نشریه کوچه شماره دوازدهم

‫سیاست‬

‫ودیع الصافی‪ ،‬بزرگمردی که‬ ‫زبان اتحاد اقوام منطقه بود‪،‬‬ ‫مسیحی و مسلمان‪ ،‬عرب و کرد‬ ‫و سریانی دوستش داشتند‪.‬‬ ‫بزرگترین موسیقیدان عصر حاضر لبنان‪ ،‬در‬ ‫نوامبر ‪ ۱٩٢۱‬در خانوادهای سریانی‪-‬مارونی در‬ ‫شهر نیحا‪ ،‬واقع در منطقه شوف جبل لبنان‪،‬‬ ‫منطقهای با تاریخ صوت و غنا و موسیقی‬ ‫منحصر به فرد‪ ،‬چشم به جهان گشود‪.‬‬ ‫دنیای عرب صدای او را زمانی شناخت که وی‬ ‫در سن هفده سالگی برای اولین بار در مسابقهای‬ ‫رادیویی برندهی بهترین صدا شد‪ .‬وی سالها در‬ ‫کنسرواتوار ملی موسیقی لبنان تِ ُنوری ثابت بود‪.‬‬ ‫همزمان‪ ،‬حضور او در نمایشها و موزیکالهای‬ ‫بیروت و قاهره وی را در کنار دیگر بزرگان موسیقی‬ ‫چون صباح فخری‪ ،‬فیروز و خانم صباح قرار داد‪.‬‬ ‫ودیع الصافی با ساخت بیش از سه هزار قطعه‬ ‫موسیقی به عنوان افتخار بسیاری از خوانندگان‬ ‫عرب در کارنامهی هنری آنها جاودانه شده‬ ‫است‪ .‬مهاجرت سه سالهی او به برزیل وی را با‬ ‫موسیقی التین آشنا کرد‪ .‬محصول این همقرانی‬ ‫آلبومی مرکب از موسیقی فولکلوری جبلی و‬ ‫فالمینکو شد که وی همراه با نوازنده و خواننده‬ ‫جیپسی‪ ،‬خوزه فرناندز اجرا کرد‪ .‬همچنین کار‬ ‫مشترک وی با آهنگساز لبنانی‪ -‬یونانی‪ ،‬میشل‬ ‫الفتریادیس‪ ،‬شهرت ودیع الصافی را جهانی کرد‪.‬‬ ‫با این همه ودیع الصافی شهرت و محبوبیت‬ ‫خود را با یک مفهوم گره زده است‪ :‬مقاومت‬ ‫لبنان‪ .‬گرچه سرودهای مقاومت لبنان و سوریه‬ ‫بیش از هر کس مدیون موسیقیدان فقید «زکی‬

‫طبق گزارشات دیدهبان حقوق‬ ‫بشر از سوریه دست ارتش‬ ‫آزاد به قتل ‪ ۶٧‬نفر از علویان‬ ‫و ربودن ‪ ٢٠٠‬نفر در الذقیه طی‬ ‫ماه اوت گذشته آلوده است‪.‬‬

‫ناصیف» است‪ ،‬سبک م ّوال جبلی ‪ -‬نوعی آواز‬ ‫بداهه مخصوص لبنان و سوریه و ناحیه جبل‬ ‫لبنان ‪ -‬و آمیختن آن با سبکهای فولکوریک‬ ‫عتابا‪ ،‬میجانا و اشعاری در سبک ابوالزلف و‬ ‫این ادغام با مفاهیم وطنی و مقاومت‪ ،‬ودیع‬ ‫الصافی را به عنوان نماد لبنان معرفی میکند‪،‬‬ ‫نمادی که پای از مرزهای جغرافیایی فراتر‬ ‫میگذارد و تمام سرزمینهای عربی‪ ،‬خاورمیانه‬ ‫و اروپا را در مینوردد‪.‬‬ ‫در طول حیات خود‪ ،‬ودیع الصافی عالوه بر‬ ‫خدمات بیشماری که به موسیقی و غنای عربی‬ ‫میکند‪ ،‬شاگردان بزرگ بسیاری را نیز تربیت‬ ‫مینماید‪ .‬وی به همراه پسرانش که هر یک خود‬ ‫موسیقیدانی شهیراند‪ ،‬مدارس موسیقی زیادی‬ ‫تاسیس میکند‪ ،‬و با خضوع در کنار خوانندگان‬ ‫جوان بسیاری همچون نجوا کرم‪ ،‬وائل کفوری‪،‬‬ ‫زیاد خوری‪ ،‬معین شریف‪ ،‬ملحم زین‪ ،‬عاصی‬ ‫الحالنی‪ ،‬أدم‪ ،‬شذی حصون‪ ،‬رویدا عطیه و وائل‬ ‫جستار همخوانی میکند‪.‬‬ ‫اما یکی از مشهورترین آثار وی مجموعهی‬ ‫دو گانهی موسیقی آشوری‪-‬سریانی وی بود‪.‬‬ ‫رخدادی که در زمان خود تحسینی جهانی به‬ ‫همراه داشت و اجرای آن در یونسکو به ثبت‬ ‫رسید‪ .‬وی در این دو قطعهی موسیقی در کنار‬ ‫شاعر بزرگ آشوری نینوس آهو‪ ،‬با آهنگ‬ ‫«گریشال ایدا» به زبان آرامی غرب و دیگر شاعر‬ ‫بزرگ سریانی امانوئل سلیمان با قطعه «ایمن یا‬ ‫زونا» به زبان آرامی شرق به آهنگسازی «نوری‬ ‫اسکندر» قرار گرفت و دو اثر جاودانه را به تاریخ‬ ‫موسیقی خاورمیانه تقدیم کرد‪.‬‬ ‫گرچه او تا نود سالگی به طور منظم بر صحنه‬ ‫حاضر میشد و به اجرای زندهی قطعات موسیقی‬ ‫خود و بزرگانی چون فرید االطرش‪ ،‬ام کلثوم و‬

‫ودیع الصافی با سـاخت بیش‬ ‫از سـه هزار قطعه موسـیقی‬ ‫به عنوان افتخار بسیاری از‬ ‫خوانندگان عرب در کارنامهی‬ ‫هنری آنها جاودانه شده است‪.‬‬ ‫عبدالوهاب اصرار داشت‪ ،‬در یک سال پایان عمر‬ ‫خود با بیماری شدید قلبی و ریوی دست و پنجه‬ ‫نرم میکرد‪ .‬شرایط جسمانی او پس از جراحی‬ ‫پا بسیار وخیم شد و در نهایت در یازدهم اکتوبر‬ ‫‪ ،٢۰۱۳‬در بیمارستان بِلوو در منصوریه لبنان‪ ،‬در‬ ‫حالیکه همچنان لبخند میزد و انگشتش را به‬ ‫نشان پیروزی باال گرفته بود لبنان را با یاد و‬ ‫افتخار خود برای همیشه تنها گذاشت‪.‬‬ ‫خدمات او به فرهنگ‪ ،‬هنر و موسیقی لبنان و‬ ‫نیز محبوبیتش ورای مرزها ‪ ،‬ودیع الصافی را‬ ‫در تاریخ موسیقی خاورمیانه جاودانه کرده است‪.‬‬ ‫بزرگمردی که زبان اتحاد اقوام منطقه بود‪،‬‬ ‫مسیحی و مسلمان‪ ،‬عرب و کرد و سریانی‬ ‫دوستش داشتند‪ .‬و صدای او که نه گوسفندی ذبح‬ ‫میکرد و نه ماشهای میچکاند تا فخر انسانیت‬ ‫باشد‪ .‬بلکه در گسترهی زور و مذهب و تعصب‬ ‫و قومیت و ولع ضدبشری سرمایهداری‪ ،‬آوای‬ ‫وحدت و انسانیت و دوستی بود‪ .‬یادش گرامی‪.‬‬ ‫این برنامه را تقدیم میکنم به بزرگمردانی چون‬ ‫نینوس آهو و ودیعالصافی‪ ،‬و تمام مردم تحت‬ ‫ستم خاورمیانه که بر زخمهایشان هنوز دوایی‬ ‫نیست و از دردشان صدایی جز الحان آزاداندیشان‪.‬‬ ‫تنها صداست که می ماند‬