Operation Management
หัวขอการเรียนรู การบริหารการผลิต – ภาพรวมการจัดการดานการผลิต – การเลือกทําเลที่ตั้ง – การออกแบบผลิตภัณฑ – การสรางมูลคาเพิ่ม – การวางแผนการผลิต – การประมาณตนทุนการผลิต – การจัดการคลังสินคา – การจัดการดานคุณภาพ
ทําไมตองบริหารจัดการธุรกิจ เพื่อที่จะตอบสนองพลังหรือตัวเรง : 3C 1. Customer
2. Competition
3. Change
Electronic mail Letter
มุมมองเชิงระบบ โครงรางองคกร สภาพแวดลอม ความสัมพันธ และความทาทาย 2. การวางแผน เชิงกลยุทธ
5. การมุงเนน ทรัพยากรบุคคล 7. ผลลัพธ ทางธุรกิจ
1. การนํา องคกร 3. การมุงเนน ลูกคาและตลาด
6. การจัดการ กระบวนการ
4. การวัด การวิเคราะหและการจัดการความรู
z
Software z Auto industry z Fashion
z
Low Tech
Level of Sophistication
High Tech
ยุทธศาสตรของประเทศไทย
Foods
z
Low Touch Level of Customization
Tourism
Tourism
เมืองหลวงแหง การทองเที่ยวของเอเชีย
Foods
ครัวของโลก
Fashion
เมืองแฟชั่นระดับโลก
Auto
ศูนยกลางผลิตรถยนต ของโลก
High Touch Software
ศูนยกลางออกแบบ คอมพิวเตอรกราฟฟค ของโลก
คําถามกอน การผลิตสินคาและบริการ ซื้อวัตถุดบิ ทีไ่ หน ? ผลิตอะไร ? จะขายอยางไร ? ผลิตใหใคร ? ราคาเทาไร ? ผลิตเทาไร ? ฯลฯ ผลิตที่ไหน ? ผลิตอยางไร ? ผลิตเมื่อไร ? จะใชใครบางในการผลิต ?
การผลิตสินคา จาก อดีต
ปจจุบัน
ผลิตตามที่ผูผลิตเปนผูกําหนด ผลิตตามที่ลูกคาตองการ ผลิต/ใหบริการที่สรางความพึงพอใจแกลูกคา ผลิต/ใหบริการที่สรางความประทับใจแกลูกคา ผลิต/ใหบริการที่สรางใหลูกคาติดใจ
ความแตกตางระหวางผลิตภัณฑและบริการ ผลิตภัณฑ • • • • • •
จับตองไดเปนรูปธรรม มีความเกี่ยวของกับลูกคานอย ลูกคามีสวนรวมในการผลิตนอย สามารถบริโภคเมื่อไรก็ได ใชเครื่องมือเครื่องจักรในการผลิต วัดและประเมินคุณภาพไดงาย
บริการ • • • • • •
ไมสามารถจับตองได มีความเกี่ยวของกับลูกคามาก ลูกคามีสวนรวมมาก ตองบริโภคทันที ใชแรงงานเปนสวนใหญ วัดและประเมินคุณภาพไดยาก
กลยุทธที่นิยมใชในการผลิตและบริการ กลยุทธสรางความแตกตาง เชน ดานผลิตภัณฑ ดานบริการและ ภาพลักษณ กลยุทธการเปนผูนําดานตนทุน เชน มุงความเปนมาตรฐานเพื่อลด ตนทุน เกิดความประหยัดตอขนาดการผลิต เปนตน กลยุทธการตอบสนองอยางรวดเร็ว เชน การพัฒนาสินคาใหม การ ปรับปรุงสินคาเดิม การสงมอบไดทันเวลา และการใหความสําคัญ ในการตอบคําถามลูกคา เปนตน
ระบบการผลิต มูลคาเพิ่ม
ปจจัยนําเขา -เงินลงทุน -วัสดุ -เครื่องมือ -แรงงาน ขอมูล ดําเนินงาน
ผลลัพธ -สินคา -บริการ -ความคิด -ความสูญเสีย -ของเสีย
ระบบการแปรรูป -การแปลงสภาพ -การขนสง -การเก็บรักษา -การตรวจสอบ ดําเนินงาน การติดตาม ตรวจสอบและควบคุม
ขอมูล
กระบวนการใหบริการ คน , อุปกรณ, สิ่งอํานวยความสะดวก
กอนใหบริการ
ระหวPROCESS างการใหบริการ
หลังใหบริการ
กระบวนการใหบริการ
•สิ่งอํานวยความสะดวก •อุปกรณใหบริการ •พนักงานใหบริการ •ตัวลูกคา •ลูกคาคนอื่นๆ ที่เขามาใหบริการพรอมๆ กัน
ประสบการณ
การจัดการกระบวนการ (Process Management) กระบวนการหลัก (Main Process) ตลาด Market
กระบวนการ ออกแบบ (Design)
กระบวนผลิต กระบวนการขาย และบริการ และสงมอบ (Production/Service) (Sales&Delivery)
ตลาดและลูกคา Market&Customer
กระบวนการสนับสนุน (Support Process)
กระบวนการทางธุรกิจ (Business Process) Partner, Supplier, and Subcontractors
ความหมายของระบบบริหารการผลิต ระบบบริหารการผลิต (Production Management System)
“ระบบสําหรับจัดการกระบวนการผลิตขององคกร ในการเปลี่ยนรูปจาก ปจจัยนําเขา (Input) ไปอยูในรูปของผลิตภัณฑ/บริการที่มีมูลคาเพิ่มขึ้น” กระบวนการเปลี่ยนแปลงสภาพ (Conversion Process)
การแบงประเภทการผลิต
1. การผลิตเขาเก็บ (Make-to-stock)
คําสั่งซื้อ
stock
ผลิต
ลูกคา
สินคา 2. การผลิตตามสั่ง (Make-to-order) คําสั่งซื้อ ผลิต
ลูกคา สินคา
การแบงประเภทการผลิต
3. การประกอบตามคําสั่ง (Assemble-to-order) ลูกคา
คําสั่งซื้อ
stock
สินคา ประกอบเปนผลิตภัณฑ
ผลิตเปนชิ้นสวน
การแบงประเภทการผลิต
4. วิศวกรรมตามสั่ง (Engineer-to-order) คําสั่งซื้อ ลูกคา
สินคา
ออกแบบทาง วิศวกรรม
ผลิต
Workshop
รานขาวแกง รานกาแฟสด รานขาวเหนียวหมูปง รานซักแหง รานจัดดอกไม รานเบเกอรี่ รับเหมาสรางบาน อูซอมรถ รถเมล มอเตอรไซดรับจาง SPA บริการลางรถ
รานขาวตม รานใหเชา VDO รานขายเครื่องใชไฟฟา รานขายและติดตั้งปมน้ํา รานตัดผม ราน Jewelry อาบอบนวด หอพัก โรงแรม Fitness สนามไดรกอลฟ บริการที่จอดรถ
ความหมายของการบริการ กิจกรรมของกระบวนการสงมอบสินคาที่ไมมีตวั ตน (Intangible goods) ของธุรกิจใหกับผูรับบริการ โดยสินคาที่ไมมี ตัวตนนัน้ จะตองตอบสนองความตองการของผูรับบริการจน นําไปสูความพึงพอใจได
ประเภทของธุรกิจบริการ ประเภทของบริการ
ตัวอยาง
คุณคาที่ลูกคาตองการ
1. ธุรกิจดานการเงินและการประกันภัย
ธนาคาร, บริษัทเงินทุน, บริษัทประกันภัย
หลักประภัน, ความมั่นคง, ไมทอดทิ้งลูกคา
2. ธุรกิจสื่อสารและบันเทิง
โรงภาพยนตร, ไปรษณีย, internet cafe’
ความรวดเร็ว, ความถูกตอง, ความสนุกสนาน
3. ธุรกิจขนสง
รถเมล, รถไฟ, สายการบิน, Taxi, บริษทั ขนสง
ความปลอดภัย, ความรวดเร็ว
4. ธุรกิจสุขภาพความงาม และแฟชั่น
รานตัดผม, สปา, รานตัดเสื้อ, ราน Jewelry
ความสวยงาม, ความสบายกาย สบายใจ
5. ธุรกิจทองเที่ยว
โรงแรม, บริษัททัวร, ไนตคลับ, สวนสัตว
ความสวยงาม, ความสะดวกสบาย
6. ธุรกิจการศึกษาและภาษา
โรงเรียน, สถาบันฯสอนตางๆ
คุณภาพของวิชาการ, การยอมรับ, ชือ่ เสียง
7. ธุรกิจใหคําปรึกษาแนะนํา
บริษัททีป่ รึกษา, ทนายความ, หมอดู
ความนาเชื่อถือ, คําแนะนําที่มีคุณภาพ
8. ธุรกิจรักษาพยาบาล
โรงพยาบาล, คลินิก, เนิรส เซอรี่
ความปลอดภัย, ความไววางใจ, ความถูกตอง
9. ธุรกิจซอมบํารุง
ซอมรถ, ลางแอร, ซอมเครื่องใชไฟฟา
ความรวดเร็ว, คุณภาพของงาน
10. ธุรกิจสรางบาน ทําความสะอาด และรักษาความปลอดภัย
บริษัทออกแบบบาน, ทําความสะอาด, บริษัทยาม ความซื่อสัตย, ความปลอดภัย, คุณภาพชอง งาน
11. ธุรกิจตัวแทน คนกลาง
หางสรรพสินคา, ตัวแทนจําหนาย, ประมูล
ความครบถวน,หลากหลาย ตรงตามที่ตองการ
12. ธุรกิจบริการสาธารณะ
ตํารวจ, สถานีดับเพลิง, กรมอุตุฯ, ศูนยขอมูล
ความถูกตอง, ยุติธรรม, ซื่อสัตย, รวดเร็ว
ลักษณะเฉพาะของการบริการ 1. ความไมมีตวั ตน (Intangibility) 2. การแยกจากกันไมได (Inseparability) 3. การเก็บรักษาไมได (Perish ability) 4. ความตองการที่ไมแนนอน (Fluctuating Demand) 5. ความแตกตางของการบริการในแตละครั้ง (Variability)
สวนผสมทางการตลาดในมุมมองธุรกิจและลูกคา มุมมองของธุรกิจ (7P)
มุมมองของลูกคา (7C)
1. ผลิตภัณฑ (Product)
1. คุณคาที่จะไดรับ (Customer Value)
2. ราคา (Price)
2. ตนทุน (Cost to Customer)
3. ชองทางการจําหนาย (Place)
3. ความสะดวก (Convenience)
4. การสงเสริมการตลาด (Promotion)
4. การติดตอสื่อสาร (Communication)
5. พนักงาน (People)
5. การดูแลเอาใจใส (Caring)
6. กระบวนการใหบริการ (Process)
6. การตอบสนองความตองการอยางครบถวน (Completion)
7. รูปลักษณที่พบเห็น (Physical Evidence)
7. ความสบาย (Comfort)
คุณคาที่ลูกคาตองการ คุณคาที่ลูกคาตองการ = สิทธิประโยชนทั้งหมด – ตนทุนทั้งหมด • หากสิทธิประโยชนทั้งหมด > ตนทุนทั้งหมด : ลูกคายอมพอใจ • หากสิทธิประโยชนทั้งหมด < ตนทุนทั้งหมด : ลูกคายอมไมพอใจ
บริการมีลักษณะเปนกระบวนการ (Process) ลูกคาโทรศัพทนัดหมอทําฟน
รอจายยา
เดินทางมารานหมอฟน
รับยา
จอดรถ
ชําระเงิน
ติดตอที่ Counter
รับใบนัดครั้งตอไป
นั่งรอ
ออกจากราน
ทําฟน
ไดรับการติดตอลวงหนา
ลักษณะความตองการและพฤติกรรม 1. ความตองการและพฤติกรรมของลูกคาแตละคนไมเหมือนกัน 2. ความตองการและพฤติกรรมของลูกคาสามารถจัดเปนกลุมได 3. ความตองการและพฤติกรรมของลูกคาเปลี่ยนแปลงได 4. พฤติกรรมอยางหนึ่งจะเปลี่ยนไป หากมีบริการใหมที่ตรงกับความ ตองการมากขึ้นมาตอบสนอง 5. ลูกคายังมีความตองการไมสิ้นสุดหรือไมจํากัด 6. บอยครั้งที่ลูกคาไมสามารถบอกความตองการของตนเองได 7. ลูกคาทุกคนมีความตองการและพฤติกรรมที่ซอนเรน
การเลือกทําเลที่ตั้ง ใกลแหลงตางๆ เชน วัตถุดบิ , ขนสง เพื่อลด คาใชจาย ใกลแหลงลูกคา ใกลแหลงแรงงาน การสื่อสาร สถานที่ตั้ง ทองทีต่ างๆ ทัศนคติ ภาษี กฎหมาย การขออนุญาตตางๆ คุณภาพและอายุการจัดเก็บ ราคาที่ดิน สาธารณูปโภค อื่นๆ เชน คูแขงในพื้นที่ การขยายใน อนาคต
การเลือกทําเลที่ตั้งสถานประกอบการทําเมื่อใด 1. เมื่อตั้งสถานประกอบการ ใหม เชน โรงงาน สถานีบริการ สํานักงาน 2. เมื่อหมดสัญญาเชาที่ดินเดิม 3. เมื่อตองการขยายกิจการ 4. ที่ตงั้ เดิมเสื่อมโทรม ในแงเศรษฐศาสตร หรือสังคม และการเมือง 5. ที่ตงั้ เดิมถูกกฎหมายบังคับ เชน เรื่องสิ่งแวดลอม เรื่องการหามใชน้ําบาดาล 6. เมื่อเกิดโอกาสใหม เชน แหลงวัตถุดิบใหม ตลาดใหม
การเปรียบเทียบที่ตั้งโรงงานกับสถานบริการ Manufacturing/Distribution
Service/Retail
คาใชจา ย
รายรับ/ยอดการซื้อ
คาใชจา ยในการขนสง
สถิติประชากร : อายุ , รายได อื่นๆ
คาใชจา ยและความพรอมของพลังงาน อํานาจการซื้อในพื้นที่ คาแรง/ความพรอม/ทักษะ
การแขงขัน
คาใชจา ยในการกอสราง
ความหนาแนนของลูกคา
ใกลแหลงวัตถุดิบ, แรงงาน, ทรัพยากร การเขาออก/ที่จอดรถ
1. การเลือกทําเลที่ตงั้ โดยวิธีเปรียบเทียบคาใชจาย ทําเลที่ตั้ง A
B
C
คาที่ดิน คาถมดินและทําถนน คาอาคาร - รวมคาลงทุนในปจจุบัน
13 2 10 25
20 4 10 34
8 5 12 25
คาใชจายรายป
15
16
10
40
50
35
- มูลคาปจจุบันของคาใชจายรายป
2. การเลือกทําเลที่ตงั้ โดยวิธีเปรียบเทียบคะแนน ปจจัย . - วัตถุดิบ - ตลาด - แรงงาน - การขนสง - น้ํา - ไฟฟา - การบําบัดของเสีย - ที่ดินและสิ่งกอสราง - สิ่งแวดลอม
รวม
คะแนนเต็ม
คะแนนที่ได
400 300 300 250 200 200 150 150 150
ทําเ ลA 300 200 200 200 100 100 50 50 50
ทําเล B ทําเล C 250 250 200 250 200 250 200 180 150 180 150 180 100 140 120 130 120 130
2,000
1,260
1,400 1,490
การออกแบบผลิตภัณฑ • การวิเคราะหขอ มูลตางๆ เกี่ยวกับหนาที่ใชสอยของ ผลิตภัณฑ(Function) ขอมูลเกี่ยวกับผูบริโภค (Consumer, User) ขอมูลเกี่ยวกับการตลาด (Market) แลวนํามาออกแบบหรือปรับปรุงผลิตภัณฑ เพื่อชักจูงผูบริโภคเกิดความ ตองการที่จะซื้อผลิตภัณฑนั้น
แบบจําลองของ KANO กับความคาดหวังของลูกคา
Nothing Wrong
Anything Right
กระบวนการในการออกแบบผลิตภัณฑ เสนอแนว ความคิดตางๆ
ศึกษา ความเปนไปได
ทดสอบ Yes ออกแบบเบื้องตน ความเปนไปได No
ออกแบบ ขั้นสุดทาย
ผลิตภัณฑตนแบบ
การระบุขอกําหนด ของการออกแบบและการผลิต การผลิต
สิ่งที่จะตองคํานึงถึงในการออกแบบผลิตภัณฑ • กลุมเปาหมาย (Target Group) คือกลุมที่เปนผูบริโภคผลิตภัณฑ อาจจะ เปน ผูชาย ผูหญิง เด็ก คนชรา หมา แมว ซึ่งจะตองออกแบบอยางไรใหเหมาะสมกับ กลุมเปาหมาย
วางแผน กระบวนการผลิต
สิ่งที่จะตองคํานึงถึงในการออกแบบผลิตภัณฑ • รสนิยม (Style) เปนเรื่องของจิตวิทยา ถา กลุมเปาหมายมีฐานะดีและมี รสนิยมสูง จะออกแบบอยางไร เพื่อใหเขากับรสนิยมของ กลุมเปาหมายที่สุด หรือเปนแบบ สมัยใหมเรียบงาย
สิ่งที่จะตองคํานึงถึงในการออกแบบผลิตภัณฑ • กายภาพ (Ergonomics) รูปรางหนาตาของกลุมเปาหมายเปนอยางไร สัดสวน กริยา เชนขนาดมือ ระดับ สายตา ความสูง ฯลฯ ซึ่งจะตองนํามาใชในการออกแบบวาผลิตภัณฑนั้นใชงาน อยางไรเกี่ยวของกับอวัยวะใดบาง กลุมเปาหมายอาจเปน คนตัวใหญๆ หรือ ตัว เล็กๆ เชนเด็ก หรืออาจเปนคนพิการก็ได
สิ่งที่จะตองคํานึงถึงในการออกแบบผลิตภัณฑ • ประโยชนใชสอย (Function) คือ การใชงาน และหนาที่ การออกแบบที่ดีผลิตภัณฑตองสามารถใชงานไดดีดวย
สิ่งที่จะตองคํานึงถึงในการออกแบบผลิตภัณฑ • รูปแบบของผลิตภัณฑ (Physical) เกิดจากการนําเอารูปทรงตางๆ ตอไปนี้มาดัดแปลง เชน •ปรามิด •รูปทรงไข •ทรงกรวย •ทรงกลม •ทรงลูกบาศก •ทรงกระบอก
สิ่งที่จะตองคํานึงถึงในการออกแบบผลิตภัณฑ • วัสดุ (Material) วัสดุที่ใชในงานออกแบบมีหลาย อยาง เชน ไม พลาสติก โลหะ แกว ฯลฯ การเลือกใชวัสดุนั้น ตองสัมพันธและเหมาะสมกับ ผลิตภัณฑ คือ มีความแข็งแรง ทนทาน และสวยงาม
สิ่งที่จะตองคํานึงถึงในการออกแบบผลิตภัณฑ • การสื่อความหมาย (Representative) โดยปกติผลิตภัณฑที่สาํ เร็จออกมา โครงสรางทางรูปรางหนาตาของผลิตภัณฑจะ เปนสื่อแสดงความหมายแทนตัวของมันเองใหผูบริโภคทราบทันทีวา มันคืออะไร และใชภาระกิจแบบไหน ความตองการดานสื่อความหมายจึงเปนสิ่งที่คูกันกับโครงสรางของผลิตภัณฑที่ ขาดไมได
12 กลยุทธในการคิดคน 1. 2. 3. 4. 5. 6.
ขจัดออก ตรงกันขาม คาคงที่กับตัวแปร ปกติกับผิดปกติ รวมกันหรือแยกกัน ขยายกับยอ
7. 8. 9. 10. 11. 12.
ตอเติมกับเอาออก สับเปลี่ยนลําดับ ขนานกับอนุกรม จุดรวมหรือจุดตาง ทดแทน ทําใหงาย
การพยากรณ (Forecasting)
การพยากรณ (Forecasting) การพยากรณ (Forecasting)
“การคาดการณถึงสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่จะเกิดขึ้นในชวงเวลาในอนาคต” เชน • การพยากรณสภาพอากาศ • การพยากรณยอดขายในไตรมาสตอไป • การพยากรณความตองการของตลาดที่มีตอผลิตภัณฑใหม • การพยากรณราคาน้ํามัน
เทคนิคการพยากรณ (Forecasting Techniques) การพยากรณแบงออกเปน 2 ประเภท
การพยากรณเชิงปริมาณ
(Quantitative Forecasting)
การพยากรณเชิงคุณภาพ
(Qualitative Forecasting)
เทคนิคการพยากรณ (Forecasting Techniques)
การพยากรณเชิงปริมาณ (Quantitative Forecasting)
• เปนเทคนิคที่อาศัยขอมูลในอดีตเปนหลัก • อาศัยหลักคณิตศาสตรหรือสถิติ มากําหนดเปนสูตรหรือวิธีการเพื่อชวยใน การพยากรณ อาทิเชน ¾
วิธีการปรับเรียบ (Smoothing Techniques)
¾
วิธีวิเคราะหการถดถอย (Regression Analysis)
เทคนิคการพยากรณ (Forecasting Techniques)
การพยากรณเชิงคุณภาพ (Qualitative Forecasting)
• อาศัยความรูสึกหรือสามัญสํานึกและประสบการณตาง ๆ ที่ผานมา • ใชรวมกับขอมูลที่ไดจากผูบริหารหรือผูที่มีหนาที่เกี่ยวของ • คํานึงถึงผลกระทบจากปจจัยตาง ๆ ทั้งภายในและภายนอก อาทิเชน ¾ การทําวิจัยการตลาด/การทําแบบสํารวจผูบริโภค ¾ การคาดการณโดยผูบริหารในองคกร
ขอมูลการพยากรณ (Forecasting Data)
ขอมูลทีม่ ีรปู แบบเปนแนวราบ (Horizontal Pattern)
ความตองการ
• ทิศทางไมเปนระบบ และอยูในแนวราบ
เวลา
ขอมูลการพยากรณ (Forecasting Data)
ขอมูลทีม่ ีรปู แบบเปนแนวโนม (Trend Pattern)
ความตองการ
• คาของขอมูลจะเพิ่มขึ้นหรือลดลงเมื่อเวลาผานไป
เวลา
ขอมูลการพยากรณ (Forecasting Data)
ขอมูลทีม่ ีรปู แบบตามฤดูกาล (Seasonal Pattern)
ความตองการ
• ขอมูลขึ้นลงเนื่องจากอิทธิพลของฤดูกาล
เวลา
ขอมูลการพยากรณ (Forecasting Data)
ขอมูลทีม่ ีรปู แบบเปนวัฏจักร (Cyclical Pattern)
ความตองการ
• ขอมูลขึ้นลงซ้ําแบบเดิม ซึ่งชวงความยาวแตละรอบจะนานกวา 1 ป
เวลา
การวางแผน (Planning)
การวางแผนและควบคุมการผลิตอยางไร การวางแผนและควบคุมการผลิต หมายถึง การจัดระเบียบการไหลของงานในระบบ แลว ติดตามการ ทํางานนัน้ วาเปนไปตามแผนที่ไดวางไวหรือไม เพื่อที่จะสามารถแกไขปญหาตางๆ ที่เกิดขึ้นไดทันเวลา โดยปกติแลวประกอบดวยขั้นตอนพื้นฐาน 3 ประการคือ 1. การวางแผนการผลิต
ตัดสินใจวาจะผลิตอะไร และตองใชวัตถุดิบ เครื่องจักร อุปกรณ และแรงงานอะไรบาง
2. การกําหนดขั้นตอน และตารางเวลา
จัดเตรียมลําดับการผลิต และกําหนดระยะเวลาการผลิต
3. การควบคุม
มอบหมายการดําเนินการตางๆ เพื่อเริ่มการผลิต แลว ติดตามผล การดําเนินการเพื่อเปนไปตามแผนงาน
รายละเอียดของผลิตภัณฑ กอนการวางแผนการผลิต จําเปนตองทราบขอมูลเบื้องตนของผลิตภัณฑ เชน วัตถุดิบที่ตองใช วิธีการผลิต ขั้นตอนการดําเนินงาน อุปกรณที่จะใชในการผลิต ประมาณเวลาที่ใชในการผลิตแตละขั้นตอน มาตรฐานผลิตภัณฑ หรือขอกําหนดตางๆ
การจัดทําแผนการผลิต เมื่อคุณเริ่มวางแผนการผลิต สิ่งที่ตองคิดคือ จะผลิตอะไร ผลิตเมื่อใด ผลิตจํานวนเทาใด ผลิต อยางไร และสิ่งที่จะตองพิจารณาประกอบ ไดแก เวลาเตรียมการจัดซื้อวัสดุ แรงงานทีม่ ีอยู และการทํางานลวงเวลา กําลังการผลิตของโรงงาน อุปกรณเครื่องมือที่ตองใช ลําดับขั้นตอนการทํางาน
ถาคุณมีโรงงานที่ผลิตงานตามคําสั่งซื้อของลูกคา สิ่งที่ตองทําคือ รอใหไดใบสั่งซื้อกอนถึง จะตัดสินใจวาจะผลิตอยางไร แตถาโรงงานของคุณเปนงานผลิตเพื่อขายเอง ก็ตองมั่นใจวาสินคา ที่ผลิตสามารถขายได
ประเภทของการวางแผนการผลิต z z
z
z z z
การวางแผนระยะยาว (Long-range capacity planning) การวางแผนการผลิตรวม (Aggregate production planning) เปนแผนระยะกลาง การวางแผนการผลิตยอย (Desegregate production planning) เปนแผนระยะสั้น ตารางการผลิตหลัก (Master Production Schedule) การวางแผนความตองการวัสดุ (Material Requirement Planning;MRP) การวางแผนทรัพยากรการผลิต (Manufacturing Resources Planning;MRP II)
ความสัมพันธของการวางแผนการผลิต การพยากรณ
ระยะยาว ระยะกลาง ระยะสั้น
Long-range (Strategic) Capacity Planning
ระยะ ยาว
Aggregate Production Planning
ระยะ กลาง
Master Production Scheduling Material Requirements Planning Short-range Scheduling Production/Material Control and Feedback
Capacity Requirements Planning Capacity Control
ระยะ สั้น
การวางแผนการผลิตรวม (Aggregate Production Planning) สภาพปจจุบัน • อัตราการผลิต • แรงงาน • สินคาคงคลัง • คําสั่งซื้อ • พยากรณ
ระยะกลาง
แผนการผลิตรวม
ขอจํากัดตาง ๆ • เครื่องมือ • บุคลากร • วัตถุดิบ • ทํางานลวงเวลา • การจางเหมา
แผนการผลิต: • อัตราการผลิต • ขนาดแรงงาน • ระดับสินคาคงคลัง
การจัดตารางการผลิตหลัก(Master Production Scheduling) การพยากรณ • กลาง • สั้น
แผนการผลิตรวม การสั่งซื้อของลูกคา • ขอจํากัดกําลังการผลิต • ขอจํากัดดานเวลานํา (Lead time)ของการผลิต
ระยะสัน้ ผลิตอะไร (กําหนด)
ตารางการผลิตหลัก
ผลิตเมื่อไร (เวลา) ผลิตจํานวน เทาไร(ปริมาณ)
การวางแผนความตองการวัสดุ (Material Requirements Planning) ตารางการผลิตหลัก (Master Production Schedule)
โครงสรางผลิตภัณฑ (Bill of Materials)
• • • • •
การวางแผนความตองการวัสดุ (Material Requirements Planning)
สถานะสินคาคงคลัง จํานวนทีม่ ีอยู การสั่งซือ้ ขนาดลอท เวลานํา สตอคเผื่อขาด
แผนการสั่งวัสดุ (Planned Order Release)
ใบสั่งซื้อ
ใบสั่งผลิต
ใบเปลี่ยนแปลงตารางผลิตใหม
(Purchase Orders)
(Work Orders)
(Rescheduling Notices)
สูตรการผลิต / Bill of Material (BOM) Clipboard
Clip Assembly (10)
Rivet (2)
Top Clip (1)
Bottom Clip (1)
Pivot (1)
Spring (1)
Sheet Metal (8 in2)
Sheet Metal (8 in2)
Spring Steel (10 in.)
Iron Rod (3 in.)
© 2000 by Prentice-Hall Inc Russell/Taylor Oper Mgt 3/e
Level 0
Board (1)
Pressboard (1)
Level 1
Finish (2oz.) Level 2
Level 3
Ch 13 - 8
กลยุทธในการวางแผนการผลิต • กลยุทธ หมายถึง ทางเลือกทางหนึ่ง ซึ่งเปนแผนที่จะใชตัวแปรใด ควบคุมกําลังการผลิต เชน (1) ยอมใหมีการเพิ่มหรือลดจํานวนพนักงาน (2) ยอมใหมีการทํางานลวงเวลา (3) ยอมใหมีการเก็บ Stock (4) ยอมใหมีการจางเหมาชวง (5) ทําหลายๆ อยางไปพรอมๆ กัน
โครงสรางตนทุน เงินเดือนพนง.ขาย คาเลี้ยงรับรอง คาโฆษณา คาโทรศัพท คาเสื่อมราคา คาบํารุงรักษา คาน้ํา ไฟฟา คาเชื้อเพลิง
คาแรงทางออม คาขนสง คาเบี้ยประกัน ตนทุนทางออม
วัตถุดิบทางตรง แรงงานทางตรง คาใชจายทางตรง
ตนทุนทางตรง
คชจ.ขาย คชจ. บริหาร
เงินเดือนบริหาร เงินเดือน/สวัสดิการ ดอกเบี้ย /ภาษี คาเชาอาคาร คชจ. สํานักงาน
กําไร คาใชจายการขาย และบริหาร ตนทุนการผลิต
ตนทุนรวม
ราคาขาย
รายละเอียดการจําแนกตนทุน ตามเวลา
ตามลักษณะ ตามสวนประกอบ ตามปริมาณ เพื่อการควบคุมและ การดําเนินงาน ผลิตภัณฑ กิจกรรม วัดผลการปฏิบัติงาน เพื่อการตัดสินใจ
ตนทุนการ ตนทุนวัตถุดิบ ตนทุนที่ ตนทุนสวนแตกตาง ตนทุนแปรผัน ผลิต ควบคุมได (Differential Cost) (Materials Cost) (Variable (Manufacturing (Controllable Cost) ตนทุนทดแทน Cost) Cost) ตนทุนแรงงาน ตนทุนทีห่ ลีกเลี่ยงได (Replacement (Avoidable Cost) ตนทุนทีไ่ มเกี่ยวกับ (Labor Cost) Cost) ตนทุนที่ลดได การผลิต คาใชจายหรือ ตนทุนคงที่ (Reducible ตนทุนในอนาคต (Non manufacturing ตนทุนคาเสียโอกาส โสหุยการผลิต (Fixed Cost) Cost) (Future Cost) (Opportunity Cost) Cost) (Overhead) ตนทุนในอดีต (Historical Cost)
โครงสรางตนทุนจําแนกตามสวนประกอบผลิตภัณฑ วัตถุดิบทางตรง
แรงงานทางตรง โสหุยการผลิต
ผลิตภัณฑ/บริการ แผนก
ปนสวนตนทุนที่เกิดขึ้น โดยอางอิงจากปจจัยใด ปจจัยหนึ่ง เพียงปจจัยเดียว
ความสัมพันธของงบประมาณประเภทตางๆ แผนระยะยาว
งบประมาณการลงทุน งบประมาณการขาย งบประมาณการผลิต
งบประมาณคาใชจา ยการขาย งบประมาณคาใชจา ยบริหาร
งบประมาณวัสดุทางตรง งบประมาณแรงงานทางตรง งบประมาณคาใชจา ยการผลิต
งบประมาณเงินสด งบกําไรขาดทุน งบดุล
การวิเคราะหจุดคุมทุน เปนการวิเคราะหเพื่อหาปริมาณที่ผลิตที่ทําใหมีคาเทากับตนทุน การผลิตและการดําเนินงาน ซึ่งประเภทตนทุนไดแก • ตนทุนคงที่(Fixed cost)คือตนทุนที่มีคาคงที่ในขณะที่ปริมาณ การผลิตคงที่ เชน คาเครื่องจักร คาเสื่อมราคา และคาเชาเปนตน • ตนทุนผันแปร(Variable cost)คือตนทุนที่เปลี่ยนแปลงไปตาม ปริมาณสินคาที่ผลิต เชน วัตถุดิบ และคาแรงงานทางตรง เปน ตน
การวิเคราะหจุดคุมทุน จํานวนเงิน รายรับ
BEP =
รายจาย
จุดคุมทุน
ตนทุนผัน แปร ตนทุนคงที่
F P −V
F = ตนทุนคงที่ P = ราคาตอหนวย V = ตนทุนผันแปรตอหนวย
ตัวอยางการวิเคราะหจุดคุมทุน • ผูจัดการโรงงานแหงหนึ่งตองการทราบวาเขาจะตองผลิตสินคากี่หนวยจึง จะคุมทุนโดยที่สายการผลิตมีตนทุนคงที่ 10,000 บาท ตนทุนผันแปร 50 บาทตอหนวย และสินคามีราคาขาย 75 บาทตอหนวย
BEP =
F 10,000 = = 400Unit P − V 75 − 50
เปนเงิน = (400)(75) = 30,000 บาท ดังนั้นเขาจะตองผลิตอยางนอย 400 หนวย หรือคิดเปนมูลคาสินคา 30,000 บาท
วัฏจักรของการบัญชีตนทุน ตนทุน วัตถุดิบ
คลังวัตถุดิบ
ตนทุน วัตถุดิบที่ใช
•คาวัตถุดิบ •คาตรวจสอบวัตถุดิบ •คาใชจายคลังวัตถุดิบ
โรงงาน •ตนทุนวัตถุดิบ •คาแรงงานทางตรง •โสหุยการผลิต
ตนทุน การผลิต
คลังสินคา
ตนทุนรวม จากการผลิต
•คาเก็บรักษาสินคา •คาตรวจสอบสินคา •คาใชจายคลังสินคา
สํานักงานขาย •คาใชจายในการขาย •คาใชจายการบริหาร •คาขนสงสินคา
ระบบตนทุน ระบบตนทุนงานสั่งทํา (Job Order Cost System)
ระบบตนทุนกระบวนการ (Process Cost System)
ระบบตนทุนมาตรฐาน (Standard Cost System)
ตนทุน รวม
ระบบตนทุนงานสั่งทํา • • •
ระบบตนทุนงานสั่งทําเปนระบบที่ใชกับโรงงานอุตสาหกรรมที่มี กระบวนการผลิตไมตอเนื่อง มีลักษณะเปนงานสั่งทําเปนชิ้น งานรับเหมา จางทํา การคิดตนทุนจะใชวิธีคํานวณตนทุนของแตละกระบวนการ สะสมกันไป จนเปนตนทุนของการผลิตของงานสั่งทําแตละงาน
ตัวอยางโรงงานที่ใชระบบตนทุนงานสั่งทําไดแก : โรงกลึง โรงงานผลิตชิ้นสวนรถยนต
ระบบตนทุนกระบวนการ • • •
ระบบตนทุนกระบวนการเปนระบบที่ใชกับโรงงานอุตสาหกรรม ที่มีกระบวนการผลิตตอเนื่อง มีลักษณะเปนการผลิตสินคาที่คอนขางเปนมาตรฐาน การผลิต สวนใหญจะผลิตเก็บไวเปน Stock กอนนําไปจําหนาย การคิดตนทุนจะใชวิธีสะสมตนทุนการผลิตสําหรับผลิตภัณฑ ทั้งหมด ในชวงเวลาที่กําหนด และหาตนทุนโดยวิธีเฉลี่ยตอ หนวย
ตัวอยางโรงงานที่ใชระบบตนทุนกระบวนการไดแก : โรงงาน เคมีภัณฑ, สี ,แกว, กระดาษ, ยาง, ปูนซีเมนต, เบียร
แนวทางการลดตนทุนการผลิต • การวิเคราะหตนทุน • การปรับปรุงการผลิตภาพและคุณภาพ • การประหยัดพลังงาน • การบริหารวัสดุคงคลัง • การบริหารดานการจัดสง • การวิเคราะห ผลิต หรือ ซื้อ • การบริหารการจัดซื้อและกลยุทธการตอรองราคากับผูขาย • การปรับปรุงประสิทธิภาพดานแรงงาน • การวางแผนและควบคุมการผลิต • ฯลฯ
การควบคุมสินคาคงคลัง (Inventory Control)
การควบคุมสินคาคงคลัง (Inventory Control) สินคาคงคลัง (Inventory)
• สตอคของสิ่งของที่เก็บไว • ใหเพียงพอตอความตองการของลูกคา
• วัตถุดิบ, สินคาสําเร็จรูป • ชิ้นสวนในระหวางกระบวนการ (Work in process: WIP)
• ชิ้นสวนประกอบ • ชิ้นสวนที่สั่งซื้อเขามา
การควบคุมสินคาคงคลัง (Inventory Control) วัตถุประสงคของการควบคุมสินคาคงคลัง “เพื่อกําหนดหาระดับของสินคาคงคลังที่จะเก็บ และเวลาที่จะตองสั่งเขามาเพิ่ม”
• เมื่อใดสมควรสั่งซื้อสินคา/วัตถุดิบ • ปริมาณสินคาที่สมควรสั่งซื้อเปนเทาไร I n v e n t o r y
การควบคุมสินคาคงคลัง (Inventory Control) คาใชจา ยสินคาคงคลัง และคาใชจายการใหบริการลูกคา Total cost (คาใชจายรวม) Inventory costs (คาใชจายสินคาคงคลัง)
Cost ($)
Customer service costs (คาใชจายการใหบริการลูกคา)
Inventory level
คาใชจายสินคาคงคลัง (Inventory Costs)
คาใชจายการจัดเก็บ (Carrying costs)
“ตนทุนในการเก็บสิ่งของไวในคลังสินคา รวมถึงตนทุนในการสูญเสียโอกาสที่จะนํา เงินไปใชประโยชนอื่น ๆ”
¾
ดอกเบี้ย
¾
คาเสื่อมของสินคา
¾
คาเชา, คาไฟ และระบบความเย็น
¾
คาดูแล และรักษาความปลอดภัย
¾
ฯลฯ
คาใชจายสินคาคงคลัง (Inventory Costs)
คาใชจายการสั่งสินคา (Ordering costs)
“คาใชจายที่เกี่ยวของกับการสั่งสินคาเพื่อ เติมสตอค คาใชจายนีข้ ึ้นกับจํานวนครั้งที่ สั่งสินคา”
¾
คาสั่งสินคา
¾
คาขนสง
¾
คาตรวจรับ
¾
คาเคลือ่ นยาย
¾
ฯลฯ
คาใชจายสินคาคงคลัง (Inventory Costs)
คาใชจายในการขาดสตอค (Shortage costs)
“คาเสียหายที่เกิดขึ้นจากการขาดสินคา ทํา ใหสูญเสียโอกาสในการขายทั้งชั่วคราว และ ถาวร”
¾
สูญเสียลูกคา
¾
คาปรับ
¾
สูญเสียโอกาสในการขาย
¾
กระบวนการผลิตหยุดชะงัก
¾
ฯลฯ
ระบบควบคุมสินคา (Inventory Control Systems) การแบงประเภทสินคาแบบ ABC (ABC Classification)
Class
ประเภท/ชนิด
มูลคา
การเคลื่อนไหว
A
5-15%
70-80%
เร็ว
B
~30%
~15%
C
~50-60%
~5-10%
ปริมาณสินคา
แบงประเภทเปน ABC
ปานกลาง ชา
A
B
C
ผลิตภัณฑ
ระบบควบคุมสินคา (Inventory Control Systems) ระบบควบคุมสินคาคงคลังแบบตอเนื่อง (Continuous Review System)
• สั่งซื้อเมื่อระดับสินคาคงคลัง ลดลงถึง จุดสั่งใหม (Reorder point)
• เกี่ยวของกับปริมาณการสั่งซื้อ แบบประหยัด (Economic order quantity)
Order quantity, Q
Demand rate
Inventory level
• บันทึกระดับสินคาคงคลังอยาง ตอเนื่อง
Reorder point, R
0
Lead time Order Order placed receipt
Lead time Order Order placed receipt
Time
ระบบควบคุมสินคา (Inventory Control Systems) ระบบสั่งตามรอบเวลา (Periodic Review System)
• จํานวนที่สั่งเขาจะไมคงที่ขึ้นกับ จํานวนสินคาคงคลังที่เหลือ • เชนเช็คสตอครานหนังสือใน มหาวิทยาลัย/เครื่องใชสํานักงาน ในบริษัท
Order quantity, Q Inventory level
• ระบบที่ระดับสินคาจะถูก ตรวจสอบเมื่อถึงชวงเวลาหนึ่ง เชน รายสัปดาห รายเดือน
30 20
0
1
การควบคุมคุณภาพ
2
3
4
Week
กระบวนการผลิต คน และเครื่องจักร
วัตถุดบิ
PROCESS
ผลิตภัณฑ
Finished files of financial information are the result of four years of scientific study combined with the experience of research from fifty professionals from the University of Frankfurt. These files will be frozen effective the first day of February.
ระบบการบริหารงานคุณภาพ ISO9000 :2000 4. การปรับปรุงระบบบริหารงานคุณภาพ อยางตอเนือ่ ง
ข ลู อ ก กํา ค ห า น ด
5. ความรับผิดชอบ ดานการบริหาร 8. การวัด, การวิเคราะห, การปรับปรุง
6. การจัดการ ทรัพยากร
ปจจัยนําเขา
7. การผลิต / บริการ
ผลผลิต
สินคา / บริการ
รูปแบบกระบวนการบริหารงานคุณภาพที่อยูบ นพื้นฐานของกระบวนการ คําอธิบาย:
เพิ่มมูลคา ขอมูล
Questions?
ค ว า ม พึ ง พ อ ใ จ
ลู ก ค า
กําพล กิจชระภูมิ ที่ปรึกษาดานบริหารการผลิต kampol_ftpi@yahoo.com kampol@ismed.or.th 081- 4205720