32
IN DE PRAKTIJK
Landelijk implementatieprogramma patiëntvoorlichting en oefentherapie GLA
Good Life with osteoArthritis in Slechts een op de drie patiënten met artrose blijkt de in de richtlijnen aanbevolen patiëntvoorlichting en oefentherapie te ontvangen.1 Good Life with osteoArthritis in Denmark (GLA:D) is daarom in januari 2013 opgericht met als doel om evidence-based patiëntvoorlichting en oefentherapie landelijk te implementeren in de dagelijkse fysiotherapiepraktijk, om zo de kwaliteit van de zorg voor Deense patiënten met knie- of heupartrose te verbeteren.2 Dit programma is geïmplementeerd in Denemarken, Canada en Australië. Is het ook geschikt voor Nederland? Tekst: Søren Skou en Ewa Roos. Vertaling: Jesper Knoop
Inleiding GLA:D is een non-profit project dat door de beide auteurs van dit artikel is opgericht met subsidie van drie Deense organisaties: Danish Physiotherapist Association’s fund for research, education and practice development, Danish Rheumatism Association en Physiotherapy Practice Foundation. Deze subsidies werden gebruikt voor de realisatie van een elektronische database en voor de aanstelling van een projectleider. Alle andere kosten van GLA:D worden gedekt uit de inkomsten van cursusgelden betaald door deelnemende fysiotherapeuten en uit financiering door de University of Southern Denmark. GLA:D bestaat uit drie elementen: 1. een tweedaagse cursus voor fysiotherapeuten; 2. de fysiotherapiebehandeling bestaande uit patiëntvoorlichting (2-3 groepssessies) en een oefenprogramma (12 groepssessies); 3. het elektronische, landelijke GLA:D-register, met daarin patiëntgerapporteerde data van metingen op baseline (voor behandeling), na 3 maanden en na 12 maanden. Fysiotherapeuten zijn verplicht om de cursus te volgen, alvorens zij patiënten volgens het GLA:D-programma mogen behandelen. Daarnaast zijn zij verplicht om patiënt-
GLA:D toolbox
Na afronding van de tweedaagse GLA:D-cursus krijgen de fysiotherapeuten toegang tot de digitale toolbox op een online platform met alle benodigdheden voor een GLA:D-behandeling, namelijk: 1. een gedetailleerde up-to-date beschrijving hoe GLA:D aangeboden moet worden aan patiënten, inclusief handleidingen en video’s; 2. brochures over GLA:D gericht aan patiënten en verwijzers; 3. PowerPoint-presentaties voor de patiëntvoorlichting en een handleiding van de wijze waarop deze presentaties gegeven moeten worden; 4. het oefenprogramma met een beschrijving van de wijze waarop de moeilijkheid van elke oefeningen aangepast kan worden; 5. online registratie van de patiëntendata vóór, en 3 en 12 maanden na de GLA:D-behandeling; 6. directe terugkoppeling van de GLA:D-database en een jaarlijkse rapportage met data uit de eigen fysiotherapiepraktijk voor kwaliteitsborging; 7. communicatieplatform voor hulp van het GLA:D-team en van andere GLA:D-fysiotherapiepraktijken bij de toepassing van GLA:D.
gerapporteerde data te leveren aan het GLA:D-register. Na succesvolle afronding van de cursus krijgen fysiotherapeuten toegang tot de digitale toolbox, met daarin alle benodigdheden om de GLA:D-behandeling op de juiste wijze te geven (zie kader). Patiënten met klachten die passen bij knie- of heupartrose kunnen bij deze fysiotherapeuten instromen in het GLA:D-groepsprogramma. Fysiotherapeuten mogen naast de GLA:D-behandeling nog aanvullende behandelvormen aanbieden indien dit nodig geacht wordt.
Ontwikkeling en implementatie GLA:D is opgezet naar aanleiding van de zeer beperkte en teleurstellende toepassing van de Deense fysiotherapierichtlijn over knieartrose in 2012. Enkele jaren daarvoor werd in Zweden een vergelijkbaar implementatieprogramma als GLA:D opgezet, Better Management of patiënts with OsteoArthritis (BOA) genaamd.3 Op basis van de ervaringen uit dat programma, de beschikbare wetenschappelijke kennis, een toepasbaarheidsstudie naar GLA:D4 en een expert meeting met alle relevante stakeholders werd een strategisch plan geschreven en een stuurgroep opgericht. De allereerste GLA:D-cursus voor fysiotherapeuten vond plaats in januari 2013. Rond die periode was ook het elektronische GLA:D-register gereed en werd het geplaatst op hetzelfde platform als het landelijke register voor knieprotheseplaatsingen. In de beginfase van GLA:D werd veel tijd besteed aan het identificeren van mogelijke barrières voor implementatie. Deze bleken onder andere te liggen in de hiërarchie tussen beroepsgroepen, financiële ‘incentives’, de organisatie van de gezondheidszorg, en de lage verwachtingen van patiënten en zorgverleners van de (fysiotherapie)behandeling bij artrose. Verder werden in de beginfase alle relevante stakeholders zoveel mogelijk geïnformeerd over GLA:D, via congressen, wetenschappelijke tijdschriften, magazines, kranten en andere media. Vervolgens kon GLA:D landelijk geïmplementeerd worden, waarbij een bottom-upbenadering gebruikt werd, waarin de implementatie ingezet werd vanuit de onderzoekers en therapeuten in plaats van zorgverzekeraars of gemeenten. Sinds dit jaar vergoedt een van de vijf Deense gezondheidszorgregio’s de GLA:D-behandeling voor 40% (wat
FysioPraxis | oktober 2017
fp08praktijk02.indd 32
09-10-17 13:29