16
FYSIOWIJZER
Evidence Statement Revalidatie na VKB-reconstructie
Functieherstel leidend bij re Het doel van het Evidence Statement Revalidatie na voorste-kruisbandreconstructie (VKB-reconstructie) is het fysiotherapeutisch handelen na reconstructie van de VKB te onderbouwen met wetenschappelijk bewijs en de uniformiteit in fysiotherapeutisch handelen met gebruik van klinimetrie te bevorderen. De revalidatie na VKB-reconstructie is gebaseerd op drie fasen waarin criteria worden gesteld voor de kwaliteit van het bewegen. Functieherstel is leidend. Tekst: Robert van Cingel en Wim Hullegie
Het KNGF heeft het Lectoraat Musculoskeletale Revalidatie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in 2012 opdracht gegeven tot het ontwikkelen van een Evidence Statement (ES) Revalidatie na voorstekruisbandreconstructie. ESs zijn ontwikkeld in samenwerking met een specialistenvereniging van het KNGF, in dit geval de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Sportgezondheidszorg (NVFS), die daarmee haar body of knowledge uitdraagt en toegankelijk maakt voor de algemeen fysiotherapeut. Het doel van dit statement is het fysiotherapeutisch handelen na reconstructie van de voorste kruisband (VKB) te onderbouwen met wetenschappelijk bewijs en de uniformiteit in fysiotherapeutisch handelen met gebruik van klinimetrie te bevorderen. Hiervoor is de beschikbare literatuur van 1990 tot en met juli 2013 systematisch onderzocht. De aanbevelingen zijn gebaseerd op wetenschappelijke evidentie, aangevuld met best practise. Dit ES is in januari 2014 opgeleverd.1 In december 2016 is een vertaling van het ES in het Engels gepubliceerd in het British Journal of Sports Medicine.2
Implementatie
Er is geen implementatieonderzoek gedaan naar de ES. Wel is bekend dat de ES wordt gebruikt bij het opstellen van gezamenlijke protocollen door fysiotherapeuten en traumachirurgen of orthopedisch chirurgen voor de nabehandeling na de VKB-reconstructie. Evidence Statements dienen fysiotherapeuten te ondersteunen bij het handelen van alledag. Daarnaast worden statements steeds vaker gezien als document dat richting geeft aan het wetenschappelijk onderzoek. Statements worden daarbij steeds
meer beschouwd als een document dat onze kennislacunes inzichtelijk maakt. Over de revalidatie na een VKBreconstructie is meer niet bekend dan wel. In de praktijk zijn er drie profielen van patiënten wat hun herstel betreft: • patiënten die snel en goed herstellen en weinig therapie nodig hebben; • patiënten die een steuntje nodig hebben tijdens de revalidatie waarna ze alsnog goed herstellen; • patiënten die niet goed herstellen.
Functieherstel
In dit statement wordt in algemene zin aangesloten bij de nieuwe visie op gezondheid zoals beschreven in het beroepscompetentieprofiel van de fysiotherapeut. Deze luidt: “Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.” Er is in het ES afgestapt van de klassiek geworden tijdcontingente benadering die vaak wordt gehanteerd bij de behandeling van pijnklachten. Er is bewust voor gekozen om het herstel te beschrijven vanuit een ICF-kader, waarbij het functieherstel leidend is. De revalidatie is gebaseerd op drie fasen waarbij criteria worden gesteld voor de kwaliteit van het bewegen.
Fase 1. Loopnormalisatie Fase 2. Verhogen activiteitenniveau Fase 3. Sport- en werkhervatting
Loopnormalisatie
In de eerste fase gaat het om de neuromusculaire aansturing en het biologisch herstel. De gedachte hierbij is dat de kwaliteit van neuromusculaire aansturing bepalend is voor de rest van het herstel. Uiteraard is er in deze fase oog voor de range of motion (ROM) van het gewricht, spierkracht, de wondgenezing en andere biomedische aspecten. Dit stemmen wij als paramedici uiteraard af met de medici. Het fysiotherapeutisch doel is gericht op het inregelen van de VKB-reconstructie in het dagelijks leven, het werk- en de sportactiviteiten. In deze eerste fase staat loopnormalisatie centraal. Alle aspecten van het dynamisch lopen passeren de revue. De patiënten moeten weer
FysioPraxis | april 2017
fp03wijzer.indd 16
06-04-17 14:20