WINIARCZYK
Ilustrowany Informator Rady Osiedla Winiary - nr 2/2024
Egzemplarz bezpłatny - nakład 3700 egz. ISSN 2657-8263
100. rocznica włączenia Winiar do Poznania
1925–2025
Ostatni zarząd i rada gminy Winiary – 1 stycznia 1925 r.
I rząd od lewej siedzą: Woźniak Jan, Pokrywka Józef (1), Pokrywka Józef (2) ławnik, Bajerlein Antoni przewodniczący gminy, Dziurkiewicz Józef ławnik, Bajerlein Andrzej sekretarz rady, Dajerling Michał
II rząd od lewej stoją: Burkiciak Antoni, Skrzypczak Jan, Piechowiak Ignacy, Czajka Ignacy, Pokrywka Michał, Giełda Franciszek, Pokrywka Wojciech, Woźniak Franciszek
III rząd od lewej stoją: Naramski Józef, Skrzypiński Antoni, Czerniak Józef, Krüger Franciszek, Pokrywka Wawrzyn, Tritt Wojciech, Boch Józef, Bajerlein Maksymilian
Zdjęcie archiwalne przekazane ze zbiorów rodziny Antoniego Bajerleina
Ilustrowany Informator Rady Osiedla Winiary
Rada Osiedla Winiary – kadencja
2024–2029
Od Redakcji
W maju 2024 roku mieszkańcy Winiar wybrali swoich przedstawicieli do Rady Osiedla. Dla wyboru 15 członków Rady Osiedla Winiary utworzono dwa okręgi wyborcze podzielone na cztery obwody głosowania. Przewodniczącym Rady został Przemysław Piwecki, a Przewodniczącym Zarządu Robert Kołaczyk.
Na posiedzeniu w dniu 27 maja Komisarz wyborczy wyborów do rad osiedli zapoznał się z protokołem wyników obwodowych komisji wyborczych osiedla Winiary i oficjalnie je zatwierdził. Z tych dokumentów wynika, że uprawnionych do głosowania było 10 032 mieszkańców Winiar. Z tej możliwości skorzystały 774 osoby, co stanowi 7,71% uprawnionych. Pierwszą, inauguracyjną Sesję Rady Osiedla Winiary w dniu 18 czerwca, zwołał Przewodniczący Rady Miasta Poznania Pan Grzegorz Ganowicz. Punktualnie o godz. 19:00 nowo wybrani radni zasiedli w Sali Błękitnej Urzędu Miasta Poznania, złożyli uroczyste ślubowanie i odebrali zaświadczenia o wyborze do Rady Osiedla.
W dalszej kolejności dokonali wyboru Przewodniczącego Rady-funkcję tę powierzono Przemysławowi Piweckiemu. Na kolejnej Sesji, która odbyła się 9 lipca w siedzibie ROW, wybrano pozostałe osoby funkcyjne.
Do Rady Osiedla zostali wybrani:
LP Nazwisko i imię Wykształcenie
Przez 5 kolejnych lat ta grupa 15 radnych będzie decydować, na co przeznaczyć pieniądze przyznane z budżetu Miasta – nowy chodnik, remont boiska szkolnego, a może nowe miejsca postojowe dla samochodów. Co będzie ważniejsze, inwestycja w historię, czy w rozwój dzieci, jak pogodzić potrzeby seniorów z rozwojem kultury fizycznej? To tylko przykłady problemów, z jakimi muszą mierzyć się Wasi przedstawiciele w samorządzie pomocniczym. Ale wybór zadania to dopiero początek pracy i to najłatwiejsza jej część – realizacja samego zadania, prowadzenie uzgodnień czy koordynacja projektu, wymagają sporego zaangażowania i poświęcenia czasu. Chcąc zerwać z stereotypem Radnego osiedla, jako osoby, która ma sporo wolnego czasu i „nic nie robi”, prezentujemy na łamach kolejnych Winiarczyków sprawy, którymi zajmują się Wasi przedstawiciele w Radzie Osiedla Winiary.
Funkcja w Radzie, dziedzina aktywności
1 Aftowicz Aleksandra wyższe, urbanistyka, planowanie przestrzenne członkini Zarządu, utrzymuje kontakty z Miejską Pracownią Urbanistyczną, zajmuje się zagadnieniami związanymi z zagospodarowaniem przestrzennym
2 Baranowska Małgorzata wyższe, fizjoterapeutka utrzymuje kontakty z Policją w ramach programu „Bezpieczna dzielnica, bezpieczny mieszkaniec”
3 Bzowy Bartosz średnie członek Zarządu
4 Chudobiecki Jan wyższe, nauczyciel akademicki z-ca Przewodniczącego Rady, organizuje „Apel Pamięci” oraz uroczystości związane z 100. rocznicą włączenia Winiar do Poznania
5 Długosz Zbigniew wyższe wojskowe, emeryt z-ca Przewodniczącego Rady, przewodniczy komisji konkursu „Zielony Poznań”
6 Faleński Przemysław wyższe, geolog-hydrolog z-ca Przewodniczącego Zarządu, zajmuje się zagadnieniami związanymi z ochroną środowiska
7 Hołosyniuk Izabella wyższe, nauczycielka członkini Zarządu i komisji konkursu „Zielony Poznań”, organizuje spotkania integracyjne: rajdy „Nordic Walking”, „Teatr asz.teatr”,
8 Kaźmierczak Krzysztof wyższe, nauczyciel utrzymuje kontakty z placówkami oświatowymi
9 Kołaczyk Jan student, Uniwersytet Ekonomiczny organizuje „Apel Pamięci” oraz uroczystości związane z 100. rocznicą włączenia Winiar do Poznania
10 Kołaczyk Robert wyższe, technolog drewna Przewodniczący Zarządu, redaguje czasopismo „Winiarczyk”
11 Kromolicka Anna wyższe, emerytka członkini komisji konkursu „Zielony Poznań”
12 Piwecki Przemysław wyższe, technolog drewna Przewodniczący Rady, redaguje czasopismo „Winiarczyk”, realizuje program historyczny
13 Sawikowska Zofia wyższe, dziennikarstwo utrzymuje kontakty z Policją w ramach programu „Bezpieczna dzielnica, bezpieczny mieszkaniec”
14 Stadnik Teresa wyższe, pedagog botanik organizuje spotkania integracyjne: „Winiarski magiel”, „Teatr asz.teatr”
15 Waraczewski Maciej wyższe, językoznawca redaguje czasopismo „Winiarczyk”, przeprowadza korektę tekstów do publikacji
ciekawy temat, napisz: redakcja-winiarczyk@wp.pl
Plany budżetowe na kadencję 2025-2029
Budżet Rady Osiedla Winiary na lata 2025–2029 wynosi 2 536 912 zł. Nowością w obecnej kadencji jest nie tylko budżet przyznawany od razu na cały czteroletni okres, ale również pewna dowolność w wykorzystywaniu przyznanych środków – można całość wykorzystać już w pierwszym roku, a można też pieniądze rozdzielać sukcesywnie, co roku. Radni zdecydowali się na uchwalanie podziału budżetu.
W wyniku uchwały Rady Miasta dotyczącej finansowania jednostek pomocniczych, nasz budżet został z góry pomniejszony o kwotę 886 619 zł, która została przekazana do Zarządu Zieleni Miejskiej na utrzymanie terenów zielonych należących do Osiedla. W związku z powyższym Rada Osiedla Winiary w latach 2025–2029 będzie dysponowała kwotą 1 650 293 zł, co daje nam roczną kwotę budżetu w wysokości 330 058 zł.
Na wrześniowej sesji RO został zaplanowany budżet na przyszły rok. Podział środków przedstawia się następująco:
1. na wsparcie zadań remontowych w winiarskich placówkach oświatowych zaplanowano – 44 000 zł
2. na sportowo-edukacyjne zajęcia pozalekcyjne w SP 27 i SP 89, zarezerwowano – 9 800 zł
3. doświetlenie przejścia dla pieszych na skrzyżowaniu ulic Szydłowskiej i Sokoła – 50 000 zł
4. remont parkingu na Osiedlu Powstańców Warszawy – 66 000 zł
5. ogród Winiarski (dokończenie zadania grantowego) – 180 000 zł
6. remont urządzeń na boisku Osiedlu Powstańców Warszawy – 17 500 zł
7. sezonową toaletę na terenie WCRS-u – 50 000 zł
8. imprezy integracyjne dla mieszkańców (magiel winiarski, teatr, festyn osiedlowy, kino letnie, potańcówka, rajd nordic walking – 49 500 zł
9. gablota informacyjna na os. Winiary (okolice Rogala) – 3 500 zł
10. czasopismo osiedlowe „Winiarczyk” – 3 500 zł
11. apel Pamięci – 2 000 zł
12. diety radnych – 21 393 zł
Wszystkie powyższe zadnia zostaną do końca roku zaopiniowane przez odpowiednie jednostki miejskie. Po uzyskaniu pozytywnych opinii, będą realizowane w roku 2025.
Nowe oświetlenie
Po kilku miesiącach oczekiwania, na WCRSie i przy ul. Niebieskiej zamontowano nowe lampy. Po zmroku jest jaśniej i bezpieczniej. Uzupełnienia wymaga jeszcze ul. Niebieska, na odcinku od ul. Bonin do wejścia na teren Przedszkola nr 155. To bardzo ważne, szczególnie dla rodziców i dzieci uczęszczających do przedszkola i szkoły.
Nowe lampy przy alejce WCRS
Apel Pamięci
Zapraszam w niedzielę, 29 grudnia, do udziału w uroczystościach dla uczczenia bohaterów walk o niepodległość Ojczyzny w latach 1914-1921 oraz 100. rocznicy włączenia Winiar w struktury administracyjne Poznania. Tegoroczne uroczystości rozpoczną się o godz. 15:00 mszą świętą w kościele parafialnym. Druga część, Apel Pamięci, odbędzie się o godz. 16:00, przed Pomnikiem Poległych Winarczyków. Uroczystości zostaną przeprowadzone w asyście Wojska Polskiego pod patronatem honorowym Marszałka Województwa Wielkopolskiego.
Robert Kołaczyk
Apel Pamięci 2023
Nowe oświetlenie przy ul. Niebieskiej
Ilustrowany Informator Rady Osiedla Winiary
100 lat Winiar w Poznaniu
W dniu 1 stycznia 1925 roku włączono wieś Winiary w struktury administracyjne Poznania. Winiary mają wielowiekową historię. Początkowo znajdowały się na Wzgórzu Winiarskim, czyli dzisiejszej Cytadeli. W 1253 roku zostały wymienione w akcie lokacyjnym Poznania, ale istniały już wcześniej, jako wieś winiarzy zaopatrująca gród książęcy w wino – villa vinitorum. Na wschód od Winiar, na skarpie Warty, położony był folwark Bonin.
W 1830 roku Winiary zostały przeniesione w nowe miejsce, bardziej na północ, w dolinę Wierzbaka. Obecnie jest to teren tzw. Rogala, a kiedyś ulic: św. Stanisława, św. Leonarda i Dobrego Pasterza oraz prostopadłych do nich Winiarskiej i Kowalskiej. Stało się tak na skutek decyzji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III z kwietnia 1828 roku o wybudowaniu na Wzgórzu Winiarskim nowoczesnej twierdzy – cytadeli. Tym samym gospodarze winiarscy musieli ustąpić miejsca zaborczym wojskom pruskim. Przymusowe opuszczenie ojcowizny zrodziło wśród nich żal i niezadowolenie. Podobny los spotkał Bonin, który usadowił się po przeciwnej stronie strumienia Wierzbak.
W nowej lokalizacji wybudowano nowocześniejsze domy i gospodarstwa. W odróżnieniu od poprzednich były murowane, z dachem pokrytym dachówką lub papą, większe, zazwyczaj usytuowane frontem, a nie szczytem do drogi. W Winiarach zamieszkali rdzenni Polacy oraz Bambrzy, którzy przybyli na Wzgórze Winiarskie w I połowie XVIII w. Wspólnie musieli zorganizować swoje życie od podstaw.
Rodzina Bajerleinów przed domem przy ul. Włościańskiej. Stoją od lewej: Maria, Stanisław, Władysław, Antoni, Magdalena. Siedzą: Weronika, Ewa, Wojciech, Maksymilian, Zofia
Przy ulicy Długiej 14 zbudowano siedzibę gminy (obecnie Winiarska 52, czyli Oratorium Światełko), w której znajdowało się mieszkanie woźnego gminnego, przejściowy areszt i kostnica. W tamtym okresie decyzje dotyczące gminy i jej mieszkańców podejmowali wszyscy zebrani na posiedzeniach rady gminnej członkowie uprawnieni do głosowania. Sołtysem Winiar od 1889 roku był Wawrzyn Połczyński, który zrzekł się tej funkcji w 80. roku życia, po trzydziestu latach pracy. W 1919 roku jego następcą został Antoni Bajerlein
(1886-1972). Latem 1923 roku radni oddali dom gminny parafii św. Wojciecha, do której należały Winiary, z przeznaczeniem na kaplicę i probostwo przyszłego kościoła parafialnego. Po zrzeczeniu się dotychczasowej siedziby zarząd gminy wynajął na biuro dwa pokoje przy ulicy Obornickiej (obecnie Piątkowska). Tam urzędował Antoni Bajerlein, najpierw jako sołtys, a od 1925 roku jako komisarz miejski. Pracownikami urzędu gminnego byli również: Maria Łagodzianka – pomoc biurowa, Jan Jackowiak – woźny i stróż nocny, Stanisław Tritt –pedel (woźny) miejscowej szkoły.
Biuro Komisarza Miejskiego przy ul. Obornickiej. Siedzą od lewej: komisarz Antoni Bajerlein, pomoc biurowa Maria Łagodzianka. Osoba stojąca nie jest rozpoznana
W 1854 roku na południowo-wschodnim krańcu wsi, naprzeciwko domu gminnego, wybudowano małą, jednoizbową szkołę (późniejsza SP 17). Początkowo nauczano w niej w języku polskim i niemieckim. W czasach Bismarcka (od lat
ciekawy temat, napisz: redakcja-winiarczyk@wp.pl
Ul. Winiarska 52 – pierwsza siedziba gminy Winiary (widok obecny)
70. XIX w.) i nasilonej polityki germanizacyjnej, obowiązywał tylko język niemiecki. To spowodowało bunt dzieci i ich rodziców skutkujący przyłączeniem się do strajku szkolnego w latach 1906/1907. Pod koniec II poł. XIX w. szkołę rozbudowano. W budynku głównym oprócz klas, czyli „ubikacji klasowych”, mieściło się mieszkanie „rektora”, czyli kierownika oraz „pedla”, czyli kasztelana, woźnego. Postawiono też budynek gospodarczy, w którym przechowywano m.in. „sikawkę gminną” służącą do gaszenia pożarów. Dzieci mówiły na swoją szkołę „lania”.
Antoni Bajerlein wspominał, że w czasach jego młodości wieś liczyła 34 gospodarzy, miała kowala, stelmacha, czterech ogrodników – Niemców, dwa zajazdy i trzy wiatraki. W 1904 roku powstał pierwszy sklep Ignaszaka, który oferował niezbędne artykuły włącznie z naftą. Życie organizacyjne koncentrowało się wokół kościoła parafialnego św. Wojciecha. W 1923 roku, na placu gminnym przy ul. Długiej, wybudowano Pomnik Poległych Powstańców Wielkopolskich, a w 1932 roku Prymas Polski kard. August Hlond konsekrował nowy kościół.
Od 1894 roku magistrat poznański planował przyłączenie części Winiar – cytadeli i wybranych parcel gospodarzy winiarskich oraz łąki dominikańskiej i dworca garbarskiego. Rada gminy Winiary nie była zainteresowana oddaniem tylko niektórych terenów. Skłaniała się ku całościowemu scaleniu z miastem, pod pewnymi warunkami. Sprzeciwiała się ewentualnemu podniesieniu podatków, czy narzuceniu kosztów rozbudowy i uregulowania ulic. Doceniała jednak korzyści płynące z integracji, a więc rozwój poprzez budowę dróg, szkół, elektryfikację, kanalizację i opiekę lekarską.
W pierwszych latach XX w. pracowano już nad przyłączeniem całych Winiar, a ich mieszkańcy z rozwagą rozpatrywali te propozycje. W 1913 roku w zasadzie osiągnięto porozumienie między radą gminy i magistratem, ale rada miejska nie zgodziła się na wszystkie warunki, więc odstąpiono od tej umowy.
Ostatecznie, 1 stycznia1925 roku nastąpiło włączenie Winiar i sześciu innych wsi podmiejskich w granice Poznania. Władze miasta uzasadniały ten krok gęstością zaludnienia i wynikającymi z tego złymi warunkami higienicznymi, co przyczyniało się do dużej śmiertelności niemowląt. Ponadto nie było też szans na tworzenie nowych zakładów przemysłowych.
W pierwszym dniu roboczym nowego, 1925 roku, nastąpiło przejęcie kasy gminnej, ksiąg kasowych, całego majątku nieruchomego i ruchomego gminy. Dotychczasowy sołtys Antoni Bajerlein został mianowany komisarzem miejskim. Mieszkańcy Winiar z ulgą przyjęli rozporządzenie o zwolnieniu gruntów z podatku na 10 lat, oraz że przez 5 lat podatek od budynków nie mógł być wyższy niż dotychczas. W tym okresie wieś liczyła 4217 mieszkańców.
Protokoły przejęcia zostały spisane w biurze gminnym. Według protokołu w 1925 roku gmina posiadała: Urząd Stanu Cywilnego (obejmujący Winiary, Naramowice dwór i wieś, Piątkowo, Suchy Las, Strzeszyn, Strzeszynek, Golęcin, Sołacz, Ławicę), posterunek Policji Państwowej z 1 przewodnikiem i 3 posterunkowymi, szkołę, w której pracował rektor (kierownik) i 10 nauczycieli, a uczęszczało do niej 563 dzieci w 13 klasach. Pocztę donosił „listowy” z Poznania. W gminie było zarejestrowanych 27 biednych, którym wypłacano zapomogi, opłacano też komorne za 4 izby. Nie było oświetlenia ulicznego.
Życzeniem winiarczyków wobec Magistratu było uporządkowanie drogi łączącej ulicę Długą (Winiarską) z ulicą Sołacką (Wojska Polskiego), gdzie był najbliższy przystanek tramwajowy oraz ulicę Obornicką, która do 1850 roku była polną drogą. Liczono też na zrealizowanie zaplanowanej jeszcze przez władze gminne nadbudowy szkoły.
Po przyłączeniu do Poznania Winiary długo utrzymały wiejski charakter, choć niektórzy gospodarze przekształcili swoją działalność z rolniczo-hodowlanej na sadowniczą i warzywniczą. Część mieszkańców znalazła zatrudnienie w zakładach miejskich. Niektóre tereny rolnicze uległy parcelacji i zabudowaniu. Coraz częściej wznoszono kamienice czynszowe przeznaczone dla robotników, rzemieślników lub wojskowych pracujących w pobliżu (koszary golęcińskie, cytadela, okoliczne forty). Mimo tych procesów, do końca lat 70. XX w., czyli do likwidacji najstarszego fragmentu Winiar, istniały tutaj gospodarstwa rolne z wiejską zabudową, sprzętem rolniczym i zwierzętami, a ich właściciele działali w Kółku Rolniczym.
Na przełomie lat 70. i 80. dawna wieś została kolejny raz zlikwidowana, a na jej miejscu powstało nowe Osiedle Winiary.
Winiarski „Rogal” jest najdłuższym blokiem w Poznaniu
Katarzyna Stelmachowska
Bibliografia:
Zofia Wojciechowska, Przyłączenie Winiar do Poznania w: KMP Winiary, 2008/4, s. 213-229.
Antoni Bajerlein, Ostatni sołtys na Winiarach w: O Poznaniu. Wspomnienia sercem pisane, 1992, s. 13-17.
Agnieszka Szczepaniak–Kroll: Tożsamość poznańskich rodzin pochodzenia niemieckiego. Losy Bajerleinów i Dittrichów.
Ul. Winiarska – Szkoła Podstawowa nr 17 (widok lata 70.)
Poznaj swoje osiedle
Zespół klasztorny Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej w Poznaniu
cz.1 Początki pracy apostolskiej we wsi Winiary
Mówiąc na terenie Winiar o Siostrach Pasterkach, mamy na myśli zabytkowy klasztor otoczony murem, możliwość zakupu opłatków oraz sad otaczający zabudowania. Starsi mieszkańcy Winiar u Pasterek zaopatrywali się w warzywa, owoce czy flance i dobrze pamiętają, że ogrody zakonne od strony północnej sięgały aż do terenów obecnie zajmowanych przez Makro Cash&Carry. Tyle i tylko tyle. To bardzo skromna wiedza w porównaniu do 132 lat historii, licząc od początku działalności apostolskiej bł. Marii Karłowskiej, założycielki Zakonu.
Przewodniczkami po historii tego nieznanego lecz zapewne pięknego miejsca, będą pasterki: s. Beata Laskowska oraz s. Joanna Szczuczko.
W latach 1898-1900, na terenie wsi Winiary, hrabina Potulicka wykupiła od rodziny Leitgeberów cztery hektary gruntu wraz z zabudowaniami gospodarczymi, na których wzniesiono klasztor dla Sióstr Pasterek. Teren ten przekazała Marii Karłowskiej, która od 1892 roku prowadziła w Poznaniu działalność apostolską. Takie skrócone informacje można znaleźć w Internecie, a jak faktyczne wyglądały początki pracy apostolskiej na terenie wsi Winiary?
s. BL:- zgromadzenie Sióstr Pasterek założyła bł. Maria Karłowska w trudnych czasach germanizacji w Poznaniu. Pierwszym Domem Dobrego Pasterza, a właściwie przytuliskiem, był pokój przy ulicy Naumana (obecnie Działyńskich), a kolejnym mieszkanie przy ulicy Szewskiej 12 (obecnie budynek nie istnieje). Maria Karłowska przygarniała dziewczęta, kobiety, które pogubiły się i zeszły na manowce w grzechu nieczystości. Były tzw. kontrolnymi, czyli prostytutkami będącymi pod nadzorem policji obyczajowej.
Widząc braki i niedostatek, Maria nie ustawała w modlitwie do Pana Boga nie tylko o potrzebne łaski do prowadzenia dzieła, ale również o fundatora. Dzięki zaufaniu Bożej
Opatrzności nie zawiodła się, gdyż pojawiła się i zaoferowała swoją pomoc hrabianka Aniela Potulicka, która urzeczona głęboką modlitwą Marii pomogła w zaopatrzeniu Zakładu przy ul. Szewskiej w żywność, a po zwiedzeniu go, obiecała pomoc zwiększyć. Zdaniem Potulickiej zakład powinien znajdować się na wsi, ale w pobliżu miasta.
Po kilkutygodniowych poszukiwaniach domu z kawałkiem roli, 29 maja 1895 r., Aniela Potulicka kupiła we wsi Winiary, od Andrzeja Leitgebera, gospodarstwo liczące 4 hektary i 18 arów z inwentarzem (2 konie, 4 krowy), plonami i różnym sprzętem rolniczym.
Na posesji tej stała stara chata i marne zabudowania gospodarcze. Od razu, po zawarciu umowy kupna, hrabina nakazała wykonać remonty budynku mieszkalnego: chatę wybielono, ułożono podłogę, postawiono piece i zaopatrzono ją w skromne umeblowanie. Nawet część obory odgrodzono i urządzono z niej dodatkową sypialnię.
16 lipca 1895 r. wychowanki Zakładu wyruszyły w procesji do nowego miejsca – ubrane w jednolite stroje (popielatą sukienkę przepasaną białym sznurem i czepek), śpiewając pieśń „Kto się w opiekę…”, z krzyżem niesionym przez Marię i nadzieją na lepsze warunki, dotarły do Winiar. Jak bardzo musiały być rozczarowane, gdy stanęły na końcu drogi przed skromną, wiejską chatą, w progu której zostały przywitane przez Magdalenę Piechowiakównę, trzymającą na tacy staropolskim zwyczajem klucze, chleb i sól. Czekała ich ciężka
Chata odkupiona od Andrzeja Leitgebera
Plan nr 3 Zakładu Dobrego Pasterza architekta Kornela Stabrowskiego
praca w gospodarstwie przy żniwach, w ogrodzie i obejściu oraz skromne życie. Nie wszystkim to się spodobało, podniosły się protesty i płacz za domem przy ul. Wrocławskiej, ale odwrotu już nie było.
Ludność Winiar bardzo niechętnie spoglądała na nowych sąsiadów. Nawet proboszcz parafii św. Wojciecha, ks. Jan Piotrowicz, próbował nie dopuścić do osiedlenia się podopiecznych Marii Karłowskiej. Dopiero dzień poświęcenia Zakładu i kaplicy pod wezwaniem Św. Marii Magdaleny przez Arcybiskupa Floriana Stablewskiego (29 września1895 r.) i wygłoszone przez Niego kazanie sprawiły, że nastawienie mieszkańców wsi zmieniło się diametralnie.
Od tej pory w kaplicy Zakładu w tabernakulum zagościł Najświętszy Sakrament, a Msza Święta z udziałem miejscowej ludności była odprawiana co tydzień.
Tak właśnie zaczęła się historia Zakładu Dobrego Pasterza we wsi Winiary.
Przy ul. Piątkowskiej 148, w bezpośrednim sąsiedztwie osiedla Powstańców Warszawy, możemy podziwiać zabytkowy zespół klasztorny pochodzący z końca XIX w. Proszę przybliżyć czytelnikom historię budowy tego przepięknego obiektu.
s. BL: - Dom winiarski wystarczał zaledwie dla 20 dziewcząt, tymczasem potrzeby znacznie przekraczały ten limit. Z powodu ciasnoty przyjmowano tylko dziewczęta z „czarną książeczką”, bo im, w pierwszym rzędzie, należało podać rękę. Przyjmowane były również wychowanki przymusowo kierowane przez policję. W ten sposób władze pruskie zaczęły traktować Zakład Dobrego Pasterza jako miejsce aresztu dla prostytutek, które nie stosowały się do przepisów policyjnych. Zakład był przepełniony, często dochodziło tam do protestów, a nawet rękoczynów. Fundatorka zobowiązała się do wybudowania większego domu na 100 osób. Projektantem założenia był Kornel Stabrowski z Nakła nad Notecią, natomiast sponsorami budowy – hrabina Aniela Potulicka i Leonia Clerval (Francuska, dama
stulecia
Tytuł czasopisma: „WINIARCZYK”
Numer: 2/2024
Wydawca: Miasto Poznań – Osiedle Winiary
Adres wydawcy: Urząd Miasta Poznania, Wydział Wspierania
Jednostek Pomocniczych Miasta, ul. Libelta 16/20, 61-706 Poznań
Redaktor naczelny: Przemysław Piwecki
Skład redakcji: Robert Kołaczyk, Maciej Waraczewski
Klasztor widok obecny, fot: MOs810 - Praca własna, CC
do towarzystwa). Budowa rozpoczęła się w 1897 roku i ciągnęła się z różnymi perypetiami aż do 19 marca 1900 r., kiedy to proboszcz ks. Leon Laskowski poświęcił budynek.
Klasztor złożony jest z trzech segmentów – dwóch głębszych na skrajach i trzeciego, nieco węższego pośrodku oraz przyległej do szczytu kaplicy. Według projektu kaplica miała być usytuowana po wschodniej części budynku, jednak dla ułatwienia dostępu i lepszej funkcjonalności zrobiono lustrzane odbicie projektu i powstała ona po zachodniej części budynku, od strony drogi.
Piętro zajmują pomieszczenia dla wychowanek, a w bocznych segmentach umieszczono cele sióstr i matki przełożonej, sypialnię nowicjuszek oraz pracownię. W środkowym segmencie jest węzeł wejściowy, refektarz sióstr i rozmównica. W przyziemiu znajdowały się pracownie dla wychowanek, ich refektarz oraz kuchnia i pomieszczenia pomocnicze.
Patrząc na nasz dom obecnie widzimy nie tylko ząb czasu, ale również wiele zmian zapoczątkowanych pod koniec lat 70-tych – wyburzono starą chatę, ogrody od strony północnej przeznaczono pod inwestycje drogowe, a w latach 80-tych wybudowano opłatkarnię. W 1995 roku na poddaszuwybuchł pożar – po kapitalnym remoncie umieszczono tam sypialnie dla dziewcząt, natomiast całe piętro początkowo przeznaczonona warsztaty, a w momencie utworzenia gimnazjum – na klasy lekcyjne. Klasztor otaczają rozległe ogrody otoczone wysokim murem, którego część jest pozostałością po autentycznym pierwotnym założeniu z 1900 r. Mimo tych wszystkich zmian i przeróbek dom Sióstr Pasterek dalej służy celom wychowawczym. Choć nazwy się zmieniają, to praca, choć ukryta, dalej z sercem jest wykonywana.
Rozmawiał: Przemysław Piwecki
Materiały źródłowe:
1. Szukając zaginionej s. A Narzymska str. 21-2
2. Wybór pism Marii Karłowskiej o. J. Bar str. 34
Adres redakcji: Urząd Miasta Poznania, Wydział Wspierania
Jednostek Pomocniczych Miasta, ul. Libelta 16/20, 61-706 Poznań
Miejsce i datę wydania: Poznań, listopad 2024 r.
Druk: www.digitalartstudio.pl
Nakład: 3700 egz.
EGZEMPLARZ BEZPŁATNY
Klasztor widok z lat 30. ub.
Ilustrowany Informator Rady Osiedla Winiary
Plany rozbudowy CH Plaza i niepokoje mieszkańców
Właściciel Centrum Handlowo-Rozrywkowego Poznań Plaza, firma Klepierre Poznań Sp. z o. o., wystąpił do Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Poznaniu z wnioskiem o uwzględnienie w zmienianym Studium uwarunkowań i kierunkach zagospodarowania przestrzennego Miasta Poznania możliwości rozbudowy swojego obiektu, w rejonie ulicy Księcia Mieszka I.
Plany tej rozbudowy są znaczne – powierzchnia centrum zostałaby niemal podwojona, a nowa część miałaby zostać zbudowana nad przystankiem PST Lechicka. Co więcej, w części rozbudowanego obiektu miałaby się pojawić nowa funkcja – mieszkaniowa, ponieważ w planach jest budowa akademika. Koncepcja rozbudowy zakłada połączenie kilku funkcji w obrębie tej samej przestrzeni, tzw. „mix-use”, czyli połączenie np. funkcji handlu, wypoczynku, rekreacji, pracy, mieszkania czy kultury. Taki wielofunkcyjny obiekt „żyje” cały czas, a nie tylko w godzinach pracy biur i sklepów. Podobne obiekty w Polsce tętnią życiem nawet do godz. 2 w nocy. Inwestor zapewnia, że taka modernizacja wiąże się z korzyściami dla Miasta Poznania i mieszkańców oraz że obiekt po przebudowie będzie zharmonizowany z otoczeniem.
Okoliczni mieszkańcy mają jednak wątpliwości co do pozytywnych efektów takiej zmiany. Tak znaczna rozbudowa może ograniczyć ilość terenów zielonych w okolicy, zwiększyć ruch samochodowy, a tym samym ilość zanieczyszczeń i hałasu. Od
Koncepcja wstępna inwestycji: P2: istniejący garaż 5-kondygnacyjny; P3: projektowany garaż 4-kondygnacyjny; A: budynek istniejący (pow. zabudowy 25 584 m2); B: projektowana rozbudowa (pow. zabudowy 19 800 m2), P5: parking na dachu
strony ul. Drużbickiego z kompleksem graniczy niska zabudowa jednorodzinna i mieszkańcy tych terenów obawiają się pogorszenia warunków życia. Obawy te wyraża również Stowarzyszenie Komitet Obywatelski „Trójpole”, które już w 2000 r., przed budową CH Plaza, podejmowało różnorodne działania, mające na celu przeprowadzenie tej inwestycji w sposób możliwie najbardziej ograniczający negatywne skutki dla okolicznych mieszkańców
5 września 2024 r. Rada Osiedla Winiary zorganizowała specjalne posiedzenie poświęcone tej sprawie. Na spotkanie zaproszono przedstawicieli firmy Klepierre oraz okolicznych mieszkańców, zarówno z Winiar, jak i z sąsiadującego z omawianym terenem od zachodu osiedla Zwycięstwa. Swoje oficjalne stanowisko Rada wyraziła 19 września, opiniując negatywnie projekt uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Kaspra Drużbickiego w kształcie zmierzającym do rozbudowy Centrum Handlowego Plaza.
Ostateczne decyzje w tej sprawie jeszcze nie zapadły. Trwa etap zbierania opinii i pełnej dokumentacji. Mamy jednak nadzieję, że głos mieszkańców będzie usłyszany i proponowane zmiany rozbudowy CH Plaza nie zostaną ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Maciej Waraczewski Materiały źródłowe:
1. Wniosek do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Klepierre Poznań SP z o.o., Warzszawa, 15 grudnia 2020 r.
2. Wniosek do Wydziału Klimatu i Środowiska, Stowarzyszenie Komitet Obywatelski „Trójpole”, Poznań, 30.09.2024 r.