in de praktijk
Script Concordance Test:
Klinisch redeneren in onderwijs en beroepspraktijk De Script Concordance Test (SCT) is bedoeld om het klinisch redeneren in onzekere situaties te beoordelen zoals die zich voordoen in de dagelijkse fysiotherapiepraktijk. In dit artikel beschrijven we hoe de SCT ontwikkeld is en welke mogelijkheden de SCT biedt als instrument om kritisch te reflecteren op de kwaliteit van het klinisch redeneren in onderwijs en beroepspraktijk. Tekst: Marjo Maas
De SCT bestaat uit een aantal korte klinische cases (scripts) die representatief zijn voor een bepaald klinisch domein. De antwoordsleutel laat verschillen in opvatting toe, mits deze verschillen in overeenstemming zijn met de verschillen tussen experts op dat domein. De HAN-opleiding fysiotherapie heeft de SCT geïntroduceerd als een aanvulling op de traditionele casustoets en de performancetoets. Een pilotstudie, waarbij ook Saxionopleiding fysiotherapie betrokken is, heeft laten zien dat de SCT ook mogelijkheden biedt als voortgangstoets. Het komende jaar krijgen fysiotherapeuten in de eerste lijn ook de mogelijkheid om de toets te maken en feedback te ontvangen.
Klinische besluitvorming De beschikbaarheid van wetenschappelijk bewijs voor de beste oplossing van een fysiotherapeutisch probleem kan de besluitvorming ondersteunen, maar dat bewijs is niet altijd voorhanden, de fysiotherapeut is er niet mee bekend, of de context voor de toepassing van dat bewijs is niet altijd geschikt. Er kan bijvoorbeeld een mismatch zijn tussen de richtlijnen voor behandeling en de voorkeuren van de cliënt of de ervaringen van de fysiotherapeut,9 waardoor de besluitvorming beïnvloed wordt. Fysiotherapeuten kunnen dus verschillende opvattingen hebben over de beste oplossing van een probleem. Die verschillen kunnen terecht of onterecht zijn.
Klinisch redeneren Klinisch redeneren is het cognitieve proces van gegevens verzamelen, analyseren en interpreteren om gezondheidsproblemen in de klinische praktijk te begrijpen en op te lossen.1 In de literatuur worden verschillende strategieën beschreven om problemen op te lossen die globaal onderscheiden kunnen worden in bewuste analyse, zoals hypothetico-deductief redeneren2 en de meer intuïtieve vormen zoals patroonherkenning.3 De eerste variant is een stap-voor-stapmethode die traditioneel meer toegeschreven werd aan onervaren professionals. De tweede variant heeft een aanpak die kenmerkend zou zijn voor meer ervaren professionals.4,5 In de praktijk blijkt echter dat verschillende strategieën door elkaar gebruikt worden en dat die keuze wordt bepaald door de bekendheid met de inhoud en de context van het gezondheidsprobleem.6 Bekendheid met het probleem kan gebaseerd zijn op formele (expliciete) kennis zoals basiskennis, pathofysiologische werkingsmechanismen, klinische patronen, maar ook op informele (impliciete) kennis zoals persoonlijke en praktijkervaringen.7,8 Redeneerprocessen bij het oplossen van problemen in de praktijk variëren dus per definitie tussen individuen en zijn lastig te begrijpen.
Toepassing SCT De variatie in zowel het proces als de uitkomsten van het klinisch redeneren maakt de toetsing in de onderwijspraktijk tot een lastige opgave; wanneer is het goed en wanneer niet? Het ligt voor de hand dat het streven naar consensus over de beste oplossing een doodlopend spoor is en vraagtypen waarbij slechts één antwoord het juiste is, doen geen recht aan de variatie in opvattingen in de praktijk. Het verzamelen van verschillen in opvatting die tezamen een bepaalde tendens aangeven, lijkt een betere afspiegeling van het antwoord op een vraag. De SCT is speciaal ontworpen om klinisch redeneren te toetsen in situaties van onzekerheid en heeft haar wortels in het medisch onderwijs.10 Uit een systematische review van de literatuur over de SCT door Lubarsky et al.11 blijkt dat de SCT in het algemeen een goede inhoudsvaliditeit en interne betrouwbaarheid realiseert. De richtlijnen voor constructie van items en voor de implementatie van de toets zijn helder en evidence based.12,13 Verder blijkt – en dat is niet verwonderlijk – dat SCT-scores meestal zwak correleren met andere toetsen, zoals parate-kennistoetsen waarbij slechts één antwoord het juiste is.11 Dat betekent niet dat parate kennis niet belangrijk is, maar in
>>
FysioPraxis | februari 2016
13