Weeskinderen Velites van Alkmaar
Inleiding Dit boekje gaat over de geschiedenis van de weeskinderen in Alkmaar in de napoleontische tijd. In het bijzonder de Alkmaarse weeskinderen die gedwongen werden dienst te nemen in het Leger en de Marine van het Franse Keizerrijk. Vrijwel alle gebruikte bronnen komen uit her Regionaal Archief van Alkmaar. Die van het Leger en Marine van het N.I.M.H. De kranten artikelen uit Delper en de akten van overlijden uit het Nationaal Archief.
Foto naar een tekening van Bierbrouwerij "De Starrekroon", gebouwd 1661, later verbouwd tot RK Weeshuis. 
 Collectie Regionaal Archief Alkmaar Dit R.K. Weeshuis moest in 1795 worden ontruimd. Het werd gebruikt als Kazerne voor de Franse Militairen.
1
Maar toen in 1795 de weeshuizen in Alkmaar ontruimd moesten worden voor de huisvesting van de Franse Militairen nam men het niet zo nauw met het welzijn van de kinderen. Zie hier een plakkaat van het RK Weeshuis
2
Pas in 1818 was er voor de Rooms Katholieke Weeskinderen een nieuw weeshuis. Vanaf de Eenhoornsbrug zicht op panden aan het Verdronkenoord tussen de Spaanslegersteeg en de Bierkade (rechts). Derde van rechts het R.K. Weeshuis, geheel rechts de Accijnstoren. Datering 1895 Deelcollectie. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
Het gebouw is in 1818 gebouwd naar een ontwerp van Willem Hamer sr., stadsarchitect van Alkmaar. Hij kreeg hiervoor een zilveren tabaksdoos waarin het ontwerp van het pand stond gegraveerd. Na de sluiting van het weeshuis heeft het pand ook nog dienstgedaan als schoolgebouw. In 1981 vestigde het theater- en filmhuis Provadja zich in het voormalige weeshuis. Eind februari 2018 is de omgevingsvergunning aangevraagd voor een verbouwing van het rijksmonument tot een complex met 15 appartementen.
3
Het aantal bewoners van het Burgerweeshuis voordat de weeskinderen naar het kazerne gingen
4
Rechts een jaar later. Onder dan de lijst van een gedeelte van de kinderen die in dienst zijn
5
Kad.A292. Rechts Datering: 1795.02.03 Bron: Fasel, Gesch Gereformeerd en Rooms Weeshuis door het Comite van Algemeen Welzijn aangewezen als kaserne. De wezen overgebracht naar huis op de Bierkade. BLOK12-z Kad.B602 BLOK73-z Inw1804: 107 + Armen1804: 115 Inw1806: 125 + Armen1806: 116 NB. Armen wsch. vooral of uitsluitend in RK Weeshuis. Onder
6
Kad.B594-west Datering: 1807 W-C75 : R.C. Weeshuis * na de slotsommen: met 2 volwassen bewoners, 113k en 2 dienstboden NN / Huish: 117
Kad.A292 Datering: 1811.08.18 Bron: Alkm.Jb 3 (1967) 101 e.v. / Fasel, Gesch / SA 2121 (taxatie) Burgerweeshuis (en RK) weeshuis ontruimd en 24 augustus bestemd voor militair hospitaal. Kinderen besteed bij particulieren of overgebracht naar diaconiehuis (met inventaris); Bij KB van 1815.11 kreeg de gemeente het oude weeshuis terug, maar de gemeenteraad besloot 1816.07.18 het gebouw tot kazerne te bestemmen en het weeshuis te verplaatsen naar het voormalige proveniershuis (Kad.A338, blok15). Het nieuwe huis werd betrokken op 1819.10.08 (tot 1826) BLOK12z 7
Beschrijving Het burgerweeshuis, met aan weerszijden boven de deurbekroning beelden van wezen in de rood/zwarte wezenkleding. Rechts de Waagtoren. Datering 1789 Deelcollectie Collectie Regionaal Archief Alkmaar Ook het Burgerweeshuis viel ten prooi aan de wensen van het Franse Leger en werd in 1795 ontruimd.
8
Dit werd het nieuwe Burgerweeshuis Beschrijving Doelenstraat westzijde met woonhuis rector en ingangspoortje van de Latijnse School en het Burgerweeshuis. Datering 1799 Deelcollectie. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
9
Velites van de Koning Kinderen uit Wees en Armenhuizen die naar het Leger en Marine zijn gestuurd.
Stad Alkmaar 1809 Bij mijn onderzoek in het archief van het Regionaal Archief van Alkmaar kwam ik veel documenten en brieven tegen van en over de weeskinderen. Dit verhaal gaat over de geschiedenis van de weeskinderen in Alkmaar die in het leger van Napoleon dienst hebben gedaan. Uit de archiefstukken blijkt het falen en laffe gedrag van de Overheid, en Regenten van het Weeshuis, die verantwoordelijk waren voor de aan hen toevertrouwde kinderen. Misschien waren de bestuurders, burgers en stiefouders deze kinderen liever kwijt. De weeskinderen kostten de gemeenschap geld. Uit het oog uit het hart. Kwekelingen van de Koning De Koning van Holland vond niet dat zijn onderdanen dienstplichtig moesten zijn. Dat lag niet in de aard van de Hollander. Uiteraard had hij wel soldaten nodig. Daarom werd opgericht het ‘Koninglyk Etablissement’ te Amersfoort, waar arme kinderen als Koninklijke Kwekelingen werden opgeleid. Dat klinkt toch heel anders dan soldaat voor frontdienst worden. De Burgemeesters moesten opgeven welke jongens geschikt waren om daarheen te worden gestuurd. Ze moesten 16 jaar oud zijn en gezond. Daartoe schreef de Minister van Eeredienst en Binnenlandsche Zaken de Landrosten van de Departement aan die daarop de Burgemeesters aanschreven. Op 1 en 9 Hooimaand 1809 kwam er een schrijven van; 10
De Landrost van het Departement AMSTELLAND Dat die genen, welke in de termen vallen van in de Militaire Etablisementen te moeten worden opgenomen, zijn de navolgende: A) De zoodanige, welke in Gods, Wees of zoogen. Armen-Huizen worden opgevoed, om “t even of dezelve Gestichten uit ‘s Rijks of Plaatselijke Kassen worden gesubsidieerd, dan welke uit eigen Fondsen bestaan; met uitzondering allen van degeenen welke door ongemakken of lichaams gebreken , voor den Militairen dienst ongeschikt zijn ; mitsgaders van dezulken die en kost hunner Ouderen of Nabestaanden, daarin zijn geplaatst, voor zoo verre de laatstgemelde zich stellig daar tegen mogten verkaren; B) De Gealimenteerden uit de Diaconie Fondsen, van ondersscheidene Gezindheden, zonder in eenig Gesticht geplaatst te zijn, en alsmede om het even, of de Diaconien subsidien uit ‘s Lands of Plaatselijke Kassen genieten of hebben genoten, dan of zulks plaats vindt. C) De zoodanige, welke zich vrijwillig aangeven, of door hunne Ouders aangeboden worden. (Een mooie kans voor stiefouders om van een lastige jongen af te komen. ) Ondertekend De Minister voornoemd Van de CAPELLEN. Bijaldien eenige dier Jongelingen zich mogten hebben geabsenteerd, hoeveel, en uit welk Gesticht? met Aanschrijving van Burgemeester en Gemeente-Besturen voorn. om, ten aanzien van dit laatste poinet, ten ernstigsten te zorgen, dat niets worde verzuimd om de geausugeerde Jongelingen op te sporen en aan derselver veplichtingen te doen gehoorzamen. De Land-Drost voornoemd, Jan van STYRUM
11
Dit is het begin. Napoleon die langzaam zijn wil opdrong aan ons land en onze stad wat zou leiden tot honderden vermisten en doden Alkmaarders. Hoe was het met Alkmaar in die tijd gesteld en waarom was men de wezen liever kwijt dan rijk? Keek iedereen de andere kant op en kwam het in Alkmaar niet tot protesten ? In Gouda was er grote verontwaardiging over de Franse pogingen kinderen uit de wezen- en armenhuizen te dwingen in het leger te dienen. Op verschillende plaatsen in het land leidde dit tot ongeregeldheden. In Rotterdam vond een groot 'wezenoproer' plaats. Op 14 juli 1809 waren soldaten daar op weg naar het Gereformeerd Weeshuis bij de Goudsche Singel om nieuwe rekruutjes op te halen. De menigte bekogelde de militairen met stenen en joeg ze op de vlucht, zodat de wezen er vandoor konden gaan. Maar ook in de Rotterdamse wees- en armenhuizen dede zich soortgelijke voorvallen voor. Rond het raadhuis in Rotterdam kwam het tot gewelddadigheden. Burgerwachten durfden nauwelijks nog de wijken in te gaan. Tien maanden later leidde de komst van meer Franse troepen naar Rotterdam opnieuw tot schermutselingen. Een menigte van rond de zesduizend mensen bestookte de militairen met stenen. De dagenlange onrust in de stad kwam pas tot een einde na de komst van verdere Franse versterkingen. Van de 30 Rotterdamse weeskinderen die volgens oudere bronnen in het leger terecht komen, is sindsdien niets meer vernomen. Maar met de nieuwe onderzoek methoden kom ik als snel op 145 weeskinderen. Bronnen NIMH. Alkmaar Oktober 1811 (het was al jaren zo)blijkt, dat de stad een verwaarloosde en verlaten indruk maakt. Grote gaten in de straat, vervuilde grachten, straathoeken met grote hopen afval; wallen die als mesthopen worden gebruikt en onverlichte wegen; ziedaar het naargeestige stadsbeeld! En waardoor? Het budget der stedelijke regering was uitgeput. Volgens opgave van de Fransgezinde prefect De Celles, onder wiens bestuur wij behoorden, waren er in zijn hele departement 2254 bedelaars van professie en werden er in Alkmaar 1256 personen bedeeld op een bevolking van 8688 mensen. In 1810, nog het meest gunstige jaar, werd uit de publieke kas een bedrag van Ć’Â 46000 uitgekeerd aan de armen.
12
Geen wonder, dat de stadskas leeg raakte en 13 Mei 1811 alle betalingen vanwege het bestuur van Alkmaar moesten worden geschorst. Om aan de belasting te ontkomen werden vele huizen afgebroken; maar dit mocht alleen als de grondlasten tot 1818 waren betaald! Veel beter werd men dus daar ook al niet van. Loodzwaar drukten de accijnzen, de zgn. droits réunis – door het volk de draaiende ruïne genoemd – op de burgers. Bewerkte versie Auteur: R. P. Goettsch. Met Alkmaar ging het dus helemaal niet zo goed. Zo steeg het aantal inwoners tussen 1560 en 1660 van ongeveer 8.000 naar ongeveer 14.000. Dat was ook een periode van oplevende handel, en de winsten werden geïnvesteerd in alle sectoren van de economie. Het leidde tot grote immigratie en grotere gezinnen. Rond Alkmaar groeide de bevolking zo sterk dat velen werk gingen zoeken in de stad. In deze periode, de Tachtigjarige Oorlog, kwam er ook een stroom vluchtelingen uit Vlaanderen en Brabant naar Alkmaar. Na 1660 volgde een langdurige daling van de welvaart en van de bevolking: rond 1800 stond het aantal inwoners weer op ongeveer 8.000. Bewerkte versie Marlies ten Bergen Canon van Alkmaar
Kunnen we in die context het beleid en gedrag van de Alkmaars zien? Is dit een aannemelijk excuus voor hun apathie of vinden we toch nog verzet? Komen de Calvinisten niet in problemen als ze zich verzetten tegen de overheid? De Gereformeerden waren lang trouw aan het gezag. Artikel 36 van onze Ned. Geloofsbelijdenis is er heel duidelijk in: „ Wij geloven dat onze goede God uit oorzaak der verdorvenheid des menselijken geslachts, koningen, prinsen en overheden verordend heeft, willende dat de wereld geregeerd worde door wetten en politiën, opdat de ongebondenheid der mensen bedwongen worde en het alles met goede ordinantie onder de mensen toega. Tot dat einde heeft Hij de overheid het zwaard in handen gegeven, tot straf der bozen en bescherming der vromen." 13
De overheid is door God over ons gesteld. Dus gehoorzamen. Voorgangers van de Kerken kregen een oproep van de overheid om voor al deze besluiten te preken. Keer op keer werden Regenten van weeshuizen aangeschreven door de Burgemeester. De Burgemeester kreeg brieven van Justitie, Landelijke Overheden en het Leger met de vraag waar de kwekelingen bleven. We gaan al deze Alkmaarders een gezicht geven.
Maar nu ruimte voor ;Cornelis Kaper 21-02-1795 Vader Pieter Jansz Kaper Moeder Trijntje Jsz Bins Uit het RK Weeshuis Cornelis werd soldaat op zijn 14e en overleed toen hij 18 jaar was.
14
Het Corps Velites 1809-1810 werd in 1810 het regiment Pupillen. Sinds juni 1812 was het genaamd Korps pupillen der Keizerlijke Garde. Het werd in december 1814 opgeheven
Corps Velites, 1e en 2e bataljon Op 18 en 28 juni 1814 uit Frankrijk in Nederland aangekomen. Op 1 december 1814 geïncorporeerd in het Bataljon Jagers nr. 5. Bataljon Jagers nr. 5 Opgericht in februari 1814 te 's-Hertogenbosch, onder commando van luitenantkolonel De Eerens. (Een Alkmaarder van geboorte) In februari 1815 vernummerd in Bataljon Jagers nr. 18. Geschiedkundig overzicht 1814- 1831 : Het 18 bataljon Jagers nam deel aan de Slag bij Waterloo. 12 juni 1815: Sint-Lievens-Houtem (omgeving Oudenaarde) 16 juni 1815: Edingen 17 juni 1815: Halle en vervolgens inname posities ten zuiden van Halle tussen Bierk (Bierges) en Kasteelbrakel (Braine-le-Château) 18 juni 1815: Slag bij Waterloo, het 18 Bataljon Jagers was opgesteld tussen Bierges en Braine-le-Château als meest rechter en dus meest westelijke coalitietroepen 19 juni 1815: Groepering van de 1 Divisie van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden te Bois Seigneur Isaä Commandant 18 Bataljon Jagers in de Slag bij Waterloo: 18 juni 1815: Luitenant-Kolonel Z.D.H. August Prins van Arenberg was vermoedelijk de commandant van het 18e Bataljon Jagers. In al deze onderdelen van het leger kom je weeskinderen uit Alkmaar tegen.
15
Hoe gingen de diverse religieuze groeperingen met deze nieuwe wetten om? Voor de Joodse inwoners van Alkmaar is de zorg voor de wezen en armen een Mitswas (gebod). Jonas Daniel Meijer, de beroemde Amsterdamse Advocaat redde alle wezen van het transport door de Amsterdamse wezen onder te brengen bij families of ze in te schrijven als student theologie. Of Izaak Prins dit in Alkmaar gedaan heeft is niet bekend. Wel is zeker dat er geen Joodse weeskinderen zijn gerecruteerd.
16
Van de Doopsgezinde weeskinderen is in Alkmaar niets te vinden. Misschien werden ze ondergebracht bij andere Doopsgezinden. Mennonieten (Doopsgezinden) waren tot de tijd van Napoleon vrijgesteld van de dienstplicht. Ze kregen nu gelijke rechten maar ook gelijke plichten. Velen van hen gingen onderduiken. De Lutherse weeskinderen werden ondergebracht in het Burgerweeshuis.
17
De Regenten van Roomsch Catholijke Weeshuis reageren verontwaardigd.
18
Ondertekend door Jacobus Theodorus Koorn. Met deze brief proberen de Regenten de weeskinderen te beschermen. De zin; Het verlies van onze kinderen, in de brief laat zien dat de Regenten hun verantwoordelijkheid serieus namen.
19
Er was geen verzet van de Regenten van het het Burgerweeshuis (Gereformeerd) De Regenten werkten volledig mee. Ze gaan zelfs snel en voortvarend tewerk. Hieronder de eerste pagina van een lijst kinderen. Met de namen van de medici die de kinderen hebben gekeurd.
20
De weeskinderen uit Alkmaar die moeilijker zijn te achterhalen zijn de kinderen die voor 1809 vrijwillig (verplicht) bij de Marine en het Leger zijn gegaan. Marine archieven zijn nog niet gedigitaliseerd. Hieronder een gedeelte van een lange verzoekbrief. Veel mooie beloftes over lekker eten en mooi leven
En voor elke maaltijd Op Maandag en Woensdag versch spek zonder benen Of gerookt spek of Pekelworst. Op Dinsdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag en Zondag versch of gebragen Rundvlees of gerookte Runderworst. Verder Groenten welke aan de Eleves worden verstrekt. Aardappelen , Sellrij, Uien zoete, Zure of gedroogde Appelen, Bloemkool, Witte Savoijen, roode en Boerenkool,ingeleede snijbonen, Zuurkool, Erwten, Kropsalade, Spinaze ENZ Even verder Thee, Suiker, Zoetemelk, Karnemelk, roode wijn, witte wijn, bessensap, Limoensap, Conjakbrandewijn. ENZ. 21
Het leger was voor de weeskinderen een goede manier om aan de tucht van weeshuis te ontkomen. Kinderen van 10 jaar in het leger waren geen uitzondering. Hieronder een brief van een wees aan de Weesvader en Regenten Wel Edele Heere Regent Deeze dient om uw heeren te laaten weeten dat ik mij door den zeegen des allerhoogsten nog fris en gezond bevind. Hoope U van het zelfde mag zijn. . Zo laat ik U weten dat Jacobus Bloem dewelke op het schip Amsterdam is geweest en ook op het fregat La Meuse geplaatst toen zijn scheepsvolk is gegaan. Maar Florens Smit is meede weg gegaan. En die is tegenwoordig te Harlingen op een ander schip en Jacobus Bloem is hier bij mij op het schip geplaatst, maar waar zijn ongeluk tot mijn grootste hartzeer op geboren is. Zo laat ik U weten als dat hij op den 13 mei dinsdags middags om half vijf het ongeluk heeft getroffen dat hij van boven van de appel van den Grooten Mast is af Gevallen. En heeft alle gelederen in stukken gevallen. En heeft zo zijn geest moeten geven. Zodat ik nu mijn beste troost hier verlooren heb. En ik mijn zeer verkwijn hier op het franse schip. Zo is mijn verzoek aan de Eedele Heren Regenten bij aldien het kon wezen om een verzoek te doen aan den Edele Admiraal om mijn te plaatsen op het fregat de Aurora waar mijn kameraad Manus Lanton is, zo is mijn Hieronder een gedeelte van het orgineel
Uit de brief kun je lezen dat het hier om drie wezen gaat die in de archieven niet te vinden zijn. Er komen wel regelmatig overlijdensverklaring van wezen bij de Burgemeester binnen. Maar van de Marine is er geen overlijdensverklaring te vinden.
22
Het Rooms Katholiek Weeshuis probeert met een smeekbrief aan de Koning een uitweg te zoek voor de kinderen. Een bijzonder liefdevolle brief.
Vertaling; Ja Sire! Deze smart doorboort de Zielen Der Supplianten Zij kunnen niet dan met weemoedige tranen aan het lot gedenken het welke hunnen noodlijdende natuur en geloofsgenoten weldra zal drukken. Ze zijn overtuigd dat uwe majesteits menschlievendheid met het droevig lot van ongelukkigen bewogen is. En het is hierom dat zij supplianten voor zo meelevendheid is deze ramp willende afwenden geen ander middel hebben overig gezien. Dan zich voor de voeten uwer Majesteits te werpen weemoedig klagten en verzugtigen. enz. enz
23
Een klein gedeelte uit een brief van vier grote vellen papier. De keuring beginnen en de weeskinderen weten dat zij die zijn goedgekeurd naar Utrecht (Amersfoort) zullen moeten vertrekken. In de weeshuizen het natuurlijk het gesprek van de dag. Kinderen besluiten het weeshuis te verlaten. Alkmaar is ijverig in het opsporen van de weeskinderen en plaatst advertentie in een aantal landelijke dagbladen. Je kan maar enkele van deze advertenties vinden en Alkmaar loopt voorop.
24
Er is veel briefverkeer tussen de Regenten, de Burgemeester en de diverse legeronderdelen. Dan heeft een burger de moed om een vluchtschrift te schrijven. Afz. Jezus Christus Gods Zoon.
25
26
Er komen reacties van de wegloper. Gelukkig zijn deze brieven bewaard gebleven. En advertenties in de dagbladen met oproepen voor de kinderen. Hendrik Pastoor Burgerweeshuis Hendrik Pastoor Overleden 24-12-1850 Woonde op het Verdronkenoord. Hieronder een stukje uit een rommelig register van het Burgerweeshuis.
27
Kweekelingen In 1808 deed Koning Lodewijk Napoleon een nieuwe poging door de oprichting van de Militaire Kweekschool, waar voortaan de wezen en door hun ouders verlaten jongens zouden worden ondergebracht en voor de dienst in het leger opgeleid. Voor de kinderen van zeven tot dertien jaar richtte hij in dit verband het Koninklijk Instituut op , gevestigd in zijn voormalige paleis op het Haagse Binnenhof. De koninklijke Pupillen of Kwekelingen zouden dienen in een afzonderlijk onderdeel van het leger, het in 1809 opgerichte Legioen Velites, met depots in Amersfoort en Naarden . Hoewel al deze projecten met grote moeilijkheden gepaard gingen , telde het koninkrijk op het moment van de Inlijving niet minder dan 1410 Koninklijke Pupillen en 1267 Velites. UNIFORM De allerjongsten konden nog niet eens echte wapens hanteren en werden daarom maar met een houten sabeltje uitgerust. En hun uniform bestond uit een „grijs buisje, een grijze lakense broek en slobkousen". Ze werden gelegerd in het Haagse Binnenhof. DAGINDELING De dagindeling van deze „kweekelingen" zal de rekruut van vandaag wel volslagen ongeloofwaardig voorkomen. Want de „réveille" (die vandaag de dag niet eens meer bestaat) werd in de zomer om 4 uur (''s ochtends... om misverstanden te voorkomen!) geblazen, en in de winter om 6 uur. Was je aan de beurt om piepers te jassen of wortelen te schrappen, dan werd het uur van opstaan... nog met twee uur vervroegd (''s zomers dus om 2 uur ''s nachts opstaan). Verder werd er doorgaans in de ochtenduren driftig aan exercitie gedaan en ''s middags mocht er 2 uur lang op het Binnenhof worden gespeeld. Elke avond om negen uur werden de lichten gedoofd en was het „einde dienst". dige luxe beschouwd. Het hanteren van wapens was het enige verplichte leervak. Er werden geen tranen geplengd, toen op 17 juni 1809 dit kinderkorps werd opgeheven en de „oudjes" bij de jongens van de Garde Grenadiers werden ingedeeld!
28
Deserteerde een jongen, dan kreeg hy provooststraf. Deed hij dat opnieuw, dan werd hij voor één, twee of drie maanden aan een kruiwagen gesloten en moest hij de nacht doorbrengen in één van de torens van de loterijzaal. Het leren lezen en schrijven werd voor de „Koninklijke Kweekelingen" als overbodige luxe beschouwd. Het hanteren van wapens was het enige verplichte leervak. Er werden geen tranen geplengd, toen op 17 juni 1809 dit kinderkorps werd opgeheven en de „oudjes" bij de jongens van de Garde Grenadiers werden ingedeeld! In 1810 wordt dit weer Korps Pupillen van de Garde Adrien van Aardryk Pierre Bakker Frederic Bakker Arie Balder Jan Balder Nicolas Bes Johannes van d. Bogaard Engelbert Brink Gerrit Brinkman Corneille Gelder Gerard Gieling Ary de Graaf Mathieu Groothoff Arnold Guigelmeyer Henri Hoogland Corneille Kaper Henry Kentes Francois Koster Bernardus Krom Rainé Mouriks
25-05-1792 20-03-1793 15-11-1793 02-01-1792 13-031795 14-05-1794 16-08-1791 12-12-1788 06-12-1794 05-12-1793 03-12-1791 20-11-1791 01-01-1793 30-03-1794 17-12-1794 21-02-1795 20-10-1793 07-05-1795 04-05-1791 08-02-1795
Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde 29
Jacques Peetoom 16-10-1793 Antoine Peetoom 17-12-1793 Henry Romyn 16-02-1794 Jean Rys 16-06-1788 Thierry Veen 22-07-1792 Guillaume de Vries 08-12-1793 Jean de Vries 23-05-1792 Jean van Wiessel 01-01-1792 Thierry Wyders 01-01-1793 Pierre Zwanenbourg 21-08-1794
Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde Regiment Pupillen van de Garde
Van de 30 Pupillen van de Garde zijn er slecht 10 teruggekeerd. De overigen weeskinderen zijn overleden/vermist. Guillaume (Willem) en Jan de Vries zijn broers zijn beiden bij het 7e Regiment Tirailleurs terecht gekomen. Samen zijn zij in de buurt van Leipzig overleden. De meeste weeskinderen (meer dan de helft) zijn niet bij het Regiment Pupillen van de Garde terecht gekomen maar direct van de Kweekschool in Amersfoort naar de verschillende Regimenten gestuurd.
Vanaf 1810, als de Kweekschool in Amersfoort is opgeheven, komen de weeskinderen rechtstreeks bij de Infanterie. Soms ook via de conscriptie (dienstplicht). Vrijwel alle weeskinderen kwamen uiteindelijke bij de Infanterie of de Tirailleurs (Lichte Infanterie) terecht.
30
Het aanpassen van de teruggekeerde militairen zal zeker de nodige problemen hebben opgeleverd. Napoleon dacht dit nog te kunnen oplossen met Rosières. Dat zijn nette arme meisjes die worden uitgehuwelijkt aan veteranen. Zodat deze veteranen weer zo snel mogelijk zich zouden aanpassen aan de burgermaatschappij. Of dit is Alkmaar is gebeurd is niet bekend. Wat wel opvalt is dat maar weinigen van deze veteranen na terugkeer een normaal leven konden opbouwen. Een enkel van hen stichtte een gezin. Ongeveer 25.000 Nederlanders liepen of reden mee in de Grande Armee naar het oosten. Een kleine 1000 kwamen er maar terug. Bijvoorbeeld Coenraad Nell, uit Wassenaar. Hij was de enige van de lotgenoten uit zijn dorp die weer thuiskwam, zij het met een ‘Berezina syndroom’, al bestond dat woord nog niet. Hij heeft, als oorlogsinvalide, nog tien jaar geleefd en is ongehuwd en zonder beroep, op 32- jarige leeftijd overleden in het huis van zijn ouders. Of in het Weeshuis van De Rijp: Een deel uit de stukken van hem in het archief
Hier staat geschreven; 1811 26 januari Een Zoon van Dirk Dollenbutter geboren den 11 Maart 1793 genaamd Hendricus den 22 nov 1819 Henricus wedergekomen uijt den (dienst?) weder ingenomen zijt medelijden schoon boven de jaren. Hendricus Dolleboter uit t Huijs met behoorlijke uitzet vertrokken Den 22 april 1821 Dirk overleed op 62 jarige in De Rijp ongehuwd en zonder beroep.
31
32
En met een zekere regelmaat advertenties in de krant van weggelopen velites.
33
Hendrik Pastoor schrijft van zijn vluchtadres in brief naar het Weeshuis. Hieraan vraagt hij begrip van de Vaders en Verzorgers voor zijn .ongehoorzaamheid
34
35
Om tegen heden namiddag vier uur klaar te staan zodat de kinderen met het daarvoor bestemde vaartuig kunnen worden getransporteerd.
36
De lijsten van weeskinderen worden langer en langer.
37
En dan komt de brief vanuit Amsterdam dat de weeskinderen worden opgehaald
38
In deze brief worden de Regenten van de Wees en Armenhuizen op hun verantwoordelijkheid gewezen en ten spoedigsten met de meest mogelijke omsigtigheid en met in agtneming om zo min mogelijk opziens de weeskinderen te laten vertrekken. De weeskinderen worden in de Grote Kerk bij het koorhek verzameld en per boot afgevoerd. 39
Er worden nogmaals kinderen afgekeurd. Van de 46 opgezonden kinderen zijn er 11 ongeschikt en blijven er 35 kinderen over. Maar van de 11 afgekeurde kinderen komen later toch het grootste deel in het leger. De eisen werden veranderd. 40
Maar er zijn nog weeskinderen zoek. Een wegloper Jan Haije uit de kazerne. Hij gaat terug naar wat ooit zijn thuis was. Het Weeshuis. Een klein briefje is de enige herinnering aan hem
Jan Haije moet zijn Jan Harge geb 10-12-1786 te Alkmaar vader Jan Harge moeder Geertje Molenaar. De familie woonde aan de Mient in Alkmaar. Er is niets van Jan Harge (Haije) te vinden.
41
De Velites gingen met een vaartuig naar een kazerne in Amersfoort en later naar Naarden. In Naarden-Vesting kwamen zeven of acht compagnieÍn van het Eerste Bataljon Velites, in totaal zo’n 650 soldaten. Dit waren natuurlijk veel te veel soldaten om onder te brengen bij de inwoners. Daarom werd het stadsbestuur van Naarden opgedragen om uit te zien naar andere huisvesting. Het stadsbestuur zag de uitbreiding van het garnizoen met lede ogen aan en probeerde zich hiertegen te verzetten. Echter tevergeefs. Het stadsbestuur ging overstag en besloot een paar gebouwen te vorderen, waaronder het weeshuis. De weesmeesters kregen de opdracht de weeskinderen ergens anders onder te brengen. Een speciale commissaris voor de kazernering zorgde voor de verhuizing en de huisvesting. Nog jaren na het vertrek van de Fransen regelde hij de dagelijkse gang van zaken. Hij stond voor de lastige taak om een weeshuis te veranderen in een kazerne.
42
Eerste pagina van brief
Naarden Den 16 van Bloeimaand 1810 Veel geachte Vaders en Moeders, Wij laten Uw Weten als dat wij nog Vrisch en gezond zijn en hoop van U het zelve te hooren. Waarde Vaders wij verzoeken zeer Vrindelijk of gij zo goed blieft te zijn en stuuren ons iets van ons uitzet want het was onse tijt geweest om ook van de Meij het huijs uit te gaan als dit droevige geval niet gebeurt had. Maar Vaders het is de wil van God geweest en daarom troosten wij ons daar maar mee en dan verzoeken wij nog vrindelijk om ons Adderstaatsie van de Kerk of wij iets van onse uitzetkrijgen. Al is het nog zo wijnig wij zijn Dubbel daar mee te vree en dan kunnen wij ook nog zien dat de Vaders en Moeders ons nog niet zijn vergeten maar stuur ons Adderstatie want Al zijn wij onder dienst daar om vergeten wij de Kerk. nu Breek ik af met schrijven zo er geen gelegenheid is om met Arie de Graaf iets mee te geven dan is mijn adres van Jan Dekker het 1 Batteljon het 7 de Kompanie te Naarden en blijf U zoons inderdood. J.Dekker en J. Liefhebber 43
Weggelopen Weeskinderen Jan Horendijk Niets meer van te vinden. Hendrik Knipmeijer Weggelopen Teruggekeerd Gevlucht Opgepakt In dienst en overleden in hospitaal. Jan Kos. Niets meer van te vinden. Bernardus Krom In dienst geweest Overleefd. Getrouwd 02-03-1823 Mouris Langedam 16-10-1814 getrouwd Henricus Landman 06-01-1794 Niets meer van te vinden. Arie Leegwater 16-07-1820 in Alkmaar getrouwd. Hendrik Pastoor 22-05-1814 in Alkmaar Getrouwd. Jacob Schrieke in dienst geweest en overleefd. Jacob Stokking Niets meer van te vinden Paulis Struijk Niets meer van te vinden Louwrens Terdie 08-13-1834 Overleden in Alkmaar Cornelis Tin 29-09-1816 Getrouwd Jacobus Verwer Niets meer van te vinden Willem de Vries In dienst en overleden in hospitaal 1813
44
Wees en Armenhuizen in Alkmaar Halverwege de jaren in de 15e eeuw vind je in de archieven van Alkmaar al stukken over de Armen en Weeshuizen in de stad. Om alles in zijn context te kunnen plaatsen wel enkele belangrijke gegevens.
Gruttenpap Een belangrijk kenmerk van de nieuwe weeshuizen is de zichtbaarheid van de kinderen. Zij ontvangen bij hun komst in het tehuis direct een pak kleding. Dat zijn uniforme kledingstukken die zij voortaan altijd moeten dragen. Degelijke broeken, buizen en rokken waar zij zuinig mee moeten omspringen. Niet zelden ontvangen zij tweedehands kleding, afkomstig van oudere bewoners. Voor de zondag is er een aangepast tenue. Als de weeshuisbewoners gezamenlijk naar de kerkdienst gaan, moeten zij er piekfijn uitzien. Omstanders kunnen dan goed zien hoe keurig de weeskinderen erbij lopen en hoe goed zij opgevoed worden. Dat is van belang voor de goodwill in de stad. De zorg wordt immers grotendeels door bewoners betaald, indirect via belastingen en direct via donaties en legaten. Het uniform heeft meer voordelen. Het is voordelig in serie te maken en de kinderen krijgen nauwelijks de kans stiekem iets buiten de muren van het weeshuis te ondernemen. Iedereen zal hen van verre herkennen. Het leven in een weeshuis ziet er in vrijwel alle steden eender uit. Jongens en meisjes verblijven op verschillende afdelingen, ook als het broers en zussen betreft. Zij staan op die afdelingen onder toeziend oog van de binnenvader en de binnenmoeder, die weer ondersteuning krijgen van stafmedewerkers als een naaimoeder, een onderwijzer en een kleermaker. De omvang van een tehuis bepaalt uiteraard hoeveel extra medewerkers er zijn. Meestal hebben ook oudere kinderen – zij verlaten de instelling op zijn vroegst op hun twintigste – een taak in het toezicht. Helemaal bovenin de hiërarchie staan de regenten en regentessen, die het weeshuis besturen en zorg dragen voor de voorzieningen. Zij beheren het geld en regelen de inkopen. Om dat zo efficiënt mogelijk te doen, kent een weeshuis bijna altijd een standaardmenu. Dat bestaat vooral uit brood, bonen, erwten, grutten en af toe spek of vlees. Het eten is nooit een vetpot, maar is vaak wel riant vergeleken met wat veel arme kinderen thuis voorgeschoteld krijgen.
45
In een weeshuis weet je tenminste dat er driemaal daags iets te eten op tafel staat, ook al is het voor de zoveelste keer gekookte gruttenpap.
Hard werken Na het ontbijt wacht de kinderen een dag vol werkzaamheden. Alleen de allerjongsten blijven bij de zogenaamde minnemoeders in het tehuis. De anderen hebben een strikt programma met schoolgang, huishoudelijk werk en een ambachtsopleiding. Zij worden klaargestoomd om als goede arbeidskrachten het huis te kunnen verlaten. Jongens van zo’n tien jaar oud gaan aan de slag bij een schoenmaker, een mandenmaker of in de textielindustrie – net waar er vraag naar is. De jongens hebben enige zeggenschap over hun carrière, maar de regenten beslissen over de uiteindelijke werkplek. Dergelijke kinderarbeid is tot ver in de negentiende eeuw niet ongewoon. Het verschil voor de weeskinderen zit hem erin dat zij op contractbasis een vak leren en niet alleen voor losse klusjes worden ingezet. Ook kijken de regenten op de achtergrond mee of zij niet uitgebuit worden. Meisjes werken minstens zo hard, maar krijgen geen ambachtsopleiding. Hun werkterrein is meestal binnen het tehuis. Zij hebben dienst in de keuken, bij de schoonmaakploeg of op de naaikamer. De weeshuizen kunnen niet zonder deze extra hulpkrachten. Zijn de meisjes oud genoeg, dan gaan zij in het huishouden van een rijke stadgenoot als dienstmeid of naaister aan het werk. Naast de werkopleiding krijgen alle kinderen basaal onderwijs. Ze leren eenvoudige berekeningen maken, het ABC spellen en een beetje lezen en schrijven. Hiermee kunnen ze in hun werkzame leven de administratie bijhouden en – ook niet onbelangrijk – de bijbel leren lezen. Het onderwijs voldoet aan de normen die ook voor gewone kinderen gelden.
46
Het leven in een weeshuis is zwaar, maar kent zo zijn voordelen. Die voordelen gelden enerzijds de kinderen. Zij hebben een dak boven het hoofd, krijgen hun dagelijkse maaltijden en worden volgens de standaard van de tijd opgevoed tot zelfstandige volwassenen. Anderzijds plukt ook de stedelijke samenleving er de vruchten van. De zorg voor wezen, vondelingen en verlaten kinderen is in handen van een organisatie die daar de expertise voor bezit. Rondzwervende jongeren behoren in principe tot het verleden. Voor ouders is het een geruststellende gedachte dat er voor hun kinderen een vangnet bestaat wanneer zij zelf vroegtijdig overlijden. Is het daarmee alleen maar hosanna in de jeugdzorg? Nee, er bestaat ook veel onrecht in de weeshuizen en misbruik ligt op de loer. Liefdeloze zorg lijkt eerder regel dan uitzondering in tehuizen waar binnenvaders en binnenmoeders zonder enige pedagogische scholing tientallen – soms honderden – kinderen in het gareel moeten houden. Dat alles neemt niet weg dat de weeshuizen geruime tijd toch als de beste optie gelden. Generaties weeskinderen en vondelingen genieten daarom eenzelfde opvoeding in de tehuizen. Bron Ingrid v.d. Vlis Bewerkte versie In Alkmaar gaan door de geschiedenis heen regelmatig jongens naar Marine en Leger. Voor het Weeshuis een uitgave post minder. Bovendien kunnen kinderen dan met 10 jaar het Weeshuis uit. Anders blijven ze tot hun 20e jaar. Maar er zijn ook wel misstanden. Vooral bij de halve wezen. (Dus waar een ouder nog van leeft) Soms gaan enkele kinderen van een eenoudergezin het weeshuis in. In de archieven kom ik een verslag van een gezin tegen waar de vader al zijn kinderen afstaat en door de Regenten wordt gedwongen om bij de Marine te gaan. Zo kan hij mee betalen aan het onderhoud van zijn kinderen. Een harde tijd. Vanaf de volgende bladzijde de weeskinderen en de gegevens die ik van de kinderen heb kunnen vinden. Bij het Nationaal, Regionaal en Alkmaars Archief. Kinderen werden weggezonden naar het leger. Sommige van hen hadden pas enkele maanden ervoor een ouder verloren. 47
Dopen (Grote Kerk) 452 Aktedatum 25-05-1791 Plaats Alkmaar Doopeling: Arie Vader Abram van Aardrijk Moeder Marijtje Boom
Regiment Pupillen van de Garde Stamboeknummer:231 20YC106
Woonden aan het Luttik Oudorp 339 Beroep Stalknecht en Stoelenmaker Slecht van Gezigt
Wk.B313 Korte Nieuwe Sloot (Paardesteeg?): Arie van Aardrijk, Beroep: hondenscheerder Huish:2 Dat is tussen het Ramen en de Koningsweg Huwelijk 07-08-1825 Alkmaar Arie van Aardrijk 34. Neeltje van Heerden 28. Overledene Arie van Aardrijk Overlijden Datum 18-04-1836
Man Leeftijd 41 Gebeurtenisplaats Alkmaar
48
Fréderic Bakker, Regiment Tirailleurs van de Garde, Stamboeknr. 2459 20YC21 Geboortedatum: 15-11-1793 Alkmaar Vader: Gérard Bakker. Moeder: Gerarde Sterkman
Begraven, dopen, trouwen (St. Franciscus) 38896 Bron: doop-, trouw- en begraafregister Soort registratie: doopakte Aktedatum: 26-10-1790 Plaats: Alkmaar
49
Dopen, trouwen (St. Matthias) 50499 Doopakte • Aktedatum: 26-04-1794 Alkmaar • Uit mijn onderzoek blijkt dat Klaas Bakker zich Sevenhuisen is gaan noemen Dopeling Pieter Vader Klaes Pietersz Sevenhuizen Moeder. Cornelia Mannes
Pierre Bakker. 7e Regiment Tirailleurs van de Garde Geboortedatum: 20-03-1793 Alkmaar Stamboeknummer: 2463. 20YC21
Achtergebleven in Hospitaal Saksen 7 september 1813
50
Eenheid: Regiment Pupillen van de Garde Geregistreerde: Arie Balder Geboortedatum: 02-01-1792 Geboorteplaats: Enkhuizen Stamboeknummer: 225. 20YC106 Vader: Corneille Balder Moeder: Elisabeth Kunst. Arie Balder woonde in het Burgerweeshuis Alkmaar
Overledene Arie Balder te Alkmaar Leeftijd 62 10-03-1854 
 Arie Balder woonde aan de Lindegracht Beroep: baander (touwslager)
 Getrouwd met Gerritje Smitshuizen en 3k
51
Begraven, dopen, trouwen (St. Franciscus) 39347 • Aktedatum: 14-05-1795 Dopeling Nicolaus Vader Joannes Bes. Moeder Anna Berkman.
Nicolas Bes. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 14-05-1794 présumé Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 2366. 20YC107
1826: Bronzen Medaille 1832: Metalen Kruis 1834: Zilveren Medaille 1813 Saksen 1814 Frankrijk 1830 Citadel van Luik etc. etc. In 1830 (Citadel van Luik) vond er een revolutie plaats, waarbij het Nederlandse garnizoen capituleerde en het tweede bataljon van het Eerste Regiment van onafhankelijke België het gebouw innam. Met pensioen 24 maart 1847 Overleden Voorburg 07-12-1874
52
Dopen (Grote Kerk) 3562 Doopakte 02-01-1800 Alkmaar Dopeling Jacobus Vader Wijnand Blom Moeder Ida Klundert
BRONVERMELDING Index op notariële akten, archiefnummer 10.3.003, Notaris J.L. van der Tooren, inventarisnummer 802, aktenummer 062 Gemeente: Alkmaar Periode: 1779-1791
Jacobus Bloem. 21-10-1812 bij de Marine gegaan. 12 jaar oud. Na 2,5 maand dienst verongelukt. Hij mocht net 13 jaar oud worden
53
Dopen (St. Laurentius, met regio) 39730 Doopakte: 16-08-1791 Alkmaar Dopeling Jan Vader Bernardus van den Bogaard Moeder Adriana Duin

Johannes van den Bogaard Eenheid: 9e Regiment Tirailleurs van de Garde Stamboeknummer: 7328 20YC22
Achtergebleven in Hospitaal Saksen 1813
54
Dopen, trouwen (St. Matthias) Doopakte Aktedatum: 29-11-1794 Plaats: Alkmaar Dopeling Gerardus Jacobus Vader Willem Brinkman Moeder Belia Houbraken
Gerrit Brinkman. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 06-12-1794 Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 8239 20YC109
Datering: 1822 Fnidsen Wk.C157 : Gerrit Brinkman, Beroep: hoedemaker van Purmerend, 30j. x Niesje Rijkenberg 27j. en 1k (allen vertrokken naar Purmerend 1824) / Huish: 3
55
Jean Clausing Eenheid: 126e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 23-03-1790. Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 1330 21Yc877 Vader: Louis Clausing (Hendrik Lodewijk Clauzing) Moeder: Gertrude Plach (Grietjes Plag)
Ondertrouwen, trouwen • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: trouwakte • Aktedatum: 31-08-1788 • Plaats: Alkmaar • Soort akte: Trouw 1 Bruidegom Hendrik Lodewijk Clauzing 2 Bruid Grietje Plag
Trouwakte van Ouders. Verder is er niets te achterhalen
56
Louis Clauzing 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 17-09-1786. Alkmaar Stamboeknummer: 1018. 21YC871
Dopen (Grote Kerk) 6148 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 07-02-1782 • Plaats: Alkmaar 1 Dopeling Anna Maria 1 Vader Dirk Clausing 2 Moeder Maria Blus Doop van ouder zusje
Dirk Clausing Leeftijd 55 jaar Begraven 12-11-1801 Religie Gereformeerd Gebeurtenisplaats Alkmaar Laat 8 minderjarige kinderen na.
57
Begraven, dopen, trouwen (St. Franciscus) 41399 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte. • Aktedatum: 14-01-1789 • Plaats: Alkmaar Dopeling Olivier Petrus Vader Olivier Cromwel Moeder Regina Landsman
58
Dopen (Grote Kerk) 8324 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 30-09-1787 • Plaats: Alkmaar 1 Dopeling Jan 1 Vader Cors Dekker 2 Moeder Hendrikkie Jans
Geregistreerde: Jean Dekker. Eenheid: 33e Regiment Lichte Infanterie Geboortedatum: 03-09-1789 Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 2081 22YC234 Het 33e Regiment Lichte Infanterie ging naar Rusland. Slechts enkele van dit Regiment Keerde terug. Vermist
59
Dopen (Grote Kerk) 9445 Doopakte: 20-06-1790. Alkmaar Willem Vader Luijkes Ebbinga Moeder Coba Craffert
Guillaume Ebbinga 129e Regiment Infanterie van Linie 20-06-1790. Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 2228 21YC888 Gevangen genomen 1813 Duitsland en ontslagen 1814 Frankrijk 1815 Weer dienst genomen en met ontslag 1820
Kad.B446 Datering 1822 Fnidsen Wk.C231 : Antje Pays, Beroep: zb 35j. en (kind?) Gijsbert Pays 9j. / Jan Viege * van Utrecht 54j, Cornelia Botters van Amersfoort, 44j., Barend van Egmond van Alkm 60j., Willem Ebbinga 32j, Helena Berg 28j., allen zonder beroep - etc. etc 60
Ondertrouwen, trouwen (Grote kerk) Bron: doop-, trouw- en begraafregister Soort registratie: trouwakte Aktedatum: 14-09-1794 Plaats: Alkmaar Soort akte: Trouw Bruidegom Dirk Gelder. Bruid Maartje Houttuijn Niets gevonden van de doop van Willem (Corneille in het frans) Geregistreerde: Corneille Gelder. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 05-12-1793 Alkmaar Stamboeknummer: 228 20YC106
Begraven (Kerkhof) Bron: doop-, trouw- en begraafregister Soort registratie: begraafakte Aktedatum: 15-09-1802 Plaats: Alkmaar Bijzonderheden: Oud recht: 658. Klasse: memorie. vrouw van Dirk Gelder Overledene Maartje Hoftuin 28 oud Van Dirk Gelder is niets te vinden. Over Willem is niets bekend
61
Ondertrouwen, trouwen (Grote kerk Soort registratie: trouwakte Aktedatum: 27-05-1787 Plaats: Alkmaar Bruidegom Hendrik Gieling Bruid Klaasie wILLEMS
Gerard Gieling. 7e Regiment Tirailleurs van de Garde Geboortedatum: 03-12-1791 Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 31600 20YC27
Achtergebleven Hospital Saksen 19 juli 1813
62
Dopen (Grote Kerk) 11782 Soort registratie: Doopakte 20-11-1791 Plaats: Alkmaar Dopeling Adriaan Vader Jan de Graaf Moeder Alida Kerrebijn
Ary de Graaf Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 20-11-1791 Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 230. 20YC106
Jan de Graaf = Kad.E 64 Day is Kanestraat (Kanisstraat)
63
Dopen (Grote Kerk) 37656 Soort registratie: doopakte Aktedatum: 27-01-1790 Plaats: Alkmaar Dopeling Jillis Vader Tobias Wijnbroek Moeder Grietje Groes
Gilles Groes 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 25-01-1792. Alkmaar Stamboeknummer: 2266. 21Yc871
Er komen ook regelmatig overlijdensverklaringen bij de Burgemeester van Alkmaar binnen. Jillis sterft in het Hospitaal Amsterdam 20 jaar oud. Koorts.
64
Begraven, dopen, trouwen (St. Franciscus) 43458 Soort registratie: doopakte. Aktedatum: 10-12-1791. Plaats: Alkmaar Dopeling Matthias Vader Jacobus Groothof Moeder Christina Woerden Geboorte Akte niet tevinden
Mathieu Groothoff Regiment Tirailleurs van de Garde Geboortedatum: 01-01-1793 Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 33756. 20YC27
Vermist
65
Dopen, trouwen (St. Matthias) 43500 Soort registratie: doopakte Aktedatum: 30-03-1794 Plaats: Alkmaar Dopeling Arnoldus Vader Jan Franse Guckelmeijer Moeder Aagje Gerrits Vis
Arnold Guigelmeyer. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 30-03-1794 présumé Alkmaar Stamboeknummer: 2365 20Yc107
27th Jager Solider Geugelmeijer Arnold 735 30-3-1794 Alkmaar Corps Velites Is met paspoort gegaan 31-10-1819. Daarna is er niet meer te vinden.
Nam deel aan de slag bij Waterloo
66
Dopen (Grote Kerk) 5352 Doopakte Aktedatum: 22-04-1798 Plaats: Alkmaar Dopeling Hermanus Vader Hermanus Caton Moeder Catarina Groen
BS Overlijden met Hermanus Caton Hermanus Caton Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 37 Vader Hermanus Caton Moeder Catharina Groen Echtgenoot Margaretha van Esse Overlijden. Gebeurtenisplaats Hoorn Datum 17-02-1836 Was eerder getrouwd. Een dood kind Beroep Schoenmaker
67
Regiment Pupillen van de Garde Geregistreerde: Jean Balder NB Geboorteplaats: présumé; Geboortedatum: 3-12-1795 présumé Geboorteplaats: Hoorn Stamboeknummer: 5198 20Yc108 Vader: Cornelis Balder. Moeder: Elisabeth Cruiset
Uit Burgerweeshuis Alkmaar
68
Eenheid: Regiment Pupillen van de Garde Geregistreerde: Maartin Boon Opmerkingen geregistreerde: NB Geboorteplaats: présumé; Geboortedatum: 20-02-1795 présumé Geboorteplaats: Hoorn Stamboeknummer: Uit Burgerweeshuis Alkmaar 5196 Vader: Plaas Boon Moeder: Cornelia van der Toorn Bewaarplaats: Service Historique de la Défense, Vincennes/Parijs (niet te raadplegen bij het NIMH) Inv.nr. SHD: 20Yc108
69
Geregistreerde: Fréderic Haupert Eenheid: 9e Regiment Artillerie te Voet Geboortedatum: 06-12-1792 Geboorteplaats: Alkmaar Uit Burgerweeshuis Stamboeknummer: 1480 Vader: Philippe Haupert Moeder: Dorothea van Zonerliet Bewaarplaats: Service Historique de la Défense, Vincennes/Parijs (niet te raadplegen bij het NIMH) Inv.nr. SHD: 25Yc100 Militair Frederik Haupert Beroep Soldaat Gebeurtenis Registratie Datum 1813 Gebeurtenisplaats 's-Gravenhage NL-HaNA 2.01.16/2.01.15 Registratienummer nt00239
Archiefstukken zijn niet gedigitaliseerd
70
Henri Haverkamp. Eenheid: 123e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 12-12-1789 Alkmaar Stamboeknummer: 341 21YC865
Dopen (Grote Kerk) 12997 Doopakte Aktedatum: 26-08-1789. Plaats: Alkmaar Dopeling Hendrik Vader Gerrit Haverkamp Moeder Trijntje Weere
Hendrik Haverkamp is vrijwillig op 21 november 1805 in dienst gegaan bij het 4e Regiment Infanterie als fuselier. Een fuselier ("geweerschutter") was een type soldaat dat aan het einde van de 17e eeuw ontstond. Hij werd vernoemd naar zijn wapen, het 'fusil'; dit was een vuursteenslotmusket dat lichter en korter was dan het lontslotmusket dat door de musketiers werd gehanteerd.
71
Dopen (Grote Kerk) 13051 Doopakte Aktedatum: 20-12-1789 Alkmaar Dopeling Johan Hendrik Vader Jan Heekeli Moeder Elisabeth Louterbach
In s’Lands dienst gegaan bij Regiment Infanterie 21 november 1805
72
Gerard Hof. Eenheid: 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 10-12-1791 Alkmaar Stamboeknummer: 2655 21YC871 Vader: Pierre Hof Moeder: Adelaide Dieneyer
Dopen (Grote Kerk) 14430 Doopakte. Aktedatum: 13-12-1789 Plaats: Alkmaar Dopeling Gerrit Vader Pieter Simonsz Hoff Moeder Alida Duijnmeijer
73
Overledene Jan Horendijk Leeftijd 46 Vader van onze wees Jan Horendijk Relatie Aaffie Schermer Begraven 12-04-1805 Religie Gereformeerd Gebeurtenisplaats Alkmaar man van Aaffie Schermer; laat 5 minderjarige kinderen na Van de Doopakte van Jan Horendijk is niets te vinden. Dopen (Grote Kerk) 14749 Aktedatum: 16-03-1794 Alkmaar Dopeling Cornelis Vader Jan Horendijk Moeder Agie Schermeer Een broer van Jan. De vlucht van Jan onze wees was succesvol. Helaas is er verder niets van hem bekend.
74
Corneille Kaper Eenheid: Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 21-02-1795 présumé Alkmaar Stamboeknummer: 2364 20YC107
Dopen (St. Laurentius, met regio) 45925 Doopakte Aktedatum: 21-02-1795 Alkmaar Dopeling Cornelius Vader Pieter Jansz Kaper Moeder Trijntje Jans Bins 24-05-1813 Overleden Hospitaal Versailles 18 jaar oud
75
Henry Kenter. 9e Regiment Tirailleurs van de Garde Geboortedatum: 20-10-1793 Alkmaar Stamboeknummer: 39784 20YC28 Vader: Henry Kenter Moeder: Margarethe Schuilenbun
Henry is vermist bij de slag bij Leipzig. Waarschijnlijk is de achternaam Kintes. Zie lijst hieronder.
Soort registratie: begraafakte Aktedatum: 12-12-1806 Plaats: Alkmaar Weduwe van Fredrik de Groot; laat 4 kinderen na Overledene Maartje Kintes 57 oud Dan zou Maartje Kintes familie zijn.
76
De familie Knipmeijer is een geval apart. In 1809 kwam het Burgerweeshuis er al niet uit en schreven een brief het Luthers Kerkbestuur. Maar die wisten het ook niet. Ik heb geprobeerd om na veel rechercheren uitsluitsel te vinden.
De broer Hendrik heeft wel in het weeshuizen gezeten maar is eerder in dienst gegaan. Er is nog een Jan Knipmeijer in Alkmaar maar die heeft een andere vader.
77
Jan Hendrik Knipmeijer 125e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 10-03-1792 Alkmaar Stamboeknummer: 1623 21YC874 Vader: Dirk Knipmeijer. Moeder: Jannetje Timp
 38 Stukken betreffende de zittingen verband houdende bij de Krijgsraad te 's-Gravenhage, 1810 Strafzaak tegen J.H. Knipmeijer, veroordeeld wegens desertie. Vonnisdag 10 februari 1810 In de matricule staat rechts Gevangene van de Militaire Gevangenis 1811 Daarna niets meer vernomen.
78
Jean Knipmeyer. 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 15-08-1791 Alkmaar Deze gegevens kloppen Stamboeknummer: 2672 21YC871 regelmatig niet. Vader Casper Knipmeyer Moeder: Anne Veer.
12-10-1790, Casper Heinrich Knipmeyer, uit Westphaalen, en Anna Catharina Francken, van Berlijn, echtelieden, beiden op attestatie van Ds. J.L.Loggen te Monnickendam. Lutherse Kerk Alkmaar
den 24 augustus 1814 aangenomen als jager voor den tijd van zes jaren heeft geaccordeerd tien gulden waarvan de helft ontvangen en de rest zal worden uitbetaald na vier maanden dienst. Bij het batt. Invalites 1809 na 2 jaar overgaan bij het 7e Regiment In 1812 gevangen genomen door de Russen met uitlevering 24 december 1813. 1808 Zeeland 1813 Rusland 1815 Frankrijk gewond linker arm. 27th Jager Soldaat Gewond Knipmeyer Jan 356 17-5-1792 Alkmaar , 7 de reg, gevangen Russen gewond, lanssteek l. arm
79
Overledene Jan Hendrik Jurriaan Knipmeijer Geboorteplaats Alkmaar Man Leeftijd 37 Vader Casper Knipmeijer Moeder Johanna Maria Franke Echtgenoot Catharina EkelĂŠ Vrouw Overlijden Datum 08-01-1830 Alkmaar
80
Neem mijn vrijpostigheid ten beste dat ik U deze brief toezenden. Daar ik U meerdere malen heb aangesproken over mijn uitzet het geen mijn rechtvaardig toekomt te mogen hebben en daar op tot noch toe geen antwoord heb bekomen en waar U wel bewust is dat ik mijn zelve niet vrijwillig in den dienst heb begeven maar waartoe ten tijden van dat Regenten (het geen op ons arme Weeskinderen mede is gevallen ben genoodzaakt geweest. Daar ik nu op dit ogenblik mijn zelve noch in dienst van Zijn Koninklijke Hoogheid ben bevinden en twee blesssuren in het been bij de jongste veldtocht heb bekomen het geen een blijk is dat ik mijn leven niet te goed heb geacht Voor mijn Vaderland maar het zelve heb opgeofferd Zoo als een braaf Soldaat verplicht is te doen Zo is Mijn Heeren mijn Vriendelijke Verzoek om mijn te goed hebben de uitzet te doen geworden terwijl ik weet dat het aan verscheidenen Weeskinderen die in het zelve lot van mijn hebben gedeeld is betaald. Ja zelfs aan Die Die in de aalmoezeniersdienst zijn geweest. Ik twijffel geensins Mijne Heeren of U zal mijn het selve ook doen geworden of mijn tenminste Wel Willen Vereeren met een lettertje in antwoord ten einde enz.
81
Weer geen reactie van de regenten. Gevangenomen door de Russen gewond bij de slag bij Waterloo. Wat kan nog meer. Dan een brief van de Kapitein Commanderende van de 4e Compagnie van het Bataillon Jager op 23 juli 1817
In het Archief zit een brief d.d 10-10-1814 ondertekend door de Regent van Leeuwen dat er f312,-- is uitbetaald. 82
AndrĂŠ Knorrebeen. 126e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 02-01-1792. Alkmaar Stamboeknummer: 2607 21YC877 Vader: Gerard Knorrebeen Moeder: Guillelmine Hoogland
Dopen (Grote Kerk) 21020 Doopakte 12-03-1793 Alkmaar Dopeling AndriesÂ
Hij woonde aan de Oudegracht. T.o.v. de Kapelkerk. Beroep Sjouwerman
Overledene Andries Knorrebeen Geboorteplaats Alkmaar Geslacht Man Leeftijd 42 Vader Gerrit Knorrebeen Moeder Neeltje Hoogland 83
Henry Konstman. 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 05-11-1788 Alkmaar Stamboeknummer: 2346 21YC871 Vader: Henry Konstman. Moeder Annette Wytman
Dopen (Grote Kerk) 21302 Doopakte 18-11-1784. Alkmaar Dopeling Cornelis Vader Manus Konstman Moeder Jannetje Wijthof
Gedeserteerd 1813 Niets meer van hem te vinden.
84
Jacob Kopersmit. 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 12-09-1789 Alkmaar Stamboeknummer: 2265 21YC871 Vader: Simon Kopersmit Moeder: Anne Neiland
Dopen (Grote Kerk) 21479 Doopakte 12-09-1789 Alkmaar Dopeling Jacob Vader Simon Kopersmit Moeder Anna Heijland
Gedeserteerd 1813 Niets meer van vernomen.
85
Dopen (Grote Kerk) 21602 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 05-10-1783 • Plaats: Alkmaar 1 Dopeling Jan 1 Vader Pieter Kos 2 Moeder Johanna Konsman
Weggelopen en niet meer van te achterhalen.
86
Francois Koster. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 07-05-1795 présumé Alkmaar Stamboeknummer: 2363 20YC107 Vader: Guillaume Koster Moeder: Henriette Borman
Dopen (Grote Kerk) 11537 Doopakte 10-05-1795. Alkmaar Dopeling François Vader Willem Gla Coster Moeder Hendrica Boodsman
87
15 april 1816 overleden in Hospitaal Peronne Frankrijk 27th Jager Soldaat Koster Frans 734 2-5-1795 Alkmaar Corps Velites Vocht in Waterloo
Duidelijk dat een Weeshuis belang kon hebben bij het overlijden van een wees.!!!
88
Bernardus Krom. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 04-05-1791 Alkmaar Stamboeknummer: 8240 20YC109 Vader: Jean Krom Moeder: Bernardine v. der Laeke
Dopen (Grote Kerk) 21843 Doopakte 11-05-1791 Alkmaar Dopeling Bernardus Vader Jan Krom Moeder Trijntje Barends
89
Huwelijk met Bernardus Krom Beroep sjouwerman Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 31 Bruid Wolmentje Kuiper Beroep dienstbode Geboorteplaats Hoorn Leeftijd 29 Huwelijk Datum 02-03-1823 Alkmaar
Overlijden met Bernardus Krom Leeftijd 64 Datum 13-03-1850 Gebeurtenisplaats Alkmaar 90
Arie Laagwater. 3e Cohorte Geboortedatum: 22-12-1791. Alkmaar Stamboeknummer: 1225 23YC71 Vader: Cornelis Laagwater Moeder: Tryntje Keppe Dopen (Grote Kerk) 22472 Doopakte 26-12-1790 Alkmaar Dopeling Arien Vader Cornelis Jansz Leegwater Moeder Trijntje Cornelis Keppen
BS Huwelijk met Arien Leegwater Bruidegom Arien Leegwater Beroep sjouwerman Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 28 Bruid Nantje Pietersd. Zevenhuizen Geboorteplaats Kwadijk 28 Huwelijk Datum 16-07-1820 Gebeurtenisplaats Alkmaar
91
Dopen (Grote Kerk) 22679 Doopakte 14-02-1798 Alkmaar Dopeling Kasper Vader Jan Lens Moeder Neeltje Bouwens
Gegevens Kadastraal perceelnummer Kad.E Datering:1830 Bron:Bev.reg BWk.A-(208) Boekelaan (de Hout): Casper Lens, Beroep:opperman / Huish:3 BLOK
92
93
94
Casper Lens is in Alkmaar op 29 jarige leeftijd getrouwd met Aafje Beets 26 jaar Aktedatum 29-04-1827. Casper Lens was sjouwerman. Overlijden van Casper 50 jaar oud. Datum 08-01-1848 Uit de brieven kan je lezen dat Casper vaak ziek was en deserteerde. Op 24 april 1823 op Zijnen Majesteits Schip ontslagen. Eindelijk rust voor deze weesjongen 95
Jean Liefhebber. 126e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 05-10-1791 Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 1918 21YC877 Vader: Thierri Liefhebber Moeder: Lisette Wagenaar
Dopen (Grote Kerk) 22744 Doopakte 05-10-1786 Alkmaar Dopeling Johannes Vader Dirk Liefhebber Moeder Elizabeth Goetberlet
96
97
98
99
De meeste weeskinderen verhuisde binnen jaar van de kazerne in Amersfoor/Utrecht naar Naarden. Vandaar deze brief uit deze vestingstad. In de brief vragen de kinderen om de adderstaatie. Dat moet zijn attestatie. Het nut van het attestaat is dat het kerkgenootschap waar men terechtkomt, op de hoogte is van de naam van de betreffende persoon. • geboortedatum • doop- en belijdenisdatum (indien aanwezig) Ze willen graag hun belijdenis leren. Na het afleggen van belijdenis is iemand belijdend lid van de kerk en is de toegang open tot het Heilig Avondmaal. De weeskinderen zijn plichtsgetrouw.
100
Huwelijk met Johannes Liefhebber Beroep wagenmakersknecht Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 31 Bruid Reintje van Reijen Beroep dienstmaagd Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 30 Datum 08-03-1818 Alkmaar Overledene Jan Liefhebber Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 71 Vader Dirk Liefhebber. Moeder Lijsbeth Goedbelet Datum 22-02-1853 Gebeurtenisplaats Alkmaar
101
Jaques Corneille Maagh. 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum 08-11-1785 Alkmaar Stamboeknummer: 2821 21YC871
Dopen (Grote Kerk) 23400 Doopakte 13-11-1783 Alkmaar Dopeling Jacob Cornelis Vader Abraham Maagh Moeder Maria Aletta Wilree
Gedeserteerd 1813 Daarna vermist.
102
Cornelis Mannes. 125e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 01-06-1795. Alkmaar Stamboeknummer: 2718 21YC874 Vader: Claas Mannes. Moeder: Maartje Prince
Dopen (St. Laurentius, met regio) 47705 Doopakte Aktedatum: 06-10-1789. Alkmaar Dopeling Cornelius Vader Klaas Ariensz Mannes Moeder Maartie Klaas Prins
Gedeserteerd 1811 Daarna vermist.
103
Dopen (Grote Kerk) 24806 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 20-09-1795 • Plaats: Alkmaar 1 Dopeling Jacob 1 Vader Jacob Mollevanger 2 Moeder Arijaantje van Dijk
Vermist
104
Jacobus Oudenstam. 125e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 08-08-1790 Alkmaar Stamboeknummer: 2714 21Yc874 Vader: Pieter Oudenstam Moeder: Neeltje v. d. Nolle
Dopen (Grote Kerk) 25691 Doopakte Aktedatum:Â 08-08-1787 Alkmaar Dopeling AndriesÂ
Militair Jacques Oudenstam Geboorteplaats Alkmaar Akteplaats Frankrijk Collectie Overlijdensakten van Nederlandse soldaten in Franse krijgsdienst 1792-1815 105
Doopakte is niet te vinden. Wel trouwen en overlijden. Getrouwd 22-05-1814 Leeftijd 25 jaar met Maria de Vries 19 jaar van Texel ====== Overledene; Hendrik Pastoor Alkmaar Leeftijd 62 Vader Johan Goedhart Pastoor Moeder Anna Catharina Bisschop Overlijden 24-12-1850 Alkmaar 106
107
108
Hendrik Pastoor woonde hoek Laat Zoutsteeg. Bij de Limmerhoek Hij was Schoenmaker.
109
Antoine Peetoom. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 17-12-1793. Alkmaar Stamboeknummer: 232 20Yc106 Vader: Pierre Peetoom. Moeder: Josephine
Dopen (Grote Kerk) 26064 Doopakte 30-10-1791 Alkmaar Dopeling Abraham Vader Pieter Jansz Peetoom Moeder Krelisje Abrams Veen
Overledene Abraham Peetoom Alkmaar Leeftijd 66 Echtgenoot Grietje Sloth Gebeurtenis Overlijden Datum 11-05-1858
95 110
Jacques Peetoom. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 16-10-1793 présumé Alkmaar Stamboeknummer: 2361. 20Yc107 Vader: Peetoom
Dopen (Grote Kerk) 26063 Doopakte 16-10-1793 Alkmaar Dopeling Jacob Vader Pieter Peetoom Moeder. Cornelia Veen
In Franse Dienst Bij Regiment Pupillen Gedeserteerd 1814 en 16 mei 1814 aangenomen als Fuselier met handgeld van 10 gulden. 1 november 1820 met paspoort de dienst verlaten
111
112
113
Bernard Post. 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 17-07-1791 Alkmaar Stamboeknummer: 2710 21Yc871 Vader: Jean Post. Lisette van Leeuwen
Dopen (Grote Kerk) 27832 Doopakte 31-07-1791. Alkmaar Dopeling Barent Vader Jan Post Moeder Elisabeth van Leeuwen
114
Geboren in Alkmaar -Rogge Willem ? .Ovwerleden 1812 Laon Noord Frankrijk. Is fonetisch opgeschreven en niet te achterhalen. Uit ervaring weet ik dat de geboorteplaats en departement altijd klopt. 115
Henry Romyn Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 16-02-1794. Alkmaar Stamboeknummer: 236 20Yc106 Vader: Herman Romyn Moeder: Eunnetze Dumetin
Dopen (Grote Kerk) 29104 Doopakte 16-02-1794. Alkmaar Dopeling Hendrik Vader Hermanus Romijn Moeder Immetje Dunnebier
Hendrik is opgegroeid op de Ritsevoort. Hun huis stond op de hoogte van de Vrouwestraat.
116
117
Begraven (Kerkhof) Soort registratie: begraafakte Aktedatum: 01-05-1810 Plaats: Alkmaar Oud recht: 345. Klasse: memorie. laat 3 kinderen na 1 Overledene Johannes Scheffer 39 oud Verder is er nu weinig te vinden van Corporaal Jean Scheffer te vinden
118
Jan Schisselar. 125e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 20-10-1790. Alkmaar Stamboeknummer: 2029 21Yc874 Vader: Schiselaar, Willem Schisselar Moeder: Maria Knober
Begraven, dopen, trouwen (St. Dominicus) 50201 Doopakte 13-12-1789. Alkmaar Dopeling Joannes Vader Wilhelmus Schisler Moeder Maria Knobbi
Begraven (Kerkhof) • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: begraafakte • Aktedatum: 05-02-1807 • Plaats: Alkmaar Bijzonderheden: Oud recht: 345. Klasse: memorie. gehuwd; laat 5 kinderen na; vlgs O R Willem Schisler 1 Overledene Willem Schisselaar 48 oud. De Vader van Jan. 119
120
Vertaling;
Zijnde voorts dat Frans Schisler, we;ke zich voortvluchtig heeft gemaakt, alle pogingen aangewend om dezelve op te sporen hoe zulke te vergeefs zijnde, is daar onmiddelijk aan den Heer Burgermeester schriftelijk kennis gegeven Zie Missieve boek 11;70 Zijnde opgekomen na alvoorends dezelve van eenig reisgeld en Jabiko? te hebben voorzien door een Patrouille der gewapende der Burgermagt ( dan zijn burgers uit Alkmaar) afgehaald en alzoo naar daarvoor bestemde vaartuig getransporteerd. Dus laat dit zien dat de burgerij opnieuw volledig meewerkte.
Van Frans Schisler hebben we nooit meer iets vernomen.
121
Jacob Schrieken 131e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 09-11-1792. Alkmaar Stamboeknummer: 12866. 21Yc899 Vader: Jacob Schrieken Moeder: Hilleje Kloosterhuis
Dopen (Grote Kerk) 30458 Doopakte 11-11-1792. Alkmaar Dopeling Jacob Vader Jacob Schrieke Moeder. Helke Kloosterhuijs
Volkstelling 1822 Jacob Schrieke getrouwd. Kleermaker. Jacob woonde in de Boterstraat 122
Overledene Jacob Schrieke Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 56 Weduwnaar Margaretha Bleser Overlijden. 03-11-1849. Alkmaar
123
Dopen (Grote Kerk) 31137 Doopakte 01-01-1797 Alkmaar Dopeling Alkmaar Vader Klaas Smit Moeder Anna Herrebeek
Overledene Floris Smit Geboorteplaats. Alkmaar Leeftijd 56 Weduwnaar Aaltje Pluis Gebeurtenis Overlijden Datum 6-11-1854
124
Aan de familie Sol wil ik extra aandacht besteden omdat deze familie een goed beeld geeft van de moeilijke en zware periode van gezinnen in begin 1800. Ondertrouwen, trouwen (Grote kerk) Trouwakte 14-02-1779 Alkmaar Bruidegom Jan Sol. Bruid Kaatje Hoogstraten Begraven (Kerkhof) Begraafakte 23-03-1780. Alkmaar Bijzonderheden: Oud recht: 643. Klasse: memorie. Overledene doodgeb zoontje Sol vader Jan Sol Dopen (Grote Kerk) 31277 Doopakte 21-03-1782. Alkmaar Dopeling Magteltje
Dopen (Grote Kerk) 31276 Doopakte 16-01-1788. Alkmaar Dopeling Willem
Dopen (Grote Kerk) 31275 Doopakte. 26-12-1790. Alkmaar Dopeling Arie
Dopen (Grote Kerk) 31278 Doopakte 09-06-1793. Alkmaar Dopeling Guurtje
Begraven (Kerkhof) Begraafakte 24-02-1804 Alkmaar Bijzonderheden: Oud recht: 658. Klasse: memorie. vrouw van Jan Sol; laat 4 minderjarige kinderen na 1 Overledene Kaatje Hoogstraten 44 oud Begraven (Kerkhof) Begraafakte 05-03-1806 Alkmaar Bijzonderheden: Oud recht: 345. Klasse: memorie. gehuwd; laat 4 kinderen na; in 't gasthuis 1 Overledene Jan Sol 50 oud 125
Nu is het gezin voltallig en zijn beide ouders overleden. De kinderen gaan naar het Weeshuis. Dopen (Grote Kerk) 9393 Doopakte 11-06-1806 Alkmaar Dopeling Catharina Vader Frans Dijee (Naam is nergens bekend) Moeder Magteld Sol Een onecht kind is in die tijd een schande
Begraven (Kerkhof) • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: begraafakte • Aktedatum: 19-03-1807 • Plaats: Alkmaar Bijzonderheden: Oud recht: 345. Klasse: memorie. weeshuis 1 Overledene Catharina Deijee 43 weken oud. Van de moeder kan ik niets vinden
Overledene Guurtje Sol Leeftijd 24 Gebeurtenisplaats Alkmaar Registratiedatum 16-05-1817 Guurtje woonde in de Langestraat Alkmaar
126
Inmiddels is vrijwel de hele familie overleden op Magteld, Willem en Arie Sol na. Magteld trouwt krijgt nog 4 kinderen en overlijdt op 81 jarige leeftijd in De Rijp op 02-02-1864 Guillaume Soll. 9e Regiment Artillerie te Voet Geboortedatum: 01-01-1789 Alkmaar Stamboeknummer: 1447 25Yc100 Vader: Jean Soll Moeder: Catherine Hoogstraat
Dopen (Grote Kerk) 31276 Doopakte 16-01-1788. Alkmaar Dopeling Willem 1 Vader Jan Sol 2 Moeder Kaatje Hoogstraaten
Van Willem is niets te vinden. Vermist
127
Arie Soll. 124e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 26-12-1791. Alkmaar Stamboeknummer: 2348 21Yc871 Vader: Sol, Jean Soll Moeder: Catherine Hoogstraten Dopen (Grote Kerk) 31275 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 26-12-1790 • Plaats: Alkmaar 1 Dopeling Arie 1 Vader Jan Sol 2 Moeder Caatje Hoogstraaten
Arie is Vermist
128
Jacob Stokking is echt een probleem. Er is tot nu toe niets van hem te vinden. Het kan zijn dat hij niet in Alkmaar maar in Amsterdam is geboren en van joodse komaf is.
Eenheid: 126e Regiment Infanterie van Linie Jacob Stokking 15-07-1788 Amsterdam Stamboeknummer: 2942 21Yc877 Vader: Hendrik Stokking Moeder: Elsje Benningdam Deze persoon is overleden in hospitaal Noord Frankrijk Akteplaats Frankrijk Collectie Overlijdensakten van Nederlandse soldaten in Franse krijgsdienst 1792-1815
129
Dopen (Kolhorn) 59798 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 27-03-1791 • Plaats: Barsingerhorn 1 Dopeling Paulus 1 Vader Jacob Struijk 2 Moeder Lijzebeth Koeman Burgerweeshuis Weggelopen Precies op tijd
Vermist
130
Dopen (Grote Kerk) 33003 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 03-01-1790 • Plaats: Alkmaar 1 Dopeling Louwrens 1 Vader Tomas Terdie 2 Moeder Diena Romijn Weggelopen en met succes
Overledene Lourens Ferdie Geboorteplaats Alkmaar Geslacht Man Leeftijd 45 Vader Thomas Ferdie Moeder Dina Romijn Gebeurtenis Overlijden Datum 08-12-1834 Alkmaar 131
Dopen (Grote Kerk) 33400 • Bron: doop-, trouw- en begraafregister • Soort registratie: doopakte • Aktedatum: 28-03-1786 • Plaats: Alkmaar 1 Dopeling Cornelis 1 Vader Albert Tin 2 Moeder Maartje Mollevanger
Bruidegom Cornelis Tin Beroep boerenknecht Geboorteplaats Alkmaar Leeftijd 30 Bruid Jaccomijntje Oukens Geboorteplaats Bergen Leeftijd 22 29-09-1816 Gebeurtenisplaats Bergen
Met succes weggeglopen
132
Geregistreerde: Thierry Veen Eenheid: Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 22-07-1792 Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 229 Vader: Gerard Veen Moeder: Elisabeth Jansen Bewaarplaats: Service Historique de la DÊfense, Vincennes/Parijs (niet te raadplegen bij het NIMH) Inv.nr. SHD: 20Yc106
Verder niets van bekend
133
Zeer waarschijnlijk waren dit wezen. Van Jacobus is niet met zekerheid te achterhalen wie de ouders zijn
134
Jean de Vries 7e Regiment Tirailleurs van de Garde Geboortedatum: 23-05-1792 Alkmaar Stamboeknummer: 22623 20Yc25 Vader: Thierry de Vries. Moeder: Henriette Groost
Gewond achtergebleven in een hospitaal in Leizig Vermist
Dopen (Grote Kerk) 35321 Doopakte 25-03-1792 Alkmaar Dopeling Jan Vader Dirk de Vries Moeder Hendrica Proost
135
Guillaume de Vries 7e Regiment Tirailleurs van de Garde Geboortedatum: 08-12-1793. Alkmaar Stamboeknummer: 22620 20Yc25 Vader: Thierry de Vries. Moeder: Henriette Prost
Dopen (Grote Kerk) 35322 Doopakte 08-12-1793 Alkmaar Dopeling Willem Vader Dirk de Vries Moeder Hendrikje Proost
Willem de Vries doet in het zelfde Regiment dienst en komt tijdens dezelfde mars met de Grande Armee vlak na elkaar in het hospitaal. Beiden vermist. Niet Overleefd.
136
Jan van Wijk. 126e Regiment Infanterie van Linie Geboortedatum: 06-08-1789 Alkmaar Stamboeknummer: 845. 21Yc877 Vader: Pieter van Wijk. Moeder: Geertje Oudestam
Dopen (Grote Kerk) 36157 Doopakte 17-08-1788. Alkmaar Dopeling Jan Vader Pieter van Weijk Moeder. Grietje Oudestam
137
Begonnen op 21 augustus 1805 bij het 126e Regiment Infanterie de Ligne 1805 Armee du Nord. 1806 Duitsland etc Krijgsgevangene gemaakt 1812 Heeft van de Regenten 14 gulden gekregen voor zijn inzet.
Verder is er niets over hem te vinden Vermist
138
Jean van Wiessel. Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 01-01-1792. Alkmaar Stamboeknummer: 226. 20Yc106 Vader: Thierry van Wiessel Moeder: Vintje Andréa
Dopen (Grote Kerk) 36194 Doopakte 12-01-1791 Alkmaar Dopeling Jan Vader. Dirk van Wiessel Moeder Trijntje Roelofs
Huwelijksregister 1827 • Bron: Burgerlijke standregister • Soort registratie: Huwelijksakte • Aktedatum: 02-12-1827 • Plaats: Leeuwarden • Soort akte: Huwelijksakte
139
Pierre Zwanenbourg Eenheid: Regiment Pupillen van de Garde Geboortedatum: 21-08-1794 présumé Geboorteplaats: Alkmaar Stamboeknummer: 2362 Vader: Gerard Zwanenbourg Moeder: Marg. Heere Opmerkingen geregistreerde: NB Geboorteplaats: présumé; Bewaarplaats: Service Historique de la Défense, Vincennes/Parijs (niet te raadplegen bij het NIMH)
140
Soldaat Zwanenburg Pieter 733 21-8-1794 Alkmaar Corps Velites WaterlooOverledene Overledene Pieter Zwanenburg Geboorteplaats Alkmaar Geslacht Man Leeftijd 26 Vader Gerrit Zwanenburg. Moeder Geertje Harmens Overlijden Datum 04-02-1821
141
Slotbeschouwing Regiment Pupillen van de Garde Bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie zijn nu de gegevens van 2700 weeskinderen bekend, die dienst hebben gedaan bij het Regiment Pupillen van de Garde. Maar meer weeskinderen zijn rechtstreeks bij andere Regimenten terecht gekomen en staan dus niet als Pupil van de Garde geregistreerd. Dat zijn de lichtingen 1811, 1812 en de kinderen die naar de Marine zijn gezonden. Een voorlopige schatting doet vermoeden dat het in Nederland om meer dan 6000 weeskinderen gaat, waarvan er tweederde is overleden. Hoe kom ik aan deze schatting? In Alkmaar worden in 1809, 46 weeskinderen naar Amersfoort gezonden waarvan er 11 worden afgekeurd. Er blijven 35 kinderen over. Uit mijn onderzoek blijkt dat er 71 weeskinderen in het leger van Napoleon hebben dienst gedaan. Dus een veel groter aantal. En de weeskinderen bij de Marine zijn daar nog niet bijgeteld. De aantallen kunnen echter nog hoger zijn omdat slechts 56 procent van de archieven in Frankrijk is gedigitaliseerd. (Bron NIMH) Dit boek is een eerste deel van een groter boek, Alkmaarders in dienst van Napoleon. George Olthof 2018 Alle brieven komen uit het Regionaal Archief Alkmaar.
142
De meeste weeskinderen werden in de jaren na 1809 opgeroepen. Van daar dat er meer dan het dubbele aantal wezen in het leger is geweest dan men tot nu toe denkt.
143
Landman Henricus Langendam Mouris Leegwater Arien(Laagwater) Lens Casper Liefhebber Johannes Maagh Jacob C. Mannes Cornelius Mollenvanger Jacob Oudenstam Jacobus Pastoor Hendrik Peetoom Jacob Peetoom Abraham Post Barent Rogge Corneille Romijn Hendrik Scheffer Jan Schisler Joannes Schrieken Jacob Smit Floris Soll Arie Sol Willem Stokking Jacob Struijk Paulus Terdie Louwrens Tin Cornelis Veen Dirk Verwer Jacobus Vries de Jan Vries de Willem Weijk van Jan Wiessel van Jan Zwanenburg Pieter 144
Aardrijk van Arie Bakker Pieter Bakker Frederic Balder Arie Balder Jan Bes Nicolaus Bloem Jacobus Bogaard Johannes van den Brinkman Gerrit Caton Hermanus Clausing Jan Clausing Louis Cromwel Olivier P. Dekker Jan Ebbinga Willem Gelder Willem Gieling Gerard Graaf Ary de Groes Gillis Groothof Matthias Guigelmeijer Arnoldus Haupert Frederic Haverkamp Hendrik Heekeli Johan H. Heerde van Pieter Heerde van Simon Hof Gerard Horendijk Cornelis Kaper Cornelis Kenter Hendrik Knipmeijer Jan H. Knipmeijer Jan Knorbien Andries Konstman Cornelis Kopersmit Jacob Kos Jan
Koster Francois (Coster) Krom Bernardus 145