26
In de praktijk
Betere diagnostiek en therapie bij schouderpijn
Van SIS naar SAPS, een simpele stap? Voor niet-schoudergespecialiseerde fysiotherapeuten klinkt bovenstaande titel niet bepaald simpel. In november 2013 vond het schoudercongres ‘Joint together’ plaats* waarbij dit thema een van de plenaire topics was. In dit artikel presenteren de auteurs de twee acroniemen met relevantie voor het fysiotherapeutisch handelen bij patiënten met een schouderaandoening. Hun belangrijkste boodschap is dat het gebruik van SubAcromiaal PijnSyndroom (SAPS) wordt geprefereerd boven Subacromiaal Impingement Syndroom (SIS). Tekst: Gerard Koel, Hans Herik, Paul van der Tas en Karin Hekman
*Zie de rubriek Overig kort nieuws in deze FysioPraxis, of raadpleeg www.schoudernetwerk.nl.
Wat te doen met SIS? SIS is een ‘containerdiagnose’ die aan meer dan de helft van de patiënten met schouderpijn werd toegekend,1 waarbij een inklemming van weefsels onder het acromion de valide etiologische factor voor de schouderpijn zou zijn. Die inklemming kan zowel ontstaan door ‘verdikking’ van de weefsels zoals bij tendinose of bursitis, als door een randwoekering vanuit het acromion of acromioclaviculaire gewicht (AC-gewricht). Een aantrekkelijke hypothese die in figuur 1 wordt weer-
gegeven.Die aantrekkelijkheid is tegelijkertijd de valkuil. Het klinkt erg logisch, de rationale is begrijpelijk en wordt uitgedragen door experts met aanzien zoals Charles Neer en Richard Hawkins.2,3 Als dan ook nog sprake is van een aan die hypothese gekoppelde aanpak, namelijk een decomprimerende ingreep, dan lijkt sprake van een abc’tje: een vlot gestelde diagnose die aanleiding geeft tot een passende behandeling.
Vaststaand feit Surfen op internet bevestigt nog steeds deze aanpak (zie recente filmpjes van Hawkins4 en Physical Therapy TV5). Nu kunnen we dat van Hawkins als pleitbezorger van de SIS-rationale en ontwikkelaar van een typische impingement-test (de Hawkins-Kennedy-test) natuurlijk verwachten; als je deze maar genoeg predikt, ga je een theorie als een vaststaand feit aannemen. Hawkins ontwikkelde zijn test om selectieve inklemming van de supraspinatus pees onder het acromion te realiseren. Deels klopt dat, maar er is ook sprake van compressie op andere delen van de subacromiale boog zoals het rotator cuff interval6,7 en op weefsels in het glenohumerale gewricht.8,9 Bekend is dan ook de lage specificiteit van de klassieke impingement-tests die maken dat de proportie patiënten
Acromion
Coraco-acromial ligament Subacrominal bursa Tendons of the rolator cuff Caput longum tendon of the biceps brachii
Figuur 1. Klassiek SIS (Subacromiaal Impingement Syndroom) met links (vanaf ventraal) een inklemming door een verdikte pees en/ of slijmbeurs en een randwoekering onder het acromion of het AC-gewricht die rechts (vanaf dorsaal) aanleiding zouden geven tot een painful arc halverwege het eleveren van de arm (Bron: Holmgren et al24). FysioPraxis | augustus/september 2014