LentisMagazine
Linda Hoeksema
Lentis Magazine is een tijdschrift voor medewerkers en geïnteresseerden. 2024 • 1
Sekse- en genderverschillen bij psychose
Lentis biedt geestelijke gezondheidszorg, forensische gezondheidszorg en ouderenzorg in de provincies Groningen, Drenthe en Friesland. We verlenen onze hulp aan kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Cliënten kunnen bij ons terecht na een verwijzing van een huisarts of specialist. Bij Lentis werken ongeveer 4000 medewerkers. Er zijn jaarlijks ruim 30.000 mensen bij ons in zorg.
3 Rogier Hoenders bijzonder hoogleraar Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid
De faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij (RUG) en Stichting Lentis GGZ gaan samenwerken voor deze nieuwe bijzondere leerstoel Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid. Rogier Hoenders wordt de bijzonder hoogleraar.
4 IHT-Crisisdienst gekozen als beste AIOSstageplek van 2022-2023!
Een veilige en prettige werksfeer, waarbinnen je ontzettend veel kunt leren. Het team vinden ze een fijne en saamhorige ploeg. Duidelijk de beste van 2022-2023!
Colofon
Redactie Lentis Magazine
Postbus 128
9470 AC Zuidlaren
Telefoon (050) 409 76 43 magazine@lentis.nl.
Redactie
Jannie Strijk (hoofdredactie)
Petra Albertema, Willemien Afman, Anne Helmus, Mariëlle RodenburgSplint, Ursula Sennema, Saskia Scholte, Anjo te Velde
Ontwerp en opmaak
Klaas van Slooten | bno
5 Strategische koers past bij de mens
Een andere tijd vraagt een andere koers. Rense Schuurmans duikt in de geschiedenis en kijkt hoe we in ons bestaan van koers veranderden.
Inhoud
15 In Groningen
Ursula Sennema duikt in het verleden van Groningen, in Stad. Van Siddeburen tot de Korreweg en de Wijert. Een ‘trip down memorylane’.
15 Wijkdiner voor mensen met Parkinson
Herman Overberg organiseerde op 13 juni een wijkdiner voor mensen met Parkinson. Zijn verhaal.
15 Op de weg van de meeste weerstand kom je de mooiste beren tegen
Albertine Don schoof aan bij het Parkinsondiner in het Zuidend.
23 Rogier Hoenders bijzonder hoogleraar
Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid
De faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij (RUG) en Stichting Lentis GGZ gaan samenwerken voor deze nieuwe bijzondere leerstoel Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid. Rogier Hoenders wordt de bijzonder hoogleraar.
24
IHT-Crisisdienst gekozen als beste AIOSstageplek van 2022-2023!
Een veilige en prettige werksfeer, waarbinnen je ontzettend veel kunt leren. Het team vinden ze een fijne en saamhorige ploeg. Duidelijk de beste van 2022-2023!
25 Strategische koers past bij de mens
Een andere tijd vraagt een andere koers. Rense Schuurmans duikt in de geschiedenis en kijkt hoe we in ons bestaan van koers veranderden.
35 In Groningen
Ursula Sennema duikt in het verleden van Groningen, in Stad. Van Siddeburen tot de Korreweg en de Wijert. Een ‘trip down memorylane’.
36 Wijkdiner voor mensen met Parkinson
Herman Overberg organiseerde op 13 juni een wijkdiner voor mensen met Parkinson. Zijn verhaal.
37 Op de weg van de meeste weerstand kom je de mooiste beren tegen
Albertine Don schoof aan bij het Parkinsondiner in het Zuidend.
III
Lentis biedt geestelijke gezondheidszorg, forensische gezondheidszorg en ouderenzorg in de provincies Groningen, Drenthe en Friesland. We verlenen onze hulp aan kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Cliënten kunnen bij ons terecht na een verwijzing van een huisarts of specialist. Bij Lentis werken ongeveer 4000 medewerkers. Er zijn jaarlijks ruim 30.000 mensen bij ons in zorg.
Colofon
Redactie Lentis Magazine
Postbus 128
9470 AC Zuidlaren
Telefoon (050) 409 76 43 magazine@lentis.nl.
Redactie
Jannie Strijk (hoofdredactie)
Petra Albertema, Willemien Afman, Anne Helmus, Mariëlle RodenburgSplint, Ursula Sennema, Saskia Scholte, Anjo te Velde
Ontwerp en opmaak
Klaas van Slooten | bno
3 Rogier Hoenders bijzonder hoogleraar Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid
De faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij (RUG) en Stichting
Lentis GGZ gaan samenwerken voor deze nieuwe bijzondere leerstoel Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid. R
4 IHT-Crisisdienst gekozen als beste AIOSstageplek van 2022-2023!
Een veilige en prettige werksfeer, waarbinnen je ontzettend veel kunt leren. Het team vinden ze een fijne en saamhorige ploeg. Duidelijk de beste van 2022-2023!
5 Strategische koers past bij de mens
Een andere tijd vraagt een andere koers. Rense Schuurmans duikt in de geschiedenis en kijkt hoe we in ons bestaan van koers veranderden.
15 In Groningen
Ursula Sennema duikt in het verleden van Groningen, in Stad. Van Siddeburen tot de Korreweg en de Wijert. Een ‘trip down memorylane’.
15 Wijkdiner voor mensen met Parkinson
Herman Overberg organiseerde op 13 juni een wijkdiner voor mensen met Parkinson. Zijn verhaal.
23 Rogier Hoenders bijzonder hoogleraar
Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid
De faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij (RUG) en Stichting Lentis GGZ gaan samenwerken voor deze nieuwe bijzondere leerstoel Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid. Rogier Hoenders wordt de bijzonder hoogleraar.
Inhoud
24 IHT-Crisisdienst gekozen als beste AIOSstageplek van 2022-2023!
Een veilige en prettige werksfeer, waarbinnen je ontzettend veel kunt leren. Het team vinden ze een fijne en saamhorige ploeg. Duidelijk de beste van 2022-2023!
25 Op de weg van de meeste weerstand kom je de mooiste beren tegen
Albertine Don schoof aan bij het Parkinsondiner in het Zuidend.
25 Strategische koers past bij de mens
Een andere tijd vraagt een andere koers. Rense Schuurmans duikt in de geschiedenis en kijkt hoe we in ons bestaan van koers veranderden.
35 In Groningen
Ursula Sennema duikt in het verleden van Groningen, in Stad. Van Siddeburen tot de Korreweg en de Wijert. Een ‘trip down memorylane’.
36 Wijkdiner voor mensen met Parkinson
Herman Overberg organiseerde op 13 juni een wijkdiner voor mensen met Parkinson. Zijn verhaal.
37 Op de weg van de meeste weerstand kom je de mooiste beren tegen
Albertine Don schoof aan bij het Parkinsondiner in het Zuidend.
V
Rogier Hoenders benoemd tot bijzonder
De faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij (RUG) en Stichting Lentis GGZ gaan samenwerken met de nieuwe bijzondere leerstoel Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid. Rogier Hoenders, psychiater bij Lentis, zal de bijzonder hoogleraar worden die de leerstoel gaat bezetten.
Zingeving een onzichtbare kracht
Zingeving is de onzichtbare kracht achter de keuzes en inspanningen die we als mens maken, en daarmee ook cruciaal bij het halen van leefstijl- en behandeldoelen in de GGZ. Het onderwerp wordt echter zelden expliciet benoemd binnen de GGZ. Zorgverleners voelen zich vaak onvoldoende toegerust het gesprek aan te gaan en doen dit dan ook zelden, terwijl patiënten dat graag anders zouden zien. Het expliciet maken van de vaak impliciete zingeving van patiënten en behandelaren in de GGZ kan veel opleveren: betere gezondheid en welzijn, persoonlijke groei en houvast, betere behandelrelatie, meer motivatie voor een behandeling en minder burn-outs, waardoor medewerkers duurzamer ingezet kunnen worden
Existentiële thema’s
Bij de faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij wordt een multidisciplinaire aanpak gehanteerd in de bestudering van religie in al haar verschijningsvormen, een aanpak die theorieën en methodieken vanuit de geesteswetenschappen en gedrags- en maatschappijwetenschappen combineert. Deze leerstoel sluit aan op het bestaande onderzoek naar lived religion, rouw, trauma en zingeving, en existentiële thema’s in relatie tot welzijn en geestelijke gezondheid.
Over Rogier Hoenders
Rogier Hoenders (Dr.) (1972) is psychiater en hoofd onderzoek en behandelzaken bij het Centrum voor Integrale Psychiatrie (CIP) van Lentis in Groningen. Het CIP werd in 2007 door Hoenders opgericht. Hij stimuleerde en begeleidde er onder meer de implementatie van mindfulness, compassietraining, yoga en acceptatie- en commitmenttherapie (ACT).
Gefeliciteerd Rogier!
In 2014 promoveerde hij op onderzoek naar de conceptuele basis, implementatie en effectiviteit van integrale psychiatrie. Momenteel doet hij onderzoek naar meditatie, zingeving, leefstijl en natuurlijke middelen voor psychische aandoeningen. Hoenders initieerde en leidt het Lentis Leefstijl Programma, waarbij patiënten en medewerkers getraind worden in leefstijlvaardigheden (voeding, beweging, ontspanning, slaap, genotmiddelen, sociaal functioneren en zingeving). Zingeving is volgens Hoenders het belangrijkste, maar ook het minst benoemde onderdeel van leefstijlinterventies. Hoenders: ‘Duurzame gedragsverandering is een hele opgave voor de meeste mensen. De kans om daarin te slagen, wordt groter als we leefstijldoelen koppelen aan zingeving.’
Naast het bijzonder hoogleraarschap blijft Rogier ook werken als psychiater binnen Lentis in de patiëntenzorg. Dit om uitwisseling tussen het wetenschappelijke en klinische werk te garanderen en implementatie te optimaliseren.
Kernwaarde WIJS
Rijksuniversiteit Groningen en Lentis gaan samenwerken
hoogleraar Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid
IHT-Crisisdienst gekozen als beste AIOS-stageplek van 2022-2023!
De Lentis-AIOS (artsen in opleiding tot psychiater) beoordelen IHT-Crisisdienst bij Lentis als beste stageplek over het afgelopen opleidingsjaar!
De Lentis-AIOS houden elk voorjaar namelijk een verkiezing voor de beste AIOS-stageplek van het jaar. Ze evalueren dan alle stageplekken waar ze in het afgelopen opleidingsjaar werkzaam zijn geweest. Dit doen ze aan de hand van individuele beoordelingsformulieren en een uitgebreide gezamenlijke evaluatie op de zogeheten jaarlijkse AIOS-supervisantendag.
Oog voor patiënt en elkaar
Voor het opleidingsjaar 2022-2023 is nu IHT-Crisisdienst als beste stageplek uit de bus gekomen! De AIOS oordelen dat IHT-Crisisdienst zich kenmerkt door een veilige en prettige werksfeer, waarbinnen je ontzettend veel kunt leren. Ze ervaren de collega’s van IHT-Crisisdienst als een fijne en saamhorige ploeg van o.a. SPV-ers, triagisten, secretaresses, psychiaters en arts-assistenten, met oog voor de patiënt en voor elkaar. Bij de tomeloze inzet die de ploeg van IHT-Crisisdienst aan de dag legt, weet zij voldoende ruimte te scheppen voor supervisie, onderwijs en opleiding.
Taart en een oorkonde
Al met al genoeg reden om dit team uit te roepen tot beste stageplek van het jaar! Daarom verraste de AIOS-groep bij hoofde van haar voorzitter en secretaris, samen met Bennard Doornbos, de AIOS-opleider, de collega’s van IHT-Crisisdienst op dinsdag 16 mei met een heuglijk bezoek met heerlijke taart én een heuse oorkonde! Ze werden dan ook enthousiast ontvangen door de collega’s aldaar, namens wie Eelkje Jellema en Jan-Wolter Oosterhuis de oorkonde trots in ontvangst mochten nemen.
Foto v.l.n.r.: Bennard Doornbos (psychiater en opleider A-opleiding), Jan Wolter Oosterhuis (psychiater crisisdienst), Eelkje Jellema (psychiater crisisdienst), Mahir Köksal (voorzitter AIOS-groep), Sanne Krol (secretaris AIOS-groep).
Rijksuniversiteit Groningen en Lentis gaan samenwerken
Rogier Hoenders benoemd tot bijzonder hoogleraar Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid
De faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij (RUG) en Stichting
Lentis GGZ gaan samenwerken met de nieuwe bijzondere
leerstoel Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid. Rogier
Hoenders, psychiater bij Lentis, zal de bijzonder hoogleraar
worden die de leerstoel gaat bezetten.
Kernwaarde WIJS
Zingeving een onzichtbare kracht
Zingeving is de onzichtbare kracht achter de keuzes en inspanningen die we als mens maken, en daarmee ook cruciaal bij het halen van leefstijl- en behandeldoelen in de GGZ. Het onderwerp wordt echter zelden expliciet benoemd binnen de GGZ. Zorgverleners voelen zich vaak onvoldoende toegerust het gesprek aan te gaan en doen dit dan ook zelden, terwijl patiënten dat graag anders zouden zien. Het expliciet maken van de vaak impliciete zingeving van patiënten en behandelaren in de GGZ kan veel opleveren: betere gezondheid en welzijn, persoonlijke groei en houvast, betere behandelrelatie, meer motivatie voor een behandeling en minder burn-outs, waardoor medewerkers duurzamer ingezet kunnen worden.
Existentiële thema’s
Bij de faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij wordt een multidisciplinaire aanpak gehanteerd in de bestudering van religie in al haar verschijningsvormen, een aanpak die theorieën en methodieken vanuit de geesteswetenschappen en gedrags- en maatschappijwetenschappen combineert. Deze leerstoel sluit aan op het bestaande onderzoek naar lived religion, rouw, trauma en zingeving, en existentiële thema’s in relatie tot welzijn en geestelijke gezondheid.
Over Rogier Hoenders
Rogier Hoenders (Dr.) (1972) is psychiater en hoofd onderzoek en behandelzaken bij het Centrum voor Integrale Psychiatrie (CIP) van Lentis in Groningen. Het CIP werd in 2007 door Hoenders opgericht. Hij stimuleerde en begeleidde er onder meer de implementatie van mindfulness, compassietraining, yoga en acceptatie- en commitmenttherapie (ACT).
In 2014 promoveerde hij op onderzoek naar de conceptuele basis, implementatie en effectiviteit van integrale psychiatrie. Momenteel doet hij onderzoek naar meditatie, zingeving, leefstijl en natuurlijke middelen voor psychische aandoeningen. Hoenders initieerde en leidt het Lentis Leefstijl Programma, waarbij patiënten en medewerkers getraind worden in leefstijlvaardigheden (voeding, beweging, ontspanning, slaap, genotmiddelen, sociaal functioneren en zingeving). Zingeving is volgens Hoenders het belangrijkste, maar ook het minst benoemde onderdeel van leefstijlinterventies. Hoenders: ‘Duurzame gedragsverandering is een hele opgave voor de meeste mensen. De kans om daarin te slagen, wordt groter als we leefstijldoelen koppelen aan zingeving.’
Naast het bijzonder hoogleraarschap blijft Rogier ook werken als psychiater binnen Lentis in de patiëntenzorg. Dit om uitwisseling tussen het wetenschappelijke en klinische werk te garanderen en implementatie te optimaliseren.
Gefeliciteerd Rogier!
IHT-Crisisdienst gekozen als beste AIOS-stageplek van
2022-2023!
De Lentis-AIOS (artsen in opleiding tot psychiater) beoordelen
IHT-Crisisdienst bij Lentis als beste stageplek over het afgelopen opleidingsjaar!
De Lentis-AIOS houden elk voorjaar namelijk een verkiezing voor de beste AIOS-stageplek van het jaar. Ze evalueren dan alle stageplekken waar ze in het afgelopen opleidingsjaar werkzaam zijn geweest. Dit doen ze aan de hand van individuele beoordelingsformulieren en een uitgebreide gezamenlijke evaluatie op de zogeheten jaarlijkse AIOSsupervisantendag.
Kernwaarde WIJS
Oog voor patiënt en elkaar
Voor het opleidingsjaar 20222023 is nu IHT Crisisdienst als beste stageplek uit de bus gekomen! De AIOS oordelen dat IHT Crisisdienst zich kenmerkt door een veilige en prettige werksfeer, waarbinnen je ontzettend veel kunt leren. Ze ervaren de collega’s van IHT Crisisdienst als een fijne en saamhorige ploeg van o.a. SPV ers, triagisten, secretaresses, psychiaters en artsassistenten, met oog voor de patiënt en voor elkaar. Bij de tomeloze inzet die de ploeg van IHT Crisisdienst aan de dag legt, weet zij voldoende ruimte te scheppen voor supervisie, onderwijs en opleiding.
V.l.n.r.:
Bennard Doornbos (psychiater en opleider A-opleiding),
Jan Wolter Oosterhuis (psychiater crisisdienst),
Eelkje Jellema (psychiater crisisdienst),
Mahir Köksal (voorzitter AIOS-groep),
Sanne Krol (secretaris AIOS-groep).
Taart en een oorkonde
Al met al genoeg reden om dit team uit te roepen tot beste stageplek van het jaar!
Daarom verraste de AIOS groep bij hoofde van haar voorzitter en secretaris, samen met Bennard Doornbos, de AIOS opleider, de collega’s van IHT Crisisdienst op dinsdag 16 mei met een heuglijk bezoek met heerlijke taart én een heuse oorkonde! Ze werden dan ook enthousiast ontvangen door de collega’s aldaar, namens wie Eelkje Jellema en JanWolter Oosterhuis de oorkonde trots in ontvangst mochten nemen.
Sekse- en genderverschillen bij psychose: onderzoek door Linda Hoeksema
Veel onderzoek is gericht op mannen. Linda Hoeksema is 26 jaar, heeft psychologie en orthopedagogiek gestudeerd in Groningen en zij onderzoekt man-vrouw verschillen bij een psychotische stoornis.
Waarom heb je ervoor gekozen om promotieonderzoek te doen?
Ik heb mijn beide masters afgerond en ben vrijwel direct (na een heerlijk lange zomervakantie J) bij Lentis gestart, in september 2022. Hoewel ik het schrijven van mijn scripties erg leuk vond, had ik de verwachting dat ik na mijn opleiding door zou gaan in de praktijk, omdat in beide masters - met vrij grote klinische stages - best veel aandacht was voor de praktijk. Maar, toen kwam de vacature van promovendus bij Lentis voorbij, dus onderzoek doen en schrijven over een heel tof onderwerp. Ik vind man-vrouw verschillen in mentale gezondheid namelijk erg interessant. Omdat ik het onderwerp zó leuk vond, heb ik op de vacature gereageerd en ik ben heel erg blij met die keuze. De opmerking ‘timing is everything’ is in dit geval wel heel toepasselijk! Bovendien, de praktijk is juist nog steeds heel dichtbij: het onderzoek is namelijk erg praktijkgericht.
Vertel eens iets over je promotieonderzoek
Mijn promotieteam bestaat uit prof.dr. Stynke Castelein en dr. Jojanneke Bruins. Het is een onderzoeksproject naar sekse- en
genderverschillen bij psychose, vooralsnog is dit ook de naam van het project. Veel onderzoek in de zorg is gericht op mannen. Het bekendste voorbeeld komt natuurlijk uit de cardiologie: het mannenhart is de norm geweest in onderzoek en nu blijkt dat we het vrouwenhart niet op eenzelfde manier kunnen behandelen als het mannenhart. Dit geldt ook voor de psychoseliteratuur, waarin vrouwen minder onderzocht zijn. Wat we met het onderzoeksproject (onder andere) doen, is kijken naar man-vrouw verschillen bij een psychotische stoornis. Onze eerste studie richt zich op meer subjectieve uitkomstmaten, zoals maatschappelijk en persoonlijk herstel en kwaliteit van leven. Aangezien mannen en vrouwen verschillende genderrollen hebben, bijvoorbeeld in de maatschappij, in hun gezin, enzovoorts, is het best goed mogelijk dat ze verschillen in hun psychotische stoornis en de gevolgen daarvan. Het betreft een PHAMOUS-studie waarbij we gebruik maken van data van de jaarlijkse screenings. Zoals gezegd willen we ook iets met gender(identiteit) en psychose gaan doen. Een andere groep individuen die in onder
zoek weinig aandacht krijgt, is de groep mensen met een transgenderidentiteit. Met hen willen we een interview-studie plannen. Daarin willen we kijken of de huidige zorg voldoet aan de zorgbehoeften die deze mensen hebben, en of ze misschien andere zorgbehoeften hebben dan mensen met een cisgender. Dat mensen met een transgenderidentiteit andere zorgbehoeften zouden hebben, is best logisch, bijvoorbeeld als gevolg van acceptatie en stigmatisering. Wat we in de literatuur bijvoorbeeld zien, is dat het heel belangrijk is dat mensen met een transgenderidentiteit met de juiste voornaamwoorden worden aangesproken. In de praktijk is dat niet altijd voor de hand liggend, we nemen toch bijvoorbeeld gauw aan dat een individu dat er vrouwelijk uitziet, aangesproken wil worden met zij/haar, terwijl dat niet zo hoeft te zijn. Dit is een voorbeeld van een factor die bepalend is in hoeverre mensen met een transgenderidentiteit zich geaccepteerd voelen en dat kan gevolgen hebben voor hoe deze mensen de zorg ervaren.
Verder hebben we zeker al een heleboel meer ideeën, bijvoorbeeld dat ook mannen en vrouwen met een cisgender kunnen variëren in hun zorgbehoefte, maar dat zijn plannen die we later zullen uitwerken. Wie nieuwsgierig is, zal ons dus wel moeten volgen! De kern van alle plannen is dat het sterk praktijk-
Kernwaarde WIJS
-
gericht onderzoek is, wat het ook meteen heel belangrijk en leuk maakt.
Hoe vind je het om onderzoek te doen bij Lentis?
Het werken in ons team is een hele fijne balans tussen hard werken en serieus zijn aan de ene kant en ontspanning en tijd voor een praatje aan de andere kant. We werken natuurlijk door en iedereen heeft wel zijn eigen project, maar toch is er veel ruimte voor overleg en staat iedereen open voor vragen. Wat bijvoorbeeld ook prettig is, is dat we met alle promovendi op een kamer zitten, waardoor we altijd met vragen bij elkaar terecht kunnen. Ik vind het een hele fijne werkplek met gezellige collega’s. Hetzelfde geldt voor mijn promotieteam, waarin we heel prettig samen werken. Hoewel ik natuurlijk als groentje van de opleiding kwam, had ik wel meteen het idee dat we echt als team samenwerken. Ik leer veel van mijn ervaren collega’s, maar er wordt ook geluisterd naar mijn input, wat het een heel prettig leerklimaat maakt.
Tot slot, en dat kwam ook al even langs, ik vind de koppeling tussen onderzoek en praktijk heel fijn bij Lentis. Deze koppeling is heel duidelijk aanwezig, en dat maakt het onderzoek nog waardevoller vind ik. Bijvoorbeeld met zo’n interviewstudie, daarin heb je direct contact met cliënten, maar je kunt de resultaten ook terugkoppelen aan de praktijk, waardoor de zorg beter kan aansluiten bij haar cliënten. Er kan direct iets mee gedaan worden, en dat is denk het meest waardevolle, want daar wil je je onderzoek voor doen.
Linda: ‘Aangezien mannen en vrouwen verschillende genderrollen hebben, bijvoorbeeld in de maatschappij, in hun gezin, enzovoorts, is het best goed mogelijk dat ze verschillen in hun psychotische stoornis en de gevolgen daarvan.’
Sekse- en genderverschillen bij psychose: onderzoek door Linda Hoeksema
Veel onderzoek is gericht op mannen. Linda Hoeksema is 26 jaar, heeft psychologie en orthopedagogiek gestudeerd in Groningen en zij onderzoekt man-vrouw verschillen bij een psychotische stoornis.
Waarom heb je ervoor gekozen om promotieonderzoek te doen?
Ik heb mijn beide masters afgerond en ben vrijwel direct (na een heerlijk lange zomervakantie J) bij Lentis gestart, in september 2022. Hoewel ik het schrijven van mijn scripties erg leuk vond, had ik de verwachting dat ik na mijn opleiding door zou gaan in de praktijk, omdat in beide masters - met vrij grote klinische stages - best veel aandacht was voor de praktijk. Maar, toen kwam de vacature van promovendus bij Lentis voorbij, dus onderzoek doen en schrijven over een heel tof onderwerp. Ik vind man-vrouw verschillen in mentale gezondheid namelijk erg interessant. Omdat ik het onderwerp zó leuk vond, heb ik op de vacature gereageerd en ik ben heel erg blij met die keuze. De opmerking ‘timing is everything’ is in dit geval wel heel toepasselijk! Bovendien, de praktijk is juist nog steeds heel dichtbij: het onderzoek is namelijk erg praktijkgericht.
Vertel eens iets over je promotieonderzoek
Mijn promotieteam bestaat uit prof.dr. Stynke Castelein en dr. Jojanneke Bruins. Het is een onderzoeksproject naar sekse- en
genderverschillen bij psychose, vooralsnog is dit ook de naam van het project. Veel onderzoek in de zorg is gericht op mannen. Het bekendste voorbeeld komt natuurlijk uit de cardiologie: het mannenhart is de norm geweest in onderzoek en nu blijkt dat we het vrouwenhart niet op eenzelfde manier kunnen behandelen als het mannenhart. Dit geldt ook voor de psychoseliteratuur, waarin vrouwen minder onderzocht zijn. Wat we met het onderzoeksproject (onder andere) doen, is kijken naar man-vrouw verschillen bij een psychotische stoornis. Onze eerste studie richt zich op meer subjectieve uitkomstmaten, zoals maatschappelijk en persoonlijk herstel en kwaliteit van leven. Aangezien mannen en vrouwen verschillende genderrollen hebben, bijvoorbeeld in de maatschappij, in hun gezin, enzovoorts, is het best goed mogelijk dat ze verschillen in hun psychotische stoornis en de gevolgen daarvan. Het betreft een PHAMOUS-studie waarbij we gebruik maken van data van de jaarlijkse screenings. Zoals gezegd willen we ook iets met gender(identiteit) en psychose gaan doen. Een andere groep individuen die in onder-
zoek weinig aandacht krijgt, is de groep mensen met een transgenderidentiteit. Met hen willen we een interview-studie plannen. Daarin willen we kijken of de huidige zorg voldoet aan de zorgbehoeften die deze mensen hebben, en of ze misschien andere zorgbehoeften hebben dan mensen met een cisgender. Dat mensen met een transgenderidentiteit andere zorgbehoeften zouden hebben, is best logisch, bijvoorbeeld als gevolg van acceptatie en stigmatisering. Wat we in de literatuur bijvoorbeeld zien, is dat het heel belangrijk is dat mensen met een transgenderidentiteit met de juiste voornaamwoorden worden aangesproken. In de praktijk is dat niet altijd voor de hand liggend, we nemen toch bijvoorbeeld gauw aan dat een individu dat er vrouwelijk uitziet, aangesproken wil worden met zij/haar, terwijl dat niet zo hoeft te zijn. Dit is een voorbeeld van een factor die bepalend is in hoeverre mensen met een transgenderidentiteit zich geaccepteerd voelen en dat kan gevolgen hebben voor hoe deze mensen de zorg ervaren.
Verder hebben we zeker al een heleboel meer ideeën, bijvoorbeeld dat ook mannen en vrouwen met een cisgender kunnen variëren in hun zorgbehoefte, maar dat zijn plannen die we later zullen uitwerken. Wie nieuwsgierig is, zal ons dus wel moeten volgen! De kern van alle plannen is dat het sterk praktijk-
Kernwaarde WIJS
gericht onderzoek is, wat het ook meteen heel belangrijk en leuk maakt.
Hoe vind je het om onderzoek te doen bij Lentis?
Het werken in ons team is een hele fijne balans tussen hard werken en serieus zijn aan de ene kant en ontspanning en tijd voor een praatje aan de andere kant. We werken natuurlijk
door en iedereen heeft wel zijn eigen project, maar toch is er veel ruimte voor overleg en staat iedereen open voor vragen. Wat bijvoorbeeld ook prettig is, is dat we met alle promovendi op een kamer zitten, waardoor we altijd met vragen bij elkaar terecht kunnen. Ik vind het een hele fijne werkplek met gezellige collega’s. Hetzelfde geldt voor mijn promotieteam, waarin we heel prettig
samen werken. Hoewel ik natuurlijk als groentje van de opleiding kwam, had ik wel meteen het idee dat we echt als team samenwerken. Ik leer veel van mijn ervaren collega’s, maar er wordt ook geluisterd naar mijn input, wat het een heel prettig leerklimaat maakt.
Tot slot, en dat kwam ook al even langs, ik vind de koppeling tussen onderzoek en praktijk heel fijn bij Lentis. Deze koppeling is heel duidelijk aanwezig, en dat maakt het onderzoek nog waardevoller vind ik. Bijvoorbeeld met zo’n interviewstudie, daarin heb je direct contact met cliënten, maar je kunt de resultaten ook terugkoppelen aan de praktijk, waardoor de zorg beter kan aansluiten bij haar cliënten. Er kan direct iets mee gedaan worden, en dat is denk het meest waardevolle, want daar wil je je onderzoek voor doen.
Linda: ‘Aangezien mannen en vrouwen verschillende genderrollen hebben, bijvoorbeeld in de maatschappij, in hun gezin, enzovoorts, is het best goed mogelijk dat ze verschillen in hun psychotische stoornis en de gevolgen daarvan.’