Simone Gouw 2009-2012 Portfoliotraject Orofaciaal Fysiotherapeut en Masteropleiding Psychosomatisch Fysiotherapeut aan Hogeschool Utrecht 2012-2015 Postinitiële opleiding Gnathologie aan Radboudumc Nijmegen Vanaf 2009 Fysiotherapeut bij de Stichting Academie Instituut Fysiotherapie Plus Vanaf 2010 Gastdocent HU en HAN Vanaf 2013 Wetenschappelijk onderzoeker i.o. (PhD-student), thema: bruxisme, op Radboudumc, afdeling Tandheelkunde
bruxisme. Gouw zegt hierover: “In onderzoek zien we dat gebruik van alcohol bruxisme kan stimuleren. Dit geldt ook voor cafeïne-inname, stress, angst, gebruik van drugs als XTC en bepaalde medicatie. Bij medicatie spelen binnen de groep antidepressiva vooral serotonineheropnameremmers (SSRI) een rol. In Nederland ligt het aantal mensen met hoofdpijnklachten dat antidepressiva gebruikt, op circa 1 miljoen.”
Volgens Gouw is doorvragen belangrijk als men patiënten met hoofdpijnklachten ziet. Ze betwijfelt of er voor klem- en knarsgewoonten op korte termijn meer tools komen voor de fysiotherapeutische praktijk. “Er moeten inderdaad meer interventiemogelijkheden komen, maar eerst moeten we kennis hebben van de pathologie en fysiologie bij bruxisme. Op wetenschappelijk vlak zetten we stappen, maar gezien het relatief
Terugblik op lezing over bruxisme op de Dag van de Fysiotherapeut Op 6 november stond het onderwerp ‘Vastbijten of loslaten?’ centraal in het NVOFprogramma tijdens de Dag van de Fysiotherapeut. Het programma was een samenwerking tussen de NVOF en NFP, de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie volgens de Psychomatiek. Het programma bestond uit twee delen. Bezoekers volgden beide delen met lezingen en sessies over bruxisme. Sprekers waren Simone Gouw, Sandra van Maarseveen en Mayke Kummer. Perceptie en wetenschap De sprekers gingen onder meer in op de klinische perceptie dat bruxisme en stress gerelateerd zijn. Dat stress bruxisme veroorzaakt of versterkt, is slechts ten dele gebaseerd op wetenschappelijk bewijs, gaven de sprekers aan. Ze diepten het fenomeen bruxisme daarom verder uit en gingen in op de definitie, de epidemiologie, diagnostiek, etiologie en behandeling van bruxisme. Daarbij besteedden ze extra aandacht aan de vermeende relaties met psychologische factoren. De sprekers gingen de interactie aan met het publiek met een klinische casus die door middel van klinisch redeneren werd benaderd en opgelost. De casus was herkenbaar voor zowel de orofaciaal fysiotherapeut als de fysiotherapeut in de psychosomatiek. Alle stappen in dit diagnostisch proces werden onderbouwd vanuit de wetenschappelijke kennis rondom bruxisme en psychosomatiek. Het belang van communicatie Een belangrijke boodschap in de lezingen was samenwerken. Bij het herkennen van herstelbelemmerende factoren die niet op het eigen vakgebied liggen, is overleg en samenwerking met fysiotherapeut-specialisten en disciplines als tandartsen en psychologen cruciaal. Daarom besteedden de sprekers ook expliciet aandacht aan communicatie.
kleine vakgebied zijn we ook afhankelijk van de mogelijkheden en prioriteiten binnen de wetenschap. Dit betreur ik. Hierom verwacht ik dat uitbreiding van tools voorlopig nog niet in het verschiet ligt.” In haar eigen behandelpraktijk past Gouw onder meer ontspanningstherapie toe en geeft ze advies over een goede slaaphygiëne. “Met een rustigere slaapmodus kunnen we voorkomen dat ons brein te actief is tijdens de slaap.” Gouw wijst erop dat bruxisme niet verward moet worden met temporomandibulaire disfuncties (TMD): “Er bestaat geen causale relatie, al kan bruxisme wel TMD-klachten onderhouden.” Samenwerking “Als fysiotherapeut zijn we gespecialiseerd in spieren. We zijn thuis in zaken als overbelasting en symptoomherkenning. Het is voor onze beroepsgroep relevant goede contacten te hebben met tandartsen en psychologen. Hun focus ligt op andere vlakken. De tandarts kijkt ook naar esthetische oplossingen. De orofaciaal fysiotherapeut is uitgebreid geschoold in tandheelkundige aspecten, specifieke zenuwaandoeningen, kanker in het hoofd- en halsgebied en specifieke stoornissen die te maken hebben met de nek. Samen kunnen we meer voor de patiënt betekenen. Het is goed om dwarsverbanden te leggen met andere disciplines. Samenwerking centraliseren is interessant. Om hiervoor een richtlijn op te stellen is het nog te vroeg. Er is nog onvoldoende evidence-based informatie beschikbaar. Ik ben sterk voorstander van gezamenlijke spreekuren. Zo kunnen we patiënten met klachten die een overlap hebben tussen de vakgebieden, beter helpen. De combinatie van kennis, visie en ervaring heeft een expliciete meerwaarde.” In 2018 hoopt Gouw te promoveren. Grace van den Dobbelsteen is communicatieadviseur en tekstschrijver in Tilburg. Ze is bereikbaar via gvandendobbelsteen@icloud.com. FysioPraxis | november 2015
45
N V O F | NE D ERLAN D S E V ERENI G IN G V O O R O R O FACIALE F Y S I O T H ERAPIE
S p e c i a l i s t e n k at e r n