Mustafa Kemal ve Uyanan Doğu

tü durumun nedenlerini derinliğine anlamaya imkan vermektedir.

O halde bu yolda düşünülecek çareler şunlar olmalıdır : Formülle­ re ve yönetim ilkelerine varmak. programıyla birlikte bir plan ha­ zırlamak. sonra bunları kesin ve dönüşü olmayan kararlarla uygu­ lamaya koymak. Kuşkusuz her şey, yapmayı, yeniden elden ge­ çirmeyi bekler. Çünkü imparatorluğun cumhuriyete bıraktığı İs­ tanbul bu durumdadır. Örneğin, meşrutiyetin başlangıcından beri on yedi bin evi yanmış olan, perişan halkı bu harabeler üzerinde eski Bizans sarnıçlarının içine kadar sığınmış bulunan İstanbul'un büyük bir kesimi yeniden inşa edilmek zorundadır. Beyoğlu ve Galata, dar, rutubetli ve karanlık sokaklarda yüz binlerce kişinin sağlıksız bir biçimde yığınağı halindedir. Pek çok mahallelerde anayolların büyük bir kısmında kaldırım yapılmamıştır. Sokak ad ve numaralarını gösteren tabelalar noksandır. Umumi tuvaletler adet olunmamıştır. Kentin büyük bir kesiminde akar su yoktur.

Eğer İstanbul'u iyi duruma getirmek istenirse bütün bu sağlık ve temizlik gibi belediye hizmetleri yerine getirilmelidir.

Sonra bulvarlar açma, denizcilik rıhtımlart " meydana getirme, bir opera, bir borsa ve adına layık bir valilik konağı, oteller, tem­ sil ve gösteri sahneleri ve bir adliye sarayına sıra gelecek. Eğer bunlar kırk yıl önce düşünülmüş olsaydı, daha o zaman yapılması gerekirdi. Ama bana, İstanbul'u Avrupalılaştırmanın doğru olup olmadığını sorarsanız. kesinlikle "hayır" derim . Marsilya, Sofya , Dresden zevkinde yeni bir yapıya gitmek asla söz konusu olma­ malı. Ama kenti tümü ile yararlı ve çok gerekli olan yapılarla do­ natmak ve bu işi doğal olarak ülkenin mimari kadrosu eliyle ba­ şarmak yoluna gidilmelidir. Yabancı turist en çok Avrupalılaşmış Doğudan korkar . Her şeyden önce , mahalli rengin, belirgin ka­ rakter ve güzelliğin, özetle Türk damgasının korunması gerekli­ dir. Bunun tersi gerçekleşirse ; yapının tümü İstanbul, Eyüp ve Boğazların son derece görkemli görünüşünü çirkinleştirir. Çünkü bu iş, başka iklimler ve başka alışkanlıklar için tasarlanmış Avru240