Đình Làng Việt Nam - Hoàng Long Khánh - 18510501603

Đình Làng VIệt

“Một không gian bình dị gắn liền với đời sống sinh hoạt của người nông dân”

Đình Làng Việt Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

MỤC LỤC Lời nói đầu 1: Lịch sử và Chức năng.

1.1: Lịch sử 1.2: Chức năng 2: Tổng thể và Bố cục.

2.1: Vị trí – Địa điểm 2.2: Thành phần và Bố cục

3: Hình thái các thành phần.

3.1: Bộ phận cấu thành – Tỉ lệ 3.2: Kết cấu – Tỉ lệ

4: Trang trí.

5: Ý nghĩa.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

LỜI NÓI ĐẦU Sân Đình – Cây Đa – Bến nước.

Những hình ảnh đã trở thành một phần của người Việt ở Bắc Bộ từ xưa đến nay. Đây là một không gian bình dị đã gắn liền với đời sống sinh hoạt của những người nông dân.

Không gian kiến trúc Đình làng là minh chứng cho tài nghệ mà ông cha ta, từ việc chọn địa điểm, Quy hoạch hòa lẫn với thiên nhiên, tận dụng thiên nhiên cho đến hình thức kiến trúc, vật liệu, màu sắc, trang trí phù hợp với thẩm mỹ và điều kiện tự nhiên.

Từ xưa đến nay, người dân Việt Nam vẫn thường gọi chung là đình chùa, nhưng trên thực tế thì “Đình” và “Chùa” không cùng một nguồn gốc Văn hóa.

Chùa là nơi thờ Phật, ít nhiều có ảnh hưởng Văn hóa Phật giáo đến từ Ấn Độ và Trung Quốc. Còn “Đình” là không gian cộng đồng làng xã Việt Nam.

Hình ảnh Sân Đình – Cây Đa – Bến nước Hoàng Long Khánh

“Đình” là biểu hiện sinh hoạt của người Việt Nam, nơi “cân bằng” phép tắc của cuộc sống cộng đồng, nơi triển khai những nét tài năng, tư duy của dân làng, nhất là về tín ngưỡng, nơi thờ thần Thành Hoàng làng, người có công với dân, cứu nước, giữ nước hoặc giúp dân nghề nghiệp sinh sống.

Đình Làng VIệt

1: Lịch sử và Chức năng 1.1: LỊCH SỬ

Đình Chu Quyến “Đình” là cơ quan hành chính cấp cơ sở đời Tần, Hán, nhà Hán chia đất cứ mười dặm (khoảng 5km) là một đình, mười đình là một làng, nên người coi việc làng là đình trưởng, tức lí trưởng bây giờ.

Từ “Đình” được ghép bằng một số từ khác nhau như:

Quá nhai đình: Cái đình, bên đường làm nhà cho khách qua lại trọ.

Lương đình: Kiến trúc có mái nhưng không có tường chung quanh, thường cất ở vườn hoa hoặc bên đường, cho người ta ngắm cảnh hoặc nghỉ.

Thế kỷ 16, thời Mạc đã gây dựng được nhiều Đình lớn như Đình Thụy Phiêu – Ba Vì, Tây Đằng- Ba Vì-Hà Tây, Lỗ Hạnh- Bắc Giang. Từ thời Lê trung Hưng thế kỷ 17, kiến trúc đình làng phát triển rầm rộ khắp các làng xã với sự đóng góp của quần chúng nhân dân và sáng tác tập thể.

Thế kỷ 18 – thời Lê mạt việc xây dựng đình làng có giảm sút do hoàn cảnh xã hội nhưng vẫn xuất hiện những đình quy mô, trang trí tinh xảo như Đình Chu Quyến, đình Đình Bảng- Bắc Ninh, Nhân Lí- Hải Dương, Thạch Lỗi – Hải Dương.

1 số đình thời kỳ này như Đình Thổ tang- Vĩnh phúc, Đình Hương Canh – Vĩnh Phúc, Đình Hoàng Xá – Hà Tây, Thổ Hà , Phù Lão…

Vọng đình: Chòi canh gác dùng để quan sát tình hình quân địch.

Thế kỷ 19, dưới thời vua Gia Long, cũng xây dựng một số đình lớn như Tam Tảo- Hà Bắc, An Đông – Quảng Ninh… nhưng về kiến trúc và điêu khắc đã giảm sút đi nhiều. Dưới thời vua Minh mạng thì chuyển sang kết cấu xây vôi gạch, ít dùng gỗ, chỉ có ở miền núi dùng gỗ chủ yếu.

Đình làng Việt: Là nơi sinh hoạt cộng đồng của 1 làng, vua quan khi ngang qua làng cũng nghỉ chân tại đây, sau đấy còn được treo các pháp lệnh vua ban thời Lê sơ, có thời điểm như thời Trần thêm chức năng thờ cúng Phật, dần dần nó phát triển thành 1 loại hình kiến trúc công cộng dân gian cho các hoạt động của làng xã vừa thờ cúng Thành hoàng.

Hoàng Long Khánh

Đình Hương Canh

Đình Làng VIệt

1: Lịch sử và Chức năng 1.2: CHỨC NĂNG CHỨC NĂNG TÍN NGƯỠNG:

CHỨC NĂNG VĂN HÓA:

Trong các đình làng Việt Nam, vị thần được thờ cúng là Thành Hoàng làng, vị vua tinh thần, thần hộ mệnh của làng. Khi tín ngưỡng Thành Hoàng du nhập vào Việt Nam từ thời Bắc thuộc cũng nảy sinh ra một số Thành Hoàng mà chức năng cũng giống như ở Trung Quốc…Các vua triều Nguyễn còn lập miếu thờ Thành Hoàng làng ở tỉnh và huyện. Nhưng khi tín ngưỡng Thành Hoàng về làng, xã thì nó đã biến đổi khác với tín ngưỡng Thành Hoàng ở Trung Quốc. Như vây, tín nguỡng Thành Hoàng Trung Quốc khi du nhập vào làng xã Việt Nam thì các yếu tố văn hóa Hán, hoặc hiện tượng Hán hóa khác bị cổng làng chặn lại thì nó lại tìm thấy các tín ngưỡng bản địa có tính tương đồng, nên hội nhập rất thuận lợi với hệ thống tín ngưỡng đa nguyên của Việt Nam.

Đình làng là trung tâm sinh hoạt văn hóa của cả làng. “Cây đa, bến nước, sân đình” đã đi vào tâm hồn của người dân quê. Đỉnh cao của các hoạt động văn hóa ở đình làng là lễ hội. Làng vào hội cũng được gọi là vào đám, là hoạt động có quy mô và gây ấn tượng nhất trong năm đối với dân làng. Ở các làng quê Việt Nam còn có hội chùa, hội đền nhưng phần lớn là hội làng được diễn ra ở đình làng gắn với đời sống của dân làng.

CHỨC NĂNG HÀNH CHÍNH: Đình làng thực sự là trụ sở hành chính - nơi mọi công việc về hành chính của làng đều được tiến hành ở đó. Từ việc xét xử các vụ tranh chấp, phạt vạ, khao vọng, từ thu tô thuế đến việc bắt lính, bỏ các xuất phu đinh.

Chủ thể tiến hành các hoạt động hành chính ở đình làng là các vị có chức danh Chánh tổng, Lý trưởng, Phó lý, Trưởng tuần và các viên quan của Hội đồng hương kì, kì mục. Cơ sở để giải quyết các công việc của làng được dựa vào lệ làng hoặc hương ước. Hương ước là một hình thức luật tục. Gắn với hoàn cảnh, phong tục, tập quán lâu đời của từng làng mà nhân dân có các bộ luật nhà nước không thể bao quát được.

Lễ hội Đình làng Túy Loan

Thờ Thành Hoàng

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

2: TỔNG THỂ VÀ BỐ CỤC.

2.1: VỊ TRÍ VÀ ĐỊA ĐIỂM. Gắn liền với khu ở của dân làng, thuận lợi kết nối với các ngõ, ngõ, thôn, thế đất thoáng đãng, tuân theo nguyên tắc địa lý phong thủy, phía trước thoáng đãng nhìn ra song nước, có hồ tự nhiên hoặc nhân tạo dựa theo nguyên tắc “tụ thủy”.

Hướng thường chọn là hướng Nam hoặc Đông Nam

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

2: TỔNG THỂ VÀ BỐ CỤC. 2.2: THÀNH PHẦN VÀ BỐ CỤC.

BỐ CỤC.

CÁC THÀNH PHẦN Quần thể kiến trúc Đình làng thường phân làm 6 phần chính. Được bố cục đối xứng bao gồm:

Đình có thể là một công trình độc lập hay một quần thể kiến trúc cũng có khi nằm cạnh chùa thành một quần thể lớn. Các công trình được bố cục đối xứng qua trục chính chạy dài. Các công trình thành phần: Hồ nước, Nghi môn, Nhà Tiền tế, Đại Đình – hậu cung, 2 bên có thêm nhà hành lang hữu, tả vu đối xứng 2 bên. Ngoài ra phía trước Đình làng thường có nhiều cây xanh, sân rộng để có thể tập hợp đông người những ngày lễ hội.

Hoàng Long Khánh

1: Đại Đình.

2: Hậu cung

3: Phương Đình (Tiền tế)

4: Nhà Tả Vu – Hữu Vu

5: Cổng Tam Quan (Nghi Môn) 6: Ao làng.

Đình Làng VIệt

ĐẠI ĐÌNH

Là nơi hành lễ sinh hoạt công cộng, hành chính nên cần không gian và diện tích lớn, trang trọng, bề thế. Các Đại đình thường có 5,7 gian có trái hoặc không trái. Mái Đại đình có 2 dạng: Dạng có 4 mái và dạng có 2 mái, tường xây bịt 2 trái. Những Đình có niên đại sớm thường không có tường hay vách gỗ bao quanh. Đại đình ban đầu có dạng chữ Nhất, về sau hậu cung phát triển lùi phía sau tạo thành hình chữ Đinh, Công. Có những ngôi đình có sàn gỗ, thường cách mặt đất khoảng 50-60 cm. Gian chính giữa thường không có sàn còn gọi là gian lòng thuyền. Gian này được coi là lối của Thánh hay Thành hoàng làng được thờ trong đình và nó cũng là nơi để thực hiện các nghi lễ thờ cúng. Sàn ở các gian đối xứng 2 bên, sàn có các mức cốt, cốt thấp nhất là dành cho các bô lão và chức sắc trong làng.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

HẬU CUNG Là nơi thờ Thành hoàng làng, giữ các vật thiêng, không gian nhỏ nhưng kín đáo, trang nghiêm thường được đóng không cho mọi người vào. Ban đầu thường nằm gian chính giữa, phía sau từ cột Cái và cột quân của Đình. Sau này phát triển thành dạng chuôi vồ, lùi ra sau Đại đình tạo thành chữ Đinh hoặc nối với Đại đình bằng 1 nhà cầu gọi là ống muống tạo thành hình chữ Công.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

PHƯƠNG ĐÌNH (TIỀN TẾ) Thường có kích thước và quy mô nhỏ hơn Đại đình, mặt bằng hình vuông và không có cửa vách bao quanh, có 2 tầng mái. Phải đến cuối thế kỷ 17 mới xuất hiện nhà Tiền tế và xuất hiện nhiều vào thế kỷ 19. Cùng với sân đình, các hành lang Tả vu, Hữu vu, … nhà Tiền tế là bộ phận nối tiếp giữa kiến trúc Đình và ngoại cảnh tổng quan, khoáng đạt rộng mở để dễ dàng tập hợp quần chúng đông đảo tiến hành rước lễ hoặc giải trí vui chơi.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

TẢ VU – HỮU VU Nhà hành lang bên trái và bên phải: Là không gian có mái che, không có tường bao xung quanh, nếu có cũng chỉ bao mặt bên, mặt chính để hở.

Tả vu và Hữu vu là hai công trình phối thuộc của Điện Cần Chánh trong Tử Cấm Thành của Kinh Thành Huế.

Tả vu là toà nhà dành cho các quan văn, còn Hữu vu là toà nhà dành cho các quan võ; đây là nơi các quan chuẩn bị nghi thức trước khi thiết triều, nơi làm việc của cơ mật viện, nơi tổ chức thi đình và yến tiệc. Tả vu và Hữu vu đều được xây dựng vào đầu thế kỷ 19.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

CỔNG TAM QUAN – NGHI MÔN Nghi môn tứ trụ thường gắn với Đình, nhất là Đình có tả vu hữu vu, về sau lan sang cả kiến trúc đền và chùa.

Với kiến trúc Đền - Đình thì trục trung trung tâm thường gọi là thần đạo hay linh đạo. Với yếu tố cung điện (Văn Miếu, Thành Huế, Đền vua Đinh, vua Lê) thì thường không có nghi môn ngoại, nghi môn nội mà con đường đó gọi là Dũng đạo.

Cổng tam quan mang ý niệm "ba cách nhìn" của Phật giáo gồm có "hữu quan", "không quan" và "trung quan", thể hiện cái sắc (giả), cái không (Vô thường) và trung dung của cả hai. Giải thích thứ hai là tam quan là cửa của Tam bảo.

Cổng tam quan phần chủ yếu là ba lối đi với cửa giữa thường lớn hơn hai cửa bên. Vách cổng có thể là gỗ hay xây tường gạch hoặc đá. Phía trên lợp mái. Hai bên lối đi thường đắp câu đối, trán cửa ghi tên chùa hay tên cửa.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

AO LÀNG Ao làng từ xa xưa đã trở thành biểu tượng của làng quê, là nơi người làng đến gánh nước về đổ vào bể rồi đánh phèn cho trong mới có nước ăn, là nơi mà người lớn, con trẻ mỗi chiều hè lại ra lặn ngụp cho mát. Có lẽ, ở đồng bằng, làng nào cũng có những cái ao. Có những làng “nhà sát nhà, ao liền ao” cùng với tre pheo chằng chịt. Đường đi lối lại trong làng cứ cong cong theo bờ ao ngoằn ngoèo khúc khuỷu…

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

3: HÌNH THÁI CÁC THÀNH PHẦN 3.1: BỘ PHẬN CẤU THÀNH – TỈ LỆ Nhìn từ phía ngoài, mái đình có tỉ lệ đồ sộ, chiếm 2/3 chiều cao công trình, 4 góc xòe rộng, uốn lượn nhẹ nhàng, đặt trên hệ cột to khỏe và vững chắc.

Bờ nóc hơi võng, có khi hai đầu nhô cao vút ra ngoài như hình con thuyền lớn.

Trên hai đầu bờ nóc được đắp hình con Kìm Lạc long thủy quái,… Ở giữa bờ nóc hình lưỡng long chầu nguyệt, bờ chảy đắp các con xô Lân, Phượng.

Bốn góc mái nhô cao với các đầu đao cong vút nhờ các tàu mái réo cong đan cài ở bốn góc tạo nên những nét duyên dáng nhưng cũng không kém phần khỏe khoắn cho ngôi Đình.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

3: HÌNH THÁI CÁC THÀNH PHẦN 3.2: KẾT CẤU – TỈ LỆ

Bộ khung kết cấu gỗ khớp nối bằng mộng cực kỳ linh hoạt, có thể tháo dỡ lắp ở vị trí mới. Tính đơn giản, thống nhất, tính điển hình và tính tiêu chuẩn thấy rõ trong bộ khung gỗ chịu lực của công trình.

Hệ kết cấu gỗ, liên kết bằng mộng: Cột, xà, kẻ, bảy, bộ vì kèo Chồng giường hay Giá chiêng, hoặc giá chiêng kết hợp chồng giường.

Là loại hình kiến trúc công cộng nên cần không gian lớn, Bộ Vì gồm 6 hàng cột lớn đứng thẳng trên các bệ đá bằng sức nặng của mái và các mối liên kết.

Khoảng cách các cột xác định theo số lượng khoảng hoành. Kiểu Thượng tam -hạ tứ (vì nóc trên cùng mỗi bên có 3 khoảng hoành,vì nách mỗi bên có 4 khoảng hoành ), Thượng tứ – hạ ngũ (vì nóc mỗi bên có 4 khoảng hoành, vì nách mỗi bên có 5 khoảng hoành), Thượng ngũ – hạ ngũ (vì nóc mỗi bên có 5 khoảng hoành, vì nách mỗi bên có 5 khoảng hoành).Vì nóc có hình tam giác cân đặt trên 2 cột cái, vì nách có hình tam giác vuông đặt trên cột cái và cột quân.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

4: TRANG TRÍ ĐIÊU KHẮC-CHỦ ĐỀ

Trang trí khéo léo và tinh tế, trang trí để làm đẹp các bộ phận cấu kiện chứ không trang trí thừa thãi, khéo léo lồng ghép yếu tố văn hóa, thiên nhiên, ước nguyện vào đề tài trang trí. Nơi tập trung các tác phẩm điêu khắc độc đáo, văn hóa dân gian. Đề tài thông thường là long, ly, quy, phượng (tứ linh) hay thông, mai, cúc, trúc (tứ quý), đặc biệt là hình ảnh về hoạt cảnh dân gian, những hình ảnh thân thuộc ở làng quê. Các chủ đề dân gian, sinh hoạt làng quê được thể hiện theo quan niệm tạo hình dân gian giàu tính tượng trưng và ước lệ. Không quan tâm đến tỷ lệ cơ thể cân đối, miễn sao truyền được cái “thần” của nhân vật.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

5: Ý NGHĨA

Ý NGHĨA Đình Làng Việt thực sự là nơi lưu giữ tâm hồn người Việt và trí tuệ người Việt. Ngôi đình là một sự chuyển hóa và tái hiện lại trung thực thế giới quan của người nông dân Việt nam qua bao thế hệ. Đó là mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với cấu trúc xã hội làng xã Việt cổ đến cách ứng xử với môi trường tự nhiên, tất cả những khái niệm “vô hình” được “phiên dịch” và “tái hiện” trong bộ khung gỗ chắc chắn mà linh hoạt, trong cấu trúc không gian thoáng mở mà tầng bậc, trong chủ đề trang trí mộc mạc mà tinh tế. Đình là một di sản phi vật thể và vật thể vô giá cần được lưu giữ và bảo tồn.

Hoàng Long Khánh

Đình Làng VIệt

Đình Làng Việt Hoàng Long Khánh