keats december 2023

Tjisse Steenstra in opperste geluk tussen heit Sipke Steenstra en mem Hinke Steenstra. De zesde opslager in de historie van de PC die twee keer achterelkaar koning van de PC werd. Gert-Anne van der Bos was nummer vijf.

03 DECEMBER 2023

C O LO F O N Keats!

Officieel bondsblad van de Koninklijke Nederlandse Kaatsbond (KNKB) Keats! jaargang 49 nummer 3

Coördinator vormgeving en beeldmateriaal KNKB

Hendrik Leegstra | T 0517 74 51 02

Acquisitie KNKB Rianne Bosma-Tanghe T 0517 74 51 03

Directeur Jan van Erve T 0517 74 51 00 E info@knkb.nl | www.knkb.nl

Opmaak en Vormgeving SW-Design, Oentsjerk Sylvia Wijnjeterp | T 06 52 31 30 61 www.sw-design.nl

Druk Grafische groep van der Eems, Easterein

Eindredacteur Rynk Bosma

Redactie Bouke Poelsma, Janneke de Boer, Uultsje Talsma, Jelle Bangma, Hein Jaap Hilarides en Rynk Bosma

Fotografie Henk Bootsma, Piet Douma, Anne Waterlander, Romy Postma, Lieuwe Bosch en Uultsje Talsma

Voorpagina: Foto: Henk Bootsma

2 | Keats!

VOORWOORD Als je de wereld kon laten stilstaan op jouw moment, dan zou het er heel anders uitzien. Althans volgens degenen die de wereld met een soort tijdmachine stil zouden zetten omdat hij of zij zich gelukkig voelt in die wereld van dat moment. Maar dat kan niet en veel mensen grijpen dan naar het wanhopige middel om eigen tijd te verheerlijken, het 'vroeger was alles beter' is dan nooit ver weg. Maar het is niet waar, wie blijft hangen in een bepaalde tijd ondergaat hetzelfde lot als stilstaand water. Het begint te stinken.

Als je geregeld bij voetbalwedstrijden op amateurniveau komt, dan kun je beluisteren dat het leven in de dorpen is veranderd. De clubs van de kleine en grote dorpen hebben het moeilijk.

Een ontwikkeling die al jaren gaande is en de redding voor veel clubs is een samenwerkingsverband met andere clubs. In de noordelijke regio heeft men om die reden een coach aangesteld die de jeugdtrainers gaat begeleiden. Want ook het voetbal moet in het ‘meerkeuzenland’ van verschillende sporten aan de bak om zich te handhaven.

Wat in het groot geldt voor koning voetbal, gaat in het klein op voor het kaatsen. De uitval in de leeftijd tussen de 17 of 18 en de 20 is aanzienlijk.

Zowel bij het voetbal als het kaatsen.

Een goede generatie is goud waard, het toeval van verhuizing kan wonderen verrichten. Neem Exmorra, de

woonplaats van Sjouke de Boer, dit jaar de PC-koning van 50 jaar geleden. In die tijd kaatste Sjouke echter voor Bolsward omdat Exmorra geen partuur had.

Met de komst van de gebroeders Pieter-Jan en Marten Leijenaar en Jarno Feenstra is dat allemaal veranderd, met Gerben de Boer uit Gaast als de kaatser die met dispensatie Exmorra mocht versterken. En zo kreeg een groot talent als De Boer perspectief op een mooie kaatstoekomst. Met dank aan de aanpassing van de kaatsreglementen die het de laatste jaren mogelijk maakt dat kaatsers een keuze maken kunnen in het ‘meerkeuzenland’ van de sport.

Een ontwikkeling die mede mogelijk gemaakt is door directeur Marco Hoekstra die dit jaar afscheid heeft genomen van de KNKB. Jarenlang heeft Marco geijverd voor de zogenaamde breedtesport in kaatsland. De Bond in Franeker behoort nog altijd tot het hooggebergte van het kaatsen. De eer de kleuren van eigen dorp of stad te mogen verdedigen. Voor veel kaatsers een onbereikbaar gebergte, maar sinds enkele jaren mogen afdelingen meerdere parturen opgeven.

Een vooruitgang in de betekenis van de Olympische gedachte dat meedoen belangrijker is dan winnen.

En soms heb je dan zo’n dag dat de sporten­gelen meereizen op je schouder. Dat de grootheden op papier het

in de praktijk even laten afweten.

KF Warber Bliuwe uit Moarre-Ljussens had jaren geleden zo’n dag. Op papier kansloos tegen het veel sterkere KV Het Noorden uit Sint Jacobiparochie.

In de praktijk de verrassing van de dag met de kanttekening dat de Bilkerts zich in een wel erg laat sinterklazenpak hadden gehuld.

Maar wie weet dat nog als je in de kantine van KF Warber Bliuwe een foto van de helden van toen aan de muur ziet hangen? De boodschap van de door Marco gepropageerde breedtesport is dat de kaatsbond er voor alle kaatsers moet zijn. Dus niet alleen de toppers faciliteren, maar vooral de liefhebbers die meedoen even belangrijk vinden dan winnen. Je zou het de democratisering van de kaatssport kunnen noemen die zich met name manifesteert in het spel met de zachte bal.

Die ontwikkeling kun je doortrekken naar de dorpen waar de voorzieningen steeds meer verdwijnen ten behoeve van de moderne, afstandelijke tijd. Het kaatsen is dan bij uitstek een vorm van verbinden waar iedereen aan kan meedoen. Ouder en kind, man en vrouw, vriend en vriendin. Je zou het in een groter verband de erfenis van Marco kunnen noemen en dat is wel een woord van dank waard.

Rynk Bosma Keats! | 3



Verzekerd van een goede zorgverzekering Welke zorg je ook nodig hebt, bij Univé hebben we altijd een passende zorgverzekering.

Vanaf € 138,95

per maand

Profiteer van korting op je verzekeringen

Vrijblijvend advies?

Als lid van de Koninklijke Nederlandse Kaatsbond ontvang je 10% korting op de premie van je aanvullende verzekering. (Zorg Budget en aanvullend Goed, Beter en Best) Deze aanvullende verzekeringen bieden extra vergoedingen voor bijvoorbeeld fysiotherapie of kraamzorg.

Maak een afspraak met een van onze adviseurs in het bondsbureau van De Koninklijke Nederlandse Kaatsbond of in één van onze andere winkels. Ga naar unive.nl/afspraak of kom langs!

Samen met

INHOUD

KNKB

VRIJWILLIGERS

3

38 TC Jeugd:

Voorwoord Over het ‘meerkeuzenland’ in de sport

9

Dirk Jan van der Woud

‘Wy dogge it mei syn allen’

KEATSOMBALLINGEN

Is ‘grutsk’ op benoeming als directeur

44 Jan en Michiel Scheepvaart 10 Uitgelicht Interim-directeur Jan van Erve over doelstellingen stellen

over voordelen alpacahaar

32 Romke Toering laat verleden Littens herleven in boek FC Nostalgia

26 Afscheid KNKB-directeur Marco Hoekstra Hij koestert vooral de optimalisering breedtesport

KAATSERS/ KAATSSTERS

COLUMNS 7

Gastcolumn Karel Nijman Neemt afscheid als voorzitter LKC

21 Keatskollum 12 Jelmer Foppe Drijfhout Is klaar voor ‘stappen meitsje’

16

Tjisse Steenstra zesde opslager die twee keer achter elkaar koning op de PC werd

Jort de Kroon Gaat richting Jongenscategorie

JUBILEUM

22 Hessel Postma Volgend jaar laatste kans op Jong Nederland

50 Het Lanenkaatsen vastgelegd in boek 75 jaar Lanenkaatsen

28 Brecht Renema Van Dronryp naar de Gaastmar

47 Sinteklazepartij Alle kabouters met een prijs naar huis

NIJS ÚT IT PERK 19 Kaatsen in de winter in Easterein

Keats! | 5

Foto: Henk Bootsma

6 | Keats!

G A S TC O LU M N

Stoppen Op de valreep landt de vraag om een gastcolumn te schrijven voor de Keats!. We naderen het einde van 2023! En omdat jij (ook) stopt als voorzitter van LKC….

Omdat ik stop… Omdat ik stop…

Het is deze opmerking die dit jaar vaak de revue is gepasseerd. Veelal in mijn hoofd. Daar zit ik regelmatig. Alle scenario’s belichten, malend, peinzend, om tot een weloverwogen besluit te komen.

Het moet kloppen!

Het is goed om te stoppen, dat biedt weer nieuwe mogelijkheden. Stoppen mag een beetje pijn doen. Voor jezelf, dan weet je dat je er vol voor bent gegaan. Voor een ander, die het op een andere, eigen manier mag gaan invullen.

Met de historie als erfenis.

Is er wel opvolging? Kunde genoeg, mensen vaak te weinig. Los van de mensen die er sowieso altijd al staan.

Kun je te druk met iets zijn waar je energie van krijgt? Bezig zijn om onze prachtige kaatssport en vereniging in de toekomst te waarborgen. Wel als dat ten koste gaat van wat nog meer energie oplevert, zoals het zien kaatsen en sporten van mijn eigen kinderen.

Om nog maar te zwijgen over zelf een balletje slaan.

Ja, ik ga er altijd voor de volle 100% in. Ik dicht mijzelf dit als mooie eigenschap toe en kom er ook achter dat het mijn valkuil is.

Als ik weer te veel oppak. Beter gezegd te weinig loslaat… Dus stoppen...

Gelukkig heb ik het ook kunnen delen aan onze keukentafel. Gedeeld met mijn kersverse vrouw, sinds dit prachtige jaar! Mijn lieve schat die op een prachtige en vooral andere manier kan kijken naar dezelfde situatie. Stoppen en kloppen.

Ze zegt: ‘Doen waar je hart sneller van gaat kloppen. De tijd die je besteedt aan het kaatsen en verenigingsleven is er ook zijn voor je kinderen. Energie in je passie steken. Een rolmodel zijn.’

Karel Nijman werd geboren op 20 juni 1980 en is opgegroeid in Witmarsum, maar woont alweer geruime tijd in Leeuwarden. Hij kaatste van 1999-2011 en beleefde zijn hoogtepunt als kaatser in 2003 toen hij in het jubileumjaar van de PC verrassend de PC wist te winnen met Folkert van der Wei en Johannes Dijkstra. Reden voor deze gastcolumn is dat hij gaat stoppen als voorzitter van de Leeuwarder kaatsclub LKC.

Want uiteindelijk overkomt het leven je terwijl je andere plannen maakt!

Dus stoppen! Ja, lieve woorden toestoppen. Ja, in de goede zaken de juiste tijd stoppen. Ja, het anders doen! Zodat het altijd meer energie oplevert dan het kost!

Het jaar 2023 stoppen we, met de vele herinneringen en belevenissen, in ons museum! En zo maken we ons op voor 2024! Op naar het maken van nieuwe toekomstige herinneringen.

Als we dan toch doorgaan! Een aantal voornemens. Sta open. Deel je worstelingen. Een ander ziet vaak je kracht, waar jij je beperking ziet. Wees er voor elkaar! Met name voor je liefsten om je heen.

Vanachter onze keukentafel wensen wij iedereen een prachtig open 2024 toe. Met liefde en vooral in heel veel gezondheid.

Want dat is echt het allerbelangrijkste!

Karel Nijman



Keats! | 7

DIRK JAN VAN DER WOUD ‘GRUTSK’ OP BENOEMING Dirk Jan van der Woud uit Goutum wordt per 1 februari 2024 de nieuwe directeur van de KNKB. De nu 52-jarige, voormalige hoofdklasser ‘wit wol hoe’t de hazzen yn keatslân rinne’, zoals hij het zelf zegt. Naast Coos Veltman is Van der Woud dus nu de tweede voormalige topkaatser die op de bok van de ‘koets’ kaatsen de sport in ietwat modernere kleren mag steken.

FOTO: HENK BOOTSMA Daarmee volgt de KNKB de beleidslijn van de legendarische voetballer Johan Cruijff die altijd van mening was dat voormalige topvoetballers een voetbalclub behoren te leiden. De benoeming van Van der Woud wordt breed gedragen, de medewerkers van het Bondsbureau werden er allemaal bij betrokken en ook het bondsbestuur en de sponsors van de KNKB stonden achter de benoeming, zo weet Van der Woud.

Van der Woud zelf is in zijn reactie ‘grutsk’ dat hij het is geworden. Wie hem als kaatser in actie heeft gezien in het voorperk met die ietwat merkwaardige brede slag weet dat hij een gedreven sportman was die met passie kaatste. Een kaatser die met winst op de PC in 2000 de kroon zette op zijn kaatsleven. ,,Ha trije kear de Bond wûn foar Goutum en no’t ik werom sjoch fûn ik de Bond eins wol in hiel bysûndere partij.’’ Maar er is meer: ,,Op de Rengers nei ha ik alle grutte partijen wol in kear wûn.’’ Van der Woud behaalde ruim 350 punten en hij kende zijn eigen beperkingen: ,,Ik ha der sels altiten in soad foar dwaan moatten.’’

keatsen as spul is prima, dêr moatte je net oankomme. Mar der is noch sa folle oars.’’ En dan denkt hij aan de context, de ‘omballingen’ die veel beter kunnen en ook wel passen in een eigentijdse, modernere jas.

Want: ,,Lit ik foarop stelle dat it allegearre net sa gek liket mei it keatsen. Der wurdt folop keatst, allinne it imago fan it keatsen. Dat kin folle better.’’ Uit de kaatswereld kreeg hij veel stimulerende opmerkingen als ‘Do moast it prebearje’ en dat is natuurlijk altijd mooi om te horen.

Van der Woud heeft naar eigen zeggen ideeën genoeg, en er is volgens hem ook nog veel werk te doen. Maar wat bij Van der Woud overheerst is: ,,Ik bin grutsk dat ik it wurden bin en ik wol graach bydrage oan de takomst fan it keatsen. De sport borge foar in moaie, eigentiidse takomst.’’ 

Die eigenschappen neemt hij volgens eigen zeggen mee naar de nieuwe functie. Doorzettingsvermogen, hard werken en passie. En misschien even belangrijk: hij is een man met een visie. Hij weet wat hij wil en heeft een mening over waar de kaatssport naar toe moet. ,,Ik ha it wol yn de holle mar kin dêr no noch net te folle oer sizze. Dat ha ik ôfsprutsen mei de KNKB.’’ Over stimulerende reacties heeft hij niet te klagen. ,,Ik ha fia de app al in hiel soad moaie reaksjes krigen en dat docht my dochs wol goed.’’ Een ding wil hij echter wel kwijt wat betreft de toekomst: ,,De ynhâld fan it

Keats! | 9

UITGELICHT TEKST: RYNK BOSMA FOTO: PIET DOUMA

Arcadië Sinds 1 november 2023 is Jan van Erve directeur-bestuurder bij de KNKB. Naar eigen zeggen voor een periode van drie maanden tot er een opvolger is gevonden voor Marco Hoekstra. In de kaatswereld is hij de man van het hoofdbestuur van de KNKB die tijdens de jaarlijkse AV nooit het woord neemt. Altijd met een laptop voor zijn neus wekt hij de indruk tijdens die vergadering ook nog snel even wat andere zaken te kunnen regelen. Niet uit desinteresse, maar omdat hij altijd zakelijk en efficiënt werkt. Bovendien weet hij wat hij kan, en bovenal wat hij niet kan.

Weinig mensen in die kaatswereld weten dat Van Erve is geboren in Tilburg. Opgegroeid rondom Eerbeek en Apeldoorn. Maar ook met de zogenaamde tricolores van het deftige Willem II. Nog minder kaatsliefhebbers weten dat zijn vader als zeventienjarige nog even in de hoofdmacht van Willem II heeft gespeeld. Om maar te zwijgen van de kennis dat zoon Jan na verhuizing naar Eerbeek jarenlang aan wielrennen heeft gedaan.

1 0 | Keats!

Wat wel bekend is dat Van Erve een poos directeur van SC Heerenveen is geweest en dat hij ook directeur was toen SC Heerenveen de KNVB Beker (later Johan Cruijffschaal) won in 2009. Sinds 2015 is hij bestuurlijk betrokken bij de kaatsbond met commerciële zaken en communicatie in de portefeuille. De man die het pad effent voor grotere sponsors en het kaatsen commercieel op een verbindende manier uitdraagt. Maar hij is ook de man die de gasten werft voor bijvoorbeeld de netwerkbijeenkomsten van de kaatsbond. Denk aan formulecoureur Nyck de Vries. De onderliggende gedachte bij dergelijke avonden is de horizon verbreden van mensen uit de kaatswereld. Het motto is: kijk eens over de schutting bij andere sporten en doe daarmee je voordeel.

In de kaatswereld heerst een scepsis die vooruitgang vaker dan eens in de weg staat. Van Erve richt als voorbeeld zijn hand in de vorm van een pistool met de wijsvinger als loop naar de ander. De eeuwige scepsis van ‘ja maar’. ,,Maar je vergeet dat het pistool van je hand met drie vingers naar jezelf verwijst. En dat is de symboliek van je eigen aandeel in meningsverschillen over een bepaalde richting.’’

Van Erve weet als geen ander dat er bestuurlijk en organisatorisch het nodige moet veranderen binnen de KNKB maar dat geldt ook voor de wedstrijdagenda van de KNKB. ,,Noem mij eens een sportbond die meer dan duizend wedstrijden per jaar organiseert en dat ook nog in een periode van een half jaar.’’ Hij is een van de weinige managers die mensen om zich heen probeert te verzamelen die in deelgebieden meer kennis van zaken hebben. Hij erkent dat hij geen verstand van kaatsen heeft, maar dat hij wel commerciële mogelijkheden ziet om die sport te behouden en waar nodig te moderniseren.

Om die reden zou je volgens Van Erve moeten kiezen voor een slagvaardiger bestuursstructuur. En visie is het kernbegrip met de nuancering dat je die visie in doelen moet opdelen. ,,Je moet als kaatsbestuur een visie ontwikkelen van doelstellingen waar je over vijf jaar wilt zijn. Noem het maar de stip aan de horizon. Als die stap te groot is, kun je de route naar dat eindpunt opsplitsen in kleine stapjes. Bijvoorbeeld: wat wil ik dit jaar bereiken en waar wil ik over drie jaar zijn.’’

Het hoofdbestuur zou dan meer de rol moeten krijgen van een soort Raad van Commissarissen dat niet meer bij elke beleidsbeslissing toestemming moet verlenen.

De toekomstige directeur zou dan een mandaat moeten krijgen om zelfstandig samen met de medewerkers van het bondsbureau de route uit te stippelen. Dat beleid zou dan een keer per jaar getoetst kunnen worden. Dat betekent dat je zelf verantwoordelijk bent als bondsbureau voor je daden en verantwoording aflegt over het gevoerde beleid aan het hoofdbestuur.

Onlangs was Van Erve op een bijeenkomst en toen zei iemand tegen hem: ‘Zeg, jij bent toch van die kaatsbond?’ ‘Nee vandaag heb ik de pet op van Arcadia’, zo luidde het antwoord. Maar misschien was het toch ook deels de pet van het Arcadië van de kaatsbond. In de Griekse betekenis dus van een lieflijk, paradijselijk oord dat zich maar moeilijk kan aanpassen aan de moderne tijd van keuzes maken. 

Keats! | 11

JELMER FOPPE DRIJFHOUT IS KLAAR VOOR HET GROTE WERK

Als je in de jongenscategorie twee jaar achterelkaar het puntenklassement wint, dan tel je mee bij het kaatsen. Jelmer Foppe Drijfhout (18) maakte de dienst uit en werd gevreesd in zijn categorie. Alle reden om af te reizen naar het idyllische Poppenwier, het kuierweggetje af te lopen naar de woonboerderij van de familie Drijfhout en het vizier te richten op de kaatser met toekomst: ‘Sis mar gewoan Jelmer’.

TEKST: JELLE BANGMA FOTO’S: ROMY POSTMA EN LIEUWE BOSCH Hij groeide op met het kaatsen. Z’n broer Jelte en zus Carin kaatsten ook en Jelmer volgde in dat spoor. In Poppenwier werd gekaatst, maar in buurdorp Raerd niet minder, waar ook de basisschool werd doorlopen. ,,Ik kaam yn ‘e klasse by Jens Kooistra en Sybrand

1 2 | Keats!

Veldhuis en dy keatsten ek. Wy hawwe altyd mei ús trijen fuort west te keatsen. Ik haw meastal de dûbelfunksje hân, mar úteinlik bin ik in bettere útslagger.

Oan de opslach haw ik dochs wat tefolle bûten.’’

Hoe dan ook, succesvol werd het partuur van kv Wêz Wis uit Raerd zeer zeker. Op het NK voor jongenspupillen werd in 2017 de eerste prijs behaald. Twee jaar

K A AT S E R

later waren ze verliezend finalist op het NK Schooljongens. Ze werden opgemerkt en telden mee. ,,No train ik al in pear jier by de Stichting Score, krij ik les fan Rutmer van der Meer of Johan Koster: dy sjocht alles en kin dy presys fertelle watst fout dochst. Ja, dat helpt my wol om in bettere opslach te krijen.’’

In 2021 wint het drietal de Revanche-Freule - ‘miskien wol myn bêste wedstriid ever!’ - en een jaar later zijn ze finalist op het grote kaatsgebeuren in Wommels.

Oud-kaatser Martijn Olijnsma is hun coach en leidt hen vrij eenvoudig door de eerste omlopen. ,,Wy hienen dat jier noch niks wûn, dus wy rekkenen nergens op, mar wy hienen de foarm fan ‘e dei. Wy kamen yn in flow en tusken de partijen troch bleaunen wy moai yn ‘e klaaikeamer om focus te hâlden. Yn ‘e finale moasten wy doe tsjin Moarre-Ljussens.’’

Dat partuur, met de sterke Johan Sipma, was ook een verrassende finalist, dus het kon een open strijd worden. ,,Wy kamen mei 3-1 foar en Jens keatste super.

Mar it waard al gau 3-3 en wy ha net wer in buordsje hân. Sels hie ik wat tefolle bûten en oer it gehiel wie

‘Stappen meitsje en leuk keatse, dat binne de doelstellings’ ús útslach net goed genôch. De teloarstelling foel neierhân wol wat ta, om’t wy noait tocht hiene dat wy safier komme koene. En wy mochten alle trije noch in jier!’’

Maar hoe teleurstellend verliep de Freule van afgelopen jaar! In de tweede omloop werd verloren van

Keats! | 13

Bouwkavels te koop oostpoort 3

14 ha hoogwaardig industrieterrein

Kavels aan het water beschikbaar Voor meer informatie:

www.oostpoort-harlingen.nl

het sterke Leeuwarden, de latere finalist. ,,Ja, miskien wiene de ferwachtings no wol te heech. Ik makke der sels ek niks fan, ik helle alles oer oan ‘e opslach. Och ja, wy binne wol de hiele dei bleaun, mar leuk wie it net. Al dy bekenden dy’t der hieltyd wer oer begjinne!’’

Het gezin Drijfhout ging dezelfde week nog op vakantie. Tijdens de winterperiode richtte Jelmer zich helemaal op het Wallball. Samen met z’n vaste maat Sjouke Beimers waren ze succesvol geweest op het NK in 2022. ,,Ja, wy waarden kampioen, dus bêst genôch. Mar it echte keatsen is leuker, dus dêr gean ik no hielendal foar.’’

Jelmer, student aan de Pabo, weet dat de overstap naar de senioren nog wel wat doorzettingsvermogen zal kosten. Hij heeft gesteld met de twee Leeuwarders die hem op de Freule de voet dwars zetten: opslager Harmen Zuidema en voorinse Otte Algra. „Stappen meitsje en leuk keatse, dat binne de doelstellings.

Fansels soe it moai wêze dat wy de PC helje soenen.’’

Genieten van het kaatsen en z’n maten begeleiden. Zoals hij deed in Marsum op de d.e.l. partij op 14 mei van dit jaar. Hij was geloot bij Jurre en Hidde Reitsma uit Bolsward.

Hidde beleefde z’n eerste KNKB-wedstrijd en toen de kransen werden omgehangen kon die z’n emoties niet meer de baas. ,,Sjoch, dat binne moaie mominten’’, laket Jelmer. ,,Dêr dogge je it foar.’’ 

Keats! | 15

JORT DE KROON MET VERTROUWEN RICHTING JONGENSCATEGORIE

Bij de Schooljongens was er dit jaar een overtuigende klassementswinnaar: Jort de Kroon uit Dronryp. Met maar liefst 29 punten en een tiental kransen beleefde de talentvolle kaatser een fantastisch seizoen. Jort loopt daardoor niet naast z’n schoenen, maar wil best even reflecteren op z’n kaatssuccessen van het afgelopen jaar.

TEKST: JELLE BANGMA FOTO'S: LIEUWE BOSCH Z’n mooiste? ,,Ja, dat wie fansels de earste priis op it NK yn Achlum. Ik wie yn 2022 twadde wurden, doe mei Brent Jesse van Beem en ik keatste no mei myn maten Dennis Bida en Ryan Wieggers. De spannendste wedstryd wie doe de heale finale tsjin Eksmoarre.

Wy keatsten fiif gelyk, mar wûnen al en doe moasten wy yn ‘e finale tsjin Seisbierrum. Dat wie net sa spannend, mar wat wol leuk wie dat ik de partij útmakke mei in flinke boppeslach.’’

1 6 | Keats!

En dus kon ook dit succes bijgeschreven worden in de boeken van kaatsvereniging Sjirk de Wal, momenteel misschien wel de meest succesvolle vereniging binnen het kaatswereldje. ,,Wol spitich dat wy net in buordsje krigen mei de 1 der op. Ik hie al in buordsje mei de 2, dus dat hie der wol moai by past.’’

Afdelingssuccessen oké, maar de zegereeks van Jort werd vooral gerealiseerd op de KNKB-wedstrijden in de A-klasse, waar hij de krans kreeg omgehangen in onder andere Jubbega, Berltsum, Deinum en Stiens.

Vaak werd in tweetallen gekaatst en dat betekent

K A AT S E R

hard werken tijdens de partij. ,,Mar dat fyn ik krekt wol moai, op en út.’’

Via een scholenproject op de basisschool werden de eerste beginselen van het kaatsen bijgebracht. Dat viel in de smaak en dus werd ook Jort lid van de plaatselijke vereniging. Hij roemt de kaatstrainingen van Durk van der Leest – ‘Dy hâldt dy der goed by’ – en zo kaatste hij in z’n categorie altijd mee op het hoogste niveau. De overgang naar de Stichting Score was een logisch vervolg voor de huidige vwo-leerling en ook

Trainer Durk van der Leest ‘hâldt dy der goed by’ daar beleeft hij veel plezier aan de twee trainingsavonden, Maar binnen de eigen vereniging bleef de concurrentie groot en was het niet vanzelfsprekend dat hij werd verkozen voor het eerste partuur. Daar moet voor worden gekaatst, ook komend seizoen als er een jongenspartuur moeten worden samengesteld om bijvoorbeeld op de Freule te kaatsen.

,,Ik haw ien gelokje: Brent Jesse van Beem falt ôf, want dy hat de Freule al wûn. Wat ek moai is dat der altyd in coach mei giet, sa as Pieter Scharringa of Willem Hellinga. Ja, dêr ha wy ek echt wat oan.’’

Ook in het wallball is Jort succesvol. Hij mag zich ook in deze categorie Nederlands kampioen noemen, al neemt hij dat met een korreltje zout. ,,It is fansels mar in hiel lytse sport, mar wol hiel leuk om te dwaan.

De behearsking fan de technyk en de snelhyd, dat is it moaiste. Ja, wy ha it NK ‘dûbel’ wûn. Op it ‘enkel’ waard ik twadde.’’

Jort is zich bewust van het feit dat de overgang naar de Jongenscategorie niet automatisch betekent dat hij weer een muur vol kransen wint. ,,It earste jier is foaral in learjier. Ik ha ôfrûne seizoen alris meidien by de Jongens en dat gie wol goed, dus ik ha der wol fertrouwen yn.’’

Misschien helpen ook deze karaktertrekken: hij blijft altijd rustig, wordt niet snel kwaad en gaat altijd door. ,,Ja, trije spul is pas út… en dat is ek echt sa.’’ 

Keats! | 17

TRES.nl

NIJS ÚT IT PERK

‘Allinne by rein keatse wy net’ FOTO’S HENK BOOTSMA In Easterein willen ze van geen ophouden weten als het om kaatsen gaat. Terwijl in de rest van Fryslân de kaatswant na de Aldehoupartij in Leeuwarden aan zijn winterslaap begint, wordt er in Easterein gewoon door gekaatst. Niet in de zaal want dat gebeurt ook elders, maar bij het MFT waar een pelotebaan ligt. ,,Allinne as it reint keatse wy net, wy wolle net oan de sek ta wiet wurde’’, zo zegt KNKB-scheidsrechter Sipke Hiemstra.

Hij is nu 67 jaar en van de deelnemers is alleen Tsjerk Okkema nog ouder. De jongste deelnemer is 39 jaar.

Drie jaar geleden is de groep kaatsers begonnen met deze gewoonte. Altijd op vrijdag, ,,Tongersdeitejûn ha wy kompetysjekeatsen.’’ Niet het Friese spel maar het llargues. ,,Om beurten opslaan en fiif man yn it perk’’, zo zegt Hiemstra. En altijd ‘ien potsje’ dat om 19.30 uur begint en om 21.00 uur eindigt om plaats te maken voor de ‘neisit’. ,,Ja it wol wolris útrinne as der te faak in bal yn de sleat terjochte komt, dy moatte wy der dan úthekkelje.’’

,,By it llargues meie je net mei twa hannen keare en dat is wol wenne. Ien kear stie it 5-5 en 6-6 en doe kaam de bal rjocht op ien ôf dy’t foar de keats stie en dy kearde doe mei twa hannen. Partij wûn, mar dochs ferlern dus.’’ Een ietwat extreem voorbeeld om aan te geven hoe gemakkelijk je als kaatser weer vervalt in oude gewoontes.

Over gewoontes gesproken, op de laatste dag van het jaar wordt er ook gekaatst en dan wordt om 14.00 uur begonnen en om 15.30 uur is het einde partij. Een ‘risicovolle’ dag, zo’n oudejaarsdag. Een vroege ‘neisit’ die een enkele keer wel eens uit de hand wil lopen. ,,Mar in pear kear hear!! Hannes wie alititen jierdei op âldjiersdei en hy wie frijgesel, mar is spitigernôch ferstoarn. Dus wy even nei Hannes fansels en doe ha ik nijjiersdei net helle’’, zo zegt Sipke met een lach. Want kaatsen en ‘neisit’ vormen een hecht huwelijk waar je als kaatser niet tussen mag komen. 

Keats! | 19

Keatskollum Rynk Bosma

Foto: Anne Waterlander

De hage

It Nederlânske wurd foar ‘melancholie’ wurdt ek wol weemoed neamd en neffens de betsjutting op internet is it in fertrietlike stimming dy’t tsjin de depresje oanhinget. Sis mar dat it buorlju binne dy’t elkoar troch in iepening yn ‘e hage geregeldwei tsjinkomme.

En dan te betinken dat de Kryst foar in soad minsken mei in berte in begjin is.

Je soenen in jier lykas 2023 gjin rjocht dwaan om allinne mar nei de minne, of minder slagge dingen te sjen. Je moatte betiden in tichte konifear pleatse yn de hage mei de buorman sadat je der net om ‘e dei troch hinne rinne kinne om by buorman ‘melancholie’ op besite te gean. Want der is ek yn dit keatsjier wer genôch bard dat de mins dochs wat fleuriger makket.

Ek al is der al genôch oer skreaun, dochs bliuwt it geweldich dat in Taeke aansens as earste de grins fan 900 punten foarby gean sil. Op 4 desimber 41 jier wurden en yn it ôfrûne jier noch ien fan de bêste foarynsen. Doch it mar even. Troch alle publisiteit dêr om hinne soenen je hast ferjitte dat it dit jier ek it jier is dat Tjisse foar de twadde kear efterelkoar kening fan de PC waard.

En ek wer klassemintswinner. Der is de ôfrûne jierren wat papier troch hinne gien om te fertellen dat Tjisse nea dy PC winne soe. En no samar twa kear efterelkoar kening wurde as opslagger. Even troch de hage nei it ferline, net te fier fansels want dan komt der gjin ein oan soenen je sizze. Mar dat is net wier, Tjisse is pas de seisde opslagger dy’t twa kear efter elkoar kening fan de PC wurden is.

Dus eins wol unyk en om’t it sa’n bytsje binne, hjir de oare nammen. Johannes Anema fan Skingen yn 1891 en 1892. Dan de famylje fan Tjisse sels yn 1896 en 1897. Dat wie Minze de Vries fan Bitgum. Catharinus

Werkhoven wie it yn 1909 en 1910 en dan moatte wy in hiel ein reizgje oant dat wer barde. Yn 1946 en 1947 pakte Hotze Schuil de ‘dûbel’. En pas wer yn 2009 en 2010 die Gert-Anne van der Bos it ‘keunstje’ ek. En dat seit ek in soad oer de grutheid fan it Mantgumer kanon.

Neffens de beskieden trener Durk van der Leest is it ferhaal fan Kor Zittema in hânlieding foar hoe’t je eins keatse moat. Tjisse hat it keatsen echt leard fan Cornelis Terpstra, sa seit hy altiten. Reden om dochs wat nuver tsjin dy PC fan 2016 oan te sjen. Tjisse mei it perk Herman Sprik en Cornelis Terpstra en de bleate Belch as balkearder yn ‘e finale. Al yn de heale finale sei Piet Jetze Faber tsjin my: ‘Mei sa’n perk kinne je de PC nea winne’. Sprik wie doe al stikken en gjinien betocht doe om Tjisse yn de finale achteryn te setten en Cornelis foaryn. Ja ien, en dat wie Sipke Steenstra.

Fansels, achterôf wit elk hoe’t it better moatten hie.

Mar dochs. Tjisse twa kear kening efter elkoar, reden genôch om him in plakje op de foarside te jaan.

Werom nei 2023, werom nei de hage tusken de beide buormannen ‘melancholie’ en ‘weemoed’. Foar guon rûn it paad oars, in paad ferljochte troch de ingelen fan de kryst dy’t Mark Minnesma in nij libben joegen.

En dyselde ingelen ha in stikje oan it libben fan Romke Toering fêst breide.

Dochs noch efkes it oare paad del, even troch de hage en ik bin PC-foarsitter Ids Hellinga ivich tankber foar dy minút klappen foar de finale foar De Brand dy’t der net mear is. Mar ‘weemoed’ en ‘melancholie’ sille hiel stil fuort slûpe by it byld fan dy krânse op in leech keatsfjild nei ôfrin fan dy keetpartij. Fertriet wêr’t gjin wurden of buorlju foar te betinken is, yn stilte foar ivich beitele yn it ûnthâld fan de neisten as it jier 2023 foarby komt. 

Keats! | 2 1

KAATSEN ZIT IN DE GENEN VAN HE Op het moment dat de schrijver van dit artikel in huize Postma in Winsum arriveert staat de hoofdpersoon nog zingend onder de douche. Over zijn zangkwaliteiten zijn de meningen verdeeld. Dat geldt niet voor zijn kaatskwaliteiten want die staan buiten kijf. We hebben het over Hessel Postma uit Winsum.

TEKST: FOTO:

KLAAS POSTMA HENK BOOTSMA

De naam Hessel Postma staat synoniem voor sport.

Voetballen en kaatsen, en dat al sinds de jongste jeugd en inmiddels is het CIOS afgerond. Kaatsen zit in de genen. Zus Romy slaat ook niet onverdienstelijk tegen het kaatsballetje en ze maakt ook nog eens prachtige foto’s. Mem Yvonne won in 1994 met Hammie Westra en Minke Dijkstra de Froulju’s PC in

2 2 | Keats!

Weidum en omke Lambert was in de jaren 80 die sierlijke opslager die in de eerste klasse (nu hoofdklasse) regelmatig voor de tent verscheen om een prijs in ontvangst te nemen.

Het grote kaatspubliek maakte in augustus 2019 voor het eerst kennis met Hessel. Op de Freulepartij haalde

ESSEL POSTMA hij met Gosse de Haan en Jelke Greidanus de finale van deze kaatsklassieker. ,,Wy keatsten op de byfjilden en wisten net wat er op it haadfjild barde.’’ Toen Hessel en zijn maten uiteindelijk ook op het hoofdveld mochten kaatsen rolde uiteindelijk Berltsum als laatste tegenstander uit de bus.

Het gouden horloge als relikwie naast bed Berltsum kwam met 4-0 voor te staan en zilver leek voor de Winsumers het hoogst haalbare. ,,Doe hawwe we tsjin elkoar sein we gean der net mei 5-0 of 5-1 ôf.

Dat noait.’’ Winsum bleef stug doorkaatsen. ,,Stapke foar stapke en rêstich bliuwe.’’ Toen kwam dat fenomeen om de hoek kijken waarvan iedereen de naam kent maar waarvan niemand precies weet wat het is: de flow. Het werd vijf eersten gelijk ‘Doe knypte ik ‘m wol efkes’. Het laatste eerst was voor Winsum. ,,Dan wurdst gek fan bliidskip.’’ Het gouden horloge ligt niet in de prijzenkast maar ligt als een relikwie naast het bed.

Laatste kans op winst Jong Nederland partij ‘Stapke foar stapke’ in de finale van de Freule. Dat geldt ook voor het komende seizoen. Allereerst is er die missie op het Nederlands kampioenschap voor junioren oftewel de Jong Nederland partij. Het is voor Hessel de laatste kans om deze klassieker te winnen en om daarmee in de race te blijven voor het klaverblad van vier. In de vrije formatie zijn Haye Jan Nicolay en Pieter-Jan Leijenaar zijn maten.

Nicolay is zeer bedreven in het gooien van ‘onehundred-and-eighty’ en dan heb je het dus over darten. Gelukkig blijft hij ook het kaatsen trouw.

Pieter-Jan Leijenaar is iets ouder dan Hessel en ook iemand met het nodige kaatstalent. Het doel is om het weer wat beter te doen dan dit jaar. Zijn eerste krans won Hessel in Huizum als invaller voor Jacob Wassenaar samen met Marten Bergsma en Hendrik Kootstra. Dit jaar was er een krans op de zaterdagpartij van Bitgum. Op die partij stond Hessel vorstelijk uit te slaan en de vergelijking met Sake Porte drong zich op. Qua stijl van uitslaan - Hessel is net als Sake Porte linkshandig - en het gemak waarmee de bovenlijn werd gevonden riep herinneringen op aan Porte.

K A AT S E R

Hessel heeft ervaring met kaatsen in zowel de eerste klasse als de hoofdklasse. ,,Yn de earste klasse sit it tichter by elkoar. Der binne mear spannende partijen en eltsenien kin fan eltsenien winne. Yn de haadklasse meitsje een pear parturen de tsjinst út. Lottest tsjin dy mannen dan kinst noch sa goed keatse, mar dan gietst der faaks doch ôf.’’

‘Ik wie der wis fan dat wy it op 5-5 en 6-6 winne soene’ Ondergetekende kwam dit jaar voor aanvang van de PC oud-winnaar Hotze Rusticus tegen en vroeg hem om zijn prognose. Rusticus voorspelde een finale tussen de parturen van Tjisse Steenstra en Haye Jan Nicolay en dat kwam uit. De omstandigheden waren unheimisch. ,,We moasten yn de earste omloop op it foetbalfjild tsjin Van der Bos, Triemstra en Zijlstra.’’

Onder barre weersomstandigheden werd een niet door velen verwachte 5-2 en 6-4 voorsprong genomen tegen de topfavorieten. ,,We koene it net útmeitsje.’’ Uiteindelijk werd het 5-5 en 6-6. ,,Patrick en ik stapten mei in grutte grijns op it gesicht it perk yn. Ik wie der wis fan dat wy it winne soene.’’ Dat gebeurde inderdaad door een opslagmisser van Van der Bos. Daarna werd de finale gehaald ook al was het in de halve finale tegen Remmelt Bouma, Allard Hoekstra en Evert Pieter Tolsma een dubbeltje op zijn kant. ,,Ast yn de finale stietst wolst ek winne mar dat siet der net yn.’’ Het partuur van Tjisse Steenstra was oppermachtig en dus was de tweede prijs het hoogst haalbare. De PC winnen blijft uiteraard een grote wens, maar Hessel zijn beste kaatsjaren moeten nog komen dus kansen genoeg.

Hessel heeft zich naast het winnen van de Jong Nederland partij en de PC nog een doel gesteld: meer punten halen dan omke Lambert en net als zijn omke een keer een paard winnen in Bitgum.

De uitsmijter na een leuke avond in huize Postma is voor mem Yvonne: ,,ik haw de PC ien kear wûn, dat moatst do noch mar klear sjen te krijen.’’ Gelet op de kaatskwaliteiten van Hessel mag hij daar wel enig vertrouwen in hebben. 

Keats! | 2 3

Lekdetectie

SPONSOR WALLBALL

Zoeken is vinden; waterlekkages exact gelokaliseerd Tiedema verricht lekdetecties voor: • verzekeringsmaatschappijen • installatiebedrijven • bouwbedrijven • verenigingen van eigenaars • particuliere woningbezitters

Luchtdichtheidsmeting

Tiedema lost het op! Waterlekkages en vochtproblemen zijn soms erg hardnekkig.

De overlast is vaak groot en het herstel kostbaar. Ook is het vinden van oorzaak en locatie vaak lastig. Is het de waterleiding? Een afvoerbuis, de vloerverwarming? Tiedema brengt ’t exact voor u in kaart met een totaalaanpak van uiteenlopende detectiemethodes.

Droogtechniek

Verwarmingstechniek

Mobiele Ketelhuizen

Tiedema I Leidekkersstraat 3, 8601 VE Sneek I T (0515) 460099 I E info@tiedema.nl I www.tiedema.nl

0000 POLY-NL - Half page Tiedema advertisement.indd 1

04/05/2021 17:34

MARCO HOEKSTRA KOESTERT VO DE OPTIMALISERING BREEDTESPO Zes jaar lang was Marco Hoekstra als directeur van de KNKB de ‘roerganger’ van de kaatssport. Per 1 november 2023 trad hij toch nog voor velen onverwacht in dienst bij de gemeente Heerenveen als bestuursadviseur. Optimalisering van de breedtesport beschouwt hij als zijn grootste verdienste: ‘Iderien kin no oeral meidwaan.’ Geen uitsluiting meer.

TEKST: RYNK BOSMA FOTO'S: PIET DOUMA EN HENK BOOTSMA Overigens wel een vaststelling in alle bescheidenheid want Marco weet als geen ander dat je alleen iets tot stand kunt brengen samen met anderen. Daarom ook: ,,Lit ik foarop stelle dat ik it meast grutsk bin op de direkte kollega’s hjir op it bûnsburo, dy’t de keatssport seis jier lang tsjinne ha.’’ Want als je kijkt naar wat er allemaal op het bordje van het Bondsbureau van 4.2 fte terecht komt, dan kun je zijn opmerking ,,Om alles goed te dwaan hast alle hantsjes wol nedich hear, miskien is it noch wol oan de krappe kant ek’’, in dat perspectief plaatsen.

Voor ingewijden was de overstap geen verrassing.

Want het waren de laatste twee jaar vanwege omstandigheden in de persoonlijke sfeer zware tijden voor Marco. Als directeur van de KNKB moet je in het kaatsseizoen regelmatig zeven dagen per week beschikbaar zijn. Plus de verplichtingen in de avonduren.

2 6 | Keats!

KNKB-voorzitter Coos Veltman geeft in dit verband aan dat hij het tot maximaal twee avonden in de week probeert af te bakenen. ,,Oars wurdt de belesting wol ,, heech.

Nuttige informatie om de functie in een bepaald perspectief te plaatsen. Nog nuttiger is het om de diverse taken van een Bondsbureau en zijn directeur inhoudelijk even op een rijtje te zetten. Marco somt moeiteloos de zeven taken op die op een Bondsbureau moeten worden uitgevoerd: commercie, communicatie, wedstrijdzaken, technische zaken, financiën, opleidingen en de basisadministratie.

‘Wy ha it sertifikaat fan de NOC*NSF wer binnenhelle’ Neem bijvoorbeeld de commercie: ,,It is dreech dat seis jier lang yn stân te hâlden. Sponsoring en benammen subsydzjes binnenhelje. Wy ha it sertifikaat fan de NOC*NSF wer binnenhelle en dêr sitte ek finansjele

OORAL ORT

AFSCHEID

foardielen oan. Ferjit net dat wy dat kwytrekke wienen.

Ferjit ek net dat it keatsen draait op subsydzjes fan de provinsje en op de sponsoring.’’ Met de contributie van de verenigingen als derde pijler.

Niemand mag worden uitgesloten, zo is de stellige mening van Marco. In het verlengde daarvan ligt de optimalisering van de breedtesport. De kaatssport voor iedereen toegankelijk maken. Met betrekking tot deelname geen grenzen meer optrekken tussen de diverse federaties. Maar ook kaatsers de mogelijkheid bieden mee te doen aan bondswedstrijden via een tweede partuur van een afdeling.

De Olympische gedachte dat meedoen belangrijker is dan winnen is de basis. De ervaring te kaatsen tegen grote namen is ook wat waard. Bovendien paste die breedtesport wel een beetje bij de ervaring die Marco als kaatser zelf had. Als lid van de federatie Sneek mocht hij bijvoorbeeld als inwoner van Easterein niet in Wommels kaatsen.

Marco werd in 2018 benoemd als directeur van de KNKB en verruilde zo een functie bij de BFVW in voor een volgens hem vergelijkbare functie. Misschien met het grote verschil: ,,By de fûgelwacht gie de diskúsje mear oer de ynhâld en waard der minder op de persoan spile as by de keatssport. Boppedat spylje der in grut ferskaat oan belangen binnen de keatssport.’’

Die overstap paste wel bij hem want Marco heeft altijd twee passies gehad, sport en de natuur in de vorm van vissen en ‘aaisykjen’.

Via een sportieve, voetballende heit Tinus Hoekstra en een volleyballende mem Tiny Hoekstra kwam de sport erfelijk van twee kanten. Voeg daar nog eens de passie Freule van Tinus Hoekstra aan toe en dan heb je de verklaring dat broer Robert Hoekstra in 1991 de Freule wist te winnen en Marco in 1993 een verrassende premie haalde op de Freule.

Tot 2018 was Marco trainer van SDS met de trainersbevoegdheid UEFA B waarmee hij clubs tot en met

de tweede klas KNVB mag trainen. ,,Ik ha earst in skoft mei de jeugd wurke, doe ha ik mei twa maten ôfsprutsen wat te betsjutten foar de senioaren. Ik soe dan de trenerspapieren helje.’’ En zo geschiedde. Zelf was Marco een poos keeper in het eerste van SDS, maar op zijn 26ste stopte hij met voetbal om fysieke redenen en: ,,Ik wie net goed genôch om it heechste te berikken.’’

‘By fûgelwacht waard minder op persoan spile as by keatssport’ Terug naar de kleinere bal van het kaatsen. Terug naar het einde van zes jaar KNKB. Een andere grote verworvenheid is de volledige automatisering van de financiën en ook de ledenadministratie is nu gemoderniseerd. ,,De ferieningen kinne no sels ynlogge om de leden by te hâlden en it ferfolch is aansens dat der yndividueel ynlogd wurde kin troch de keatsers sels.’’

Sels ferhuzing trochjaan en eigen wanten en wedstriden byhâlde.’’

Tot slot: ,,Ik sjoch werom op in prachtige tiid en bin grutsk op it feit dat ik dizze prachtige sport yn gearwurking mei in protte belutsen en enthousiaste minsken fertsjintwurdigje mocht.’’ 

Keats! | 2 7

2 8 | Keats!

K A AT S S T E R

KAATSSTER BRECHT RENEMA:

BESKIEDEN & BEWUST

De reis troch de prachtige omjouwing yn de súdwesthoeke fan Fryslân nei de Lytse Gaastmar is gjin straf foar de ferslachjouwer, en it gouden plakje oan it wetter De Grons is hielendal net dreech te finen. Famke, de twajierrige stabij, is út ‘e skroeven mei de besite en sammelet in steapel boartersguod ûnder de keukenstafel dêr’t Brecht klearsit foar in goed petear oer stúdzje, de Lytse Gaastmar en, fansels, it keatsen.

TEKST: JANNEKE DE BOER FOTO’S: PIET DOUMA Foar’t we ôfreizgje nei de súdwesthoeke fan Fryslân seit ús whatsapp lûd ping. It is Petra, de mem fan klassemint-oanfierster Brecht Renema: ,,Wy wenje hielendal bûtenút, njonken fytspont ‘Droech oer de feart’. De hiele dyk útride, oan it wetter ta.’’

It wie in goeie tip. ,,Ik wie fan ‘e middei moai op tiid frij, ien oere. Foarich skoaljier ha’k myn eksamens oan it Bogerman helle en no bin ik begûn op it Firda, ek yn Snits. Nei meeloopdagen foel myn beslissing al snel op de oplieding ferpleechkunde. Letter soe ik graach op in ambulânse wurkje wolle, dat liket my hiel moai.

Mar spannend ek. In oare doelgroep dy’t my leuk ta liket binne bern. Tafallich ha ik juster krekt in sollisitaasjegesprek hân, by Talma State yn Heech. Dêr mei ik kommend wykein al meidraaie as ûndersteuner.

Hjir ha’k wol sin yn, want neist in moaie bybaan slút it wurk ek goed op myn oplieding oan.’’

Fan Dronryp nei de Lytse Gaastmar Brecht groeide op yn Dronryp, mar doe’t sy yn groep fiif siet ferhuze gesin Renema nei Heech: ,,Yn Dronryp is it keatsen fansels hiel grut. Sa begûn ik mei it skoallekeatsen, dêr wie ús mem ek by belutsen en myn broer Matthys keatste toen ek noch. Doe binne wy nei Heech ferhuze om tichterby de kamping te wenjen.

Camping Gouden Plakje is fan ús heit, mar om’t it hjirre wol echt op it fuottenein is, kochten heit en mem earst in hûs yn Heech sels. Sa’n trije jier lyn binne wy hjir nei de Lytse Gaastmar ferhuze. Wy kamen yn it hûs fan pake te wenjen en pake krige in tiny house yn de tún. Pake is yn jannewaris op 90-jierrige leeftyd stoarn. Echt hiel jammer dat er mar sa koart fan dit nije plakje, mei ús, genietsje kinnen hat…’’

Fan turnmatte nei de piste ,,Dy stap fan Heech nei hjirre foel my makliker dan de earste ferhuzing. Freondinnen koe ik hâlde en ek myn folleybal. Dêr bin ik trouwens hjir yn Heech mei begûn, mei folleybal. Wy binne mei ús tiim krekt promovearre nei de topklasse. Wy binne mei ús achten en ik

Keats! | 2 9

FB Oranjewoud is samen met de Friese Rabobanken en Bouwgroep Dijkstra Draisma hoofdsponsor van de Fryske sporten waaronder de KNKB.

fyn it in hiel leuk tiim, it is gesellich en it giet dus hiel goed. Earder die ik oan turnjen, mar dêr fûn ik neat mear oan. Witst wat ik ek hiel leuk fyn om te dwaan?

Skye! Ik ha krekt myn eigen skiskuon kocht en tink deroer om yn bepaalde perioades as skilearaar oan de slach te gean. As gesin geane wy faak mei wintersport, yn de simmer kinne we ommers net mei fakânsje. Dan stiet de kamping fol. Matthys hat ek as skilearaar oan it wurk west, dat liket my ek moai!’’

moai seizoen hân en takom jier dogge wy ek mei oan de ranking. Ik bin der bliid mei dat ik dit jier klassemint oanfierster by de famkes wurden bin.” ,,Foar it kommende seizoen moat ik sa no en dan ôfweagje wannear’t ik wêr keats: doch ik by de famkes

Oh ja, it keatsen!

mei, of moat ik mei ús partoer fuort? Ik ha no myn rol as foarynse fûn, opslaan is noait hielendal myn ding west. It is net myn sterkste punt sis mar. It wie no soms wol wat spannend, want dan keatse je tsjin famkes dy’t in slach âlder binne, en wêr’t je ek wol wat by opsjogge. Ik kies bewust foar it keatsen, as wy sneins tsien oere op it fjild stean moatte, dan gean ik gewoan nét op stap. Dêr ha’k winterdeis trouwens tiid genôch foar!’’ 

,,Brecht is wat beskieden’’, sei har mem noch troch de telefoan. No, dêr wie neat fan te merken, nei in hiel skoft kletse binne we noch net iens oan it keatsen takaam, mar dêr kamen wy wól foar. opgegroeid met de zogenaamde tricolores van het deftige Willem II. We freegje Brecht nei ôfrûne jier en har ambysjes: „Ik treen yn it seizoen trije kear yn ‘e wike. Twa kear by Keatsfan en ien kear partoertraining yn Balk, by KV Cannegieter. Yn 2023 mar ek yn 2024 keats ik mei Suzanna Allema en Berber van der Goot. We ha in

‘Ik kies bewust foar keatsen, dus net op stap’

Keats! | 31

FC NOSTALGIA: POËZIEALBUM VAN ROMKE TOERING Volgend jaar is het zestig jaar geleden dat kaatsvereniging Onder Ons uit Easterlittens de Freule in Wommels wist te winnen. Paulus Zijlstra, Romke Toering en broer Arjen Toering waren de namen.

Lange tijd zag het er naar uit dat Romke Toering dit jubileum niet zou halen. Reden voor hem om eigen leven impressionistisch op te schrijven in het boek FC Nostalgia.

TEKST: RYNK BOSMA FOTO’S: ROMKE TOERING

Zelf noemt Toering het een ‘berneboek foar sechstichplussers’ met talrijke ‘ongepolijste’ foto’s als beelden die de tekst visueel ondersteunen. Ongepolijst omdat de foto’s gewoon rechtstreeks met plakband en al uit de eigen fotoboeken zijn overgenomen. In een interview vertelde Toering dat hij minimaal drie engelen op zijn schouder had zitten. Een oudere variant dus van het tegenwoordig zo populaire versje De engelbewaarder. Ooit geschreven door Pierre Kartner in de jaren zeventig, nu weer tot leven gewekt op eigen kosten De in 1947 geboren Toering was een veelzijdig man.

Acteur, regisseur, vertaler en schrijver van Frie-

3 2 | Keats!

se toneelstukken. Schrijver van het verhaal van de voorstelling De Emigrant dat onlangs in verband met het jubileum van Pier21 opnieuw in première ging in Theater Sneek. Acteur bij Tryater, jarenlang betrokken bij it Iepenloftspul in Jorwert. In 1987 kreeg hij de Obe Postmapriis voor zijn vertalingen in het Fries. In 2003 nog volgde de Fedde en Martha Bergsmapriis foar Frysk toaniel voor het toneelstuk Baarderlân over de teloorgang van de veehandel.

De kaatswereld kent Toering van de toneelvoorstelling Hee daar uit 2018 die hij schreef met de vorig jaar zo plotseling overleden dichter Baukje Wytsma. Voor hem altijd liefdevol aangesproken met ‘frou Wytsma’.

F C N O S TA LG I A

Met de engelen als reisgezelschap verschafte het schrijven van dit boek Toering ‘Doel en Treast’. Grotendeels geschreven in dichtvorm, zelf noemt Toering het ‘fers-ferhaaltsjes’. Een tijd vangen in woorden die bij die tijd pasten, karakteristiek, ‘koart kriemd’ maar met de nodige emotie. En laat het karakteriseren maar aan Toering over.

Toering weet een bepaalde tijd feilloos in woorden te vangen. Neem bijvoorbeeld het verhaal van die zo roemruchte finale op de Freule van 1964. Toering was de grote man, ging in de finale voorin staan omdat de grote man bij de tegenpartij Flip Soolsma een voorkeur voor de platte bal voorin had. Een eindstrijd ook die twee incidenten kende. En dan gaat het over beslissingen van keurmeesters.

‘Yn seit Molle’, weergaloos zoals de spanning wordt opgebouwd. Het is drie eersten gelijk en zes gelijk.

Een tusseninse:

‘Hy krijt him foar de linkerhân Lit him gean en sjocht dat de line opspat.

Dus: ‘Der uit!’

Jan sit achter de line Mei Molle njonken him Hy seit niks.

Fiif seis tellen stilte.

Elk hâldt de siken yn.

Dan sjocht Jan nei Molle.

Molle nei Jan En flústert him yn fan ‘yn’.

Jan wiist nei binnen De perktribune poerrazend Mâl en oerstjoer Wylst de bal grûn rekket Tipt der yn it omheech gean de line.

Yn dus.

Mei tank oan Molle.

Keats! | 33

Vuur

Als het startschot klinkt, duiken we in het diepe. We bijten ons vast in het doel. Water kan ons vuur niet blussen, want wij lopen letterlijk het vuur uit de sloffen om aan uw wensen te voldoen, omdat we vakidioten zijn. We houden van ons werk en laten het vuur in ons branden om van het vonkje een vlam te maken: van idee tot tastbaar product.

Welkom bij Van der Eems.

VANDEREEMS.NL EASTEREIN / HEERENVEEN

Voor wat het waard is, de onthulling van de definitieve waarheid. Romke wint die Freule zonder dat heit Jaap Toering er getuige van mag zijn. ‘Selde passy, selde poal’, en dus voelt Toering de aanwezigheid van heit en dat betekent dat het niets wordt op het kaatsveld met Romke Toering. Een buitenslag van Romke Toering met alles aan de hang betekent: ‘en sa ferliest heit eins de partij’. Op het Baarder kampke drie eersten achter tegen een prutspartuur. Douwe smid zegt ‘Hoe sit it sil it noch wat wurde hjoed?’

Het lot van heit Jaap Toering wordt dan beslist: ‘As jo de BMW dy’t dêr de hoeke op draait, nei hûs ta stjoere, winne wy it’. Want ‘De soan, hy fielt de heit gewoan’.

Kaatsen als het hele leven, dat kan bijna niet anders in een naoorlogs Littens als je de namen van de kaatsers allemaal opsomt: Evert Heeg, Anne Broersma, Tinus Santema, Piet Santema, Paulus Zijlstra en Arjen Toering. Allemaal ‘warber’ op het plein met een ode van drie zinnen aan postkantoorhouder Sippy Oosterhof:

‘Yn syn teepauze’ stoot de postkantoarhâlder mei in healfol kopke ta de doar út de arena yn Net op ‘e boppe slaan Troch de hoeken, bliksem!

Het poëziealbum van Romke Toering is kleurrijk terugkijken op het leven dat achter hem ligt. Hoelang dat leven nog zal duren is voor Romke alleen uit te drukken in het woord hoop. Maar wel heel origineel verpakt in een prachtige metafoor: ‘Hoopje dat de sûnens like stabyl en itselde bliuwt as ús heit syn benzinepriis. De man tankte altiten foar in tientsje. Doe’t hy foar it werom reizgjen amper genôch brânstof hie, betelle hy mei in gele print (25 gûne) en koe hy wer fierder toere’.

Met als les dat de tijd van leven voor Romke Toering net even kostbaarder is geworden. 

Keats! | 35

Keats! | 37

De formule is ienfâldich: ‘Wy dogge it mei syn alle

TC-LEDEN JEUGD FERT De Technyske Kommisje (TC) fan de KNKB sjocht mei nocht werom op it keatsjier 2023. Luutske Dotinga, Antje Allema en de oare leden fan de TC fertelle yn dit ferhaal sels wat it moaie is oan harren wurk.

TEKST: LUUTSKE DOTINGA FOTO’S: LIEUWE BOSCH EN HENK BOOTSMA

Stiens - Wy stean op it keatsfjild yn Stiens en sjogge hoe as 366 bern en harren âlden harren fermeitsje op dizze prachtige tredde septimberdei. Oft wy, Antje en Luutske, in stikje skriuwe wolle yn ‘e keats?

Fansels! Op dizze KNKB-slotdei fan de jeugd kin al-

3 8 | Keats!

les! Dit is wêr’t wy it foar dogge, alle bern yn it fjild!

In bombidich grut fjild mei 75 perken op ‘e iisbaan yn Stiens. It ûnmooglike is mooglik makke. De formule dêrby is ienfâldich, we dogge it mei syn allen!

De wichtichste partijen derby binne de feriening en de Technyske Kommisje-leden (TC)!

Bûnsbestjoerder Luutske, mei jeugd en oplieding yn har portefeuille, jout oan dat de funksje fan TC-le-

TC - L E D E N

en!’

TELLE OER HARREN WURK AS TC-LID den in wichtige dragende kracht yn it KNKB jeugdkeatsen is. Fandêr dat hjir no de klam op leit.

De TC-leden foarmje in moai tiim De TC-leden ha harren ferline jier útsprutsen, ,,Wy meitsje in hichtepunt foar de jeugd yn dit 125-jierrich jubileumjier fan de KNKB. En dat dogge we mei syn allen, mei alle kategoryën! Elts TC-lid nimt de ferant­wurdlikens foar de eigen kategory! Tagelyk komt ta uting hoe ienriedich de TC-leden binne en dat se in moai tiim foarmje!

Hoewol’t it Fryske keatsspul foaral yn ‘e maitiid en simmer op de fjilden foar it ljocht komt, binne de leden van de technyske kommisje al fier foarút bij elkoar west om it seizoen ta te rieden. Dy tarieding

hat as doel om de wedstriden foar alle keatsers sa optimaal mooglik te meitsjen. Dit rint it hiele seizoen troch oan’t yn septimber/oktober wêr’t de leden de nije keatsaginda alfêst foar it takom keatsseizoen ûnder eagen krije.

TC-lid wurde is ien, mar bliuwe is in ding! As âlder kinne je bygelyks samar frege wurde om TC-lid te wurden. Dat is foar de measte minsken net ienfâldich om dêr ‘ja’ op te sizzen. Fragen as: ‘Doch ik myn bern net tekoart, kin ik it wol bijlotsje en doar ik wol yn it iepenbier te praten?’, binne de earste gedachten dy’t je as âlder troch de holle sjitte. En as je dêr dan út binne en ‘ja’ sein ha, komme der noch folle mear fragen by.

Keats! | 39

Oansprekpunt Je begjinne it seizoen as TC-lid mei in praatsje, in wolkom en ek wurdt der fuortendaliks dúdlik makke dat der in protte kin en dat der saken perfoarst net kinne. As TC-lid binne je it oansprekpunt foar de kategory keat­sers en foar âlden. Sadwaande krijt de funksje al gau in ‘sosjaal aksint’ omdat je de minsken ûntfange en sjen moatte. Dêrneist sjocht de TC’er nei de kwaliteit fan de keatser en nei de winsken fan de keatser. Foar de wedstriden wurde de keatsers troch de TC yndield en wurdt der oan de hân fan de opjefte bepaald hoe grut de ferskate klassen wurde.

Dat wringt en skuert betiden. Eltsenien hat in eigen miening en jout dizze faaks ek. Meastentiids slagget it om it elts nei it sin te meitsjen. Ek nimt de TC kontakt mei de feriening op, besprekt de yndieling fan it fjild en stipet de feriening wêr’t it kin. Bijgelyks it bylotsjen en it ferrin fan de dei leunt ek faak op de skouders fan de TC. De TC’er opserfeart, soarchet, heart en sjocht nei de kategory wêr’t hy as sy foar stiet. Eksperiminten en fernijings wurde útprebearre wat faaks fia de TC’er rint. Koartsein, de TCer rint op yntensive wize mei in kategory mei en hat In wichtige funksje yn it keatsen!

Inkele TC-leden oan it wurd: Antje, wat is it wichtigste watsto as TC-lid dit seizoen hân hast? ,,De gearwurking mei Marco as TC’er by de famkes.

Tegearre sykje nei de goeie A en B-klasse, somtiden oare fammen de kâns jaan, al joech dat ek wolris wat kommintaar. Wy ha it ússels net altiten maklik makke troch it útsetten fan keatsers en it bylotsjen fan keatsers. Hjir ha wy in protte fan leard! Tegearre ha wy der in moai en sportyf jier fan makke mei somtiden ferrassende partoeren dy’t mei de priizen nei hûs giene!’’

40 | Keats!

Reindert, wat wie it moaiste barren yn dyn kategory? ,,As âld-Achlumer fûn ik it NK skoaljonges op ‘it fjouwerkant’ yn Achlum it ôfrûne jier it hichtepunt. Sels ha ik dêr it keatsen leard en it wie moai om te sjen hoe’t de skoaljonges fan no dêr spannende partijen keatsten. Der wiene ferrassende útslagen en oan de ein fan de dei in terjochte winnaar!’’

Rintsje, hoe bisto en TC-lid en coach? ,,Ik bin TC-lid wurden om de fammen en âlden te fasilitearjen. In moai keatsseizoen wêr’t je eltse keatser groeien sjogge. Elts boekt foarútgang op syn eigen wize en nivo. Hjirtroch hoopje ik dat alle keatsers oan de ein fan it seizoen sizze kinne dat se wer in protte leard ha! Ik jou sawol yn de rol as TC-lid en as coach de fammen tips. Ik wiis se hoe as se it bêste hannelje kinne en brûk de sterke en swakkere kanten fan de keatsers. Ik wiis se ek op de sterke en swakke kanten fan de tsjinstanners. Dy beide kanten brûk ik ek foar de yndieling fan de kategoryën as TC-lid.’’

Baukje, wêr hasto it meast fan genietsje kinnen? ,,Der is in soad wêr’t ik fan genietsje koe dizze simmer, mar de groei dy álle keatsende welpenfamkes sjen litten ha, dat wie it moaiste! It famke dat yn it begjin fan it jier skruten tusken de linen stiet te keatsen. It famke dat de kop net mear hingje lit mar har rêch rjochtet en de wedstriid nei har ta lûkt. It famke dat elke wike tûker begjint te keatsen en it spultsje hieltyd better lêze kin. De famkes, dy’t mei harren strieljende gesichten fan it fjild ôfrinne, mei einliks alwer in krâns as priis.

It allermoaiste momint wie foar my de wedstriid yn Ysbrechtum. Tusken twa omlopen troch sitte welpefamkes mei-inoar yn ‘e sinne yn it fjild. In momint fan ûntspanning. Fruit en snoep wurde mei-inoar dield, it laitsjen en gicheljen giet oer it fjild, de wille en freonskip spat der fan ôf. Sa’n gouden groep famkes yn sa’n

goeie sfeer, dat is wêr’t ik it allermeaste fan genietsje kin!’’

Marion, wat oerleist wolris mei oare TC-leden? ,,Ik oerlis somtiden wol mei oare TC-leden. We ha in groep wêryn wy elkoar befreegje of tips jouwe.

In foarbyld hjirfan is dat ik graach witte wol hokker kriterium sy brûke foar in A-klasse keatser en oft sy ek sjogge nei bijgelyks de leeftyd fan de keatser. We prate dêrby ek oer de mintale ûntwikkeling yn it keatsspul.’’

Pieter, hoe sjochsto nei ‘differentieel’ keatsen?

Sport is it leukst as je sels ynfloed ha op je eigen sukses. Dat jildt seker foar it keatsen om’t je mar tegearre of mei syn trijen in partoer binne. Dêrom binne der dit jier as pilot ferskate wedstriden yn mear as twa klassen keatst. De bern dy’t noch wat mear leare meie, kinne sa mear fertrouwen krije yn harren eigen spul. Wy sjogge dat werom yn harren keatsen letter yn it jier.

Fertrouwen is de basis. 

Marten, do giest noch in kategory troch, wêrom? ,,Ik gean noch in jier troch om de keatsers en de fer­ ieningen te stypjen. Ik wol graach myn keats-ideeën diele yn ‘e keatssport. It is in moai spultsje en dat jout foldwaning. Ik wol mei elkoar de skouders der ûnder sette om dizze moaie sport te behâlden foar ús bern.

Mei syn allen meitsje we der wat moais fan!’’

Anne Symen, wat fynsto it moaste as TC-lid? ,,It allermoaiste as TC-lid is dat je der foar soargje kinne dat alle bern yn ferskate klassen op in eigen nivo keatse kinne. Dus mear jeugd KNKB keatse. Ek fyn ik it prachtich om mei de keatsers yn petear te gean. Wat fine de bern, hoe sjogge sy it keatsen, moat it oars?

De keatser sintraal! As TC-lid kin ik sizze dat we dit jier leard ha dat der somtiden maatwurk levere wurde moat om de dei net te lang te meitsjen. Op nei 2024!’’

Willem, wat fynsto as ‘earste-jiers’?

De leden van de TC zijn: ,,Myn earste jier as TC-lid by de welpejonges is my goed befallen. Ik doch dit tegearre mei Rutmer dy’t al in betûft TC-lid is. Dat hat it foar my makliker makke. Ik sjoch út nei takom jier by de pupillejonges en bin benijd hoefolle progresje de jonges allegearre meitsje. Ik hoopje dat ik de TC-funksje nei tefredenhyd fan oaren dien ha. Oan’t takom jier!’’

Idske Zijlstra, Reindert Oosterbaan, Baukje de Vries, Willem Koopal, Marja van der Wal, Kristiaan Kaper, Antje Allema-Dantuma, Marion de Witte, Pieter Hofstee, Rintje Joustra, Marco van der Goot, Albert Bouma en Anne Symen Hoekstra.

Keats! | 4 1

Mei-inoar bin we klear foar de takomst!

Haaima Hylkema, grutske sponsor fan de knkb

Haaima Hylkema voor iedereen

Dealer van: Abarth, Citroën, Fiat, Fiat Professional, Jeep, Opel, Peugeot en Suzuki Erkend reparateur van: Alfa Romeo & DS Eurorepar Car Service Duurzame zakelijke mobiliteitsoplossingen Vestigingen in Burgum, Dokkum, Drachten, Emmeloord, Franeker, Heerenveen, Leeuwarden, Sneek en Wirdum.

www.haaimahylkema.nl

kwaliteit in zakelijke mobiliteit

www.fgdlease.nl • 058 – 20 10 180 • info@fgdlease.nl

Empatec is een ambitieus werkleerbedrijf. Wij geloven in werk en de functie ervan voor mens en maatschappij. Wij bieden zinvol werk aan medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt.

Onze Helden van Empatec werken bij Empatec Hout, Metaal, Verpakken, Natuurbeheer, Hoveniers, Publieke Werken, Facilitaire Services en de Kas. Of via Detachering & Coaching bij een regulier bedrijf.

Het zijn allemaal vakmensen.

Wij zijn een trotse sponsor van de KNKB, samenwerking is wat ons bindt!

Samen prestaties leveren, van elkaar leren en kansen benutten maar ook leren van onze fouten.

Samenwerken in een team. Elkaar helpen want teamwork staat voorop bij ons beiden!

En daarom is Empatec trotse sponsor van de KNKB. Teamwork tussen KNKB Omdat samenwerken ons verder brengt.

ZIER WERKPLE EDRIJF FAMILIEB ID VEILIGHE

en Empatec? Scan de QR-code.

ALPACAHIER?!

Tijdens een sponsorbezoek aan de trouwe sponsor van de KNKB Koston Noord vertelde eigenaar Aant Buisman als groot kaatsliefhebber dat hij de Alpaca’s nog eten moest geven. Het bruggetje naar een eerder bezoek aan ballenmaker van de KNKB Jan Scheepvaart was snel geslagen. Jan vertelde vol passie over het maken van ballen en dus ook over te gebruiken producten. Het contact tussen beide mannen en de ruildeal was snel gemaakt: twee kaatsballen voor twee zakken Alpacavacht.

De folsleine redaksje fan de Keats! sprong op de banken doe’t Hendrik Leegstra fan it bûnsburo tidens de redaksjefergadering sei: ‘Witte jim wol dat Scheepvaart alpacafacht yn de keatsballen docht?’ De fragen skeaten oer tafel: sûnt wannear is dit? Binne de ballen dan wol swier genôch? Hoe sit it mei reinwetter? Wêr komme dy fachten wei? Unanym besleat de redaksje dat Scheepvaart ris oan de tosk field wurde moast oer dizze bysûndere oanpassing oan ‘ús’ keatsballen.

TEKST: JANNEKE DE BOER FOTO’S: PIET DOUMA Op besite yn it iennichste profesjonele keatsballe-atelier fan de wrâld wurdt de spanning hiel gau ûnderút helle troch heit en soan Jan en Michiel Scheepvaart: ,,Oer dat hier? Och minske, dat brûke wy al jierren!’’ Sa reagearret Scheepvaart senior ferbjustere op de fraach nei it alpacawol. ,,Heden…, dat brûkten wy al

4 4 | Keats!

K E AT S B A L L E N

doe’t ík noch keatste, yn 2016…’’ follet Scheepvaart junior oan. Dêr gie de scoop.., dochs bliuwe wy nijsgjirrich nei it hoe en wat en prate yn it smûke Makkumer atelier fierder mei de famylje Scheepvaart.

‘Hynstehier? Dat brûkten se yn de tiid fan koetsen en freules’ ,,Alpacahier is fólle skjinner. En boppedat, kowehier krûpte dy altyd yn de hannen op. Dan moatst alle jûnen mei de pinset de hannen leechklauwe. Dat is mei alpacahier hielendal net sa. Keallehier hie’k it leafste, mar dat krije je mei dy iepen stâlen ek hyltyd minder; se skeare se net safolle mear. Plus, boeren sitte der hielendal net op te wachtsjen, dan krige ik sekken fol, mei foaral stront’’, seit senior.

foarstoppe, Michiel en syn heit wurkje de ballen ôf en naaie se ticht. It hiele proses kostet in oere de bal. ,,Fan it alpacahier giet der mear yn de ballen, in grouwe hânfol, mar it gewicht fan de ballen bliuwt gelyk.

We weagje se stik foar stik tot se 24 gram swier binne.

Neffens ús nimt dit hier minder wetter op en bliuwt de fertroude kwaliteit oerein. We meitsje sawisa elts jier 150 ballen foar de PC en 50 foar de Freule’’, seit Michiel. ,,Sûnt in skoftke wurkje wy yn in VOF en bin ik hjir meardere dagen yn ‘e wike oan it wurk. It is in bysûnder kultuerhistoarysk ambacht, dêr’t eins wolris wat mear oandacht foar wêze mei op provinsjaal en Europeesk mêd.” 

‘Alpacahier is skjin en it kin goed tsjin wetter’

Al tritich jier wurde oan de Makkumer Bleekstraat keatsballen makke, en yn al dy tritich jier is dêr net ien hynstehier brûkt, sa seit senior: ,,Hynstehier? Haha, dat brûkten se yn de tiid fan de koetsen en de freules…

Salang’t wy dit ambacht útfiere brûke wy kowehier.

En sa no en dan betinke je ris wat nijs. Krekt lykas de pûnsmasines. Earder knipten we alle lear mei de hân, de pûnsmasines hawwe it wurk in stik makliker makke.

Wy hawwe hjir ek wol studinten hân dy’t meitochten en bygelyks de ôfsûging oanlein hawwe. Sa giet dit âlde ambacht stadichoan mei syn tiid mei.’’

Jan Scheepvaart: ,,We hoege it moaiste hier net, dat wêr’t se mei spinne. Dat hat ek in skoft in rage west, witst wol dat de Súd-Amerikaanske Indianen en sa allegearre yn klean fan alpacahier rinne? Doe tocht ik, dan moat it ek goed tsjin wetter kinne. We krije it hier oeral en nergens wei, soms wol pûden fan 80 kilo.

Earder hawwe we trouwes ek wolris skieppewol prebearre. It minste oan it alpacahier is dat der in protte migjeboel yn sit. Rûpkes ek. Mar fierder is it wol hiel skjin, der sit gjin stront yn dizze fachten.’’

Yn Kaatsatelier Scheepvaart wurket de famylje yn in VOF jierliks oan sa’n 2000 keatsballen. Elke bal wurdt troch mem Margreet Scheepvaart yn elkoar setten en

Keats! | 4 5

r Supporte van keatsen!

Samen zijn wij een team

FRL verzorgt al jaren de bezorging van magazine Keats! Als logistieke partner bezorgen wij méér dan alleen de verpakking; we bezorgen het harde werk van de organisatie en hun team. Met dezelfde aandacht en energie werken we aan de beste logistieke oplossing die bij jou past.

frlgroep.nl

KABOUTERS

ALLE KABOUTERS MET EEN PRIJS NAAR HUIS OP SINTEKLAZEPARTIJ

Keats! | 47

Ongeveer 65 kinderen waren paraat op de Sinteklazepartij voor kabouters in Franeker en natuurlijk mocht de naamgever met zijn assistenten niet ontbreken. Voor de ‘gelovigen’ onder de kabouters - de jongste categorie is geboren in 2017 - zorgde de aanwezigheid van sinterklaas voor extra spanning natuurlijk.

Het betrof een vrijeformatie partij waarbij de kabouters zelf mocht kiezen met wie zij of hij ging kaatsen. ‘Soks fielt foar de bern wat

4 8 | Keats!

nofliker’, zo zei Afke Hijlkema van de KNKB. Het gaat bij de kabouters om de leeftijdsgroep van 6-9 jaar en de deelnemers werden ingedeeld in twee categorieën. De jongste groep van 6 jaar vormde een categorie en de kinderen in de leeftijd van 8-9 jaar vormden de tweede categorie.

Na afloop kregen alle deelnemers een voorraad pepernoten en een shirt met daarop de tekst van de partij als herinnering mee naar huis. De partij is onderdeel van het

kabouterproject dat wordt gefinancierd met steun van de provincie Fryslân. De Sinteklazepartij is onderdeel van het activiteitenaanbod met als doel het aanbod te vergroten en te verbreden.

Bijvoorbeeld met wallbal in de klas in samenwerking met de Stichting Score en meer kabouterwedstrijden in de zomer.

Via de nog te ontwikkelen E-learnings kunnen trainers meer te weten komen over de kaboutercategorie terwijl er in 2024

wordt gestreefd naar minimaal tien kaatspleinen die een belijning krijgen om te kaatsen of te muurkaatsen. Bovendien wordt er een zogenaamde keatsapp ontwikkeld die het kaatsnieuws gerichter naar fans en kaatsers moet brengen.

Alle beginnende kabouters waren ingedeeld op geboortejaar. Poule Pepernoot waren de kinderen uit 2017. Poule Marsepein, geboren in 2016-2015. Poule Chocolade, geboortejaar 2014. Poule Ozosnel, de gevorderde kabouters.

De uitslagen: Poule Pepernoot: 1. Idsert Stenekes & Tys van Wijngaarden; 2. Eelke Germ Visser & Ruben Tolsma; 3. Ydwer Visser & Nyke Geertsma.

Poule Chocolade: 1. Rowan Gilliam & Lieuwe Greidanus; 2. Ella Postma & Marylse Hiemstra; 3. Dean Boonstra & Nigel Haitsma.

Poule Marsepein: 1. Jilmar Merkus & Hylke Jansen; 2. Lotte Bakker & Jildou Tolsma; 3. Herre Dijkstra & Jilke Hoekstra; 4. Melle Wiersma & Ids Politiek.

Poule Ozosnel: 1. Niek Thomas Algra & Hielke Wybe Hoornstra; 2. Jurrit Reitsma & Ties Kingma; 3. Riemer Visser & Thieme Boonstra; 4. Sipke Piersma & Tjalling Sietsma.

Keats! | 4 9

Boek 75 jaar lanenkaatsen: namen, herinneringen en prijzen

LANENKAATSEN STAAT OP ZELFDE HOOGTE ALS DE PC Wij zitten nog niet eens aan de tafel of de naam van Wiebe van Dijk valt al. De auto is net geparkeerd op de Schilcampen in Franeker voor SeerdenSport. Eigenaar Ludwig Seerden heeft mij joviaal binnengelaten met een ‘Kom der in, seun’, en wij hebben het al over het Lanenkaatsen. En over Wiebe van Dijk, die samen met Willem van Keulen de enige is die het originele klavertje vier heeft. Dat wil zeggen, hij heeft alle leeftijdscategorieën gewonnen.

TEKST: HEIN JAAP HILARIDES FOTO’S: JOACHIM DE RUIJTER Ludwig Seerden heeft trouwens zelf in vier van de vijf categorieën de eerste prijs gehaald. Alleen de prijs in de jongste categorie heeft hij niet gewonnen. Maar ja, hij is dan ook geen echte Harlinger. Wel is hij via zijn

5 0 | Keats!

'groatmoeke' een kwart Harlinger. Of in de woorden van Wiebe van Dijk: ‘Dou bist en bliifst ’n klokkedief.

Dus, jonges, horlôzjes in de bús!’

Simon en Wiebe van Dijk We hebben het sfeertje van het Lanenkaatsen meteen te pakken. Het geouwehoer op en om het veld, de

L A N E N K A AT S E N

en een tante van de schrijver van het rijke en prachtige boek over de geschiedenis van het Lanenkaatsen, Niels Outhuijse. (zie foto) Ludwig Seerden heeft een speciale herinneringsmedaille gemaakt ter nagedachtenis aan Siebo Homminga en alles wat hij voor het Lanenkaatsen heeft gedaan en betekend. Maar de familie Outhuijse loopt helemaal als een rode draad door de geschiedenis van het Lanenkaatsen. Opa Nico, waar Niels naar is vernoemd, blies de partij met de zachte bal nieuw leven in. Dat was in de jaren vijftig van de vorige eeuw.

Hij was jaren bestuurslid. Zijn zoon Theo trad in zijn voetsporen en diens zoon Niels heeft het stokje weer overgenomen. Het is een traditie die precies bij het Lanenkaatsen past.

Johannes Brandsma strijd om de prijzen en een paar illustere namen. Een paar uur lang praten we over het Lanenkaatsen, oftewel het kaatsen met de zachte bal. Met af en toe een uitstapje naar het gewone kaatsen.

De reden is namelijk het boek 75 jaar Lanenkaatsen.

Het eerste exemplaar is, jawel, uitgereikt aan Wiebe en zijn oudere broer Simon van Dijk. De laatste is al vanaf het allereerste begin betrokken bij het Lanenkaatsen, als kaatser en als langst zittende hoofdscheidsrechter van 1969 tot en met 2016. Het Lanenkaatsen is voor hen een van de belangrijkste weken van het jaar, net zoals voor de hoofdklassers Kees van der Schoot en Dylan Drent. Voor hen staat de zachte bal-partij in Harlingen gelijk aan de PC in Franeker.

Siebo Homminga en de familie Outhuijse Een andere Harlinger coryfee in het boek is Siebo Homminga. Hij is in 2019 overleden en was eigenaar van muziekzaak Hompy. Maar net zo belangrijk: hij was zevenendertig jaar secretaris van het Lanenkaatsen. Siebo zijn vrouw Jannie was een zus van de oud-voorzitter van het Lanenkaatsen Theo Outhuijse,

Niels Outhuijse heeft in het boek per jaar een overzichtje gemaakt van de winnaars en koningen van de partij. Daarnaast komen vele bijzonderheden voorbij.

Het boek tilt op van de namen van deelnemers en er zitten QR-codes in. Een daarvan is gelinkt aan het laatste interview met Johannes Brandsma. Kort daarna overleed de grote kaatser. Brandsma won het Lanenkaatsen diverse malen, waaronder drie keer achterelkaar in de jaren 1976, 1977 en 1978.

De klasse-indeling was vroeger anders. Er is ooit gestart in 2 groepen, die in de loop der jaren zijn uitgebreid naar 5 groepen (sinds 2012) bij de heren. Wiebe van Dijk heeft ook deze groep gewonnen. Hij is dus als enige in het bezit van het officieuze klavertje 5. Het klavertje 4 kun je alleen winnen als je in de groepen 1 (t.e.m.16 jaar); 2 (17-35 jaar); 3 (36-49 jaar); en 4 (50-59 jaar) hebt gewonnen. Groep 4 was vóór 2012 de groep 50 jaar en ouder.

Keats! | 5 1

Trotse partner van de KNKB

nhlstenden.com

Er is een mooie anekdote over De Brand. Lanenkaatser Pummie Nagel lootte bij Brandsma. Iedereen riep: ‘Seun, dou winst ut Lanenkaatsen dit jaar!’ Maar in de eerste partij kwamen ze met 3-0 achter. Pummie vroeg De Brand: ‘Wêr bistou met bezig, Johannes? Wij suden de pertij fandaag toch winne?’ ‘Let maar even op!’ had Brandsma gezegd. En toen ging het los. Met veel geluk, volgens Brandsma, pakten ze die omloop en de krans. Zo wonnen Pummie Nagel en Doede van der Hoek met De Brand het Lanenkaatsen dat jaar.

Die opmerking kwam echter niet uit Harlingen, maar van zijn eigen vader Henk Seerden die zei: ‘D’r mut ’n Franeker op ’t geld fan de Harlingers passe.’ Ludwig Seerden werkte jarenlang op de bank in Harlingen en deze klus is hem dan ook wel toevertrouwd.

Lanenkaatsen is uitgeroepen tot ‘immaterieel erfgoed’ De naam van één grote kaatser is nog niet genoemd, Hotze Schuil. Hoewel hij liever met de harde bal kaatste, heeft hij ook meegedaan aan het Lanenkaatsen, met éénmaal een eerste prijs in 1983. In het jubileumjaar 2024 zal het Lanenkaatsen met een fototentoonstelling terugblikken op de rijke historie van het kaatsen op straat. De jubileumcommissie richt dan ook een ruimte voor Hotze Schuil in. Het is namelijk honderd jaar geleden dat de Harlinger kaatser met een iconische status werd geboren.

Tot slot is het nog het vermelden waard dat het Lanenkaatsen is uitgeroepen tot ‘immaterieel erfgoed’.

De aanvraag hiervoor is gehonoreerd. Met andere woorden, 2024 is een fantastisch jaar om het 75-jarig jubileum van het Lanenkaatsen te vieren. 

Ludwig Seerden Een andere naam die in dit stuk niet mag ontbreken is Ludwig Seerden. Seerden is namelijk derde op de ranglijst van het klassement aller tijden. Ook is hij al bijna vijfentwintig jaar de Franeker penningmeester van het Harlinger Lanenkaatsen. Dit gegeven moest wel tot een reactie leiden.

Keats! | 5 3

Wat wie it in moai keatsjier Takom jier is LC der wer by

Fanôf

€1,50 Lês it takom seizoen ek yn LC.

wyks

Neat misse fan it nijs? Nim in abonnemint foar € 1,50 wyks.

abonneer.lc.nl

Speedbooks en KNKB: tegeare in boppeslach Speedbooks vindt het belangrijk om het kaatsen in Friesland te ondersteunen, vanwege de culturele en historische waarde van de sport en de voordelen die het biedt voor de samenleving. Daarom is de financiële rapportagemaker uit Heerenveen al sinds 2016 een belangrijke sponsor van de KNKB. Kaatsen is meer dan alleen een sport; het is een traditie die van generatie op generatie wordt doorgegeven en die bijdraagt aan het behoud van de Friese cultuur en erfgoed. Met het ondersteunen van de Friese Kaatsbond willen wij helpen deze rijke traditie levend te houden en te koesteren.

Deel van onze sponsorbijdrage wordt gebruikt om jongeren aan te moedigen deel te nemen aan kaatsen. Het stimuleren van fysieke activiteit is belangrijk in een tijd waarin zittende levensstijlen en gezondheidsproblemen steeds meer voorkomen.

De Friese Kaatsbond heeft ons inziens ook een belangrijke rol in het behouden van de Friese taal. De kaatssport wordt vaak beoefend in het Fries en draagt zo bij aan het behoud ervan.

Door de bond te ondersteunen willen wij bijdragen aan een sterke en levendige Friese samenleving en aan het behouden van waardevol erfgoed voor toekomstige generaties.

Speedbooks maakt professionele rapportagesoftware, waarmee je eenvoudig de jaarrekening maakt. En financiële rapportages, zoals liquiditeitsprognoses, (budget-) begrotingen en exploitatie forecasts.

Het Excel-based programma, dat inmiddels meer dan 10.000 gebruikers heeft, koppelt met alle bekende boekhoudprogramma’s.

Speedbooks is een ‘must have’ voor accountants en controllers, eigenlijk voor iedereen die met financiën te maken heeft.

Doe meer in minder tijd!

Lees meer op: www.speedbooks.com

GRAND CAFÉ DE DOELEN Grand Café De Doelen Breedeplaats 6, 8801 LZ Franeker (0517) 383256 info@dedoelen-franeker.nl www.dedoelen-franeker.nl

Of u nu komt voor een dampende cappuccino met een stuk huisgemaakte appeltaart of een uitgebreid diner met voor- én nagerecht: Bij De Doelen bent u aan het juiste adres!

De �tel GrandCafé past dan ook erg goed bij ons. We ontvangen de meest uiteenlopende gasten, en doen ons best om iedereen een top middag of avond te bezorgen!

Naast lekker eten en drinken beschikt Grand Café De Doelen over een fris en modern hotel met een ruim kameraanbod. Als klap op de vuurpijl: middenin het historische centrum van Franeker! De kamers bieden stuk voor stuk een mooi uitzicht over de binnenstad. Daarnaast zijn ze licht ingericht en beschikken ze over de meest populaire faciliteiten. Naast een douche, toilet, televisie en comfortabele bedden hee� u overal gra�s Wi-Fi en zijn de kamerprijzen inclusief ontbijt.

VR EN ZA 5&6 JAN

Wallball Junior Open Stichting Score 5 & 6 januari Menaldum

Wallball Dutch Open 27 & 28 januari

ZA EN ZO 27 & 28 JAN

Wallball Recreatietoernooi 18 februari Franeker

ALV 2024 Woensdag 27 maart

ZO 18 FEB WO 27 MRT

Marrit Zeinstra “ Ieder stapje kan voor iemand al een topprestatie zijn ” “Om de Fouljus PC van Weidum te winnen en daar tot Koningin gekroond te worden was voor mij zó leuk en super mooi. Eindelijk! Echt een bekroning voor mij. Soms moet je andere stappen zetten voor het gewenste resultaat. Ik hou dat als kaatstrainster mijn pupillen nu vaak voor: als je iets wilt bereiken, train dan goed en hard, maar zet ook eens een andere stap.

Die gedrevenheid heb ik nu ook in het helpen en begeleiden van mensen voor wie sporten niet de normaalste zaak van de wereld is. Mensen stimuleren en begeleiden. Om stapje voor stapje verder te komen en gezonder te worden.”

Marrit Zeinstra (Peins 1997) won in 2020 met haar partuur Manon Scheepstra en Nynke Sijbrandij de Frouljus PC van Weidum en werd gekroond tot Koningin. De kaatskampioene studeerde sportkunde in Groningen en is begaan met sport en gezondheid.

Lees haar verhaal:

@marrit.zeinstra @marrit_zeinstra Foto www.inspireerdewereld.nl © Erikjan Koopmans

5 6 | Keats!