12.
1916 İRLANDA AYAKLANMASI V. I. Lenin
Halkların yönetimlerini kendilerinin kararlaştırmasına (self-determination) karşı olanların görüşü, emperyalizmin baskısıyla küçük ulusların canlılığının zaten bozulduğu, bunların emperyalizme karşı hiçbir rol oynayamayacakları, bunların salt ulusal umutlarını desteklemenin bir şeye yaramıyacağı, vb. sonucuna yönelir. 1914-1916 emperyalist savaşı bu çeşit yargıları çürüten birçok olgular getirdi. Savaş, Batı Avrupa ulusları ve bütünüyle emperyalizm için bir buhranlar dönemi oldu. Her buhran; toplumsal alışkanlıkları yıkar, dış sargıları yırtar, eskileri süpürür, alttaki yayları ve güçleri ortaya çıkarır. Baskı altındaki ulusların hareketi bakımından neleri ortaya çıkardı? Sömürgelerde birkaç ayaklanma girişimi oldu, baskıcı uluslar askeri sansürle bunları gizlemek için ellerinden geleni yaptılar. Gene de, Singapur'da Hint birlikleri arasındaki bir ayaklanmayı İngilizlerin gaddarca bastırdıkları. Fransız Annam'ında [Vietnam]... Alman Kameronlar'ında... ayaklanmalar olduğu biliniyordu. Avrupa'ya gelince, Irlanda'da bir ayaklanma oldu; zorunlu askerliği Irlanda'ya kadar uzatmaya cesaret edemeyen «özgürlük sever» İngilizler, bu ayaklanmayı idamlarla bastırdılar; öte yandan, Avusturya hükümeti Çek Diet'inin millet vekil113