Skûtsjekrant 2019 Wintereditie

WINTER

De enige échte!

2019

Skûtsjekrant Uitgave van Uitgeverij PENN.nl

Jaargang 24

Redactie: Martsje de Jong en Klaas Jansma

Skûtsjes zeilen met losse stevens Puzzel voor de IFKS Henk Regts stuurt 'Grutte Pier' Varen is het allermooiste

RADIO

KLAAS

Jachthavenstraat 55 8605 BV Sneek tel. 0515-421900

Voltastraat 5 8606 JW Sneek 0515-411211

DRACHTEN GORREDIJK JOURE

www.intersurf.nl

www.doumastaal.nl

www.kromhout.com

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Ontdek en ervaar • • • • • •

Motorjachten Staalbouw Openboten, sloepen, tenders Accessoires Recreatie/funpaviljoen Klassieke schepen

8 t/m 13 februari 2019 WTC Expo Leeuwarden www.boot-holland.nl

Heliconweg 52 - Leeuwarden (Ingang West - Slauerhoffweg) - Tel. 058 2941 500 - info@wtcexpo.nl

2

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Het belangrijkste seizoen Het winterseizoen is voor de skûtsjesilerij misschien nog wel belangrijker dan de zomer met daarin de titelstrijd van SKS en IFKS. In de winter worden bemanningen getraind. Nieuwe schippers en bemanningsleden worden aangetrokken door eigenarencommissies.

Skûtsjes staan op het droge om gelakt en gerepareerd te worden. Ook grotere investeringen worden gedaan, variërend van nieuwe tuigages tot het o zo belangrijke houtwerk. De schippers, eigenaren en andere leden van de skûtsjeclubs vergaderen in het winterseizoen met hun besturen over nieuwe regels en de organisatie van belangrijke wedstrijden. Dat leidt bijna altijd wel tot enige beroering, hoewel de tijd van schippersvergaderingen met verhitte koppen en boze vuisten lang achter ons ligt.

De wintertijd, vanaf de laatste skûtsjewedstrijden in oktober tot de eerste in april, is het belangrijkste seizoen van het skûtsjesilen. Wat dat betreft is er in vergelijking met oeroude tijden niet eens zo veel veranderd. Want toen begon het nieuwe schippersjaar ook op Sint Pieter, 22 februari. Dat was ook de datum waarop schippersknechts voor een jaar werden aangenomen, zoals bij boeren ‘âlde maaie’ oftewel 12 mei de belangrijkste verhuisdag van het jaar was.

In de tijd van houten skûtsjes, zeg maar voor 1910, was er in de nazomer een tijdje ‘rust’ tussen het varen met terpmodder en met turf. Dan was de

laatste terpmodder afgeleverd en waren de turven nog niet droog. In die tijd was er even tijd voor groot onderhoud op de helling. De snelste zeilers kon-

den dan, tijdens het dorpsfeest, even meedoen aan het skûtsjesilen.

Later, in de jaren 1920-’60, kwam het veel voor dat schippers vrijwel zonder voorbereiding aan wedstrijden begonnen. Ze haalden ruim en roef voor de wedstrijd leeg, zochten een paar opstappers om mee te varen en verschenen met hun beste zeilen aan de start. Dat was het dan.

Maar alles is veranderd sinds het skûtsjesilen in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw is uitge-

groeid tot een populaire zomersport.

De voorbereiding wordt steeds serieuzer genomen. Voor sommige schippers is het samenstellen van een geschikt team de grootste opgave voor een nieuw seizoen. Aan de prestaties van de ‘Gerben van Manen’ van Heerenveen zie je hoe belangrijk dat is.

Ook Rutger Boonstra noemde het als een van de meest belastende factoren van zijn (voortijdig afgebroken) schippersbestaan. Daar komt dan nog het overleg met de commissie bij over de

aanwending van de meestal veel te schaarse (geld)middelen bij aanschaf van nieuwe onderdelen.

Vanwege het belang van de winter ligt het voor de hand om een wintereditie van de Skûtsjekrant uit te brengen, niet in plaats van, maar als aanvulling op de media die u gewend bent. Hopelijk hebt u er plezier van en draagt dit bij tot de positieve beleving.

Klaas Jansma

Vaar op zeker U kunt pas écht zorgeloos van uw schip genieten als u daarvoor een goede verzekering heeft. Door onze

zeer ruime ervaring in het verzekeren van pleziervaar-

tuigen zijn wij specialisten op dit vakgebied. Wilt u een

passende offerte? Bel ons, of bezoek onze website www.kuiperverzekeringen.nl

Kuiper_Skutsjekrant_2018_260x183.indd 1

Postbus 116

8440 AC Heerenveen

Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513 ) 62 37 42

www.kuiperverzekeringen.nl

3

31-01-18 11:09

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Extra kosten: ruim vierduizend euro

Skûtsjes zeilen met losse stevens Tekst: Klaas Jansma

De SKS-competitie zal niet gauw stilgelegd worden, maar de afgedichte stevens lijken geen houdbare oplossing voor het lengteprobleem van de skûtsjes.

Anderhalve centimeter is het verschil in lengte tussen een ijskoud en een snikheet skûtsje. Dat geringe verschil kan dit jaar grote gevolgen hebben als het schip officieel tegen de 20 meter aan zit. Want bij secure meting voldoet het dan misschien net niet aan de nieuwe wettelijke eisen. Tenzij het in de SKS-vloot meezeilt.

Dit jaar geldt voor schepen met een lengte van 20 meter of meer een keuringsverplichting. Ze moeten beschikken over een Certificaat van Onderzoek (CvO), wat betekent dat ze aan een aantal veiligheidseisen voldoen.

Eén belangrijke eis is dat ze varen met een werkend automatisch identificatie systeem (AIS). Daarmee kun je precies volgen waar een groot schip vaart en welke koers het volgt. Het mag in de titelstrijd van SKS en IFKS dan ook

IM

Scheepswerf ten Woude voor al uw o.a. scheepsrenovaties, nieuwbouw, motoreninbouw onder 1 dak...

4

niet zomaar gebruikt worden, want daar is het gebruik van moderne elektronica verboden.

Voor klassieke schepen van 20 meter en langer gold tot november 2018 een verlicht keuringsregime. Er moest wel veilig mee gevaren kunnen worden, maar het hoefde niet aan allerlei bureaucratische eisen te voldoen. Daartoe had de vorige minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz van Haegen na Kamervragen besloten, om hoge kosten voor de eigenaren te voorkomen. Maar haar opvolgster Cora van Nieuwenhuizen-Wijbenga moest eind oktober 2018 toegeven dat er nooit serieus was toegezien op de verkeerskwaliteiten van de gemotoriseerde peuterkar Stint, waarmee dat jaar op 20 september in Oss een verschrikkelijk ongeluk gebeurde. Daar kwam het probleem van MSC Zoe overheen.

Op het departement zullen ze nu wel strenger worden.

Schepen in de verkoop

Door de nieuwe regelgeving hebben grotere werven het sinds de prachtige zomermaanden van 2018 razend druk gekregen. Bij de keuringen worden namelijk geregeld verbeteringen voorgeschreven, zoals dubbeling van een ingekankerd of ernstig beschadigd vlakdeel en vervanging van rondhouten als mast en giek op zeilschepen.

Dit kost vaak tienduizenden euro’s per schip.

Minder draagkrachtige eigenaren

ANDERHALVE CENTIMETER: TE VERWAARLOZEN? Vroeger kwam het geregeld voor dat een schip bij hermeting een paar centimeters langer, korter, breder of smaller bleek dan oorspronkelijk.

Bij een werkschip is een verschil van een paar promille vrij normaal, zeker als er bij groot onderhoud wat aan veranderd is. Dat vraagt voortdurende waakzaamheid bij een tot racemachine omgebouwd wedstrijdskûtsje, waar bijvoorbeeld de (metalen) verstaging in de trim secuur opgespannen moet worden.

In zulke gevallen is het uitzettingscoëfficiënt (u.c.) van belang, ook al is dit gering. Bij een voor ijzer normaal cijfer van 12 x 0,000.001 is dit op een skûtsje van 20 meter 20 x 1 miljoenste meter, is 0,24mm per graad.

Een schip dat in de winter bij 10 graden onder nul buiten ligt, is dus na opwarming van het dek tot 50 graden op een hete zomerse dag bijna anderhalve centimeter (om precies te zijn 1,44cm) langer. Die uitzetting bij warm weer is ook de reden waarom bij oude ophaalbruggen als in Eastermar en Warten ’s zomers soms water op het brugdek wordt gepompt om het af te koelen. Moderne bruggen worden uitgerust met een meestal zaagvormige dilatatievoeg.

De 300 meter hoge Eiffeltoren in Parijs is bij warm weer 15cm langer dan in de winter. Je hoort op een warme dag na een koude nacht het ijzer in de koppelingen onder de klinknagels knappen.

Spoorrails produceerden voor 2006 volgens Guus Meeuwis het ritme kedeng kedeng in de trein die eroverheen reed. Tegenwoordig worden volgens Pro Rail de rails voor het leggen met de gasbrander tot 25 graden opgewarmd en met een voeg aan elkaar gelast.

Een paar promille is, zegt documentalist Frits Jansen van de Stichting Foar de Neiteam, een te verwaarlozen verschil – totdat een verzekeraar in een onvoorzien geval vele tonnen moet uitkeren omdat er een ongeluk is gebeurd. Want dan wordt er ongetwijfeld wel heel secuur gemeten en kan elke centimeter tellen. Hoe groot dan een ogenschijnlijk minuscuul verschil kan zijn, weten wedstrijdzeilers die hun schepen voortdurend trimmen.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

IFKS-skûtsje ‘t Swarte Wief’ van Jaap Hofstee werd aangepast aan de nieuwe wetgeving en uitgerust met ondermeer een AIS-inrichting. De kosten daarvoor overschrijden de €4000, aldus de Tynsters.

moeten hun tjalk, klipper of luxe motor daarom ‘tegen elke prijs’ verkopen.

De kosten zijn namelijk niet meer op te brengen. Zo zijn de afgelopen maanden tientallen mooie antieke tjalken en klippers naar Engeland verkocht, waar ze vaak ook nog veel meer opbrengen dan in Nederland. Volgens de Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN) is dit een zorgwekkende ontwikkeling. De FVEN is daarom in overleg met het ministerie getreden om kaalslag van onze monumentale zeilvloot te voorkomen.

De Vereniging voor Beroepschartervaart BBZ onder voorzitterschap van IFKS-voorzitter Sicko Heldoorn maakt al twee jaar serieus werk van een beter geborgde veiligheid. Vooral rondhouten staan bij de leden van deze organisatie in de belangstelling. In 2016 kwamen bij een ongeluk aan boord van het charterschip ‘Amicitia’ bij Harlingen drie Duitse opvarenden om het leven na mastbreuk. Dat leidde tot klachten over keuringsinstanties, wier controle niet scherp genoeg zou zijn geweest om rottend hout onder de hommer te ontdekken. Daarna is een ware jacht ontstaan op ondeugdelijk rondhout.

Tientallen masten zijn voortijdig afgekeurd en door nieuwe vervangen – wat ook weer veel geld kostte.

Ingekort of gekeurd

De nieuwe keuringseisen veroorzaken in skûtsjekringen al beroering sinds voorjaar 2015. Indertijd bond SKS-­ bestuurder en Earnewâld-schipper Gerhard Pietersma de kat de bel aan.

Hij voorzag grote problemen als er door skûtsjesilers niet tijdig en slagvaardig werd gehandeld. De meeste deelnemende schepen aan de titelstrijd van SKS en IFKS zijn immers, over de stevens gemeten, langer dan twintig meter. Daardoor behoren ze formeel tot de ‘grote schepen’ waarvoor de strengere regels gelden.

De SKS hanteert voor deelnemers een maximum deklengte van 19,50m.

Als de stevens niet mee worden gemeten, blijft de totale lengte royaal onder de 20 meter. Maar dat was tot vorig jaar in Nederland niet toegestaan, zodat bij officiële hermeting ‘over alles’ minstens tien van de veertien SKS-skûtsjes langer dan twintig meter (zouden) zijn. Toch zijn deze skûtsjes na het dichtmaken van de stevens aan de binnenkant goedgekeurd voor het SKS-kampioenschap. Verderop gaan we daar nog wat verder op in.

Bij de IFKS geldt volgens de Omschrijving Scheepsuitrusting een maximum van 20,61m bij meting over

James Wattstraat 4 8912 AR LEEUWARDEN Tel 058 284 94 10 www.uitgeverijpenn.nl info@uitgeverijpenn.nl

Fotografie Tom Coehoorn Kees Klip Ontwerp/vormgeving Kees Klip

alles. Omdat hardzeilers veelal uitgaan van het adagium ‘lengte loopt’, waren tot voor kort veel skûtsjes bij deze organisatie langer dan twintig meter. Jelle Talsma, scheepsbouwer en eigenaar van het kampioensskûtsje ‘De Jonge Jan’, liet daarom al in 2016 zijn meermalen verlengde skûtsje inkorten. Lucas Bouma, die nu in Henk Regts een nieuwe stuurman heeft gevonden, is eigenaar van de ‘Grutte Pier’, die in 2004 door Sikke Heerschop al is ingekort. Bij het pas gerestaureerde kampioensskûtsje uit de B-klasse ‘Sterke Jerke’ van Pieter en Margot Kooi is de stevenkop aan de voorkant half afgeflext, zodat het net iets korter dan 20 meter is.

Andere eigenaren hebben gekozen voor de vrij kostbare keuring met voorgeschreven verbeteringen en het aanbrengen van een AIS-inrichting met generator. Veel van deze schepen worden immers niet alleen in wedstrijden, maar ook met ploegjes gebruikt.

Volgens een publicatie in het magazine van het Tynster Skûtsje ‘’t Swarte Wief’ beliepen de kosten 4.200 euro.

Ook de ‘Grytsje Obes’, onder schipper Arjen de Jong vorig jaar kampioen in de B-klasse geworden en gepromoveerd naar de A-klasse, is inmiddels

Redactie Martsje de Jong Klaas Jansma

het skûtsjesilen medegedeeld dat ze de stevens niet mee hoeven te meten Losse stevens als deze zelf los kunnen drijven – en Het SKS-bestuur heeft zich tot nog dus geen integraal bestanddeel van toe vooral sterk gemaakt voor het de skûtsjes vormen. Daartoe moeten afwenden van het keuringsrisico en deze onderdelen aan de scheepsde bijbehorende kosten. Met Friese kant van een waterdichte afdichting opsporingsinstanties zijn afspraken worden voorzien. Binnenvaarders en gemaakt over acceptatie van de door scheepsbouwers als Piet ten Woude eigenaars opgegeven maten. uit IJlst en Froukje Osinga-Meijer van Met een rondschrijven aan schip- Multiship Holland, zetten vraagtekens pers en eigenaren stelde het SKS-­ bij de houdbaarheid van deze oplosbestuur voor de competitie van 2018 sing. Maar ze is bij keuringen deze dat alle deelnemende schepen vol- winter wel gehonoreerd. Want ook de gens metingen van Annmar Enginee- langere SKS-skûtsjes zijn inmiddels ring B.V. uit Marknesse onder de twin- zonder problemen goedgekeurd. En tig meter zitten. Dat klopt alleen, geeft zo lang er geen echte rampen gebeuAnnmar-directeur Marcel Wagenaar ren, zal een onderlinge verzekeringstoe, als de lengte binnen de stevens maatschappij er geen al te grote prowordt gemeten. ‘Want anders zijn ze blemen van maken. natuurlijk langer.’

Ook minister als Cora van NieuwenVolgens de beëdigd senior scheeps- huizen zal niet gauw een skûtsjecommeter Jan Meppelink wordt in Neder- petitie stilleggen – tenzij er natuurlijk land niet binnen de stevens gemeten. iets ernstigs gebeurt. En dus krijgen Dat heeft volgens hem ook weinig zin, we waarschijnlijk komende zomer het omdat de stevens bij een skûtsje een voor Nederland unieke schouwspel eenheid vormen met het schip. Dat is van langere en kortere schepen die in een mail van de woordvoerder van samen prachtige wedstrijden zeilen de Scheepsmetingsdienst nog eens – ondanks Europese regelgeving die bevestigd. Toch heeft de SKS kenne- andere eisen stelt. lijk een maas in de wet gevonden. Aan schippers en eigenaren is vorig jaar na

gekeurd en op onderdelen aangepast.

Acquisitie Eddie Ferbeek Jan Boonstra Coördinatie Martsje de Jong

Websites www.skutsje.nl www.ifks.frl www.skutsjesilen.nl www.skutsjehistorie.nl www.facebook.com/skipperspraat

Druk Hoekstra Krantendruk Emmeloord ISSN 1874-0073 NB: Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen.

Colofon

De Skûtsjekrant is een uitgave van

De ‘Sterke Jerke’, het schip dat vorig jaar debuteerde als wedstrijdschip en nagenoeg onverslaanbaar bleek, werd in aanloop naar het komende seizoen eenvoudig binnen de lengtegrens gebracht door een stukje van de stevenkop af te flexen.

5

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

SKÛTSJEBEHANG Een mooie skûtsjefoto als behang! Tover een saaie muur om in een prachtige fotowand.

Het fotobehang is geen gewoon behang, maar bestaat uit één deel, is supersterk, scheurt niet en is gemakkelijk af te nemen.

Eenvoudig zelf aan te brengen.

MAATWERK MOGELIJK TOT OP DE CENTIMETER!

Voor formaten en prijzen ga je naar: www.thomasvaer.frl ‘afdruk bestellen’

Een foto van je eigen/favoriete ­skûtsje aan de muur?

www.thomasvaer.frl

Volg Thomas Vaer op Facebook: www.facebook.com/thomasvaerfotografie

Want Skûtsjesilen is noordelijk, sportief en populair

Skûtsjekrant ligt bij Poiesz De Skûtsjekrant wordt altijd verspreid via alle ­zeventig Poiesz-winkels. Vele duizenden exemplaren gaan zo de wereld in, naar de klanten.‘Dat past prima bij ons winkelconcept’, zegt Jan H ­ oitema van het hoofdkantoor van Poiesz in Sneek.

‘Skûtsjesilen is een noordelijk evenement. Het is sportief en populair en het blijkt veel mensen aan te spreken.

Als Hoofd Marketingcommunicatie geeft hij het concept van de noordelijke winkelketen mede inhoud. Poiesz maakt zich in zijn profilering van de winkels onder meer sterk voor noordelijke streekproducten. Dat past in een populair geworden trend onder bewuste consumenten. Het kost min-

der kilometers om ze aan te voeren, wat goed is voor het milieu. En het is vers, ook een troef waar Poiesz op inzet.

De skûtsjes passen daarbij. Sinds jaar en dag is Poiesz er als medesponsor van de SKS bij betrokken.

Dit jaar kunnen klanten en relaties met het Lemster skûtsje mee, als prijs, licht Hoitema toe. Bovendien vaart de grote Poieszboot bij de finale van de SKS-competitie op vrijdag 17 augustus bij Sneek op de Snitser Mar, met aan boord wel zo’n honderd klanten die mee hebben gedaan aan de winactie. ‘We laten het niet bij woorden.

We doen er ook actief wat aan.’

Voor de Poiesz-klanten is het leuk dat ze nu gratis deze mooie Skût­ sjekrant kunnen krijgen. De meeste exemplaren worden uiteraard verspreid via de 50 Friese Poiesz-winkels.

Maar omdat er ook in Groningen en Drenthe behoorlijk wat belangstelling voor het evenement blijkt te bestaan, liggen daar de kranten ook.

Het persoonlijke karakter

Bij Poiesz vinden ze het persoonlijke belangrijk en dat vertaalt zich naar de rol van de medewerkers op de winkelvloer. Daar is de nieuwe winkelformule 2.0 ook op ingericht. Die lijn wordt

6

overal in doorgetrokken. Zo traint de bekende kok Reitse Spanninga de koks van Poiesz om inhoud te geven aan het kookconcept ‘Wat maak je me nu’, dat al een paar jaar loopt.

Daarin doen consumenten inspiratie op voor lekker koken met vooral

noordelijke, verse producten. Die lijn wordt zover mogelijk doorgetrokken, al schrikken ze bij Poiesz niet van een lekker stukje Iers vlees. De koks leren van Reitse niet alleen koken, zegt

Hoitema, maar vooral ook hoe je het enthousiasme op mensen kunt overbrengen. ‘Want dat kan R ­ eitse natuurlijk als geen ander.’

Het is de kunst om van het winkelen een feestje te maken. De koks en ander bedienend personeel spelen daar elk hun eigen rol in, aldus Hoitema. Daar hoort de creatieve toets bij die Spanninga als topkok kan bieden, en een informatief programmaboekje.

Dit laat zich goed combineren met informatie over producten, bijvoorbeeld over het aantal calorieën. ‘Dat dringen we niet op: mensen moeten zelf beslissen wat ze eten. Maar we informeren ze wel.’

Bij al die informatie komt nu dus een krant, naast alles wat Poiesz zelf via zijn eigen media uitdraagt. Een leuke actie is het, ook voor de redactie van de Skûtsjekrant en Uitgeverij PENN.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Briljante manoeuvre nekt Sytze Brouwer

Douwe Visser opnieuw SKS-kampioen

De kampioen en de nummer twee, Sytze Brouwer en Douwe Visser, de volgorde kan bijna willekeurig genoemd worden, want ze haalden evenveel punten. Brouwer zelfs 0,02 punten minder, maar naar hondersten wordt bij de SKS niet gekeken.

Vijf minuten voor de finish stevende Sytze Brouwer van Heerenveen op zijn eerste kampioenschap bij de SKS af. Hij zou deze vrijdag op de Snitsermar tweede worden achter winnaar Douwe Visser van Grou. Die kon, wilde hij zijn titel prolongeren, slechts hopen dat de ‘Gerben van Manen’ in de laatste slagen averij zou oplopen. Of …

Kwam Jeroen Pietersma met Drachten niet royaal achter Brouwer rond de voorlaatste ton? Als die nu eens tweede werd, en Heerenveen derde, lag dan de volgorde in het klassement niet anders?

Dat scenario had Douwe Visser natuurlijk al lang bedacht, als in een schaakspel waarin je zes zetten vooruit denkt. En zijn adviseur Tammo Oosterhof niet minder. Deze finale van een wonderlijk SKS-kampioenschap leek op een overwinning die de regerend kampioen jaren geleden ten koste van neef Douwe van Sneek had geboekt.

In ieder geval liep de gedreven maar onervaren schipper van Heerenveen in de val. Hij liet zich verleiden tot een directe, maar kansloze, aanval op zijn Grouster rivaal, waardoor Drachten even lucht en ruimte kreeg. Dat bleek net genoeg voor een tweede plaats toen Brouwer in Visser zijn meerdere moest erkennen. Met twee briljante slagen won Douwe Visser de dagzege en schakelde hij Sytze Brouwer toch nog uit in de titelstrijd. Dat deze uiteindelijk in de eindrangschikking zonde afronding van de gemiddelde totalen 0,02 punten minder had dan

de Grouster schipper, telde volgens de nieuwe SKS-regels niet. De afronding tot op tienden nauwkeurig staat in het Handboek onder het kopje puntentelling.

Zo prolongeerde Douwe Visser van Grou op 17 augustus 2018 zijn kampioenschap bij de SKS, na een seizoen waarin Gerhard Pietersma van Earnewâld lang op kop had gelegen en Willem Ulbes Zwaga van Leeuwarden maar liefst drie dagoverwinningen boekte – waaronder die op de eerste dag – maar op Stavoren verloor na een akkefietje met Heerenveen. Dat Leeuwarden kan winnen, bewees zuster Anke samen met heit Ulbe en broer Rienk bij de Amateurwedstrijden in september.

Grou, zaterdag 4 augustus

Willem Zwaga won met Leeuwarden de eerste dagprijs sinds vele jaren in de openingswedstrijd van de SKS bij Grou. Johannes Meeter werd met Huizum bijna tweede, maar Gerhard Pietersma was hem te slim af.

Een ‘massale valse start’ hoort een beetje bij de opening van elk skûtsjeseizoen. Want de schippers weten

dat een scherpe opening meestal tot een goede finale leidt. Daarom zijn alle deelnemers erop gebrand om in de voorhoede te beginnen. Maar daar is per definitie maar plek voor enkelen.

Deze keer gingen Lemmer en Heerenveen in het begin te vroeg weg, andere deelnemers in hun valse start meesleurend.

Bij de tweede start op de Pikmar, toen de wind nog ietsje voordeliger noordnoordwest stond, kwamen Heerenveen, Earnewâld en Leeuwarden, dat met een rouwwimpel voer ter nagedachtenis aan Rinus ´de Wiets´ Huisman, uitstekend weg. Grou bleef achterin hangen, met Lemmer en d’Halve maen. Maar al na één bovenboeironding bij het Eilân en een ruimewindse passage van de Tynje kwam er beweging in het veld.

Protest! Of niet?

Bij de eerste boeironding bij Sitebuorren, de derde op de Wide Ie, kreeg Gerhard Pietersma niet voldoende ruimte van koploper Sytse Brouwer.

Die moest met Heerenveen niet alleen de eerste plek afstaan aan eerst Earnewâld en toen ook nog Leeuwarden en Akkrum, hij zag ineens ook de protestvlag in het want van de E wapperen. Misselijk. Nou ja, hij kon nog wel wat goedmaken ten koste van de Akkrumers, maar toen kwam Huizum opzetten. Vooral bij moeilijke boeirondingen bij het Eilân toonde Johannes Meeter zich met zijn adviseur Baint Kramer een uitstekend tactisch zeiler. Hij deed het zelfs zo goed, dat hij Gerhard Pietersma met een krappe slag op achterstand zette en de derde

plaats greep achter Leeuwarden en, nu weer, Heerenveen.

Als Grou niet zo waardeloos was gestart, had er best een podiumplekje in gezeten. En d’Halve Maen was er goed bij, zij het iets minder voornaam.

Prachtige slag, lompe fout

In de tweede route kwam Willem Zwaga met Leeuwarden op kop voor Earnewâld en Heerenveen. Hij bleef dat ook, ondanks hardknekkig aandringen van de concurrentie. Sterker, toen de wind in de eindfase nog wat aanwakkerde, kon Zwaga wat afstand nemen van de rest. Niet genoeg om de spanning eruit te halen, maar wel om te winnen. Zo belangrijk zijn dus een nieuwe giek en fok.

Het gevecht om de tweede plaats was prachtig. Aanvankelijk lag Huizum er wat beter voor. Maar Gerhard Pietersma pakte met een laatste listige slag over bakboord toch de premie, want Huizum kon er niet over stuurboord voorlangs.

Veenhoop, maandag 6 augustus

Net als in 2017 leek de eindfase fataal voor het Skûtsjesilen bij de Veenhoop.

De wind viel helemaal weg toen d’Halve Maen, Heerenveen, Drachten en Langweer nog onderweg waren. En net als toen won Gerhard Pietersma, maar deze keer werd de wedstrijd toch geldig verklaard.

Dat de laatste vier meer dan drie kwartier na winnaar Pietersma over de finishlijn bij Stobbehoek gingen, zou op zich al een reden kunnen zijn om

de wedstrijd van maandag 6 augustus ongeldig te verklaren. De onberekenbare wind, die van zuid via oost en west naar noord cirkelde en soms helemaal wegviel, was een a-sportief element. Het dwong toen nog koploper Johannes Meeter aan het einde van zijn eerste rak om wrikkend de boei bij Stobbehoek te ronden.

Bij Akkrum deed de peiler niet eens een poging om te verbergen dat hij al peilend ook het schip vooruit duwde.

Dat kostte kennelijk zo veel kracht dat Pieter Meeter langs een afgemeerd vaartuigje schuurde. Nee, het was van voor tot achter vermakelijk, maar een skûtsjewedstrijd was het niet. Daarom ook protesteerden Willem Zwaga, Sytze Brouwer, Albert Visser en Klaas Westerdijk tegen de commissie, maar de SKS oordeelde dat de wedstrijd waardig was voor het kampioenschap en dus gewoon meetelde.

Onpeilbaar

’s Ochtends bij het rûtebesprek was gewaarschuwd voor schiftende wind rond drie uur. De luchtstroming zou dan van zuidoost naar zuidwest gaan, om noord te eindigen, na een tijdje van windstilte. Althans, zo waren de verwachtingen. De verschillende internetwindgoeroe’s en -finders hadden varianten op dit bericht, dat uiteindelijk niet helemaal zou uitkomen.

Bij de start ontsnapte een als koploper gelote Johannes Meeter op het nippertje aan Grou en Earnewâld. Die begonnen weer heel snel, maar zagen ineens de SWH van Auke de Groot naast zich. Maar die lag in de ruimte te laag, wat hij ondervond toen Woud-

7

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

send en Akkrum langszij kwamen.

Huizum liep maar uit in de onpeilbare wind, tot wel zeven minuten voorsprong vlak na de start. Toen zakte Woudsend weer helemaal weg en kwam met Earnewâld Akkrum naar voren, en daarna Sneek voor de SWH. Het ging alle kanten op.

Anderhalve route

Een bijzondere dag voor Willem Zwaga en zijn bemanning van de ‘Rienk Ulbesz’: ze winnen de openingswedstrijd op Grou en dragen de zege op aan ‘de Wiets’, die op 26 februari van dit jaar overleed.

Na anderhalve route vond de commissie Drachten-Veenhoop het welletjes.

De finish werd erin gelegd, terwijl de bemanning van de startkotter van de SKS nog niet eens op de juiste plaats voor anker lag. En er was dan wel vooraf tijdens de routebespreking op gewezen dat de finish bij een merkteken zou liggen, maar hoe zat het dan met de loting?

Eigenlijk had Akkrum de beste finish, want Pieter Meeter kwam nipt als vierde binnen, terwijl hij als twaalfde van start was gegaan. Maar koploper Gerhard Pietersma werd als winnaar aangewezen, nog net voor Jappy Visser van Sneek, die tot zijn eigen verbazing ondervond hoe snel een skûtsje reageert op een vlaag.

Johannes Meeter, die driekwart van de wedstrijd op kop had gelegen met zijn Huzumer skûtsje, nam helemaal buitenom genoegen met een vijfde plek. Daarna kwam de SWH van Auke de Groot binnen, de winnaar van de rest: Lemmer, Joure, Woudsend en de anderen die een half uur lang vrijwel stil lagen.

Earnewâld, dinsdag 7 augustus

Afgelast wegens gebrek aan wind.

Terherne, woensdag 8 augustus

Twee rakjes mocht Sytze Brouwer op Heerenveen de illusie koesteren dat hij de eerste wedstrijd op ruim water van 2018 kon winnen. Toen moest, op de Snitsermar bij Terherne, regerend kampioen Douwe Visser van Grou over stuurboord achter hem langs, om daarna naar de tweede bovenboei in de zandloper te sturen. Deze koploper liet zich niet weer verrassen.

Het was woensdag 8 augustus en het begon pas om vijf voor vier met een tienminutenschot. Dat kwam zo laat omdat aan de overkant van het meer de Hardzeildag van de Sneekweek in volle gang was.

Veel wisselingen Op de Veenhoop was het zoeken om ieder vlaagje. De wedstrijd, die eigenlijk geen wedstrijd was, werd toch in het klassement meegeteld, al moest er af en toe ook geboomd worden om een ton te ronden.

De beslissing valt vlak voor de finish, als Douwe Visser met een briljante actie ruimte geeft aan Drachten, dat net voor Heerenveen over de finish weet te steken. Grou wordt weer kampioen, Heerenveen weer tweede.

8

De jonge Sytze Brouwer was aanvankelijk op kop gekomen door gewaagd voor Jappy Visser van Sneek langs te sneaken. Die viel al gauw terug naar de middenmoot. Bij Klaas Westerdijk van d’Halve Maen, aanvankelijk vierde, later derde, duurde het iets langer.

Maar toen de windkracht verschraalde tot een kleine drie, bleef er van de ambities op het Philipsskûtsje bitter weinig over. Ronde na ronde zakte Westerdijk verder weg, om tenslotte achteraan te eindigen.

Pieter Meeter van Akkrum was vlot begonnen, daarna teruggevallen naar een negende plek en vervolgens de grote strijder tegen Gerhard Pietersma op Earnewâld. In het tweede kruisrak van de tweede route kon Gerhard er over stuurboord net niet voorbij. Tot zijn schrik zag hij toen ook nog broer Jeroen langszij komen, en Albert Visser van Lemmer was al voor.

Hoe boeiend dit duel ook was, nog veel meer strijd zat er in de achterhoede. Het was er een voortdurend stuivertje wisselen, met steeds loefduels tussen de achtersten. Nu eens werden die door Jaap Zwaga op Langweer ingezet, dan weer door Rinus de Jong op Joure of Auke de Groot op de SWH. Daar probeerde dan wel weer eens een ander van te profiteren, Johannes Meeter op Huizum bijvoorbeeld, maar dat lukte ook niet erg.

Voor zes uur

Het was voor de wedstrijdcommissie een heel gedoe om op tijd – voor zes uur – en op de juiste plek te finishen.

Die plek was voor de pier, waar zich het betalende publiek had verzameld.

De schippers hadden daar niet zo veel mee, maar de Terhernster commissie des te meer.

De eerste vier Grou, Heerenveen, Lemmer en Akkrum hoefden er niet meer voor te strijden, die lagen einden uit elkaar en ver voor de rest. Die anderen maakten er tot het laatste schot een vermakelijke partij van.

Langweer, donderdag 9 augustus

Van de eerste tot de laatste boei lag Willem Zwaga met het Ljouwerter skûtsje op kop. Hij boekte bij de vierde wedstrijd zijn tweede overwinning.

Nog belangrijker misschien was dat Heerenveen en Grou beide achterin eindigden. Sytze Brouwer en Douwe Visser kunnen zich daardoor dit jaar geen misstap meer veroorloven.

Het was al met al een slechte dag voor de familie Visser. Albert J. Visser, schipper op Lemmer, was net iets te vroeg en moest daarom als enige terug. Hij werd achtste, nog een hele prestatie, maar teleurstellend als je berekent wat ze in Lemmer hebben geïnvesteerd.

Debutant Jappie D. Visser eindigde met het kampioensskûtsje de Sneker Pan als voorlaatste, terwijl hij toch lang in de middenmoot op een zevende, achtste plek had gezeild.

Maar het kon nog slechter. Auke de Groot haalde de finish niet. Hij lag twaalfde toen zijn lummelbeslag het begaf en hij met de SWH de wedstrijd moest verlaten.

Koffiegeur

Bij noordoostenwind ruik je van Joure tot Follega, en zeker in Langweer, de heerlijke koffiegeur van de Mocconafabricage. Dat gebeurde donderdag 9 augustus bij Langweer in de derde route, nadat bij noordwestenwind was gestart. Het halfwindse rak van de Oudeweg naar het Langwarder Sleatsje werd daardoor ruimewinds, dat van het Langwarder Sleatsje naar de molen van Boornzwaag halfwinds. Dat lijkt een klein verschil, maar het had grote gevolgen. Gerhard Pietersma, die eerder met Earnewâld al listig naar de binnenkant van het Jouster skûtsje was gezeild, kon daardoor zijn tweede plek zeker stellen. Rinus de Jong kreeg het vervolgens op Joure moeilijk met een voortdurend aandringende Klaas Westerdijk op d’Halve Maen. Die moest op zijn beurt alle zeilen bijzetten om Johannes Meeter op Huizum achter zich te houden. Ze maakten er, met Jeroen Pietersma van Drachten, een prachtige strijd van.

Teleurstelling

De mooiste route op de Langweerder Wielen was de derde, toen alle schippers hun eigen koers voeren. Een tijdlang was er geen peil op te trekken wie in de gunstigste positie uit zou komen. Wie goed lag – zoals Akkrum en Langweer – kon zomaar bij de bovenboei ernstig in de problemen komen.

En wie veel slechter lag kon met een paar gelukkige slagen in de plensbui naar voren komen. Dat lukte Albert Visser van Lemmer dus nog wel enigszins, al wapperde op het Woudsender skûtsje wel even de protestvlag toen Lemmer voorbij was gekomen. Daar vloeide echter geen bloed uit, doordat de vlag was opgeborgen toen de finish in zicht kwam.

Willem Zwaga klom met zijn tweede zege van dit seizoen in het klassement naar een derde plek achter de teleurstellende schipper van Grou, met een hele dikke stip. Giek en fok zijn dus met succes op Leeuwarden vernieuwd, kun je nagaan hoe belangrijk de visie van de schipper is. Gerhard

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Pietersma versterkte zijn koppositie in het tussenklassement door als tweede te eindigen.

Elahuizen, vrijdag 10 augustus

De start bepaalde weer veel, maar niet alles bij Elahuizen. Sytze Brouwer van Heerenveen ging als eerste rond de eerste bovenboei op de Fluezen, en over de finish, vóór Johannes Meeter van Huizum. Daarachter bleef geen skûtsje op zijn plaats.

Buien en de schiftende wind dwongen op deze tiende augustus de organiserende commissie van Elahuizen tot uitstel van de wedstrijd met een half uur. In die tijd werden inderhaast de boeien nog verlegd. Dat zou later in de wedstrijd opnieuw moeten toen de wind verder draaide van zuidzuidwest naar westnoordwest. Dat was, in de derde route, het enige moment dat de overwinning van Sytze Brouwer van Heerenveen aan een zijden draadje hing. Want toen kwam Lemmer angstig dichtbij, nadat Albert Visser eerder het Huizumer skûtsje voorbij gestoken was.

Klassementsleider verdwenen

Toen de kaarten voorin opnieuw geschud werden, lag klassementsleider Gerhard Pietersma van Earnewâld er al uit. Hij trok zijn consequenties na een stuurfout tegen Pieter Meeter van Akkrum, die weer dapper meezeilde, maar niet verder kwam dan de voorkant van de middenmoot. De stuurboord-bakboordkwestie kostte Pietersma een protest en de wedstrijd.

Eerder was Jaap Zwaga al vertrokken omdat hij met zijn Langweerder skûtsje ‘De Twee Gebroeders’ weer niet goed kon meedoen. Bij de start was Zwaga iets te haastig geweest, zodat hij samen met Jeroen Pietersma van Drachten opnieuw moest beginnen na een valse start. Maar terwijl Drachten wel route na route naar voren zeilde, bleef de Zwaan hopeloos achterin hangen. Daar trok Jaap zijn consequenties uit.

Stavoren, zaterdag 11 augustus

Douwe Visser van Grou was de enige die op de woelige baren bij Stavoren zijn favorietenrol waarmaakte. Hij won, voor Jaap Zwaga van Langweer. Albert Visser op Lemmer werd ‘slechts’ derde, klassementsleider Gerhard Pietersma zevende. En Huizum, Leeuwarden en Heerenveen kregen veertien punten door fouten.

Bij de eerste bovenboei hield Heerenveen niet genoeg ruimte van Leeuwarden. Willem Zwaga knalde met zijn waterstang op het helmhout van Sytze Brouwer. Beiden verlieten daarom vroeg de wedstrijd, met elk een protestvlag. De jury zou de protesten in eerste instantie niet toewijzen, maar Brouwer kreeg gelijk en zodoende mocht hij voor deze wedstrijd het gemiddelde rekenen.

Jappie Visser vertrouwde zich met zijn nieuw gevormde bemanning op de Sneker Pan niet voldoende om de strijd op het IJsselmeer aan te gaan, waar op het moment van starten, om tien over drie, een kleine windkracht vijf stond.

Daar kwam Grou maar moeilijk weg, maar in een paar machtige slagen greep Douwe Visser de kop, mede door het gedoe van Heerenveen en Leeuwarden. Jaap Zwaga, die hoog en vroeg was gestart, lag tweede. Die mooie plek zou de schipper van ‘De Twee Gebroeders’ niet weer afstaan, wie er ook achter hem lag.

Dat waren afwisselend Klaas Westerdijk van d’Halve Maen en Albert Visser van Lemmer. Mede doordat zij het druk met elkaar hadden, en later ook nog met Drachten en Akkrum, konden ze niet bij die tweede plek komen. Grou bedrijven was voor hen al

helemaal onmogelijk. Wederom won de eerste bij de eerste bovenboei de wedstrijd. Dat is nu eenmaal een gevolg van een nivellerende rating, die de schepen dicht bij elkaar houdt.

Zwaar werk

De hoge baren, de massa’s schuim voor de kop en de soms spectaculaire confrontaties tussen rivalen maakte er voor een volgepakte dijk en pier een prachtig spektakel van. De belangstelling was als in vroeger tijden; het publiek stond rijen dik te kijken, als op een voetbaltribune. Waren er tienduizend toeschouwers? Dat hoefde niemand te verbazen. Dubbel sneu dat door een stroomstoring het koffieapparaat in de Kruytmolen het liet afweten.

Slagveld

Al na één ronde was te zien welk een slagveld er op deze dag in het klassement, met eerst nog zeven kanshebbers op de titel, werd aangericht.

Klassementsleider Gerhard Pietersma kon eerst geen vloot houden. Dat kwam pas toen hij de reef eruit had gehaald.

Heerenveen en Leeuwarden gingen verwond naar de kant, beide met een protest tegen elkaar.

Het goede nieuws was natuurlijk dat bij Langweer eindelijk eens de vlag in top kon. Dat heeft Jaap Zwaga tot nog toe niet meegemaakt. Hij weet nu ook dat verliezen niet zijn voorspelbare lot hoeft te zijn, als er maar goed wordt gestart en het weer een beetje mee zit.

Leeuwarden knalde op het helmhout van Heerenveen. De ‘Gerben van Manen’ verliet met averij de wedstrijd.

Woudsend, maandag 13 augustus

Geen bozer mens dan Willem Zwaga die ochtend om 11.15 uur. Hij had net van mr. Oebele Brouwer te horen gekregen dat de Zeilraad hem wel en tegenstander Sytze Brouwer niet met 14 punten bestrafte vanwege een aanvaring in Stavoren. Vijf uren later was diezelfde Willem Zwaga zeer tevreden. Hij had gewonnen.

Van start af was de Leeuwarder schipper sneller dan de rest. Schrijf dat maar toe aan de adrenaline, die bij hem een net iets hogere concentratie had bereikt dan bij zijn tegenstanders.

Van hen wrong Douwe Visser, die niet zelf stuurde omdat hij niet fit was, zich met Grou over stuurboord tussen de boei en Earnewâld en Woudsend, zodat er al meteen protestvlaggetjes wapperden. Maar Grou kon zich daar niet handhaven, terwijl Leeuwarden wel een voorsprong opbouwde.

Van de achtervolgers bleef alleen de nieuwe virtuele klassementsleider Gerhard Pietersma in de buurt. Hij werd wel even bedreigd door Teake Klaas van der Meulen van Woudsend, maar zocht zelf de aanval op Leeuwarden. De Grouster schipper, regerend kampioen en tot maandag klassementsleider, vocht ondertussen hevige duels uit met Pieter Meeter van Akkrum, Klaas Westerdijk van d’Halve Maen, Jeroen Pietersma van Drachten en een vanuit het achterveld opstomende Auke de Groot van de SWH. De Groot en Westerdijk bleven Grou voor. Akkrum zakte af doordat Meeter te vaak zijn eigen weg ging. Drachten had net iets te weinig power. Bij al dit geweld verbleekte de ster van Lemmer. Albert Visser was vlak na de start al niet gelukkig met een stuurboordslag. Dat zou typerend blijken voor het vervolg.

Jaap Zwaga kon met zijn ‘Swan’ nog redelijk lang goed vloot houden bij Woudsend, maar moest uiteindelijk lossen.

Andere banen

Binnen een half uur na de start van de wedstrijd op de Hegemer Mar verstoorde een hoosbui met wat donder en bliksem de feestvreugde. Even later ruimde de aanvankelijk zuidwestelijke wind, zodat de boeien verhaald moesten worden. Vooral de eerste bovenboei, met het gele petje, werd een flink eind versleept, en later nog

Auke de Groot schreeft historie op het IJsselmeer. Hij won beide wedstrijden bij Lemmer, het was de ‘Súdwesthoek’ nog nooit eerder gelukt twee dagzeges achter elkaar te boeken.

9

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

SKS Eindklassement 2018 Schipper

Skûtsje

Plaats

Punten

Na aftrek

1

Douwe Azn. Visser

Doarp Grou

Grou

57.8

43.8

2

Sytze Brouwer

Gerben van Manen

It Hearrenfean

54.8

43.8

3

Pieter Ezn. Meeter

Eildert Sietez

Akkrum

62.7

50.7

4

Albert Jzn. Visser

Lemster Skûtsje

De Lemmer

61

52

5

Willem Uzn Zwaga

Rienk Ulbesz

Ljouwert

68.7

54.7

6

Gerhard Pietersma

Twee Gebroeders

Earnewâld

69.9

55.9

7

Johannes Hzn. Meeter

It Doarp Huzum

Huzum

79

65

8

Auke de Groot

Súdwesthoek

Starum

81.8

67.8

9

Klaas Westerdijk

d’Halve Maen

Drachten

81.9

67.9

10

Jeroen Pietersma

Twee Gebroeders

Drachten

92

78

11

Rinus de Jong

Oeral Thús

De Jouwer

104

90

12

Douwe Jzn. Visser

De Sneker Pan

Snits

106

92

13

Teake Klaas van der Meulen

Klaas van der Meulen

Wâldsein

109

95

14

Jaap Lzn. Zwaga

Twee Gebroeders

Langwar

116

102

Klassering

Zeilteken

Za 4 aug, Grou

5

4

6

9

0.9

2

3

10

7

12

8

11

14

13

Ma 6 aug, De Veenhoop

3

11

4

7

8

0.9

5

6

13

14

9

2

10

12

Di 7 aug, Earnewâld

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Wo 8 aug, Terherne

0.9

2

4

3

11

6

12

10

14

5

9

7

8

13

Do 9 aug, Langweer

10

9

5

8

0.9

2

6

14

3

7

4

12

13

11

Vr 10 aug, Elahuizen

7

0.9

5

4

3

14

2

11

9

6

12

10

8

14

Za 11 aug, Stavoren

0.9

5

6

3

14

7

14

8

4

5

10

14

9

2

Ma 13 aug, Woudsend

14

7

6

8

0.9

2

9

4

5

11

12

13

3

10

Di 14 aug, Woudsend

2

0.9

12

3

14

7

5

6

9

8

11

4

10

13

Wo 15 aug, Lemmer

7

4

2

5

3

9

8

0.9

6

13

14

10

12

11

Do 16 aug, Lemmer

6

7

5.7

3

4

14

2

0.9

11

8

5

9

10

12

Vr 17 aug, Sneek

2

4

7

8

9

6

13

11

0.9

3

10

14

12

5

57.8

54.8

62.7

61

68.7

69.9

79

81.8

81.9

92

104

106

109

116

14

11

12

9

14

14

14

14

14

14

14

14

14

14

43.8

43.8

50.7

52

54.7

55.9

65

67.8

67.9

78

90

92

95

102

Totaal aantal punten Slechtste wedstrijd Na aftrek

10

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

De finale bij Sneek, op vrijdag 18 augustus. Heerenveen lijkt op weg naar de titel.

eens. Dat gebeurde terwijl ergens onderweg een boot omsloeg en een andere van het anker raakte, zodat aan beide kanten van het wedstrijdveld enige paniek ontstond.

Dat mocht echter bij Leeuwarden de pret niet drukken. Zwaga pareerde kundig een aanvalletje van Pietersma en bleef gemakkelijk Van der Meulen voor. Tot zijn voldoening zag hij dat de grote concurrenten van Grou en Heerenveen, en ook Akkrum en Huizum, een flink eind achter bleven. Sneek lag helemaal op de laatste plaats.

Jappy Visser wil dit jaar geen brokken maken. Dan maar een plekje minder goed in de klassering. Volgend jaar is het weer skûtsjesilen.

Woudsend, dinsdag 14 augustus

De eerste start van de inhaalwedstrijd op de Hegemermar was massaal vals. Ze moesten allemaal terug om met een kwartier vertraging achter Heerenveen en Sneek naar de eerste bovenboei te zeilen. Daar kwam Douwe Visser met Grou net als een dag eerder in de knoei, maar nu kwam hij er voor neef Albert op Lemmer beter uit. En een kruisrak later lag Grou voor Sneek, op een tweede plek.

Zo begon het in Woudsend. Het ging dus niet los met een sleepstart, wat de schippers maandag nog was beloofd. Het kon bij een kleine windkracht zes niet, zei de Woudsender commissie terecht. Misschien was een van de nog komende twee wedstrijden van Lemmer er beter geschikt voor. Dat was een strop voor titelkandidaat Willem Zwaga, die als tweede had zullen starten voor Akkrum, Heerenveen en Sneek, en achter de SWH. In plaats daarvan lag hij nu vlak voor de tweede start met zijn Leeuwarder skûtsje te donderjagen met Drachten, zodat een goede klassering er geen moment meer in zat.

Alles geprobeerd

Bij het huidige skûtsjesilen met een zeilformule die sterk nivellerend werkt, is de koploper van het begin vaak de winnaar aan het eind. Dat zou ook nu bij Woudsend het geval zijn. Maar cadeau kreeg Sytze Brouwer zijn overwinning niet. Want vooral in de derde route probeerde Douwe Visser serieus om voorbij de nummer 1 te komen, door vanuit een vrije positie een paar keer eerder overstag te gaan. De koploper reageerde daar wel alert op, maar moest één keer accepteren dat Grou over bakboord dichtbij kwam.

De tweede keer raakte Douwe Visser onder de machtige zeilen van de SWH en in de hekgolven van Langweer, zodat ook die poging in goede bedoelingen strandde.

In de middenmoot protesteerde Joure even tegen Earnewâld, wat fataal had kunnen worden voor klassementsleider Gerhard Pietersma. Maar toen verzeilde Rinus de Jong zich en raakte Earnewâld in een boeiend duel met de SWH. Dat won Pietersma niet van Auke de Groot, maar hij was er een paar keer dichtbij. En De Jong haalde de protestvlag toen maar weer uit het want.

Vanuit de achterhoede kwam Drachten onweerstaanbaar naar voren, tot op een achtste plek. Even voorspelbaar zakte Langweer bijna elk rak een plekje, totdat Jaap Zwaga dertiende lag. Daarachter kwam Leeuwarden nog, met een zeil dat er niet goed bij stond.

Lemmer, woensdag 15 augustus

De wedstrijd met sleepstart en finish bij het merkteken werd niet het slagveld dat voormalige klassementsleiders Earnewâld en Grou vreesden. En Willem Zwaga van Leeuwarden kon niet ten volle profiteren van de door hem gelote tweede startplaats. Want de SWH kon hij niet inhalen en Pieter

Meeter van Akkrum ging hem voorbij.

Alle skûtsjes werden rond twee uur het brede water van het IJsselmeer op getrokken. Pas toen ze daar allemaal met de kop op de wind lagen, klonk eerst een aandachts- en daarna het startsein. Toen moesten de lieren razendsnel rondgedraaid worden om fok en zeil te hijsen. Daar is de één wat handiger in dan de ander, maar het ging bij iedereen redelijk vlot.

Direct uit de start koos Pieter Meeter van Akkrum, als derde gestart, een eigen koers over bakboord naar de eerste bovenboei om niet in de vuile wind van de SWH en Leeuwarden te blijven rondzeilen. Achter deze koplopers kwamen vanuit de achterhoede Lemmer en Earnewâld verrassend snel naar voren. Woudsend en Langweer daarentegen zakten af.

De tweede route was voor Grou, die samen met Huizum vanuit een voorlaatste en laatste startpositie naar voren kwam. Grou bleef in de winning mood, terwijl Huizum wat langer werk had om aan te haken. Hoe Douwe Visser dat deed? Hij koos in ieder geval in de ruimewindse rakken steeds de kortste, laagste weg. Het risico is dan wel dat je onder de zeilen van een ander geflapt wordt, maar je maakt minder meters en hoeft aan het eind niet bij te sturen om de boei te halen.

Aanval en verdediging

Voorin was het maar heel kort spannend toen Akkrum voorbij Leeuwarden kwam. Even later kwam Lemmer voor d’Halve Maen uit. Heerenveen kwam zelfs nog even onder het Lemster skûtsje, maar Sytze Brouwer herstelde zich snel. Toen, de wind ruimde wat, ging Grou nog Earnewâld voorbij.

Gerhard Pietersma, tot dan de klassementsleider, verweerde zich geweldig, maar zijn schip kon bij deze wind gewoon wat minder snel. Bovendien, het was zoals de jarige Albert Visser van Lemmer zei: als je aanvalt, kun je ook

verliezen. En als je niet aanvalt, kom je geen plek vooruit.

In de slotfase kwam Huizum nog sterk opzetten. Johannes Meeter koos daartoe samen met adviseur Baint Kramer ook een paar keer zijn eigen koers. In de laatste rakken naar de finish slaagde de als laatste gestarte Huizumer schipper er zelfs nog in om Earnewâld voorbij te komen.

Pietersma zag even Sneek naast en voor zich komen, maar wist met een knappe manoeuvre de schade te beperken. Toch kwam hij niet verder dan een negende plek, wat mager afstak bij de zevende plaats van Grou. Om van de tweede van Akkrum en de vierde van Heerenveen maar niet te spreken, want die gingen nu in het tussenklassement flink vooruit.

Lemmer, donderdag 16 augustus

Auke de Groot won ook de tweede wedstrijd bij Lemmer. In een ronduit tumultueuze strijd schreef de Starumer historie: nooit eerder pakte hij twee dagzeges achter elkaar. De favorieten, die op de eerste dag bij Lemmer nog redelijk ongeschonden uit de strijd kwamen, sneuvelden op dag twee.

Bij de laagste boei probeerde Earnewâld op de voorlaatste SKS-dag bij de ‘Gerben van Manen’ van Heerenveen en de ‘Eildert Sietez’ van Akkrum binnendoor te knijpen. Hij raakte het skûtsje van Heerenveen, waarna dat op Akkrum klapte. Daar schoot de giek los, die een bemanningslid zo hard raakte dat hij ernstig gewond leek. De verwonding aan het hoofd van een groggy Koehoorn viel, zo bleek bij controle in het ziekenhuis, gelukkig mee. Maar Akkrum en Earnewâld verlieten wel met schade de wedstrijd.

Heerenveen zeilde na de knallende aanvaring door, eerst op een laatste plek. De start was voor klassement-

sleider Sytze Brouwer al niet zo best geweest. En nu moest hij helemaal opnieuw beginnen. Woudsend voorbij, d’Halve Maen, Drachten, Sneek – tot bij Grou. Want de eveneens matig gestarte titelverdediger Douwe Visser liet hem niet gaan. In de slotfase probeerde Brouwer het tot drie keer toe, en even zo vaak verdedigde Visser hardnekkig en bekwaam.

Ondertussen was Auke de Groot vanuit de start naar een koppositie gezeild vanwaar niemand hem meer kon bedreigen. Johannes Meeter van Huizum probeerde het nog een tijdje. Albert Visser, met Lemmer op een derde plaats, bleef ook niet erg ver achter. Maar ze kregen niet de kans om de ‘koning van de Lemster baai’ te passeren. Net als woensdag bleef De Groot op kop. En nu was de overwinning nog mooier, want vanuit een vrije start.

Prachtig was ook weer de vierde plaats voor Leeuwarden. Willem Zwaga bleef in die positie aanvallen.

Soms kwam hij daardoor wat dichter bij Lemmer, soms viel hij weer wat terug. Maar van de achtervolgers kwam niemand bij hem in de buurt.

Rinus de Jong van Joure was er deze keer goed bij. Hij weerstond herhaalde aanvallen van de Grousters, zodat het voor hem ook een beetje een gloriedag werd. Want zo vaak beleef je dat niet. Jappie Visser van Sneek worstelde net zo hard om Heerenveen voor te blijven, maar dat lukte minder. Hij deelde het lot van Jeroen Pietersma van Drachten, die ook het onderspit moest delven.

Vanuit de achterhoede kwam een dapper strijdende Jaap Zwaga van Langweer naar voren. Hij illustreerde de openheid van de strijd met mooie duels met d’Halve Maen en Woudsend. Zo kon hij, toen de wind weer aanwakkerde, naar voren kruipen, wat toch enige voldoening gegeven moet hebben.

11

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

‘Onze smaak is allereenvoudigst, we zijn altijd tevreden met het beste.'

(VRIJ VERTAALD NAAR OSCAR WILDE)

In vier stappen een perfect pak stap 1: We nemen uw maten precies op en u probeert eventueel een aantal van onze ‘paspakken’ of ‘pasjasjes’ om te kijken welke modellen u aanspreken.

stap 3: Om het pak of kolbert helemaal ‘af’ te maken, kunt u op de binnenkant uw naam, de naam van uw bedrijf of bijvoorbeeld uw trouwdatum laten borduren. pakkenafdeling Sneek

stap 2: U kiest stoffen, voering en knopen.

Voor ons maatwerk werken we met toonaangevende stoffen. Deze stoffen zijn soepel, kreukherstellend en hebben een stijlvolle uitstraling.

Stap 4: Na drie tot vier weken is het maatwerk klaar. Heeft u eenmaal bij ons een maatpak of maatkolbert laten maken, dan slaan wij alle gegevens op in onze computer, zodat we een volgende keer precies de maten en modellen weten.

pakkenafdeling Leeuwarden

maatpak vanaf € 499,-

www.janeringa.frl SNEEK OOSTERDIJK 20 8601 BT SNEEK T (0515) 41 32 16 LEEUWARDEN GROENTEMARKT 11 8911 JB LEEUWARDEN T (058) 212 18 57

12

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Boot Holland 2019

Aftrap van het watersportseizoen Boot Holland is traditioneel dé aftrap van het watersportseizoen. In vier hallen tonen 250 bedrijven als eerste hun laatste nieuws.

­ irect nabij de twee ingangen gelegen d parkeergelegenheid waar je voor vier euro per dag de gehele dag je auto kwijt kunt.

Kleinschalig met een provinciaal karakter met vooral veel stalen motorboten is Boot Holland door blijvende innovaties uitgegroeid tot de meest vooraanstaande allround watersporttentoonstelling in de Benelux. De ­29-ste editie is van 8 t/m 13 februari 2019 in het WTC Expo in Leeuwarden.

Want hoewel de staalbouw nog steeds een belangrijke categorie is, is het allang niet meer de enige poot waarop de beurs drijft. Met open v­­ is- en ­dagboten, zeiljachten, polyester motorjachten, sloepen van klein tot groot en van waterverplaatsers tot snelvarende exemplaren, motoren in- en outboard, accessoires, dienstverle-

Innoveren

nende bedrijven, organisaties en verenigingen is er op Boot Holland voor een ieder wel iets te vinden. Niet zo gek dat steeds meer standhouders er voor kiezen om op Boot Holland voor het eerst hun nieuwste product te presenteren. Voorbeelden hiervan zijn Rivera Nautic, Boot Akrum, A28 watersport, Brandsma Jachten, De Stille Boot, Vedette Jachtbouw, Tornado Sailing, Bootcentrum Geertsma, jachtwerf Gruno en North-line yachts.

Laagdrempelig

Boot Holland is vooral ook een no-nonsense beurs. Laagdrempelig met de juiste atmosfeer. Een ruime

Blijvend innoveren werpt zijn vruchten af. Laatste voorbeeld daarvan is het Funpaviljoen. Ingegeven door een toenemende populariteit van het suppen vier jaar geleden begonnen met een grootte van 200m², staat er nu centraal in dit paviljoen een groot bassin en is het vloeroppervlak toegenomen tot ruim 1.000m². En komen er steeds meer funsporten bij zoals skimboarden, kiten, waterskiën en surfen. Vaste waarde zijn intussen ook de jong gebruikte motorjachten. In de Keltenhal zijn er diverse fraaie occasions van Jachtbemiddeling Van Veen.

Smelne Yachtcenter presenteert een

selectie jong gebruikte jachten in de Saksenhal.

Nieuw op deze 29-ste editie is het Recreatiepaviljoen. Hier staan niet alleen verhuurbedrijven van motor- en zeiljachten maar ook vertegenwoordigers van gebieden en plaatsen waar je met je boot naartoe kunt voor een vakantie, of een korter verblijf. Verder wordt het Varend Erfgoed Plein flink groter, zijn vrijwel alle belangenverenigingen vertegenwoordigd en wordt het vooral een kijk en doe plein. Bovenstaande maakt van Boot Holland meer dan bootjes kijken. Namelijk een beleving, en eentje voor jong en oud.

Infoplein

Een primeur op Boot Holland dit jaar is het Infoplein. Hier wordt de bezoeker de gehele dag getrakteerd op presentaties, workshops en clinics over de

meest uiteenlopende watersportonderwerpen. Of u nou wilt weten welke antifouling in 2019 op de boot mag, hoe u uw motor goed onderhoud, welke lijnen en touwen geschikt zijn voor de juiste klus, of hoe een aankoopkeuring er uit ziet, verneemt u op het Infoplein. Het Infoplein zal dichtbij entree Noord in de Keltenhal te vinden zijn. Het Infoplein wordt in opdracht van Boot Holland georganiseerd en gepresenteerd door watersport professional Walter Knopper. Hij werkt al vele jaren in de watersport en maakte lange zeilreizen met zijn boot naar en op de Middellandse Zee. Zijn watersportkennis gecombineerd met de vakkennis van de betreffende sprekers zal leiden tot een kwalitatief programma voor zowel beginnende als gevorderde watersporters.

Skûtsjemuseum Earnewâld bestaat 20 jaar Het was 1 juni 2018 al weer twintig jaar gele­ den dat de oude Lodewijk Meeter op een skût­ sje door kinderen in de beage voor de kade van het huidige Skûtsjemuseum werd gesleept.

Jong bracht oud naar het museum, om daar voort te leven tot in lengte van dagen.

Het Skûtsjemuseum begon als particulier eigendom, maar is sinds 2005 verkocht aan de ‘Stichting Skûtsjemuseum Earnewâld’. Deze stichting bestaat uit de vrijwilligers van het Skûtsjemuseum. Zij doen dus niet alleen alle voorkomende werkzaamheden, maar zijn ook gezamenlijk eigenaar van het Skûtsjemuseum. Het Skûtsjemuseum heeft ruim vijftig vrijwilligers, in leeftijd variërend van 27 tot 89 jaar.

Inmiddels hoorden meer dan honderdduizend bezoekers de interessante verhalen van lang en hard werken, van veel kinderen in een klein roefje en van spectaculaire wedstrijden, waarbij vooral in het verleden ook nog een knappe bijverdienste viel te behalen.

Voor jong en oud is er genoeg te beleven. Foto’s en films, digitale informatie, een audiotour, een leuke app voor de jeugd, maar ook aan levende lijve ondervin-

den wat het is om in de jaaglijn te lopen, een fok te hijsen, een kruiwagen te duwen, of een touw te knopen. Er kan zelfs gezeild worden met de prachtige miniaturen van de veertien SKS-skût­ sjes die het museum kreeg van de skûtsje commissie van Sneek.

Enthousiaste modelbouwers van het museum werken tot in de details aan de kleine scheepjes.

Mini-blokjes, mini-klootjes, een zwaardje, een liertje, alles werkt, het tuig is zelfs trimbaar. Met een klein op afstand bestuurbaar motortje erin, is het voor de jeugd, maar ook voor de volwassenen, een feest om met deze unieke vloot te varen.

De wisselexpositie staat in 2019 in het teken van creativiteit en fotografie met het skûtsje als inspiratie. Werk van o.a. amateurschilders, fotografen en modelbouwers staat op de bovenste verdieping van het Skûtsjemuseum uitgestald.

Jaarlijks komen er zo’n zesduizend bezoekers in het museum.

Opvallend was het grote aantal schoolkinderen in het afgelopen jaar 2018, wel 10% van het totaal aantal bezoekers. Speciaal voor de jeugd is het Skûtsjemuseum in samenwerking met Fries Scheepvaartmuseum en Sport Fryslân meer lesmateriaal aan het ontwikkelen.

Naast het Skûtsjemuseum is er voor de vrijwilligers ook nog de zorg en onderhoud voor de ‘­ Aebelina’. Wekelijks was dit mooie beurtscheepje in 2018 ook onderweg met gasten of bracht ze (meerdaagse) bezoeken aan bijvoorbeeld Appelscha (Turfdagen), Dokkum (Admiraliteitsdagen), Dokkum en Gaastmeer.

Al met al genoeg te doen om de ruim vijftig vrijwilligers van het Skûtsjemuseum ‘fan de dyk te hâlden’, aldus voorzitter Harm de Vlas.

Kijk voor mogelijkheden, openingstijden en tarieven op: w w w. s k u t s j e m u s e u m . n l

De Aebelina vaart met zangkoor door Appelscha tijdens de Turfdagen in 2018.

13

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

IFKS 2018 spectaculair verlopen

Kampioen met natte kleren

Het beslissende moment in het IFKS-kampioenschap: umpire Jos Spijkerman brengt de te water geraakte Geale Tadema terug naar zijn skûtsje, terwijl zijn bemanning de wedstrijd volop doorzette na de aanvaring. Daardoor bleven ze in eerste positie liggen en konden ze de wedstrijd winnen. Reglementair gezien mag het niet, maar omdat er niemand protest aantekende, bleef de uitslag gehandhaafd.

De tweede wedstrijd op Echtenerbrug, twee dagen voor de finale bij Lemmer, beleefde Geale Tadema van Eastermar zijn hoogte- en zijn dieptepunt. Hij werd na een aanvaring overboord geslagen. Als drenkeling moest hij door de umpire naar zijn eigen helmhout gevaren worden, wat niet mocht. Toch won hij op 23 augustus 2018, ondanks een protest van zijn grootste rivaal.

Schipper Ulbe Zwaga op de Waaksdom wist blijkens zijn uitspraken voor Omrop Fryslân wel dat Tadema die donderdagmiddag onreglementair bij zijn eigen schip terugkwam. De Eastermarder bemanning had op de Tsjûkemar moeten keren en hem ophalen, waardoor de ‘Doarp Eastermar’ kansloos naar de achterhoede teruggeslagen zou zijn geworden. Maar Zwaga protesteerde zelf niet, want dan had hij zijn grootste tegenstander Sikke Heerschop in het zadel geholpen.

Sikke tekende zelf geen formeel protest aan tegen het terugbrengen.

Hij had meer bezwaren tegen Tadema’s optreden in de situatie vlak daarvoor. Toen draaide de Eastermarder schipper bij de bovenboei aan de late kant van stuurboord naar bakboord.

Daardoor moest Heerschop bij de boei een beetje opsturen om hem vrij te varen.

Tadema voerde bij de jury tot zijn verdediging aan dat hij in dat laatste slagje geen kant op kon, omdat Arend Wisse de Boer met de ‘Drie Gebroeders’ boord aan boord met hem lag.

Pas later werd de vraag gesteld hoe diezelfde De Boer dan op zijn roerblad kon varen, waardoor Tadema vanaf zijn helmhout gelanceerd werd. Want dat roer zit aan de achterkant, en niet aan de zijkant.

Misschien had Heerschop Zwaga als getuige moeten oproepen. Of anders Arend Wisse de Boer zelf. Maar de eerste was voor Sikke niet de voor de hand liggende partij. En de tweede, die zijn laatste seizoen draaide als schipper op de ‘Drie Gebroeders’, had feitelijk al ongelijk erkend door de wedstrijd te verlaten.

Zo kon Geale Tadema de belofte aan zijn fans gestand doen dat hij voor het kampioenschap bij de IFKS zou gaan. Hij was na twee prachtige Lemster dagen de beste in de vloot van de grote A’s, die een prachtig kampioenschap had beleefd.

14

niet bij. Zijn Makkumer skûtsje lag aan de kant met een kapotte kop op de zwaardbout. Daardoor waren er maar vijftien deelnemers.

Weinig gelukkig was ook Daan van der Meer met de ‘Westenwind’. Bij de start lag hij er nog wel aardig bij, met als eerste een stuurboordslag zee op.

Maar dat pakte verkeerd uit, en twee rakken later lag de nieuwe A-klasser al achteraan. Vlak voor hem zeilde

Froukje Osinga-Meijer, twee jaar geleden nog een van de favorieten in het klassement. Ze was nergens, net als de pas weer uit de B-klasse gepromoveerde Floriaan Zwart met de ‘Ut en Thús’.

Henk Frankena won in a-klein met zijn ingekorte ‘Abbegeaster Skût­ sje’, voor de eerdere koploper Rutger Boonstra met de ‘Hoop op Welvaart’.

Tjibbe van der Veer werd met de ‘Wel-

vaart’ derde, voor Brandt de Vries op de ‘Swanneblom’ van Age Veldboom.

Bij de B’s won degradant Walter de Vries met zijn ‘Goede Verwachting’ voor Ron Syperda met de ‘Ale’, die promoveerde uit de C-klasse. Eigenlijk finishte Gerrit Huisman als tweede, maar net als Kees van der Kooij, Arjen de Jong en Tim Roosgeurius werd hij gediskwalificeerd.

In de C-klasse was, zoals verwacht,

Hindeloopen, zaterdag 18 augustus

De wedstrijden van de IFKS zijn doorgaans een half uur korter dan bij de SKS. Dat kan moeilijk anders als je vier klassen op een dag wilt afwerken. Zaterdag bij de opening in Hindeloopen was anderhalf uur per klasse echter lang genoeg. Het waaide flink en vooral de klassen a-klein en de A-Groot hadden het zwaar te verduren bij windkracht 5 tot 6 en hoge baren. Het regende protesten en de uitslag liet lang op zich wachten.

Lucas Bouma was met de ‘Grutte Pier’ de beste in de kampioensklasse.

Na twee massaal valse starts lag hij de derde keer al bij het startschot in de beste positie. Die zou hij niet weer weggeven, ook al kwam Siebo Zysling in de derde route angstig dichtbij, en zelfs even voor. Dat gebeurde toen de fok lossloeg van de schoot. Maar de volgende slag was weer voor de veehandelaar, nadat razendsnel vervangend materiaal was aangebracht.

Achter deze twee en hun achtervolger Fonger Talsma ontspon zich in de hoge baren een uitermate boeiend gevecht. Sietse Broersma lag er eerst op een vierde plek met zijn Hegemer skûtsje. Hij werd toen gevold door Ton Brundel en Ulbe Zwaga. Maar Sikke Heerschop wilde vooruit met zijn ‘Wylde Wytse’, en hij had de power ook om dat te doen. Eerst werd Sietse Broersma teruggedreven. Vervolgens ging Heerschop Ulbe Zwaga voorbij.

En tenslotte versloeg hij ook nog Ton Brundel.

Een andere succesvolle hardzeiler was zaterdagmiddag Geale Tadema met ‘It Doarp Eastermar’. Hij begon wat sloom achterin, maar knokte zich dapper naar voren. Tenslotte eindigde hij op een vijfde plek, nog voor regerend kampioen Merijn Olsthoorn. Voor de ‘Emanuel’ waaide het wat te hard.

Voormalig kampioen Klaas Kuperus was er tijdens de openingswedstrijd

Lucas Bouma won onder zware omstandigheden de openingswedstrijd bij Hindeloopen.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

de ‘Sterke Jerke’ met Pieter-Jilles Tjoelker oppermachtig. Hij won voor Jan Visser met de ‘Zeldenrust’ en Hartman Witteveen met de ‘Freonskip’.

Stavoren, zondag 19 augustus

De wedstrijd op zondag is aan het grootste gedeelte van de IFKS-schippers voorbij gegaan. De A-groot en a-klein gingen vanwege de harde wind niet van start. De B-klasse zeilde wel en Wytse Heerschop was daar de sterkste. Het kon, maar een goede wedstrijd zeilen was onmogelijk, was na afloop de conclusie. Bij de C-klasse gingen een aantal schippers niet eens van start, de wedstrijd werd weer gewonnen door Pieter-Jilles Tjoelker.

Net als zaterdag bij Hindeloopen kwamen ook nu niet alle schepen ongeschonden uit de strijd. Alisa Stekelenburg sloeg om met haar ‘Gerrit Ynze’, ze had de giek al in het water hangen en de windvlaag die haar op dat moment pakte, kon ze niet meer het hoofd bieden. Het skûtsje ging om, maar werd binnen de kortste keer weer overeind getrokken, de schade viel mee.

Heeg, maandag 20 augustus

Van start af leidde de ‘Drie Gebroeders’ met schipper Arend Wisse de Boer voor de ‘Zes Gebroeders’ van Klaas Kuperus op de Hegemer Mar bij Heeg.

Er was een Olympische baan uitgelegd, met elke twee routes drie kruisrakken. Daarin ging het al gauw mis tussen Sikke Heerschop van de ‘Wylde Wytse’ en ‘’t Swarte Wief’ van Jaap Hofstee. Hofstee viel na een gecompliceerde aanvaring uit met een kapot helmhout. Heerschop moest, met een protest tegen, vanaf de laatste plaats opnieuw beginnen.

Er waren meer onfortuinlijke deelnemers. Ulbe Zwaga, eerst derde of vierde, moest na een overtreding een strafrondje maken op aanraden van umpire Jos Spijkerman. De zaterdag oppermachtige Lucas Bouma met de ‘Grutte Pier’ overkwam anderhalve route later hetzelfde. Zijn rondje kostte echter zo veel tijd dat hij in de achterhoede terecht kwam, nog achter Sikke Heerschop.

Achter de eerste twee waren er vooral in de eerste helft van de wedstrijd veel wisselingen. Daar werkte ook de wind aan mee, die van pal west naar noordwest ten westen ging.

Froukje Osinga-Meijer kwam naar voren door met haar ‘Jonge Jasper’ ongekend hoog te zeilen. Daar konden Daan van der Meer (‘Westenwind’, voorheen ‘Singelier’) en Geale Tadema (‘It Doarp Eastermar’) niet tegenop. Ze kregen het helemaal moeilijk toen tenslotte Ulbe Zwaga en Ton Brundel hun plaats in de voorhoede opeisten, en Fonger Talsma zich erbij voegde. Die zal, nu hij een protest bij Hindeloopen definitief heeft verloren, met zijn zesde plaats bij Heeg vast geen kampioen worden. Maar voor degradatie hoeft hij met zijn ‘De Jonge Jan’ ook niet echt bang te zijn.

In de C-klasse won Jan Visser met de ‘Zeldenrust’ voor Pieter-Jilles Tjoelker met de ‘Sterke Jerke’ en Koos Lamme met de ‘Singelier’.

De B-klasse was wederom voor Walter de Vries met de ‘Goede Verwachting’, voor Remy de Boer met de ‘Eenvoud’. De ‘Sinnekening’ van Jan van der Veen, de ‘Hoop op Zegen’ van Paul de Koe en de ‘Dageraad’ van Rein Wiebe Leenstra sloten de rij.

De klasse a-klein werd gewonnen door Rutger Boonstra met de ‘Hoop op Welvaart’. Die won met grote voorsprong ten koste van Age Bandstra met de ‘Avontuur’ en Brandt de Vries met de Swanneblom. Vierde werd de ‘Lytse Earnewâldster’ van Sjoerd Kleinhuis.

Sloten, dinsdag 21 augustus

Arend Wisse de Boer won dinsdag voor de tweede keer, nu op de Sleattemer Mar, en wederom van­ uit de start en met grote overmacht.

Tweede werd Ulbe Zwaga met de ‘Waaksdom’.

Lucas Bouma met de ‘Grutte Pier’, winnaar van de openingswedstrijd, werd dinsdag slechts negende na een matige start en slordigheden onderweg. Froukje Meijer, Sikke Heerschop en Ton Brundel stonden nu in het tussenklassement, met aftrek van de slechtste wedstrijd op de plaatse twee, drie en vier, met respectievelijk 5, 6 en 8 punten. Een flink gat al met de 1,8 punten die Arend Wisse had staan, maar er waren nog maar drie wedstrijden gezeild.

Het was dinsdagmiddag in meerdere opzichten een merkwaardige wedstrijd. Doordat de kleine a-klasse wel een half uur uitliep, begon het te laat.

Toen draaide tijdens de startprocedure de wind naar het zuidwesten, zodat een paar schippers zich haastten om een andere startpositie te kiezen. In die rommelige enscenering had Fonger Talsma niet door dat hij met zijn ‘De Jonge Jan’ te vroeg was gestart, waardoor hij halverwege het eerste kruisrak terug moest om helemaal achteraan weer aan te sluiten. Desondanks wist hij zich formidabel te herstellen en eindigde alsnog als achtste.

De vertraagde finish van de kleine a-klasse was hilarisch, omdat de laatste, Koos van Drunen, achter het van zijn plaats gekomen finishschip, met afkortvlag, aan voer om binnen de tijd reglementair correct te finishen.

Jaap Hofstee was twee jaar op rij de nummer twee van het klassement, maar was in 2018 onfortuinlijk. Een aanvaring met Sikke Heerschop tijdens de wedstrijd bij Heeg kostte hem zijn roer.

Echtenerbrug, woensdag 22 augustus

Froukje Meijer had met de Jonge Jasper bijna de eerste plaats in de inhaalwedstrijd van de IFKS bij Echtenerbrug. Maar bij de lage gate ging ze eruit. Te vroeg gestart en de seinen niet gezien. Zodoende bleef Sikke Heerschop met de ‘Wylde Wytse’, die met haar een venijnig duel had uitgevochten, als enige aan de kop over.

In het vervolg van de mooie strijd op de Tsjûkemar wisselden de posities deze keer meer dan ooit. Ulbe Zwaga viel al gauw terug van een plekje in de voorhoede nadat hij een protestabele fout had gemaakt, zodat hij een strafrondje moest maken.

De beste slagen waren voor Geale Tadema, die via een zesde en vijfde positie uiteindelijk uitkwam op een tweede plaats. Sikke Heerschop kon hij lang niet inhalen, voor achtervolgers hoefde hij toen niet meer bang te zijn.

Klaas Kuperus van de ‘Zes Gebroeders’ liet in de beginfase na om Merijn Olsthoorn met de ‘Emanuel’ door de wind te jagen toen hij over bakboord bij de bovenboei aankwam.

Fonger Talsma probeerde hem daarna loevend achter zich te houden in het voordewindse rak naar de gate. Maar beiden kwamen in het vervolg van de strijd, toen de benedenboeien werden verlegd, fantastisch terug. Ze finishten op een derde en een zevende plek.

Ton Brundel (‘Lytse Lys’) en Jeroen de Vos (‘Eelkje II’) werden het slachtoffer van hun strijdlust. Ze konden hun mooie tweede en derde posities uit de beginfase niet vasthouden, maar finishten ‘slechts’ als vierde en vijfde.

In de vroege middag hadden de kleine a-klassers een boeiende wedstrijd. Winnaar werd de vertrekkende mede-oprichter van de kleine klasse, Sjoerd Kleinhuis met de ‘Lytse Earnewâldster’, het was alweer zijn tweede dagzege deze week. Na een mooie strijd met Herke Boskma (‘Lytse Famke’) kwam Rutger Boonstra met de ‘Hoop op Welvaart’ op een tweede plaats binnen. Boskma werd niet bestraft voor een aanvarinkje met Tsjibbe van der Veer van de ‘Welvaart’. Vierde werd Age Bandstra met de ‘Avontuur’.

Arend Wisse de Boer en zijn vader Hans vieren de overwinning bij Heeg.

De inhaalwedstrijd bij Echtenerbrug leek een overwinning te worden voor Froukje Osinga, maar ze was te snel van start gegaan, had dat niet opgemerkt en dus ook geen strafrondje gevaren

15

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

IFKS Eindklassement 2018 A-klasse 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

It Doarp Eastermar Wylde Wytse Lytse Lies De Zes Gebroeders Drie Gebroeders Grutte Pier Emanuel Ut en Thús ’t Swarte Wief Waaksdom Eelkje II De Jonge Jan Jonge Jasper Striidber Westenwind Ora et Labora

Geale Tadema Sikke Heerschop Ton Brundel Klaas Kuperus Arend Wisse de Boer Lucas Bouma Merijn Olsthoorn Floriaan Zwart Jaap Hofstee Ulbe Zwaga Jeroen de Vos Fonger Talsma Froukje Osinga Siebo Zijsling Daan van der Meer Sietse Broersma

Eastermar Rotterdam Gaastmeer Makkum Gorredijk Jorwert Lemmer Sneek De Tynje Joure Heeg Warten Franeker IJlst Heeg Heeg

13,8 21,9 23,0 25,0 27,8 32,9 33,0 41,0 41,6 45,0 45,0 45,0 46,0 50,0 53,0 56,0

Age Bandstra Rutger Boonstra Sjoerd Kleinhuis Henk Frankena Bernd de Cneudt Tjibbe van der Veer Brandt de Vries Pieter Jansma Sikke Tichelaar Herke Boskma Riemer de Graaf Martijn Kleintjens Jochem van der Vaart Chris van den Berg Koos van Drunen

Heeg Sneek Earnewâld Abbega Eemnes Elahuizen Earnewâld Drachten Harlingen Lemmer Drachten Amsterdam Lemmer Leeuwarden Leeuwarden

9,8 10,9 14,8 21,9 23,0 27,0 27,0 38,0 42,0 45,0 45,0 47,0 67,0 70,0 79,0

Arjen de Jong Walter de Vries Wytse Heerschop Ron Syperda Gerrit Huisman Jilles Bandstra Sijmen Kalsbeek Erik Jonker Bas Krom Wietse Bandstra Remy de Boer Rein Wiebe Leenstra Paul de Koe Tim Roosgeurius Kees van der Kooij Jan van der Veen

Koudum Sloten Dubai (VAE) Heeg Galamadammen Stavoren Raerd Wytgaard Indijk Workum Harlingen Gaastmeer Heerenveen Kootstertille Dokkum Leeuwarden

15,9 17,7 22,9 26,0 32,8 33,0 37,0 47,0 51,0 55,0 57,0 57,0 64,8 70,0 81,0 84,0

Pieter-Jilles Tjoelker Jan Visser Jehanne Prins Thomas de Boer Hartman Witteveen Jan Overwijk Koos Lamme Jeroen Sytsma Simon van der Lingen Jelle Bekkema Lisanne Thie Bouke van der Vaart Johannes de Vries Alisa Stekelenburg Floris Bottema Gerrit de Vries

Earnewâld Heeg Terherne Enkhuizen Blauwhuis Top en Twel Stavoren Workum Galamadammen Boornbergum Heeg Lemmer Sneek Galamadammen Bolsward Sneek

6,5 9,8 24,0 24,0 30,0 35,0 42,0 52,0 56,0 59,0 64,0 65,0 71,0 75,0 84,0 94,0

a-klein 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

Avontuur Hoop op Welvaart Lytse Earnewâldster It Abbegeaster Skûtsje Eemlander Welvaart Swanneblom Twa Famkes Stad Harlingen Lytse Famke Doeke van Martena De Tiid Sil’t Leare Nooit Volmaakt Hoop op Zegen Hoop doet Leven

B-klasse 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

Grytsje Obes Goede Verwachting Woeste Ånne Ale Ut ’e Striid Lonneke Raerder Roek Jonge Rein Verwisseling Redbad De Eenvoud Dageraad Hoop op Zegen Wâldwiif Ebenhaezer Sinnekening

C-klasse 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

16

Sterke Jerke Zeldenrust Lege Wâlden De Drie Haringen Freonskip Twee Gebroeders Singelier De Brijbek Galamadammen De Verandering Zorg en Vlijt Goede Verwachting Friesland Gerrit Ynze Harmonie Gerrit de Vries

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Sikke Heerschop heeft in Baint Kramer de beste adviseur van de IFKS, maar ook een puike stuurman. Samen zeilden ze naar de tweede plaats in het eindklassement.

Echtenerbrug, donderdag 23 augustus

Stuurboord wijkt voor bakboord. En wat gebeurt er dan als de over stuurboord liggende schipper dat niet doet? Dan kan het alle kanten op gaan, bleek donderdag op de tweede wedstrijd voor de grote A’s op de Tsjûkemar bij Echtenerbrug. Geale Tadema ging daar weliswaar royaal als eerste over de finish met ‘it Doarp Eastermar’, maar hij en zijn klassegenoten maakten er een spectaculaire show van, die de protestkamer flink werk bezorgde. In de inleiding is dit uitgebreid beschreven.

Siebo Zysling viel in Echtenerbrug in één route terug van een verdienstelijke zesde naar een waardeloze veertiende plek. Froukje Osinga-Meijer gaf met haar ‘Jonge Jasper’ alles weg toen ze weer eens over stuurboord op een smaldeel bakboordzeilers af kwam. Daardoor kwam ze op een laatste plaats te liggen. Sietse Broersma deed het met de ‘Ora et Labora’ net iets beter en werd dertiende. Met nog twee wedstrijden in Lemmer te zeilen hadden zij sombere vooruitzichten. Alleen de aanvankelijk kansloze Daan van der Meer kon daar met de ‘Westenwind’ van profiteren.

Maar die riskeerde wel een protest door in stuurboordpositie tot vlak bij een tegenstander te zeilen voordat hij angstwekkend laat het helmhout omgooide. Dat was een hartverwarmend staaltje boathandling, maar of het ver-

antwoord en reglementair was?

Klaas Kuperus van het Makkumer skûtsje zeilde veiliger. Maar hij gaf weer een paar keer onnodig veel meters weg in een direct duel met Lucas Bouma, van de ‘Grutte Pier’. Dat ging tot bij de finish door. Toen lag de ‘Zes Gebroeders’ opnieuw beter, maar wist Bouma met een behendig stuurboordslagje rond de boei toch nog een eervolle derde plek te bezeilen.

Riskant zeilde ook Ton Brundel met de ‘Lytse Lies’, in een poging een paar plekjes te winnen.

In de klasse a-klein ging Age Bandstra met de ‘Avontuur’ van de start af op kop. Daarachter werden boeiende duels uitgevochten door verschillende titelkandidaten. Verrassend zat Tjibbe van der Veer daar met de ‘Welvaart’ tussenin.

Sjoerd Kleinhuis kon zich met de ‘Lytse Earnewâldster’ niet op het podium zeilen. Hij verloor terrein in de strijd om de titel. Tweede achter Bandstra werd Bernd de Cneudt met de ‘Eemlander’, derde Van der Veer, vierde Rutger Boonstra met de ‘Hoop op Welvaart’. Henk Frankena was weer eens vijfde.

De B-klasse werd gewonnen door Arjen de Jong met de ‘Grytsje Obes’.

Hij begint na een slecht voorseizoen bijna elke wedstrijd beter te zeilen.

Wytse Heerschop kon de Friese vlag en die van de Verenigde Arabische Emiraten weer op de mast zetten na het veroveren van een tweede plek en

Age Bandstra werd de nieuwe kampioen in de klasse a-klein.

Gerrit Huisman pakte weer eens een derde plaats met zijn ‘Ut ‘e Striid’.

Koploper Walter de Vries kwam niet verder dan een vijfde plek, maar dat zal hem niet deren.

In de C-klasse was Pieter-Jilles Tjoelker na donderdag vrijwel zeker van de titel met de bijna onverslaanbare ‘Sterke Jerke’. Alleen debutant Jan Visser kon hem met de ‘Zeldenrust’ een beetje bijhouden. Ze werden weer 1 en 2. Deze keer bezette Thomas de Boer met ‘De Drie Haringen’ de derde plaats.

Lemmer, zaterdag 25 augustus

Geale Tadema uit Eastermar mocht zich voor het eerst in zijn carrière kampioen noemen van de IFKS. Met een zege op de laatste wedstrijddag onderstreepte hij zijn ambities nog eens extra. Een tweede plaats was er voor Sikke Heerschop, die erg blij was met dat resultaat, maar zich later wel afvroeg waarom zijn protest in Echtenerbrug niet was toegewezen.

De finaledag op Lemmer was, soms letterlijk, slopend. Het buiïge weer had er bij de a-klein al voor gezorgd dat de ‘Hoop doet Leven’, de ‘Hoop op Zegen’ en de ‘Nooit Volmaakt’ niet finishten. De ‘Stad Harlingen’ van Sikke Tichelaar sloeg in een dikke vlaag om, terwijl hij juist in zo’n fraaie vierde positie lag. De schippers van de a-klein hadden na de eerste start massaal de zeilen gestreken toen het vanwege de

Arjen de Jong was de grote verrassing in de B-klasse. Hoewel hij in de openingswedstrijd tegen een diskwalificatie aanliep, hield hij het hoofd koel en zeilde met glans naar de titel.

harde wind onverantwoord was verder te zeilen. Bij de tweede start trok Herke Boskma zich met zijn ‘Lytse Famke’ terug, hij vond het risico te groot.

De wedstrijd werd gewonnen door Age Bandstra, die met zijn ‘Avontuur’ al de hele week sterk voor de dag kwam. Achter hem finishte Rutger Boonstra met de ‘Hoop op Welvaart’ als tweede en Sjoerd Kleinhuis met de ‘Lytse Earnewâldster’ als derde.

Dat was ook meteen de volgorde van het eindklassement. Voor Bandstra was het zijn eerste zege in de IFKS. Hij is sinds 2016 schipper op dit kleine skûtsje, waar eerder Sytse Broersma furore mee maakte. Die koos voor de ‘Ora et Labora’, waarmee hij in Lemmer degradeerde uit de A-Groot.

De start van deze klasse liet op zich wachten. De eerste poging was uitgelopen op een massale valse start, bij de tweede werd de baan verlegd, bui na bui afgewacht en tenslotte werd er met een u-vlag gestart. Een nieuwe bui over de Lemster Baai noopte de wedstrijdcommissie tot een vroegtijdige finish. Tadema lag toen al riant voorop, gevolgd door Klaas Kuperus, die met zijn ‘Zes Gebroeders’ net het eindpodium miste, en Ton Brundel, die zaterdag én in het eindklassement op een derde plaats eindigde. Ulbe Zwaga, die heen en weer pendelde tussen een vijfde en achtste positie, finishte niet omdat vlak voor de finish zijn voorstag het begaf.

In de achterhoede leverden debu-

tanten Daan van der Meer en Fonger Talsma samen met Froukje Osinga-Meijer, Sytse Broersma en Siebo Zysling een verwoede strijd. Hoewel Zysling van dat groepje in de finalewedstrijd de sterkste was, kon hij degradatie niet meer voorkomen. In het eindklassement eindigde hij als veertiende. Ook Daan van der Meer en Sytse Broersma zakten terug naar de B-klasse.

Pieter-Jilles Tjoelker won met de ‘Sterke Jerke’ met overmacht de C-klasse, voor Jan Visser uit Heeg met de ‘Zeldenrust’. Jehanne Prins met de ‘Lege Wâlden’ eindigde met 24 punten als derde. Debutant Thomas de Boer werd met ‘De Drie Haringen’ vierde, ook met 24 punten.

In de B-klasse mag Arjen de Jong wel een revelatie genoemd worden.

Hij begon dit kampioenschap met een diskwalificatie, maar zeilde met zes constante wedstrijden naar de eindzege. Walter de Vries, met ‘De Goede Verwachting’ goed voor drie dagzeges, wist hij achter zich te houden. Wytse Heerschop slaagde in zijn missie om direct terug te promoveren naar de A-klasse, als derde in het eindklassement. Een andere jonge schipper, Gerrit Huisman, deed het ook geweldig, maar liep helaas twee keer tegen een diskwalificatie aan.

Nog bewonderenswaardig dat hij desondanks vijfde werd. Ron Syperda eindigde als vierde.

Geale Tadema met ‘It Doarp Eastermar’ op weg naar de titel in de finalewedstrijd bij Lemmer.

17

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Flinke verschuivingen in alle klassen

De puzzel van de IFKS Het wordt nog een lastige puzzel om alle schippers en skûtsjes weer in de juiste klassen in te delen voor het komende wedstrijdseizoen. Er zijn uiteraard weer mensen die stoppen en er zijn nieuwe aanmeldingen. Voor die laatsten is het gemakkelijk, met een groot schip gaan ze naar de C-klasse, en anders naar de a-klein. Tenminste, als het er niet teveel zijn, want dan moet de IFKS gaan nadenken over selectiewedstrijden, want vol is toch echt vol.

Leegloop in de A-klasse

Het is een vaststaand feit dat in de A-klasse en B-klasse de drie laagst geklasseerden degraderen. In de A-klasse zijn dat dit jaar Siebo Zijsling, Daan van der Meer en Sietse Broersma. Siebo Zijsling heeft echter aangegeven het helmhout en schipperschap over te dragen aan zijn oomzegger Steven Zijsling. De ‘Striidber’ zeilt deze zomer in principe dus in de C-klasse. Dat geldt ook voor de snelle ‘Drie Gebroeders’ van Arend Wisse de Boer, waar Harmen Brouwer de nieuwe schipper op is en de ‘Grutte Pier’, waar Henk Regts zijn comeback op maakt. Sikke Heerschop, die gewag maakte van een mogelijke overstap naar de a-klein laten we nog even buiten beschouwing totdat hij de knoop heeft doorgehakt.

Nieuwe toppers

In totaal verdwijnen er dus vijf skûtsjes uit de A-klasse, wat betekent dat er ook vijf skûtsjes de overstap maken vanuit de B-klasse. Naast de drie toppers van 2018, Arjen de Jong, Walter de Vries en Wytse Heerschop, maken ook de nummers vier en vijf van de B-klasse komend seizoen hun opwachting bij de grote A’s. Dat is in de eerste plaatse Ron Syperda, die met de ‘Ale’ vierde werd en de jonge Gerrit Huisman, kleinzoon van IFKS-oprichter Gerrit Roosjen, stoomt met zijn ‘Ut

’e Striid’ ook door naar het hoogste niveau. Zelfs Jilles Bandstra, met de ‘Lonneke’ zesde in het eindklassement, mag nog dromen van een plaats in de A-Groot, als Sikke Heerschop toch voor een nieuw avontuur kiest.

Negen nieuwe B-klassers

Daan van der Meer en Sietse Broersma doen een stapje terug dit jaar en zeilen weer in de B-klasse. Zij krijgen daarin concurrentie van de vliegend gepromoveerde C-klassers Pieter-Jilles Tjoelker en Jan Visser. Jehanne Prins had met de ‘Lege Wâlden’ ook recht op promotie, maar zij is gestopt en in haar plaats debuteert nu Paul Wassink met dit grote schip in de C-klasse. De nummer vier van het eindklassement van 2018 mag het dus ook in de B-klasse gaan proberen en dat is Thomas de Boer met ‘De Drie Haringen’, de voormalige ‘Oude Zeug’ van Koos Lamme. Dan zijn er nog drie plaatsen te vergeven in de B-klasse en die gaan logischerwijs naar de nummers vijf, zes en zeven van 2018. Dat zijn Hartman Witteveen met de ‘Freon­ skip’, Jan Overwijk met de ‘Twee Gebroeders’ en good old Koos Lamme, die de ‘Singelier’ overnam van Daan van der Meer. Maar ook in de B-klasse hebben we nog een ‘stopper’ en dat is Paul de Koe. Zijn vader Peter, eigenaar van het skûtsje, bepaalde dat zijn zoons om beurt zeven jaar schipper

Met een heuse echo kondigde de familie De Vries de komst van het nieuwe a-kleintje ‘Friesland’ aan.

IM

Snekerkade 2 • 8911 AA • Leeuwarden 06-404 742 58 info@salonbootgaasterland.nl

Jitske Visser kocht samen met Oane Haakma, Attsje de Vries en Peter van Aalsum de ‘Drie Gebroeders’ van Freddy van der Heide. Onder de naam ‘Lytse Griene’ komt zij straks uit in de C-klasse.

Cees Riezebos wilde eigenlijk als zeilteken ‘70+’, maar dat werd door de IFKS niet toegestaan voor zijn skûtsje ­‘Tajefte’. Hij wil met dit schip ‘voor krasse knarren’ meezeilen in de C-klasse dit jaar.

Waar de een inkort om in de a-klein te mogen zeilen, verlengt de ander. Sander Meeter zette een flink stuk extra in ‘De Vriendschap’, die daarmee qua lengte niet meer voor de andere skûtsjes in de kleine a onderdoet.

18

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

mogen zijn en de zeven jaar van Paul zijn voorbij. Hij geeft het stokje door aan zijn jongere broer Mark, die nu dus zeven jaar mag schipperen en in de C-klasse moet starten. Zijn plaats in de B-klasse wordt ingenomen door Jeroen Sytsma, met het Workumer skûtsje ‘De Brijbek’. Die had daar vooraf zeker niet van durven dromen.

Drukte in de C-klasse

Hiermee zijn dus de eerste acht C-klassers van 2018 van de nieuwe lijst geschrapt en zou je denken dat het een armoedige boel wordt, maar nee, zoveel stoppers zoveel starters, want er zijn de nodige nieuwe aanmeldingen beloofd. Ten eerste zijn daar natuurlijk de nieuwe schippers met de ‘oude’ topskûtsjes. Harmen Brouwer, Henk Regts en Steven Zijsling die met een A-klasse skûtsje starten. Mark de Koe neemt de ‘Hoop op Zegen’ van zijn broer Paul over en Paul Wassink is de nieuwe man op de ‘Lege Wâlden’. Daarnaast komen Jan van der Veen, Tim Roosgeurius en Kees van der Kooij na hun degradatie terug in de C-klasse.

Johannes de Vries heeft zijn ‘Friesland’ laten inkorten naar 17,10 en zal dit jaar in de a-klein uitkomen. Daarmee komt het aantal deelnemers in de C-klasse, nog los van de extra nieuwe aanmeldingen of vijftien. Want onder meer Jitske Visser wil starten in de C-klasse, met de ‘Lytse Griene’, de voormalige ‘Drie Gebroeders’ van Freddy van der Heide. Ook Cees Riezebos plant een comeback. Hij kocht het skûtsje ‘Jonge Maaike’ van Steffen Terpstra, tussen 2000 en 2008 wedstrijdschip onder Bastiaan With, maakte het weer wedstrijdklaar en noemde het ‘Tajefte’, oftewel ‘Toegift’, waarmee hij met louter 70-plussers de competitie aan wil gaan met de jeugd.

Dat brengt het totaal voorlopig op zeventien. Dat zou nog net kunnen, maar mochten zich nog meer mensen aanmelden, dan moet er serieus worden nagedacht over selectiewedstrijden, omdat nog een extra klasse niet haalbaar lijkt in het toch al overvolle wedstijdprogramma van de IFKS-kampioenschappen.

a-klein

‘Trots en blij, want de a-klein krijgt er een kleine bij.’ Zo kondigde de familie De Vries uit Sneek de inkorting van de ‘Friesland’ aan. Met een heuse echo werd het nieuws de wereld in geslingerd. Het schip waarmee Johannes vorig jaar startte in de C-klasse, wordt ingekort naar 17,10 en zal dus voortaan in de kleine a uitkomen.

In de a-klein zijn Rutger Boonstra, Riemer de Graaf en Sjoerd Kleinhuis gestopt, maar hun skûtsjes verdwijnen niet uit de vloot. Andries Brouwer haalde de ‘Hoop op Welvaart’ naar Akkrum en doopte haar ‘De Reuzen’. Hans Brake wordt de opvolger van Riemer de Graaf op de ‘Doeke van Martena’ en Geale Postma debuteert als schipper op de ‘Lytse Earnewâldster’. Daarmee blijven twee topskûtsjes actief. De ‘Eemlander’ ligt te koop en schipper Bernd de Cneudt heeft de oude ‘Lutgerdina Smeltekop’ van Andries Honing gekocht, opgeknapt en verlengd naar 17,09 meter. Hiermee is de oude dame terug in de a-klein, maar blijft een ander snel skûtsje, de ‘Eemlander’, voorlopig aan de kant liggen. De eigenaren zijn echter nog bezig met de verkoop van het schip, dus wie weet zien we ook die de komende zomer nog terug.

Ook de ‘De Vriendschap’ van ­Eildert Meeter keert vermoedelijk dit jaar na een lange periode van afwezigheid terug in de vloot. Het voormalige wedstrijdskûtsje, dat zowel in de SKS uitkwam, als in de IFKS, werd in 2004 ingekort naar 14,50 meter en de roef en luikenkap werden verwijderd om er een open kuip van te maken. Voor ploegjes werd er echter niet heel veel gebruik van gemaakt en daarom maakt Sander Meeter er weer een wedstrijdschip van, maar dat is nog een hele klus.

Zo komt de teller voor de a-klein op zeventien skûtsjes. Met in het achterhoofd nog Sikke Heerschop, die een overstap overweegt, en de ‘Eemlander’ die mogelijk nog terugkeert, zouden er maar liefst negentien deelnemers in de kleine klasse kunnen zijn. We wachten de finale inschrijving met spanning af.

De deelnemers van 2019 voor zover bekend A-klasse 2019

C-klasse 2019

1. Geale Tadema, It Doarp Eastermar 2. Sikke Heerschop, Wylde Wytse 3. Ton Brundel, Lytse Lies 4. Klaas Kuperus, De Zes Gebroeders 5. Merijn Olsthoorn, Emanuel 6. Floriaan Zwart, Ut en Thús 7. Jaap Hofstee, ‘t Swarte Wief 8. Ulbe Zwaga, Waaksdom 9. Jeroen de Vos, Eelkje II 10. Fonger Talsma, De Jonge Jan 11. Froukje Osinga, Jonge Jasper 12. Arjen de Jong, Grytsje Obes 13. Walter de Vries, Goede Verwachting 14. Wytse Heerschop, Woeste Ånne 15. Ron Syperda, Ale 16. Gerrit Huisman, Ut ’e Striid

1. Tim Roosgeurius, Wâldwiif 2. Kees van der Kooij, Ebenhaëzer 3. Jan van der Veen, Sinnekening 4. Simon van der Lingen, Galamadammen 5. Jelle Bekkema, De Verandering 6. Lisanne Thie, Zorg en Vlijt 7. Bouke van der Vaart, Goede Verwachting 8. Alisa Stekelenburg, Gerrit Ynze 9. Floris Bottema, Harmonie 10. Gerrit de Vries, Gerrit de Vries 11. Harmen Brouwer, Drie Gebroeders 12. Steven Zijsling, Striidber 13. Henk Regts, Grutte Pier 14. Mark de Koe, Hoop op Zegen 15. Paul Wassink, Lege Wâlden 16. Jitske Visser, Lytse Griene 17. Cees Riezebos, Tajefte

B-klasse 2019 1. Daan van der Meer, Westenwind 2. Sietse Broersma, Ora et Labora 3. Jilles Bandstra, Lonneke 4. Sijmen Kalsbeek, Raerder Roek 5. Erik Jonker, Jonge Rein 6. Bas Krom, Verwisseling 7. Wietse Bandstra, Redbad 8. Remy de Boer, Eenvoud 9. Rein Wiebe Leenstra, Dageraad 10. Pieter-Jilles Tjoelker, Sterke Jerke 11. Jan Visser, Zeldenrust 12. Thomas de Boer, De Drie Haringen 13. Hartman Witteveen, Freonskip 14. Jan Overwijk, Twee Gebroeders 15. Koos Lamme, Singelier 16. Jeroen Sytsma, De Brijbek

a-klein 2019 1. Age Bandstra, Avontuur 2. Henk Frankena, It Abbegeaster skûtsje 3. Tjibbe van der Veer, Welvaart 4. Brandt de Vries, Swanneblom 5. Pieter Jansma, Twa Famkes 6. Sikke Tichelaar, Stad Harlingen 7. Herke Boskma, Lytse Famke 8. Martijn Kleintjens, De Tiid Sil ’t Leare 9. Jochem van der Vaart, Nooit Volmaakt 10. Chris van den Berg, Hoop op Zegen 11. Koos van Drunen, Hoop doet Leven 12. Andries Brouwer, De Reuzen 13. Geale Postma, Lytse Earnewâldster 14. Hans Brake, Doeke van Martena 15. Bernd de Cneudt, Lutgerdina Smeltekop 16. Johannes de Vries, Friesland 17. Sander Meeter, De Vriendschap

Door alle verschuivingen debuteert Gerrit Huisman, ondanks zijn twee diskwalificaties tijdens de IFKS van 2018, dit jaar toch in de A-klasse.

19

Skûtsjekrant 2018

Adv Goliath A4 2014:Adv Goliath A4 2014

RONDVAARTBEDRIJF VAN DIJK

24-01-2014

• Aanwezig

09:36

Pagina 1

W W W. S K U T S J E . N L

ACTIEF IN EUROPA

op diverse beurzen

Neem contact op met 1 van onze makelaars bij u in de buurt of neem contact op met ons hoofdkantoor 0031(0)515-560410.

• Dagelijks nieuw aanbod

Nr.

1

in verkoop en service

• Eigen verkoophavens

• Schepen in

vele maten en prijzen

Een belevenis op het water. U kunt ons inhuren voor groepen, maar ook als losse opstapper bent u van harte welkom.

el hebben Momente dan 1000 we meer s per dag bezoeker

VOORJAARSPROGRAMMA 2019 Dinsdag 5 maart

Rondvaart Sneek

14:00 – 16:00

Dinsdag 9 april

Dorpentocht Sneek

11:00 – 15:00

Donderdag 11 april

Rondvaart Sneek

14:00 – 16:00

Zondag 21 april

Paasrondvaart Lemmer 14:00 – 16:00

Voor info kunt u ons altijd bellen 06 – 10 970 099 Vaarprogramma, prijzen en reserveren op: www.rondvaart-vandijk.nl

20

Scan deze QR-code en u gaat direct naar onze site.

Reclame van méér dan 850 schepen op méér dan 20 botensites! Meer weten?

Neem contact op met Sjoerd Kampen: 0031(0)6-54723943 of mail naar info@goliath.nu en/of sjoerd@scheepsmakelaardijgoliath.nl U kunt ook contact opnemen met ons hoofkantoor: 0031(0)515-560410 of mailen naar info@scheepsmakelaardijgoliath.nl | www.scheepsmakelaardijgoliath.nl

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Markt trekt flink aan

Multiship kiest voor kwaliteit DE VIER KWADRANTEN Het nieuwe logo van Multiship Holland lijkt op een draaiende schroef en heeft meerdere betekenissen. Overal komen de ‘vier kwadranten’ in terug.

Zo is de markt onder te verdelen in beroepsvaart, offshore, pleziervaart en industrie. De ambities worden tot uitdrukking gebracht in de begrippen ‘ervaren en vakbekwaam’, ‘streven naar perfectie’, ‘meedenken van begin tot eind’ en ‘flexibel’.

Het veel gebruikte materiaal is aluminium, staal, hout of polyester.

En dan is er nog het activiteitenpatroon. Daarin zien we de vierslag ‘stralen/coaten’, ‘restauratie/refit’, ‘liften/transporten’ en ‘reparatie/onderhoud’.

De grondlegger Sieb Meijer zit er nog achter zijn Naar Engeland bureau. Maar zijn dochter en opvolgster Froukje Veel drukte is er in dit jaar voor de Brexit op de Harlinger werf met woonOsinga-Meijer voert samen met Wiecher Kocken schepen voor Groot-Brittannië. Voorhet woord. Hun bedrijf Multiship Holland in Harlin- al in de Londense agglomeratie heerst een schreeuwend woningtekort. Rijke gen maakt ook dit jaar groei door. De vijf vaste beleggers kopen er grote panden op met speculatieve bedoelingen, immedewerkers hebben het druk.

Een draaiende schroef is de basis van het nieuwe logo dat Multiship Holland vanaf dit jaar hanteert. Vier kwadranten komen steeds terug, zowel in de activiteiten, de verwerkte materialen, de segmenten van het klantenbestand en de aspiraties. ‘Wakk3r communicatie’ heeft het dynamische logo in de kleuren zwart, blauw, groen en rood ontwikkeld.

Het skûtsje ‘Jonge Jasper’ ligt prominent op het terrein aan de Kanaalweg, de snelle A-klasser van de IFKS waar Froukje schipper op is. Dit jaar wordt hier ook de ‘Hoop op Zegen’ [S 806 N] van Chris van den Berg jr. onderhanden genomen. Dit skûtsje met het klavertje vier als zeilteken, waarmee tot 2015 vele jaren Eelke Boersma zeilde, moet nu een gooi doen naar de hoogste eer bij de IFKS. Voorheen was daar de ‘Engelina Smeltekop’ (nu: ‘Lytse Famke’) absoluut de snelste, vorig jaar op het nippertje de ‘Avontuur’ van Age Bandstra.

Er komt in ieder geval een siliconenlaag onder de ‘Hoop op Zegen’, zegt Wiecher Kocken, zodat het snel zeilt en weinig onderhoud behoeft. Hoe goed dat werkt, weet Froukje uit eigen ervaring. Want haar ‘Jonge Jasper’ werd vier jaar geleden al van een siliconenlaag voorzien.

Dit werk aan het skûtsje van Chris is slechts een aardige klus naast alle grote werk waarmee ze op de werf van Multiship Holland bezig zijn. Want de markt trekt ook hier flink aan, ook al heeft de binnenvaart het nog altijd niet makkelijk.

Voor de ligplek

In een van de loodsen van Multiship lag de afgelopen maanden de ‘Frisia’, een oud passagiersschip voor het Duitse Wad, dat helemaal is klaargemaakt voor bewoning in IJburg. In dit geval mocht het een fantastische woning van wel veertig meter worden, omdat daar de ligplek ruimte voor bood. Soms is dertig meter het maximum.

Het ijzerwerk, stralen, conserveren en vernieuwing van de kunststof-teakdekken is verzorgd door Multiship Holland, net als het leveren van een autokraan. Specialisten in de installatietechniek en de scheepsbetimmering nemen hun eigen onderdelen voor hun rekening. In principe bemoeit Multiship zich daar, als bedrijf van bescheiden omvang, niet mee. ‘Wij zetten in op de hoogste kwaliteit’, zegt Froukje Osinga-Meijer. ‘Dat betekent ook dat we ons toeleggen op onze specialismen.’

Veel vraag is er vooral in de woonschepenmarkt, en dan op basis van een minder gangbaar geworden binnenvaarttype, de spits oftewel pénice.

Dit schip is vele jaren razend populair geweest voor de binnenvaart op België en Frankrijk, precies passend in de sluizen onderweg. Maar tegenwoordig vergt het varend transport een hogere schaalgrootte – 3500 tot 5000 ton graag. Daar is de afgelopen jaren ook het Van Harinxmakanaal van Harlingen naar de Foanejacht, en het Prinses Margrietkanaal tussen Lemmer en Stroobos, voor ingericht.

Omdat de spitsen over het algemeen nog van uitstekende kwaliteit zijn, kopen geïnteresseerden voor drijvende woningen ze graag. Voor Amsterdam moeten deze schepen doorgaans worden ingekort van veertig tot dertig meter, omdat ze anders niet op de ligplek passen. Langer dan veertig meter moeten de schepen op deze werf eigenlijk niet zijn, tenzij ze aan de kade blijven liggen voor reparatiewerk.

Want ook dat verzorgt Multiship, in combinatie met onderhoud.

Stralen en coaten is een andere discipline die bij de totale ‘refit’ van een oude binnenvaarder past. En nee, last van asbestgrit, waar de scheepsbouw in 2017 nog flink van in beroering raakte, hebben ze bij Multiship Holland niet gehad. ‘Wij gebruiken voornamelijk recyclebare grit, en dan komt dat spul er niet tussen’, zegt Wiecher Kocken.

gels niet te spotten valt.

De hoogste kwaliteitsnormen kunnen gehandhaafd worden doordat verreweg het meeste werk in goed geconditioneerde hallen gebeurt. Daar is het vrijwel nooit ijskoud of snikheet, zodat met uitzetting of krimp van de materialen geen rekening gehouden hoeft te worden.

En het werken in een beheersbare ruimte heeft meer voordelen. Een siliconenlaag bijvoorbeeld wordt bij onderdruk aangebracht, zodat er geen partikeltjes naar buiten kunnen zweven – zoals elders wel is gebeurd én gerapporteerd. Voor dit werk worden

schepen helemaal in plastic tenten ingepakt. Na het werk verdwijnt alles in de container – om het risico van contaminatie oftewel verontreiniging tot een minimum te beperken. Want iedereen in deze markt weet dat het kleinste spikkeltje siliconenlak uitermate vervelende gevolgen kan hebben.

Vertrouwen houden in een kritische markt betekent dat er niets wordt toegegeven aan de kwaliteitsborging.

Daar leggen Froukje en haar vijf vaste krachten – met daaromheen een flexibele schil van zelfstandige werkers – een zwaar accent op.

migranten overspoelen de sociale woningmarkt. Wie daar nog wat exclusiefs tussen zoekt, moet heel Europa afstruinen en een plekje langs de Theems zien te bemachtigen. Zo komen Britten ook in Harlingen terecht, waar ze nog te kust en te keur kunnen. Want er is, ook door de strenge nautische regelgeving in Europa en de schrale transportmarkt, vrij veel aanbod aan oude schepen. En bij onder meer Multiship Holland weten ze wel wat ermee moet gebeuren.

Schepen klaarmaken voor de Engelse markt is geen sinecure, vertelt Wiecher Kocken, die op de werf vooral de technische praktijk overziet.

Froukje is meer de onderneemster die het zakelijke gedeelte bestiert. Schepen die de reis overzee richting Londen of een andere havenstad maken, moeten aan Engelse nautische regels voldoen. En die zijn behoorlijk streng.

Deskundigen van onafhankelijke keuringsbureaus komen hier in Nederland kijken hoe solide er wordt gebouwd. En neem maar niet het risico van afkeuring, zegt Wiecher, want dan kom je in een veel strenger regime terecht. ‘Als je een oude auto na afkeuring weer grondig laat opknappen, kun je opnieuw voor de APK. Met een schip is dat niet zo. Dan mag je de hele motor eruit slopen en een nagelnieuwe installeren die aan de nieuwste eisen voldoet.’

Je kunt wel klagen dat dit allemaal een beetje over the top is, het geeft niet veel. Want ten eerste ben je gebonden aan de eisen van de instanties. En ten tweede worden de assuradeuren steeds kritischer op wat vaart en wordt aangelegd.

Vertrouwen

Belangrijk in dit werk is het vertrouwen dat je door jarenlange ervaring in de markt opbouwt. Cowboys zijn er genoeg, en hun verhalen worden met smaak doorverteld. Maar de solide bedrijven houden uiteindelijk stand.

Klanten willen waar voor hun geld en ze weten onderhand dat er met de re-

21

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Harmen Brouwer blijft ambitieus

‘Varen is het allermooiste’

Tijdens de Slotwedstrijden van de IFKS, bij Heeg, zat Arend Wisse de Boer bij Harmen op het achterdek. In het komende seizoen is dat niet meer het geval, omdat Arend Wisse adviseur is op het Jouster skûtsje en niet de hele zomer lang in de wedstrijden wil zitten.

In 2015 speelde Harmen Brouwer samen met Bert Sinnema in de theaterproductie ‘Skippersbitter’, een voorstelling over traditie en cultuur in skûtsjesilen en binnenvaart, vroeger en nu.

Direct na zijn aantreden als schipper op de ‘Drie Gebroeders’ heeft Harmen Pieters Brouwer zijn visitekaartje afgegeven. In de laatste grote wedstrijden van 2018 werd hij twee keer eerste: in de Roekoepôlerace bij Sneek en in de slotwedstrijden van de IFKS bij Heeg. Desondanks moet de 35-jarige debutant bij de IFKS in de C-klasse beginnen.

Zo zijn de regels.

Harmen van Aukje en Pieter Brouwer woont aan de zuidkant van Wergea met zijn in het Brabantse Deurne opgegroeide vrouw Lieke Kanters en dochter Yfke. Vijfendertig jaar is hij, en tot mei 2019 docent aan de Maritieme Academie in Harlingen. De jonge Brouwer, die we ook kennen van een paar theateroptredens onder regie van Theo Smedes, doceert er ­Binnenvaartkunde, met zowel theorieals praktijklessen.

Daar stopt hij na dit voorjaar mee.

Net als zijn tweelingbroer Sytze, SKS-schipper op de ‘Gerben van Manen’ van Heerenveen, wordt Harmen bij Van der Veen Shipping kapitein op een containerschip voor de binnenvaart. ‘Farre is it moaiste wat der is.

Hast mei net ien wat noadich, bist hielendal eigen baas. En altyd op it wetter.’

Anders dan vroeger, of in de zeevaart, hoeft het gezin niks tekort te komen, want het is week op, week af.

De koers is altijd wel bij te houden, met een beperkt aantal te bevaren havens: Amsterdam-Rotterdam-Antwerpen, Lemmer-Meppel-Leeuwarden, Delfzijl en Lobith: je komt overal, maar het is nergens in de rimboe. ‘Foaral de Isel, dêr is it sá moai,’ verzucht Harmen.

Nu is Harmen fokkenist op Heer-

22

enveen en de nieuwe schipper op het ‘Gerdykster skûtsje’ van de broers Jan Roelof en Hans Boersma en Arend Wisse de Boer. Arend Wisse was als schipper tot nog toe nogal succesvol op de ‘Drie Gebroeders’, maar hij is nu bij Rinus de Jong adviseur op Joure en wil in de zomer wel eens wat anders doen dan skûtsjesilen. In ieder geval is Harmen in zijn uitspraken wat voorzichtiger geworden. Waarom Heerenveen met Alco Reijenga als schipper tot 2017 veel minder zeilde dan met broer Sytze – die in 2017 en 2018 tweede werd in het eindklassement - wil Harmen niet hardop zeggen. Dat hoeft niet in de krant, vindt hij.

Genoeg tijd

Bij een goede planning blijft er voor een binnenschipper voldoende tijd over om veel wedstrijden te zeilen. Dat wordt dit jaar trouwens nog wel een dingetje, want Harmen blijft als het aan hem ligt fokkenist op Heerenveen.

Ook als IFKS-schipper krijgt hij natuurlijk een druk programma. De Boersma’s en Arend Wisse willen namelijk dat de ‘Drie Gebroeders’ overal meedoet, ook in Langweer, waar het met veel deelnemers wel eens wat rommelig is. Ondertussen moet er een team worden gesmeed van een deels

De nieuwe schipper gaf tijdens de Slotdag wel meteen zijn visitekaartje af. Met een nipte voorsprong op onder meer Froukje Osinga, Anne Heerschop, Ton Brundel en IFKS-kampioen Geale Tadema, wist hij de Goud Bokaal binnen te slepen.

nieuwe bemanning. Zes voormalige bemanningsleden zijn met Arend Wisse vertrokken.

Klaas Boersma, sinds onheuglijke tijden adviseur op Heerenveen en als vader van twee skûtsje-vennoten sterk betrokken bij het wel en wee van de ‘Drie Gebroeders’, is er niet meer bij.

Bij de nieuwe ploeg valt de naam Joop Mink op, zoon van Berend, pakesizzer van Joop senior en oerpakesizzer van de vroegere Earnewâld-schipper Berend Mink. Joop Berends Mink is kameraad en leeftijdgenoot van Harmen. Met broer Albert, die niet mee gaat, is hij eigen baas in hun Grouster watersportbedrijf. Verder kennen we van de nieuwe ploeg Herman Tichelaar en de sterke schotenman Marco Pol. ‘Moatst as skipper

alles klear ha foar ’t de winter om is.

Oars rinst achter de feiten oan.’

Veel ervaring

Al op 14-jarige leeftijd stapte Harmen Brouwer bij heit Pieter op het Earnewâldster skûtsje. Twee jaar later, in 1999, werd hij na het afscheid van veelvoudig kampioen Omke Tjitte Sietzes Brouwer peiler op de ‘Gerben van Manen’ van Heerenveen. ‘Eins woene se der gjin jongeren as achttjin jier op hawwe, mar foar my makken se in útsûndering om dochs in Brouwer oan board te krijen.’ Het was het jaar waarin Henk Taekema het als schipper op Heerenveen mocht proberen. Dat werd zacht gezegd geen onverdeeld succes. Harmen wist wel waar het aan lag. Dat vertelde hij in zijn jeugdige onschuld ook aan commis-

sievoorzitter Jacobus de Vries, die de bemanningsleden na het mislukte seizoen enquêteerde. Jacobus concludeerde dat er tenminste één iemand eerlijk was geweest.

Harmen behoort tot de jonge generatie schippers die gewend zijn in teamverband te opereren. Hij is wel ‘allemachtichst fanatyk’, maar geeft bemanningsleden graag de ruimte om hun specialistische kennis in te zetten voor het beste resultaat. ‘Moatst elkoar fertrouwe.’ Dat is wat anders dan de ouderwetse schipper, die altijd bepaalt wat er aan boord gebeurt. ‘Nim no Hans Boersma’, zegt Harmen.

‘Dy wit fan it houtwurk folle mear as ik.’ Zo hoef je als schipper tegen een goede schotenman ook niet voortdurend ‘oan!’ of ‘los!’ te schreeuwen, dat voelt hij zelf wel aan. De lierenman

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

DE EERSTE OPDRUKKER? De ‘Drie Gebroeders’ voer in de jaren 1998-2000 als Langwarder Skûtsje vrij kansloos mee bij de SKS. Mede door de komst van Anne Tjerkstra als schipper op Langweer werd de oude Janke [L 1718 N], later ‘Swan fan Donia’, onder zijn leiding niet verkozen om de Langweerder kleuren te verdedigen. Anne verwachtte meer van ‘De Jonge Jan’, die van Allard Syperda werd gehuurd en voor de kampioenschappen ingrijpend werd opgeknapt. Daar heeft later nog wel eens een commissielid spijt van gehad.

Het was Pieter van der Kooi uit Burgum (toen Bergum), die in 1927 samen met zijn vrouw Baaie de ‘Janke’ liet bouwen op het Buitenstvallaat. Officieel zwaaide Jan Oebeles van der Werff daar de scepter.

Maar in de praktijk hadden zijn zonen Oebele en Gurbe het er al lang voor het zeggen.

Het schip was eerst 17,58m lang; later is het verlengd tot 20,18m. In de oorspronkelijke versie zou het bij windstil weer of tegenwind voortbewogen zijn geweest door een opdrukker. Volgens de overlevering was Van der Kooi zelfs de man die in Friesland als eerste een opdrukker had. Bouke Pietersma noemde zijn naam, terwijl hij eerder zelf werd aangewezen als degene die de varende hulpmotor zou hebben geïntroduceerd.

De vader van Arend Wisse, Martin de Boer, was nauw bij het Jouster skûtsje betrokken toen Anne Tjerkstra de overstap maakte van Joure naar Langweer. Hij mag nog meemaken dat een matig skûtsje met perfect houtwerk, een goede schipper en een kundige bemanning tot de absolute top van de IFKS doordringt.

In actie als fokkenist op het SKS-skûtsje ‘Gerben van Manen’, waar Sytze schipper op is. Als het aan Harmen ligt, blijft hij ook dit jaar gewoon bij zijn tweelingbroer zeilen.

weet wat er aan de trim moet gebeuren om het zeil er perfect bij te krijgen.

En het voordek vormt min of meer een zelfsturend team. Als je daar als schipper geen goed gevoel bij hebt, moet je ze niet aannemen – zo doet Sytze het, en zo zal Harmen het ook doen.

Daarbij is het belangrijk dat er in de ‘as’ – van stuurman tot fokkenist – genoeg ervaring zit om precies te weten wat het schip bij een bepaalde manoeuvre doet. ‘Doe ’t ik foar it earst by dit nije skip foarop stie, tocht ik: wy geane om. ‘Los dy fok,’ rôp ik. Man, ik skrok my wezenloas, hy lei folle platter

as Heerenveen. Mar Arend Wisse sei: fêsthâlde, wy lizze noch lang net. En dat wie ek sa, it wie krekt sa ’n surfplanke. Dy giet ek net om.’

Je moet een schip dus wél goed leren kennen, voordat je een wedstrijd op kwaliteit winnend kunt afsluiten.

En winnen wil deze Brouwer, zoals al zijn familieleden tot oerpake Tjitte, of diens vader Jan, aan toe. Oude Tjitte Jans Brouwer stuurde een paar keer ‘De Jonge Jan’ van Jan en Jel Sytema (nu Jelle Talsma) naar een kampioenschap. Zijn zoon Sietze redde het skûtsjesilen toen het in 1953 bij

Al meer dan 25 jaar, op een prachtige locatie direct aan de Houkesloot, nabij het centrum van Sneek, midden in het Friese Merengebied.

YachtElectronics Rimare BV is een relatief klein bedrijf, maar is groot in: - Serviceverlening - Advisering naar aanleiding van uw wensen - Kennis van - en ervaring met apparatuur - Beoordeling van de mogelijkheden bij u aan boord - Levering en inbouw aan werf en particulier - Uitgebreide reparatiemogelijkheden aan boord, maar zeker ook op de Technische Dienst binnen het bedrijf

gebrek aan deelname bijna van de kalender was verdwenen.

Harmen zelf heeft in zijn achterhoofd de ambitie om nog eens als schipper op een snel SKS-skûtsje te zeilen. Daar zijn met de drie eigenaren van de ‘Drie Gebroeders’ afspraken over gemaakt. Als Harmen zich echt via de SKS kan verbeteren, geven ze hem daar de ruimte voor. Alleen weet iedereen dat de Bûtenstfallaatster ‘Drie Gebroeders’ bij licht weer tot de absolute top hoort, dus moet het echt wel een goed skûtsje zijn wil hij nog eens overstappen.

Door regelmatige bijscholing en tussentijdse technische updates, wordt de kennis van de medewerkers op hoog niveau gehouden, op het gebied van stroomvoorziening, kachelsystemen, koelsystemen, warmwatervoorziening, kookplaten, beveiligingssystemen, navigatieapparatuur, cartografie en besturingssystemen van de grotere, kwalitatief betere merken.

Deze kennis wordt gebruikt voor het adviseren, leveren en installeren op nieuwe schepen, maar ook voor het inpassen van nieuwe apparatuur in bestaande systemen aan boord, voor reparaties van uw apparatuur, vervangen van defecte onderdelen, en altijd zoveel mogelijk op uw wensen aangepast.

Spul hiel hâlde

Er is nog een overeenkomst tussen de schippers van de nieuwe lichting, weet Harmen. Ze gaan allemaal voorzichtig met het materiaal om, wetend hoe veel het in punten en geld kost als je blind een ander torpedeert. ‘Ast altyd oan ’e kant giest, winst noait wat,’ zegt de nieuwe schipper van de ‘Drie Gebroeders’. ‘Mar ik sil it risiko noait samar opsykje. It is wol de bedoeling om it spul hiel te hâlden.’

Dat laatste zegt hij in antwoord op de vraag of het niet lastig is om als schipper met twee belanghebbenden

aan boord te zeilen. Jan Roelof en Hans Boersma weten dat ze na een aanvaring met eigen schuld waarschijnlijk de beurs moeten trekken, en dan ben je gauw een paar duizend euro armer. ‘Dêr ha wy goeie ôfspraken oer’, zegt Harmen. ‘Under it silen is der ien baas, en dat is de skipper.’

Een baas die hecht aan inzet en discipline, maar die als onderwijsman ook wel geleerd heeft dat je niet alles moet willen zien. Kijk maar eens wat door de vingers als het niet verkeerd bedoeld is. En anders? ‘Gewoan optrede. Rêstich bliuwe, mar trochpakke.’

De werkzaamheden aan boord, of dit nu advisering of daadwerkelijk montagewerkzaamheden zijn, kunnen zowel op locatie, bijvoorbeeld op uw vaste ligplaats, als bij YachtElectronics Rimare BV zelf uitgevoerd worden.

Onze elektronicaspecialisten kunnen, in de meeste gevallen, met de benodigde apparatuur naar u toe komen, maar u kunt ook met uw boot aanleggen aan de steiger voor het bedrijf, direct aan de Houkesloot.

Natuurlijk bent u van harte welkom in onze showroom. Hier kunt u de nieuwste apparatuur en mogelijkheden bekijken en ervaren hoe deze functioneren. We zullen u graag rondleiden en wegwijs maken in de wereld van de moderne maritieme navigatie-apparatuur.

YachtElectronics Rimare BV

Oude Oppenhuizerweg 89

RAYMARINE WEBASTO SIMRAD B&G GARMIN FURUNO INTELLIAN ICOM C-MAP NAVIONICS ISOTHERM WALLAS FUSION MASTERVOLT 8606 JC SNEEK

0515-412396

w w w. r i m a r e . n l

info@rimare.nl

23

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

De strijd gaat door

‘Striid om ’t Libben’ [S 1150 N] Er zijn meerdere kleine skûtsjes gebouwd met een breedte van minder dan drie meter. En na de ‘verlengingshype’ in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw zijn veel skûtsjes in verhouding tot de breedte langer geworden. Maar een verhouding van 1:5,4 bij een modaal skûtsje van 15,86m, was in het begin van de vorige eeuw uitzonderlijk.

Hendrik Eintes Bouma uit Garijp (1871-1932) liet het in 1905 bij Draaisma in Franeker bouwen naar een ontwerp van De Roos en Van der Meijden uit Leeuwarden en hij noemde het ‘Striid om ’t Libben’. Omdat het vrij laat geregistreerd werd, heeft het een hoog registratienummer, namelijk [S 1150 N].

Dit schip is er nog steeds, al is het wel geregeld verbouwd en tussen 1972 en ’75 bij een grondige restauratie op de werf van toen Gebrs. Kok, nu Achterbos Kok B.V. in Vinkeveen, stevig ingekort. Ook is het van zijn achterdek ontdaan, zodat opvarenden er achter een lange opbouw geriefelijk in een open kuip kunnen zitten. Helaas ligt het oude houten roer bij de oude mevrouw Meijer in Vreeland, met klik en al. In de plaats van een helmhout is er nu een stalen helmstok om het vaartuig te sturen.

Het scheepje heet tegenwoordig ‘Wilde Winder’ en is eigendom van de 8-jarige Meis Nijenhuis in Hoorn.

Haar vader Bram kon het in 2010 niet eens worden met de gemeente over de toewijzing van een ligplaats, omdat zijn ‘blauwe pas’ van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten (SSRP) niet werd geaccepteerd.

Daarom schonk hij het schip aan de dochter waar zijn vriendin net van bevallen was.

Arbeider wordt schipper

Hendrik Eintes Bouma woonde, toen hij dit schip in 1905 liet bouwen, met zijn vrouw Ybeltje Kleinhuis (18761956) in Grouw. De vrouw met wie hij op 22 mei 1897 trouwde, was daar geboren. Ze diende op de boerderij ‘It Heechiem’aan de Wide Ie nabij de Jansleat. Zij was een dochter van Wiggele Kornelis Kleinhuis en Berber Willems de Wal, abusievelijk ook wel eens ‘Van der Wal’ genoemd in officiële stukken. Hendrik moet Ybeltje getroffen hebben toen hij Duitse hannekemaaiers (mieren, poepen) met een praam van café ‘t Roodhert in Bergum naar afgelegen boerderijen achter het water bij Grouw bracht.

In de gemeente Idaarderadeel stond Hendrik als arbeider te boek. Dat is en was een breed begrip. Maar uit het feit dat bij de inschrijving van zijn eerste drie kinderen Berber, Einte en Wiggele schoenmakers en schoenmakersknechten als getuige optraden en bij zijn vierde, Fokje, twee melkvaarders, kunnen we misschien opmaken dat hij eerst schoenmakersknecht bij Gerben Klazes Boonstra is geweest en later melkvaarder bij de ‘Coöperatieve Zuivelfabriek Grouw’. De melkvaarders haalden de meeste melk toen nog bij de boeren op in zeilschouwen of, als er ’s winters ijs lag, sleden met een zeiltje. Hendrik is nog eens met slee en bussen door het ijs gezakt. Toen ze hem half bewusteloos boven water haalden, tikte zijn zakhorloge nog. Dat is later naar een zoon gegaan.

Toen Hendrik al zijn eigen schip bezat, werd hij als vader bij de inschrijving van zijn dochter Jeltje op 30 april

24

1908 nog steeds als arbeider aangeduid. Hij bewerkte toen al voor eigen rekening leer voor het paardenbeslag voor boeren (wat hij geleerd zal hebben bij de schoenmaker) en hielp in drukke tijden bij het ophalen van melkbussen bij de boeren.

Pas toen hij in 1910 van plaatsgenoot Pibe van der Vlugt een groter skûtsje had gekocht, de ‘Cosmopoliet’ [L 704 N] van de Wargaaster scheepswerf ‘De Onderneming’, was hij echt een schipper. Althans, volgens de ambtenaar van de burgerlijke stand in Leeuwarden, waar zijn vrouw Ybeltje in 1913 in het Stadsziekenhuis beviel van hun laatste dochter Sjoerdje.

In deze tijd bracht Bouma vaak zand uit de Lauwerszee naar de Noorder Begraafplaats en naar een bouwlocatie op de hoek van de Weaze, waar in 1918 een nieuwe bank werd gebouwd.

Misschien speelde in de aanduiding van zijn maatschappelijke status een rol dat de ‘Striid om ’t Libben’ tot in 1917 niet officieel geregistreerd was.

De ‘Cosmopoliet’ werd in 1904 al officieel ingeschreven. Het skûtsje had toen een laadvermogen van 31,927 ton.

Het skûtsje dat Hendrik Eintes op 34-jarige leeftijd door vader Klaas en zoon Johannes Draaisma op de werf ‘Welgelegen’ in Franeker liet bouwen, was 2,94m breed en had een laadvermogen van 21,753 (elders wordt ook 21,754 vermeld) ton. Het was net zo breed als de kort tevoren op dezelfde werf gebouwde ‘Nooit Volmaakt’ [S 1118 N]. Eigenaar daarvan was de Sneker houthandelaar Klaas ter Horst.

Maar dit schip was 2,82m korter; het mat 13,04 X 2,94m, en kon een lading van 15,815 ton vervoeren.

De ‘Wilde Winder’ tijdens de restauratie bij de Gebroeders Kok in Vreeland, later Achterbos-Kok. Het schip was bijna als oud ijzer verkocht. Archief Yna van Terwisga-Bouma.

Filosofische naam

Kennelijk was de ‘Striid om ’t Libben’ speciaal voor groot én klein transport ontworpen op de werf ‘De Hoop’ van Johannes de Roos en Jan van der Meijden in Leeuwarden. Die zal in opdracht hebben gewerkt van de Draaisma-werf in Franeker, waar het schip werd gebouwd. ‘Custom-built’ zou men dat tegenwoordig noemen.

Voor zover het ons bekend is, voer er maar één zo’n merkwaardig vaartuig op de noordelijke wateren. Hoewel, het feit dat ook dit skûtsje pas in 1917, ruim twaalf jaar na de oplevering, werd geregistreerd, maakt ons voorzichtig.

Lang niet alle kleine skûtsjes werden officieel gemeten. Wettelijk was dat alleen voorgeschreven als er een hypotheek op gevestigd werd.

Het was geen wonder dat het scheepje de aandacht trok, en een bijnaam kreeg: ‘de iel’ (de paling). De officiële naam loog er ook niet om.

Die was Friestalig, wat rond 1910 nog wel opmerkelijk was, en enigszins filosofisch: de ‘Striid om ’t Libben’. Het schip werd, zoals beschreven, pas in 1917 gemeten en geregistreerd toen Hendrik Bouma het aan schipper Lodewijk Meter uit Leeuwarden verkocht. Het kreeg toen het registratienummer [S 1150 N].

De ‘Wilde Winder’ in zijn huidige staat, met open kuip, potkast en helmstok in plaats van helmhout. Foto Bram Nijenhuis.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

KLANTEN OP HILLEBUREN Hendrik was het negende kind van Einte Sipkes Bouma en Fokjen Kornelisdochter Praamstra. De Bouma’s exploiteerden een gaardeniersbedrijf annex kwekerij aan de oostkant van Garijp, de latere Easterein. Daar is nog altijd een perceel grond met de naam ‘De Kwekerij’.

Hendrik en Ybeltje waren, anders dan hun ouders, niet bij een kerkgenootschap aangesloten. Ze hadden in 1905, toen hij het smalle skûtsje liet bouwen, een gezin met vier kinderen. Daarna kregen ze nog vier, waarvan één levenloos geboren als helft van een tweeling op 27 maart 1910. Hun schip gebruikten ze om er ‘houdbare waar’ als appels, peren en groenten mee naar de groenteveiling in Berlikum te vervoeren. Van B ­ erlikum brachten ze aardappelen, wortelen en uien naar klanten in de dorpen ­Wirdum, Warga, Grouw en Garijp.

Kleindochter Yna van Terwisga-Bouma was in 2018 op tachtigjarige leeftijd nog altijd sterk betrokken bij de oude binnenvaart onder zeil. Volgens haar was het schip van pake en beppe speciaal zo smal gebouwd om het bruggetje voor Hilleburen aan de zuidkant van Warga te kunnen passeren.

De schipper kwam daar via de ook al niet brede Meanewei. Op Hilleburen bediende hij zijn klanten in het zuiden van Warga.

Van belang was waarschijnlijk ook dat Hendrik met zijn scheepje door een brede sloot bij het perceel van hun kwekerij kon komen. Dat lukte met een breder schip niet.

Op zijn route kwam Hendrik Bouma bij boeren langs wier boerderij aan groot of klein openbaar vaarwater, of binnen een eigen grachtenstelsel stond. Dat waren gewaardeerde klanten, want een volwaardige ‘buorkerij’ telde tussen 1900 en 1940 behalve de boer en zijn vrouw met hun vaak vele kinderen soms ook inwonende familieleden en een behoorlijk aantal knechten en meiden. Een getal van twintig consumenten op één adres was niet uitzonderlijk. Het was gebruik om voor een hele winter een flinke voorraad aardappelen en brandstoffen (turf) in te slaan, en voor een aantal weken duurzame groenten als wortelen, uien en kolen. Die werden in de kelder gestort of, als een erf hoog genoeg lag om vrij van het grondwater te blijven, ingekuild. Tussendoor kwam de leverancier met appelen, stoofperen en ander inheems fruit, dat wel een tijdje kon blijven liggen of geweckt kon worden. Appels verduurzaamde men wel door ze in de stookhut te drogen.

Stoofperen bleven, mits voorzichtig neergelegd, wel een paar weken goed.

Gestreden hebben Hendrik en zijn vrouw, die vaak zo veel last van hoofdpijn had dat ze niet tegen een varend bestaan opgewassen was. Geregeld moet Bouma op het punt gestaan hebben om de brui eraan te geven, want als timmerman zou hij de kost ook wel kunnen verdienen. Maar hij deed het niet. Het water trok.

Wat zich in hun leven allemaal heeft afgespeeld, kunnen we slechts bij benadering bedenken. Officiële documenten geven maar een paar aanknopingspunten en uit overlevering is hooguit in kleine kring nog iets bekend. In ieder geval moet zich in januari 1926 wel het nodige hebben afgespeeld ten huize Bouma. Want toen verhuisde de oudste zoon Einte op de negentiende als 25-jarige naar Enkhuizen, een week nadat Wiggele op 13 januari naar Leeuwarden was verhuisd om er met zijn Grietje Beers te trouwen.

Verdriet om Einte

Ybeltje woonde tot 1910 in Grouw waarin De Schiffart zetelt. Daarna kwam ze aan boord van de ‘­Cosmopoliet’, het schip dat Hendrik toen kocht. Haar man overleefde ze nog 24 jaar. Zeer verslagen moet ze zijn geweest bij het verlies van haar pas getrouwde jonge dochter Jeltje in februari 1933, die aan maagkanker stierf zo kort nadat ze haar man Hendrik had verloren. Maar ongetwijfeld heeft ze ook veel verdriet gehad over de wijze waarop haar in 1900 geboren zoon Einte door het leven scharrelde.

Hij ging als knecht na zijn vertrek naar Enkhuizen van de ene schipper naar de andere. In 1961 stierf Einte. Op de lagere school was hij gedoubleerd, zodat hij bij zijn broertje Wiggele in de klas kwam. Samen zaten ze in 1914 aan de fok van de ‘Cosmopoliet’ omdat de knecht van Hendrik voor de mobilisatie ter bescherming van Nederlands neutraliteit in de Eerste Wereldoorlog moest opkomen.

Wiggele, die met Grietje Beers trouwde, deed het als schipper veel beter dan zijn broer. Hij begon op de ‘Avontuur’ [L 1788 N], die in 1913 in Aalzum onder Dokkum was gebouwd door Gerrit Douwes Barkmeijer en door hem in 1928 was geregistreerd.

In 1941 kocht hij de snelle Buitenstvallaatster uit 1914, de ‘Onderneming’ [L 1362 N] voor 2425 gulden van het

Leeuwarder Gemeentelijk Bureau voor Maatschappelijk Hulpbetoon.

Die instelling was eigenaar geworden doordat de vorige schipper Hendrik Singstra of Zingstra afhankelijk was geworden van een gemeentelijke uitkering. Zulke mensen noemde men ‘Stadskyn’.

Met dit schip deed Bouma in de jaren 1941-’46 geregeld aan wedstrijden mee. In 1945 won hij in Eernewoude een wedstrijd in de B-klasse.

Daarnaast won hij dat jaar vier tweede prijzen, en een derde. In november 1944 werd de ‘Onderneming’ met twee andere vanuit de lucht onder vuur genomen door een Amerikaans jachtvliegtuig terwijl het afgemeerd lag bij boer Germ K. Brouwer aan de Easterboarn onder Oldeboorn. Bij die raid kwam mevrouw Lubbers aan boord van een luxe motor om het leven, terwijl een 13-jarig meisje dat op de polderdijk draafde, in haar been werd geschoten. Yna van Terwisga-Bouma was er samen met haar moeder Grytsje bij toen mevrouw Lubbers ­ deerlijk verwond door kogels in haar buik op sterven lag en nog een laatste ‘Onze Vader’ prevelde. Zij is in Wildervank begraven. Wiggele verkocht de ‘Onderneming’ op 1 mei 1950 aan zoon Hendrik, die haar ‘Ora et Labora’ noemde. Na vele omzwervingen werd dit de ‘Grytsje Obes’ bij de IFKS, met eerst als schipper Romke en daarna Arjen de Jong. Wiggele is na Hendrik in 1954 nog een tijdje eigenaar geweest, toen de familie Bouma de illusie had dat dit misschien wel het eerste of tweede Grouster skûtsje kon worden.

De achterkant van de ‘Wilde Winder’ met het smalle kontje en de fraai gevormde bolders naast het anachronistische roer. Foto Bram Nijenhuis.

Afgelegen plaatsen

Lodewijk Meter uit Leeuwarden kocht in 1917 het smalle skûtsje ‘Striid om ’t Libben’ van Hendrik Bouma. De naam werd ook wel als Meeter geschreven; de ambtenarij was in het pre-computertijdperk wat minder ‘op de letter’ dan later.

Een ver familielid, Willem Meter, werd eigenaar in 1930. Hij liet het schip op 30 april 1942 opnieuw meten. De lengte werd nu vastgesteld op 15,92m, de breedte op 2,95m en het laadvermogen werd verruimd naar 24,056 ton. Het nieuwe registratienummer werd [G 6386 N]. Net als ­Lodewijk vervoerde hij er eerst fijn zand mee. Later bouwde hij er een

Het gezin-Bouma voor hun huis in Grouw voordat rampen het verscheurden. Achterste rij van links naar rechts: Sjoerdje, Berber, Sytske, Wiggele, Fokje, Jeltje en Einte. Vooraan Hendrik Eintes Bouma en Ybeltje Kleinhuis. Archief Yna van Terwisga-Bouma.

potkast op. Doordat het schip zo smal was, konden Lodewijk en zijn vrouw Grietje Jasper ermee op afgelegen plaatsen komen, achter Dokkum bijvoorbeeld om zand te halen, of in de Bildthoek. Er zijn twee foto’s bewaard, namelijk een van de nog in Grou wonende Kees Meter als kereltje van een jaar of vijf voor de ingang tot de roef, en een van de hele familie Meter.

Op deze laatste staat ook Martje Jasper, een buitenechtelijk kind van Grietjes zuster Trijntje Jasper. Trijntjes

vrijer wilde volgens Kees wel met haar trouwen, maar dat mocht niet van pake, want dan hadden ze thuis een werkster minder. Daarom werd Martje door Lodewijk en Grietje als hun eigen kind opgevoed. ‘Se seine dan wol’, zegt Meter, ‘al sille de bern ek strie frette, as de kul syn wille mar hat’. Dit gezegde, vroeger wel bekend, hoor je tegenwoordig zelden meer en je leest het al helemaal niet in woordenboeken. Dankzij de anticonceptie kun je vandaag de dag ook wel plezier ma-

ken zonder kinderen te krijgen.

Tjalling Kramer, getrouwd met Lotje Meter, werd eigenaar in 1944. Hij was werkzaam bij de baggerwerken in Diemen in de jaren 1944-’50, waarbij het schip onder meer als woning werd gebruikt.

De vijfde eigenaar was de ijzerhandelaar Wout Brugt van der Woude uit Sneek (1950-’60). Daarna kwam Eildert Meeter uit Leeuwarden, die het gezonken skûtsje in de Potmarge borg. Hij verkocht het in 1970 om geld

25

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Beslagen voor klassieke en moderne schepen en jachten De Haas RVS Scheepsbeslag uit Oudega-SWF produceert al vele jaren beslagen voor klassieke en moderne schepen en jachten. Daarnaast worden er producten geleverd aan de bouw en industrie.

Het is niet alleen rvs dat er wordt bewerkt in de werkplaats te Oudega-SWF, maar ook aluminium, messing, koper, duplex en aluminiumbrons. Ook reparaties in bovengenoemde materialen worden regelmatig uitgevoerd.

De beslagen die gemaakt worden, zijn onder andere zwaard-, mast- en dekbeslagen, relingwerken en kluisgaten voor klassieke jachten en schepen. En voor de moderne jachten produceert De Haas onder meer Bimini’s, relingwerken, tanks en divers beslag.

Het werken aan skûtsjes en aken is altijd een uitdaging.

Overleg met de bemanning en eigenaar over de wensen van het uit te voeren werk is heel belangrijk en wij verstaan hun taal. Iedereen wil graag vooraan in het veld zeilen en elk detail helpt mee om een beter resultaat te krijgen. Wij denken graag mee om dit te bereiken.

De kennis opgedaan bij het maken van deze beslagen, passen we nu toe bij de opdrachten die we krijgen vanuit de klassieke -6- , -8- en -12- meter-jachten.

Verder zijn er vele opdrachten voor klassieke schoenerjachten en de superjachtbouw, waar de lat extra hoog wordt gelegd. Aldus Bram de Haas: ‘It is in pracht fak!’

VANAF 16 MAART 2019 OOK OP ZATERDAG OPEN VAN 8.00 TOT 12.30 UUR 26

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Schipper Wiggele Bouma, sinds 1941 eigenaar van de ‘Onderneming’, tegenwoordig ‘Grytsje Obes’. Archief Yna van Terwisga-Bouma.

om handen te hebben voor zijn eigen werf.

De nieuwe eigenaar, de familie Hoekstra in Diemen-Vreeland, liet het schip in 1972 drastisch inkorten tijdens een grondige restauratie bij de Gebroeders Kok in Vinkeveen. Daarbij verdween het vroegere achterdek.

Achter de recreatie-opbouw kwam een open kuip.

Zo’n ingekort, lenig gemaakt scheepje kon met succes meedoen aan wedstrijden in Loosdrecht en omgeving.

Dat het Nederlandstalige equivalent voor ‘Striid om ’t libben’, ‘Strijd voor ’t Leven’, wel bekend was, blijkt uit later gevonden stukken. Toch werd ‘(De) Wilde Winder’ door de nieuwe eigenaar een passender benaming gevonden. Dat ‘winder’ heeft zo op ’t oog met wind te maken, maar is volgens het synoniemenwoordenboek ook te begrijpen als hasp, spoel of winding. De nieuwe eigenaar was in 1975 Dirk ‘Sigaar’ Meijer uit Vreeland, wiens naam in documentatie van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten (SSRP) abusievelijk ook wel als Meier gespeld is.

Een gewenste inschrijving bij de SSRP in 1980 leverde nogal wat hoofdbrekens op. De lengte over de stevens werd nu vastgesteld op 12,60m. Als bouwer en ontwerper werd op gezag van Meijer ene Romke van der Meyde uit Leeuwarden genoemd. Bij de schouw door het Stamboek in 2012 kwamen de meetnummers [S 1150 N] en [G 6386 N] aan het licht. Bij deze meetnummers hoorde het schip ‘Striid om ’t Libben’, dat niet in Leeuwarden maar in Franeker was gebouwd. Via de werfboeken van Draaisma’s bedrijf ‘Welgelegen’ in het Fries Scheepvaart Museum in Sneek kwam een ontwerptekening

De kleine Kees Meter, met parelsnoer, aan boord van de ‘Striid foar ’t Libben’. Archief Kees Meter.

‘met signering van ‘De Roos en Van der Meijden, Leeuwarden’ boven water. Op deze werf werden vaker ontwerpen voor Draaisma gemaakt.

Van Dirk ging het schip via vererving over naar zoon Peter. Volgens een latere eigenaar, Bram Nijenhuis, kwam die vele beloften niet na. ‘We zouden haar samen opknappen, maar hij heeft het volledig af laten weten.’

Mede daardoor ligt de roerklik met het originele roer en op de R ­ andmeren gewonnen prijzen nog bij de oude mevrouw Meijer thuis.

De 41-jarige eigenaar van rondvaartboten en de Hoornse Watertaxi Bram Nijenhuis was vanaf 2007 drie jaar eigenaar. Zijn pas geboren dochter Meis kreeg het schip in 2010 in eigendom. Nijenhuis besloot daartoe omdat hij geen ligplaats van de gemeente Hoorn kon krijgen als hij geen zogenaamde blauwe pas had. Die kreeg hij niet van de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig LVBHB, en uiteindelijk wel van de SSRP. Maar die pas was persoons- en niet scheepsgebonden, zodat het Nijenhuis verstandig leek om het maar aan de jongste generatie te gunnen.

Geen snik of praam

Om vanaf de waterkant bij de klanten te komen en daar vlot een aanzienlijke (winter)voorraad te lossen, moest men een bakfiets of handkar aan boord hebben, of nog liever een praam erbij. Een zeer zelden toegepast alternatief was de oplossing die Hendrik en Ybeltje kozen: zo’n smal vaartuig dat men in een sloot van vier meter kon manoeuvreren. Dat kon eigenlijk alleen met een snik of een praam, of een speciaal ontworpen, zeer smal skûtsje.

Aan de ene kant waren er dus de

EENZAAM OP DE ‘COSMOPOLIET’ Hendrik Eintes Bouma werd in Idaarderadeel pas echt als schipper beschouwd nadat hij in 1910 van zijn plaatsgenoot Pibe van der Vlugt diens in 1903-’04 in Warga gebouwde schip ‘Cosmopoliet’ had gekocht. Met ruim tien ton laadvermogen meer hoefde hij geen kleine vrachtjes meer aan de man te brengen, maar stortte hij zich op de zandhandel.

De ‘Cosmopoliet’ was op 10 februari 1904 geregistreerd onder nummer [L 704 N]. Het op een breedte van 3,44 en een lengte van 15,64m gemeten schip was zeer geschikt om zand en modder over grote afstanden en soms ruig water te transporteren.

Hendrik kon er zich meer dan twee decennia lang mee uitleven, hoewel de Eerste Wereldoorlog ook hem en zijn gezin wel parten gespeeld zal hebben. Hij kreeg begin 1932 als knecht Pier Huitema uit Woudsend, die geboren was in Winsum (Baarderadeel). Die was net zo oud als dochter Jeltje, 24 jaar. Een half jaar later werden zij een paar.

Maar wat een vrolijk feest had moeten worden, hun in mei al voorgenomen bruiloft op 9 juni 1932, veranderde in diepe droefenis door het vroegtijdig overlijden van Hendrik op 2 juni. Dat was een week eerder. Hendrik werd op de nieuwe begraafplaats aan de stationsweg begraven.

Familie Meter. Van links naar rechts: vader Lodewijk, Kees, pleegdochter Martje, Grietje Jasper.

Archief Kees Meter.

wekelijkse lange reizen naar de veiling van Berlikum. Daar, en om thuis vanaf de waterkant lading in te nemen, was een smal schip gewenst. Op de plaats van bestemming moest je op tijd aanwezig zijn om tussen alle aardappelsnikken en groentepramen een plekje te vinden. Aan de andere kant haalde Bouma een belangrijk deel van zijn inkomen uit de levering aan klanten. Er werden daarbij indrukwekkende afstanden afgelegd. Van Garijp naar Berlikum was ruim 25km varen, bij gewoon weer een tijdsbeslag van vijf uren. Mits het schip goed getuigd was, kon bij redelijk gunstige wind een deel van het traject van Garijp naar Berlikum, en van Berlikum naar Wirdum, gezeild worden. Dat ging wel sneller dan het stapvoetse tempo van 5km per uur, al vrat de passage van vele bruggen en sluisjes behalve centen en stuivers ook tijd. Waarschijnlijk is vanwege de gewenste combinatie van goede zeilkwaliteiten en een laadvermogen van ruim twintig ton gekozen voor een skûtsje.

De authentieke roerklik van de ‘Striid foar ’t Libben’, die net als het roer nog in Vreeland ligt. Archief Yna van Terwisga-Bouma.

Veel korter en breder

Pier Huitema, in sommige documenten ook Pieter genoemd, moest na het overlijden van Hendrik dan het schip maar overnemen, want Einte was weg en Wiggele had met de ‘Onderneming’ zijn eigen bedrijf. Daartoe liet Pier het op 7 juli 1932 meten, wat een verrassend resultaat opleverde.

De ‘Cosmopoliet’ bleek ineens 8cm korter te zijn geworden dan in 1904, maar ook 8cm breder, namelijk 15,56 in plaats van 15,64m, en 3,52 tegen 3,44m. Mede daardoor veranderde het laadvermogen in één keer van 31,927ton naar 34,964ton, een verschil van 3.037kg! Dat de stevens wat minder lang waren uitgevoerd, is te begrijpen. Maar die grotere breedte?

Misschien is er bij een restauratie een berghout omheen aangebracht.

Lang konden ze van die meevaller niet genieten, want Jeltje stierf in februari 1933 plotseling. Ze had, bleek in het Stadsziekenhuis in Leeuwarden, maagkanker. Die was al zo ver uitgezaaid dat er niets meer tegen te doen viel. Ruim vijf jaar later, in 1938, trouwde Pier met de vier jaar oudere Tjitske Elzenga uit Warga. Zij was zeer katholiek, terwijl Pier niks van dat geloof moest hebben. Twee kinderen kregen ze en verder werd hun huwelijk kennelijk niet zo’n succes. Het werd in 1980 door de rechter ontbonden.

Volgens ooggetuigen woonde Pier Huitema toen al geruime tijd alleen in zijn schip aan de Looxmagracht in Sneek, waar hij tot het einde van de jaren zeventig zou blijven.

De familie Van der Vlugt met op de luiken het echtpaar Aukje KleinhuisDijkstra en Teake Kleinhuis met de ‘Cosmopoliet’ aan de Finne te Grouw. Bij de mast Klaas Dijkstra, net als Aukje een kind van Klaas Dijkstra en Trijntje van de Vlugt. Ze waren dus dubbele familie, want ook verwant aan Pibe van der Vlugt. Archief Yna van Terwisga-Bouma.

27

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Om nog eens kampioen te worden

Henk Regts stuurt ‘Grutte Pier’ Tekst: Klaas Jansma

Lucas Bouma wint in 2018 onder zware omstandigheden de openingswedstrijd bij Hindeloopen.

Of hij echt schipper wordt, hangt nog een ­beetje van het IFKS-bestuur af. Eigenaar Lucas Bouma van de ‘Grutte Pier’ draagt graag de verantwoordelijkheid over aan de ‘Joop Zoetemelk van de IFKS’ Henk Regts. Want met hem zit er nog wel eens een titel in. Maar dan moeten ze wel mogen meedoen, natuurlijk.

Bestuurslid Harm Kuipers, medeverantwoordelijk voor het deelnemersveld in de vier IFKS-klassen, werd in november al door Lucas Bouma gebeld. Of het goed was dat Henk Regts schipper op de ‘Grutte Pier’ zou worden. Natuurlijk, niks op tegen. Maar dan wel in de C-klasse beginnen, want Regts is al zes jaar geen schipper meer. Ook geen probleem.

Maar er was door Kuipers nog geen garantie te geven dat de ‘Grutte Pier’ werkelijk voor de IFKS-titelstrijd wordt ingeschreven. Want het zou komend seizoen best eens heel druk kunnen worden in de nieuwe C-klasse. Dan moeten er selectiewedstrijden worden gezeild om het aantal C-klassers binnen de perken te houden. En ja, als het dan eens vies tegenzit met een afgestrafte fout bijvoorbeeld of averij, dan zou je zo maar met zo’n prachtig snel schip aan de kant kunnen staan.

En dat wil natuurlijk niemand.

Daarom is er nog een klein vraagtekentje te plaatsen bij het schipperschap van Henk Regts op de ‘Grutte Pier’ – hoewel hij in die functie al op skutsjehistorie.nl genoteerd staat.

Hij zou formeel ook als stuurman ingeschreven kunnen worden, voor de schipper Lucas Bouma. Daarmee is het dus ook nog niet helemaal zeker of de ‘Grutte Pier’ dit jaar start in de

28

C-klasse of in de A-klasse. Dat hangt, zegt Harm Kuipers, er namelijk vanaf of Regts als schipper wordt ingeschreven of Bouma. Bij de IFKS is het immers geen plicht dat de schipper zelf stuurt, zodat daarover nog wel even nagedacht kan worden.

In ieder geval zullen Henk Regts en ‘Grutte Pier’ volgens het IFKS-bestuur niet kunnen profiteren van een voorkeursbehandeling, hoewel ze daar met hun geleverde prestaties sportief eigenlijk wel recht op hebben. De ‘Grutte Pier’ was bij de Los Boys al in 2010 kampioen in de klasse A-Groot en bij Lucas Bouma na een snelle opmars vanuit de A-klasse vlak bij de titel. Regts zelf werd met de ‘Ut en Thús’ een paar keer tweede en derde in de A-klasse van de IFKS. Maar, zegt Kuipers, ‘regels binne regels, dy jilde foar elkenien.’

GROOT EN TOCH BEHENDIG De ‘Grutte Pier’ is aan de forse kant voor een skûtsje, met zijn breedte van 4,02m. Het schip werd in 1909 als ‘tjalk’ gebouwd door Haike Pieters van der Werff aan de Langewyk in Drachten. Opdrachtgever was Jacob Zuidema uit Grijpskerk, die het schip onder de naam ‘Espérance’ (‘Hoop’) liet registreren met een lengte van 17,96m, onder nummer [G 1132 N].

Na Zuidema voeren meerdere generaties Hoogeveen uit Drachten erop. Het skûtsje is door hen verlengd, zodat het laadvermogen boven de 58ton kwam. Daarna kwam het skûtsje in Zwolle terecht.

In 2004 werd het door toenmalig eigenaar Sikke Heerschop uit De Meern (Utrecht) weer ingekort tot 19,98m, zodat het wel aan de maximale tonnage-eis zal voldoen.

Delmer en Jelle Los huurden het snelle skûtsje van Heerschop en zeilden er met veel succes mee in de jaren 2005-2011. Dat ze abrupt aan de kant werden gezet, was voor hen een hard gelag. Ze haalden er in Galamadammen belangrijke onderdelen vanaf die ze volgens henzelf eerst hadden aangebracht. Die kocht Lucas Bouma terug toen hij in de IFKS wilde meedoen.

Bouma is als veekoopman geen typische schipper, maar met zijn bemanning presteerde hij wel goed. Dat geldt zeker ook voor Henk Regts, ooit topschaatser en op de ‘Ut en Thús’ een uitstekend en strijdlustig wedstrijdzeiler. Iets te strijdlustig misschien, volgens hemzelf, maar dat wordt nu anders – mogen we allemaal hopen.

Snel akkoord

‘Ik tocht: it moat no mar ris oars’, zegt Lucas Bouma over de overdracht van het stuurmanschap aan Regts. ‘Ik doch it tink net goed genôch om yn de A-klasse kampioen te wurden. Lit Henk it dan mar besykje.’

Volgens Henk Regts kwamen ze gauw tot een akkoord. Het was in Workum, herinnert hij zich, toen Bouma liet merken dat hij het wel beke-

De ‘Grutte Pier’ in 2008 in de wedstrijd bij Lemmer, met Delmer Los aan het helmhout.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L ken had. Meezeilen vond hij wel mooi, maar als schipper overal verantwoordelijk voor zijn, was minder. Zeker ook omdat een topskûtsje als de ‘Grutte Pier’, dat hij na jarenlange huur (vanaf 2013) nu twee jaar in bezit heeft, een flinke waarde vertegenwoordigt. En, niet onbelangrijk, hij wil wel weer eens kampioen worden. ‘Ik ha ’t no lang genôch sels besocht, it wurdt no tiid foar wat oars’.

Die wens deelt hij met Henk Regts, 54 jaar inmiddels. Die zegt: ‘Ik ha myn freondinne beloofd dat wy trouwe soene as ik kampioen wurd. Dat mei no hast wolris wêze.’

Regts maakte met de ‘Ut en Thús’ [L 1183 N] bij de IFKS in 2002 een glorieuze start in de C-klasse. Tien jaar later verkocht hij het skûtsje aan charterschipper Floriaan Zwart, die hem nog even als stuurman liet meezeilen om zelf het wedstrijdvak te leren. Een paar keer stond Regts in de titelstrijd op kop van de kampioensklasse, maar hij verloor steeds op het nippertje. ‘Ik wie tink wat te gretich’, zegt hij.

‘Ek al lei ik foaroan, dan socht ik noch it aventoer. Dat moatst net dwaan ast kampioen wurde wolst. Hâld se mar achter dy.’

Dat het anders moet, weten hij en Lucas Bouma allebei. Ze hebben naar het schijnt één gezamenlijk doel, de titel. Als dat via een omweg langs de C- en de B-klasse moet, okee, al is dat minder mooi nieuws voor anderen die ook willen winnen. Er is voor de ‘Grutte Pier’ al een nieuwe bemanning gevormd uit de meest gemotiveerde krachten van beide partijen. Daar is ook Gerk Kooi uit Oudega (Sm.) bij, tot nog toe bemanningslid op de ‘Lytse Earnewâldster’. De schipper op die kleine a-klasser Sjoerd Kleinhuis is ermee gestopt en Pieter Kooi heeft zijn strijdlustige vader liever niet mee op de ‘Sterke Jerke’, die vorig jaar met Pieter Jilles Tjoelker kampioen werd in de C-klasse. ‘Dêrom bin ik bliid dat Gerk no in plakje by ús hat’, zegt Regts. Dat is dubbel mooi, want Anneke, dochter van Gerk en Wiesje Kooi, werkt bij Pieters bedrijf Kooi Security en zeilde zelf een aantal jaren bij Lucas Bouma.

Snel doorstoten

We mogen de komende jaren heel wat

spektakel en strijd verwachten in alle klassen van de IFKS. De ‘Sterke Jerke’ en de ‘Zeldenrust’ zullen hoogstwaarschijnlijk snel doorstoten naar de hoogste klasse. Daar mogen we over een paar jaar ook de ‘Grutte Pier’ verwachten, eveneens met een zeer bekwame schipper.

Wellicht is Sikke Heerschop van de ‘Wylde Wytse’ dan teruggetreden, ten gunste van een van zijn twee zonen.

Deze Heerschop was jarenlang eigenaar van de ‘Grutte Pier’. Hij heeft er de leeftijd voor om het wat rustiger aan te doen, mogelijk in de kleine a-klasse. In 2012 zegde Heerschop aan het kampioensduo Jelle en Delmer Los de huur van het skûtsje op omdat ze volgens hem op hun inmiddels failliete Leeuwarder werf CSM een zootje hadden gemaakt van de restauratie van zijn moederschip ‘Kapitein S. Bakker’. Hij voelde zich door hen tekortgedaan en wilde daarom geen zaken meer met het duo doen.

Lucas Bouma nam het huurcontract over nadat Heerschop het schip eerst nog ‘uit sportieve overwegingen’ aan het IFKS-bestuur had aangeboden.

Dat maakte echter geen gebruik van de mogelijkheid om het skûtsje alsnog aan de Los Boys te verhuren, zodat ze hun titel konden verdedigen.

Dat Bouma vervolgens tijdens de restauratie van de ‘Grutte Pier’ in conflict kwam met de keurmeesters en het bestuur van de IFKS en daarna in no time van de C-klasse opklom naar de top van de grote A’s, speelt nu geen rol meer. Want toenmalig voorzitter Willem Hoornstra is al lang weg en Sicko Heldoorn is in plaats van Ab Borg voorzitter van de IFKS geworden.

Bouma en Regts verwachten veel van de onderlinge samenwerking in de komende jaren. Ze hebben ook het volste vertrouwen in hun gemotiveerde bemanning. Twee sportieve senioren die willen winnen – daar kan het IFKS-skûtsjesilen alleen maar zijn voordeel mee doen.

Henk Regts op 1 augustus 2008 als schipper van de ‘Ut en Thús’, tijdens de eerste wedstrijd bij Lemmer van het IFKS-kampioenschap. Hij werd dat jaar vierde in het eindklassement.

Regts, Verbouw en Onderhoud Prikkewei 61 9245 HW Nij Beets 06 - 51827888

Veehouderijen Vleeskalveren Veehandel Verzamelplaatsen Vee import en export Verleasen in- en verkoop fosfaat Bouma Veehandel B.V. Tsjerkepaad 7, 9025 BM Bears Tel. 06-53 32 40 29 info@boumaveehandel.nl

De ‘Grutte Pier’ tijdens de IFKS-wedstrijd bij Stavoren in 2016, waar een derde plaats werd behaald.

29

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Zo ongeveer 12 jaar houdt Sanco Processing BV zich bezig met het ontwerpen, fabriceren, automatiseren en installeren van complete sproeidroog- en indampinstallaties, veelal geschikt voor voedingsmiddelen in binnen en buitenland. Als fervent liefhebber staat gedurende de drie weken Skûtsjesilen dan ook de radio stand-by in ons bedrijf en wordt er tussen de projecten door geprobeerd tijd vrij te maken om zoveel mogelijk wedstrijden live bij te wonen. Met uiteraard tijdens de IFKS specifieke aandacht voor de prestaties van het Makkumer Skûtsje met schipper Klaas Kuperus en bemanning. Bovendien fungeert Sanco Processing BV als sponsor van de lokale trots die in 2016 het kampioenschap in de A-Klasse IFKS wist binnen te slepen en afgelopen seizoen, met wat pech, net buiten de prijzen viel.

De geschiedenis en de manier van werken van Sanco Processing BV is zo ondertussen wel bekend, de afgelopen jaren hebben we een aantal mooie projecten gedaan.

Sproeidroger voor erwten eiwit in België De erwt bestaat uit een deel pulp, een deel vezels en een deel eiwit. De pulp gaat retour als zijnde veevoer, de vezels worden ook gedroogd maar met een ander soort proces, het kleinste deel, het eiwit, wordt behandeld en als een concentraat op onze sproeidroger gedroogd. Om 1000 kg/uur erwten eiwit poeder te maken is nogal eens een erwtje nodig…

Sproeidroger voor wei eiwit in Polen Het wei eiwit wordt veelal gebruikt voor de sportdrankjes en voeding supplementen.

In onze sproeidroger komt er een puur wei eiwit poeder uit. Als je teveel van dit pure poeder oppeuzelt krijg je een erg dikke nek.

Evaporators & Dryers Waardwei 9 | 8754 EV Makkum Tel: 0515 23 11 77 www.sancoprocessing.nl

Grote sproeidroger ombouw in Nederland Het vervangen van oude luchtverhitters voor nieuwe luchtverhitters. Bij sproeidrogen is warmte noodzakelijk om het water in het product te kunnen verwijden (waterverdampen). Het gaat hier om zeer hoge temperaturen om het water te kunnen verdampen zodat de vaste stof (poeder) overblijft. In dit geval indirecte luchtverhitters met een uitlaat temperatuur van 400 °C.

We zijn ook veel bezig met het besparen van energie. Bij onze installaties zijn zonnepanelen geen optie, maar door het terugwinnen van warmte kunnen we veel energie (gas/stoom) besparen. Dit is natuurlijk een hot item wereldwijd en het behoort bij elk project van ons tot de prioriteiten.

Een ander dingetje is dat sproeidrogers erg explosief kunnen zijn, veel fijn poeder, een hoge temperatuur en zuurstof. Iedereen kent het trucje van het koffiemelk poeder op een theelepeltje. Dat hebben wij in onze sproeidrogers in het kwadraat. Om mensen en apparatuur te beschermen tegen eventuele explosies zijn wij continue bezig met het beveiligen van onze sproeidrogers, en vooral de mensen die er mee moeten werken, volgens de Europese richtlijnen.

Namens Sanco wensen wij iedereen weer een mooi zeilseizoen.

Elektrisch varen in Friesland in de lift Deze winter steekt het bouwteam van Hoora ­Watersport in Heeg flink de handen uit de mouwen. In opdracht van HappyWhale Friesland gaan de jachtbouwers een recordaantal elektrische sloepen bouwen. Maar liefst 43 sloepen worden dit voorjaar vanuit Heeg opgeleverd.

HappyWhale is verhuurder van elektrische sloepen. In Friesland, maar ook in Zuid-Holland, kunnen watersportliefhebbers -via een handig online boekingssysteem- bij diverse recreatiebedrijven aan het water elektrosloepen huren. De huidige vloot van 62 sloepen wordt fors uitgebreid met de 43 sloepen van het type Pura Vida 550. De uitbreiding is mede tot stand gekomen dankzij het fonds van FSFE: Fûns Skjinne Fryske Enerzjy. Deze stichting levert een bijdrage aan de duurzaamheidsambitie van provincie Fryslân.

Eva Meijer, eigenaar van Hoora Watersport, vertelt: ‘Wij zijn een paar jaar geleden bij HappyWhale in de picture gekomen doordat wij op drie relevante punten veel ervaring hebben. Namelijk de verhuur van ­

30

boten, nieuwbouw van polyester schepen en expertise in elektrisch varen.’

Verhuur Veel watersporters kennen Hoora vooral van de verhuur van valken, maar het watersportbedrijf bouwt al sinds 1978 polyesterboten zoals valken, kajuitzeilboten en sloepen.

En juist door die bekende verhuurtak, is Hoora altijd bezig met verbeteringen in het verhuurproces.

‘Binnen ons zusterbedrijf Aquatro, waar we ons specifiek richten op elektrisch varen, hebben wij een uniek platform ontwikkeld waarbij alle bootgegevens op afstand zijn uit te lezen. Je kunt hierbij denken aan: accustatus, walstroom en motormanagement. Dit maakt ons de ideale servicepartner voor bedrijven

die boten verhuren. In geval van een storing kun je namelijk gelijk uitlezen wat er aan de hand is en hoe je dit vlot verhelpt,’ legt Abele de Jong, projectleider bij Hoora uit.

‘HappyWhale heeft in de afgelopen twee jaar ervaring opgebouwd met onze Pura Vida, in die periode waren wij al hun servicepartner, en dat beviel hen goed. We zijn ontzettend blij dat wij deze winter zoveel sloepen mogen bouwen,’ besluit Eva.

Pura Vida 550 De compacte 6-persoons spiegelsloep Pura Vida 550 is speciaal ontwikkeld voor elektrisch varen. De klassiek vormgegeven sloep vaart eenvoudig, is wendbaar en zeer comfortabel. Door de plaatsing van de accu’s in de scheg, ligt de boot stabiel op het water. Bovendien is er veel opbergruimte, doordat de dieselmotor is vervangen door een elektrische POD-motor.

Van de 105 elektrische sloepen vaart het merendeel straks in Friesland. HappyWhale mikt met haar

eenvoudige boekingssysteem op recreanten die in een watersportgebied verblijven en graag willen ervaren hoe het is om een dagje met een sloep te varen.

Hoora Watersport De Draei 18A 8621 CZ Heeg 0515 – 44 31 41 www.hoora.nl watersport@hoora.nl

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

‘Lutgerdina Smeltekop’ terug in de vloot

Bernd de Cneudt maakt jongensdroom waar Nog net voor de jaarwisseling kwam het bericht dat Bernd de Cneudt en zijn bemanning van de ‘Eemlander’ een ander schip hadden gekocht.

De ‘Lutgerdina Smeltekop’, het schip waar de jonge schipper mee opgroeide. Verrassend en toch ook logisch, het cirkeltje is rond.

Het was een wonderlijk jaar voor Bernd de Cneudt. Hij wilde na een vierde plaats in 2016 en een tweede plaats in 2017 eigenlijk stoppen als schipper. Het was te druk, het kostte zoveel inspanning en geld, en bovendien hadden ook het volgschip van zijn ouders ‘Frou Vaartjes’ en zijn nieuwe tjalkje aandacht nodig. Bernd had zijn bemanning al op de hoogte gebracht van zijn besluit en een groot aantal had aangemonsterd op de ‘Hoop op Welvaart’ van Rutger Boonstra. Ruud Schaap zou dan weer schipper worden op de Eemlander, waarvan hij samen met Cees Wormsbecher en Luuk Friebel oprichter was en in 2014 en 2015 ook op schipperde. Hoe anders liep het. Ruud Schaap werd ernstig ziek en in allerijl meldde Bernd de Cneudt zich toch aan voor de IFKS-kampioenschappen. Met een paar van zijn oude bemanningsleden en een aantal nieuwe begon hij aan het seizoen 2018.

‘Een rotjaar,’ vat de Baarnse schipper samen. ‘Ruud overleed op 1 juni, wat er diep inhakte. Niet veel later kreeg onze voordekker Joop van der Schaaf, die echt altijd ziel en zaligheid inzet voor ons skûtsje, een zware beroerte. De halve bemanning was weg, er was hier en daar persoonlijk leed en het kampioenschap moest nog beginnen.’

Daarin eindigde de ‘Eemlander’ uiteindelijk als vijfde. Gezien de omstandigheden, ook wat het weer betreft, nog een acceptabel resultaat. Met de winst tijdens de Slotdag, verkregen met een flink schietgebed toen in de laatste wedstrijd de hanenkam van de piekeval gedeeltelijk van de mast brak, kwam er toch nog een mooi slot aan het seizoen.

Nieuw avontuur

Inmiddels kwam de ‘Eemlander’ te koop en hadden wij als bemanning al bedacht dat we in een eigen skûtsje wilden investeren. We voerden een gesprek met Stichting Skûtsje Eemlander om eventueel het skûtsje over te kopen, maar dat lukte niet.’

Zo begon de zoektocht naar een ander schip. Er werd hier en daar wel gekeken en gevraagd, maar diep van binnen groeide bij Bernd de Cneudt de overtuiging dat hij de ‘Lutgerdina Smeltekop’ van Andries Honing wilde kopen. Het schip waar hij in 1987 praktisch op geboren werd, omdat zijn vader in dat jaar met Andries Honing begon aan het avontuur op de ‘Lut’, zoals ze het scheepje zelf noemen.

Waar hijzelf vanaf zijn twaalfde ook bemanningslid op was. ‘Ons leven was het skûtsje,’ vertelt Bernd. ‘Ze voelt als familie, dat is altijd zo geweest en zal ook altijd zo blijven.’

De laatste wedstrijd met Michiel Adema was op 17 april 2016 bij Skûtsjesilen Langwar, daarna raakte hij door een herseninfarct uit de running. Michiel en zijn vrouw Tjarda zijn nog altijd grote fans van het skûtsjesilen en de ‘Lutgerdina Smeltekop’ in het bijzonder. Foto Tom Coehoorn.

Met Andries Honing aan het helmhout in 2012. In de IFKS-wedstrijd bij Sloten hebben ze moeite met het ronden van de ton. Foto Marten Sandburg.

31

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Stichting Jachthaven Wartena Gelegen aan de Rogsloot, op een steenworp afstand van het Prinses Margrietkanaal, vindt u de Stichting Jachthaven Wartena. Een jachthaven die beschikt over 600 ligplaatsen voor zeilboten, motorboten en jachten met een diepgang tot 1.80 meter. Met de auto is onze haven in 10 minuten bereikbaar vanuit Leeuwarden en in 20 minuten vanuit Drachten. Eenmaal aan boord is de keuze voor het vaargebied helemaal aan uzelf.

32

Direct ten zuiden van het dorp Warten(a) ligt het Nationaal Park “De Alde Feanen”, waar u de hele dag rond kunt zwerven zonder een brug tegen te komen. Het Nationaal Park “De Alde Feanen” biedt ook genoeg mogelijkheden voor de wandel- of fietsliefhebber.

Vanuit de jachthaven brengt Zonnepont De Oerhaal u zo naar de overkant van het Prinses Margrietkanaal. Vanaf dit punt fietst u in 5 minuten naar Earnewald.

Geen fiets bij u? Bij het havenkantoor kunt u een fiets huren.

Naast de prachtige omgeving en de comfortabele ligplaatsen kan de Stichting Jachthaven Wartena u ook alle faciliteiten bieden voor service en onderhoud van uw schip.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan winterstalling (binnen of buiten). Ook kunt u voor onderhoud beschikken over één van de DoeHet-Zelf werkplaatsen. Deze werkplaatsen zijn ruim (20x7meter) en professioneel uitgevoerd met centrale verwarming, afzuiging, spoelinrichting, perslucht en natuurlijk een douche en toilet. Om even bij te komen is er ook een kantineruimte. Zo kan het niet anders dan dat het onderhoud van uw schip een feestje wordt.

De havenmeesters kunnen met hun ROODBERG trailer uw schip tot 14 meter en 20 ton gewicht uit het water halen.

Alle ligplaatsen vanaf 9 meter hebben een eigen elektriciteitaansluiting, een drinkwateraansluiting op de steiger en vanzelfsprekend is er op de gehele haven internettoegang middels WiFi.

Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar onze website: www.jachthavenwartena.nl of anders Tot ziens in Warten!

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

‘DE HOOP’ ALIAS ‘IT KLOMKE’ De ‘Lutgerdina Smeltekop’ [L 837 N] werd in 1904 gebouwd op de werf ‘De Nijverheid’ van Jan Oebeles van der Werff aan het Buitenstvallaat in Drachten. Opdrachtgever was de Burgumer boomkweker Hendrik Annes Bosgra en schipper was Klaas van der Kooi. Het schip droeg de naam ‘De Hoop’, was 15,66 meter lang en 3,45 meter breed.

In 1930 kocht brandstoffenhandelaar Anne Leemburg uit Beetgumermolen het skûtsje. Hij haalde er voor de oorlog turf mee in de veengraverijen van onder meer Valthermond en Exloërmond en ook wel uit Appelscha. Zijn zoon Geert vertelde later met smaak over hoe hij dan als jongen van Oosterwolde tot aan Gorredijk in de jaaglijn hing. Maar ook aardappelen, suikerbieten en groenten vervoerden ze, van de veilingen in Berlikum en Beetgumermolen naar de stad, of naar Groningen en Drenthe, waarmee ze de reis naar de turfgraverijen wat rendabeler maakten. In het kleine roefje werd niet gewoond, de familie Leemburg had een huisje aan de ‘Boarne’, het water midden in Beetgumermolen, waar alleen zij mochten liggen met hun schip. Anne Leemburg gaf ‘De Hoop’ de bijnaam ‘It Klompke’, vanwege haar mooie ronde lijnen.

Naar Amsterdam De houten lummelbank met het Andreaskruis, een teken dat schip en schipper voor onheil moet behoeden, is uniek in de wedstrijdvloot. Deze zal dan ook zeker bewaard blijven. Foto Stichting Skûtsjevaart Eemland.

Skûtsjevereniging Eemland

De ‘Lut’ lag er een beetje verloren bij. Na het seizoen 2016 werd er niet meer op gevaren, omdat schipper Michiel Adema een herseninfarct kreeg.

Ze lag te koop en Bernd de Cneudt overtuigde zijn bemanning ervan dat het eens zo snelle skûtsje, ze was in 1982 met schipper Nico Hoek de eerste IFKS-kampioen en pakte ook later nog de nodige prijzen, een opknapbeurt waard was. ‘Ik wist wel zo ongeveer hoe ze erbij lag en dat er groot onderhoud nodig was. Maar we willen als team ook eens een groot project aangaan en een schip naar eigen inzicht opbouwen. We zeilden met de ‘Eemlander’ goed en snel en nu willen we zien of we de ‘Lut’ weer terug in de top kunnen krijgen.’

Om het hele proces van verbouw en wedstrijdzeilerij in goede banen te leiden richtten ze de ‘Stichting ­Skûtsjevaart Eemland’ op en samen met een paar investeerders werd de ‘Lutgerdina Smeltekop’ aangekocht.

Bernd en zijn bemanning willen de regio Eemland vertegenwoordigen in ieder opzicht. Niet alleen tijdens wedstrijden, maar ook als ze met ploegjes door het prachtige natuurgebied zeilen. Samen hebben ze een plan gemaakt hoe ze de komende jaren hun skûtsje weer helemaal bij de tijd willen brengen. Wat ze willen veranderen en vooral ook wat ze willen behouden.

Want de historie van het schip is erg belangrijk voor ze.

Verlenging

Inmiddels ligt de ‘Lut’ in Drachten, op de werf van Haiko van der Werff aan het Buitenstvallaat, waar ze in 1904 gebouwd werd als ‘De Hoop’.

Er moet een hoop gebeuren, dat beseffen de dames en heren terdege.

Ze hebben het skûtsje gestript en alle ­dubbelingen gaan eraf. Het vlak is op plaatsen aan vervanging toe en nu het schip van binnen kaal is, wordt ook duidelijk dat de houtworm, onder invloed van een paar zachte winters, welig getierd heeft. Ze kochten het schip 18 ton zwaar, maar hebben haar al bij de eerste handelingen zichtbaar omhoog zien komen uit het water.

Inmiddels is de grootste verandering begonnen: er wordt anderhalve meter tussen gezet, waarmee de ‘Lutgerdina Smeltekop’ straks 17,09 m lang is en daarmee de competitie beter aan zal kunnen gaan met de concurrentie.

‘We doen alles zoveel mogelijk strokend. Dus geen recht stuk ertussen, maar mooi met de vorm van het skûtsje mee, dus niet alleen voor de mast, maar ook een stukje erachter.

We hebben een mooi stuk wafelijzer gevonden, dat precies bij het originele dek past. Daarnaast blijft het lage roefje, dat met de zeeg meeloopt, ook van binnen en buiten intact en op z’n plaats.’

De mastvoet moet worden verzet, om de mast op 1/3 van het schip te houden en in de ruimte die daarbij vrijkomt, wordt de luikenkap verlengd.

Daarmee blijft alles in de juiste verhouding, zoals dat in de regels van de IFKS omschreven staat. ‘Wat Nico Hoek er veertig jaar geleden heeft afgehaald om de mast naar achteren te plaatsen, dat zetten wij er nu weer deels tussen. We hebben de oude tekeningen van André en Nico Hoek bij het schip gekregen, dus we kunnen mooi alle veranderingen door de jaren heen zien.’

Het originele interieur van de roef bleek vol houtworm en is verwijderd.

Dit wordt na een grondige behandeling weer herplaatst, zodat ook hierin de originaliteit van het schip gewaar-

borgd blijft. ‘Maar het meest opvallend is wel de houten lummelbank met daarop het Andreaskruis,’ vertelt Bernd enthousiast. ‘Die blijft absoluut, volgens mij is de ‘Lut’ het enige wedstrijdskûtsje dat dit heeft.’

Voor de andere wedstrijdschippers in de vloot zal het misschien een opluchting zijn te weten dat de gigantische opsteker, de langste van de hele vloot, met zo'n zeventig centimeter zal worden ingekort. Dat opvallende detail van de ‘Lutgerdina Smeltekop’ zal voorgoed verdwijnen.

Nog geen verwachtingen

Het is afwachten hoe Skûtsjevereniging Eemland het komende seizoen zal presteren. Deze winter is met het grote onderhoud, het nieuwe stuk vlak al duur genoeg en dus zal er naar alle waarschijnlijkheid gestart worden met het oude tuig en de oude zwaarden.

Ze voerde al een enorme lap zeil en dat zal zo blijven, al verandert het model natuurlijk wel met de verlenging van het schip. ‘We koesteren in het begin nog geen hoge verwachtingen voor wat betreft de uitslagen, maar zijn wel heel benieuwd hoe ze straks zeilt.

Uiteraard staan we van harte open voor alles wat tegen een schappelijke prijs te koop is. Voorlopig steken we veel tijd in het zoeken van sponsoren.

Eemnes heeft het skûtsje en de vereniging echt omarmd en ook in Baarn begint men ons te ontdekken. Nu we zelf eigenaar zijn van het skûtsje, kunnen we daar ook in de regio veel gerichter mee bezig zijn en ons laten zien. Maar we zullen ook meedoen aan bijvoorbeeld de Strontrace, want daar zeilde ze in het verleden ook en die heeft ze ook vaak gewonnen.’

In de jaren vijftig won het wegvervoer het van de skûtsjes en deed Anne Leemburg zijn skûtsje van de hand. Het belandde in Harlingen, waar in die jaren een verkoophaven was. Daar werd het opgekocht door Pieter Draaijer, zoon van de Groninger schipper Hindrik Draaijer en zijn vrouw Lutgerdina Smeltekop. Deze Pieter Draaijer lag zelf met zijn tot woonschip omgebouwde skûtsje ‘Overal Thuis’ in Amsterdam, aan de Nieuwe Teertuinen. Dit skûtsje kennen we tegenwoordig als het a-klein skûtsje ‘Twa Famkes’ van Pieter Jansma. De Groninger schippers lagen graag met hun schepen in Amsterdam omdat de sociale voorzieningen daar beter waren. Pieter kocht ‘De Hoop’ als woonschip voor zijn moeder Lutgerdina, die twee jaar daarvoor weduwe was geworden.

In 1956 verkasten de families naar de Van Lennepkade, waar Lutgerdina Smeltekop tot 14 december 1976 bleef wonen.

Wedstrijdschip In 1978 kocht Muidenaar Nico Hoek het fraai gelijnde scheepje en stoomde haar klaar voor de wedstrijden. Hij noemde haar naar de vrouw die er op gewoond had en onder die naam is de ‘Lut’ altijd blijven varen. Hoek zeilde er tussen 1982 en 1987 mee bij de IFKS en was de eerste IFKS-kampioen. Daarna verkocht hij de ‘Lutgerdina Smeltekop’ aan Andries Honing uit Huizen. Dirk Vlaanderen, Robert de Gooijer en Michiel Adema schipperden, maar ook Andries Honing zelf, met de herkenbare AH in het grootzeil.

Michiel Adema was de laatste schipper die voor Andries Honing de honneurs waarnam. Hij deed dat met veel plezier in 2014 en 2015, maar kreeg in het voorjaar van 2016 een herseninfarct, waardoor hij halfzijdig verlamd raakte. Hoewel hij intensief revalideerde en ook flink vooruitgang boekte, zat schipperen er niet meer in en besloot Andries Honing de De vrouw die het skûtsje haar bijzondere naam gaf: Lutgerdina ‘Lutgerdina Smeltekop’ in de Smeltekop zelf, aan boord van het verkoop te doen. Onder Bernd schip toen het nog als woonschip aan de Cneudt wordt ze weer hele- de Van Lennepkade in Amsterdam maal bij de tijd gebracht. Haar lag en ‘De Hoop’ heette. Foto archief Pieter Jansma. naam zal niet veranderen.

IM

Watersportservice Noord Rijksweg 34 • 9792 PA • Ten Post • 06-12095580 Bij scheepswerf Van der Werff aan het Buitenstvallaat in Drachten wordt de ‘Lut’ opgeknapt en met anderhalve meter verlengd. De leden van Skûtsjevereniging Eemland doen veel in eigen beheer om de kosten te drukken. Foto Jelte van der Meer / Skydrone Sloten.

info@watersportservicenoord.nl www.watersportservicenoord.nl

33

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

FRIESLAND STAAL, STAALLEVERANCIER VAN FORMAAT Friesland Staal in Drachten staat garant voor prima staalprodukten. Zowel ons moederbedrijf Salzgitter A.G. als Friesland Staal zijn al vele jaren ISO-gecertificeerd. Bovendien voldoet al het op voorraad liggende materiaal aan de EURO- en DIN-normen. Alle producten kunnen uit voorraad worden geleverd of voor u worden geproduceerd volgens het walsprogramma.

Totale bewerking

We leveren u graag een gereed product. Daarom hebben we alle faciliteiten in huis om de voor u

bestemde producten op maat te zagen, te knikken, om te buigen, te stralen of te meniën.

Friesland Staal beschikt over een van de meest geavanceerde bedrijfshallen in Nederland met ruim 20.000 m2 opslagruimte. Friesland Staal levert haar producten pasklaar en deze vinden per vrachtwagen hun weg naar constructiebedrijven, installatiebedrijven, bouwbedrijven, machinefabrieken, kraanbouwers, bruggenbouwers en scheepswerven.

Vrijblijvend een offerte?

Natuurlijk kan dat. Stuurt u ons uw gegevens per fax of e-mail en wij zorgen dat u per omgaande een passende aanbieding krijgt toegezonden.

Friesland Staal De Steven 55 9206 AX Drachten 0512 – 585 800 Fax verkoop: 0512 – 814 883 www.frieslandstaal.nl info@frieslandstaal.nl

Onbezorgd uitbesteden door kennis en kwaliteit!

Staalbewerkingen

Toelevering

Handmatig & Machinaal stralen

Constructie & Machinebouw

Industrieel coatwerk

Gecertificeerd laswerk

Brandwerende systemen

Leuningwerk & Trappen

Duplex systemen

RAAT Liggers

Touch Up & onderhoud

THQ Liggers

Refit EN-1090 gecertificeerd

Vulcanus 7, 8448 CH Heerenveen, Tel: 0513-571441 34

Staalcoating

www.stcheerenveen.nl

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Steeds op kop blijven

SRF profiteert van woningnood PIEKEN EN DALEN Het is in de economie een kwestie van de pieken opzoeken en de dalen mijden, zegt Lex Tichelaar. ‘Als je te lang blijft hangen in je eigen ouderwetse ideeën, ga je ten onder. Daarom moeten ouwe lullen als wij ook op tijd vertrekken. Tenzij ze je natuurlijk vragen om te blijven – maar doe dat nooit te lang.’

Zelf is Tichelaar van de ‘Old School’. Als Groninger in 1975 in Leeuwarden begonnen met een werkscheepje scharrelden hij en zijn vrouw botje bij botje leggend vooruit. Dan maak je van je hobby – ‘oude schepen’ – je werk, tot het niet meer kan.

Want de harde economische realiteit is wel dat er wat verdiend moet worden. ‘Anders houd je het niet lang vol.’

En dus bewoog Tichelaar mee met de markt. Hij tekent met zijn rechter wijsvinger een golvende beweging om aan te geven hoe dat gaat.

CRUISING HOME is één van de meest innovatieve en duurzame ‘Mobiele- en Levensconcepten’ die op dit moment op de markt beschikbaar is. Als een moderne symbiose tussen een Penthouse en een exclusief jacht, straalt de CRUISING HOME woon je met een unieke uitstraling op het water.

Bijna vijfenzestig, sinds 1975 in de scheepsbouw en nog altijd hoog in de adrenaline. Lex Tichelaar uit Harlingen spuit in zijn busje het terrein op om op tijd te zijn voor een afspraak. Dat lukt bijna. Op de werf van SRF klinkt Duits, Nederlands, Fries en Slavisch. Binnen is het stil. Midas Jansen werkt er de cijfers bij.

Vanaf 1 januari 2019 fuseert SRF (van Scheeps Reparatie Friesland) met scheepstimmerbedrijf Moed en Van Gulpen. Matthijs Moed en Steven van Gulpen hebben zich met hun bedrijf bij SRF ingekocht, vertelt Steven. Een leuk detail daarbij is dat Matthijs Moed bij schipper Froukje Osinga-Meijer (directeur van het aan de overkant van het kanaal staande Multiship) op de ‘Jonge Jasper’ vaart.

Dit is weer een strategische uitbouw van de 15000m2 grote scheepswerf in Harlingen, die vooral in de jaren negentig sterk is gegroeid. In 2005 fuseerde SRF met Smits & Co en traden de vennoten Lourens Smits, Wychard Raadsveld en de huidige algemeen directeur Klaas Koolhof toe. Toen legde Lex wat centen opzij om niet tot op hoge leeftijd door te hoeven scharrelen. Koolhof, die al dertig jaar bij SRF werkt, vertelt hoe het Harlinger bedrijf zich steeds heeft ingespannen om aan de kop van het peloton te blijven. Geregeld moesten de bakens verzet worden.

Er was een tijd waarin echte hobbyisten hun hele ziel en zaligheid in een oud scheepje legden en dag in dag uit met het onderhoud bezig waren. Er was ook een periode waarin nieuwe Luxemotors zeer geliefd waren, om recreatief mee te varen en ze in de winter ergens vast aan te leggen.

Toen kwam de hype van de Lemsteraken – waarvan nu de helft te koop ligt. SRF bouwde er een kleine vijftig, veelal ontworpen door André Hoek, Van Schaik en Bekebrede. En nu gaan woon-recreatieschepen van het merk ‘Cruising Home’ als warme broodjes

over de toonbank, vooral in oostelijke richting. ‘Van onze markt is zestig procent buitenlands. De Cruising Homes zijn erg geliefd in Duitsland. Als je je in dit werk staande wilt houden, is het follow the money.’

Nieuwe eenheid

SRF is met zijn zestig medewerkers, onder wie een aantal ZZP’ers en onderaannemers, allround. Nieuwbouw, reparatie, het motorisch gedeelte, complete tuigages op klassieke zeilschepen, alles gebeurt hier. Op het terrein staan grote kratten met verzaagde masten, als bewijs dat het ongeval met de Amicitia niet zonder gevolgen is gebleven.

Het meeste werk wordt binnen, onder dak gedaan, in een van de grote loodsen op het terrein. Daar kunnen schepen tot zo’n veertig meter worden opgekalefaterd. Een rijdende scheepslift tilt schepen tot 120 ton ‘dead weight’ uit het water om ze naar een hal te rijden. Rondom liggen grotere schepen waaraan gelast en gesnijbrand wordt om ze aan de hoge nautische eisen van tegenwoordig te laten voldoen.

Momenteel is er veel vraag naar complete woonschepen, inclusief installatiewerk en een goede betimmering. Vooral de Amsterdamse markt is, met zijn chronisch woningtekort, booming. Je betaalt er vlot twee tot vier ton voor een knappe ligplaats binnen de ring. Daar komt nog een paar ton voor een drijvende woning bij. Logisch dat wie zes, zeven ton investeert, een mooi en vooral goed geïsoleerd interi-

eur wenst. Sowieso stellen ze in Amsterdam hoge eisen aan de schepen die daar in de grachten worden afgemeerd. Daarom komt voor SRF de integratie van Moed & Van Gulpen (van Matthijs Moed en Steven van Gulpen) met zijn twaalf vaklieden tellende team mooi op tijd.

Er werd al vrij intensief met dit bedrijf samengewerkt, zoals er ook een goede relatie bestaat met Durlo Jachtschilders. Dit team neemt in de nieuwe constellatie het meeste schilderwerk voor zijn rekening. Nu wordt dus de nieuwe eenheid gesmeed. ‘Dat betekent een fikse impuls voor het hele bedrijf,’ zegt Koolhof.

Skûtsje voor twee zwaarden

Lex Tichelaar is er van overtuigd dat zich de komende jaren een slagveld zal voltrekken in de prachtige Nederlandse klassieke schepen-vloot.

Wie een schip van langer dan twintig meter heeft en zich niet op tijd had aangemeld voor een Certificaat van Onderzoek (CvO), is de Sjaak. Dat geldt volgens Tichelaar voor wel zo’n 38% van de scheepseigenaren. ‘We wisten al tien jaar dat het eraan zat te komen, maar we hebben het allemaal van ons afgehouden. Een ver van m’n bed show. En ineens is het er dan. Allemaal paniek.’

Want wie zich niet op tijd heeft aangemeld, voor 1 november vorig jaar, word straks gekeurd op basis van nieuwbouweisen. ‘Daar voldoet sowieso al geen ouderwets Bronsmotortje uit Appingedam aan. Die gaan dus allemaal naar de schroothoop.

Eeuwig zonde.’ Om van de eisen aan vlak en stuurinstallatie, of het inbouwen van een werkend Automatic Identification System (AIS), maar niet te spreken.

We slaan in Nederland met onze nautische eisen helemaal door, is de vaste overtuiging van Lex Tichelaar.

‘Wat een onzin om met een werkend

AIS op het Sneekermeer te moeten varen. Het gaat toch om de veiligheid?

Nou, wat schiet je dan op met zo’n communicatiesysteem.’

De signalen waar dat toe leidt, zijn al lang zichtbaar. ‘Skûtsjes zijn geen drol meer waard. Je kunt er één kopen voor dertigduizend euro, de prijs van een paar goede wedstrijdzwaarden.

Daar heb je dan de tuigage bij en de zeilen en roer en zwaarden, alles wat erbij hoort. Maar ja, het onderhoud, hè.’

Dat wil een jonge generatie niet meer. Want die moet Met Vakantie. ‘In de winter naar de wintersport, snowboarden. In de zomer een grote reis maken. En in het najaar een derde vakantie. En tussendoor sporten natuurlijk. Die hebben dat romantische gevoel van een eigen bootje niet meer.

Liefst helemaal geen bezit, zelfs de fiets willen ze nog leasen.’ Maar velen willen wel in de stad wonen, met alle comfort dat daarbij hoort.

In zijn ondernemersbestaan wordt Tichelaar geconfronteerd met schrijnende verhalen van scheepseigenaren op leeftijd die over een leuk bezit dachten te beschikken. ‘Als ze niet oppassen, heeft het een negatieve waarde. Dan kost het meer om het op te ruimen dan de oud ijzerprijs die je

ervoor krijgt. Sommige oude schepen gaan het asbest achterna.’

Naar Engeland

Nu de woningnood weer stijgt en het verschil tussen arm en rijk toeneemt, groeit de markt voor luxueuze woonschepen dus. Buiten Fryslân wel te verstaan, want het grote geld zit elders. Dat begint in de Randstad en loopt via Duitse steden naar Groot Brittannië. ‘In Londen betaal je voor sommige ligplaatsen 750.000 pond.’

Wie zich dat kan veroorloven, kijkt bij de aanschaf van een drijvende woning niet meer op een duizendje meer of minder. ‘Dan kom je in het segment van de luxe jachten.’ Dat voorkomt ook een verlies van werk aan lage lonen-landen, want de kopers willen dat het goed is en controlerende instanties zijn superstreng.

Een vervelende bijkomstigheid is dat vanwege deze belangstelling vanuit het buitenland de Nederlandse klassieke vloot snel wordt gesaneerd. Daar mogen technocraten van de Scheepvaartinspectie blij mee zijn, Lex Tichelaar vindt het jammer. ‘De slinger zal straks wel weer de andere kant op slaan. Maar dan is het voor veel van onze mooie schepen al te laat,’ zegt hij.

Wonen op het water is inmiddels zo populair geworden dat het verkrijgen van een ligplaats niet makkelijk is en de eisen die gemeentes stellen zijn moeilijk te overzien. Bij SRF in Harlingen bouwen ze niet alleen geschikte casco’s om tot woonschip, maar geven ze advies en begeleiding bij het regelen van ligplaats.

35

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

KVF Stanfit, ruim 50 jaar ervaring in rvs en staalbewerking KVF Stanfit is sinds 1962 een traditioneel, professioneel en service gericht bedrijf. Wij zijn breed inzetbaar binnen de metaalsector voor zowel roestvaststaal, aluminium en stalen producten.

Kennis en vakmanschap in en bij het ontwikkelen en produceren van speciale producten voor scheepsbouw, industrie, bouw, utiliteit, agrarische sector, reclame en andere voorkomende ‘toepassingen’.

Zoals het maken van alle soorten relingen, zwemtrappen, tanks, ankers, bolders, doradobeugels, radarpalen, dekputtingen, zwemplateau’s en andere vormen van jachtbeslag.

zetwerk, boorwerk, buig- en walswerk, draai-, frees- en kotterwerk en (gerobotiseerd) laswerk kunt u bij ons terecht in zowel enkel stuks als (kleine) series.

KVF Stanfit bv Oostelijke Industrieweg 14 8801 JW Franeker 0517 391 078 info@kvf-stanfit.nl

Het gebruik van roestvaststaal in de utiliteitsbouw geeft een moderne uitstraling en is zeer duurzaam. Wij vervaardigen maatwerk in trapleuningen, (wentel)trappen, balustrades, bordessen, beletteringen e.d.

Eventueel montage op locatie (wij zijn VCA*-gecertificeerd).

Ook het maken van matrijzen voor vervaardiging van kunststof producten behoort tot de mogelijkheden.

Tevens als toeleverancier van knip- en

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO

S&W 36

d

tificeer

gecer en VCA

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Vriend van de Skûtsjekrant De Skûtsjekrant verschijnt vanaf 2019 drie keer per jaar. In het voorjaar, de zomer en de winter. Met ruime aandacht voor alle klassen bij het skûtsjesilen. Iedere editie staat vol met interessante artikelen over de schepen, de uitrusting, de schippers en hun bemanning, wedstrijden en onderhoud.

Steun ons hierbij en word Vriend van de Skûtsjekrant. Voor slechts €17,50 per jaar krijg je alle drie edities thuisbezorgd én ook nog de zomereditie van Fryslân Markant met daarin het IFKS-magazine.

Onder de aanmeldingen verloten we twee keer twee kaarten voor een dag met Radio Klaas bij het skûtsjesilen.

Altijd op zoek naar schonere brandstoffen, met betere prestaties

Stuur je naam en adresgegevens naar administratie@uitgeverijpenn.nl, of bel: 058 – 284 94 10

Veenema Olie, Chemie en Energie Druk, druk, druk? Waar haal je toch de energie vandaan? Bij Veenema in Sneek natuurlijk. Als 100% familiebedrijf weten we wat erbij komt kijken om de zaak draaiende te houden. Als leverancier van o.a. GTL Diesel (Gas To Liquid) doen we daarom net dat beetje meer. GTL zorgt voor minder uitstoot van schadelijke stoffen en is bovendien niet gevoelig voor bacterievorming. Dus ook voor uw ultra schone brandstof vaart u naar de jongens van Veenema. Raadpleeg onze website voor de verkooppunten.

Non-stop Veenema T (0515) 42 01 51 |

Meersweg 9 9001 BG Grou 0566 621630

veenemaolie.nl

Elke dag open vanaf 10 uur!

Rondvaardij Princenhof voor elke gelegenheid hét juiste schip

Voor al uw feesten, partijen en individuele tochten!

De Stripe 2, 9264 TW Earnewâld 0511 - 53 93 34, b.g.g. 06 - 16 93 90 04

www.rondvaardij-princenhof.nl

37

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Het warmste wellnessresort in het Noorden

AL VANAF

€20,00 p.p.

Midden tussen de Friese Meren ligt ons mooie wellnesscomplex Wellness & Beauty de Woudfennen en ons hotel Country Rose. Heerlijk opwarmen in één van de vele sauna’s binnen of buiten, zo nu en dan een verfrissende duik in het zwembad en daarna bijkomen in de ruime ligweide met een lekkere versnapering uit de keuken. Het hele jaar door bent u bij ons aan het goede adres voor totale ontspanning.

Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze beautyspecialisten terecht voor heerlijke (gezichts) behandelingen, oosterse hamamrituelen en ontspannende massages. Ook zónder saunabezoek.

Een volledige wellnessdag of een heerlijke beautybehandeling is hier echt pure verwennerij.

Komt u ook genieten?

€ AL VANAF € 20,00

Kijk op onze site voor mooie acties en arrangementen BADKLEDING & DAMESDAG

OVERNACHT IN ONS HOTEL

Ankreo, de spudpaal voor het optimale gemak bij het afmeren.

Woudfennen 10 | 8503 BA Joure | Tel: 0513 - 415 200 receptie@dewoudfennen.nl | www.dewoudfennen.nl

MOTORINSTRUMENTEN GEMAAKT VOOR EN DOOR WATERSPORTERS

Eenvoudig voor anker met één druk op de knop.

Afmeren zonder stress! www.ankreo.nl 0653354440

Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? CN Instruments heeft een heldere lijn instrumenten voor aan boord ontworpen en geproduceerd: eenvoudig in te bouwen, simpel in gebruik én zeer voordelig geprijsd. Of het nu gaat om temperatuur, waterdruk of snelheid, voor elk gebruik heeft CN Instruments de juiste meter. Kijk op de site voor het volledige assortiment en vooruit, alle handleidingen met inbouwinstructies staan er ook gelijk voor je klaar.

vind je dealer op

www.MOTORINSTRUMENTEN.NL CN INSTRUMENTS IS EEN ONDERDEEL VAN COMBI NOORD B.V., GROU

Verkoop via Combi Noord - www.combinoord.nl - 0566 620 909

38

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Kom aan boord bij Radio Klaas

U bent erbij op een wedstrijddag naar keuze (obv beschikbaarheid).

Geheel verzorgd, met eten en drinken.

Elke dag een spannend verslag van Klaas Jansma voor Frysk FM (97.3 of 101.8).

Stap op onze studioboot De Sterna en geniet van de skûtsjes.

Boek nu. Want vol is vol.

Spannende strijd

Bel Marijke: 06 286 45 546 of mail naar administratie@radioklaas.nl.

Wij nemen dan contact op.

Live verslag SKS en IFKS wedstrijden

(Eventueel leveren wij een compleet arrangement, ook voor grotere groepen of voor meerdere dagen).

Sensatie en spektakel Van zaterdag 27 juli t/m 17 augustus 2019

Aannemersbedrijf Zijsling en Zonen B.V. Als het gaat om de aanleg van havens, het uitdiepen van kanalen, het baggervrij maken van kanalen, walbeschoeiing, grond en zandvervoer (overslag) of andere aan het water gerelateerde werkzaamheden.

In 20 jaar heeft het bedrijf een enorme groei doorgemaakt. Inmiddels beschikt Zijsling over 4 kraanschepen, 2 pontons, 3 sleepboten, 9 dekschuiten/elevatorbakken, 3 hydraulische kranen en sinds januari 2008 ook over een zelfzuigend beunschip.

SKS kampioenschap 2019 Za Ma Di Wo Do Vr Za Ma Wo Do Vr

27 juli 29 juli 30 juli 31 juli 1 augustus 2 augustus 3 augustus 5 augustus 7 augustus 8 augustus 9 augustus

Grou De Veenhoop Earnewâld Terherne Langweer Elahuizen Stavoren Woudsend Lemmer 1 Lemmer 2 Sneek

IFKS Kampioenschappen 2019 Za 10 augustus Hindeloopen Zo 11 agustus Stavoren Ma 12 augustus Heeg Di 13 augustus Sloten Wo 14 augustus rustdag of inhaalwedstrijd(en) bij Echtenerbrug Do 15 augustus Echtenerbrug Vr 16 augustus Lemmer Za 17 augustus Lemmer (finale)

ZEILEN MET DE STERNA SKÛTSJESILEN OF EILANDHOPPEN Zeilen met de Sterna Meerweg 4 8758 LC Allingawier info@zeilenmetdesterna.nl www.zeilenmetdesterna.nl 06-51512181

Met de prachtige ‘Stofberg’ Lemsteraak ‘Sterna’ kunt u heerlijk een dag uitwaaien op het IJsselmeer met vrienden, familie of bedrijfsuitje.

Liever een paar dagen weg? Dat is ook mogelijk, want aan- boord van de ‘Ster na’ is slaapplaats voor zeven personen en een volledig ingerichte kombuis.

Ideaal voor een weekendje richting de Waddeneilanden.

Geheel verzorgd zoals u dat graag wilt en heen waar u maar wilt. U kunt de ‘Sterna’ huren met of zonder schipper.

Neem voor prijzen en mogelijkheden contact op met info@zeilenmetdesterna.nl.

Riperwei 3 8623 XR Jutrijp 0515-424603

www.zijslingbv.nl

39

Skรปtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

rp

DE FRYS KE MARREN

samen werken en samen vooruit In de gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in.

Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl