26
test en techniek in beeld
Diagnose en behandeling BPPD
De Dix-Hallpike manoeuvre en Epley manoeuvre De Dix-Hallpike manoeuvre is een test om de vermoedens van de diagnose Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) te onderbouwen. Bij volledige informatie vanuit het onderzoek kan men overgaan op therapie, de Epley manoeuvre. In dit artikel wordt de uitvoering van de Dix-Hallpike manoeuvre en de Epley manoeuvre omschreven, uitgevoerd in een eerstelijns praktijksetting. Als uitgangspunt geldt dat er sprake is van BPPD met betrokkenheid van het linker posterieure semicirculair kanaal met als oorzaak canalithiasis. Wanneer er sprake zou zijn van cupulolithiasis, wordt de Sémont manoeuvre toegepast. De Sémont manoeuvre wordt hier niet verder uitgewerkt, omdat dit artikel gerelateerd is aan de case report in dit nummer (pagina 22-25). Tekst: Kimberly Smits | Foto’s: Charlene van Kasteren
Het onderzoek: de Dix-Hallpike manoeuvre Met de Dix-Hallpike manoeuvre wordt de vorm van BPPD bepaald, welk semicirculair kanaal er betrokken is en wat de aangedane zijde is. De uitgangspositie is bepalend en afhankelijk van welke zijde is aangedaan. Hier wordt de manoeuvre besproken met betrokkenheid van de linker zijde. De fysiotherapeut staat aan de aangedane zijde bij de behandeltafel. De cliënt zit in langzit op de behandeltafel en het hoofd wordt 45º naar links geroteerd (afbeelding 1). Hierdoor wordt het linker posterieure semicirculair kanaal in het vlak van de beweging gebracht en getest. Vervolgens wordt de cliënt snel in ruglig gebracht met het hoofd over de rand van de behandeltafel in 30° hyperextensie, het hoofd blijft 45° naar links geroteerd (afbeelding 2). De fysiotherapeut observeert de ogen van de cliënt en kijkt hierbij naar de latentietijd, duurtijd en richting van de nystagmus. Gelijktijdig met de nystagmus ontstaat de draaiduizeligheid (zie voor verdere uitleg rubriek Casuïstiek, Diagnostiek en Behandeling in dit nummer van FysioPraxis, pagina 22-25).
Kimberly Smits is fysiotherapeut, Fysiotherapie Spaland Schiedam, en Master manueel therapeut in opleiding, Transfergroep Rotterdam. FysioPraxis | maart 2014
De behandeling: de Epley manoeuvre
De Dix-Hallpike manoeuvre en de Epley manoeuvre gaan in elkaar over en hebben daardoor dezelfde uitgangspositie. Het doel van de behandeling is het repositioneren van de otolieten die zich bevinden in het posterieure semicirculair kanaal. Deze repositie vindt plaats door middel van de Epley manoeuvre. De Epley manoeuvre wordt vanuit langzit uitgevoerd. De fysiotherapeut staat aan de aangedane zijde bij de behandeltafel. De cliënt bevindt zich in langzit met het hoofd 45° naar de aangedane zijde geroteerd (afbeelding 1). De cliënt wordt versneld in ruglig gebracht met het hoofd 45° naar de aangedane zijde geroteerd en in 30° hyperextensie (afbeelding 2). Tijdens de derde positie wordt het hoofd van de cliënt over 90° naar de niet-aangedane zijde gedraaid, hierbij wordt de hyperextensie behouden en bevindt het hoofd zich in 45° rotatie (afbeelding 3). Vervolgens positioneert de cliënt zich op de zij, waarbij de hoofdpositie ten opzichte van de romp wordt behouden (afbeelding 4). Tijdens de eindpositie komt de cliënt tot zit en wordt het hoofd in neutrale positie gebracht (afbeelding 5). Elke positie wordt 30 seconden aangehouden.