Manovicha posiada charakter sprzężenia zwrotnego. Nadawca — software — informacja jest pierwszym etapem, polegającym na kodowaniu informacji. Zależność ta pełni kluczową rolę w software arcie czy glitch arcie, w których artysta odbywa swoistą grę z medium i oprogramowaniem. Twórca wykorzystuje albo gotowe usterki, niezależne od użytkownika, albo celowo generuje zakłócenia poprzez manipulowanie narzędziem. Schemat Manovicha jest uosobieniem estetyki komputerologicznej, opisanej przez Paula Fishwicka, która brałaby pod uwagę zjawiska z obszaru sztuki będącej efektem wykorzystania technologii komputerowych19 oraz programowania.
14
жжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжж ж The Art of Noises rozpoczyna się słowami Życie przeszłości było ciszą.
Dopiero w wieku dziewiętnastym, wraz z wynalezieniem maszyn, narodził się hałas. Dziś hałas triumfuje i panuje suwerennie nad wrażliwością ludzi20. Czynnikiem Syntopia sztuki, nauki i technopowstania zakłócenia jest rozwój nowych urządzeń technologicznych oraz tzw. logii, Katowice 2010, s. 131. starych mediów, czyli radia i telewizji. To za ich pośrednictwem powstała kultura 20 L. Russolo, Sztuka hałasów, masowa, zjawisko zappingu czy szumu informacyjnego. Kolejnym zwrotem było [w:] Ch. Baumgarth, Futuwynalezienie komputera oraz Internetu. Powstanie tzw. nowych mediów, czyli ryzm, Warszawa 1978, s. 287. istniejących mediów zamienionych na dane numeryczne21 przyczyniło się do po21 Zob. L. Manovich, głębienia kultury multitaskingowej i doświadczenia szumu informacyjnego. Nowe Język nowych mediów, media, cechujące się reprezentacją numeryczną, modularnością, wariacyjnością, Warszawa 2006, s. 90. automatyzacją i transkodowaniem, uzależniły proces twórczy i odbiorczy od kom22 W. Welsch, Estetyka poza putera. Generowanie obiektu polega na jego zaprogramowaniu, odbiór z kolei estetyką: o nową postać na interaktywnej operacji. Zakłócenia są więc efektem komunikacji pośredniestetyki, Kraków 2005. czącej — nawiązując do modelu Manovicha — zarówno twórca, jak i użytkownik 23 J. R. Pierce, dz. cyt., s. 338. mają do czynienia z medium, warunkującym proces komunikacyjny. Nastąpiła zatem zależność od urządzeń i oprogramowania, które nie są doskonałe, a wręcz przeciwnie — narażone są na usterki i błędy. Nowe media, bazujące na interaktywności, multimedialności i hipertekstualności, wprowadziły społeczność w kulturę interfejsu — każdy obiekt odsyła użytkownika do jakiegoś innego obrazu. Linkowanie w Internecie jest niczym innym jak zappingiem, odnoszącym się do ciągłego przełączania kanałów telewizyjnych. Nadmiar napływających treści wywołuje poczucie dezorientacji, w wyniku czego trudno nie tylko zidentyfikować źródło, lecz także wyłonić istotne komunikaty. W efekcie czynników, które doprowadziły do wzrostu zjawiska zakłócenia, pojawia się zagadnienie estetyki szumów, rozumianej w myśl Wolfganga Welscha jako estetyki poza estetyką22. Estetyzacja szumów polega na nobilitacji i naturalizacji zakłóceń, na uczynieniu z nich efektu i przedmiotu artystycznego. Estetyką staje się to, co usterkowe, nieskończone czy wybrakowane, gdyż uznaje się je za coś autentycznego i codziennie doświadczanego. Parafrazując Schönberga — estetyka zakłócenia to emancypacja szumów. 19
P. Zawojski, Cyberkultura.
жжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжж ж Historyczne ujęcie estetyki szumów wiąże się ze wskazaniem pewnych tendencji
w literaturze i sztuce, które mogą być interpretowane w kontekście zakłócenia, rozumianego — w myśl Shannona — jako element składowy komunikatu. Redundancja czy ekwiwokacja mogą być przełożone na teren sztuki, gdyż wieloznaczność oraz nieprzewidywalność są jej stałymi cechami. Pierce podkreślał, że wykorzystanie porządku oraz przypadkowości jest