Hst 5 Risico’s en preventie
“In een klasgesprek met leerlingen tussen 15 en 17 jaar vinden jongens en meisjes dat ze allebei verantwoordelijk zijn voor anticonceptie. Maar het verschil is wel dat meisjes zwanger kunnen raken. Tamina vindt het verstandig als je een condoom meeneemt als je uitgaat. Freek vindt dit een ‘waarschijnlijk-ga-ik-neuken’-signaal en dus goedkoop. Heeft iemand een condoom bij zich als hij of zij naar de kroeg gaat? Een massaal ‘ nee’ is het antwoord. Dennis vat de tendens samen: “voor een jongen is het verantwoordelijk om een condoom bij je te hebben, voor een vrouw alweer sletterig”64
5.2. Seks en gezondheid: medische zorg? “Een 15-jarig Marokkaans meisje komt bij het JAC terecht. Ze heeft een relatie en wil graag met de pil starten. Maar ze wil niet dat haar ouders dit weten en daarom durft ze niet naar de huisarts. De huisarts heeft wel beroepsgeheim maar via de terugbetaling van het ziekenfonds komen ouders haar doktersconsultatie wel te weten.” Jongeren moeten leren omgaan met controle over hun lichaam en moeten leren bepalen wat er met hun lichaam gebeurt. Ze moeten zich tegen ongeplande zwangerschap, soa en hiv/aids kunnen beschermen en ze moeten leren om zelf informatie en hulp te zoeken. Hoewel we vaststellen dat er in vele ouderkindrelaties een grote openheid bestaat, blijven er toch dingen die voor jongeren moeilijk met ouders bespreekbaar zijn. Zo zijn er problemen op seksueel vlak die ze liever zonder medeweten van de ouders oplossen. In het hoofdstuk in verband met het wettelijk kader lichten we toe dat minderjarige jongeren die over voldoende onderscheidingsvermogen beschikken zelf toestemming kunnen geven voor een eenvoudige medische handeling. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om een pilvoorschrift, een onderzoek naar een soa of een bloedonderzoek. De arts is gehouden aan een beroepsgeheim ten aanzien van de ouder(s). De terugbetaling van het ziekenfonds via de ouders kan jongeren echter wel weerhouden om zelf naar een arts te stappen. Als jongeren bij een arts op consultatie gaan, betalen ze voor het consult en hebben ze vervolgens als persoon ten laste recht op de terugbetaling. De terugbetaling van de consultatie en het labo-onderzoek zijn voor ouders zichtbaar. Ouders krijgen van het ziekenfonds namelijk een overzicht van alle terugbetalingen. Vraagt een jongere er om, dan kan een huisarts de derdebetalersregeling toepassen in het kader van “verzorging toegediend aan een persoon die zich in een financiële noodsituatie bevindt”. In dat geval betaalt de jongere enkel het remgeld en wordt de huisarts door het ziekenfonds betaald. Op die manier wordt de consultatie niet zichtbaar voor de ouders. Voor een abortus werd de automatische derdebetalersregeling voor jongeren al ingevoerd omwille van privacybescherming. Voor meer preventieve handelingen zoals een consult bij de huisarts bestaat de automatische toepassing van de derdebetalersregeling echter nog niet.
46
64 VIJGE, M. en CORSTENS, V., “Seks op school”, HP De Tijd 18 juni 2010, p.41.