34
W e t e n s c h a p - M I X E D M ETH O D s
bijkomende en gerelateerde klachten
bewegingsbeperking nek
vermoeidheid, concentratie
(kennis van) provocerende factoren
lichamelijke klachten pijn
coping strategie
verwoord door behandelaars als
onzekerheid, frustraties
hoe de patiënt met de klachten omgaat
stress
angst en depressie
reducerende factoren (zelf iets doen tegen de pijn)
psychologische aspecten/ consequenties
onbegrip van omgeving
LAST VAN NEKPIJN
zorgen over ernst, toekomst, werk onzekerheid over ernst, toekomst, werk verwoord door patiënten als
alleen genoemd door patiënten
kosten
hobby’s sociale participatie
maatschappij
behandeling
sociale contacten werk
werkgever
verschil van mening met behandelaar
Activiteiten in het Dagelijks Leven
thuis
familie
patiënt
verzekering
productiviteit
betaalde hulp
diagnose moeilijk te stellen, moeilijk te behandelen. alleen genoemd door behandelaars
keuze uit veel verschillende behandelingen
Figuur 3. Geïntegreerde mind map van ‘ervaren last ten gevolge van nekpijn’
pijn, vermoeidheid/concentratie, lichamelijke klachten, psychologische aspecten/consequenties, ADL, sociale participatie, kosten, diagnose moeilijk te stellen/moeilijk te behandelen, verschil van mening met behandelaar, onbegrip van omgeving en hoe de patiënt met de klachten omgaat. Lichamelijke klachten zijn bijvoorbeeld hoofdpijn, duizeligheid en uitstralende pijn in de schouders en/of arm. Bij ADL werden activiteiten als fietsen/autorijden, computerwerk en slapen genoemd. Reducerende factoren bevatten statements als ‘de nek warm houden’, ‘ik doe aanpassingen’ (bijv. gebruik van een beeldschermbril) en ‘af en toe ga ik naar mijn fysiotherapeut’. Copingstrategieën bestaan uit statements als ‘leren met de pijn omgaan’, ‘ik doe een hoop andere activiteiten om zo afgeleid te worden’ en ‘anderen laten zien dat ik dingen wél kan doen’. Kennis van provocerende factoren bevat statements als ‘nekpijn wordt erger bij lang zitten of staan’, ‘herhaalde bewegingen leiden tot nekpijn’ en ‘ik til geen zware dingen’. Figuur 3 laat zien dat enerzijds de nekpijn invloed heeft op vermoeidheid/concentratie, FysioPraxis | december 2014/januari 2015
lichamelijke klachten en psychologische aspecten/consequenties, maar dat anderzijds deze drie aspecten ook de nekpijn beïnvloeden. In de concept mapping groepen kwam naar voren dat oorzaak en gevolg moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn en dat er vaak sprake is van een vicieuze cirkel. Verder zijn de kosten opgedeeld in kosten voor de maatschappij en kosten voor de patiënt, waarbij kosten voor de maatschappij gelinkt zijn aan productiviteit en de kosten die gemoeid zijn bij de behandeling.
Discussie Dit is de eerste keer dat het concept ‘ervaren last ten gevolge van nekpijn’ systematisch in kaart gebracht is, waarbij zowel behandelaren als patiënten betrokken zijn. Concept mapping is een efficiënte methode om ingewikkelde constructen te definiëren en is daarmee erg behulpzaam bij de ontwikkeling van nieuwe meetinstrumenten. Concept mapping verheldert het te meten construct en draagt hiermee bij aan inhoudsvaliditeit. Inhoudsvaliditeit is ‘de mate waarin de inhoud van een meetinstrument een adequate reflectie is van het te meten con-
struct’.16 Het wordt beoordeeld aan de hand van de relevantie van de items ten opzichte van het construct, de studiepopulatie en het doel van het instrument (bijv. onderscheidend, evaluatief of voorspellend).17 Relevantie t.o.v. het construct en de studiepopulatie wordt gegarandeerd door de actieve rol van experts in de concept mapping groepen. Relevantie ten opzichte van het doel van het instrument moet in de gaten gehouden worden tijdens de ontwikkeling. De geïntegreerde concept mapping workshops laten 12 domeinen zien voor ‘ervaren last ten gevolge van nekpijn’. Dit is in contrast met de NDI, het meest gebruikte en best onderbouwde instrument om nekpijn te meten.18 De NDI zegt “zelfgerapporteerde beperkingen” te meten en maakt daarbij gebruik van één enkele somscore. Dit suggereert dat de NDI uit slechts één dimensie bestaat. Ons conceptueel model laat echter anders zien. Van de 10 NDI-items zijn er 9 te koppelen aan onze concept map ‘ervaren last ten gevolge van nekpijn’: de NDI-items persoonlijke verzorging, lezen, autorijden en slapen vallen onder het domein ‘ADL’; het NDI-item tillen komt terug in het domein ‘hoe de patiënt