Hst 2 Ombudswerk 4 Kinderen en jongeren in het onderwijs
De ouders van de zevenjarige Lien schrijven haar in op een type-2-school. Ze zijn ervan overtuigd dat het voor Lien de dichtstbijzijnde school is. De schoolbus komt voor Lien elke ochtend en avond thuis langs. Na een vijftal maanden stuurt de Cel Leerlingenvervoer van het departement Onderwijs de school en de ouders een bericht dat het busvervoer niet meer ingeschakeld mag worden. Een andere type-2school ligt voor Lien namelijk 1,8 km dichterbij. Daardoor voldoet Lien niet aan de regels en heeft ze geen recht meer op gratis busvervoer. Voor Lien en haar ouders is dat een ramp. Het gezin dreigt in een problematische situatie terecht te komen als het zelf voor het vervoer moet zorgen. De moeder van Lien is ongeneeslijk ziek en kan weinig actieve taken opnemen in de opvoeding. Het is uitgesloten dat zij elke dag instaat voor het vervoer. De werkgever van vader heeft begrip voor de moeilijke situatie van het gezin en staat tijdelijk toe dat hij later op zijn werk komt en soms ook vroeger moet vertrekken. Maar stilaan begint de werkgever aan te geven dat die situatie niet langer houdbaar is. De regels voor leerlingenvervoer van het buitengewoon onderwijs voorzien een afwijking op de standaardregels. Als er gegronde, materiële, sociaal-pedagogisch-medische redenen zijn om een leerling recht te geven op leerlingenvervoer naar de tweede dichtstbijzijnde school, kunnen de ouders een gemotiveerde afwijking aanvragen. Op vraag van de ouders stelt de ombudsdienst zo’n aanvraag tot afwijking op, gestaafd met medische attesten, verklaring van de werkgever van vader, verslag van de ambulante thuisbegeleidingsdienst over Lien, en een attest van een centrum voor ontwikkelingsstoornissen dat bevestigt dat Lien nood heeft aan een specifieke autiklas. Haar huidige school heeft zo’n klas, de andere school alleen type 2. Maar het antwoord van de Cel Leerlingenvervoer bleef negatief. Ze kan geen afwijking toestaan. Lien kan volgens hen via een opstapplaats in de buurt de bus nemen.
4.11. Thuisonderwijs Minderjarigen hebben leerplicht. Maar leerplicht is geen schoolplicht: minderja rigen moeten wel leren, maar daarom hoeven ze nog niet naar een school te gaan. Ook thuisonderwijs kan. In de praktijk kiezen daar maar weinig ouders voor want thuisonderwijs organiseren vergt veel discipline en inzet. De meldingen over thuisonderwijs zijn vooral vragen naar de organisatie, de rechten en de plichten. De ombudsdienst helpt de melder zijn weg te vinden naar de juiste kanalen om verder informatie te vragen.
Het Kinderrechten commissariaat vraagt dat deze vorm van inspectie opnieuw kritisch bekeken wordt.
64
• De inspectie op thuisonderwijs
Er zijn klachten over de inspectie van thuisonderwijs. De onderwijsinspectie con troleert natuurlijk ook mensen die thuisonderwijs geven. Vanuit een individuele melding heeft de ombudsdienst dit thema uitgediept, want er bestaan heel weinig richtlijnen rond deze vorm van inspectie. Zo is het onduidelijk hoeveel keer er inspectie moet zijn en volgens welke criteria de inspecteurs werken. Door de be perkte omkadering kan dat leiden tot rechtsonzekerheid. De inspectie kan een positief of negatief advies uitbrengen. Bij twee negatieve advie zen volgt er een levenslange uitsluiting van thuisonderwijs. Na een negatief verslag is er geen beroepsprocedure voorzien. Bovendien hoeft thuisonderwijs niet per se te leiden tot een getuigschrift basis- of secundair onderwijs. Zo’n getuigschrift kun je halen via de Centrale Examencommissie, maar dat gebeurt louter op vrijwillige basis en is dus niet verplicht. Soms adviseert de inspectie toch negatief omdat ze zonder zo’n getuigschrift geen zicht hebben op de kennis en vaardigheden van het kind. Die tegenstrijdigheid wijst op een hiaat in de regelgeving. Het Kinderrechtencommis sariaat vraagt dat deze vorm van inspectie opnieuw kritisch bekeken wordt. Het is belangrijk onduidelijkheden, vage omschrijvingen en tegenstellingen verder te ver fijnen. Dat kan zorgen voor minder willekeur en ongenoegen.