Modelimi i shkarkimeve ne ajer inceneratori Fier klodian aliu

PERQENDRIMI I NDOTESVE PREJ SHKARKIMEVE NE AJER TE DJEGESIT TE MBETJEVE URBANE, FIER Prof.Asc.Vangjel MUSTAQI, fizikant/meteorolog, Msc. Klodian ALIU, eksp. Mjedisi KONFERENCA KOMBETARE PER MENAXHIMIN E MBETJEVE TIRANE, 23-24 NENTOR 2017

Faktoret qe ndikojne ne perqendrimin e ndotesit te prodhuar nga impjanti 1. Teknologjia e perdorur.

Lloi dhe perqendrimi i ndotesve ne shkarkimet prej oxhakeve.

2. Kushtet atmosferike Era, temperatura e ajrit, qendrueshmeria etj.

Atmosfere e qendrueshme

Atmosfere e paqendrueshme

•Ne rastin e pare tymi ngrihet larte deri ne lartesine e shtreses perzjerse, pastaj zbret posht ne siperfaqene e tokes duke rritur perqendrimin e ndotesi. •Kur atmosfera eshte e pa qendrueshme tymi largohet nga oxhaku. Ne siperfaqen e tokes perqendrimi i ndotesit eshte i vogel.

Modeli i perdorur RADM (Refine Air Dispersion Modeling) të cilët rekomandohen nga Banka Botërore (BB).

Modelet e tipit RADM mbështeten në përdorimin e GPM (Gaussian Plume Models) që jep mundësinë e vlerësimit afër burimit (më pak se 50 km nga vetë burimi). Këto modele supozojnë që ndotësi nuk dekompozohet me daljen në atmosferë

Rezultatet sipa ndotesve (hartat) Te jepet : norma e lejuar Foni Shtesa maksimale nga modeli

Trendafili eres qe tregon se ku pritet perqendrimi me i madh etj

Trendafili vjetor Fier (Q=22.7%)

NW

W

25 20 15 10 5 0

N NE

E

SW

SE S

figura shihet që forma e trëndafilit të erës ka një shtrirje veriperendimjuglindje

Bazuar në teknologjinë, kushtet e operimit dhe përbërjen e mbetjeve, në këtë volum gazi gjenden ndotës të tillë si: •lënda e grimcuar – e përmasave të ndryshme; •acide dhe gaze të tjerë – HCl, HF, HBr, HI, SO2, NOx, ...; •metale të rëndë – Hg, Cd, Tl, As, Pb, Zn, Ni, Sb, Se, Sn,....; •komponime të karbonit – CO, VOC, PCDD/PCDF, PCB, PAH,.....

MNU 1 ton

11-19 g pluhur 40-50 g SO2 800-900 g NOx 30-40 g HCl 5-40 g Hg

[1]VKM nr.594, Dt.10.9.2014 Për miratimin e Strategjisë Kombëtare të Cilësisë së Ajrit të Mjedisit

Vlerat mesatare sipas viteve

Ndotësit ajrit

e

Njësia

2006

SO₂ NO₂

Pb O₃

LNP PM10

µg/m³ µg/m³

µg/m³ µg/m³

µg/m³ µg/m³

2007

24 25

0.29 100

219 106

2008

25 24

0.25 98

213 102

2009

32 33

0.32 70

238 112

33 27

0.25 74

225 110

2010

26.7 31

0.24 62.6

195 93

2011

19.6 31.5

2012

Nor ma shqi ptar e

Norma BE

20

60

40

40

1

0.5

40

40

140

40

90

40

2014

20 25

25.33

0.23 76

185 89

74

221 97

95

Norma e pritshme e shkarkimit

Norma sipas direktives europiane (2000/76/EC)

Pluhuri total

Ditore 10 mg/m3

Ditore 10 mg/m3

HCl

10 mg/m3

10 mg/m3

HF

1 mg/m3

1 mg/m3

NOx (NO2)

200 mg/m3

200 mg/m3

CO

50 mg/m3

50 mg/m3

SO2

50 mg/m3

50 mg/m3

10 mg/m3 0.05 mg/m3 0.05 mg/m3 0.5 mg/m3

10 mg/m3 0.05 mg/m3 0.05 mg/m3 0.5 mg/m3

0.1 ng/m3

0.1 ng/m3

Ndotësi

TOC Cd+Tl Hg Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu +Mn+Ni+V Dioksina + furane

Norma shqiptare për cilësinë e ajrit përcaktuar në VKM 803 Mes vjetore 60 µg/m3 Mes 24 oreshe 150 µg /m3 Mes vjetore 100 µg/m3 Mes 1 oreshe 300 µg/m3 Mes vjetore 0.5 µg/m3 Mes 30 min 2 µg/m3 Mes vjetore 60 µg/m3 Mes 4 oreshe 95 µg /m3 Mes 1 oreshe 250 µg/m3 Mes 24 oreshe 2 mg/m3 Mes 8 oreshe 10 mg/m3 Mes 1 oreshe 40 mg/m3 Mes vjetore 60/35 µg/m3 Mes 24 oreshe 120 µg /m3 Mes 8 oreshe 360 µg /m3 Mes 1 oreshe 500 µg/m3

1. Figura 5.4 2. Figura 5.4/1 3. Figura 5.4/2 4. Figura 5.5 5. Figura 5.5/1 6. Figura 5.6 7. Figura 5.6/1 8. Figura 5.7 9. Figura 5.7/1 10. Figura 5.8 11. Figura 5.8/1 12. Figura 5.9 vjetore

Modelimi i shpërndarjes së NOx/mesatare 1 orëshe Modelimi i shpëndarjes së NOx /mesatare 24 orëshe Modelimi i shpëndarjes së NOx /mesatare vjetore Modelimi i shpërndarjes së SO2/mesatare 24 orëshe Modelimi i shpëndarjes së SO2/mesatare vjetore Modelimi i shpërndarjes së LNP/mesatare 24 orëshe Modelimi i shpëndarjes së LNP/mesatare vjetore Modelimi i shpërndarjes së HF/mesatare 1 orëshe Modelimi i shpëndarjes së HF/mesatare vjetore Modelimi i shpërndarjes së Hg/mesatare 24 orëshe Modelimi i shpëndarjes së Hg/mesatare vjetore Modelimi i shpërndarjes së metaleve të rëndë/mesatare

Totali i shkarkimeve në vit (në ton)

75.98

80.00 70.00 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 3.80

3.06 HCl

HF

NOx (NO2)

CO

SO2

15.28

Pluhuri total 1

2

3

4

5

6

0.02

0.02

0.19

0.04

Cd+Tl

Hg

Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V

Dioksina + furane

0.00

3.06

0.38

TOC

10.00

15.28

7

8

9

10

11

TOC Cd+Tl Hg Sb+As+Pb+Cr+ HCl 3% 0% 0% HF 3% Co+Cu+Mn+Ni+ 0% V Pluhuri total 0% SO2 3% 13%

CO 13%

NOx (NO2) 65%

Dioksina + furane 0%

MODELIMI I SHKARKIMEVE NE AJER NGA OXHAKU

250

200

200

150 125

100

50

50

0

1.6

0.37 LNP 24h

0.74% te normes

EU norm

SO2 -24h

0.12 EU norm

NOx-vjet

EU norm

Për NOx vlera maksimale mesatare vjetore rezulton 1.5km në veriperëndim të oxhakut me 0.12 μg/m3, ndërsa përqëndrimi maksimal 1 orësh vlerën më të lartë e arrin në 30μg/m3. Për SO2 vlera më e lartë e përqëndrimit 24 orësh arrin 1.6 µg/m3, ndërsa vlera maksimale mesatare vjetore 0.4 μg/m3.

LNP- Përqëndrimi maksimal i mesatares vjetore të pluhurit (LNP) vrojtohet 1.5km në veriperëndim me vlerën 0.09 μg/m3, ndërsa përqëndrimi maksimal 24 orëshe të pluhurit total merr vlerën 0.37 μg/m3.

• Acidi flouridrik (HF) arrin përqëndrimin maksimal të mesatares vjetore 1 km në perëndim me 0.009 μg/m3, ndërsa përqëndrimit maksimal 1 orësh të avujve të HF vlera prej 0.16 μg/m3.

•Avujt e zhivës (Hg) arrijnë përqëndrimin maksimal mesatar vjetor rreth 1.5 km në perëndim të impiantit me 0.00047 μg/m3 dhe përqëndrimi maksimal 24 orësh rreth 1.5 km në veriperëndim të oxhakut me 0.00196 μg/m3. Metalet e rënda (Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V), arrijnë përqëndrimin maksimal mesatare vjetore rreth 1 km në perëndim të oxhakut me 0.00474 μg/m3.

•Shtëllunga e ndotësve orientohet sipas drejtimit veriperëndim-juglindje (sipas drejtimit mbizotërues të erës). Kontributi i shkarkimeve të impiantit, pritet të shfaqet në distanca jo më shumë se 1-2 km në veriperëndim të oxhakut.

Referuar rezultateve të modelimit dhe disa matjeve verifikuese (të vlerave fon) shkarkimet në ajër të impiantit nuk priten të ndikojnë në tejkalimin e normave të cilësisë së ajrit në zonë. Edhe në këtë projekt, rekomandohet që AKM të instalojë një stacion për monitorimin e cilësisë së ajrit në zonën e ekspozuar ndaj shkarkimeve rreth 1-2 km në veriperëndim të oxhakut.

Matje te kryera nga stacioni levizes i AKM ne sheshin e ndertimit gjate Shkurtit 2017