stii obsadzenia personalnego nowej katedry.223 Z obydwoma kandydatami w Polsce rozmawiała tamtejsza ambasada czechosłowacka, dodatkowo do Polski już w 1921 roku pojechali profesorowie Murko i Hujer, którzy odwiedzili Szyjkowskiego w Krakowie, informując go o planach założenia w Pradze Katedry Polonistyki. Sytuację w znacznym stopniu komplikowały również kwestie finansowe, na przykład zapewnienie mieszkania i odpowiedniej pensji dla jednego czy drugiego kandydata, czego dowodem jest część korespondencji między dziekanatem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola a Ministerstwem Edukacji i Oświaty Narodowej, która zachowała się w Archiwum Narodowym.224 Stanisław Dobrzycki (1875–1931) był absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie ukończył filologię słowiańską (1893–1897). Środowisko praskie znał z własnego doświadczenia, studiował tu w roku akademickim 1897/1898 (jak wspomina w swoim życiorysie wysłanym do Pragi, uczęszczał w tamtym czasie na wykłady profesorów Gebauera czy Pastrnka).225 W 1898 roku uzyskał w Krakowie doktorat i potem, przez krótki czas, uczył w jednym z krakowskich gimnazjów. W 1901 roku został profesorem nadzwyczajnym (a w roku 1906 zwyczajnym) języków słowiańskich i literatur na uniwersytecie w szwajcarskim Fryburgu. W Szwajcarii pracował aż do roku 1919, kiedy to został mianowany profesorem zwyczajnym historii literatury polskiej na uniwersytecie w Poznaniu. Marian Szyjkowski (1883–1952) był kilka lat młodszy od Dobrzyckiego. Studiował w rodzinnym Lwowie i Genewie226, a doktorat z filologii polskiej uzyskał w 1906 roku. 223 „Należy
się domyślać, że ówczesne ministerstwo nie podjęło kroków wynikających z projektu. Trzeba jednak zaznaczyć, że ze względu na to, iż Katedra Języka Polskiego nie była usystematyzowana, sporządzono pewne projekty i przedłożono do zaopiniowania Ministerstwu Finansów, od którego dotychczas nie otrzymano odpowiedzi. Domaganie się odpowiedzi nie miałoby sensu, gdyż również kwestia wyboru osoby, która miałaby zostać zatrudniona na tej katedrze, nie została jeszcze wyjaśniona.” (Archiwum Narodowe, Zbiór Ministerstwo Edukacji 1918–1949, k. 1038, Ustanowienie Katedry Języka Polskiego i Literatury, 6 marca 1923, maszynopis). Niewielki fragment z ówczesnej korespondencji urzędowej jest w tym przypadku na miejscu nie tylko z racji swego uroku językowego – z problemami finansowymi będzie się bowiem przez długie lata borykać także nowy kierunek. Mimo zadeklarowanego wsparcia na wyższych szczeblach, katedra zmuszona będzie jeszcze przez długie lata wielokrotnie prosić Ministerstwo Edukacji o wsparcie finansowe, bądź zwiększenie dotacji przeznaczonych przede wszystkim na pensje czy etaty dla kolejnych pracowników, bądź wyposażenie sal wykładowych i biblioteki slawistycznej. 224 „Ponieważ prawdopodobnie chodzi o kandydatów w wieku bardziej zaawansowanym, Msano [Ministerstwo Edukacji i Oświaty Narodowej – dop. aut.] przypuszcza, że zostaną przed nim postawione wymagania, odnośnie zapewnienia wygodnego rodzinnego mieszkania w Pradze, co z racji obecnego stanu nie będzie możliwe będzie raczej trudne do realizacji. W obawie przed zaistnieniem takiej sytuacji już teraz poddaje się tamtejszemu gronu profesorskiemu pod rozwagę, czy z tego powodu projekt ustanowienia Katedry Języka i Literatury Polskiej zatrudnienia jednego z dwóch proponowanych kandydatów nie miałby zostać zmieniony w taki sposób, żeby zamiast zaproponowanych osób wybrano młodszych kandydatów, którzy nie stawialiby takich wygórowanych warunków mieszkaniowych.” (Archiwum Narodowe, Zbiór Ministerstwo Edukacji 1918–1949, k. 1038, Ustanowienie Katedry Języka i Literatury Polskiej, 19 marca 1923, maszynopis; skreślenia zostały zachowane zgodnie z oryginałem, kursywą oznaczone są fragmenty poprawione potem w maszynopisie.) Należy jednak podkreślić, że samo Ministerstwo Edukacji miało świadomość problematyczności zaistniałej sytuacji i prowadziło na ten temat żarliwą korespondencję z Ministerstwem Finansów: „Skoro Praga stała się dziś, głównie dzięki staraniom prof. Murka, centrum slawistyki, brak samodzielnej katedry polonistyki daje się odczuć również od strony naukowej i kulturalnej, co jest szczególnie przykre zwłaszcza wobec pozostałego świata słowiańskiego. Nie trzeba także podkreślać, że utworzenie takiej katedry miałoby znaczenie międzynarodowe i polityczne.” (Archiwum Narodowe, Zbiór Ministerstwo Edukacji 1918–1949, k. 1038, Mianowanie profesora języka polskiego i literatury, 14 marca 1923, maszynopis.) 225 Archiwum Narodowe, Zbiór Ministerstwo Edukacji 1918–1949, k. 1038, Życiorys – Stanisław Dobrzycki, maszynopis. 226 O studiach romanistyki, odbytych przez Szyjkowskiego w Genewie, komisja slawistyczna kierowana przez Jana Máchala wspomina w swoich materiałach prawdopodobnie na podstawie życiorysu, który przesłał im Szyjkowski (więcej: Archiwum Narodowe, Zbiór Ministerstwo Edukacji 1918–1949, k. 1038, Życiorys – Marian Szyjkowski, maszynopis), jednak swego czasu ani Otakar Bartoš nie znalazł w archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego żadnej
90
Ukázka elektronické knihy, UID: KOS191039