„ODKRYWANIE AMERYKI” – PO CO NAM EDUKACJA GLOBALNA?
12 PAŹDZIERNIKA 1492 ROKU PO WYCZERPUJĄCYM REJSIE TRWAJĄCYM PONAD DWA MIESIĄCE NA POKŁADZIE OKRĘTU „SANTA MARÍA” POWIETRZE PRZESZYŁ HISTERYCZNY OKRZYK „LĄD NA HORYZONCIE!”. KRZYSZTOFOWI KOLUMBOWI ORAZ JEGO ZAŁODZE PRZYNIÓSŁ ON NADZIEJĘ, WIĘKSZOŚCI MIESZKAŃCÓW ANTYLI ORAZ KONTYNENTU PO DRUGIEJ STRONIE ATLANTYKU – ZAGŁADĘ.
Pięćset lat później pierwsze północnoamerykańskie
wskazuje na intencjonalne działanie „białych odkryw-
miasto, słynne ze znakomitego Uniwersytetu Kalifor-
ców”. Odkrywanie, posiłkując się Słownikiem Języka
nijskiego Berkeley, było sceną protestów przeciwko
Polskiego PWN1, jest m.in. aktem odsłonienia tego, co
celebracji Dnia Kolumba – święta ustanowionego w 1937
było zakryte, poznaniem rzeczy dotąd nieznanej, na-
roku i upamiętniającego dotarcie Genueńczyka do „No-
trafieniem na coś, o istnieniu czego dotychczas nie
wego Świata”. Rada miejska w Berkeley przychyliła się
wiedziano.
do opinii społecznej i w tym mieście Dzień Kolumba, pół tysiąca lat po jego wyprawie, przemianowano na Dzień
Analizując z tej perspektywy „odkrywanie Ameryki” wi-
Rdzennej Ludności.
dać, że Kolumb reprezentując Europę białych chrześcijan jest aktywnym podmiotem, który odkrywa przed świa-
W polskich (i nie tylko) mediach, książkach, a także
tem dotychczas ukryty i pasywny przedmiot – Amerykę.
w programach i podręcznikach szkolnych – wyżej przy-
Ten nieznany wcześniej kontynent, będący przedmiotem
toczone wydarzenie sprzed ponad 500 lat najczęściej
poznania, staje się zatem w chwili odkrycia nie tylko
jest określane mianem „odkrycia Ameryki”. Stwierdzenie
lądem ujawnionym, ale też polem usprawiedliwionej, bo
to zawiera nie tylko pozornie neutralny i skrótowy opis
będącej konsekwencją „odkrycia”, ekspansji i zawład-
wydarzenia historycznego, lecz także skrywa w sobie
nięcia – staje się przestrzenią dominacji odkrywców.
kilka innych istotnych znaczeń. Po pierwsze, identyfikuje
1 Por. Słownik Języka Polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl/sjp/odkry%C4%87;2493118 [dostęp 22 października 2014 r.]
najważniejszych aktorów oraz ich relacje. Po drugie,
18