Polska Wieś nr 4/2016 by Krajowa Rada Izb Rolniczych

marzec 2016 NR 3

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

NR 4 (118) kwiecień 2016 r.

M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H Wstrzymanie sprzedaży nieruchomości Czytaj na stronie 68

KE chce wprowadzić „żółte kartki” Czytaj na stronie 68

Interwencja w sprawie błędów we wnioskach o dopłaty bezpośrednie Czytaj na stronie 69

Szkody wyrządzane przez bobry Czytaj na stronie 70

Wypełnij ankietę o OSN-ach! Czytaj na stronie 70

Będą zmiany w badaniach technicznych pojazdów rolniczych? Czytaj na stronie 71

Zarząd KRIR ws. rejestracji urządzeń chłodniczych Czytaj na stronie 71

Problemy hodowców owiec Czytaj na stronie 72

Bez zwolnienia z opłat Czytaj na stronie 72

Do biura KRIR wpłynęły do konsultacji Czytaj na stronie 73

Wiosenne prace polowe Czytaj na stronie 74

„Ubezpieczenie upraw rolnych w TUW „TUW” – wiosna 2016” Czytaj na stronie 74

Targi AGROTECH w Kielcach Zakończyły się XXII Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH, które w dniach 18–20 marca 2016 r. odbyły się na terenie Targów Kielce. Swoje stoisko na targach miała Krajowa Rada Izb Rolniczych wraz ze Świętokrzyską Izbą Rolniczą.

piątek 18 marca 2016 r. miało miejsce Posiedzenie Rad Powiatowych Świętokrzyskiej Izby Rolniczej. W zorganizowanej Konferencji wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: podsekretarz stanu Rafał Romanowski, dyrektor Departamentu Finansów Aleksandra Szelągowska, radca ministra w Departamencie Strategii, Analiz i Rozwoju Jerzy Dąbrowski, zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Mieczysław Paradowski, zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Ziemią Agnieszka Pyl-Kutrzepa, główny specjalista w Departamencie Gospodarki Ziemią Robert Kowalczyk oraz przedstawiciel Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – starszy specjalista

w Departamencie Rynku Pracy Tomasz Nowakowski. Otwarcia posiedzenia i powitania uczestników dokonał prezes Zarządu Świętokrzyskiej Izby Rolniczej Ryszard Ciźla, natomiast prezes zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiktor Szmulewicz przedstawił informacje z bieżącej działalności Zarządu KRIR. Tematyka konferencji dotyczyła: Wspólnej Polityki Rolnej w tym: pomocy krajowej dla rolników, kierunków zmian, PROW 2014–2020,melioracji i gospodarki wodnej (z naciskiem na obecny stan prawny, w tym zapewnienie finansowania, spółki wodne, zbiorniki małej retencji) oraz legalności zatrudniania cudzoziemców i pracowników sezonowych w gospodarstwach rolnych. W czasie przewidzianym na dyskusję licznie zebrani uczestnicy Konferencji mieli możliwość zadawania pytań i uzyskania szczegółowych odpowiedzi.

Również w piątek odbył się Finał Krajowy Olimpiady Młodych Producentów Rolnych 2016. Nagrody w imieniu Krajowej Rady Izby Rolniczych wręczał opiekunom laureatów członek Zarządu KRIR Robert Nowak. Podczas uroczystej gali wręczenia medali i wyróżnień XXII Międzynarodowych Targów Techniki Rolniczej AGROTECH w piątek 18 marca 2016 r. wręczony został Puchar Prezesa Krajowej Rady Izb Rolniczych dla firmy/instytucji, która jest wyróżniana przez samorząd rolniczy. W tym roku wyróżnienie trafiło do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego za działalność w obszarze polityki zdrowotnej i edukacyjnej na rzecz rolników i członków ich rodzin. Puchar z rąk Wiktora Szmulewicza odebrał wiceprezes KRUS Adam Sekściński. Opracowanie: KRIR

68 PW

kwiecień 2016 NR 4

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

Wstrzymanie sprzedaży nieruchomości W dniu 16 marca 2016 sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi wysłuchała opinii o rządowym projekcie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych ustaw.

posiedzeniu Komisji uczestniczyli prezesi wojewódzkich izb rolniczych oraz Zarząd KRIR z prezesem KRIR Wiktorem Szmulewiczem na czele. Prezes KRIR zabierając głos w dyskusji powiedział, że ustawę trzeba wprowadzić przed 1 maja br. Wstrzymanie sprzedaży ziemi na okres 5 lat uważa za słuszne. Natomiast, co do obrotu prywatnego, samorząd rolniczy ma wiele uwag. Trzeba zadać sobie pytanie, czy w interesie tej ustawy jest dbanie o interes tych, którzy chcą ziemię sprzedać czy tych co chcą kupić? Prezes KRIR wyraził opinię, że przywileje powinni mieć ci, którzy chcą na ziemi gospodarować i chcą ją kupować. Jak podkreślił, dziedziczenie i własność prywatna jest rzeczą świętą. Głos zabrał prezes Małopolskiej Izby Rolniczej Ryszard Czaicki, który podkreślił silne przywiązanie rolników z Małopolski do ich ziemi, zaznaczył, że w przypadku sprzedaży ziemi przez osobę prywatną nie będzie zgody co do ustalania jej ceny

a jednym z ostatnich posiedzeń grup roboczych Copa-Cogeca „Płatności bezpośrednie i zazielenienie”odbyła się rozmowa na temat projektu wprowadzenia przez Komisję Europejską tzw. żółtej kartki. Odnośnie uproszczenia w zakresie kar administracyjnych zmiany będą dotyczyły trzech obszarów, tj. wstępnych kontroli wniosków, uproszczonego systemu kar oraz wprowadzenia tzw. żółtej kartki. Zmiana w zakresie wstępnej kontroli wniosków o przyznanie pomocy, która została niedawno opublikowana, pozwoli Państwom Członkowskim. na to, by rolnicy mogli w okresie 35 dni od ostatecznego terminu składania wniosków, wprowadzić do nich poprawki bez stosowania jakichkolwiek kar. W zakresie zmian w systemie kar administracyjnych, proponuje się zmianę odnośnie kary przy przedeklarowaniu. Obecnie kara za takie przewinienie była zależna od różnych poziomów przedeklarowania i mogła prowadzić do naliczenia kary nawet do poziomu wyższego niż dwukrotność przedeklarowania. W nowej propozycji te różne poziomy zostają zastąpione jedną karą, która będzie wynosić 1,5- krotności powierzchni przedeklarowanej. Nadal niewielkie przedeklarowania tj. do 3% lub 2 ha nie będą podlegały karze.

przez urzędnika oraz wskazał na wykluczenie osób wobec proponowanej ustawy, które są ubezpieczone tylko w ZUS. Swoje uwagi zgłosił prezes Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej Julian Sierpiński i poprosił ministra Krzysztofa Jurgiela o rozwianie wszelkich wątpliwości w sprawie dziedziczenia i darowizn ziemi rolnej. Wspomniał, że ustawa powinna działać dyscyplinująco wobec rolników, którzy będą chcieli sprzedać swoją ziemię, czyli w przypadku, kiedy ANR zgłosi chęć odkupienia ziemi od rolnika, on będzie mógł się wycofać ze sprzedaży.

Sejmowa Komisja przyjęła z poprawkami Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi na posiedzeniu w dniu 30 marca 2016 r. rozpatrzyła poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 293 i 363).

W czasie drugiego czytania zgłoszono 53 poprawki. Komisja wnosi o przyjęcie 16 poprawek i odrzucenie 37 poprawek. Poprawki, które Komisja proponuje przyjęła, miały m.in. na celu umożliwienie kościołom i związkom wyznaniowym zakupu nieruchomości rolnych; ograniczenie prawa pierwokupu nieruchomości rolnych przez Agencję na rzecz osoby bliskiej, zmianę charakteru tajemnicy dokumentów, które Agencja może przeglądać w przedsiębiorstwie, z poufnej na tajemnicę przedsiębiorstwa. Poprawki, które Komisja odrzuciła, miały m.in. na celu przywrócenie budownictwa jednorodzinnego w miastach, w których nie ma planów zagospodarowania przestrzennego; umożliwienie nabycia nieruchomości rolnej przez spółdzielnie oraz ustanowienie prawidłowych zasad współpracy między podmiotem udzielającym kredytu a rolnikiem, aby nie doprowadzać do celowego bankructwa gospodarstw rolnych.

Sejm uchwalił W dniu 31 marca 2016 r. Sejm uchwalił ustawę o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Za ustawą głosowało 233 posłów, przeciw

Żółte kartki To rozwiązanie będzie obowiązywać od tegorocznej kampanii. Wprowadzony zostanie system„żółtej kartki”w kontrolach administracyjnych. W przypadku pierwszego przewinienia, gdzie przedeklarowanie jest nie większe niż 10 %, kara administracyjna będzie zmniejszona o 50% (przykład: rolnik przy obecnym systemie kontroli mając gosp. 10 ha a składa wniosek o wsparcie dla 11 ha, dopuszcza się przedeklarowania o 10%. Ze względu na 10% przedeklarowania zostaje mu odjęte 2 ha, czyli dostanie płatność tylko do 8 ha. W nowym systemie taki rolnik miałby zmniejszoną płatność do 8,5 ha. Jednocześnie, w przypadku przewinienia pierwszy raz, rolnik miałby zmniejszoną karę o 50%, co skutkowałoby zmniejszeniem płatności jedynie do pow. 9,25 ha. Rolnik korzystający z żółtej kartki będzie rejestrowany w systemie i może być typowany do kontroli na miejscu w kolejnym roku składania wniosków. KE nakreśliła ogólny zakres proponowanych zmian rozporządzenia 640/2014. Poinformowała, że Komisarz zalecił zaostrzenie systemu kar w szczególności w zakresie rolnictwa (16.11.2015), co mia-

ło znaleźć odzwierciedlenie w propozycji zmiany rozporządzenia delegowanego 640/2014. Jednocześnie na kształt proponowanych zmian tego rozporządzenia duży wpływ mają trwające prace w zakresie uproszczeń. Omawiany na spotkaniu projekt zmian jest wynikiem powyższych kwestii. Poinformowano, że prace nad rozporządzeniem są bardzo intensywne, ponieważ planuje się, aby zmiany miały zastosowanie do wniosków składanych w 2016 r. KE poinformowała również, że przedstawiony na posiedzeniu projekt nie został jeszcze zaopiniowany przez wszystkie niezbędne organy, w tym przez służby prawne. Kolejne posiedzenie, na którym będą dyskutowane zmiany przedmiotowego rozporządzenia odbędzie się za ok. 2 tygodnie. KE przedstawiła propozycje głównych zmian w rozporządzeniu 640/2014 skupiając się przede wszystkim na proponowanym art. 19a, w tym kwestii systemu „żółtych kartek”. Poinformowano, że system ten został zaproponowany na wniosek Komisarza. Podkreślono, że system ten zapewni właściwe zarządzanie finansami WPR.

195, wstrzymało się 18. Ustawa ma wejść w życie 30 kwietnia br., ponieważ 1 maja kończy się 12-letni zakaz zakupu polskiej ziemi przez cudzoziemców. W dniu 14 kwietnia 2016 r. posłowie przeanalizowali sprawozdanie Komisji o uchwale Senatu w sprawie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi opowiedziała się za przyjęciem siedmiu poprawek, zaproponowanych przez Senat. Wśród poprawek jest taka, która pozwoli młodym rolnikom kupić ziemię i w ciągu trzech lat uzupełnić wykształcenie. Do 0,3 ha ziemi kupi każdy, chociaż niezależnie od tego już wcześniej stworzono możliwość zakupu istniejących siedlisk. Istotne jest też uściślenie, że zapisy ustawy dotyczą również części nieruchomości. Teraz ustawa trafiła do podpisu prezydenta. Opracowanie: KRIR

System „żółtych kartek” ma być stosowany od 2016 r. i ma dotyczyć małego przedeklarowania (poniżej 10%), co oznacza, że w przypadku stwierdzenia dokonania przez rolnika przedeklarowania w roku 2016, Agencja płatnicza nie musi analizować, czy w latach wcześniejszych dokonał on już przedeklarowania. W takiej sytuacji w roku 2016 rolnik ten dostanie, żółtą kartkę, (traktujemy to jako pierwsze przedeklarowanie). Jeżeli ponownie zostanie stwierdzone dokonanie przedeklarowania w kolejnych latach, to taki beneficjent będzie musiał zwrócić kwotę, o którą została mu zmniejszona kara w związku z przyznaniem mu„żółtej kartki” w roku wcześniejszym.„Żółte kartki”przyznawane będą na beneficjenta i na dany schemat pomocy/środek (art. 19a ust. 2). Wprowadzenie systemu „żółtych kartek” wymaga zastosowania działań następczych w kolejnych latach. Przykładem może być wprowadzenie zmiany w art. 30 rozporządzenia 809/2014, gdzie określono, że kontrolą na miejscu musi być objęte 100% rolników, w stosunku do których zastosowano system „żółtej kartki” w wyniku przeprowadzonej kontroli. Opracowanie: KRIR

kwiecień 2016 NR 4

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

Interwencja w sprawie błędów we wnioskach o dopłaty bezpośrednie Zarząd KRIR zwrócił się do podsekretarza stanu w MRiRW Ryszarda Zarudzkiego w kwestii spersonalizowanych wniosków o przyznanie płatności na rok 2016 r., które Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przesyła rolnikom.

uż w początkowej fazie rozsyłania wniosków, gdy niewielu rolników je otrzymało, do samorządu rolniczego docierają sygnały o dużej ilości błędnie wypełnionych przez ARiMR formularzy. Często pojawiają się niepoprawne nazwy miejscowości czy brak jest uwzględnienia we wniosku i w materiałach graficznych wszystkich działek. Spowodować to może wiele negatywnych konsekwencji dla beneficjentów, zwłaszcza w przypadkach kontroli. Braki we wnioskach wiążą się także z koniecznością wizyty w biurze powiatowym ARiMR w celu złożenia wyjaśnień, co dla wielu rolników jest bardzo uciążliwe i czasochłonne, zwłaszcza że nie z ich winy muszą wyjaśniać pomyłki. W związku z tym Zarząd KRIR zawnioskował o zwrócenie uwagi na system sporządzania i przekazywania przez ARiMR spersonalizowanych wniosków dla rolników już na początku tegorocznej kampanii, w celu uniknięcia chaosu i dezinformacji wśród beneficjentów w szczytowej fazie składania wniosków o dopłaty w biurach ARiMR. W celu zobrazowania problemu – w zał. przekazany został resortowi rolnictwa przykład błędnych wniosków, które otrzymał rolnik z woj. mazowieckiego.

MRiRW i ARiMR wyjaśniają W odpowiedzi na pismo Zarządu KRIR resort rolnictwa wyjaśnił, iż zwrócił się do ARiMR z prośbą o ustosunkowanie się do informacji przedstawionych w piśmie KRIR. Jak wyjaśnia ARiMR, każdego roku wnioski spersonalizowane wysyłane są do około 1,35 mln rolników. Generowanie danych odbywa się w systemie informatycznym ARiMR, następnie dane to przekazywane są do wykonawcy zewnętrznego, który na podstawie zawartej umowy drukuje oraz wysyła do rolników wnioski. Jednocześnie MRiRW podkreśliło, że pro-

ces generowania danych jest bardzo złożony. Przykładowo w 2015 roku wydrukowanych zostało: ■■ 1,35 mln formularzy spersonalizowanych wniosków, ■■ 1,35 mln instrukcji wypełniania wniosku, ■■ ok. 300 tys. oświadczeń o powierzchni działek ewidencyjnych, w przypadku rolników posiadających więcej niż 10 działek ewidencyjnych, ■■ ok. 450 tys. dodatkowych formularzy działek rolnych, w przypadku rolników posiadających więcej niż 10 działek rolnych, ■■ ok. 8 mln załączników graficznych, ■■ 1,35 mln kart informacyjnych zawierających dodatkowe informacje o działkach ewidencyjnych (m.in. powierzchnie ewidencyjno-gospodarcze, powierzchnie TUZ), ■■ 350 tys. kart informacyjnych w zakresie obszarów proekologicznych EFA. Podsumowując, co roku ARiMR wysyła do rolników łącznie około 60 mln zadrukowanych stron dokumentów i w związku z tym mogą zaistnieć jednostkowe przypadki wygenerowania błędnych danych. Jak informuje ARiMR, proces generowania danych do wniosków spersonalizowanych na 2016 r. rozpoczął się w grudniu 2015 r. i nadal jest prowadzony. Wg stanu na dzień 19.02.2016 r. ARiMR wygenerowała dane spersonalizowane dla ponad 1,08 mln rolników, co stanowi ponad 80% rolników ubiegających się o te płatności w 2015 r. Wydruk wniosków jest weryfikowany i kontrolowany przez ARiMR, zarówno pod względem jakości generowanych danych alfanumerycznych oraz graficznych, jak i pod względem jakości samego wydruku. W przeprowadzonych dotychczas kontrolach nie stwierdzono, poza jednostkowymi przypadkami, błędów w ww. zakresie. MRiRW podkreśla, że należy mieć również na uwadze, że w 2015 r. został wdrożony nowy system wsparcia bezpośredniego, co wiązało się z koniecznością budowy nowego systemu informatycznego do obsługi wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich. Z uwagi na stopień skomplikowania nowego systemu wsparcia bezpośredniego (płatność za zazielenienie, płatność dla młodych rolników, 12 schematów pomocowych w ramach płatności związanych z produkcją) nowy system informatyczny jest wdrażany etapowo. Z informacji przekazanych przez ARiMR wynika, że proces generowania

danych na potrzeby kampanii 2016 w znaczący sposób jest utrudniony ze względu na opóźnienia we wdrażaniu poszczególnych funkcjonalności systemu informatycznego na 2015 r. Najbardziej negatywny wpływ na jakość generowanych danych mają opóźnienia we wdrożeniu funkcjonalności kontroli administracyjnych na 2015 r. Zgodnie z zawartą umową, funkcjonalność kontroli administracyjnej wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich miała być dostępna w dniu 18.11.2015 r. Zaistniałe opóźnienia spowodowały, że dla części wniosków, do dnia rozpoczęcia generowania danych do personalizacji, nie mógł być zakończony proces kontroli administracyjnej. W konsekwencji część spersonalizowanych danych zawartych we wnioskach na 2016 r. pochodzi z danych deklarowanych we wnioskach na 2015 r. Odnosząc się do podniesionych w piśmie Zarządu KRIR kwestii resort poinformował, iż ARiMR dokonała szczegółowej analizy wskazanych przykładowych błędów. W odniesieniu do nieprawidłowych nazw miejscowości podanych we wniosku spersonalizowanym wskazać należy, iż powodem zaistniałego błędu jest jednostkowy błąd popełniony przez pracownika ARiMR, który polegał na nieprawidłowym wprowadzaniu danych z wniosku o przyznanie płatności na 2015 r. Dla 3 działek ewidencyjnych nieprawidłowo wprowadzono dane obrębu ewidencyjnego (zamiast obrębu nr 19 omyłkowo wprowadzono obręb nr 11). Skutkiem tej pomyłki było wygenerowanie nieprawidłowych danych dla trzech działek ewidencyjnych. Z uwagi na opóźnienia we wdrażaniu kontroli administracyjnej błąd ten został stwierdzony po wygenerowaniu danych do personalizacji wniosków. Reasumując, resort rolnictwa zapewnił, iż ARiMR, pomimo zaistniałych trudności wynikających z przytoczonych wyżej opóźnień w zakresie wdrażania systemu informatycznego do obsługi wniosków na 2015 r., dokłada wszelkiej staranności, aby dane ujęte we wnioskach spersonalizowanych na 2016 r. były jak najwyższej jakości. Natomiast wskazane nieprawidłowości, należy uznać jako błędy jednostkowe, które nie mogą stanowić podstawy do twierdzenia, że dane zawarte we wnioskach na 2016 r. są nierzetelne. Opracowanie: KRIR

Rolnictwo zrównoważone – moda czy konieczność

dniu 16 marca 2016 r. wiceprezes KRIR Mirosław Borowski wziął udział w konferencji Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP” pn. „Rolnictwo zrównoważone – moda czy konieczność?” Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP powstało w 2014 roku. Stowarzyszenie jest niekomercyjną inicjatywą grupy osób i firm reprezentujących różne branże łańcucha wartości produkcji żywności, zainteresowanych rozwojem rolnictwa zrównoważonego w Polsce. Rolnictwo zrównoważone jest to sposób produkcji, w którym zawarte są: ■■zagwarantowanie godziwego wynagrodzenia dla rolnika, ■■dbałość o stan środowiska naturalnego, ■■rozwijanie i realizacja potrzeb społecznych. Dzięki takiemu podejściu zyskują nie tylko rolnicy, ale całe społeczeństwo, czerpiąc z darów środowiska naturalnego, które nie jest wyeksploatowane i zanieczyszczone do granic możliwości. Podstawowe zasady rolnictwa zrównoważonego to: ■■dbałość o główny dla rolnika środek produkcji, jakim jest gleba, zapobieganie erozji, regularne analizy gleby, poprawa jej produktywności; ■■stosowanie nawożenia, zgodnie z opracowanym dla danego gospodarstwa planem nawozowym; ■■przestrzeganie zasad integrowanej produkcji rolnej; ■■wspieranie lokalnych inicjatyw społecznych; ■■rozwijanie swoich kompetencji, dzielenie się swą wiedzą i doświadczeniem z innymi; ■■przestrzeganie podstawowych zasad BHP w gospodarstwie rolnym; ■■zrozumienie i dbałość o rachunek finansowy gospodarstwa. Opracowanie: KRIR

70 PW

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

Szkody wyrządzane przez bobry Realizując wniosek Śląskiej Izby Rolniczej, Zarząd KRIR wystąpił do Ministra Środowiska o wprowadzenie zmian do ustawy gwarantujących realizację konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju na terenach objętych ekspansją bobrów.

arząd podkreślił, że obecne rozwiązania naruszają tę zasadę, ze szkodą dla gospodarki rolnej i leśnej w sytuacji asymetrii praw i obowiązków właścicieli gruntów rolnych i leśnych oraz administracji rządowej. Konieczne jest rozluźnienie zasad ochrony bobra, w tym także uruchomienie szybkiej ścieżki zdjęcia ochrony bobra na określonym terenie oraz wprowadzenie ułatwień w uzyskiwaniu zgody na odstrzały redukcyjne i niszczenie żeremi. W odpowiedzi Ministerstwo Środowiska przekazało informację, że stan prawny bobra europejskiego (Castor fiber) w naszym kraju regulują zarówno przepisy unijne, jak i krajowe.

Zasady ochrony bobra W związku z tym wyjaśniono, że bóbr europejski został objęty postanowieniem Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk

przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa). Umieszczenie go w załączniku II generuje wobec państwa członkowskiego obowiązek podjęcia stosownych środków ochrony tego gatunku oraz jego siedlisk, celem niepogarszania stanu populacji. Mając na uwadze silny stan tej populacji Polska, przyjmując zapisy Dyrektywy, wypracowała rozwiązanie łagodzące, tj. umieszczenie populacji krajowej także w załączniku V, co stanowi o możliwości pozyskania osobników ze środowiska. Ponadto stan prawny bobra europejskiego w naszym kraju uregulowano na podstawie § 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr poz. 1348), w myśl którego gatunek ten zaliczany jest do dziko występujących zwierząt objętych ochroną częściową. Wobec tego, względem tego gatunku obowiązują zakazy opisane w ww. rozporządzeniu. Ponadto, bóbr europejski umieszczony jest również na liście gatunków objętych ochroną częściową dopuszczonych do pozyskania (§ 4 ww. rozporządzenia) przez odstrzał z broni myśliwskiej lub chwytania w pułapki żywołowne – w okresie od dnia 1 października do dnia 15 marca. Pozyskanie wymaga zezwolenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, o czym mowa w art. 52 ust. 2 pkt 6, z zastrzeżeniem warunków, o któ-

Wypełnij ankietę o OSN-ach!

rajowy Zarząd Gospodarki Wodnej przygotowuje projekt raportu dla Komisji Europejskiej, z trzeciego cyklu realizacji przepisów Dyrektywy Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (91/676/EWG). Wykonawcą projektu raportu jest firma MGGP, która zbierze szczegółowe dane na temat sposobów prowadzenia działalności rolniczej na OSN, sposobów korzystania z programów opracowanych dla OSN i potrzeb rolników. Po zebraniu niezbędnych danych, zostanie przygotowany raport z działania. KZGW przygotował dla wszystkich zainteresowanych, którzy mogą mieć wpływ na realizację projektu stronę internetową projektu wraz z ankietą. W szczególności zachęca do korzystania z tych zasobów osoby prowadzące działalność rolniczą na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu pochodzenia rolniczego (OSN). To od tej najistotniejszej grupy

interesariuszy, zależy w znacznym stopniu powodzenie projektu. Najważniejszym celem tego projektu jest przygotowanie raportu uwzględniającego zarówno stan realizacji zaleceń dla obszarów OSN wyznaczonych w poprzednich latach, jak i jakości wsparcia dla rolników prowadzących działalność na tych obszarach. Szczególnie o zaangażowanie i pomoc proszeni są rolnicy prowadzący działalność na OSN. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami zamieszczonymi w poszczególnych sekcjach na stronie www.azotany.mggp.com.pl i do wypełnienia ankiety znajdującej się w zakładce Ankieta. Przed uruchomieniem ankiety będziecie Państwo mogli zapoznać się również bliżej z informacjami szczegółowymi o celowości ankietyzacji i korzyści wynikających z jej wypełnienia. Ankietę można wypełnić w wersji elektronicznej lub tradycyjnej. Opracowanie: KRIR

rych mowa w art. 56 ust. 5 ustawy ż dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 r., poz. 1651), dalej„ustawa”. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 10 kwietnia 2001 r. w sprawie ustalenia listy gatunków łownych oraz określenia okresów polowań na te zwierzęta (Dz. U. Nr 43, poz. 488, z póżn. zm.), bóbr nie jest gatunkiem łownym.

RDOŚ może regulować wielkość populacji Zwrócono uwagę na fakt, że na podstawie art. 56a ustawy regionalny dyrektor ochrony środowiska (dalej jako RDOŚ) może regulować wielkość populacji tego gatunku. RDOŚ może w formie zarządzenia zezwolić na obszarze swojego działania, na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat, w drodze aktu prawa miejscowego w stosunku do bobra europejskiego, na czynności podlegające zakazom określonym w art. 52 ust. 1 ustawy. W związku z tym artykułem można odstąpić w stosunku do dziko występujących zwierząt gatunków objętych ochroną gatunkową od następujących zakazów: umyślnego zabijania, okaleczania lub chwytania, transportu, chowu lub hodowli, zbierania, pozyskiwania, przetrzymywania, posiadania lub preparowania okazów gatunków, niszczenia siedlisk lub ostoi wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania, niszczenia, usuwania lub uszkadzania żeremi i tam. Zarządzenie może być wydane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli czynności, których dotyczy zarządzenie nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji gatunków objętych zarządzeniem. Jest to więc instrument pozwalający regulować wielkość populacji bobra.

Skarb Państwa odpowiada za szkody Zgodnie z art. 126 ustawy, Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez bobry. Oględzin i szacowania szkód, o których mowa, a także ustalania wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku. W odniesieniu do procedury wypłaty odszkodowań, warto zaznaczyć, że musi być ona prowadzona w sposób nie budzący wątpliwości co do zasadności i wielkości wypłacanego odszkodowania. Mając na uwadze, że środki finansowe przeznaczane na pokrycie szkód pochodzą z rezerwy finansowej budżetu państwa, należy nimi racjonalnie gospodarować. Zasadnym wydaje się włączenie ubezpieczeń od szkód wyrządzanych przez

kwiecień 2016 NR 4 gatunki chronione do systemu ubezpieczeń, z którego korzystają rolnicy. W tym stanie faktycznym i prawnym, w sprawie ograniczania liczebności bobra, należy wyjaśnić, że Minister Środowiska poprzez prace legislacyjne współdziała z organami ustawodawczymi, stwarzając bądź kształtując odpowiednie narzędzia prawne, celem umożliwienia redukcji liczby osobników.Równocześnie jednostki podległe resortowi środowiska prowadzą prace informacyjne i doradcze w zakresie ochrony mienia oraz zagwarantowania środków na ten cel. Postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na odstępstwa od czynności zakazanych w stosunku do gatunków chronionych, wszczynane jest wyłącznie na wniosek podmiotu zainteresowanego uzyskaniem takiego zezwolenia.

Tylko proste zabiegi Zgodnie z opinią przekazaną przez Ministerstwo Środowiska w odniesieniu do bobra wydaje się, że największy sukces można odnieść stosując proste zabiegi utrzymaniowo - regulacyjne, pozwalające chronić mienie od szkód. Literatura przedmiotu wskazuje, że w wielu przypadkach prawidłowe utrzymanie skarp czy grobli, ich regularne wykaszanie, przy ograniczonej uciążliwości i niewielkim nakładzie środków czy sił, jest sposobem chronienia się od szkód. Brak podejmowanych działań prewencyjnych lub utrzymaniowych nie może stanowić podstawy do przerzucania kosztów prac o charakterze konserwacyjnym na Skarb Państwa, poprzez oczekiwanie na rekompensatę za szkody, które powstały w wyniku zaniechania. Również dzięki rozpoznaniu i dobrym zabezpieczeniu miejsc szczególnie istotnych dla zachowania całości wału lub grobli okazuje się, że nie potrzebne jest zabezpieczenie całej jego długości, co ogranicza koszty. Można również stosować działania bierne polegające na ochronie drzew przy użyciu specjalnych siatek lub pośrednio czynne, poprzez odstraszanie przy użyciu repelentów. Stosownie do okoliczności, działania mogą wymagać uzyskania zezwolenia na czynności podlegające zakazom (art. 52 ust. 1 ustawy). Zdaniem resortu środowiska, za nieuzasadnione należy uznać stanowisko, że dopiero redukowanie ilości osobników zmniejszy zagrożenie przed szkodą. Warto zauważyć, że w przypadku mienia prywatnego, każdy jego właściciel stara się chronić przed doznaniem szkody od zniszczenia lub kradzieży. Z doświadczenia resortu środowiska wynika, że obywatele doznający szkody z tytułu naturalnej działalności dzikich zwierząt, sporadycznie podejmowali działania zabezpieczające lub prewencyjne, koncentrując się dopiero na powstałych szkodach. Opracowanie: KRIR

kwiecień 2016 NR 4

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

Będą zmiany w badaniach technicznych pojazdów rolniczych?

dniu 8 lutego 2016 r. samorząd rolniczy zwrócił się do Ministra Infrastruktury i Rozwoju w kwestii ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2009 nr 97 poz. 802) w zakresie wykonywania okresowych badań technicznych pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony tylko w okręgowych stacjach kontroli pojazdów. Samorząd rolniczy występował w tej sprawie do Ministra Infrastruktury i Rozwoju, przekazując jednocześnie wniosek Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP i sprzeciwiając się planowanym zmianom, mającym obowiązywać po 31 grudnia 2015 r. W odpowiedzi, resort infrastruktury i rozwoju poinformował, że przygotowywany jest dopiero projekt założeń dotyczących gruntownej nowelizacji ustawy – Prawo o ruchu drogowym odnośnie regulacji w sprawie badań technicznych pojazdów i zakres zmian będzie określany we współpracy z przedstawicielami różnych organizacji. Niestety, do biura KRIR nie wpłynął projekt zmiany ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw w ww. zakresie, pomimo iż zmiany dotyczyły również infrastruktury rolnictwa i wsi. Wobec powyższego, samorząd rolniczy w dalszym ciągu podtrzymał stanowisko, że uniemożliwienie przeprowadzania badań technicznych pojazdom o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony – w szczególności ciągnikom i przyczepom rolniczym – w podstawowych stacjach kontroli pojazdów zmusza właścicieli tych pojazdów do przejazdu, nierzadko kilkudziesięciu kilometrów, do okręgowej stacji kontroli pojazdów. Powoduje to spowolnienia w ruchu drogowym, a dodatkowo, utrudnienie to może doprowadzić do zaprzestania przez wielu rolników dokonywania badań, z uwagi na więk-

sze koszty i czas potrzebny na ich wykonanie po wprowadzonych zmianach. Wnioskując o przywrócenie poprzedniego stanu prawnego, dopuszczającego badania m.in. ciągników rolniczych w podstawowych stacjach kontroli pojazdów bądź wprowadzenie zwolnienia pojazdów rolniczych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony z obowiązku przeprowadzania badań w stacjach kontroli pojazdów, w zał. Zarząd KRIR przesłał także pismo rolnika z woj. lubelskiego, który opisuje poruszony w przedmiotowym wniosku problem. W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu KRIR, Departament Transportu Drogowego Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa w dniu 18 lutego 2016 r. poinformował, że aktualnie prowadzone są prace nad nowelizacją przepisów ustawy — Prawo o ruchu drogowym oraz aktów wykonawczych do niej celem implementacji do prawa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/45/UE w sprawie okresowych badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz uchylającą dyrektywę 2009/40/ WE, oraz realizacji 22 tez wypracowanych przez grupę roboczą ekspertów, powołaną przez resort transportu w celu wypracowania ,,Strategii działań w kierunku usprawnienia systemu badań technicznych pojazdów oraz poprawienia ich jakości”. Resort infrastruktury przekazał informacje, że w przedmiotowej nowelizacji planuje się wprowadzenie możliwości przeprowadzania badań technicznych ciągników rolniczych i przyczep rolniczych zarówno w podstawowej stacji kontroli pojazdów, jak i poza stacją kontroli pojazdów oraz że przygotowany projekt ustawy zostanie przekazany do zaopiniowania samorządu rolniczego w ramach konsultacji publicznych najprawdopodobniej w pierwszym kwartale tego roku. Opracowanie: KRIR

Zarząd KRIR ws. rejestracji urządzeń chłodniczych

arząd KRIR w dniu 21 marca 2016 r. wystąpił do Ministra Środowiska i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o podjęcie działań mających na celu zmianę przepisów ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (Dz.U.2015.881), oraz rozporządzeń wykonawczych, tj. rozporządzenia Ministra Środowiska z 8 stycznia 2016 r. w sprawie Centralnego Rejestru Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (Dz.U.2016.56) i rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2016 r. w sprawie wzoru Karty Systemu Ochrony Przeciwpożarowej oraz sposobu ich sporządzenia i prowadzenia (Dz.U.2016.73). Przepisy te nakładają konieczność rejestracji urządzeń nie tylko na firmy, ale i na osoby fizyczne. Obowiązkowej rejestracji podlegają wszystkie urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne i prze-

ciwpożarowe zawierające co najmniej 3 kg substancji kontrolowanych bądź fluorowanych gazów cieplarnianych. Objęci tymi przepisami są rolnicy i sadownicy przechowujący produkty rolno-spożywcze w komorach chłodniczych, a także gospodarstwa mleczne posiadające schładzalniki do mleka o pojemności powyżej 1–1,5 tys. litrów pojemności, w zależności od wydajności sprężarki. Rejestracji tych urządzeń należy dokonać do 14 marca 2016 r., po tym terminie kontrolerzy mogą nakładać kary za brak karty urządzenia – od 600 do 3 tys. zł. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zawnioskował o zwolnienie rolników i sadowników z obowiązku rejestracji urządzeń chłodniczych bądź o wydłużenie okresu rejestracji ww. urządzeń, ponieważ informacja o rejestracji nie dotarła do wszystkich zainteresowanych osób. Opracowanie: KRIR

Z prac sejmowej i senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi 09.03.2016 – Sejm RP

■■wspólne z Komisją Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa: rozpatrzenie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie (druk nr 219; ■■rozpatrzenie projektu uchwały Komisji w sprawie powołania Marty Pietrzyk na stałego doradcę Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi; ■■rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw (druki nr 274 i 279).

09.03.2016 – Senat RP

■■rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 98, druki sejmowe nr 274 i 279).

10.03.2016 – Sejm RP

■■ informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat programu odbudowy stanu pogłowia trzody chlewnej w Polsce; ■■informacja Ministrów: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Rozwoju na temat planów i propozycji zmian dotyczących Wspólnej Polityki Rolnej oraz Polityki Spójności po 2020 r.; ■■informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie ewentualnych działań dotyczących pomocy rolnikom w związku z problemami wymarzania ozimin.

15.03.2016 – Senat RP

■■ informacja Ministra Finansów na temat stanu realizacji ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw; ■■informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat proponowanych zmian dotyczących sprzedaży bezpośredniej.

16.03.2016 – Sejm RP

■■ prezentacja opinii: Obrona polskiej ziemi jako dobra narodowego w kontekście proponowanych zmian w rządowym projekcie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 293) – przedstawia Marcin Dybowski; Ocena rządowego projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 293) – przedstawia Jerzy Mariak.

17.03.2016 – Sejm RP

■■informacja Ministrów: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Sprawiedliwości na temat egzekucji komorniczych gospodarstw rolnych oraz grup producenckich – próba rozwiązania problemu – referują: podsekretarz stanu w MRiRW Rafał Romanowski oraz sekretarz stanu w MS Patryk Jaki; ■■prezentacja opinii: Obrona polskiej ziemi jako dobra narodowego w kontekście proponowanych zmian w rządowym projekcie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 293) – przedstawia Marcin Dybowski; Ocena rządowego projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 293) – przedstawia Jerzy Mariak – kontynuacja.

72 PW

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

Problemy hodowców owiec

odpowiedzi na wniosek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, popierający wniosek Podkarpackiej Izby Rolniczej oraz zgłaszane przez hodowców owiec uwagi o podjęcie działań zmierzających do nowelizacji ustawy z dnia 5 lutego 2015 roku o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, MRiRW poinformowało, że w odniesieniu do kwestii zmiany ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w zakresie przepisów dotyczących okresu przetrzymywania owiec – w przypadku płatności do owiec w rządowej wersji projektu tej ustawy zaproponowano, aby rolnik zobowiązany był posiadać owce w dniu złożenia wniosku oraz przez okres od 1 do 31 października roku składania wniosku.

Nie będzie zmiany w okresie przetrzymywania owiec Propozycja taka uwarunkowana była z jednej strony wymogami formalnymi procedury składania wniosków (konieczność wskazania numeru identyfikacyjnego zwierzęcia wiąże się z koniecznością posiadania go w tym dniu), z drugiej specyfiką hodowli owiec na obszarach górskich, gdzie wypas odbywa się nadal w sposób tradycyjny, tj. owce w okresie od kwietnia do września wypędzane są na hale. W tym czasie stada różnych właścicieli łączone są w duże grupy i powierzane pod opiekę osobie trzeciej. Nie ma wówczas możliwości przeprowadzenia tzw. kontroli na miejscu, których obowiązek przeprowadzenia wynika z przepisów unijnych. Ze względu na fakt, że w przypadku sprzyjających warunków atmosferycz-

nych jesienny wypas owiec może ulec wydłużeniu (redyk jesienny może nastąpić nawet w drugiej dekadzie października), na etapie prac parlamentarnych nad projektem ustawy okres przetrzymywania dla owiec został przesunięty na 20 października — 20 listopada roku składania wniosku. Rozwiązanie to w takiej formie weszło w życie 15 marca 2015 r. i obowiązuje do dzisiaj. Natomiast zmiana ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, która weszła w życie w maju 2015 r. i która ustanowiła okres przetrzymywania dla bydła i kóz wynoszący 30 dni po dniu złożenia wniosku, nie objęła okresu przetrzymywania owiec z dwóch powodów. Po pierwsze, okresy przetrzymywania bydła i kóz zostały skrócone do 1 miesiąca, a wiec zostały zrównane z długością okresu przetrzymywania owiec, przez co warunki ubiegania się o wsparcie do zwierząt uległy oczekiwanemu ujednoliceniu. Po drugie, przesunięcie okresu przetrzymywania owiec na 30 dni po złożeniu wniosku (składanie wniosków o płatności trwa od 15 marca do 15 maja) kolidowałoby z koniecznością, przeprowadzenia kontroli na miejscu ze względu na przebywanie zwierząt na halach. Dlatego też zdecydowano wówczas o utrzymaniu w odniesieniu do płatności do owiec dotychczas obowiązujących przepisów. W tym miejscu poinformowano, że zgodnie z art. 53 ust. 6 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 ustanawiającego przepisy dotyczące płatności bezpośrednich, zmiana decyzji państwa członkowskiego dotycząca warunków przyznawania wsparcia związanego z produkcją może być dokonana do 1 sierpnia 2016 r., ze skutkiem od 2017 r.

Bez zwolnienia z opłat

arząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił do Agencji Nasiennej w Lesznie o odstąpienie od naliczania rolnikom opłaty za użycie do siewu materiału z własnego zbioru. Odpowiadając, zarząd Agencji Nasiennej Sp. z o.o. poinformował, że spółki hodowlane nie mogą zrezygnować z podstawowego źródła finansowania hodowli, jakim są opłaty licencyjne i przysługujące im opłaty za korzystanie z odmian chronionych wyłącznym prawem w ramach instytucji odstępstwa rolnego. Agencja Nasienna Sp. z o.o. poinformowała, że działając jako organizacja hodowców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26.06.2003 r. o ochronie praw-

nej odmian roślin, obecnie reprezentuje 28 hodowców i pełnomocników hodowców roślin rolniczych, w tym także polskie spółki hodowlane. I zapewniła, że ich wspieranie z pewnością jest dla samorządu rolników, niezwykle istotne. Agencja ze zrozumieniem odniosła się do problemu suszy, która dotknęła rolnictwo w 2015 roku i była dotkliwa w skutkach. Według GUS, największy spadek zbiorów zbóż (z kukurydzą), bo aż o 29,5, odnotowano w województwie lubuskim. Wynika on ze zmniejszenia powierzchni zasiewów o 11 oraz plonów niższych o 20. Drugim pod względem spadku plonów było województwo podlaskie. Zauważono, że susza wpłynęła ujem-

Siła wyższa i nadzwyczajne okoliczności

Odnosząc się natomiast do kwestii stosowania przepisów o sile wyższej i nadzwyczajnych okolicznościach oraz o przyczynach naturalnych w przypadkach takich jak np.: zagryzienie owiec przez wilki, resort wyjaśnił, że stanowisko wyrażone przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w piśmie z 28 lipca 2015 r., znak: DPB077800/WPP/BP/15, stanowi wytyczne dla kierowników biur powiatowych wyznaczone w celu ujednolicenia stosowanego w tym zakresie podejścia. Decyzję w sprawie uznania za siłę wyższą lub przyczynę naturalną podejmuje bowiem kierownik biura powiatowego ARiMR. Każdorazowo ocenia on czy rolnik dochował obowiązku zabezpieczenia stada przed atakiem dzikich zwierząt czy też nie. Pragnę zwrócić uwagę na fakt, ze w przedmiotowym piśmie udzielono szczegółowych wyjaśnień w zakresie tego, w jakich okolicznościach zagryzienie przez dzikie zwierzę można zakwalifikować jako działanie siły wyższej, a w jakich jako wystąpienie przyczyn naturalnych. Jeżeli rolnik dowiedzie, że do zagryzienia doszło pomimo ze zwierzęta były chronione przed dzikimi zwierzętami (np. były wypasane na obszarze ogrodzonym) wówczas sytuacja ta zostanie uznana za działanie siły wyższej. Jeśli jednak zwierzęta są wypasane na obszarze, na którym spotykane są dzikie zwierzęta a stado nie jest chronione, wówczas w przypadku zagryzienia mamy do czynienia z upadkiem sztuki z przyczyn naturalnych. W takich okolicznościach śmierć owcy w wyniku ataku dzikiego zwierzęcia jest prawdopodobna, a więc przewidywalna i nie

nie na plony przede wszystkim kukurydzy, a rolnicy nie korzystają z materiału ze zbioru tego gatunku, ponieważ jest to zabronione prawem. A zatem, susza nie wystąpiła na terenie całego kraju i nie wystąpiła w równym nasileniu, nie wystąpiła też w każdym gatunku. Ponadto bieżący rok niekorzystnie wpłynie na finanse hodowców roślin posiadających grunty w Polsce. Spółkom hodowlanym ograniczono dopłaty bezpośrednie do powierzchni posiadanych gruntów, co znacznie pogorszyło rentowność działalności hodowlanej. Agencja poinformowała, że instytucja odstępstwa rolnego jest niezwykle popularnym przywilejem rolniczym, który w Polsce cieszy się większym powodzeniem niż w którymkolwiek kraju w granicach Unii Europejskiej. Ma ona na celu

kwiecień 2016 NR 4 jest niczym nadzwyczajnym, w związku z tym nie można mówić o sile wyższej. Poinformowano również, że konieczność rozróżnienia przypadków wystąpienia siły wyższej od przypadków wystąpienia przyczyn naturalnych wynika wprost z przepisów unijnych oraz że z każdej z tych sytuacji przepisy to wiążą inne konsekwencje prawne. W pierwszym przypadku, pomimo braku zadeklarowanych we wniosku zwierząt w okresie przetrzymywania, rolnik zachowuje prawo do płatności i nie są stosowane wobec niego sankcje z tytułu przedeklarowania. Oznacza to możliwość otrzymania wsparcia do takiej samej liczby zwierząt jak zadeklarowana we wniosku. W drugim przypadku nie ma możliwości otrzymania wsparcia do zwierząt, które nie znajdują się w stadzie w wyniku wystąpienia przyczyn naturalnych. Jednak, pomimo że rolnik posiada mniejszą liczbę zwierząt niż zadeklarował we wniosku, nie stosuje się wobec niego sankcji z tytułu przedeklarowania.

Określanie wysokości odszkodowania W odniesieniu do trzeciej, dodatkowej kwestii poruszonej w piśmie Rady Powiatowej Podkarpackiej Izby Rolniczej w Ustrzykach Dolnych, tj. sposobu określania wysokości odszkodowania w przypadku szkód wyrządzonych przez dzikie zwierzęta, resort poinformował, że w tej sprawie należy zwrócić się z wnioskiem do Ministra Środowiska, jako organu odpowiedzialnego, zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska, za dział administracji rządowej ,,Środowisko”, w tym m.in. za ochronę gatunków roślin i zwierząt, prawem chronionych lasów, zwierzyny i innych tworów przyrody. Opracowanie: KRIR

zabezpieczenie interesów rolnika. Jest ona dostępna dla każdego rolnika, bez konieczności zabiegania o zgodę hodowcy. Obowiązkiem rolnika jest jedynie wniesienie opłaty w wysokości połowy opłaty licencyjnej, która jest stosowana w produkcji licencjonowanego materiału siewnego. Odstępstwo rolne należy traktować jak usługę udostępnienia dóbr intelektualnych dla rolniczej działalności zarobkowej i jako taka wymaga zapłaty wynagrodzenia niezależnie od sukcesu nabywcy. Opłata jest stosunkowo niewielka, gdyż w przypadku zbóż wynosi w dużym przybliżeniu 15 zł od ha obsianego materiałem z własnego zbioru. Ewentualne wnioski wpływające od rolników będą rozpatrywane indywidualnie – powiadomiła Agencja. Opracowanie: KRIR

kwiecień 2016 NR 4

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

Do Biura KRIR wpłynęły do konsultacji ■■ projekt uzupełnionego rozporządzenia Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie określenia obszarów, w odniesieniu do których organizacje producentów mogą występować o uznanie; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych; ■■ projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zwalczania zgnilca amerykańskiego pszczół; ■■ projekt Krajowego programu ochrony wód morskich; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania wypłaty i zwrotu pomocy finansowej na realizację operacji w ramach działań „Wsparcie przygotowawcze” i „Realizacja lokalnych strategii rozwoju kierowanych przez społeczność, w tym koszty bieżące i aktywizacja” , objętych priorytetem 4 „Zwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej” zawartym w Programie Operacyjnym „Rybactwo i Morze” 2014–2020; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich oraz szczegółowych warunków wykonywania rybołówstwa komercyjnego; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie terminów składania wniosków o dokonanie oceny polowej materiału siewnego poszczególnych grup roślin lub gatunków roślin rolniczych i warzywnych oraz szczegółowych wymagań w zakresie wytwarzania i jakości materiału siewnego tych roślin;

■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie zakresu i rodzaju sprawozdań oraz trybu i terminów ich przekazywania w ramach Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze”; ■■ projekt ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw; ■■ autopoprawka do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielenia pomocy przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Rozwoju Polski Wschodniej 2007–2013; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielenia pomocy przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej na wyposażenie, tworzenie zaplecza B+R oraz przygotowanie terenów inwestycyjnych w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007– 2013; ■■ projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) zezwalającego na porozumienia i decyzje w sektorze mleka – wydawanego na podstawie art. 222 rozporządzenia nr 1308/2013 (środki wyjątkowe); ■■ projekt rozporządzenia delegowanego Komisji rozszerzającego zakres zezwoleń na porozumienia i decyzje w sektorze mleka – wydawanego na podsta-

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Sprawne szacowanie szkód

związku z wystąpieniem KRIR w sprawie szkód powstałych w gospodarstwach w wyniku ujemnych skutków przezimowania, resort rolnictwa poinformował, że w związku z napływającymi sygnałami o szkodach w oziminach powstałych w wyniku ujemnych skutków przezimowania, w dniu 10 marca 2016 r. wystąpił do wszystkich wojewodów o powoływanie na podstawie rozpo-

rządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. poz. 187 z późn. zm.), stosownie do potrzeb, komisji i sprawne szacowanie przez te komisje powstałychszkód. Opracowanie: KRIR

wie art. 219 ust. 1 (środki wyjątkowe) w związku z art. 228 (tryb pilny) rozporządzenia nr 1308/2013; ■■ projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie maksymalnych cen mleka i przetworów mlecznych dostarczanych do placówek oświatowych w roku szkolnym 2016/2017; ■■ projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości środków przeznaczonych na wypłatę dopłaty krajowej w roku szkolnym 2016/2017; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami” objętego PROW 2014–2020; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Działanie rolnośrodowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Rolnictwo ekologiczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013; ■■ projekt ustawy o szkodach łowieckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw; ■■ projekt zarządzania Prezesa Rady Ministrów zmieniającego zarządzenie w sprawie Międzyresortowego Zespołu do spraw działań stabilizujących sytuację na rynkach produktów rolno-

-spożywczych, które zostały objęte embargiem wprowadzonym przez Federację Rosyjską oraz zniesienia barier w transporcie i tranzycie tych produktów na rynek rosyjski; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wartości klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie szczegółowego sposobu, trybu oraz terminów przeprowadzania kontroli realizacji strategii rozwoju lokalnego oraz w odniesieniu do operacji w ramach programu operacyjnego „Rybactwo i Morze” oraz wzoru upoważnienia do wykonywania czynności w ramach tych kontroli. ■■ projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych oraz niektórych innych ustaw; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w spawie materiału biologicznego wykorzystywanego w rozrodzie zwierząt gospodarskich; ■■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Gospodarka wodno-ściekowa” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Opracowanie: KRIR

Czasopismo Krajowej Rady Izb Rolniczych Ukazuje się raz w miesiącu. Wydawane na zlecenie Krajowej Rady Izb Rolniczych przez zespół „Tygodnika Poradnika Rolniczego”. Artykuły zamieszczone w „Polskiej Wsi” odzwierciedlają poglądy Krajowej Rady Izb Rolniczych, a redakcja“Tygodnika Poradnika Rolniczego” nie ma wpływu na ich treść. Kolportaż – czasopismo dostępne razem z„Tygodnikiem Poradnikiem Rolniczym”. Krajowa Rada Izb Rolniczych ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa Tel.: (22) 623 21 65, fax (22) 623 11 55; www.krir.pl Redaktor naczelna: Justyna Kostecka e-mail: sekretariat@krir.pl

74 PW

ezonowość prac w polu i zmiany pogody powodują konieczność dłuższej pracy w ciągu dnia, nawet kilkanaście godzin na dobę. Często towarzyszy jej pośpiech, który połączony ze zmęczeniem i brakiem odpoczynku, może powodować niebezpieczne sytuacje. Zmniejszenie ryzyka wypadku to przede wszystkim sprawa wiedzy, wyobraźni, ostrożności i stosowania się do zasad bezpiecznej pracy. Do podstawowych prac wykonywanych na polu wiosną należy: orka, bronowanie i kultywatorowanie oraz wałowanie gleby, siew, sadzenie. Przy pracach tych stosuje się wiele typów maszyn, np. pługi, pługofrezarki, glebogryzarki, brony, wały i inne. W gospodarstwach o dużych areałach rolnicy coraz częściej wykorzystują agregaty uprawowe. Wypadki związane ze stosowaniem maszyn i urządzeń rolniczych powstają zwykle na skutek ich nieprawidłowego użytkowania, podczas prac naprawczych i transportu. Rolnicy narażeni są również na działanie pyłów i substancji chemicznych. Czynniki te mogą wywoływać przewlekłe choroby dróg oddechowych albo prowadzić do niebezpiecznych zatruć.

uż od 15 marca br. Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” prowadzi sprzedaż ubezpieczeń upraw rolnych, z możliwością skorzystania przez rolnika z 65-procentowej dopłaty z budżetu państwa – w przypadku dużego przedsiębiorcy, dla ubezpieczenia z dopłatą z budżetu państwa, wymagana jest uprzednia zgoda Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Oferta Towarzystwa umożliwia ubezpieczenie wszystkich upraw rolnych wymienionych w ustawie o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, tj.: zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, ziemniaków, buraków cukrowych, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, truskawek, drzew i krzewów owocowych oraz roślin strączkowych, dla których to upraw ustawodawca przewidział obowiązek ubezpieczenia co najmniej 50% ich powierzchni. Warto podkreślić, iż TUW „TUW” umożliwia ubezpieczenie ww. upraw rolnych zarówno od pojedynczych ryzyk (powodzi, gradu, przymrozków wiosennych, suszy, ujemnych

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

kwiecień 2016 NR 4

Fundusz Składkowy USR

Wiosenne prace polowe

Aby bezpiecznie przeprowadzić wiosenne prace polowe należy przestrzegać kilku podstawowych zasad: 1. Wszelkie naprawy, czyszczenie, wymianę lemieszy i innych narzędzi maszyn zawieszanych do mechanicznej uprawy gleby można wykonać wyłącznie po odłączeniu maszyny od napędu, wygaszeniu silnika ciągnika oraz oparciu maszyny na ziemi lub – jeżeli sytuacja tego wymaga – o mocną podporę. Nie wolno poprzestać jedynie na uniesieniu maszyny siłownikiem hydraulicznym! 2. Podczas załadunku, rozładunku oraz rozsiewania pylistych nawozów mineralnych oraz wapna nawozowego, należy stosować kombinezon ochronny, półmaski przeciwpyłowe oraz okulary ochronne. 3. Przy rozrzucaniu obornika zabronione jest przebywanie na przyczepie rozrzutnika obornika. Z uwagi na możliwą obecność w rozrzucanym oborniku kamieni, kawałków metali i podobnych przedmiotów nie wolno dopusz-

czać osób postronnych na odległość mniejszą niż 50 m z tyłu pracującego rozrzutnika. 4. Podczas eksploatacji siewnika zbożowego: ■ przed zawieszeniem lub zdjęciem siewnika z trzypunktowego układu zawieszenia ciągnika, należy ustawić dźwignię podnośnika hydraulicznego w położenie, w którym wykluczone jest niezamierzone wydźwignięcie lub opuszczenie maszyny; ■ podczas przejazdów transportowych z wydźwigniętym siewnikiem dźwignia sterowania podnośnika hydraulicznego musi być zawsze zabezpieczona przed opuszczeniem; ■ w czasie wysiewu nasion zaprawianych należy ściśle przestrzegać zaleceń zamieszczonych w instrukcji – etykiecie na opakowaniu oraz używać zalecanej w tych instrukcjach odzieży ochronnej i środków ochrony dróg oddechowych; ■ przegarnianie ziarna w skrzyni nasiennej siewnika odbywać się może

wyłącznie za pomocą drewnianej łopatki; ■ przy agregowaniu cięższych siewników z ciągnikami o mocy niż 60 KM należy dodatkowo obciążać przednią oś ciągnika. 1. Podczas eksploatacji sadzarki do ziemniaków: ■ zbiornik sadzarki można napełnić sadzeniakami przy wyłączonym silniku oraz ciągniku zabezpieczonym przed stoczeniem się; ■ przy pracach na pochyłościach należy zmniejszyć prędkość roboczą i pracować z odpowiednio skróconymi cięgnami podnośnika hydraulicznego, by wyeliminować kołysanie się sadzarki; ■ na czas przejazdu po drogach publicznych należy zdemontować lewy i prawy korpus obsypujący. Opracowanie: KRIR na podstawie Broszury PT KRUS Konin Ewa Jakubowska „Wiosenne prace polowe”

Ubezpieczenie upraw rolnych w TUW „TUW” – wiosna 2016 skutków przezimowania), jak i od kilku ryzyk jednocześnie (tzw. pakiety). Posiadanie w ofercie aż 20 różnorodnych wariantów ubezpieczenia, w tym także i najbogatszego wariantu – Pełny Plus (powódź, grad, przymrozki wiosenne, susza, ujemne skutki przezimowania, huragan, deszcz nawalny, piorun, obsunięcie się ziemi oraz lawina), zapewnia, że każdy rolnik znajdzie w niej taki wariant, który jest dla niego najbardziej optymalny. Tak szeroki zakres zarówno upraw rolnych, jak i ryzyk, od których można te uprawy ubezpieczyć, stanowi, że oferta TUW „TUW” jest nie tylko najpełniejszą ofertą ubezpieczenia upraw rolnych na polskim rynku, ale także i najbardziej atrakcyjną, o czym stanowią także: ■ stała, przez cały okres ubezpieczenia, suma ubezpieczenia upraw rolnych, ustalana zawsze przez rolnika w porozumieniu z Towarzystwem, zapewniająca odpowiedni, znany rolnikowi, poziom wypłacanego odszkodowania, pomimo nawet istotnego spadku cen rynkowych danego plonu,

jaki może nastąpić w trakcie okresu ubezpieczenia (odszkodowanie ustalane jest bowiem zawsze według cen przyjętych w umowie ubezpieczenia), ■ odpowiedzialność za szkody już od 8% ubytku plonu – za niewielką opłatą można zmniejszyć ustawowy (10-procentowy ubytek plonu) poziom odpowiedzialności Towarzystwa za szkody, zwiększając przy okazji zakres ubezpieczenia o ryzyko ognia, ■ udział własny – możliwość wyboru przez rolnika tańszej oferty ubezpieczenia z udziałem własnym albo droższej oferty bez udziału własnego, gwarantującej wyższą kwotę potencjalnego odszkodowania, ■ likwidacja szkód odnosząca się zawsze tylko do części faktycznie uszkodzonej pola – TUW „TUW” był prekursorem likwidacji szkody odnoszącej się tylko do tej części pola, na której szkoda wystąpiła – z reguły zakłady ubezpieczeń odnoszą ubytek plonu do całej powierzchni pola, co drastycznie zmniejsza kwotę odszkodowania albo wręcz eliminuje jego

wypłatę; co istotne TUW „TUW” likwidację szkody na części pola stosuje bez względu na rodzaj uprawy i przyczynę zdarzenia oraz bez względu na rodzaj szkody (częściowa, czy całkowita) – w tym zakresie TUW „TUW” także różni się pozytywnie od innych zakładów ubezpieczeń, ■ ustalanie odszkodowania – szacowanie wysokości szkód dokonują wykwalifikowani rzeczoznawcy, wsłuchujący się w argumenty rolnika i wyjaśniający wszelkie jego wątpliwości – proces likwidacji szkody jest zatem dyskusją z rolnikiem, a nie monologiem Towarzystwa, ■ duża sieć jednostek terenowych (www.tuw.pl ) i agentów ubezpieczeniowych – zapewnia nie tylko łatwy i bezpośredni dostęp rolnika do aktualnej oferty Towarzystwa, ale także umożliwia bezpośrednią „współpracę” w toku prowadzonego postępowania likwidacyjnego szkody. W ubiegłych latach, co roku, zaufało nam kilkanaście tysięcy Rolników – zaufaj i Ty.