24
Wetenschap - promotieonderzoek
Ontstaan en behandeling van kniepeesblessures
Fysiotherapie en injecties bij patella tendinopathie Tekst: Mathijs van Ark
Samenvatting Patella tendinopathie ofwel jumper’s knee is een blessure die vaak langdurig klachten geeft. De ontstaanswijze en beste behandeling van patella tendinopathie is nog onduidelijk. Het doel van mijn onderzoek was meer inzicht te krijgen in de ontstaanswijze en behandeling van deze blessure. Mijn onderzoek toont onder andere aan dat de structuur van de kniepees van gezonde adolescente volleyballers niet verandert door zware belasting. Daarnaast is aangetoond dat twee nieuwe fysiotherapeutische oefenprogramma’s de pijn tijdens een seizoen kunnen verlichten zonder dat de sportbelasting aangepast hoeft te worden. Opvallend was dat deze oefenprogramma’s (vier weken) geen direct effect hadden op de afwijkende structuur en verdikking van de kniepees. Een systematisch literatuuronderzoek liet zien dat corticosteroïdeninjecties nadelig zijn. De overige injectiebehandelingen lieten positieve resultaten zien. De positieve resultaten na injectie kunnen echter ook het gevolg zijn van het oefenprogramma na de injectie. Omdat oefenprogramma’s in de literatuur slecht omschreven zijn, is een oefenprogramma ontwikkeld voor patiënten die worden behandeld met een injectie in de pees. Dit oefenprogramma bleek goed uitvoerbaar en de eerste resultaten van een injectie met plaatjesrijk plasma gecom-
bineerd met het oefenprogramma waren voornamelijk positief. Mijn proefschrift heeft bijgedragen aan de kennis over de ontstaanswijze van de patella tendinopathie en toont aan dat er een belangrijke rol voor fysiotherapeutische oefentherapie in de behandeling is weggelegd.
Inleiding Patella tendinopathie is een veelvoorkomende overbelastingblessure van de kniepees. Het komt met name voor bij springsporters zoals volleyballers en basketballers en kan een grote impact hebben op sport- en zelfs werkparticipatie. Patella tendinopathie is een blessure die langdurig klachten kan geven en moeilijk te behandelen is. Ondanks een toename van onderzoek op het gebied van tendinopathieën is het nog steeds niet duidelijk hoe een patella tendinopathie ontstaat en wat de beste behandeling ervan is. Het algemene doel van dit promotieonderzoek was daarom om meer inzicht te krijgen in de ontstaanswijze en behandeling van patella tendinopathie. Specifieke doelen waren: 1. het bepalen van het effect van belasting op de structuur van de patellapees; 2. het bepalen van het effect van twee nieuwe fysiotherapeutische oefenprogramma’s voor de behandeling van patella tendinopathie op pijn en de structuur van de pees tijdens een seizoen; 3. het bepalen van de rol van fysiotherapeutische oefentherapie en injectiebehandelingen bij patella tendinopathie.
Mathijs van Ark studeerde Bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen en fysiotherapie aan de Hanzehogeschool Groningen. Zijn promotieonderzoek heeft hij uitgevoerd bij het Sportmedisch Centrum van het UMC Groningen en het department of physiotherapy aan Monash University in Melbourne (Australië). Momenteel is hij werkzaam bij de opleiding fysiotherapie aan de Hanzehogeschool Groningen. Titel proefschrift: Patellar tendinopathy – physical therapy and injection treatments Promotiedatum: 30 september 2015, UMC Groningen
FysioPraxis | februari 2016
Effect van belasting op peesstructuur Het effect van belasting op de structuur van de patellapees is onderzocht door middel van een echografische studie waarbij gebruikt is gemaakt van een relatief nieuwe beeldvormende techniek speciaal voor pezen, genaamd ultrasound tissue characterization (UTC). De structuur van de patellapees van adolescente volleyballers (16-18 jaar) werd tijdens het spelen van een volleybaltoernooi vijf achtereenvolgende dagen gemeten. Deze studie toonde aan dat structuur van de patellapees van adolescente volleyballers gemeten met UTC over het algemeen niet verandert gedurende vijf cumulatieve dagen van belasting van de pees. Wanneer er hypo-echogene zones (echografische afwijking op reguliere echografie) in de patellapees aanwezig waren voor aanvang van de belasting, kan cumulatieve belasting over meerdere dagen wel leiden tot een verdere disorganisatie van de structuur van de patellapees.
Behandeling tijdens seizoen Om de effecten van twee fysiotherapeutische oefenprogramma’s ter vermindering van pijn tijdens een seizoen te onderzoeken, is een gerandomiseerd klinisch onderzoek uitgevoerd. Hieraan namen nog sportende volleyballers en basketballers met een patella tendinopathie deel. De deelnemers trainden of speelden ten
Promotieteam: prof dr. R.L. Diercks, prof. dr. J.L. Cook, dr. J. Zwerver, dr. I. van den Akker-Scheek Weblink proefschrift: http://wqd.nl/hHfz Hoe bent u tot dit promotietraject gekomen? In eerste instantie ben ik bij het UMC Groningen begonnen als junior onderzoeker op de patella tendinopathie. Nadat ik met succes een aantal subsidies had aangevraagd om dit onderzoek in Australië voort te zetten, is het een promotietraject geworden. Waarom dit onderwerp? Sportmedische blessures hebben altijd mijn interesse gehad. Deze blessure in het bijzonder kwam vaak voor in mijn