EKO Moto #1 - ekologiczny dodatek do KATALOGu dla kierowców

kolporta¿ wy³¹cznie z "KATALOG dla kierowców" KRAKÓW ISSN 1429-7078 wyd.A nr 1 (1) WRZESIEÑ 2013

Honda, czyli niebieskie niebo

#1

dla naszych dzieci

Volvo testuje system KERS

i wprowadza gamê silników VEA

Samochody hybrydowe Samochody elektryczne

Zanieczyszczenie œrodowiska, spadek jakoœci powietrza, globalne ocieplenie, kurcz¹ce siê zasoby paliw bazuj¹cych na ropie naftowej, stanowi¹ wspó³czesne wyzwania. Wyzwania, które równie¿ producenci samochodów podejmuj¹.

Na przyk³adzie paru marek w bie¿¹cym dodatku chcemy zaprezentowaæ pro ekologiczne dzia³ania producentów samochodów, maj¹ce na celu ograniczenie bie¿¹cego zanieczyszczenia œrodowiska, zmniejszenie emitowanych zanieczyszczeñ przez samochody, jak równie¿ alternatywne sposoby ich napêdzania – elektryczny oraz hybrydowy.

Honda og³osi³a, ¿e z koñcem wrzeœnia 2012 roku, wielkoœæ œwiatowej sprzeda¿y samochodów tej marki z napêdem hybrydowym przekroczy³a 1 milion sztuk. Firmie uda³o siê tego dokonaæ po trzynastu latach od momentu rozpoczêcia sprzeda¿y pierwszej generacji modelu Insight w listopadzie 1999 roku. Pierwsza hybryda Hondy mog³a przejechaæ 35 km na jednym litrze paliwa, bêd¹c najbardziej ekonomicznym pojazdem z silnikiem benzynowym w tamtych czasach.

Dodatek zosta³ przygotowany na podstawie informacji producentów i zredagowany przez zespó³ „KATALOGu dla kierowców” oraz osób wspó³pracuj¹cych.

Napêd hybrydowy, to istotny krok pomiêdzy silnikiem spalinowym a w pe³ni elektrycznymi pojazdami i Honda jest g³êboko przekonana o wa¿nej roli tego rozwi¹zania technicznego. Bazuj¹c na wyj¹tkowych cechach pierwszego, niewielkich rozmiarów uk³adu hybrydowego IMA (Integrated Motor Assist), Honda stopniowo wzbogaca³a ofertê pojazdów hybrydowych. Obecnie firma sprzedaje na œwiecie 8 modeli z takim napêdem, w tym trzy - w Europie.

Honda nieustannie udoskonala swój napêd hybrydowy, aby zaspokoiæ zró¿nicowane wymagania klientów.

Poprzez rozwój obecnego uk³adu IMA z jednym silnikiem elektrycznym, Honda bêdzie d¹¿yæ do osi¹gniêcia najwiêkszej oszczêdnoœci paliwa wœród wszystkich pojazdów hybrydowych. Ponadto firma wprowadzi uk³ad z dwoma silnikami elektrycznymi do œredniej wielkoœci samochodów oraz wydajny trzy-silnikowy system o wysokiej mocy - Sport Hybrid SH-AWD® (Super Handling All Wheel Drive) oferuj¹cy wspania³e prowadzenie przy niskim poziomie zu¿ycia paliwa. Zostanie on zastosowany w nowym modelu NSX, który bêdzie sprzedawany w Europie.

W po³¹czeniu z inteligentnym, pracuj¹cym w wielu trybach systemem napêdu SPORT HYBRID (SPORT HYBRID Intelligent Multi Mode Drive) oraz systemem SPORT HYBRID SH-AWD® (SPORT HYBRID Super Handling - All Wheel Drive), nowoopracowany system SPORT HYBRID Intelligent Dual Clutch Drive stworzy gamê trzech ró¿nych systemów Honda SPORT HYBRID uwzglêdniaj¹cych pojazdy o ró¿nej charakterystyce.

Honda bêdzie kontynuowa³a prace nad szerszym wykorzystaniem tych systemów hybrydowych w oparciu o charakterystykê pojazdu.

Dodatek wspó³finansowany ze œrodków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie Redakcja : 31-159 Kraków, Al. J. S³owackiego 17A tel./fax (12) 632 09 32, e-mail: kdk@kdk.pl Redaktor naczelny: Robert Lorenc

Reklama: tel. (12) 632 09 32, 609 370 869 e-mail: reklama@kdk.pl

Zamawianie internetowego wydania gazety: e-mail: newsletter@katalogdlakierowcow.pl Wyprodukowano w Polsce, Wydawca: Firma Us³ug Reklamowych "KATALOG", 31-159 Kraków, Aleja Juliusza S³owackiego 17A. Wszelkie prawa zastrze¿one.

Redakcja nie zwraca materia³ów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo skracania nades³anych tekstów i nanoszenia w³asnych tytu³ów. Fotografie oraz dane umieszczane s¹ na odpowiedzialnoœæ prezentowanego Reklamodawcy. Pisownia artyku³ów zgodna z oryginaln¹. Za treœæ reklam i og³oszeñ Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoœci. Wszystkie znaki graficzne firm umieszczane s¹ na odpowiedzialnoœæ Reklamodawcy. Wydawca ma prawo odmówiæ umieszczenia reklamy niezgodnej z przepisami lub interesem Wydawcy.

wyd. A : KRAKÓW numer zamkniêto: 26.08.2013 zdjêcia bazowe na pierwszej stronie: sxc.hu

Gama systemów SPORT HYBRID Jednosilnikowy system SPORT HYBRID Intelligent Dual Clutch Drive:

Oprócz najni¿szego w klasie spalania, przyjemnoœæ z jazdy to w tym przypadku zas³uga wy¿szych ni¿ w jakimkolwiek innym pojeŸdzie przeci¹¿eñ grawitacyjnych oraz rytmicznego, liniowego przyspieszenia. Uk³ad napêdowy obejmuje nowy, 1,5-litrowy, 4-cylindrowy silnik rzêdowy pracuj¹cy w cyklu Atkinsona oraz 7-biegow¹ dwusprzêg³ow¹ przek³adniê DCT z wbudowanym silnikiem elektr ycznym o wysokiej mocy oraz akumulatorem litowo-jonowym, co poprawia wydajnoœæ o ponad 30% w porównaniu z konwencjonalnym, jednosilnikowym systemem hybrydowym.

Opis systemu Po³¹czenie jednosilnikowego systemu hybr ydowego oraz silnika spalinowego zapewnia sportowe wra¿enia podczas przyspieszania i jazdy z du¿¹ prêdkoœci¹ za spraw¹ sprzêgie³ za³¹czaj¹cych silnik spalinowy.

Wydajna jazda w trybie EV (pojazd elektryczny) jest mo¿liwa podczas ruszania z miejsca oraz jazdy ze œredni¹ prêdkoœci¹ za spraw¹ sprzêgie³ od³¹czaj¹cych silnik spalinowy.

System przyczynia siê do obni¿enia zu¿ycia paliwa poprzez zwiêkszenie stopnia odzysku energii za spraw¹ sprzêgie³ od³¹czaj¹cych silnik spalinowy podczas wytracania prêdkoœci.

Dwusilnikowy system SPORT HYBRID Intelligent Multi Mode Drive / Plug-in: Dziêki zastosowaniu wydajnych silników elektrycznych o du¿ej mocy mo¿liwe jest osi¹gniêcie dynamicznego przyspieszenia, charakterystyki jazdy typowej dla pojazdu elektr ycznego oraz niskiego zu¿ycia paliwa. Ten hybrydowy system osi¹ga najwy¿sz¹ wydajnoœæ na œwiecie poprzez po³¹czenie nowoopracowanego silnika spalinowego dedykowanego samochodom hybrydowym oraz elektrycznej przek³adni CVT po³¹czonej z dwoma wbudowanymi silnikami elektr ycznymi, sprzêg³em

Silnik Hondy Insight

02

REKLAMA

foto: Honda Press

03

automatycznym i akumulatorem litowo-jonowym.

Wydajnoœæ zwiêkszaj¹ równie¿ trzy tryby jazdy wybierane z uwzglêdnieniem sytuacji na drodze. Omawiany system hybrydowy, który sprawdzi siê równie¿ jako system typu plug-in, bêdzie instalowany w pó³nocnoamerykañskiej wersji Hondy Accord.

Opis systemu System dzia³a w trzech ró¿nych tr ybach pracy wybieranych w zale¿noœci od warunków eksploatacji oraz poziomu na³adowania akumulatora: Tr yb „EV Drive” s³u¿y do jazdy z wykorzystaniem silnika elektr ycznego, czerpi¹cego energiê z akumulatora oraz do odzyskiwania energii podczas wytracania prêdkoœci Tryb „Engine Drive” s³u¿y do jazdy ze œredni¹ i wysok¹ prêdkoœci¹ przy bezpoœrednim po³¹czeniu silnika i osi poprzez automatyczne sprzêg³o, przy czym moc silnika spalinowego jest przekazywana do kó³ w sposób mechaniczny Tryb „Hybrid Drive” s³u¿y do jazdy w mieœcie i dynamicznego przyspieszania z wykorzystaniem silnika elektrycznego, przy czym energia elektryczna jest

W myœl globalnego, proekologicznego sloganu “Niebieskie niebo dla naszych dzieci” Honda bêdzie nadal udoskonalaæ swoje napêdy hybr ydowe przyczyniaj¹c siê do globalnego obni¿enia emisji CO2 do atmosfery.

foto: Honda Press

04

Trzysilnikowy system SPORT HYBRID SH-AWD ® (SPORT HYBRID Super Handling - All Wheel Drive): Po³¹czenie silnika spalinowego V6 oraz trzysilnikowego systemu o wysokiej mocy zapewnia przyspieszenie porównywalne z modelami wyposa¿onymi w jednostki V8 przy zu¿yciu paliwa ni¿szym, ni¿ w silniku 4-cylindrowym.

Nowy, 3,5-litrowy silnik spalinowy V6 z bezpoœrednim wtryskiem paliwa jest instalowany z przodu pojazdu i wspó³pracuje z nowoopracowan¹, 7-biegow¹ przek³adni¹ DCT z wbudowanym silnikiem elektr ycznym. Ta unikatowa technologia opracowana przez Hondê wykorzystuje dwa silniki elektryczne umieszczone z ty³u do sterowania rozdzia³em momentu obrotowego pomiêdzy prawe i lewe ko³o tylnej osi.

Opis systemu Poprzez wykorzystanie niezale¿nych silników elektrycznych napêdzaj¹cych prawe i lewe ko³o tylnej osi, mo¿liwe jest przekazanie dodatniego momentu obrotowego do zewnêtrznego ko³a i ujemnego momentu obrotowego do wewnêtrznego ko³a, co pozwala na niezale¿ne sterowanie rozdzia³em momentu obrotowego pomiêdzy ko³a tylnej osi bez potrzeby wykorzystywania mocy silnika spalinowego.

W zale¿noœci od promienia zakrêtu energia generowana przez wewnêtrzne ko³o jest odzyskiwana w

Honda FCX foto: Honda Press

Oprócz rozwijania systemu SPORT HYBRID firma Honda podpisa³a w Kopenhadze porozumienie z organizacjami z krajów skandynawskich, maj¹ce na celu zapewnienie wsparcia we wprowadzeniu na rynek w latach 2014-2017 samochodów elektr ycznych zasilanych ogniwami paliwowymi (FCEV) oraz stacji tankowania wodoru.

Porozumienie to odzwierciedla d¹¿enie Hondy do popularyzacji bezemisyjnych, elektrycznych pojazdów zasilanych ogniwami paliwowymi, wykorzystuj¹cych najnowoczeœniejsze rozwi¹zania techniczne z zakresu ochrony œrodowiska.

Honda NSX - samochód koncepcyjny

generowana przez silnik spalinowy.

W ramach tej strategii Honda we wspó³pracy z firm¹ Japan Metals & Chemicals rozpocznie pozyskiwanie metali ziem rzadkich ze zu¿ytych akumulatorów niklowometalowo-wodorowych, których demonta¿ z hybrydowych modeli marki Honda ma siê odbywaæ w autoryzowanych stacjach obs³ugi marki Honda na terenie Japonii oraz za granic¹. Bêdzie to pier wsza tego typu operacja prowadzona na masow¹ skalê i z wykorzystaniem zak³adów przetwórstwa surowców wtórnych.

sposób elektryczny i przekazywana do zewnêtrznego ko³a w celu wygenerowania momentu obrotowego potrzebnego do wykonania skrêtu.

Honda prowadzi prace badawczo-rozwojowe nad ogniwami paliwowymi od po³owy lat 80. XX wieku i przoduje w bran¿y motoryzacyjnej zarówno w zakresie rozwoju, jak i sprzeda¿y tej technologii. W zesz³ym miesi¹cu firma og³osi³a, i¿ w roku 2015 na rynku zadebiutuje nowy elektryczny pojazd zasilany ogniwami paliwowymi, przeznaczony na rynki w Japonii, Stanach Zjednoczonych i Europie. Nowy samochód bêdzie Honda Insight foto: Honda Press

wykor zystywa³ najnowoczeœniejsze rozwi¹zania techniczne opracowane przy znacz¹cym ograniczeniu kosztów.

Ken Kier, wiceprezes firmy Honda Motor Europe skomentowa³ zaanga¿owanie Hondy w ten projekt: „W 2002 roku Honda zosta³a pierwszym producentem samochodów na œwiecie, który zaoferowa³ zwyk³ym klientom samochód napêdzany ogniwami paliwowymi, dostarczaj¹c u¿ytkownikom flotowym w Stanach Zjednoczonych i Japonii model Honda FCX. Pragniemy nadal wyznaczaæ kierunek rozwoju w zakresie technologii ogniw paliwowych, równie¿ w Europie. Niniejsze porozumienie pomo¿e urzeczywistniæ nasze ambicje.”

W lipcu 2013 firmy Honda i General Motors og³osi³y zawarcie d³ugoterminowej umowy g³ównej dotycz¹cej wspólnego opracowania systemu ogniw paliwowych nowej generacji oraz technologii przechowywania wodoru. Wspó³praca, zaplanowana do roku 2020, ma na celu dzielenie doœwiadczeñ, korzyœci skali i strategii finansowania.

Firmy Honda i GM planuj¹ wspó³pracê z udzia³owcami, aby rozwin¹æ infrastrukturê stacji tankowania wodoru, które odgrywaj¹ kluczow¹ rolê w kwestii d³ugoterminowej rentownoœci pojazdów napêdzanych ogniwami paliwowymi, a tak¿e popularnoœci takich aut wœród klientów.

Honda to lider w zakresie opracowywania systemu ogniw paliwowych. Wed³ug wskaŸnika CEPGI (Clean Energy Patent Growth Index), zajmuje drugie miejsce pod wzglêdem liczby patentów dotycz¹cych ogniw paliwowych zg³oszonych w latach 2002 - 2012 (³¹cznie ponad 1200).

Takanobu Ito, prezydent i dyrektor zarz¹dzaj¹cy Honda Motor Co., Ltd., powiedzia³: "Wœród wszystkich zeroemisyjnych rozwi¹zañ technicznych, na szczególn¹ uwagê zas³uguj¹ pojazdy elektryczne zasilane ogniwami paliwowymi, które oferuj¹ zasiêg i czas tankowania por ównywalne z samochodami napêdzanymi tradycyjnymi silnikami. Honda i GM d¹¿¹ do rozpowszechnienia tej ekologicznej technologii, dlatego cieszê siê, i¿ podejmujemy wspó³pracê, maj¹c¹ na celu po³¹czenie naszych doœwiadczeñ i stwor zenie zaawansowanego systemu, któr y bêdzie zarówno wydajny, jak i przystêpny cenowo."

Honda oraz Japan Metals & Chemicals, jako pierwsze w œwiecie, planuj¹ rozpocz¹æ proces masowej ekstrakcji metali ziem rzadkich z podzespo³ów montowanych w produktach marki Honda. Operacja ta nie bêdzie nosi³a znamion eksper ymentu, lecz ma byæ masowym procesem przeprowadzanym w zak³adach przetwórstwa surowców wtórnych. Odzysk metali ziem rzadkich bêdzie równie¿ kolejnym etapem strategii recyklingowej opracowanej przez Hondê.

Akumulatory niklowo-metalowo-wodorowe poddawane s¹ obróbce termicznej, w wyniku której mo¿liwe jest odzyskanie z³omu stali nierdzewnej zawieraj¹cego nikiel.

Udana stabilizacja procesu ekstrakcji w zak³adach firmy Japan Metals & Chemicals umo¿liwia ekstrakcjê metali ziem rzadkich na skalê masow¹, a czystoœæ odzyskanego surowca jest porównywalna ze œwie¿o wydobytym i oczyszczonym metalem.

Nowoopracowany proces pozwala na ekstrakcjê ponad 80% metali ziem rzadkich zawartych w akumulatorach niklowo-metalowo-wodorowych. Honda planuje ponownie wykorzystanie odzyskanych surowców nie tylko w nowych akumulatorach, ale równie¿ w innych swoich produktach.

Ponadto firma prowadziæ bêdzie dzia³ania umo¿liwiaj¹ce w przysz³oœci odzysk metali ziem rzadkich z innych poza akumulatorami podzespo³ów.

Poœwiêcaj¹c wiele uwagi zagadnieniu recyklingu surowców wykorzystywanych do budowy swoich produktów, Honda od dawna stosuje zasadê 3 x R (ang. reduce, reuse, recycle), czyli redukcji, ponownego wykorzystania oraz recyklingu. Dla przyk³adu warto wspomnieæ, i¿ to w³aœnie Honda - jako pierwszy japoñski producent samochodów - rozpoczê³a spr zeda¿ regenerowanych podzespo³ów oraz zajê³a siê zbiórk¹ i przetwarzaniem zu¿ytych filtrów oleju oraz zderzaków.

Firma planuje dalszy rozwój procedur zwi¹zanych z recyklingiem i ponownym wykorzystaniem surowców.

Serdecznie zapraszamy do autoryzowanych salonów oraz serwisów marki Honda w celu zapoznania siê z aktualn¹ ofert¹.

Arher – ul. Kapelanka 40, Kraków, tel. 12 261 00 77, www.arher.pl Atut Car – ul. Tarnowska 168, Nowy S¹cz, tel.

18 477 00 00, www.honda-atutcar.pl Car Partner - ul. Bora Komorowskiego 6 (Ks. Pijarów 10 i 12), Kraków, tel. 12 413 02 22, www.honda.krakow.pl Kolaczek – ul. Krakowska 21, Wieliczka, tel.

12 278 50 11, www.hondakolaczek.pl Krê¿el&Krê¿el – al. Jana Paw³a II 160, Kraków, tel. 12 647 95 53, www.hondakrezel.com

Honda NSX - samochód koncepcyjny foto: Honda Press

05

System KERS foto: Volvo Press

Testowany system KERS obni¿y³ spalanie nawet do 25%.

Firma Volvo Car Group zakoñczy³a obszerne testy drogowe systemu odzyskiwania energii kinetycznej – KERS. Rdzeniem tego rozwi¹zania jest ko³o zamachowe z w³ókna wêglowego. KERS jest lekki, wydajny, obni¿a spalanie, a przy tym poprawia osi¹gu samochodu.

Badania systemu odzyskiwania energii kinetycznej zosta³y przeprowadzone w 2012 roku. “Otrzymane wyniki pokazuj¹, ¿e to rozwi¹zanie w po³¹czeniu z czterocylindrowym silnikiem z turbodo³adowaniem mo¿e ograniczyæ zu¿ycie paliwa nawet do 25%, w porównaniu do silnika szeœciocylindrowego z turbodo³adowaniem o podobnych osi¹gach" – powiedzia³ Derek Crabb, wiceprezes dzia³u uk³adów napêdowych grupy Volvo Car Group. "System KERS daj¹c kierowcy dodatkowe 80 KM, pozwala przyspieszaæ samochodowi z silnikiem czterocylindrowym tak, jak model z silnikiem szeœciocylindrowym.”

Ten eksper ymentalny system, znany jako ko³o zamachowe KERS (Kinetic Energy Recovery System) jest montowany na tylnej osi. W trakcie hamowania, energia hamowania powoduje obracanie siê ko³a zamachowego z prêdkoœci¹ 60000 obr./min. Kiedy samochód rusza, energia wiruj¹cego ko³a zamachowego zostaje przekazana na tyln¹ oœ poprzez specjaln¹ przek³adniê.

Silnik spalinowy, który napêdza przedni¹ oœ, zostaje wy³¹czony, kiedy tylko rozpoczyna siê hamowanie.

Energia zmagazynowana w uk³adzie z ko³em zamachowym, mo¿e zostaæ wykorzystana podczas ruszania samochodu lub póŸniej, np. w trakcie jazdy.

Najwiêksza wydajnoœæ w ruchu miejskim "Energia kinetyczna, prze³o¿ona na ruch ko³a zamachowego, wystarcza do napêdzania samochodu przez krótki czas. Ma to du¿y wp³yw na zu¿ycie paliwa.

Nasze obliczenia pokazuj¹, ¿e dziêki systemowi KERS mo¿liwe bêdzie wy³¹czenie silnika spalinowego przez oko³o po³owê jego czasu, wed³ug nowej metodologii europejskiego cyklu jazdy (NECJ)", wyjaœnia Derek Crabb.

Poniewa¿ ko³o zamachowe jest uruchamiane w trakcie hamowania, a czas trwania magazynowania energii – czyli czas obracania siê ko³a zamachowego – jest ograniczony, ta technika jest najbardziej efektywna w trakcie jazdy obejmuj¹cej powtarzaj¹ce siê hamowanie i ruszanie. Innymi s³owy, oszczêdnoœci paliwa bêd¹ najwiêksze w trakcie jazdy miejskiej oraz np. podczas jazdy po krêtych drogach.

Jeœli energia zmagazynowana w kole zamachowym zostanie po³¹czona z pe³n¹ moc¹ silnika spalinowego, da to pojazdowi dodatkowe 80 KM mocy, a dziêki szybkiemu przyrostowi momentu obrotowego, zwiêkszy sprawnoœæ przyspieszania, skracaj¹c czas od 0 do 100 km/h nie o u³amki sekund, lecz o ca³e sekundy. Czterocylindrowy samochód doœwiadczalny, Volvo S60, przyspiesza³ od 0

06

do 100 km/h w ci¹gu 5,5 s.

System KERS – mniejszy i l¿ejszy dziêki w³óknom wêglowym Wspomaganie napêdu za pomoc¹ ko³a zamachowego przetestowano w samochodzie Volvo 260 ju¿ w latach 80tych. Stalowe ko³a zamachowe by³y badane w ostatnich czasach przez wielu producentów. Poniewa¿ jednak modu³ wykonany ze stali jest du¿y, ciê¿ki i ma ograniczone mo¿liwoœci obracania siê, nie jest to rozwi¹zanie przysz³oœciowe.

Ko³o zamachowe, które zosta³o wykorzystane w

Silnik VEA foto: Volvo Press

eksperymentalnym systemie firmy Volvo Cars, by³o wykonane z w³ókien wêglowych. Wa¿y³o ono oko³o 6 kg i mia³o œrednicê 20 cm. Wykonane z w³ókien wêglowych ko³o zamachowe obraca³o siê w pró¿ni, w celu ograniczenia strat wywo³anych przez opory powietrza.

pojedynczego sensora w szynie common rail – uk³ad i-Art jest w stanie dok³adniej kontrolowaæ ciœnienie i regulowaæ wtrysk paliwa indywidualnie dla ka¿dego z czterech cylindrów.

pojemnoœci, o mocy 181 KM. To tak¿e bêdzie konstrukcja cztero-, a nie jak dotychczas, piêciocylindrowa. Z oferty wycofany zostanie silnik D4 o mocy 163 KM, dostêpny m.in. w S60, V60, XC60, S80, XC70 i V70.

Jak podkreœli³ Derek Crabb – Vice President Powertrain Engineering w Volvo Car Group: “Podniesienie ciœnienia paliwa w szynie common rail do 2500 barów oraz zastosowanie technologii i-Art to kolejna rewolucja w silnikach Diesla. To prze³omowy krok, tak samo wa¿ny jak wprowadzenie w 1976 roku sondy Lambda do katalizatora spalin”.

Derek Crabb tak wyjaœnia dzia³anie uk³adu: „Ka¿dy wtryskiwacz zakoñczony jest maleñkim komputerem, który stale monitoruje ciœnienie wtrysku. System i-Art wykorzystuje te pomiary i odmierza optymaln¹ dawkê paliwa dla ka¿dego cyklu spalania”.

Rezultat? Po³¹czenie wy¿szego ciœnienia paliwa z technologi¹ i-Art pozwoli³o obni¿yæ zu¿ycie paliwa, wyraŸnie ograniczyæ emisjê spalin, podnieœæ osi¹gi a tak¿e poprawiæ dŸwiêk silnika.

Docelowo w samochodach Volvo stosowane bêd¹ wy³¹cznie silniki wysokoprê¿ne oparte o technologiê common rail oraz jednostki benzynowe z bezpoœrednim wtr yskiem paliwa. Bêd¹ one ³¹czone z ró¿nymi turbosprê¿arkami przez co gama dostêpnych jednostek napêdowych bêdzie bardzo bogata – od silników bardzo oszczêdnych po te nastawione na maksymaln¹ moc.

Czêœæ z nich bêdzie w przysz³oœci uzupe³niana o napêd elektryczny i inne nowatorskie technologie.

"Volvo jest pierwszym producentem, który zastosowa³ technikê ko³a zamachowego wspó³pracuj¹cego z tyln¹ osi¹ w spalinowym samochodzie przednionapêdowym.

Nastêpnym etapem, po zakoñczeniu tych badañ, bêdzie ocena sposobu, w jaki ta nowa technika mo¿e zostaæ wdro¿ona w naszych nadchodz¹cych modelach samochodów", podsumowa³ Derek Crabb.

Volvo wprowadza gamê silników VEA z prze³omow¹ technologi¹ wtrysku paliwa System KERS

VEA (Volvo Engine Architecture) to nowa rodzina silników czterocylindrowych, która pojawi siê w ofercie Volvo pod koniec 2013 roku. Obejmie ona zarówno jednostki benzynowe, jak i Diesle. W jednostkach wysokoprê¿nych zastosowana zostanie technologia i-Art wp³ywaj¹ca na ograniczenie zu¿ycia paliwa i podnosz¹ca osi¹gi aut. i-Art – rewolucja na miarê sondy Lambda Dziêki umieszczeniu oddzielnych czujników ciœnienia przy ka¿dym wtryskiwaczu – zamiast stosowanego dot¹d

foto: Volvo Press

Pe³na gama zmian Pierwsze modele Volvo wyposa¿one w silniki VEA trafi¹ do polskich salonów na prze³omie listopada i grudnia br.

Konstrukcje VEA zaczn¹ sukcesywnie wypieraæ dotychczasowe jednostki napêdowe, bêdzie to jednak roz³o¿ony na lata proces. Najpierw debiutuj¹ dwa, dwulitrowe silniki benzynowe o mocy 230 i 280 KM o rzêdowym uk³adzie czterech cylindrów. Jednoczeœnie do oferty zostanie wprowadzony nowy Diesel o tej samej

Oœmiostopniowe automatyczne skrzynie biegów Nowe silniki VEA bêdzie mo¿na skonfigurowaæ z now¹, oœmiostopniow¹ automatyczn¹ skrzyni¹ biegów, która przyczyni siê do dalszego ograniczenia zu¿ycia paliwa. W po³¹czeniu z nowymi silnikami, przek³adnia ta poprawi reakcjê pojazdu na gaz. Moc bêdzie przekazywana p³ynnie, a zmiana prze³o¿eñ bêdzie odbywaæ siê szybko i wyj¹tkowo g³adko. Kierowca bêdzie mia³ tak¿e mo¿liwoœæ sekwencyjnego prze³¹czania biegów za pomoc¹ ³opatek umieszczonych przy kierownicy. „Du¿e, oœmiocylindrowe silniki przejd¹ do historii. Ich miejsce zajm¹ ma³e, nowoczesne konstrukcje o bardzo dobrych osi¹gach. Jednostki o czterech cylindrach bêd¹ mocniejsze od obecnych szeœciocylindrowych, zu¿ywaj¹c przy tym mniej paliwa ni¿ dziœ. A w po³¹czeniu z napêdem elektrycznym wejd¹ one na obszar osi¹gów zajmowany dziœ przez silniki V8” – podsumowuje Derek Crabb.

Silniki nowej rodziny bêd¹ produkowane w Szwecji, w fabryce w Skövde.

Serdecznie zapraszamy do firmy Wadowscy, autoryzowanych salonów oraz serwisów marki Volvo w celu zapoznania siê z aktualn¹ ofert¹: ul. £okietka 83, 31-280 Kraków, Tel.: (12) 415 27 00, E-mail: salon@wadowscy.dealervolvo.pl ul. Myœlenicka 7, 32-031 Gaj, Tel.: (12) 444 54 44, E-mail: salon.gaj@wadowscy.dealervolvo.pl

07

Stanowi¹ pomost miêdzy samochodami napêdzanymi klasycznymi jednostkami napêdowymi (benzynowymi lub diesla), a samochodami elektrycznymi. Do ich napêdu wykorzystano silnik benzynowy (lub diesla) i przynajmniej jeden silnik elektryczny. Silniki te (tradycyjny i elektryczny) mog¹ pracowaæ na przemian lub naraz, w zale¿noœci od potrzeb, np.: w mieœcie elektryczny, a za miastem spalinowy. W zale¿noœci od technologii silnik elektryczny mo¿e byæ pr¹dnic¹ i ³adowaæ akumulatory lub kondensator w wyniku napêdzania silnikiem spalinowym lub w wyniku hamowania silnikiem. Zalet¹ takiego rozwi¹zania jest zmniejszenie zu¿ycia paliwa i emisji szkodliwych spalin (obecnie spe³niaj¹ najbardziej rygorystyczne normy w tym zakresie) oraz ha³asu. Poni¿ej postaramy siê przybli¿yæ powy¿sz¹ technologiê.

Technologia hybrydowa, a silnik diesla Porównuj¹c technologiê hybrydow¹ do tradycyjnego napêdu diesla z ³atwoœci¹ mo¿emy wyodrêbniæ elementy przewa¿aj¹ce na korzyœæ technologii hybrydowej Podstawow¹ jest brak koniecznoœci stosowania awar yjnych elementów takich jak: turbosprê¿arki (kosztownej w naprawach), klasycznej przek³adni, alternatora i rozrusznika, pasków napêdu osprzêtu silnika, czy te¿ filtra cz¹stek sta³ych DPF. Dodatkowo podczas przegl¹dów okresowych brak jest koniecznoœci wykonywania dodatkowych czynnoœci dla elementów napêdu hybrydowego.

Zastosowanie technologii hybr ydowej pozwala na zachowanie wysokiej dynamiki napêdu przy jednoczesnym spe³nieniu norm emisji spalin zgodnej z EURO V oraz ³atwoœæ uzyskania zgodnoœci z norm¹ EURO VI. Wa¿nym czynnikiem jest równie¿ odzyskiwanie energii podczas hamowania, znikomy wp³yw d³ugich postojów w ruchu miejskim na zu¿ycie paliwa oraz praktycznie brak emisji cz¹stek sta³ych do atmosfery.

Dodatkowo bateria napêdu hybrydowego nie wymaga ³adowania z zewnêtrznego Ÿród³a zasilania, jak równie¿ mo¿liwa jest jazda z wykorzystaniem wy³¹cznie napêdu elektrycznego (tryb EV).

Hybrydy w Lexusie Pojazdy z napêdem w pe³ni hybrydowym, takim jak stosowany w samochodach Lexus, s¹ najbardziej zaawansowane technicznie ze wszystkich samochodów hybrydowych i mog¹ byæ napêdzane przez sam tylko silnik elektryczny, sam silnik spalinowy lub oba silniki równoczeœnie. W normalnych warunkach podczas ruszania i jazdy z ma³¹ prêdkoœci¹ samochód jest napêdzany tylko przez cichy silnik elektryczny, który nie

08

zu¿ywa przy tym w ogóle paliwa i nie emituje CO2. Przy wy¿szej prêdkoœci silnik spalinowy p³ynnie przejmuje od silnika elektrycznego rolê Ÿród³a napêdu, ale gdy potr zebna jest dodatkowa moc (np. podczas przyspieszania), silnik elektryczny mo¿e go wspomóc.

System potrafi inteligentnie wybraæ optymalne Ÿród³o mocy i odzyskaæ wiêcej energii podczas hamowania regeneracyjnego, ³aduj¹c akumulator, który zasila jeden lub kilka silników elektrycznych o du¿ej mocy.

Gdy samochód napêdzany jest samym tylko silnikiem elektrycznym, w ogóle nie emituje do atmosfery szkodliwych substancji. A przy przyspieszaniu w trakcie jazdy silnik elektryczny generuje niezbêdny moment obrotowy i moc, wspomagaj¹c silnik spalinowy.

Przek³ada siê to bezpoœrednio na znacz¹ce obni¿enie œredniej iloœci emisji CO2 do œrodowiska, która dla wybranych modeli wynosi – wszystkie dane dotycz¹ poruszania siê w cyklu mieszanym: CT 200h: 87 g/km, GS 450h: 137 g/km, RX 450h: 140 g/km. Jednoczeœnie dynamika i przyspieszenie 0-100 km/h pozosta³o na wysokim poziomie i wynosi w wybranych modelach: CT 200h: 10.3 sek., GS 450h: 5.9 sek., RX 450h: 8.2 sek.

Im mniej u¿ywany jest silnik spalinowy, tym mniejsze jest zu¿ycie paliwa, które w cyklu mieszanym (l/100 km) w wybranych modelach wynosi: CT 200h: 3.8 l, GS 450h: 5.9 l, LS 600h L: 8.6 l, RX 450h: 6.1 l.

Lexus w technologii hybrydowej wykorzystuje po³¹czenie silnika benzynowego z elektrycznym, dziêki czemu w porównaniu do technologii wykorzystuj¹cej po³¹czenie silnika diesla z silnikiem elektrycznym uzyska³: ni¿szy poziom drgañ uk³adu napêdowego nawet bezpoœrednio po rozruchu, ni¿szy poziom ha³asu, pewny rozruch tak¿e w niskich temperaturach oraz wy¿sz¹ niezawodnoœæ w

Lexus - modele hybrydowe z rodziny LS foto: Lexus Press

Lexus IS 300H foto: Lexus Press

stosunku do technologii wykorzystuj¹cej silniki wysokoprê¿ne.

Lexus udziela 5 lat lub 100 000 km gwarancji na elementy napêdu hybrydowego.

Ceny: CT 200h od 113 300 z³, IS 300h od 157 900 z³, GS 400h od 253 200 z³, LS 600h od 539 900 z³, RX 450h od 277 800 z³ Lexus LS 600H foto: Lexus Press

Audi przedstawia A3 Sportback e-tron Jest to hybryda plug-in najnowszej generacji, która w sprzeda¿y znajdzie siê w 2014 roku. Hybrydowy napêd Audi A3 Sportback e-tron generuje moc 150 kW (204 KM) i zu¿ywa œrednio tylko 1,5 l benzyny na 100 km. W trybie jazdy elektrycznej zasiêg auta wynosi do 50 km. Silnik TFSI wyd³u¿a go o kolejne 890 km. Od zera do 100 km/h przyspiesza w 7,6 sekundy i osi¹ga maksymaln¹ prêdkoœæ 222 km/h. Emisja dwutlenku wêgla mierzona wg norm ECE obowi¹zuj¹cych dla pojazdów hybrydowych, wynosi œrednio 35 g na jeden km, co odpowiada zu¿yciu 1,5 l benzyny na 100 km.

Benzynowy silnik 1.4 TFSI montowany w tym modelu umiejscowiono w pozycji pr zesuniêtej o kilka centymetrów w prawo – patrz¹c w kierunku jazdy – tak, by zrobiæ miejsce dla komponentów instalacji wysokiego napiêcia. Ciê¿ar skrzyni korbowej wykonanej z aluminiowego odlewu kokilowego wynosi poni¿ej 100 kg.

Czterocylindrowy silnik spalinowy przy okazji przeszed³ szereg zmian obejmuj¹cych m.in. zmniejszenie zakresu tarcia, innowacyjn¹ budowê turbosprê¿arki, ch³odzenie powietrza do³adowuj¹cego i zarz¹dzanie temperatur¹.

Cech¹ szczególn¹ auta jest sposób, w jaki kolektor wylotowy zintegrowano z g³owic¹ silnika. Dziêki niemu, po uruchomieniu zimnego silnika, ciecz ch³odz¹ca bardzo szybko osi¹ga prawid³ow¹ temperaturê, a przy pe³nym obci¹¿eniu p³aszcz wodny obni¿a temperaturê spalin.

Silnik TFSI aktywuje siê dopiero przy gwa³townym, silnym naciœniêciu peda³u gazu jak równie¿ podczas ruszania przy du¿ym obci¹¿eniu.

Silnik elektryczny zaprojektowano jako stale aktywn¹ jednostkê synchroniczn¹. Wa¿y 34 kg i jest ch³odzony p³aszczem wodnym cyrkuluj¹cym w statorze. Jednostkê umieszczono pomiêdzy dwumasowym ko³em zamachowym silnika i zaprojektowan¹ na nowo blokad¹

hydrokinetycznego przetwornika momentu obrotowego – sprzêg³em konwertera K0. Przy zap³onie, silnik TFSI jest przy³¹czany do silnika elektr ycznego za pomoc¹ sprzêg³a. Gdy osi¹gnie tak¹ liczbê obrotów jak silnik elektryczny, sprzêg³o zamyka siê. Proces ten przebiega w dziesiêtnych czêœciach sekundy, jest p³ynny i wysoce precyzyjny. Korzystaj¹c z napêdu elektrycznego, Audi A3 e-tron osi¹ga prêdkoœæ maksymaln¹ do 130 km/h.

Silnik elektr yczny oraz sprzêg³o konwer tera K0 zintegrowano z now¹ szeœciostopniow¹ przek³adni¹ automatyczn¹ e-S tronic, przekazuj¹c¹ moc na przednie ko³a. Jak wszystkie dwusprzêg³owe skrzynie biegów Audi, przek³adnia podzielona jest na dwie czêœci, które obs³uguj¹ dwa sprzêg³a wielop³ytkowe K1 i K2.

Prze³¹czanie biegów odbywa siê poprzez zmianê sprzêgie³. Trwa ono jedynie kilka setnych sekundy i przebiega bez wyczuwalnych przerw w sile ci¹gu.

Zale¿nie od poziomu na³adowania, napiêcie wynosi od 280 do 390 Volt. Akumulator zbudowano z 96 ogniw pryzmatycznych, pogrupowanych w osiem modu³ów, po dwanaœcie ogniw ka¿dy. £¹cznie z komponentami elektronicznymi – kontrolerem zar z¹dzania akumulatorem (Batter y Management Controller) i skrzynk¹ przy³¹czeniow¹ akumulatora (Battery Junction Box) – system wa¿y 125 kg. Jego obudowê po³¹czono z pod³og¹ samochodu œrubami, w piêciu punktach mocuj¹cych. Doln¹ czêœæ obudowy wykonano z aluminium.

Pe³ne ³adowanie pr zy wykor zystaniu gniazda przemys³owego tr wa nieco ponad dwie godziny.

Natomiast ³adowanie przy wykorzystaniu zwyk³ego gniazdka, dostêpnego w ka¿dym gospodarstwie domowym, trwa ok. trzech godzin i 45 minut. Seryjnie wyposa¿enie obejmuje uniwersalny przewód ³adowania.

Dziêki wymiennej wtyczce, kabel mo¿na pod³¹czyæ zarówno do gniazdek domowych, jak i do przemys³owych.

Cena na dzieñ dzisiejszy nie jest znana.

Audi A3 Sportback e-tron foto: Audi Press

Podsumowanie Samochody hybrydowe wydaj¹ siê byæ najbardziej kompromisowym rozwi¹zaniem pomiêdzy samochodami napêdzanymi tradycyjnymi jednostkami, a samochodami elektrycznymi. S¹ zdecydowanie bardziej ekologiczne od aut benzynowych czy diesla, jednak nie s¹ pozbawione wad.

Wad¹ jest cena pojazdu i wiêksza masa oraz wiêksze rozmiary i komplikacja uk³adów. Nie nale¿y równie¿ zapominaæ, i¿ samochody wykorzystuj¹ce technologiê hybrydow¹ mniej pal¹ w cyklu miejskim ni¿ na trasie.

Doskonale sprawuj¹ siê natomiast, je¿eli szczególnie czêsto zatrzymujemy siê i ruszamy.

09

Opel Ampera foto: GM Corp.

Ten 5-cio miejscowy sedan o d³ugoœci prawie 4,75 metra i szerokoœci ca³kowitej (wraz z roz³o¿onymi lusterkami) 2,04 metra, pozwala na przewiezienie baga¿u o pojemnoœci 317 dm3.

Zast¹pienie silnika spalinowego silnikiem elektrycznym jest jednym z rozwi¹zañ pro ekologicznych realizowanych przez niektórych producentów. Co najwa¿niejsze, charakteryzuj¹ siê zerow¹ emisj¹ CO2 do atmosfery w trakcie ich u¿ytkowania. Produkowane przez nich samochody nie maj¹ nic wspólnego z powszechnie znanymi nam Melexami, s¹ ju¿ praktycznie pe³nowartoœciowymi pojazdami do u¿ytku codziennego. Poni¿ej prezentujemy niektóre z nich.

Wszystkie dostêpne s¹ w ci¹g³ej sprzeda¿y w autoryzowanej sieci sprzeda¿y poszczególnych marek.

Opel Ampera Podstawowym jego napêdem jest superefektywny, zasilany z akumulatorów silnik elektryczny, który wykorzystuje pok³adowy spalinowy generator pr¹du tylko wtedy, kiedy to konieczne. Zastosowana technologia (EREV) powoduje zwiêkszenie zasiêgu samochodu, mog¹ce wynosiæ do 500 kilometrów - z zastosowaniem generatora benzynowego (zgodnie z nor m¹ 2007/715/EC, w zale¿noœci od wersji). Ampera, mo¿e byæ ³adowana ze zwyk³ego gniazdka 230 V. Energia elektryczna jest magazynowana w 16-kWh zespole akumulatorów w kszta³cie litery T. Zasilaj¹ one silnik elektryczny, który zapewnia autu pe³n¹ dynamikê na dystansie 40-80 km.

Elektryczny silnik o mocy 111 kW/150 KM ca³y czas napêdza ko³a Opla Amper y. Zespó³ napêdowy, usytuowany pod mask¹, obejmuje podstawowy silnik elektryczny i pomocniczy generator pr¹du. W odró¿nieniu od tradycyjnej spalinowej jednostki napêdowej, nie posiada on pr zek³adni, czyli bezpoœredniego, mechanicznego po³¹czenia silnika poprzez skrzynie biegów z ko³ami.

Opel Ampera jest zasilany przez zespó³ akumulatorów litowo-jonowych o pojemnoœci 16 kWh sk³adaj¹cy siê z ponad 200 ogniw. Akumulatory litowo-jonowe zapewniaj¹ niemal dwa do trzech razy wiêcej energii od

– pomiar metod¹ wg. VDA).

Zamontowany silnik elektryczny z magnesami sta³ymi wraz z jednobiegowym reduktorem zamiast skrzyni biegów, charakteryzuje siê momentem 180 Nm i rozwija moc 66,6 KM (49 kW) pozwalaj¹c rozpêdziæ i-MIEVa do 130 km/h. Zasiêg, liczony zgodnie z wymaganiami New European Driving Cycle, wynosi 150 km.

Opel Ampera - Technologia E-REV foto: GM Corp.

Pe³ne na³adowanie Opla Ampery kosztuje w Polsce oko³o 6 z³otych. Pozwala to na przejechanie 40-80 kilometrów.

Jeœli ³adowanie odbywa siê w nocy, jest to tak¿e z korzyœci¹ dla gospodarki. Pobierany pr¹d by³by w innym wypadku zmarnowany, bo nie op³aca siê w³¹czaæ i wy³¹czaæ bloków energetycznych wielkich elektrowni. Tak wiêc, zak³adaj¹c, ¿e przeciêtna trasa na jednym ³adowaniu to 60 km, a roczny przebieg na energii elektrycznej to 15 tysiêcy kilometrów, trzeba by na³adowaæ Amperê 250 razy, co daje koszt oko³o 1 500 z³ rocznie. To oznacza wydatki oko³o 4 razy mniejsze ni¿ przy zakupie paliwa do przejechania tego dystansu (przy œrednim spalaniu 7,5 l/100km i cenie benzyny na poziomie 5,40 z³).

Cena od 208 450 z³

10

foto: Renault Press

i-MIEV wyposa¿ony jest w system operacyjny “MiEV OS”, który otrzymuje dane ze wszystkich wa¿niejszych komponentów samochodu i w oparciu o te dane reguluje parametry jego dzia³ania. Ten zaawansowany system elektroniczny stale monitoruje poziom na³adowania akumulatorów i iloœæ energii odzyskiwanej w czasie hamowania, reguluje tak¿e moc silnika samochodu, by zapewniæ p³ynne i dynamiczne przyspieszanie ze startu zatrzymanego. W rezultacie system optymalizuje i minimalizuje pobór energii, zapewniaj¹c przy tym najbardziej odpowiednie w danych warunkach osi¹gi samochodu: Cena od 112 914 z³

Podsumowanie Pr¹d mo¿e byæ wytwarzany na wiele sposobów, w tym z czystych i odnawialnych Ÿróde³, dla tego stanowi przysz³oœæ motoryzacji. To jedyna forma energii, która mo¿e byæ przesy³ana bez transportowania, jest dostêpna w ka¿dym gospodarstwie domowym i mo¿na z niej bezpiecznie korzystaæ.

Mo¿liwoœci aut elektrycznych, napêdzanych jedynie z akumulatorów, bêd¹ zawsze uzale¿nione od iloœci energii mo¿liwej do zmagazynowania. Wynikaj¹cy z tego nieznaczny zasiêg oznacza istotne ograniczenia u¿ytkowe. Dla wiêkszoœci z nas, to po prostu nie do zaakceptowania. Jednak przeciêtny Europejczyk przeje¿d¿a dziennie mniej ni¿ 65 km, co mieœci siê w elektrycznym zasiêgu oferowanych modeli. Samochody elektr yczne na dzieñ dzisiejszy s¹ najlepszym rozwi¹zaniem pro ekologicznym oferowanym przez producentów samochodów gdy¿ w trakcie eksploatacji nie emituj¹ do œrodowiska dwutlenku wêgla. Przed du¿¹ ich popularnoœci¹ zapor¹ mo¿e okazaæ siê wysoka cena zakupu i brak wsparcia rz¹du dla ludzi chc¹cych je nabyæ.

Renault - Rodzina aut elektrycznych

foto: GM Corp.

akumulatorów NiMH (akumulatory niklowo-metalowowodorkowe stosowane s¹ w wiêkszoœci pojazdów hybrydowych spotykanych dziœ na drogach) przy znacznie mniejszej objêtoœci. Oferuj¹ one tak¿e wy¿szy stosunek energii do masy – wa¿ny czynnik w zastosowaniach motoryzacyjnych, poniewa¿ nadmierna masa zmniejsza efektywnoœæ. Akumulatory litowo-jonowe prawie nie wykazuj¹ efektu pamiêci zmniejszaj¹cego pojemnoœæ ogniw i cechuj¹ siê niewielk¹ pasywn¹ utrat¹ na³adowania, utrzymuj¹c energiê, kiedy auto stoi, na przyk³ad, na parkingu przed biurem lub domem.

Renault Fluence ZE

Na³adowanie, od w³¹czenia ostrze¿enia “Low Energy”, wynosi 6 godzin (czas normalnego ³adowania przy wykorzystaniu gniazda 230V / 16A) i 30 minut (czas szybkiego ³adowania do 80% pojemnoœci akumulatorów) przy u¿yciu terminalu szybkiego ³adowania.

Renault Fluence Z.E. Wyposa¿ony jest w silnik elektryczny o mocy 70 kW (95 KM), sprzê¿ony ze skrzyni¹ niewymagaj¹c¹ zmiany biegów, porównywaln¹ do automatycznej, osi¹ga maksymalny moment obrotowy wynosz¹cy 226 Nm natychmiast po ruszeniu z miejsca. Pozwala rozpêdziæ auto do 135 km/h i osi¹gn¹æ przyspieszenie od 0 do 100 km wynosz¹ce 13,7 sekundy. Zasiêg Fluence Z.E. w cyklu NEDC (New European Driving Cycle) wynosi 185 kilometrów.

Opel Ampera

Fluence Z.E. mo¿e byæ ³adowany na 3 ró¿ne sposoby: z u¿yciem domowego gniazda 220V 10A lub 16A przez czas od 6 do 8 godzin, korzystaj¹c ze stacji szybkiego ³adowania pr¹dem 400V 32A przez oko³o 30 minut lub za poœrednictwem systemu wymiany akumulatora Quickdrop, który pozwala na wymianê akumulatora w wyznaczonych stacjach obs³ugi w ci¹gu oko³o 3 minut.

Cena od 111 100 z³

foto: Renault Press

Mitsubishi i-MIEV Ten 3,5 metrowy samochód posiada zainstalowany zestaw akumulatorów o du¿ej pojemnoœci i gêstoœci energetycznej, zawieraj¹cy 88 ogniw. Umieszczone s¹ miêdzy osiami samochodu oddalonymi o 2,550 m i nie ograniczaj¹ miejsca przeznaczonego dla pasa¿erów. W porównaniu ze spalinowym modelem „i” obni¿ono po³o¿enie œrodka ciê¿koœci samochodu o 65 mm przy zachowaniu normalnego przeœwitu wynosz¹cego 15 cm, zachowuj¹c równie¿ przestrzeñ baga¿ow¹ wynosz¹c¹ 227 l (powiêkszan¹ do 860 l po z³o¿eniu tylnych siedzeñ –

11