit.
Out of Blue Dinner kwam tot stand in samenwerking met de Leeuwarders Jens van der Duim, Jimmy, Uncle Rudi - eigenaar van Foodtruck “Makan Enak” en zijn dochter Eliza. Het project werd onder andere gefaciliteerd door café en poppodium de Neushoorn.
From her artistic practice, which is rooted in collaboration, Lu Lin gathered many like-minded co-workers to develop Homesick restaurant, which made this project not speak from the “I” perspective but from collectivity. During the residency, the notion of spontaneity was an essential element, reflected in the name Out of Blue Dinner: the unexpected and improvised nature of dining experiences in Asian culture—a characteristic lacking in Dutch culture. This discrepancy underlines the alienation between ‘there’ and ‘here’
In collaboration with the artist duo SMET, this multifunctional space draws inspiration from previous residencies aswell from a kitchen, where textile works from earlier projects are repurposed. The exhibition invites expats to share their unique dining table rituals, fostering deeper connection and understanding.
Additionally, the Homesick Restaurant project developed the Out of Blue Dinner Toolkit for the people of Leeuwarden curious about multicultural cuisines. Based on the Homesick Restaurant experience, this toolkit provides a step-by-step guide for organizing multicultural dinners, setting a table, and introducing your culture. Exchange your own kitchen textiles (apron, tea towel, kitchen cloth) for this toolkit.
Out of Blue Dinner was created in collaboration with Leeuwarden locals Jens van der Duim, Jimmy, Uncle Rudi - owner of the food truck “Makan Enak” and his daughter Eliza. The project was facilitated in part by the café and music venue De Neushoorn.
Out of Blue Dinner, Lu Lin. Foto: David Vroom
De Wachtkamer
Eva Koopmans (NL, 1993) is een relationeel kunstenaar, maker en vormgever met een achtergrond in scenografie. Ze richt zich op ruimtelijke ingrepen die ontmoetingen tussen mensen en plekken faciliteren, zowel in theaters, op festivals en bij bedrijven. Eva gebruikt kunst om bij te dragen aan veranderingsprocessen en om gezamenlijk op kleine schaal te oefenen. Sinds 2022 volgt ze het talentontwikkelingstraject van Station Noord.
Yuna Linde (NL, 1992) leidt een sociaal artistiek theatergezelschap in Zwolle, De Makkers. Ze heeft een grote nieuwsgierigheid naar de diverse meningen, gewoontes en beweegredenen van mensen. In haar projecten wil ze de samenleving tonen door de ogen van verschillende individuen en door persoonlijke verhalen te delen, wat leidt tot erkenning en herkenning. Yuna vindt het belangrijk dat iedereen de kans krijgt om met kunst in aanraking te komen en brengt haar projecten naar de mensen toe, waarbij ze kunst met hen maakt.
Sinds 2020 werken Eva en Yuna samen aan sociaal-artistieke projecten binnen verschillende contexten. Hierbij werken ze met een werkwijze die een gelijkwaardige samenwerking tussen kunstenaars en sociale organisaties mogelijk maakt.
Eva Koopmans (NL, 1993) is a relational artist, maker and designer with a background in scenography. She focuses on spatial interventions that facilitate encounters between people and places, both in theatres, festivals and companies. Eva uses art to contribute to processes of change and to practise together on a small scale. Since 2022, she has been following Station North’s talent development programme.
Yuna Linde (NL, 1992) runs a social artistic theatre company in Zwolle called De Makkers. She has a great curiosity about people’s diverse opinions, habits and motivations. In her projects, she aims to show society through the eyes of different individuals by sharing personal stories, leading to recognition and acknowledgement. Yuna believes it is important that everyone has the opportunity to engage with art and therefore brings her projects to people, making art with them.
Since 2020, Eva and Yuna have been working together on social-artistic projects within different contexts. In doing so, they work with a methodology that allows for equal collaboration between artists and social organisations.
Eva Koopmans & Yuna Linde
De Wachtkamer, Eva Koopmans & Yuna Linde. Foto: Siska Alkema
In 2023, Eva and Yuna were invited by Welcome to the Village and VHDG to create a new artwork together with eleven local social organisations. This resulted in the multimedia installation ‘The Waiting Room’, an artwork about care. Formal and informal, organised by an institution, a friend or family member. The original artwork consists of sixteen chairs made by people who receive professional care on a daily basis. On 1 and 2 February 2024, the chairs were presented for the first time at the Town Hall in Leeuwarden.
Care is everywhere. Everyone shares in this common task or habit, of accommodating each other and sharing vulnerabilities. Much of this practice is caught in a system that takes place outside everyday public life: in hospitals, nursing homes, rehabilitation centres or shelters. The system has its own logic and way of working, which often ignores the human dimension and is therefore often difficult for an outsider to understand. An intuitive use of charity is replaced with values of efficiency and rationality.
In this, the waiting room symbolises the current healthcare system. A system that is mainly made invisible to the outside world and is only noticeable when things go wrong. In which the person in need of care, but also the carer, is mostly sidelined and can no longer participate in “normal” life. In which waiting is the order of the day. Waiting for attention, in human but also financial form.
The work The Waiting Room is an invitation to initiate, through imagination, a movement advocating an alternative approach to care. A movement through which we recognise that care is everywhere, and everyone is part of the culture of caring and receiving care. It activates us to ask: what role do I take and what can I contribute?
De Wachtkamer, Eva Koopmans & Yuna Linde. Foto: Siska Alkema
In 2023 werden Eva en Yuna door Welcome to the Village en VHDG gevraagd om samen met elf lokale sociale organisaties een nieuw kunstwerk te creëren. Dit resulteerde in de multimediale installatie ‘De Wachtkamer’, een kunstwerk over zorg. Zowel formeel als informeel, georganiseerd door een instelling, door een vriend of familielid. Het kunstwerk bestaat uit zestien stoelen die gemaakt zijn door mensen die dagelijks professionele zorg ontvangen. Op 1 en 2 februari 2024 werden de stoelen voor het eerst gepresenteerd in het Gemeentehuis in Leeuwarden.
Zorg is alom. Iedereen deelt mee in deze gemeenschappelijke taak of gewoonte om elkaar te ondervangen en kwetsbaarheden te delen. Een groot deel van deze praktijk is gevangen in een systeem dat zich buiten het dagelijks publieke leven afspeelt: in ziekenhuizen, verzorgingstehuizen, revalidatiecentra of opvangplekken. Het systeem heeft een eigen logica en werkwijze, die vaak voorbij gaat aan de menselijke maat en daarom vaak voor een buitenstaander moeilijk te begrijpen is. Een oermenselijk gebruik van naastenzorg wordt vervangen met waarden van efficiëntie en rationaliteit.
De wachtkamer staat hierbij symbool voor het huidige zorgsysteem. Een systeem dat voornamelijk onzichtbaar voor de buitenwereld gemaakt wordt en pas voelbaar is als het mis gaat. Waarbij de zorgbehoevende, maar ook de zorgdrager veelal buitenspel geplaatst wordt en niet meer mee kan doen aan het “gewone” leven. Waarin wachten aan de orde van de dag is. Wachten op aandacht, in menselijke maar ook financiële vorm.
Het werk De Wachtkamer is een uitnodiging om, door middel van de verbeelding, een beweging in gang te zetten die pleit voor een alternatieve benadering van de zorg. Een beweging waarmee we inzien dat zorg overal is, en iedereen onderdeel is van de cultuur van zorg dragen en ontvangen. Het activeert ons af te vragen: welke rol neem ik in en wat kan ik bijdragen?
In 2023 begonnen Eva en Yuna met een onderzoek naar het lokale web van de bij dit project betrokken zorginstellingen en maatschappelijke organisaties. In eerste instantie gingen ze op zoek naar de gemeenschappelijke deler tussen de verschillende instellingen.
Dit deden ze door middel van creatieve ontmoetingen met klei en bouwblokken, waarbij ze met medewerkers en zorgontvangers het zorgsysteem in kaart probeerden te brengen. Er werd gesproken over zakelijke structuren van de organisaties, maar ook over persoonlijke uitdagingen en zorgen. Het werd al snel duidelijk dat dat was waar kunst een rol in kon spelen: het terugbrengen van die ingewikkelde materie naar de menselijke maat, zodat iedereen zich er toe kan verhouden.
Uiteindelijk sloten zes organisaties aan bij de verdere uitvoering van het project. Reagerend op de gevoerde gesprekken, ontwikkelden Eva en Yuna een artistiek concept. Vervolgens werd er samen met de deelnemers van de organisaties gewerkt aan de uitvoering van het kunstwerk. De deelnemers werden gevraagd een eigen stoel te ontwerpen als onderdeel van het kunstwerk. De Wachtkamer is een symbool voor het zorgsysteem van nu, vaak onzichtbaar voor de buitenwereld, maar voor de mensen die er midden in zitten, moeilijk om uit te komen.
De aangesloten sociale organisaties bestaan uit: Singelland BHS Gorredijk, kunstwerkplaats Smoel, ‘t DAC en Skrep Wender, Crisisopvang Burgum, Niemand aan de zijlijn en Patyna Witmarsum. Het project kwam tot stand in samenwerking met Welcome to the Village.
In 2023, Eva and Yuna began investigating the local web of healthcare and social organisations involved in this project. Initially, they looked for the common denominator between the different institutions. They did this through creative meetings with clay and building blocks, trying to map the care system with staff and care recipients. They discussed business structures of the organisations, as well as personal challenges and concerns. It soon became clear that that was where art could play a role: to bring a complicated matter back to the human scale, so that everyone can relate to it.
Eventually, six organisations joined in the further implementation of the project. Responding to the conversations held, Eva and Yuna developed an artistic concept. They then worked with the organisations’ participants to implement the artwork. The participants were asked to design their own chair as part of the artwork. The Waiting Room is a symbol of today’s healthcare system, often invisible to the outside world, but for those in the middle of it, difficult to get out.
Member social organisations consist of: Singelland BHS Gorredijk, art workshop Smoel, ‘t DAC and Skrep Wender, Crisis shelter Burgum, Niemand aan de Zijlijn and Patyna Witmarsum. The project was created in collaboration with Welcome to the Village.
De Wachtkamer, Eva Koopmans & Yuna Linde. Foto: Siska Alkema