Περιοδικό "Στα Χρώματα του Διαβήτη" Τεύχος 29 by Karta Diaviti

ISSN: 2241–3677

χρωματα

στα

του διαβήτη ΤΕΥΧΟΣ 29

Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2019

Diabetes CHALLENGE project #metrisoukiesy

ΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΠΡΟΦΥΛΑΞΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

12:23 9:41

100%

Οι Μετρήσεις Μου ΤΕΤ

ΠΕΜ

ΠΑΡ

Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου

9:01

mg dL

10:15

mg dL

18:31

231

mg dL

21:41

mg dL

197

mg dL

Σάββατο, 22 Οκτωβρίου

20:53 Κυριακή, 23 Οκτωβρίου

στα χρωματα του διαβήτη

Λίγα λόγια. . Αγαπητοί φίλοι, Ίσως το φθινόπωρο είναι η πιο παρεξηγημένη εποχή του χρόνου και δη ο μήνας Σεπτέμβριος. Τελειώνουν οι διακοπές και οι ανέμελες ημέρες, τα παιδιά ξαναρχίζουν τα σχολεία, οι γονείς ξαναπάνε στις δουλειές τους και προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στις όποιες δυσκολίες, οικονομικές και μη... και γενικότερα, όπως λέει και ο λαός «κάθε κατεργάρης στον πάγκο του». Όμως, κατά την άποψή μου, υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος, αυτή της χαράς, γιατί πέρασες πολύ όμορφα το καλοκαίρι σου, γιατί ξεκουράστηκες, γιατί χάρηκες τα παιδιά σου και την οικογένειά σου, γιατί βρήκες χρόνο για τον εαυτό σου, γιατί διάβασες τα βιβλία που επιθυμούσες... γιατί γυρνάς στην καθημερινότητά σου με γεμάτες μπαταρίες και ελπίζω με όρεξη για δουλειά, με νέες ιδέες, νέους στόχους και νέα ξεκινήματα. «Το φθινόπωρο είναι σοφό», όπως λέει ένας Τούρκος συγγραφέας. Έχει μαζέψει την εμπειρία και τη γνώση των προηγούμενων εποχών και μηνών και γι΄αυτό δεν φοβάται να αλλάξει σελίδα και να προχωρήσει. Και με αυτήν τη σκέψη στο μυαλό μας, ξεκινάμε κι εμείς δυναμικά στις 26 Σεπτεμβρίου την 5η Εκστρατεία μας στα νησιά του Αργοσαρωνικού. Με «σημαία» το σύνθημα «Ρύθμισε το Διαβήτη σου, Προστάτεψε την Καρδιά σου, Ενημερώσου για τη σημασία του εμβολιασμού» και μαζί με εξαιρετικούς επιστήμονες για 8 ημέρες θα εξετάσουμε και θα ενημερώσουμε τους κατοίκους των νησιών. Ακολουθεί η επόμενη δράση μας, που θα λάβει χώρα το Νοέμβριο, μήνας που σηματοδοτεί την Παγκόσμια ημέρα Διαβήτη. Από 1-15 Νοεμβρίου, για πρώτη φορά κάνουμε μια «Digital Καμπάνια». Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που θα υλοποιηθεί μέσα από τα social media και επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την απήχησή τους –ιδίως στις νεαρές ηλικίες– προκειμένου να περάσει σε μικρούς και μεγάλους το μήνυμα της πρόληψης. Τέλος, το Δεκέμβριο, για 2η συνεχή χρονιά, θα ανέβουμε στο λεωφορείο μας το Magic Diabetes Bus, όπου θα βγει πάλι στολισμένο στις γειτονιές της Αθήνας και θα σταθμεύει σε πλατείες της Αττικής, για να κάνει προληπτικές μετρήσεις διαβήτη και να περάσει στο ευρύ κοινό το πολύ σημαντικό μήνυμα του εμβολιασμού. Θέλω, κλείνοντας, να πω σε όλα τα παιδιά που ξεκινάνε το σχολείο, να έχουν μία ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ γεμάτη με όνειρα, γέλια, χαρές, ακόμα και στενοχώριες, γιατί αυτό είναι η ζωή, να μην απογοητεύονται και να μην σταματούν τις προσπάθειές τους! Επίσης, εύχομαι να έχετε πάντα Χριστούγεννα στις καρδιές σας και τα δώρα που θα πάρετε και θα μοιράσετε να είναι Αγάπη, Καλοσύνη και Συμπόνοια. Πολύ φιλικά, Αναστασία Καφούση

στα χρωματα του διαβήτη

29 x

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

χρωματα

στα

του διαβήτη

Ιδιοκτησία ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΚΑΡΤΑ ΔΙΑΒΗΤΗ

Διευθύντρια Σύνταξης Νεκταρία Καρακώστα

Υπεύθυνοι Διαφήμισης Αναστασία Καφούση Ελένη Νικολάου

Επιμέλεια-Διόρθωση Κειμένων & Υποδοχή Διαφήμισης Ειρήνη Καφούση

Υπεύθυνος Λογιστηρίου Δημήτρης Μούτουλας

Καλλιτεχνική Επιμέλεια Κατερίνα Σπηλιωτοπούλου

Εκτύπωση Pressious Arvanitidis

Εκδότης "ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ" Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Αγ.Ι.Θεολόγου 41, Χολαργός 15561 Τηλ. 210 6520062, Fax. 210 6520082 Email: info@kartadiaviti.gr

ISSN: 2241- 3677

Επικοινωνήστε μαζί μας για ό,τι σας απασχολεί στο τηλέφωνο: 210 6520062 ή στο e-mail: info@kartadiaviti.gr Οι απόψεις των συντακτών και των αρθρογράφων δεν αποτελούν αναγκαία απόψεις του εκδότη και του ιδιοκτήτη του περιοδικού. Για τα αποστελλόμενα έντυπα, κείμενα και φωτογραφίες, ο εκδότης παίρνει αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό προς δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλουχρωματα ή μέρους του του διαβήτη εντύπου (κείμενα και φωτογραφικό υλικό), 4 στα χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (νόμος 2121/1993).

Τριμηνιαία Περιοδική Έκδοση

www.kartadiaviti.gr Επιστημονικοί Συνεργάτες Ελένη Γιαμαρέλλου, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α., Δ/ντρια Α’ Παθολογικής-Λοιμωξιολογικής Κλινικής, Ακαδημαϊκός της Academia Europaea, Ε-mail: e.giamarellou@ hygeia.gr Χάρης Δημοσθενόπουλος, MmedSci.PhDc, Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος, Προϊστάμενος Τμήματος Διατροφής Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών Δρ Αρετή Θεοχαρούδη – Σιγανού, Παιδίατρος, Σύμβουλος Μητρικού Θηλασμού, kidshealthcare.gr Κυριάκος Καζάκος, Καθηγητής Νοσηλευτικής και Κοσμήτορας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας ΑΤΕΙ Θεσ/ νίκης, Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Φροντίδα στο Σακχαρώδη Διαβήτη» Παρασκευή Κατσαούνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, συντονίστρια Ομάδος Λοιμώξεων Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας Αλίκη Κορκοτζέλου, Ειδ. Πνευμονολογίας ΓΝΑ Ευαγγελισμός, Μsc, Υποψήφια Διδάκτωρ Δρ Γεώργιος Ι. Κούρτογλου, Ειδικός Παθολόγος- Διαβητολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ, Υπεύθυνος Παθολογικού Τμήματος και Διαβητολογικού Ιατρείου, Κλινική «Άγιος Λουκάς», Θεσσαλονίκη Αντώνιος Π. Λέπουρας, Παθολόγος - Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής - Διαβητολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General Σοφία Μαλισόβα, Κλινική Διαιτολόγος, RD Υπεύθυνη του Διαιτολογικού τμήματος της Eurodiet Med Δρ Ανδρέας Μελιδώνης, Συντονιστής Διευθυντής Α' Παθολογικού Τμήματος & Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΠ «Τζάνειο», Πρόεδρος Ε.ΚΟ.ΜΕ.Ν. Γιώργος Μίλεσης, MSc, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών, http://www. milessis.gr Αθανασία Κ. Παπαζαφειροπούλου, Επιμελήτρια Α’, PhD, MSc στη Βιοστατιστική, Α΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο, Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά Δ ρ Φλώρα Σταυρίδη , Παθολόγος – Ογκολόγος, Διευθύντρια της Δ' Ογκολογικής Κλινικής του Ομίλου ΥΓΕΙΑ, διευθύνουσα σύμβουλος του Care & Cure Oncology Center, www.careandcure.gr

Συνεντεύξεις Στέλιος Κυμπουρόπουλος, Ψυχίατρος, Ευρωβουλευτής Γεώργιος Χρούσος, Ομότιμος Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ειδικοί Συνεργάτες Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Editorial της σύνταξης

ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ Δημοσιογράφος Υγείας

Με μεγάλη θλίψη παρακολούθησα τον περασμένο μήνα τη χώρα μας, μαζί με την Ιταλία, την Τσεχία και το Ηνωμένο Βασίλειο να βγαίνουν από τον κατάλογο των χωρών που είχαν εξαλείψει την ιλαρά. Παρά το γεγονός ότι και οι τέσσερις χώρες διαθέτουν ικανοποιητικά ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης, η επανεμφάνιση της νόσου αποδεικνύει ότι ακόμη και η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη δεν αρκεί και πως η κάλυψη πρέπει να είναι καθολική. Περιοχές και κοινότητες που υποστηρίζουν το αντιεμβολιαστικό κίνημα, έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην επανεμφάνιση της νόσου, η οποία το 2019 έκανε αυτό που όλοι απευχόμασταν: ένα δυναμικό “comeback”, με 365.000 περιστατικά σε όλον τον κόσμο... Eύλογα αναρωτιέμαι: Γιατί τόσος κόσμος ακολουθεί και αναπαράγει άκριτα αναξιόπιστες πληροφορίες που βρίσκει στο διαδίκτυο και οι οποίες αποθαρρύνουν τον εμβολιασμό; Γιατί τείνουμε να υιοθετούμε τα λάθη και τα αρνητικά; Τις θεωρίες συνωμοσίας; Γιατί να μην εμπνευστούμε από τα θετικά πρότυπα; Πάρτε για παράδειγμα την Αυστραλία. Τη χώρα, που χάρη σε μια ευρείας κλίμακας καμπάνια για τον εμβολιασμό κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και των βελτιώσεων που έγιναν στο Εθνικό Πρόγραμμα Παρακολούθησης του Τραχήλου, σε είκοσι χρόνια θα έχει εξαφανίσει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας! Σε μια προσπάθεια να βάλει φρένο στην άκριτη αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων γύρω από τα εμβόλια, το Pinterest ανακοίνωσε πρόσφατα πως σε κάθε αναζήτηση με θέμα τον εμβολιασμό, θα επιστρέφει στο εξής μόνο αποτελέσματα που έχουν αναρτηθεί από οργανισμούς που έχουν να κάνουν με τη δημόσια υγεία (π.χ. από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το Κέντρο Πρόληψης & Ελέγχου Νοσημάτων κ.λπ.). Σε ένα πρώτο βήμα να καταπολεμήσει τη διασπορά fake news που αποθαρρύνουν τον εμβολιασμό, η πλατφόρμα είχε μπλοκάρει πέρσι την προβολή αποτελεσμάτων στις λέξεις “εμβόλια”, “εμβολιασμός”, “ιλαρά”, “ασφάλεια εμβολίων” κ.ο.κ. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν αρκετό. Γι΄αυτό και πλέον θα κατευθύνει τους χρήστες σε αξιόπιστη και τεκμηριωμένη πληροφορία. Ας ελπίσουμε ότι και οι άλλες μεγάλες πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα κάνουν το ίδιο. Ήδη το Facebook έχει ανακοινώσει πως λαμβάνει μέτρα για να περιορίσει την παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια. Να θυμάστε, πως ο πλέον κατάλληλος να σας ενημερώσει για τα εμβόλια που πρέπει να κάνει το παιδί σας είναι ο παιδίατρος που το παρακολουθεί. Κλείστε τα αυτιά σας στις «Σειρήνες» του Διαδικτύου και –επιτέλους– εμπιστευθείτε τους ειδικούς!

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Ο σακχαρώδης διαβήτης επηρεάζει και το δέρμα. Ξηρότητα, φαγούρα, ερεθισμός στο σώμα και στα πόδια.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

LIPIKAR LAIT UREA

ΚΑΤΑΠΡΑΫΝΤΙΚΟ ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΧΥΤΗΤΑΣ. ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΕΘΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΞΗΡΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ.

Κατάλληλο για το δέρμα των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη. > Ενισχύει την απολέπιση > Κατά των ερεθισμών > Βελτιώνει την ποιότητα του δέρματος > Βέλτιστη ανοχή ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΜΕ ΟΥΡΙΑ 10% Εφαρμόζετε μία ή δύο φορές την ημέρα με απαλό μασάζ μετά τον καθαρισμό.

www.larocheposay.gr

Index περιεχόμενα

38 Συνάντηση με τον Στέλιο Κυμπουρόπουλο Ψυχίατρο, Ευρωβουλευτή

44 DIABETES CHALLENCE PROJECT ΜΕΤΡΗΣΟΥ ΚΑΙ ΕΣΥ

46 5

Εκστρατεία "Με Oδηγό το Διαβήτη 2019" - Πρόληψη, Εκπαίδευση και Ενημέρωση για τη νόσο του Σακχαρώδους Διαβήτη η

48 MAGIC DIABETES BUS, 2019 50 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΕΒΔΟΜΑΔΑ

44 87

ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ

52 ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΝΤΟΧΗ

Mπορoύμε να την αντιμετωπίσουμε;

58 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ 10 Ποιοι κινδυνεύουν από

πνευμονία; ΑΣΠΙΔΑ Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ

14 ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Β: Ύπουλη και απρόβλεπτη

20 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ & ΕΡΓΑΣΙΑ Θεραπευτικές επιλογές

24 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Πώς να επιλέξω το κατάλληλο για εμένα;

30 Αφιέρωμα: 14 Νοέμβριου

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη

32 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Βασικό στήριγμα για το άτομο με Διαβήτη

36 EASD 2019: Όλα τα τελευταία δεδομένα στο Διαβήτη

στα χρωματα του διαβήτη

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Δύο ύπουλοι συνοδοιπόροι

64 H ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ

ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2

68 Συνάντηση με τον Γεώργιο Χρούσο

Ομότιμο Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

74 ΕΝΤΕΡΙΚO ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ: Ο δεύτερος εγκέφαλος

80 NΕΥΡΙΚΗ ΟΡΘΟΡΕΞΙΑ: Όταν η «υγιεινή διατροφή» εγκυμονεί κινδύνους

84 ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ: Ένα πολλά υποσχόμενο "όπλο" στη μάχη κατά του καρκίνου

88 ΕΥΚΟΛΗ, ΔΩΡΕΑΝ &

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ

91 ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΥΜΕ ΝΟΣΤΙΜΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΑ!

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει η:

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΤΣΑΟΥΝΟΥ Επίκουρη καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, συντονίστρια Ομάδος Λοιμώξεων Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΑΠΟ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ;

ΑΣΠIΔΑ Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜOΣ Ο εμβολιασμός αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ιατρικής που οδήγησε σε εξάλειψη πανδημιών-ενδημιών, όπως της ευλογιάς, η οποία υπήρξε μία από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες που γνώρισε η ανθρωπότητα. Άλλες ασθένειες, όπως η ερυθρά, η πολιομυελίτιδα, η ιλαρά, η παρωτίτιδα, η ανεμοβλογιά και ο τυφοειδής πυρετός, χάρη στον εμβολιασμό, δεν έχουν σε κανένα σημείο του κόσμου τη συχνότητα που είχαν πριν αρκετά χρόνια, αν και η δύσκολη πρόσβαση σε όλες τις χώρες καθυστερεί σημαντικά την οριστική εξαφάνισή τους.

10 10

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

Ο ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΧΕΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙ ΠΟΛΛΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΣΕ ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΝΑ ΤΑ ΓΚΡΕΜΙΖΟΥΝ ΟΛΑ. Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΗ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ.

Από τη στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού εμβολιάζεται, είναι πολύ πιο δύσκολο μια επιδημία να ξεσπάσει και να εξαπλωθεί. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ανοσία του πληθυσμού. Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως η γρίπη και η πνευμονιοκοκκική νόσος, αν και εξακολουθούν να βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας των αιτιών νοσηρότητας και θνητότητας παρά την ύπαρξη των αντιβιοτικών και κάποιων αντιικών, αποτελούν μη αναγνωρίσιμο αίτιο από την κοινωνία μας, καθώς το τελικό αίτιο θανάτου (πνευμονικό οίδημα, έμφραγμα κ.λπ.) δεν συσχετίζεται με το ερέθισμα που το πυροδότησε. Έτσι, παρά το γεγονός ότι πολλά από τα επεισόδια αυτά μπορούν να αποφευχθούν, χιλιάδες συνάνθρωποί μας νοσούν και πεθαίνουν αδικαιολόγητα. Το λάθος του πλημμελούς εμβολιασμού συνδυάζεται στη χώρα μας με το δεύτερο παράδοξο της αλόγιστης χρήσης των αντιβιοτικών που αυξάνουν την αντοχή. Έτσι, όχι μόνο δεν προλαμβάνουμε, αλλά και πιθανά να μην έχουμε επαρκή φαρμακευτική αγωγή, αν νοσήσουμε. Συγκεκριμένα, η πνευμονιοκοκκική νόσος αποτελεί σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας, προκαλώντας 1,6 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, με θύματα κυρίως βρέφη και ηλικιωμένους. Οι σοβαρότερες μορφές της πνευμονιοκοκκικής νόσου περιλαμβάνουν τη μη-

στα στα χρωματα χρωματα του τουδιαβήτη διαβήτη

11 11

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

νιγγίτιδα, τη βακτηριαιμία και την πνευμονία. Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία συνιστά τον πλέον συνηθισμένο τύπο βακτηριακής πνευμονίας της κοινότητας, ενώ το ποσοστό θνητότητάς της στους ενήλικες κυμαίνεται από 6,4% έως άνω του 40% (αναλόγως του αν πρόκειται για εξωτερικούς ασθενείς, ασθενείς που χρήζουν νοσηλείας ή ασθενείς που χρήζουν υποστήριξης σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας). Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι οι ασθενείς με πνευμονιοκοκκική πνευμονία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για παράλληλη εμφάνιση οξέος καρδιακού συμβάματος, όπως το έμφραγμα μυοκαρδίου, η σοβαρή αρρυθμία και η εμφάνιση ή η επιδείνωση συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Πέραν του παράγοντα ηλικία, επιπρόσθετοι συντελεστές που επαυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης από πνευμονιόκοκκο είναι ο διαβήτης, το άσθμα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), τα χρόνια καρδιακά νοσήματα, η ανοσοκαταστολή λόγω νοσήματος ή θεραπείας, το κάπνισμα και ο αλκοολισμός. Αυτοί είναι και οι πληθυσμοί που πρέπει οπωσδήποτε να εμβολιάζονται. Σε όλον τον κόσμο η αύξηση του γηράσκοντος πληθυσμού, η υπερφόρτωση των υποδομών και η αύξηση του κόστους υγειονομικής περίθαλψης αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για τη διασφάλιση της παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας. Ο ΠΟΥ αναφέρει ότι η προαγωγή της καλής υγείας στις μεγαλύτερες ηλικίες παίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πληθυσμιακής γήρανσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Κι όμως, παρά το γεγονός ότι συνιστά μια από τις σημαντικότερες επιβαρύνσεις για την υγεία παγκοσμίως, η πνευ-

12 12

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

μονιοκοκκική νόσος δύναται να προληφθεί. Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός για πνευμονιόκοκκο είναι ενταγμένος στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ) για όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών (η ηλικία ως αυτοτελής παράγων κινδύνου), καθώς και για ενήλικες 18 έως 64 ετών που ανήκουν στις ομάδες κινδύνου για σοβαρές πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις (όπως ασθενείς με χρόνια καρδιακά, μεταβολικά και αναπνευστικά νοσήματα, ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, αλλά και συστηματικοί καπνιστές). Ο εμβολιασμός παρέχεται δωρεάν σε όλους τους ασφαλισμένους που ανήκουν σε μια από τις παραπάνω ομάδες. Όπως είπε πρόσφατα ο Νομπελίστας Jules Hoffmann: «Δεν είναι δυνατόν στις μέρες μας να μην εμβολιάζονται οι άνθρωποι. Και δυστυχώς, η αντιεμβολιαστική τάση παρατηρείται ακόμη και σε γιατρούς και νοσηλευτές. Ευτυχώς, στη Γαλλία το αντιεμβολιαστικό κίνημα δεν είναι τόσο ισχυρό, σε άλλες χώρες όμως αποτελεί έναν πραγματικό κίνδυνο. Όλα ξεκίνησαν από κάποια μελέτη που συσχέτισε τα εμβόλια με τον αυτισμό, η οποία στην πορεία καταρρίφθηκε πλήρως. Δεν υπάρχει κανένας επιστημονικός λόγος που να ενθαρρύνει τον μη εμβολιασμό. Νομίζω πως ένα βασικό εργαλείο για τη μεταστροφή της κοινής γνώμης και την προστασία της Δημόσιας Υγείας είναι ο επιστημονικός εγγραμματισμός και η καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων (fake news). Ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει επενδύσει πολλά πάνω στην Επιστήμη για να επιτρέπει σε ψευδοεπιστημονικές πρακτικές να τα γκρεμίζουν όλα. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τα εμβόλια σήμερα είναι ο μη εμβολιασμός». Παρεμπιπτόντως, η χώρα μας είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στα fake news...

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει η:

ΑΡΕΤΗ ΘΕΟΧΑΡΟΥΔΗ - ΣΙΓΑΝΟΥ Παιδίατρος, Σύμβουλος Μητρικού Θηλασμού

ΜΗΝΙΓΓIΤΙΔΑ Β

ΥΠΟΥΛΗ ΚΑΙ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΗ Είναι "ο φόβος και ο τρόμος" των γονέων και όχι άδικα. Η μηνιγγίτιδα Β "χτυπά" ξαφνικά και μπορεί –αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα- να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή ενός παιδιού ή να του προκαλέσει σοβαρή αναπηρία.

14 14

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

Η διεισδυτική μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλείται από ένα αποκλειστικά ανθρώπινο παθογόνο που ονομάζεται Neisseria meningitidis 1.Υπάρχουν 13 οροομάδες της N.meningitidis, με έξι από αυτές να ευθύνονται για τα περισσότερα κρούσματα: A, B, C, W, Y και Χ1. Οι τυπικές εκδηλώσεις της διεισδυτικής μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου (ΔΜΝ) είναι η μηνιγγίτιδα και η σηψαιμία. Ο ορότυπος τύπου Β είναι ο συχνότερος ορότυπος που προκαλεί μηνιγγιτιδικοκκική νόσο στην Κύπρο, την Ελλάδα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Με τον όρο μηνιγγίτιδα εννοούμε τη φλεγμονή των μηνίγγων που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό, με συμμετοχή ή μη και του εγκεφάλου. Όταν προσβάλλεται πλην των μηνίγγων και ο εγκέφαλος, μιλάμε για μηνιγγοεγκεφαλίτιδα.

Ποιοι όμως κινδυνεύουν από μηνιγγίτιδα Β; Τα βρέφη και παιδιά κάτω των πέντε ετών παρουσιάζουν τον υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν από μηνιγγίτιδα Β, λόγω της προοδευτικής μείωσης των μητρικών αντισωμάτων, καθώς και της ανωριμότητας του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Μια άλλη ομάδα υψηλού κινδύνου είναι οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες, οι ηλικίες δηλαδή μεταξύ 11 και 23 ετών. Η βασική αιτία που νοσεί αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι η υψηλή φορεία που φτάνει σε ποσοστό 24% σε ηλικίες 19 ετών. Ποσοστό 24% των εφήβων δηλαδή, μπορεί να μεταφέρουν τη νόσο χωρίς να φαίνονται άρρωστοι και χωρίς οι ίδιοι να το γνωρίζουν και να μολύνουν τις παρέες τους.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Οι έφηβοι και οι νεαροί μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο μέσω του μοιράσματος του φαγητού, του ποτού ή του τσιγάρου τους με τους φίλους τους, με τις στενές κοινωνικές επαφές και τα φιλιά, καθώς και λόγω των ομαδικών συνθηκών διαβίωσης (αμφιθέατρα, σχολικές τάξεις, φοιτητικές εστίες). Άλλη σημαντική ομάδα υψηλού κινδύνου είναι οι ενήλικες που ζουν σε χώρους υψηλού συγχρωτισμού, όπως τα στρατόπεδα, καθώς και τα άτομα με διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος π.χ. τα άτομα με ασπληνία. Η μηνιγγίτιδα Β είναι απρόβλεπτη νόσος και πολλές φορές γρήγορα εξελισσόμενη. Δυστυχώς, τα συμπτώματά της είναι πολύ γενικά: μπορεί να εμφανιστεί με συμπτώματα γριπώδους συνδρομής, μειωμένη όρεξη, ναυτία, εμετό, κρύα άκρα, υπνηλία, δυσκολία στην αναπνοή, αυχενική δυσκαμψία, φωτοφοβία, αιμορραγικό εξάνθημα, σύγχυση και σπασμούς.

Επιπτώσεις Ο θάνατος εξαιτίας της μηνιγγίτιδας μπορεί να επέλθει σε 24 ώρες, ενώ ο μέσος όρος εισαγωγής εφήβων με συμπτώματα μηνιγγίτιδας είναι 20-22 ώρες! Εξαιτίας της άτυπης εικόνας της μηνιγγίτιδας Β χάνεται δυστυχώς πολύτιμος χρόνος, με αποτέλεσμα 5%-10% των περιπτώσεων να είναι θανατηφόρες. Ασθενείς, όμως, που επιβιώνουν εμφανί-

στα χρωματα του διαβήτη

ζουν σε ποσοστό 10% - 20% σοβαρές νευρολογικές επιπλοκές, απώλεια ακοής, κινητικά προβλήματα, νεφρική ανεπάρκεια, ακρωτηριασμό, επιπλοκές ψυχοκινητικής ανάπτυξης (όταν μιλάμε για νεαρότερους ασθενείς). Όλα τα παραπάνω μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των νοσούντων εφήβων και παιδιών και την ποιότητα ζωής τόσο των ίδιων των ασθενών όσο και των οικογενειών τους.

Είναι τα εμβόλια ασφαλή; Πλέον είναι διαθέσιμα και στη χώρα μας δύο ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια κατά της μηνιγγίτιδας Β. Μοναδικό τους “μειονέκτημα” ότι προκαλούν πιο συχνές τοπικές αντιδράσεις σε σχέση με τα υπόλοιπα εμβόλια. Το πρώτο από αυτά, το Bexsero κυκλοφορεί στη χώρα μας από το 2013 και χορηγείται σε 37 χώρες. Πέρσι κυκλοφόρησε και στη χώρα μας και ένα δεύτερο εμβόλιο κατά της μηνιγγίτιδας. Κυκλοφορεί ήδη στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία και σε 16 ευρωπαϊκές χώρες. Οι πιο συχνές επιπλοκές από τη χορήγηση των εμβολίων είναι: ò Πόνος, ερυθρότητα, πρήξιμο

ή σκληρότητα στο σημείο του εμβολιασμού. ò Κεφαλαλγία, κόπωση, ρίγη,

διάρροια, ναυτία, πόνος στους μύες, πόνος στις αρθρώσεις.

Και τα δύο εμβόλια προκαλούν ισχυρή ανοσολογική απάντηση, σύμφωνα με κλινικές μελέτες.

Μπορούν τα εμβόλια να χορηγηθούν μαζί με άλλα εμβόλια; Το Besxero μπορεί να χορηγηθεί ταυτόχρονα, αλλά σε διαφορετικό σημείο με τα εμβόλια για Τέτανο, Διφθερίτιδα, Κοκκύτη, Αιμόφιλο Ινφλουέντσας τύπου Β, Πολιομυελίτιδας, Ηπατίτιδας Β, Πνευμονόκοκκου, Ιλαράς, Παρωτίτιδας, Ερυθράς και Ανεμοβλογιάς. Το δε Trumenba μπορεί να δοθεί ταυτόχρονα με την πλειοψηφία των εμβολίων: για Τέτανο, Διφθερίτιδα, Κοκκύτη, Αιμόφιλο Ινφλουέντσας τύπου Β, Πολιομυελίτιδας, Τετραδύναμο εμβόλιο εναντίον του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, Τετραδύναμο εμβόλιο της μηνιγγίτιδας (MenACWY), Ηπατίτιδας Β, Πνευμονόκοκκου, Ιλαράς, Παρωτίτιδας, Ερυθράς και Ανεμοβλογιάς. Δεδομένα για τη χρήση αυτών των εμβολίων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού δυστυχώς δεν υπάρχουν.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Πόσες δόσεις του εμβολίου χρειάζονται; Για το πρώτο εμβόλιο, στα βρέφη 3-5 μηνών χορηγούνται 2 δόσεις + 1 αναμνηστική δόση. Τα διαστήματα μεταξύ των δόσεων πρέπει να είναι τουλάχιστον 2 μήνες. Αναμνηστική δόση χορηγείται στην ηλικία 12-15 μηνών. Στα παιδιά 6-11 μηνών χορηγούνται 2 δόσεις + 1 αναμνηστική δόση. Τα διαστήματα μεταξύ των δόσεων πρέπει να είναι τουλάχιστον 2 μήνες. Αναμνηστική δόση χορηγείται στην ηλικία 12-23 μηνών. Στα παιδιά 12-23 μηνών συστήνονται 2 δόσεις + 1 αναμνηστική δόση του εμβολίου. Το διάστημα μεταξύ των δόσεων πρέπει να είναι τουλάχιστον 1 μήνας. Αναμνηστική δόση χορηγείται 12-23 μήνες μετά την αρχική σειρά εμβολιασμού. Σε παιδιά άνω των 2 ετών, εφήβους και νεαρούς ενήλικες συστήνονται δύο δόσεις, με ελάχιστο μεσοδιάστημα ενός μήνα μεταξύ των δόσεων. Η ανάγκη για αναμνηστική δόση δεν έχει τεκμηριωθεί. Το Trumemba χορηγείται σε μεγαλύτερα παιδιά, άνω των 10 ετών. Το δοσολογικό σχήμα περιλαμβάνει 2 δόσεις σε μεσοδιάστημα 6 μηνών ή 3 δόσεις με μεσοδιάστημα τουλάχιστον ενός μήνα μεταξύ της 1ης και της 2ης δόσης και μια 3η δόση σε απόσταση 4 μηνών από τη 2η δόση.

Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν; Το κόστος του εμβολίου παίζει σημαντικό ρόλο στο να αποφασίσει κάποια χώρα μαζικό εθνικό εμβολιασμό: Η Βρετανία ήταν η πρώτη χώρα που το 2015 αποφάσισε να συμπεριλάβει το εμβόλιο αυτό στο εμβολιαστικό πρόγραμμα των παιδιών της. Ακολούθησαν η Ιρλανδία το 2016, ενώ πιο πρόσφατα και η Ιταλία. Παρά το γεγονός ότι το εμβόλιο δεν αποζημιώνεται σε όλες τις χώρες, όλοι συμφωνούν ότι είναι χρήσιμο να χορηγείται στις εξής κατηγορίες υψηλού κινδύνου, οι οποίες είναι: 1. Τα βρέφη και τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 2 ετών. 2. Οι έφηβοι ηλικίας 15-19 χρονών. 3. Τα παιδιά που έχουν κάποιο ανοσολογικό έλλειμμα (μειωμένο αμυντικό σύστημα), όπως για παράδειγμα, ανατομική ή λειτουργική ασπληνία ή άλλες διαταραχές του ανοσοποιητικού κ.λπ. (Αυτή η τελευταία ομάδα είναι η μοναδική που έχει πάρει έγκριση για δωρεάν εμβολιασμό και στην Ελλάδα). Σε ατομικό επίπεδο, η απόφαση για τον εμβολιασμό ανήκει στον παιδίατρο και στους γονείς του παιδιού. Τα περιστατικά μηνιγγίτιδας Β στην Ελλάδα είναι περίπου 40/έτος, αριθμός πολύ μικρός για να σπείρει τον πανικό. Από τη στιγμή όμως, που έχουμε ένα εμβόλιο για μια σπάνια, βαριά και δυνητικά θανατηφόρο νόσο, γιατί να μην το εκμεταλλευτούμε; Το κόστος ίσως να είναι μεγάλο, αλλά τι αξίζει περισσότερο από την ανθρώπινη ζωή; Ελπίζουμε σύντομα το υπουργείο Υγείας να λάβει αποφάσεις με γνώμονα τη ζωή και όχι τα οικονομικά στοιχεία.

στα χρωματα του διαβήτη

GR/PHCA/0008/15

Για να νιώθουν οι άνθρωποι καλύτερα και να ζουν περισσότερο

Λ. Κηφισίας 266, 152 32 Αθήνα, Τηλ.: 210 6882100, www.gr.gsk.com

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει ο:

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΑΖΑΚΟΣ Καθηγητής Νοσηλευτικής και κοσμήτορας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας ΑΤΕΙ Θεσ/νίκης, Δ/ντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Φροντίδα στο Σακχαρώδη Διαβήτη»

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ & ΕΡΓΑΣΙΑ

Οι προκλήσεις για το άτομο με διαβήτη Η επαγγελματική αποκατάσταση αποτελεί σήμερα ένα σημαντικό πρόβλημα, ιδιαίτερα για τους νέους, οι οποίοι αναγκάζονται πολλές φορές να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για ένα καλύτερο αύριο. Το πρόβλημα της εξασφάλισης εργασίας γίνεται ακόμη πιο έντονο για τα άτομα που αντιμετωπίζουν κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας, όπως π.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης.

20 20

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

Οι διακρίσεις στις προσλήψεις για εργασία, δυστυχώς, υπάρχουν ακόμη και σήμερα και αφορούν κυρίως τον ιδιωτικό τομέα, ενώ σε κάποιες χώρες αφορούν και τομείς του δημοσίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Αμερικανική και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Μελέτης του Σακχαρώδη Διαβήτη, δίνουν πραγματική μάχη για την κατάργηση των διακρίσεων και την ίση αντιμετώπιση των ατόμων με διαβήτη, στο χώρο της εργασίας. Το 1984 η Αμερικανική Εταιρεία Μελέτης του Σακχαρώδη Διαβήτη διακήρυξε, ότι “κάθε άτομο με διαβήτη-είτε κάνει ινσουλίνη, είτε όχι- θα πρέπει να είναι κατάλληλο για οποιαδήποτε εργασία, για την οποία διαθέτει τα προσόντα”. Έτσι, η απόφαση του εργοδότη για πρόσληψη, δεν θα πρέπει να βασίζεται σε γενικεύσεις και στερεότυπα, αλλά η κάθε περίπτωση θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά. Η ικανότητα και η απόδοση κατά την εργασία δε φαίνεται να επηρεάζεται από την παρουσία του διαβήτη. Αρκετές μελέτες έχουν ασχοληθεί με το θέμα της απουσίας από την εργασία και των αναρρωτικών αδειών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτών των μελετών δεν έχει προκύψει θέμα μεγαλύτερης απουσίας στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη για λόγους υγείας. Μάλιστα, σε κάποιες εργασίες τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη απουσίαζαν λιγότερο από την εργασία τους, σε σχέση με τα άτομα χωρίς διαβήτη. Αυτό αποδόθηκε στο μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης και στην προσπάθεια που κατέβαλαν τα άτομα με διαβήτη, προκειμένου να συμβάλουν στην κατάργηση των διακρίσεων.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

χορήγησης της φαρμακευτικής αγωγής. Το αποτέλεσμα πολλές φορές είναι ένας αρρύθμιστος διαβήτης. Σε γενικές γραμμές είναι καλό τα άτομα με διαβήτη να αποφεύγουν το κυκλικό μεταβαλλόμενο ωράριο.

Η ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ (ΣΑΚΧΑΡΟ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 70 MG/DL), ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΘΕΜΑ, ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙ ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ ΤΩΝ ΓΥΡΩ ΤΟΥ, ΓΙΑΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ. Παρ’ όλα αυτά, ένα επεισόδιο σοβαρής υπογλυκαιμίας δεν αποτελεί από μόνο του αιτία για να σταματήσει να εργάζεται ένα άτομο με διαβήτη. Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια σοβαρής υπογλυκαιμίας αποτελούν ένα σοβαρό θέμα, που μπορεί να θέσει το άτομο εκτός εργασίας. Τα μόνα επαγγέλματα στα οποία για λόγους ασφαλείας θεωρούνται ακατάλληλα για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, είναι οι πιλότοι αεροσκαφών, οι δύτες και οι εργαζόμενοι σε μεγάλα ύψη. Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελεί, επίσης, η κυκλική εργασία σε βάρδιες και το μεταβαλλόμενο ωράριο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, διαταράσσεται ο φυσιολογικός ρυθμός του ύπνου, των γευμάτων και ίσως της σωματικής δραστηριότητας, επηρεάζοντας την τήρηση των ωραρίων των γευμάτων και της

στα χρωματα του διαβήτη

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να παρέχονται οι διευκολύνσεις από τον εργοδότη, έτσι ώστε να μπορούν τα άτομα με διαβήτη να κάνουν τακτικά διαλείμματα από την εργασία τους για να μετρούν το σάκχαρό τους, να κάνουν την ινσουλίνη τους ή να τρώνε όταν το έχουν ανάγκη. Θα μπορούσε για αυτόν το σκοπό να υπάρχει ένας μικρός χώρος, όπου θα υπάρχει και ένα μικρό ψυγείο για τη συντήρηση της ινσουλίνης και των snacks ή αναψυκτικών, που είναι χρήσιμα για την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας. Ας μην ξεχνούμε επίσης, ότι κάποια άτομα έχουν δυσκολία στην αναγνώριση των συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας και αυτά τα άτομα πρέπει να μετρούν το σάκχαρό τους πολύ τακτικά. Αν εμφανιστούν επιπλοκές του διαβήτη, θα πρέπει να γίνει νέα εκτίμηση της κατάστασης υγείας του ατόμου και να παρέχονται στην εργασία οι ανάλογες διευκολύνσεις. Σε περίπτωση σοβαρού βαθμού διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και προβλημάτων στην όραση, για παράδειγμα, θα πρέπει να παρέχονται υπολογιστές με μεγαλύτερη οθόνη και ειδικό πληκτρολόγιο, ενώ στην περίπτωση νευροπάθειας, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα αποφυγής της έντονης ορθοστασίας και του έντονου και επίπονου βαδίσματος. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τονιστεί η σημαντικότητα της σωστής ρύθμισης του σακχαρώδη διαβήτη, για την αποφυγή όλων αυτών των επιπλοκών και να ενισχυθεί η προσπάθεια για την κατάργηση των επαγγελματικών διακρίσεων, γιατί τα άτομα με διαβήτη, μπορούν να είναι άριστοι εργαζόμενοι.

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γράφει ο:

ΧΑΡΗΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΠΟΥΛΟΣ MMEDSCI Κλινικός Διαιτολόγος Βιολόγος, Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΩΣ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΩ ΤΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΜΕΝΑ;

στα στα χρωματα του τουδιαβήτη διαβήτη

Τα τελευταία χρόνια, διαβάζουμε ολοένα και συχνότερα ότι η δυτικού τύπου διατροφή υπολείπεται πολλών σημαντικών θρεπτικών συστατικών, κάνοντας σχεδόν επιτακτική τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής. Συμπληρώματα διατροφής έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση και τη θεραπεία και παθολογικών καταστάσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό η λήψη των συμπληρωμάτων διατροφής –το είδος και η δοσολογία τους- να γίνεται υπό την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού ή του διαιτολόγου.

ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ, ΑΛΛΑ ΩΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ.

Σύμφωνα με τον ΕΟΦ, τα συμπληρώματα διατροφής διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση τους: Στα συμπληρώματα διατροφής, που είναι διατροφικά προϊόντα, με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας και στα τρόφιμα ειδικής διατροφής, τα οποία λόγω της ειδικής σύνθεσής τους προορίζονται για ειδική διατροφή συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού.

στα χρωματα του διαβήτη

25 25

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

με τις επιταγές της Διατροφικής Πυραμίδας, με παρούσες όλες τις ομάδες των τροφίμων, σε σωστές αναλογίες και ποσότητες, παρέχουμε στον οργανισμό μας όλα τα θρεπτικά συστατικά. Τέλος, αν καταφέρουμε να συμπεριλάβουμε στη διατροφή μας κάποια ειδικά τρόφιμα που περιέχουν συγκεκριμένα συστατικά με αποδεδειγμένη θετική και ευεργετική δράση για τον οργανισμό, π.χ. αντιοξειδωτικές βιταμίνες, καλύπτουμε ακόμα περισσότερο τις διατροφικές μας ανάγκες. Άρα, μία δίαιτα με τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων μπορεί, υπό φυσιολογικές συνθήκες, να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του γενικού πληθυσμού.

Στο ερώτημα αν χρειαζόμαστε τα συμπληρώματα διατροφής, η απάντηση είναι δύσκολη. Γενικά, είναι αποδεκτό πως ένας ενήλικας καταναλώνοντας καθημερινά πέντε μικρομερίδες φρούτων και λαχανικών λαμβάνει σημαντική ποσότητα βιταμινών, ιχνοστοιχείων, φυτικών ινών, αλλά και άλλων θρεπτικών συστατικών. Ταυτόχρονα, γνωρίζουμε πως ακολουθώντας μια διατροφή σύμφωνη

στα χρωματα του διαβήτη

Ωστόσο, η τυπική «δυτική» δίαιτα συχνά παρέχει μικρότερες ποσότητες από τις απαιτούμενες σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, ενώ σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες στις ΗΠΑ φάνηκε πως μεγάλος αριθμός ατόμων λαμβάνει μικρότερες ποσότητες ασβεστίου, μαγνησίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, χαλκού και μαγγανίου, από όσες χρειάζονται. Η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής κρίνεται πολλές φορές απαραίτητη, όταν κάποιος ακολουθεί ένα υποθερμιδικό διαιτολόγιο απώλειας βάρους. H αναγκαιότητα της λήψης των συμπληρωμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία και το φύλο του ατόμου, η συνολική του διατροφή, το αν ασκείται ή όχι,

αν πάσχει από ειδικές παθολογικές καταστάσεις, αν έχει οικογενειακό ιστορικό παθήσεων κ.ά. Πολλοί καταναλωτές παίρνουν τακτικά βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής για να δυναμώσουν τον οργανισμό τους ή όταν ακολουθούν ένα πρόγραμμα αδυνατίσματος χωρίς να γνωρίζουν ότι πιθανόν λαμβάνουν περισσότερες βιταμίνες και άλλες θρεπτικές ουσίες από όσες μπορεί να ανεχθεί ο οργανισμός τους και τα καταναλώνουν συχνά σε υπερβολικές ποσότητες. Οι βασικότεροι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από μια τέτοια συμπεριφορά είναι: ο κίνδυνος από υπερδοσολογία κάποιων συστατικών, από αλληλεπίδραση με φάρμακα, από παραπλανητικές ετικέτες και προώθηση- σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, οι καταναλωτές μπορεί να παρασυρθούν σε λήψη απαγορευμένων ουσιών.

Συμπληρώματα διατροφής για τη διαχείριση του διαβήτη

ποιείται κυρίως για περιφερική νευροπάθεια και βελτιώνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με αυτήν.

Πολλά συμπληρώματα διατροφής έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του διαβήτη και των επιπλοκών του. Συγκεκριμένα, συμπληρώματα διατροφής συστήνονται για τη μείωση της γλυκόζης του αίματος, τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, τη βελτίωση της χοληστερόλης, την αντίσταση στην ινσουλίνη, τη νευροπάθεια και την πρόληψη άλλων επιπλοκών σχετικών με το διαβήτη. Τα πιο συνηθισμένα συμπληρώματα διατροφής για τα άτομα με διαβήτη είναι:

Χρώμιο: Οι ασθενείς με διαβήτη μπορεί να παρουσιάζουν έλλειψη χρωμίου. Το χρώμιο είναι ένα στοιχείο που παρέχει όφελος για το διαβήτη τύπου 2 και τη ρύθμιση της γλυκόζης.

Άλφα-λιποϊκό οξύ: Συνήθως αναφέρεται ως ALA. Είναι ένα αντιοξειδωτικό που βοηθά το σώμα να μετατρέψει την ενέργεια σε τροφή. Σε αντίθεση με τα περισσότερα διαιτητικά συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται στο διαβήτη, η ALA χρησιμο-

Κανέλα: Η κανέλα χρησιμοποιείται ευρέως από τους ασθενείς τόσο για το διαβήτη όσο και για την υπερλιπιδαιμία. Αρκετές μελέτες και μετα-αναλύσεις έχουν δείξει, ότι 1-6 γρ. κανέλας Κεϋλάνης την ημέρα, συμβάλλει στη μείωση της γλυκόζης στο αίμα νηστείας και των λιπιδίων. Η κανέλα είναι γενικά ασφαλής όταν χρησιμοποιείται από το στόμα, οι υψηλές δόσεις της ωστόσο ενέχουν κίνδυνο ηπατικής βλάβης, λόγω των υψηλών επιπέδων κουμαρίνης.

στα χρωματα του διαβήτη

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Προβιοτικά: Πρόσφατες μετα-αναλύσεις έχουν αξιολογήσει τα οφέλη των προβιοτικών στο διαβήτη τύπου 2. Τα προβιοτικά που φαίνεται να έχουν όφελος στο διαβήτη είναι τα Bifidobacterium breve, B longum, Lactobacillus acidophilus, L bulgaricus, L casei, L rhamnosus και L σπορογενών. Μελέτες έχουν δείξει, ότι τα προβιοτικά βελτιώνουν τη γλυκόζη αίματος νηστείας, την αντίσταση στην ινσουλίνη και περιορίζουν τις πιθανότητες αύξησης του σωματικού βάρους. Β Βιταμίνες: Πολλές βιταμίνες Β χρησιμοποιούνται στο διαβήτη τύπου 2, συμπεριλαμβανομένης της θειαμίνης (Β1), της πυριδοξίνης (Β6), της βιοτίνης, του φολικού οξέος (Β9) και της κοβαλαμίνης (Β12). Η θειαμίνη χρησιμοποιείται συνήθως για τη νευ-

στα χρωματα του διαβήτη

ροπάθεια που σχετίζεται με το διαβήτη, καθώς έχει βρεθεί ότι πολλά άτομα με νευροπάθεια έχουν ανεπάρκεια θειαμίνης. Οι ασθενείς με διαβήτη έχουν επίσης χαμηλότερα επίπεδα της δραστικής μορφής της πυριδοξίνης. Η παρατεταμένη χρήση μετφορμίνης προκαλεί δυσαπορρόφηση της κοβαλαμίνης, η οποία έχει συσχετιστεί με μειωμένη γνωστική λειτουργία σε ασθενείς με διαβήτη. Τέλος, έχει αποδειχθεί ότι το φολικό οξύ συμβάλλει στη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου και της αντίστασης στην ινσουλίνη. Βιταμίνη D: Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με διαβήτη τύπου 2, πιθανότατα λόγω της εναπόθεσης βιταμίνης D στο λίπος, όπου γίνεται λιγότερο βιοδιαθέσιμη. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D οδηγεί

σε μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη. Κλινικές δοκιμές με συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2. Όταν λαμβάνεται από ασθενείς με μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη και διαβήτη τύπου 2, η βιταμίνη D μπορεί να βελτιώσει την έκκριση ινσουλίνης και την ανοχή της γλυκόζης, με αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων της A1C.

Συμβουλευτική για συμπληρώματα διατροφής Τα συμπληρώματα διατροφής καταναλώνονται συνήθως από ασθενείς με διαβήτη για την καλύτερη διαχείριση της κατάστασής τους. Τα περισσότερα συμπληρώματα δεν διαθέτουν επαρκή κλινικά δε-

δομένα για να υποστηρίξουν τη χρήση τους στο διαβήτη τύπου 2, αλλά γενικά, οι κίνδυνοι για την ασφάλειά τους δεν είναι σημαντικοί. Οι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται για κλινικές ενδείξεις ή για την έλλειψή τους όταν αναζητούν συμπληρώματα διατροφής για τη διαχείριση του διαβήτη και θα πρέπει να αξιολογούνται τυχόν πιθανές αλληλεπιδράσεις φαρμάκων με υπάρχουσα θεραπεία. Επιπλέον, οι ασθενείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται στη θέση της συνταγογραφικής θεραπείας για τη διαχείριση του διαβήτη, αλλά ως συμπλήρωμα στη συνταγογραφούμενη θεραπεία. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να τα παίρνουν μετά από οδηγία γιατρού ή διαιτολόγου. Πηγές 1. Papaspurou M, Laschou VC, Partsiopoulou P, et al. Fears and health needs of patients with diabetes: a qualitative research in rural population. Med Arch. 2015;69(3):190-195. 2. American Diabetes Association. Herbs, supplements and alternative medicines. www. diabetes.org/living-with-diabetes/treatment-and-care/medication/ other-treatments/herbs-supplements-and-alternative-medicines/. Accessed September 1, 2018. 3. Campbell AP. Diabetes and dietary supplements. Clin Diabetes. 2010;28(1):35-39. Valdés-Ramos R, Laura GLA, Elina MCB, Donaji BAA. Vitamins and type 2 diabetes mellitus. Endocr Metab Disord Drug Targets. 2015;15:54-63. 4. U.S. Food & Drug Administration. Dietary supplements—how to report a problem. www.fda.gov/Food/DietarySupplements/ReportAdverseEvent/. Accessed July 13, 2018.

στα χρωματα του διαβήτη

29 29

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

∆ΙΑΒΗΤΗΣ: ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ

πάνω άπο

Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια. Αποτελεί κύρια αιτία απώλειας όρασης, ακρωτηριασµού, καρδιαγγειακής νόσου, νεφρικής ανεπάρκειας και πρόωρου θανάτου. Μάθε πώς θα τον προλάβεις στο www.worlddiabetesday.org/prevent 30#WorldDiabetesDay x στα χρωματα του διαβήτη

50%

των περιπτώσεων µε διαβήτη τύπου 2 µπορούν να προληφθούν

Όταν η διάγνωση του διαβήτη χτυπήσει την πόρτα μιας οικογένειας, πολλά αλλάζουν. Ένας στους 4 ανθρώπους αισθάνεται αγωνία ή φόβο όταν κάποιο μέλος της οικογένειάς τους διαγνωστεί με διαβήτη. Ωστόσο, η οικογένεια μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο και στο στάδιο πριν τη διάγνωση: Στην αναγνώριση των προειδοποιητικών σημαδιών και των συμπτωμάτων του διαβήτη, που θα οδηγήσει στην έγκαιρη επίσκεψη στο γιατρό. Έρευνα που πραγματοποίησε το 2018 η Παγκόσμια Ομοσπονδία για το Σακχαρώδη Διαβήτη (International Diabetes Federation - IDF) έδειξε, ότι πολλοί γονείς δυσκολεύονται να εντοπίσουν εγκαίρως ούτε τα πρώιμα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 (που είναι κατά κανόνα πιο "θορυβώδης") - 1 στους 3 μάλιστα δεν καταφέρνουν να τα εντοπίσουν καθόλου! Κάπως έτσι, η IDF αποφάσισε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά να θέσει στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Ημέρας το Διαβήτη & την Οικογένεια, με κεντρικό μήνυμα για φέτος "Μάθε τα σημάδια και τα συμπτώματα του διαβήτη- Προστάτεψε τον εαυτό σου και την οικογένειά σου". Τα παγκόσμια στατιστικά είναι συντριπτικά: ενώ 1 στους 11 ανθρώπους στον κόσμο έχει διαβήτη, οι μισοί παραμένουν αδιάγνωστοι! Τα κύρια συμπτώματα του διαβήτη (τα οποία σημειωτέον μπορεί να απουσιάζουν ή να είναι πολύ ήπια στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνουν: υπερβολική δίψα, συχνοουρία, έλλειψη ενέργειας, θολή όραση, αργή επούλωση τραυμάτων, μουδιάσματα στα χέρια ή στα πόδια). Ο ρόλος της οικογένειας δεν περιορίζεται όμως στην πρόληψη και στην έγκαιρη διάγνωση- επεκτείνεται και στην αποτελεσματική διαχείριση της νόσου και των συναισθηματικών προβλημάτων που προκαλεί. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη και η αποτελεσματική διαχείρισή του μπορεί να προλάβει σοβαρά προβλήματα υγείας και αναπηρίες (όπως απώλεια όρασης, ακρωτηριασμό, προβλήματα στα αγγεία, στην καρδιά, στα νεφρά, στα νεύρα και στα δόντια). Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ο διαβήτης είναι η κύρια αιτία καρδιαγγειακής νόσου, απώλειας της όρασης, νεφρικής ανεπάρκειας και ακρωτηριασμού στα κάτω άκρα. Η διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης, της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης σε φυσιολογικά επίπεδα, μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση και σε πολλές περιπτώσεις να προλάβει τις επιπλοκές του διαβήτη.

Τώρα μπορείς κι εσύ να αξιολογήσεις τις γνώσεις σου για τον διαβήτη, στη σελίδα http://discoverdiabetes.idf.org Προλάβετε το διαβήτη αλλάζοντας τις συνήθειές σας! Μελέτες σε μεγάλους πληθυσμούς από τις ΗΠΑ, τη Φινλανδία, την Κίνα, την Ινδία και την Ιαπωνία, έχουν άλλωστε αποδείξει ότι οι αλλαγές του τρόπου ζωής (ένα υγιές σωματικό βάρος και η μέτρια σωματική δραστηριότητα) μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2, ακόμη και σε άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισής του. Για αυτό και η Παγκόσμια Ομοσπονδία για το Σακχαρώδη Διαβήτη συστήνει φυσική άσκηση τουλάχιστον 3-4 φορές την εβδομάδα, για 30-45 λεπτά τη φορά, για όλη την οικογένεια.

στα στα χρωματα χρωματα του τουδιαβήτη διαβήτη

31 31

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Γράφει ο:

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΕΛΙΔΩΝΗΣ Συντονιστής Διευθυντής Α' Παθ. Τμήματος & Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΠ «Τζάνειο», Πρόεδρος Ε.ΚΟ.ΜΕ.Ν.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΒΑΣΙΚΟ ΣΤΗΡΙΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι αναμφισβήτητα η πιο απειλητική μεταβολική μάστιγα της εποχής μας, το χρόνιο νόσημα με πρωταγωνιστική αξία για την κοινωνική και ατομική υγεία μας, που η ανάπτυξή του λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις.

την ίδια ώρα που οι δαπάνες για νοσηλεία/θεραπείες ξεπέρασαν τα 727 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με υπολογισμούς, το 12-15% του συνολικού προϋπολογισμού για την υγεία αφιερώνεται στη διαχείριση και στην αντιμετώπιση του διαβήτη.

Τα δεδομένα και τα στοιχεία είναι καταλυτικά: Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 425 εκατομμύρια άτομα έχουν διαβήτη. Την ίδια ώρα οι προοπτικές για τον αριθμό των ατόμων με διαβήτη στο μέλλον είναι ιδιαιτέρως ζοφερές. Σε μόλις μια δεκαετία, τα άτομα με διαβήτη θα ξεπεράσουν τα 522 εκατομμύρια (αύξηση 25%).

Ο διαβήτης, έτσι, καθίσταται η αναμφισβήτητη μεταβολική απειλή για τον ασθενή, την οικογένεια, την κοινωνία. Ο ρόλος της οικογένειας σε όλη αυτήν τη διαδρομή της νόσου είναι κομβικός και αποφασιστικός. Και στις δύο μεγάλες κατηγορίες διαβήτη: Στο ΣΔ1 και στο ΣΔ2.

Έτσι, καθίσταται σαφές το τεράστιο κοινωνικό, οικογενειακό και ατομικό πρόβλημα του διαβήτη. Όχι μόνο εξαιτίας της επιδημικής αύξησής του, αλλά και εξαιτίας των συχνών, ποικίλων και ιδιαίτερα σημαντικών χρόνιων επιπλοκών με τις οποίες σχετίζεται και συνδυάζεται ο διαβήτης. Επιπλοκές, οι οποίες μόνο το 2017 προκάλεσαν 4 εκατομμύρια θανάτους (στοιχεία IDF),

στα χρωματα του διαβήτη

Στο ΣΔ1, η εντυπωσιακή και θορυβώδης εμφάνιση του ΣΔ1 σε κάποιο μέλος της οικογένειας προκαλεί αρχικά απίστευτη αναστάτωση και άγχος στον ασθενή, αλλά και σε όλη την οικογένεια. Νέες, καθημερινές υποχρεώσεις προκύπτουν: ινσουλινοθεραπεία, αυτοπαρακολούθηση και μετρήσεις καθημερινές του σακχάρου, ωράρια προσεκτικής υγιεινής διατροφής, κ.λπ. Χάρη στο Διαδίκτυο, όλη η

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΠΟ 425 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΠΟ ∆ΙΑΒΗΤΗ Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια. Αποτελεί κύρια αιτία απώλειας όρασης, ακρωτηριασµού, καρδιαγγειακής νόσου, νεφρικής ανεπάρκειας και πρόωρου θανάτου.

κάθε

δευτορόλεπτα κάποιος άνθρωπος κάπου στον κόσµο πεθαίνει, λόγω του διαβήτη.

1 στα 3 άτοµα µε διαβήτη θα εµφανίσουν κάποιου είδους απώλεια της όρασης στη διάρκεια της ζωής τους.

C M

Τα άτοµα µε διαβήτη έχουν 3 φορές πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο

M Y C Y C M Y K

Η νεφρική ανεπάρκεια είναι 10 φορές πιο συχνή στα άτοµα µε διαβήτη

Κάθε 30 δευτερόλεπτα, ένας άνθρωπος κάπου στον κόσµο ακρωτηριάζεται, εξαιτίας του διαβήτη.

Ο διαβήτης είναι µία σοβαρή κατάσταση, αλλά µε τη σωστή διαχείριση, οι επιπτώσεις του µπορούν δραστικά να περιοριστούν. Μάθε πώς www.worlddiabetesday.org/manage #WorldDiabetesDay

οικογένεια μαθαίνει αμέσως για τις επιπλοκές του διαβήτη και τις προκλητικές μελλοντικές απειλές - γεγονός που διαταράσσει σημαντικά το ψυχολογικό status του ασθενούς. Ο ρόλος της οικογένειας είναι αναμφισβήτητα κομβικός σε αυτήν τη φάση: η οικογένεια καλείται να υποστηρίξει το άτομο με ΣΔ1, να του δείξει ενσυναίσθηση, να το βοηθήσει στην υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις μιας χαλαρωτικής οικογενειακής ατμόσφαιρας. Ενδιαφέροντα είναι τα δεδομένα από μελέτη του IDF (μελέτη σε 7.000 άτομα) που δείχνουν ότι 4 στους 5 γονείς έχουν ή λανθασμένη ή μη αξιολόγηση των προειδοποιητικών εκδηλώσεων του ΣΔ1 στο παιδί τους (υπερβολική δίψα, μεγάλη και συχνή ούρηση, αδυναμία, διαταραχή όρασης κ.λπ.). Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν την ανάγκη εκπαίδευσης και ενημέρωσης της κοινωνίας για να καταστεί δυνατή η έγκαιρη αναγνώριση και διάγνωση της νόσου, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό. Ιδιαίτερα σημαντική είναι επίσης και η υποστήριξη του ατόμου με ΣΔ2 από την οικογένεια σε όλη τη διαδρομή της νόσου. Από τη φάση της πρόληψης του ΣΔ, στη φάση του αδιάγνωστου ΣΔ, μετά στη φάση του γνωστού πλέον διαβήτη και τέλος, στη φάση των ποικίλων χρόνιων επιπλοκών του.

στα χρωματα του διαβήτη

33 33

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Πρόληψη Στην πρόληψη, η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή στην οικογένεια, η οικογενειακή υιοθέτηση αυξημένης σωματικής δραστηριότητας και ενός υγιεινού χαλαρωτικού οικογενειακού κλίματος, συμβάλλει τα μέγιστα στην πρόληψη του ΣΔ. Μεγάλες μελέτες έχουν τεκμηριώσει την ευεργετική επίδραση όλων των παραπάνω –έως και 60% μείωση κινδύνου εμφάνισης ΣΔ2– της παρέμβασης και της τροποποίησης των όρων ζωής (lifestyle παρέμβαση). Στη φάση του αδιάγνωστου διαβήτη, κατάσταση πολύ συχνή, καθώς ένα στα δύο άτομα με διαβήτη είναι αδιάγνωστα, η οικογενειακή γνώση των συμπτωμάτων και σημείων του διαβήτη θα βοηθήσει και πάλι στην έγκαιρη διάγνωσή του. Μία έγκαιρη διάγνωση που είναι κρίσιμης σημασίας για το άτομο με διαβήτη, καθώς σήμερα είναι απολύτως τεκμηριωμένο ότι η πρώιμη διάγνωση και η συνακόλουθη ρύθμιση του διαβήτη αποτρέπει την εγκατάσταση των χρόνιων επιπλοκών σε βάθος χρόνου. Στη φάση του γνωστού πλέον διαβήτη είτε είναι ΣΔ1, είτε ΣΔ2 και πάλι καθοριστικός είναι ο ρόλος της οικογενειακής υποστήριξης. Η ρύθμιση του ατόμου με διαβήτη απαιτεί καθημερινή αγωγή, παρακολούθηση, υγιεινές συνθήκες ζωής και διαβίωσης και συνεχή εκπαίδευση. Η οικογένεια, ως φωλέα υποστήριξης αλλά και γνώσης, έχει βαρύνουσα συμμετοχή στη συνολικά θετική ή μη προσπάθεια του ατόμου με διαβήτη. Θα πρέπει έτσι να διασφαλίζονται όλες οι προϋποθέσεις εκπαίδευσης και γνώσης των μελών της οικογένειας στις διάφορες εκπαιδευτικές πτυχές του διαβήτη, ώστε να μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες υποστηρικτικές υπηρεσίες στον αγαπημένο ή στην αγαπημένη τους που έχει ΣΔ. Και βέβαια, οι επαγγελματίες υγείας – γιατροί, νοσηλευτές, διαιτολόγοι, ψυχολόγοι κ.λπ.- θα πρέπει

στα χρωματα του διαβήτη

να βοηθήσουν στην επιχείρηση γνώσης του διαβήτη αλλά και στη δομημένη συναισθηματική υποστήριξη της οικογένειας προς το άτομο με διαβήτη. Στη φάση του αρρύθμιστου διαβήτη με τις πολλές συνυπάρχουσες χρόνιες επιπλοκές, η συμβολή της οικογενειακής υποστήριξης είναι ακόμη πιο καθοριστική: Στη συστηματική αυτοπαρακολούθηση του σακχάρου από το άτομο με ΣΔ –κλειδί για τη ρύθμιση στην ορθή και συνεχή τήρηση της αγωγής που έχει δοθεί για την αντιμετώπιση των επιπλοκών, στη συναισθηματική ασφάλεια του ασθενούς που αποτελεί εφαλτήριο για την επιτυχή διαχείριση των επώδυνων επιπλοκών του διαβήτη. Μελέτες έχουν δείξει, ότι η οικογενειακή υποστήριξη συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση των εκβάσεων υγείας και των συνεπειών των επιπλοκών του ατόμου με ΣΔ. Όμως τα δεδομένα δείχνουν ότι μόνο ένα στα τέσσερα μέλη της οικογένειας έχει πρόσβαση σε προγράμματα εκπαίδευσης για το ΣΔ και τις επιπλοκές του. Αυτή η αναλογία πρέπει να βελτιωθεί και η γνώση της οικογένειας του ατόμου με ΣΔ να ενισχυθεί με τις προσπάθειες όλων και κυρίως των λειτουργών της υγείας και της πολιτείας. Η οικογένεια κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι το βασικό στήριγμα για το άτομο με ΣΔ, η δημιουργική βάση για την επιτυχή ρύθμιση και διαχείριση των θεμάτων του διαβήτη. Για αυτούς τους λόγους, το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας για το ΣΔ για το 2019, όπως προσδιορίσθηκε από την Παγκόσμια Οργάνωση για το ΣΔ – International Diabetes Federation (IDF) – είναι «Η οικογένεια και ο διαβήτης». Η IDF αναδεικνύει με την επιλογή αυτή στο μέγιστο βαθμό το ρόλο και τη σημασία της οικογένειας στην πρόληψη, φροντίδα, αγωγή και εκπαίδευση του ατόμου με διαβήτη. Ένας ρόλος κρίσιμος, δημιουργικός και τελικά αναντικατάστατος.

ΜΕΤΡΗΣΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ

425 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ AΝΘΡΩΠΟΙ ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΠΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ1

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 ΚΑΤΑ 25%5

ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 24

66,7% ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΖΕΙ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ1

ΜΕΤΡΗΣΕ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΣΟΥ*

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΑΥΞΑΝΕΙ 20 ΦΟΡΕΣ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 23

ΕΩΣ ΚΑΙ 80% ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΠΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΟΙ1

Η ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 24

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΟΥ 50%2

*Συμβουλεύσου τον ιατρό σου για να σε καθοδηγήσει σχετικά με τα μέτρα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του σακχαρώδη διαβήτη.

Το παρόν κείμενο επιμελήθηκε το ιατρικό τμήμα της Novo Nordisk Ελλάς Ε.Π.Ε. και βασίζεται στις αναφερόμενες πηγές, με την επισήμανση ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα αντίστοιχα Ελληνικά δεδομένα. Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας. Για οποιαδήποτε ιατρική συμβουλή, σας παρακαλούμε να απευθυνθείτε στον ιατρό σας.

GR19DI00008

1. International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas. 8th edn. 2017.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Γράφει η:

ΑΘΑΝΑΣΙΑ Κ. ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ Επιμελήτρια Α’, MSc, PhD, Α΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο, Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά

EASD 2019

ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε και εφέτος το Πανευρωπαικό Συνέδριο Διαβήτη (European Association for the Study of Diabetes EASD 2019 Annual Meeting) στη Βαρκελώνη, όπου ανακοινώθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες εργασίες, καθώς και τα αποτελέσματα μεγάλων πολυκεντρικών μελετών που αφορούσαν τις νεότερες αντιδιαβητικές αγωγές.

στα χρωματα του διαβήτη

Συγκεκριμένα, ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα αποτελέσματα της μελέτης DAPA HF, η πρώτη παρουσίαση της οποίας έγινε στο European College of Cardiology (ESC) Congress 2019. Στη μελέτη συμμετείχαν 4.744 ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ) και μειωμένο κλάσμα εξώθησης (New York Heart Association τάξης II με IV). Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν μείωση του κινδύνου επιδείνωσης της ΚΑ κατά 30%, των νοσηλειών λόγω ΚΑ κατά 30% και του καρδιαγγειακού θανάτου κατά 18%. Ο σχολιασμός που έγινε από τους συγγραφείς της μελέτης στο EASD αφορούσε στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν μη διαβητικοί και συνεπώς προκύπτουν πολλαπλά οφέλη από τη χορήγηση της δαπαγλιφλοζίνης στους ασθενείς με ΚΑ ανεξάρτητα από την παρουσία διαβήτη. Αλλά και στα άτομα με διαβήτη τα αποτελέσματα της χορήγησης της δαπαγλιφλοζίνης στις εκβάσεις που αφορούσαν την ΚΑ, καθώς και τον καρδιαγγειακό θάνατο ήταν ανάλογα. Ελπιδοφόρα ήταν τα αποτελέσματα της μελέτης Trials of Imeglimin for Efficacy and Safety (TIMES), που αφορούσε ένα καινοτόμο φάρμακο την ιμεγλιμίνη. Η ιμεγλιμίνη δρα στο επίπεδο του μιτοχονδρίου αυξάνοντας την έκκριση ινσουλίνης αλλά και την ευαισθησία στην ινσουλίνη των σκελετικών μυών. Η ιμεγλιμίνη έδειξε ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα σε μελέτες φάσης 2 και 3 σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και σε υποπληθυσμούς ασθενών με διαβήτη, όπως είναι οι ηλικιωμένοι ασθενείς και οι ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου στη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης ήταν η ίδια όταν χορηγήθηκε τόσο ως μονοθεραπεία όσο και σε συνδυασμό. Όσον αφορά τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα μελέτης που έδειξε ότι η χρήση της συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (real-time continuous glucose monitoring, rtCGM) συμβάλλει στη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου τόσο στα άτομα που χρησιμοποιούν αντλία ινσουλίνης όσο και στα άτομα που ακολουθούν σχήμα πολλαπλών ενέσεων. Συγκεκριμένα, η συνεχής καταγραφή γλυκόζης αύξησε τον χρόνο

που οι ασθενείς βρίσκονταν εντός γλυκαιμικού στόχου και, το σημαντικότερο, μείωσε τον αριθμό των υπογλυκαιμικών επεισοδίων. Μάλιστα, η έννοια του χρόνου εντός στόχου αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία και τείνει να αντικαταστήσει τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη στα άτομα που χρησιμοποιούν τη συνεχή καταγραφή. Σε άλλη μελέτη, διάρκειας 16 εβδομάδων, που αφορούσε υπέρβαρους/ παχύσαρκους ασθενείς, βρέθηκε ότι η χορτοφαγική δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά προκαλεί μεταβολή στο εντερικό μικροβίωμα με αποτέλεσμα τη μείωση του σωματικού βάρους (κατά 5,8 κιλά) και τη βελτίωση της ευαισθησίας των ιστών στην ινσουλίνη. Φαίνεται, λοιπόν, ότι το εντερικό μικροβίωμα κατέχει βασικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού και παρεμβάσεις που στόχο έχουν τη μεταβολή του θα αποτελέσουν το επίκεντρο της θεραπείας του διαβήτη τα επόμενα χρόνια. Τέλος, στο EASD ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης VERIFY, που ενδεχομένως να αλλάξουν τις υπάρχουσες κατευθυντήριες οδηγίες. Συγκεκριμένα, σε ασθενείς με πρωτοδιάγνωση διαβήτη και επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης μεταξύ 6,5% και 7,5%, οι ασθενείς που έλαβαν εξαρχής συνδυασμένη θεραπεία με μετφορμίνη και αναστολέα DPP-4 (στη μελέτη χρησιμοποιήθηκε η βιλνταγλιπτίνη) ήταν λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν δευτερογενή αστοχία όσον αφορά στο γλυκαιμικό έλεγχο, σε σύγκριση με τους ασθενείς που έλαβαν μονοθεραπεία σε μία περίοδο παρακολούθησης 5 ετών. Βλέπουμε δηλαδή, ότι η χορήγηση συνδυασμού αντιδιαβητικών φαρμάκων ήδη από τη διάγνωση του διαβήτη συμβάλλει στη μεταβολική μνήμη και στη διατήρηση του μακροχρόνιου γλυκαιμικού ελέγχου. Συνοψίζοντας, φαίνεται ότι νέα δεδομένα έρχονται να προστεθούν στη θεραπευτική διαχείριση των ασθενών με διαβήτη και αφορούν είτε νέες ευεργετικές δράσεις των αντιδιαβητικών αγωγών που ήδη διαθέτουμε, είτε νέες κατηγορίες με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα, στοχεύοντας σε διαφορετικούς παθογενετικούς μηχανισμούς.

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΥΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΘΕΛΩ ΝΑ ΦΕΡΩ ΜΙΑ

θετική

αλλαγή

ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΗ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

Σ Τ Η

Ν Ε Κ Τ Α Ρ Ι Α

Κ Α Ρ Α Κ Ω Σ Τ Α

Έγινε γνωστός το 1999, όταν το απροετοίμαστο να δεχθεί τα άτομα με αναπηρία ελληνικό κράτος παρ’ ολίγο να του στερήσει το δικαίωμα να κρατήσει την ελληνική σημαία ως σημαιοφόρος, αν και ήταν αριστούχος της τάξης του. Σήμερα, ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος είναι πια ψυχίατρος και σεξολόγος, ενώ στις πρόσφατες ευρωεκλογές κατήγαγε μια σαρωτική νίκη, κόβοντας το νήμα ως ο πρώτος σε σταυρούς Ευρωβουλευτής. Είναι, επίσης, Πρόεδρος του Οργανισμού Ανεξάρτητης Διαβίωσης Ελλάδας i-living. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος είναι ένας άνθρωπος –σύμβολο, ένας πραγματικός μαχητής που έχει καταφέρει να συντρίψει τις προκαταλήψεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία.

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Εκλεγήκατε πρώτος σε σταυρούς Ευρωβουλευτής. Ποιοι είναι οι στόχοι και οι προτεραιότητές σας από αυτή τη θέση; Μετά από 3 μήνες από το πέρας των εκλογών, ο αρχικός ενθουσιασμός και η χαρά που ένιωσα με αυτό το μεγάλο αποτέλεσμα έχει μείνει πίσω και αυτό που υπάρχει τώρα είναι η αίσθηση της ευθύνης και η εντολή της δουλειάς που μου ανέθεσαν οι συμπολίτες μου. Σηκώσαμε λοιπόν μανίκια οι συνεργάτες μου τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Βρυξέλλες, αναζητώντας με υπευθυνότητα πολιτικές, οι οποίες προοδευτικά θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό των Ελλήνων και των υπολοίπων Ευρωπαίων πολιτών. Η πολιτική μου στάση δεν εξυπηρετεί αμιγώς τα ελληνικά ζητήματα, αλλά διαμορφώνει συνολικά τις νέες συνθήκες και προοπτικές για όλους τους Ευρωπαίους. Ήδη από τις επιτροπές που βρίσκομαι έχω θέσει ερωτήσεις στους αντίστοιχους Ευρωπαίους επιτρόπους, έχω θέσει τροπολογίες σε υπό διαμόρφωση νομοθεσίες, έχω έρθει σε επαφή με ξένους διπλωμάτες τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Βρυξέλλες για ελληνικά ζητήματα και γενικά έχω μια έντονη κινητικότητα, γιατί θέλω να φέρω μια θετική αλλαγή από τη θέση που βρίσκομαι. Και για να μιλήσω πιο ουσιαστικά, νέα εκπαιδευτικά εργαλεία, όπως η ενίσχυση της on-line εκπαίδευσης και η προνομιακή αντιμετώπιση των περιφερειών που δέχονται ασύμμετρα κύματα μεταναστών και προσφύγων, είναι μερικά από τα θέματα που έχω επεξεργαστεί αυτήν την περίοδο.

στα χρωματα του διαβήτη

Πόσο μακρινός είναι για τη χώρα μας ο στόχος της ανεξάρτητης διαβίωσης; Έχουμε ήδη καθυστερήσει κάποιες δεκαετίες ως χώρα όσον αφορά την Ανεξάρτητη Διαβίωση, άρα εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να τεθεί από κανέναν ως μακροπρόθεσμος στόχος. Είναι κάτι που έπρεπε να είχε γίνει χτες, εφόσον η Ελληνική Βουλή το ψήφισε το 2012 στη Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ. Υπάρχει στην ατζέντα της σημερινής κυβέρνησης και αισιοδοξώ πως το θέμα είναι πλέον μόνο διαδικαστικό και θα δούμε άμεσα σχετικές θεσμοθετήσεις που θα βάλουν σε εφαρμογή συστήματα Ανεξάρτητης Διαβίωσης.

Ποια είναι η αποστολή του οργανισμού i-living; Είναι ξεκάθαρο πιστεύω από το όνομα του Οργανισμού Ανεξάρτητης Διαβίωσης Ελλάδας i-living, ο λόγος της ίδρυσης είναι η διάδοση κι η θεσμοθέτηση της Ανεξάρτητης Διαβίωσης στη χώρα μας. Ένας στόχος που έχει τέσσερις άξονες επίτευξης που πρέπει να προωθούμε παράλληλα. Χρειάζεται να ενημερώνουμε την ευρύτερη κοινωνία για το δικαίωμα των ανάπηρων στην Ανεξάρτητη Διαβίωση, να διαδίδουμε και να εκπαιδεύουμε τους ίδιους τους ανάπηρους πάνω στις αρχές που διέπουν την Ανεξάρτητη Διαβίωση, να κάνουμε επαφές, να ενημερώνουμε και να συνεργαζόμαστε με το επίσημο ελληνικό κράτος και τους εμπλεκόμενους κρατικούς φορείς για την άμεση επίτευξη του βέλτιστου συστήματος Ανεξάρτητης Διαβίωσης. Τέλος, να αντλούμε πληροφορίες και να συνεργαζόμαστε με τους

αντίστοιχους ευρωπαϊκούς οργανισμούς Ανεξάρτητης Διαβίωσης, αλλά και με κάθε ελληνικό οργανισμό ανάπηρων που ενδιαφέρεται για το θέμα.

Ως νέος επιστήμονας βλέπετε πολλούς συναδέλφους και συνομήλικούς σας να φεύγουν στο εξωτερικό. Τι θα μπορούσε να γίνει για να ανακοπεί το brain drain; Μου αρέσει να είμαι αισιόδοξος και θέλω να δημιουργώ ένα θετικό αφήγημα σε κάθε δύσκολη πραγματικότητα. Είναι αλήθεια πως από την αρχή τις οικονομικής ύφεσης περίπου 500.000 νέοι έφυγαν στο εξωτερικό. Αυτή όμως την ιστορία πρέπει να σταματήσουμε να την επαναλαμβάνουμε και να ξεκινήσουμε να μιλάμε για το brain gain. Και πρώτο βήμα για να γίνει αυτό είναι να αλλάξει η νοοτροπία ότι τίποτα δεν αλλάζει στην Ελλάδα. Έχουμε πολύ καλές δεξαμενές και έμψυχο υλικό για να δημιουργήσουμε θαύματα. Αυτό που λείπει είναι η οργάνωση, αλλά και η ικανότητα να εργαστούμε ομαδικά. Θεωρώ, ότι η μεγαλύτερη επένδυση που μπορούμε να κάνουμε για να ενισχυθεί αυτή η επιστροφή νέων είναι η επένδυση στην ερευνητική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα, καθώς και η ανάπτυξη της ψηφιακής πολιτικής, ώστε να καταφέρουμε να γίνουμε πρωτοπόροι σε αυτόν τον τομέα. Η νέα κυβέρνηση έχει δείξει πως αυτό το μέλλον το έχει δει και το κάνει πραγματικότητα από σήμερα.

Η Ψυχιατρική πώς μπήκε στη ζωή σας; Από μικρός είχα μια έφεση στο να μπορώ να καταλαβαίνω τους ανθρώπους. Μπαίνοντας λοιπόν στην Ιατρική ήρθε

σχεδόν αυτόματα η επιλογή της ειδικότητας που τελικά θα διάλεγα στο μέλλον. Αυτή η έφεση οριοθετήθηκε, απέκτησε επιστημονική υπόσταση και έγινε η καλύτερη βάση, ώστε ακόμα και σήμερα, μετά από 6 μήνες που έχω αφήσει τη θέση του επιμελητή Β΄ από το Αττικό Νοσοκομείο όπου δούλευα, να έχω τους ασθενείς μου οι οποίοι ζητάνε την ιατρική μου συμβουλή.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΚΑΛΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΕΜΨΥΧΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΘΑΥΜΑΤΑ. ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΛΕΙΠΕΙ ΕΊΝΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΕΡΓΑΣΤΟΥΜΕ ΟΜΑΔΙΚΑ. στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ "DIABETES CHALLENGE" ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ, ΑΦΟΥ ΜΕ ΓΡΗΓΟΡΟ ΚΑΙ ΕΞΥΠΝΟ ΤΡΟΠΟ ΔΕΙΧΝΕΙ ΟΤΙ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. ΜΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΑΝ ΓΙΝΕΙ ΣΩΣΤΑ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. Ξέρετε αυτό είναι μια μεγάλη ανταμοιβή, γιατί στο τέλος της ημέρας ξέρεις ότι έχεις κάνει κάτι καλό σε μερικούς ανθρώπους και έχεις βοηθήσει έστω και λίγο (ή και πολύ) να βελτιωθεί η καθημερινότητά τους. Με αυτό το σκεπτικό έθεσα υποψηφιότητα. Αυτό το καλό που πιστεύω πως μπορώ να κάνω, θέλω να το κάνω με διαφορετικό τρόπο για πολλούς συμπολίτες μου. Βέβαια, από την θέση που κατέχω τώρα χρειάζεται μια διαφορετική, πιο πολύπλοκη, αλλά και πιο προσεκτική προσέγγιση για να φτάσεις στο αποτέλεσμα που επιθυμείς και πάλι δεν ξέρεις αν θα πετύχεις τον στόχο σου.

Μιλήστε μας για την ψυχική υγεία στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης. Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα υψηλότερα συστήματα διαχείρισης της ψυχικής υγείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το πρόβλημα βρίσκεται στην υποστελέχωση των μονάδων και όχι στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Οι περισσότεροι που εμπλέκονται με την ψυχική υγεία στην Ελλάδα έχουν μια εξαιρετική υπευθυνότητα απέναντι στους θεραπευόμενους που έχουν ανάγκη υποστήριξης. Και αυτό δεν το λέω εγώ, αλλά πρόσφατες μετρήσεις που έχουν γίνει και αποτυπώνουν αυτό το αποτέλεσμα.

στα χρωματα του διαβήτη

Σίγουρα αυτό που χρειάζεται είναι να ενισχυθεί περισσότερα ο πυλώνας της υγείας σε εθνικό επίπεδο και να ενισχυθούν οι κατ' οίκον υπηρεσίες υγείας. Ένα πολύ καλό βήμα έγινε με την πρόσφατη ανακοίνωση από τον υπουργό Εσωτερικών κ. Θεοδωρικάκο, ότι η "βοήθεια στο σπίτι" όχι μόνο δεν θα καταργηθεί, αλλά θα ενισχυθεί η λειτουργία της.

Ενθουσιαστήκατε όταν ενημερωθήκατε για την εκστρατεία "diabetes challenge". Tι θεωρείτε ξεχωριστό σε σχέση με αυτήν την καμπάνια; Πραγματικά, η εκστρατεία "diabetes challenge" αποτελεί μια πολύ καινοτόμο πρωτοβουλία, αφού με γρήγορο και έξυπνο τρόπο δείχνει ότι ο έλεγχος και η πρόληψη του αυξημένου σακχάρου στο αίμα αποτελεί μια απλή διαδικασία. Μια διαδικασία που αν γίνει σωστά, μπορεί να προλάβει πολλές αρνητικές επιπτώσεις. Επιπτώσεις όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο, γιατί τα οικονομικά οφέλη από την πρόληψη αυτής της ασθένειας που χτυπάει σε διαφορετικά επίπεδα την ανθρώπινη υγεία είναι μεγάλα. Ανταποκρίθηκα με χαρά στην πρόσκληση, για να δείξω ότι είναι τόσο απλό, αλλά και αναγκαίο για όλους.

Θα λάβετε μέρος; Φυσικά και θα λάβω μέρος και καλώ τους πάντες να ευαισθητοποιηθούν.

Diabetes CHALLENGE project #metrisoukiesy

ΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΠΡΟΦΥΛΑΞΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

Τι είναι; Πρόκειται για μια ηλεκτρονική καμπάνια της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας «Με Οδηγό το Διαβήτη», που θα υλοποιηθεί μέσα από τα social media και επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την απήχησή τους –ιδίως στις νεαρές ηλικίες– προκειμένου να περάσει σε μικρούς και μεγάλους το μήνυμα της πρόληψης. Όλα θα ξεκινήσουν από τη βιντεοσκόπηση σημαντικών ανθρώπων της τέχνης, της τηλεόρασης, της πολιτικής και του αθλητισμού, οι οποίοι θα μετρούν το σάκχαρό τους. Οι celebrities (ενδεικτικά: Γιώργος Καπουτζίδης, Μαίρη Συνατσάκη, Νάντια Μπουλέ, Δημήτρης Χρονόπουλος, Χριστίνα Κοντοβά, Πάνος Ιωαννίδης), θα ανεβάζουν στη συνέχεια το σχετικό βίντεο στους προσωπικούς τους λογαριασμούς με hashtag #metrisoukiesy και θα προσκαλούν κάποιον άλλο διάσημο να πάει στο φαρμακείο της γειτονιάς του και να κάνει το ίδιο. Στόχος αυτής της καμπάνιας είναι να «χρησιμοποιήσει» αυτή τη σημαντική επιρροή για να «περάσει» ένα σημαντικό μήνυμα για την υγεία. Αυτό της προληπτικής μέτρησης και της πρόληψης του διαβήτη, όπως επίσης και της σημασίας του εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού αλλά και ιδιαίτερα των ατόμων με διαβήτη, καθώς είναι πιο επιρρεπή στην εμφάνιση λοιμώξεων. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αφορά σήμερα πάνω από εννιακόσιες χιλιάδες διαγνωσμένους ανθρώπους στη χώρα μας και περίπου τριακόσιες χιλιάδες αδιάγνωστους. Δυστυχώς, ο επιπολασμός της νόσου υπολογίζεται στο 4%, δείχνοντας με το νούμερο αυτό σταθερά αυξητικές τάσεις, κυρίως στις νεότερες ηλικίες, σύμφωνα με μελέτες που γίνονται συστηματικά από τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς. Aπώτερος στόχος της καμπάνιας είναι η έγκαιρη διάγνωση νέων περιστατικών διαβήτη.

Τo μήνυμα H νόσος του Σακχαρώδους Διαβήτη δεν έχει ηλικία και φύλο, ούτε επιλέγει με βάση την εθνικότητα ή την οικονομική και οικογενειακή κατάσταση.

Ο ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΡΑΤΣΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ! Εσύ, δεν θα μετρηθείς;

#metrisoukiesy Ευχαριστούμε θερμά τον χρυσό χορηγό της Καμπάνιας, την εταιρεία ASCENSIA DIABETES CARE HELLAS S.A., καθώς και τη χορηγό εταιρεία PFIZER HELLAS AE.

Χ Ρ Ω Μ ΑΤ Ι Σ Τ Ε Σ ...ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΠΡΌΛΗΨΗ, ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΈΡΩΣΗ ΚΑΤΆ ΤΗΣ ΝΌΣΟΥ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΏΔΟΥΣ ΔΙΑΒΉΤΗ

ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΘΕΤΙΚΑ | ΤΡΩΩ ΥΓΙΕΙΝΑ | ΑΘΛΟΥΜΑΙ ΣΥΧΝΑ

Η 5η Πανελλαδική Εκστρατεία Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης «Με Οδηγό το Διαβήτη 2019» ταξίδεψε στα νησιά του Αργοσαρωνικού

Με «σημαία» το σύνθημα «Ρύθμισε το Διαβήτη σου, Προστάτεψε την Καρδιά σου, Ενημερώσου για τη σημασία του εμβολιασμού», η Πανελλαδική Εκστρατεία Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης για τη νόσο του Σακχαρώδους Διαβήτη ταξίδεψε για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά και φέτος αγκυροβόλησε στα λιμάνια των νησιών του Αργοσαρωνικού. Το εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό συνάντησε τους κατοίκους της Σαλαμίνας, των Μεθάνων, της Ύδρας, των Σπετσών, του Πόρου, του Αγκιστρίου και της Αίγινας, τους ενημέρωσε, τους ευαισθητοποίησε και τους εκπαίδευσε για τη νόσο του Σακχαρώδους Διαβήτη μέσω ομιλιών και έντυπου υλικού, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποίησε δωρεάν εξετάσεις με στόχο τη διάγνωση περιστατικών, τα οποία μέχρι και σήμερα έχουν παραμείνει αδιάγνωστα. Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων που πραγματοποιήθηκαν σε κατοίκους των νησιών του Αργοσαρωνικού διαπιστώθηκε ότι ένα μεγάλο ποσοστό παρουσίασε αυξημένες τιμές σακχάρου, γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (αρρύθμιστα περιστατικά), καθώς εντοπίστηκαν περιστατικά με έλκη άκρου ποδός. Αξίζει να σημειωθεί, ότι σε δείγμα 650 ατόμων εντοπίστηκαν 15 άτομα που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη χωρίς να το γνωρίζουν. Επιπλέον, στους εξεταζόμενους που στα κάτω άκρα εμφάνιζαν έλκη, η κλινική εικόνα ήταν ανησυχητική. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, σε δείγμα 60 ατόμων που εξετάστηκαν, τα 4 περιστατικά έχρηζαν άμεσης παρακολούθησης, ενώ στα υπόλοιπα 56 δεν είχε πραγματοποιηθεί καθαρισμός των μη βιώσιμων ιστών και καμία προσπάθεια αποφόρτισης της περιοχής του έλκους. Η 5η Πανελλαδική Εκστρατεία Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης για τη νόσο του Σακχαρώδους Διαβήτη πραγματοποιήθηκε από τις 26 Σεπτεμβρίου 2019 έως τις 2 Οκτωβρίου 2019 και σε αυήν έλαβαν μέρος εξαίρετοι ιατροί και επιστήμονες. Συγκεκριμένα οι: - κος Ελευθέριος Δ. Στυλιανέλλης, Ειδικός Ποδολόγος, DIP, F.H.C., ειδικευθείς στο Διαβητικό Πόδι. - Δρ. Χαραλαμπία Λιναρδή, MD, MSc, Phd, Επιστημονικά και Διοικητικά Υπεύθυνη Οφθαλμολογικής Κλινικής «Ευαγγελισμού» και Μέλος του ΔΣ Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας. - κα Ευρυδίκη Τριπόδικα, Παθολόγος – Διαβητολόγος. - κα Ευαγγελία Τσαπατσάρη, Πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Κοινωνιολόγων, Κοινωνιολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Μέλος τWου Επιστημονικού Συμβουλίου του Ελληνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων &amp; Προαγωγής της Υγείας. Η 5η Πανελλαδική Εκστρατεία Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης «Με Οδηγό το Διαβήτη 2019» τέλεσε Υπό την Αιγίδα του Ελληνικού Κολλεγίου Μεταβολικών Νοσημάτων (Ε.ΚΟ.ΜΕ.Ν.) και της Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού (ΕΜΕΔΙΠ). Η 5η Πανελλαδική Εκστρατεία Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης «Με Οδηγό τον Διαβήτη 2019» πραγματοποιήθηκε με τη Χορηγία της εταιρείας PFIZER HELLAS ΑΕ (www.pfizer.gr) και την υποστήριξη των εταιρειών ASCENSIA DIABETES CARE HELLAS S.A. (www.diabetes.ascensia.gr), INTERAMERICAN (www.intermerican.gr), της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και Γυναικολογίας emBIO medical center (www.eliasgatos.gr) και της BIOSKIN (www.bioskin.gr). Χορηγοί Επικοινωνίας της 5ης Πανελλαδικής Εκστρατείας Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης είναι οι: www.aiginanews.gr, Κοινωνική, www.koinoniki.gr, salamina-press.blogspot.gr, www.saronicmagazine.gr

Χ Ρ Ω Μ ΑΤ Ι Σ Τ Ε Σ ...ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Το Magic Diabetes Bus θα "ξαναφέρει" τα Χριστούγεννα στην Αθήνα Πότε;

στα χρωματα του διαβήτη

από 15/12 έως 20/12/2019

Για 2η συνεχή χρονιά, το MAGIC DIABETES BUS θα κυκλοφορήσει στους δρόμους της Αθήνας και θα ενημερώσει μικρούς και μεγάλους για το διαβήτη και τον εμβολιασμό. Από τις 15 έως και τις 20 Δεκεμβρίου 2019, το Diabetes Magic Bus της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Με Οδηγό το Διαβήτη», θα κάνει 6 στάσεις, σε 6 διαφορετικές πλατείες της Αττικής και θα προσκαλέσει τους μικρούς του φίλους και τους γονείς τους σε ένα μαγικό ταξίδι. Η μαγική διαδρομή του Diabetes Magic Bus θα πραγματοποιηθεί από τις ΧΟΡΗΓΟΥΣ εταιρείες: PFIZER HELLAS ΑΕ, EURODIET MED, BARILLA HELLAS AE, ΟΜΙΛΟ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΣΕΤΗ (ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ Unipharma & InterMed) και με την υποστήριξη της εταιρείας ASCENSIA DIABETES CARE HELLAS S.A.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ 18-24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Η εβδομάδα 18-24 Νοεμβρίου είναι εβδομάδα ευαισθητοποίησης για τη χρήση των αντιβιοτικών. Για μία ακόμη φορά φέτος, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων θα επιχειρήσει με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα να ευαισθητοποιήσει πολίτες και ειδικούς (γιατρούς, νοσηλευτές, φαρμακοποιούς, αγρότες, κτηνιάτρους) στην ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών. Η κατάχρηση των αντιβιοτικών και η ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών έχει σημαντικό κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Κάθε χρόνο, περίπου 33.000 άνθρωποι πεθαίνουν από βακτήρια ανθετικά στα αντιβιοτικά - σχεδόν όσοι πεθαίνουν από τη γρίπη, τη φυματίωση και το HIV μαζί. Μόλις 90 χρόνια από την ανακάλυψη των πρώτων αντιβιοτικών, κινδυνεύουμε να φτάσουμε στο "τέλος" της αποτελεσματικότητάς τους. Η υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών και η κακή τους χρήση (π.χ. κακή δοσολογία) ενθαρρύνει την εμφάνιση ανθεκτικών βακτηρίων. H χώρα μας μάλιστα, μαζί με την Ιταλία και την Πορτογαλία αντιμετωπίζει οξύτατο πρόβλημα μικροβιακής αντοχής. Είμαστε πρώτοι στη χρήση αντιβιοτικών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με τη λήψη αντιβιοτικών για λοιμώξεις που οφείλονται σε ιούς, δίνουμε την ευκαιρία σε μικρόβια που φιλοξενούνται στο σώμα μας και αποτελούν τις λεγόμενες φυσιολογικές χλωρίδες μας, να αναπτύξουν κώδικες αντοχής στα χορηγούμενα αντιβιοτικά. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΟΣΑ μέχρι το 2050, οι τρεις αυτές χώρες θα έχουν τους περισσότερους θανάτους εξαιτίας της μικροβιακής αντοχής μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Ένα πρόβλημα που αναδεικνύεται όχι μόνο σε απειλή για τη δημόσια υγεία, αλλά και σε βόμβα στα θεμέλια των συστημάτων υγείας, καθώς συνεπάγεται μακροχρόνιες νοσηλείες και επιπλοκές, ιδίως για τους άνω των 65 ετών και τα παιδιά κάτω του έτους. Έχει υπολογιστεί, ότι η μικροβιακή αντοχή κοστίζει στα συστήματα υγείας της Ε.Ε. 1,5 δισ. ευρώ το χρόνο! Γι΄ αυτό και το μήνυμα που θέλει να περάσει η φετινή εβδομάδα είναι η αναζήτηση τρόπων για να διατηρήσουμε τα αντιβιοτικά αποτελεσματικά - εξού και το hashtag #KeepAntibioticsWorking.

50 50

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

Γνω ρί ...τ α για αντ ζετ τη ιβι ε

ότι ...

οτι μώ κ ξ να Το εων, ντιμε ά είν αντ τ π ώ ου μα, π αι χ ι στη βιοτικ προ ιση β ημικέ 2. γρί ό δε σβά ακτη ς ου ...η λλ πη, ν ρ σ κ α στη στη πρόκ ουν ιακώ ίες π τάχ ν τ μει ε ρ ο β ι 3. η ν α και ου χο ρογ ται ωμ ση ...η ό ν ν χ ρ έ α α ί ν τ η δ ντιβ ιδα βοη θρώπ χι ιογ ηγού καθ ανάπ ρ ι ι ντ ε θ ή ο α ν ν τ ι ή ο τ στι στη σει οφ στά υξη οργ ών λ αι κότ ικών ν είλ σ δ ο α ω υ τ α ητά οδ ν τα σ τίτι ο κρ νισ ισημ ονται χερή τοχής δα. του ηγεί υολ μό; 4. σ α τ ς –μ των όγη ; ντι ε αν ην ...τ α κότ α αα κρο πρό ερα θεκτικ ντιμε μικρο ντι π ρόθ τ ληψ βιο β ά π ώ ί ροβ βα ω π εσμ η τ τικά Συχ λήμ κτήρ ιση τ ν στα αων ν Δ ω ά ι Ε ατα α κ ν λ μια ιώσ αντ Νθ ακο α ο ε δημ ι α ιβ ι ερα ων αλλ ιογε ύγε ; όσι ποτ μώξε ιοτικ πεύ ν ω ε ά α μικ ά είν ής λ ται, ό λ ν ουν ςυ τι τ ροβ αι λ οίμ γεί εί ένα που ο ω ά α ας; ύτε ιακ από ή λ θος: τ ξη να αντι βοη βιο οίμ αα μ θού η τικ ωξ ά νσ η. ντιβιο ν εξε ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ την λιχ χορη τικ θ ά γ ε ί σ ούν Συμβουλευθείτε τον φαρμακοποιό ΔΕΝΗΜΕΡΑ προ ε μι ται ώ σας: υπάρχουν και άλλα φάρμακα ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ λαμ κρο στε που μπορούν να ανακουφίσουν τα ΜΙΑβ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ άνο βιακή ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ συμπτώματά σας. - ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ υνΕΝΩΣΗΣ μια

Αντιβιοτικά.

Συμβουλευθείτε τον φαρμακοποιό σας: υπάρχουν και άλλα φάρμακα που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματά σας.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΗΜΕΡΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ

ΜΙΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ 18-24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Γράφει η:

ΕΛΕΝΗ ΓΙΑΜΑΡΕΛΛΟΥ Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α., Δ/ντρια Α’ Παθολογικής-Λοιμωξιολογικής Κλινικής Nοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, Ακαδημαϊκός της Academia Europae

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΉ ΑΝΤΟΧΉ

MΠΟΡOYΜΕ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠIΣΟΥΜΕ; Από το 2008, με πρωτοβουλία του ECDC (European Center for Disease Control and Prevention) στην Στοκχόλμη καθιερώθηκε η «Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά». Αντιπροσώπευε για τις Ευρωπαϊκές χώρες την εναρκτήρια ημέρα της προσπάθειας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών της Ευρώπης για την καταπολέμηση της αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά, που συνιστά μια αληθινή μάστιγα. Από το 2015 επεκτάθηκε με πρόταση του Π.Ο.Υ. σε «Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά». Για τη φετινή χρονιά, η σημαντική αυτή εβδομάδα αφορά στις 13 έως 19 Νοεμβρίου. Γιατί λοιπόν έχει παγκόσμια σημασία αυτή η εβδομάδα;

στα χρωματα του διαβήτη

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ΟΤΙ Η ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΣΥΝΙΣΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟ ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ 18-24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα αντιβιοτικά, μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις για την ανθρωπότητα, έσωσαν και εξακολουθούν να σώζουν από λοιμώξεις εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές. Όμως ως πότε θα είναι δραστικά και σωτήρια; Ποιος είναι εκείνος που τους στερεί τη θαυματουργική τους δύναμη; Φαίνεται πως είμαστε όλοι εμείς, οι ιατροί του χθες και του σήμερα και του αύριο! Πώς και γιατί; Μόλις δύο χρόνια μετά την ανακάλυψη της πενικιλλίνης από τον Fleming περιγράφηκαν οι τρεις πρώτες β-λακταμάσες, ένζυμα που αδρανοποιούσαν την πενικιλλίνη! Το 1960 δημοσιεύονται τα πρώτα στελέχη κολοβακτηριδίου ανθεκτικά στην αμπικιλλίνη και το 1980 νοσοκομειακά στελέχη Κλεμπσιέλλας, Ψευδομονάδας και Κολοβακτηριδίου ανθεκτικά στις κεφαλοσπορίνες τρίτης γενεάς, ως αποτέλεσμα παραγωγής λακταμασών ευρέος φάσματος (ESBL). Τα ανθεκτικά αυτά στελέχη έγιναν αφορμή η φαρμακοβιομηχανία να προχωρήσει γρήγορα στη σύνθεση και στην ανακάλυψη νέων δραστικών στα ανθεκτικά στελέχη ομάδων

στα χρωματα του διαβήτη

αντιβιοτικών, όπως οι καρβαπενέμες, με απότοκο όμως και πάλι –με την πάροδο του χρόνου- την υπερκατανάλωσή τους. Δυστυχώς, από το 2000 αρχίζει ο αιώνας των καρβαπενεμασών με την απομόνωση σε νοσοκομείο της Ν. Υόρκης του πρώτου στελέχους Klebsiella pneumoniae που παρήγαγε καρβαπενεμάση και αδρανοποιούσε τις καρβαπενέμες, ώστε το στέλεχος αυτό να είναι ανθεκτικό σε κάθε διαθέσιμο αντιβιοτικό. Τι συμβαίνει όμως στη χώρα μας; Επίσημα δεδομένα από το Ελληνικό Σύστημα Επιτήρησης της Μικροβιακής Αντοχής (Whonet) επιβεβαιώνουν τη συνεχή αύξηση της αντοχής στις καρβαπενέμες. Έτσι, το 2017 για τα τρία συχνότερα Ελληνικά νοσοκομειακά, πολυανθεκτικά βακτήρια η μέση αντοχή έφθασε 60% στα τμήματα και 88% στη ΜΕΘ με αντίστοιχες τιμές για τα στελέχη Acinetobacter baumannii 89% έως 98%, Pseudomonas aeruginosa 29% έως 53% και Klebsiella pneumoniae 56% έως 90%! Κάπως έτσι, η χώρα μας αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης στην πολυανθεκτική Κλεμπσιέλλα!

Δυστυχώς, σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές του ECDC, η Ελλάδα κατέχει όχι μόνον την υψηλότερη αντοχή των νοσοκομειακών Gram-αρνητικών βακτηρίων (δηλαδή της Κλεμπσιέλλας, του Ασινετομπάκτερ και της Ψευδομονάδας) στις καρβαπενέμες στην Ευρώπη, αλλά και συγχρόνως την υψηλότερη κατανάλωση αντιβιοτικών, κυρίως μεροπενέμης και πιπερακιλλίνης/ταζομπακτάμης. Έτσι αναγκαστήκαμε εμείς οι Έλληνες ιατροί μετά το 2000 να «ξανα-ανακαλύψουμε» την κολιστίνη, ένα ξεχασμένο αντιβιοτικό της δεκαετίας 1950-1960, που στην κυριολεξία έσωσε και εξακολουθεί να σώζει χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, στη χώρα μας και όχι μόνον! Όμως και η υπερκατανάλωση της κολιστίνης οδήγησε γρήγορα στην ανάπτυξη αντοχής από τα βακτήρια - πάλι με ελληνικά πρωτεία! Σε μελέτη που οργάνωσε το ECDC το 2016-17 με τη συμμετοχή 1.753 νοσοκομείων οξέων περιστατικών από 29 χώρες της EU/EEA, το 30,1% (15,9 – 55,6%) των ασθενών είχε λάβει αντιβιοτικά με πρωτεία για τη χώρα μας (55.6%) και ακολουθεί η Ισπανία (46,3%), η Κύπρος (45,8%), η Ιταλία (44,5%) και η Βουλγαρία (45,2%). Συγχρόνως, σε τεκμηριωμένες μελέτες από δεδομένα του δικτύου EARS-Net του 2015 περιγράφονται στην Ευρώπη 671.689 λοιμώξεις από πολυανθεκτικά βακτήρια, στις οποίες αποδίδονται 33.110 θάνατοι. Ο αριθμός αντιστοιχεί στο σύνολο των επιβατών εκατό αεροπλάνων μεσαίου μεγέθους. Πόσο θα μας «σόκαρε» η είδηση της συντριβής τόσο πολλών αεροπλάνων μέσα σε έναν χρόνο; Γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο με τις απώλειες εξαιτίας της μικροβιακής αντοχής, που παγκοσμίως φτάνουν τις 700.000; Γιατί όλοι μας δεν συνειδητοποιούμε πόσο ολέθρια μπορούν να αποδειχθούν τα λάθη που κά-

νουμε σε σχέση με την κατανάλωση των αντιβιοτικών; Η Ελλάδα είναι δεύτερη στη λίστα των αρνητικών επιδόσεων: 18.472 περιστατικά και 1.626 θάνατοι ετησίως, με πρώτη την Ιταλία: 201.584 περιστατικά και 10.762 θάνατοι ετησίως. Τι σχέση έχει όμως η υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών με την ανάπτυξη αντοχής; Φαίνεται ότι όσο ευρύτερου φάσματος είναι ένα αντιβιοτικό, τόσο ευκολότερα επιλέγει ανθεκτικά στελέχη, είτε γιατί προϋπάρχουν και κρύβονται στην πληθώρα των ευαίσθητων, είτε διότι «αφυπνίζεται» η κρυμμένη παρουσία τους στα πλαίσια της άμυνας των μικροβίων. Γιατί; Είναι ευνόητο ότι το αντιβιοτικό που χορηγείται θα πρέπει να είναι δραστικό στην εστία της λοίμωξης, δυστυχώς όμως είναι δραστικό και σε μεγάλο ποσοστό των μικροβίων των «φυσιολογικών μας χλωρίδων», σκοτώνοντάς τα. Την ίδια ώρα, για να καλυφθεί το οικολογικό κενό που δημιουργείται, πολλαπλασιάζονται οι εναπομείναντες ανθεκτικοί κλώνοι, αντικαθιστώντας τους ευαίσθητους. Αν ληφθεί λοιπόν υπόψη ότι οι βακτηριακές λοιμώξεις είναι κατά κανόνα ενδογενείς, δηλαδή προκαλούνται από τα ίδια τα μικρόβια των φυσιολογικών μας χλωρίδων όταν αυτά βρουν την ευκαιρία (π.χ. πνευμονία από εισρόφηση, περιτονίτιδα από ρήξη εντέρου), είναι επόμενο η οποιαδήποτε επόμενη λοίμωξη να προκληθεί από ανθεκτικά βακτήρια. Είναι όμως θαυμαστό το γεγονός ότι αν σταματήσει το «ράπισμα» των χλωρίδων μας με αντιβιοτικά τουλάχιστον για ένα 3μηνο6μηνο, οι ανθεκτικοί κλώνοι θα εξαφανιστούν και θα επικρατήσουν οι ευαίσθητοι στα αντιβιοτικά μικροβιακοί πληθυσμοί, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αντιβιοτικών και της ανάπτυξης αντοχής, όπως

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ 18-24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, ΑΦΙΕΡΩΜΑ

και την ιατρική μας ευθύνη όταν συνταγογραφούμε αντιβιοτικά «για του λόγου το ασφαλές».

Τρίτο βήμα είναι η χρήση δοκιμασιών ταχείας διάγνωσης του αιτίου της λοίμωξης από τα Μικροβιολογικά Εργαστήρια.

Είναι όμως παρήγορο το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα που έχει ανακοινωθεί επισήμως το «Τέλος των Αντιβιοτικών», αφού καμία καινούργια ομάδα αντιμικροβιακών δραστικών στα πολυανθεκτικά βακτήρια δεν έχει περιγραφεί την τελευταία 7ετία, είναι δυνατόν να διασωθούν τα αντιβιοτικά. Υπάρχει λοιπόν λύση; Φαίνεται πως «ναι»- αρκεί να ακολουθήσουμε τα παρακάτω βήματα:

Αυτό το πακέτο δράσεων μπορεί να έχει τεράστια αποτελέσματα, όπως αποδεικνύεται από την έρευνα του ΟΟΣΑ: θα μπορούσε να προλάβει 47.000 θανάτους ετησίως – 20.083 στις ΗΠΑ, 8.896 στην Ιταλία, 4.222 στη Γαλλία, 1.977 στην Πολωνία, 1.663 στη Βρετανία και 1.207 στην Ελλάδα! Το ερώτημα όμως του «ποιος εποπτεύει την εφαρμογή για τα τρία αυτά βήματα», τουλάχιστο στη χώρα μας, περιμένει απάντηση!

Πρώτο βήμα είναι η ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών που αφορά στην επιλογή του σωστού αντιβιοτικού (έπειτα από καλλιέργειες), στη σωστή δοσολογία και διάρκεια θεραπείας, μέσω της εφαρμογής «Antibiotic Stewardship» στα νοσοκομεία μας και στην κοινότητα, που ερμηνεύεται ως η «Επιτήρηση της Ορθολογικής Χρήσης των Αντιβιοτικών». Στη χώρα μας, η τακτική αυτή έχει εγκριθεί από την πολιτεία (ΦΕΚ 388/18-2/2014) απαιτώντας την οργάνωση σε κάθε νοσοκομείο ολιγομελούς Ειδικής Ομάδας Επιτήρησης της Κατανάλωσης και της Ορθής Χρήσης των Αντιβιοτικών (ΟΕΚΟΧΑ) που θα επιτηρεί με αυστηρότητα την συνταγογράφησή τους. Για την κοινότητα, η χορήγηση αντιβιοτικών θα πρέπει να γίνεται από τα φαρμακεία μόνον με συνταγή, όπως και η εφαρμογή του Strep test, ώστε να αποκλείονται οι ιογενείς φαρυγγοαμυγδαλίτιδες και επομένως, η άσκοπη συνταγογραφία των αντιβιοτικών! Δεύτερο βήμα είναι η πρόληψη των λοιμώξεων μέσω της σωστής εφαρμογή των «Μέτρων Επαφής» που αφορά αυστηρή εφαρμογή της «Υγιεινής των Χεριών» πριν και μετά από οποιαδήποτε επαφή με τους ασθενείς και το άψυχο περιβάλλον τους, ώστε με την επαφή να μην μεταφέρονται τα ανθεκτικά μικρόβια μεταξύ των ασθενών.

στα χρωματα του διαβήτη

Για του λόγου το ασφαλές, αξίζει να αναφερθεί μια αμερικανική μετα-ανάλυση του 2017, στην οποία περιλήφθησαν 32 μελέτες με 9.056.241 ασθενο-ημέρες. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, η αυστηρή εφαρμογή ενός προγράμματος επιτήρησης των αντιβιοτικών μείωσε τις λοιμώξεις από πολυανθεκτικά βακτήρια κατά 51%! Δεν υπάρχει λοιπόν αμφιβολία, ότι η μικροβιακή αντοχή συνιστά για τον σύγχρονο κόσμο το σοβαρότερο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Ξεχνώντας λοιπόν την ευθύνη της πολιτείας, τι θα γίνει αν εμείς αδιαφορήσουμε ξεχνώντας την προσωπική μας ευθύνη; Άγγλοι ειδήμονες έχουν προβλέψει ότι το 2050 θα πεθαίνουν κάθε χρόνο από πολυανθεκτικά βακτήρια 10 εκατομμύρια άνθρωποι. Τι γίνεται όμως σήμερα; Σήμερα κάθε 3 δευτερόλεπτα πεθαίνει ένας ασθενής σε παγκόσμια κλίμακα από πολυανθεκτικά βακτήρια. Πόσοι θα πεθαίνουν την αυριανή ημέρα; Φαίνεται ότι εξαρτάται από εμάς τους ιατρούς του σήμερα και του αύριο, από τους ίδιους τους Έλληνες πολίτες, αλλά και την ελληνική πολιτεία. Βεβαία εξάρτηση, αν αναλογιστεί κανείς ότι το παγκόσμιο πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής, έχει πλέον ενταχθεί στη σφαίρα της Ιατρικής Ηθικής.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει ο:

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΛΕΠΟΥΡΑΣ Παθολόγος - Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής - Διαβητολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

ΔΥΟ ΥΠΟΥΛΟΙ ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΟΙ Το πάγκρεας είναι ένας αδένας με μέγεθος περίπου 15 εκατοστά, ξεκινά περίπου μία παλάμη κάτω από το δεξιό υποχόνδριο, εκτεινόμενο ως τα 2/3 της κοιλιάς. Απελευθερώνει (εκκρίνει) ορμόνες (συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης), για να βοηθήσει το σώμα μας να επεξεργαστεί όχι μόνο τη ζάχαρη, αλλά γενικότερα τα τρόφιμα που τρώμε. Παράγει και πεπτικά ένζυμα για να βοηθήσει το σώμα μας να αφομοιώσει τα τρόφιμα. Ο καρκίνος του παγκρέατος δεν είναι σπάνιος και δυστυχώς, όταν διαγιγνώσκεται είναι ήδη ανεγχείρητος στο 90% των περιπτώσεων, αφού σπάνια διαγιγνώσκεται σε αρχικά στάδια. Η δε εξέλιξή του, ως ανεγχείρητος, με τις υπάρχουσες θεραπείες, είναι τραγική, ενώ πολύ συχνά εξαπλώνεται ταχέως και στα κοντινά όργανα. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου εκτιμά ότι, ανά έτος περισσότεροι από 53.000 άνθρωποι θα διαγνωστούν με καρκίνο του παγκρέατος.

στα χρωματα του διαβήτη

Πρόληψη Για τα άτομα με παγκρεατικές κύστεις ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παγκρέατος, μερικά βήματα εξέτασης ενδέχεται να βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση του προβλήματος. Ένα σημάδι του καρκίνου του παγκρέατος είναι ο διαβήτης, ειδικά όταν εμφανίζεται με απώλεια βάρους, ίκτερο ή πόνο στην άνω κοιλιακή χώρα που εξαπλώνεται στην πλάτη. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2018 υποδηλώνεται, ότι ο διαβήτης με καθυστερημένη έναρξη μπορεί να είναι ένα πρώιμο σημάδι και ένας πιθανός χρήσιμος δείκτης του καρκίνου του παγκρέατος, οδηγώντας τους γιατρούς σε μια πρώιμη παρέμβαση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη ίαση ή τουλάχιστον σε καλύτερη πρόγνωση της νόσου. Η τέχνη του προληπτικού ελέγχου (check-up) μαζί με σωστή συνεργασία ιατρού-ασθενούς μπορεί πραγματικά να σώσει ζωές.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (CHECKUP) ΜΑΖΙ ΜΕ ΣΩΣΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΙΑΤΡΟΥΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΝΑ ΣΩΣΕΙ ΖΩΕΣ

Αυτός ο καρκίνος αγαπά ηλικίες άνω των 40 ετών. Κινδυνεύουν περισσότερο οι καπνιστές, οι παχύσαρκοι, όσοι κάνουν υπερκατανάλωση αλκοόλ και αυτοί που έχουν ιστορικό χρόνιας παγκρεατίτιδος. Αυτοί επίσης που έχουν διαβήτη για χρόνια, ηλικία μεγαλύτερη των 65 ετών και έναν ή περισσότερους από τους προηγούμενους παράγοντες. Μια μεγάλη μελέτη κατέδειξε ότι ο συνδυασμός καπνίσματος, μακροχρόνιου διαβήτη και κακής διατροφής αυξάνει εκθετικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος από όσο τον αυξάνει καθένας από αυτούς τους παράγοντες μόνος του.

στα χρωματα του διαβήτη

59 59

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Τέλος, κινδυνεύουν περισσότερο όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παγκρέατος ή οικογενειακό ιστορικό γενετικών συνδρόμων που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου, συμπεριλαμβανομένης της μετάλλαξης του γονιδίου BRCA2, του συνδρόμου Lynch και του συνδρόμου οικογενειακού άτυπου μοριακού κακοήθους μελανώματος (FAMMM).

Ποια συμπτώματα πρέπει να μας ανησυχήσουν; Τα σημάδια και τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος συχνά δεν εμφανίζονται μέχρι να προχωρήσει η νόσος. Μπορούν να περιλαμβάνουν: ò Χρόνιο πόνο στην άνω κοιλιακή χώρα,

κυρίως δεξιά που αντανακλά στην πλάτη. ò Απώλεια της όρεξης ή απώλεια βάρους. ò Κατάθλιψη και επίμονη κόπωση. ò Νεοεμφανιζόμενη, ξαφνικά και χωρίς προφανή αιτία (π.χ. εμπύρετος κατάσταση, έκτακτη λήψη άλλης θεραπείας κ.λπ.) απορρύθμιση καλά ρυθμισμένου σακχαρώδη διαβήτη. ò Θρόμβοι αίματος (θρομβοφιλία). ò Κούραση, ανεξήγητη απώλεια βάρους. ò Κιτρίνισμα του δέρματος και των λευκών των ματιών (ίκτερος).

Πώς σχηματίζεται ο καρκίνος του παγκρέατος; Ο καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα στο πάγκρεας αναπτύξουν μεταλλάξεις στο DNA τους. Αυτές οι μεταλλάξεις αναγκάζουν τα κύτταρα να αναπτυχθούν ανεξέλεγκτα και να συνεχίσουν να ζουν. Αυτά τα συσσωρευμένα κύτταρα μπορούν να σχηματίσουν έναν όγκο.

στα χρωματα του διαβήτη

Ο συνηθέστερος παγκρεατικός καρκίνος αρχίζει στα κύτταρα που εκκρίνουν πεπτικά ένζυμα (εξωκρινής μοίρα του παγκρέατος). Αυτός ο τύπος καρκίνου ονομάζεται παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα ή παγκρεατικός εξωκρινής καρκίνος. Σπάνια, ο καρκίνος μπορεί να σχηματιστεί στα κύτταρα που παράγουν ορμόνες ή στα νευροενδοκρινικά κύτταρα του παγκρέατος. Αυτοί οι τύποι καρκίνου ονομάζονται όγκοι κυττάρων νησιδίων, παγκρεατικός ενδοκρινικός καρκίνος και παγκρεατικοί νευροενδοκρινικοί όγκοι. Πολλές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν αυτά τα συμπτώματα, οπότε ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει για αυτές τις καταστάσεις, καθώς και το αν ανήκετε ή όχι στις ομάδες υψηλού κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος.

Διαγνωστικός προληπτικός έλεγχος Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος περιλαμβάνουν το υπερηχογράφημα (πολύ χαμηλή διαγνωστική αξία, ιδίως στα αρχικά στάδια), αξονική τομογραφία (CT), την απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) και ορισμένες φορές, τη σαρωτική τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET). Ο ενδοσκοπικός υπερηχογράφος (EUS) χρησιμοποιεί μια συσκευή υπερήχων για να κάνει εικόνες του παγκρέατος μέσα από την κοιλιά. Η συσκευή περνάει μέσα από ένα λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα (ενδοσκόπιο) κάτω από τον οισοφάγο και στο στομάχι για να αποκτήσει απευθείας εικόνες, χωρίς την παρεμβολή άλλων ιστών, ενώ ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα λήψης βιοψίας από πιθανή ύποπτη βλάβη.

Ποιο είναι το πρόβλημα όταν επαναχρησιμοποιούμε βελόνες ινσουλίνης;

Μεγέθυνση εικόνας μιας νέας βελόνας

Φωτογραφία που δείχνει τον τύπο ζημιάς που μπορεί να προκύψει με την επαναχρησιμοποίηση της βελόνας

Η επαναχρησιμοποίηση βελόνας: Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση των βελόνων, μιλήστε στον επαγγελματία υγείας ή στον φαρμακοποιό σας.

Mayo Clin Proc. September 2016:91(9):1231-1255 www.mayoclinicproceedings.org

• • • • • • •

Επηρεάζει τον γλυκαιμικό έλεγχο. Συμβάλλει στην ανάπτυξη λιποδυστροφίας. Αυξάνει τον πόνο κατά την ένεση. Επηρεάζει την ακρίβεια της δόσης. Προκαλεί κάμψη και θραύση της βελόνας. Προκαλεί φραγή της βελόνας. Προκαλεί επιμόλυνση

http://dx.doi.org/10.1016/j.mayocp2016.06.010

Parapharm International A.E. ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Ναυπλίου 17, ΤΚ 144 52 Μεταμόρφωση. Tηλ. 210 28 04 000, sales@parapharm.gr στα χρωματα του διαβήτη 61 ΔΩΡΕΑΝ ΓΡΑΜΜΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: 800 11 79999 www.parapharm.gr

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Έγκαιρη διάγνωση σημαίνει θεραπεία! Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη ή τουλάχιστον η έγκαιρη διάγνωση σε αρχικό στάδιο, καθώς ο καρκίνος του παγκρέατος εξαπλώνεται αρκετά γρήγορα στα κοντινά όργανα και στα αιμοφόρα αγγεία. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή συνδυασμό αυτών. Για την καλύτερη κατανόηση του μηχανισμού με τον οποίο συσχετίζεται ο διαβήτης με τον καρκίνο του παγκρέατος, χρειάζεται περισσότερη έρευνα, με σκοπό την ανάπτυξη προληπτικών και θεραπευτικών στρατηγικών.

Πρόληψη στην πράξη Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος, εάν: Επιλέξετε μια υγιεινή διατροφή Ακολουθήστε μια ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή με χαμηλή θερμοκρασία μαγειρέματος (μαγείρεμα με νερό, όχι γρήγορο μαγείρεμα σε υψηλές θερμοκρασίες δηλαδή fast-food), όσπρια, λαχανικά, ελαιόλαδο κατά προτίμηση ωμό και με μέτρο (2-5 κουταλάκια του γλυκού την ημέρα), άφθονο ψάρι (τουλάχιστον 1-2 φορές την εβδομάδα), κρεατικά – πουλερικά με χαμηλό ζωικό λίπος (αφαιρέστε πέτσες και ορατά λίπη), φρούτα κατά προτίμηση εποχής και ξηρούς καρπούς.

Σταματήσετε το κάπνισμα Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να σταματήσετε, συμπεριλαμβανομένων των ομάδων υποστήριξης, των φαρμάκων και της θεραπείας αντικατάστασης νικοτίνης. Αν δεν καπνίζετε, μην το ξεκινήσετε.

Διατηρείτε ένα υγιές βάρος Αν είστε σε υγιές βάρος, φροντίστε να το διατηρήσετε. Αν χρειαστεί να χάσετε βάρος, επιδιώξτε μια αργή, σταθερή απώλεια βάρους, για παχύσαρκους - 1 με 2 κιλά (0,5 έως 1 κιλό για υπέρβαρους) την εβδομάδα. Συνδυάστε την καθημερινή άσκηση με μία «έξυπνη» διατροφή με λιγότερες θερμίδες για να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος και κυρίως λίπος. Αυτή η διατροφή, μαζί με μια καθημερινή ήπια άσκηση ικανή να σας διατηρεί σε καλή φυσική κατάσταση μπορεί να βοηθήσει όχι μόνο στη μείωση του κινδύνου για καρκίνο, αλλά στην ευεξία και τη μακροζωία σας.

στα χρωματα του διαβήτη

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γράφει η:

ΣΟΦIΑ ΜΑΛΙΣOΒΑ Κλινική Διαιτολόγος, RD Υπεύθυνη του Διαιτολογικού τμήματος της Eurodiet Med

H ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2

Παρά τις νέες και αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες, η αντίσταση στην ινσουλίνη (IR), ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (T2D) και οι επιπλοκές του είναι από τα σοβαρότερα υγειονομικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής. Είναι αποδεκτό ότι η IR, οφείλεται σε χρόνια αυξημένο οξειδωτικό στρες (OS) και χρόνια φλεγμονή και συχνά συνδέεται με την υπερκατανάλωση τροφής και την παχυσαρκία. Αυτό που είναι ίσως λιγότερο γνωστό, είναι πως ένα σημαντικό αίτιο αυτής της φλεγμονής είναι η υπερβολική κατανάλωση τελικών προϊόντων προηγμένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) που περιέχει η δυτικού τύπου διατροφή.

στα χρωματα του διαβήτη

Τα AGEs συνδέονται με πλήθος ασθενειών όπως: Σακχαρώδη Διαβήτη, Alzheimer, Parkinson, και αθηροσκλήρωση. Φαίνεται επίσης ότι επιταχύνουν τη γήρανση των κυττάρων, καθώς εμπλέκονται στη διαδικασία της δημιουργίας ελευθέρων ριζών. Τα AGEs μπορούν να σχηματιστούν είτε ενδογενώς κατά το μεταβολισμό και τη φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης αλλά και εξωγενώς κατά το μαγείρεμα και την επεξεργασία των τροφίμων. Η θερμοκρασία αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες σχηματισμού AGEs. Τα AGEs, που σχηματίζονται στο σώμα (ενδογενώς) στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, αποτελούν προϊόντα οξείδωσης που προκύπτουν από διαβητική υπεργλυκαιμία και θεωρούνται ολοένα και περισσότερο ως η πιθανή αιτία για την καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, της περιφερικής αντίστασης στην ινσουλίνη και της πρόκλησης βλαβών στα όργανα. Βιβλιογραφία 1. Ravichandran G, Lakshmanan DK, Raju K, Elangovan A, Nambirajan G, Devanesan AA, et al. Food advanced glycation end products as potential endocrine disruptors: An emerging threat to contemporary and future generation. Environment International. 2019 Feb 1;123:486–500. 2. Haider SH, Oskuei A, Crowley G, Kwon S, Lam R, Riggs J, et al. Receptor for advanced glycation end-products and environmental exposure related obstructive airways disease: a systematic review. Eur Respir Rev. 2019 Mar 31;28(151). 3. Bhat S, Mary S, Giri AP, Kulkarni MJ. Advanced Glycation End Products (AGEs) in Diabetic Complications. In: Kartha CC, Ramachandran S, Pillai RM, editors. Mechanisms of Vascular Defects in Diabetes Mellitus [Internet]. Cham: Springer International Publishing; 2017 [cited 2019 Oct 2]. p. 423–49. (Advances in Biochemistry in Health and Disease). Available from: https://doi.org/10.1007/978-3-319-60324-7_19. 4. Guilbaud A, Niquet-Leridon C, Boulanger E, Tessier FJ. How Can Diet Affect the Accumulation of Advanced Glycation End-Products in the Human Body? Foods [Internet]. 2016 Dec 6 [cited 2019 Oct 2];5(4). Available from: https://www.ncbi.nlm.nih. gov/pmc/articles/PMC5302422. 5. Vlassara H, Uribarri J. Advanced Glycation End Products (AGE) and Diabetes: Cause, Effect, or Both? Curr Diab Rep. 2014 Jan;14(1):453. 6. Singh VP, Bali A, Singh N, Jaggi AS. Advanced Glycation End Products and Diabetic Complications. The Korean Journal of Physiology & Pharmacology. 2014;18(1):1. 7. Uribarri J, Cai W, Ramdas M, Goodman S, Pyzik R, Chen X, et al. Restriction of Advanced Glycation End Products Improves Insulin Resistance in Human Type 2 Diabetes: Potential role of AGER1 and SIRT1. Diabetes Care. 2011 Jul 1;34(7):1610–6. 8. Nowotny K, Schröter D, Schreiner M, Grune T. Dietary advanced glycation end products and their relevance for human health. Ageing Research Reviews. 2018 Nov 1;47:55–66. 9. G A, A D. Advanced Glycation End Products (Ages) in Food: Focusing on Mediterranean Pasta. J Nutr Food Sci [Internet]. 2015 [cited 2019 Oct 2];05(06). Available from: https://www.omicsonline.org/open-access/advancedglycation-end-products-ages-in-food-focusing-on-mediterranean-pasta-2155-9600-1000440.php?aid=63980.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα AGEs που υπάρχουν στα τρόφιμα έχουν τις ίδιες βλαβερές επιδράσεις στα κύτταρα του σώματος με αυτές που έχουν τα AGEs που σχηματίζονται στο σώμα. Έρευνες δείχνουν ότι το 10% των AGEs που υπάρχουν στα τρόφιμα παραμένουν στους ιστούς του ανθρώπινου σώματος για μεγάλο χρονικό διάστημα.

στα χρωματα του διαβήτη

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τα τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης που λαμβάνουμε μέσω της διατροφής (dAGEs) δημιουργούνται όταν οι πρωτεΐνες και τα λιπαρά μαγειρεύονται σε υψηλές θερμοκρασίες (άνω των 120 βαθμών κελσίου), όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει κατά το ξηρό μαγείρεμα* (δηλαδή χωρίς την παρουσία νερού). Η διατροφή δυτικού τύπου περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες τελικών προϊόντων διαιτητικής γλυκοζυλίωσης (dAGEs), λόγω της αυξημένης συχνότητας κατανάλωσης θερμικά επεξεργασμένων τροφίμων, στα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί μέθοδοι ξηρού μαγειρέματος. Η ημερήσια πρόσληψη dAGEs αυξάνεται σημαντικά από την κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσης με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Αντιθέτως, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα μη επεξεργασμένα σιτηρά περιέχουν συγκριτικά λιγότερα AGEs ακόμη και μετά το μαγείρεμα. Η μείωση της κατανάλωσης των dAGEs είναι ιδιαίτερα σημαντική για όλους, αλλά ακόμη περισσότερο για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, τα οποία ήδη έχουν υψηλότερη ενδογενή παραγωγή AGEs λόγω της διαβητικής υπεργλυκαιμίας και του αυξημένου οξειδωτικού στρες. _____________________________________ *Αυτή η κατηγορία ψησίματος περιλαμβάνει: ψήσιμο στη σχάρα και στο γκριλ, το σοτάρισμα, το τηγάνισμα και το βαθύ τηγάνισμα.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ AGES

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΤΩΝ AGES

ò Η αυξημένη περιεκτικότητα

ò ò

λίπους στα τρόφιμα.

ò Προτιμάτε κρέας με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, όπως τα ψάρια και

ò Ο βαθμός επεξεργασίας

ενός τροφίμου. ò Το μαγείρεμα σε υψηλές

θερμοκρασίες. ò Η τεχνική μαγειρέματος.

ò ò ò

ò Το είδος του λίπους που

χρησιμοποιείται κατά το μαγείρεμα.

στα χρωματα του διαβήτη

ò ò

τα πουλερικά και περιορίστε την κατανάλωση του κόκκινου κρέατος και των αλλαντικών. Τα αυγά αποτελούν μια καλή εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης, αφού δεν έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε AGEs. Επιλέγετε τυριά και γαλακτοκομικά με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Τα μη επεξεργασμένα δημητριακά, όπως η βρώμη, έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε AGEs. Αντιθέτως, τα δημητριακά που υπόκεινται σε επεξεργασία και χρησιμοποιούνται για τη παρασκευή μπισκότων και κράκερ μπορεί να έχουν ιδιαίτερα αυξημένη περιεκτικότητα AGEs. Προτιμάτε το ελαιόλαδο και αποφεύγετε το μαγείρεμα με ζωικά λιπαρά, όπως το βούτυρο ή οι μαργαρίνες. Μαγειρεύετε σε χαμηλές θερμοκρασίες (ιδανικά με τη χρήση slow cooker). Μαγειρεύετε σε υγρό περιβάλλον. Ο βρασμός, το μαγείρεμα στον ατμό και το μαγείρεμα σε slow-cooker (σκεύος το οποίο επιτρέπει το μαγείρεμα σε χαμηλές θερμοκρασίες) μπορούν να μειώσουν έως και 50% την ημερήσια κατανάλωση dAGEs. Αποφεύγετε το μαγείρεμα σε grill ή στο τηγάνι. Όταν ψήνετε σε grill μαρινάρετε το κρέας με τη χρήση συστατικών με όξινο PH (όπως για παράδειγμα το λεμόνι και το ξύδι και ο χυμός τομάτας).

στα χρωματα του διαβήτη

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Ο Σ Χ Ρ ΟΥ ΣΟ Σ ΤΟ

ΧΡΟΝΙΟ

ΣΤΡΕΣ

προκαλεί παχυσαρκία & διαβητή ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΣΤΗ

ΝΕΚΤΑΡΙΑ

ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ

Είναι ένας από τους σπουδαιότερους επιστήμονες που διαθέτει η χώρα μας και συγκαταλέγεται ανάμεσα στους 200 κορυφαίους κλινικούς ερευνητές στον κόσμο και στους συχνότερα αναφερόμενους για το έργο του στον τομέα της Ενδοκρινολογίας και Παιδιατρικής. Ο Γιώργος Χρούσος, Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, λίγους μήνες μετά την παράδοση της «σκυτάλης» της Διεύθυνσης της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής της Σχολής στην κυρία Χριστίνα Κανακά- Gantenbein, μιλά για τις μελέτες του, για το περίφημο brain drain και τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να το ανακόψουμε, για το στρες και το πώς επηρεάζει την υγεία μας, αλλά και για το πόσο σημαντική είναι η ενδομήτρια ζωή και τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού στη μετέπειτα υγεία και πορεία του.

στα χρωματα του διαβήτη

ΤΟ ΧΡΟΝΙΟ ΣΤΡΕΣ, ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2, ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΣΑΝ ΕΚΛΥΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ: ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΤΟ ΛΙΠΟΣ, ΕΛΑΤΤΩΝΕΤΑΙ Η ΜΥΙΚΗ ΜΑΖΑ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ, ΚΑΙ ΕΞΑΝΤΛΕΙΤΑΙ ΤΟ ΒΗΤΑ-ΚΥΤΤΑΡΟ ΤΩΝ ΝΗΣΙΔΙΩΝ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΕΙ ΤΗΝ ΟΡΜΟΝΗ. ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. στα χρωματα του διαβήτη

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤO ΓΕΩΡΓΙΟ ΧΡΟΥΣΟ

Πώς είναι η ζωή μετά τη συνταξιοδότησή σας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών;

βγάζει εξαιρετικούς επιστήμονες, με καλές βάσεις που διαπρέπουν στο εξωτερικό.

Έφυγα πλέον από τη διοίκηση, αλλά όχι από το Πανεπιστήμιο. Εξακολουθώ να ασχολούμαι με την έρευνα και τη διδασκαλία και είμαι υπεύθυνος για μια ερευνητική ενδοκρινολογική μονάδα που είναι μέσα στο Πανεπιστήμιο, όπου βλέπουμε δύσκολους ασθενείς με ενδοκρινολoγικά και μεταβολικά προβλήματα. Συνολικά, τώρα έχω πιο πολύ διαθέσιμο χρόνο, κάνω περισσότερη έρευνα, γράφω πιο πολύ, ταξιδεύω περισσότερο.

Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών δεχόμαστε τους καλύτερους μαθητές λόγω των εξετάσεων - από αυτούς, ένα ποσοστό θα διαπρέψει, είτε εδώ είτε στο εξωτερικό. Ανάμεσα στα 15.000- 20.000 πανεπιστήμια στον κόσμο είμαστε στις πρώτες 300 θέσεις. Αυτό είναι μεγάλη επιτυχία για μια χώρα που υποχρηματοδοτεί τα ιδρύματά της. Έχουμε ανθρώπους, οι οποίοι δουλεύουν με κέφι και έχουμε φτιάξει νησίδες αριστείας σχεδόν σε όλα τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας.

Διδάσκετε και στις Ηνωμένες Πολιτείες; Έχω καθηγητική θέση στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά δεν πηγαίνω συχνά. Συχνότερα πηγαίνω στο Πανεπιστήμιο της Δρέσδης, όπου είμαι καθηγητής Ιατρικής. Είναι ένα πανεπιστήμιο με εξαιρετικά εργαστήρια και εξαιρετικούς ερευνητές. Ένα μέρος από τα πειράματά μου γίνονται πλέον εκεί.

Επ' ευκαιρία, ας μιλήσουμε και για την έρευνα στην Ελλάδα- είναι ένας τομέας που πάσχει και υποχρηματοδοτείτο και πριν την κρίση… Στο παρελθόν, περνούσαν τρία με τέσσερα χρόνια με το κράτος να μη διαθέτει καμία χρηματοδότηση. Οι νέοι άνθρωποι χρειάζονται χρήματα γιατί αλλιώς δεν μπορούν να κάνουν την έρευνά τους, να παράξουν νέες γνώσεις και να τις δημοσιεύσουν, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται επιστημονικά. Αν η χώρα είναι σοβαρή, πρέπει να έχει μόνιμη και τακτική χρηματοδότηση για την έρευνα.

Μιλήστε μας για το επίπεδο των ελληνικών πανεπιστημίων. Γνωρίζουμε όλοι ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο

στα χρωματα του διαβήτη

Να μιλήσουμε λίγο για το brain drain; Γιατί έχουμε μια μαζική μετανάστευση, ειδικά γιατρών. Τους δικαιολογώ, γιατί δεν υπάρχουν δουλειές εδώ. Τα χρήματα που διαθέτουν αυτές οι λίγες δουλειές που υπάρχουν, είναι ελάχιστα- και μιλάμε για ανθρώπους που έχουν ήδη τελειώσει τις σπουδές τους, π.χ. στην Ιατρική, έχουν υπηρετήσει τη θητεία τους στο στρατό και μέχρι πρόσφατα, περίμεναν 7-8 χρόνια για να αρχίσουν ειδικότητα. Aν θέλουν να έχουν ένα καλό εισόδημα και να πετύχουν τους επαγγελματικούς τους στόχους, οι νέοι αυτοί αναγκάζονται να φύγουν. Και ευθυνόμαστε εμείς που φεύγουν, επειδή δεν έχουμε φτιάξει δομές και ένα καλό περιβάλλον για να τους συγκρατήσουμε στη χώρα. Ο μόνος τρόπος για να φέρουμε αυτούς τους επιστήμονες πίσω είναι να δοθούν χρήματα και διοικητική ευελιξία στα ανώτατα ιδρύματα.

Ταξιδεύετε πολύ στο εξωτερικό και στην Αμερική. Θα ήθελα να μιλήσουμε για την επανεμφάνιση επιδημιών, όπως της ιλαράς, λόγω του αντιεμβολιαστικού κινήματος.

Οι άνθρωποι που ανήκουν στο αντιεμβολιαστικό κίνημα “ζουν σε άλλο πλανήτη”. Όλα τα δεδομένα που υπάρχουν δείχνουν ότι τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και προστατεύουν όλους μας. Με το να μην κάνεις στο παιδί σου ένα εμβόλιο, δυνητικά το εκθέτεις σε κίνδυνο. Γιατί μπορεί να έλθει μια επιδημία και το παιδί να αρρωστήσει, ακόμα και να πεθάνει. Δεν υπάρχει λογικό επιχείρημα εναντίον των εμβολίων. Ευτυχώς, στη χώρα μας δεν έχουμε τόσο σοβαρό πρόβλημα με το αντιεμβολιαστικό κίνημα. Στην περίπτωση της ιλαράς, τα πιο πολλά ανεμβολίαστα παιδιά ήταν Ρομά. Για αυτό, εδώ και δύο-τρία χρόνια, στο πλαίσιο του προγράμματος “Υγεία για Όλους”, έχουμε εμβολιάσει χιλιάδες ανεμβολίαστα παιδιά ευπαθών ομάδων, όπως Ρομά.

Πώς έχει επηρεάσει η κρίση παιδιά και ενήλικους; Πώς το βιώνετε εσείς; Οι ενήλικοι επηρεάζονται κυρίως λόγω της ανεργίας και της έλλειψης οικονομικών πόρων. Η φτώχεια είναι από μόνη της στρες και η ανεργία φοβερά ψυχοφθόρα. Γι' αυτό και γενικά σε όλον τον κόσμο, οι φτωχότερες τάξεις πεθαίνουν πιο γρήγορα από τις πλούσιες. Τα παιδιά προσλαμβάνουν το στρες των ενηλίκων, γιατί είναι συνδεδεμένα με τους γονείς συναισθηματικά.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς για να προστατεύσουν τα παιδιά τους από την κρίση και το στρες; Να βεβαιωθούν ότι τρώνε υγιεινά, ότι ασκούνται, ότι δεν βλέπουν πολλή τηλεόραση, ότι δεν περνάνε πολύ χρόνο μπροστά στους υπολογιστές και γενικά στις οθόνες. Να τους αγοράζουν βιβλία, να τους διαβάζουν, να βεβαιώνονται ότι κοιμούνται κανονικά και αρκετά, ότι παίζουν, ότι ξεκουράζονται.

Τι προβλήματα προκαλεί το χρόνιο στρες στον οργανισμό; Στο χρόνιο στρες, ορμόνες όπως η κορτιζόλη και οι κατεχολαμίνες, είναι ανεβασμένες στην κυκλοφορία μας όλο το 24ωρο, με αποτέλεσμα να κλειδώνουν το μεταβολισμό σε καταβολική φάση, κατά την οποία ο οργανισμός δεν μπορεί να κάνει τις επιδιορθώσεις των ιστών που είναι απαραίτητες. Ο λόγος για τον οποίο έχουμε τον κιρκάδιο, δηλ. τον 24ωρο ρυθμό μας, είναι για να δραστηριοποιούμαστε το πρωί, να βγάζουμε τα προς το ζην τις πρωινές ώρες, ενώ στις απογευματινές και βραδινές ώρες πρέπει να ξεκουραζόμαστε και να μην έχουμε στρες. Αν έχουμε στρες το βράδυ, οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη, είναι ανεβασμένες και εμποδίζουν την επούλωση. Μια από τις πιο συχνές επιπλοκές του χρόνιου στρες είναι η παχυσαρκία. Και όχι η σκέτη η παχυσαρκία, αλλά η παχυσαρκία που συνδέεται με μεταβολικά προβλήματα: ανεβαίνει η χοληστερίνη, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η πηκτικότητα του αίματος, η αρτηριακή πίεση, κ.λπ., που προδιαθέτουν σε καρδιαγγειακή νόσο. Το χρόνιο στρες, επίσης, λειτουργεί σαν εκλυτικός παράγοντας για την εμφάνιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 σε κάποιον που έχει τα γονίδια προδιάθεσης στη νόσο. Και αυτό, γιατί αυξάνεται το λίπος, ελαττώνεται η μυϊκή μάζα, εμφανίζεται αντίσταση στην ινσουλίνη και εξαντλείται το β-κύτταρο του παγκρέατος που παράγει την ινσουλίνη.

Γι' αυτό έχουμε περισσότερα προβλήματα σε εκείνους που εργάζονται νύχτα; Ναι, αυτό είναι πλέον αποδεδειγμένο. Εκείνοι που εργάζονται σε βάρδιες έχουν αυξημένη νοσηρότητα και, πιθανόν, και θνητότητα. Έχουν γίνει πειστικές μελέτες

στα χρωματα του διαβήτη

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤO ΓΕΩΡΓΙΟ ΧΡΟΥΣΟ

σε νοσηλευτές και γιατρούς. Το να είσαι γιατρός στην Αμερική σημαίνει απώλεια επτά χρόνων ζωής. Και ένας από τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι οι βραδινές εφημερίες.

Μπορούμε να απαλλαγούμε από το χρόνιο στρες; Ή μαθαίνουμε να ζούμε με αυτό; Αν είναι κάτι που μας στρεσάρει και μπορούμε να το ξεφορτωθούμε, καλό είναι να απαλλαγούμε απ’αυτό. Αν όμως είναι τέτοιες οι συνθήκες που δεν μπορούμε να το ξεφορτωθούμε, τότε πρέπει να μάθουμε να το διαχειριζόμαστε. Έχει αποδειχθεί ότι η κλασική γνωσιακή, συμπεριφορική θεραπεία δουλεύει πάρα πολύ καλά στη διαχείριση του στρες (stress management). Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι που βοηθάνε, όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα και άλλες. Στην Αμερική κυκλοφόρησαν πρόσφατα, και σύντομα αναμένονται και στην Ελλάδα, συσκευές που φοράει ο στρεσαρισμένος ασθενής, τα οποία εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία προς τον εγκέφαλο, συντονίζοντάς τον και επιφέροντας μία χαλάρωση.

Σε τι αφορούν οι τελευταίες σας μελέτες; Η δουλειά μου στη μοριακή βιολογία έχει να κάνει με το στρες και την κορτιζόλη. Πώς δουλεύει, πώς λειτουργεί μέσα στο κύτταρο. Με δεδομένο ότι η κορτιζόλη επηρεάζει το ένα πέμπτο του γονιδιώματος του ανθρώπου, υπάρχει μεγάλο περιθώριο για έρευνα. Επιπλέον, τα τελευταία τρία χρόνια συνεργάζομαι με μία εταιρεία βιοτεχνολογίας στην Ιταλία, που φτιάχνει μηχανήματα που λειτουργούν με την βοήθεια αλγορίθμων και νευρωνικών συστημάτων και που με μεγάλη ακρίβεια μπορούν να αποκαλύψουν τη σύσταση του σώματος, καθώς και τα χημικά του στοιχεία, όπως το κάλιο, το νάτριο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο.

στα χρωματα του διαβήτη

Πώς λειτουργούν αυτές οι συσκευές; Δίνουν ρεύμα στον οργανισμό σε δύο συχνότητες και συνέχεια καταγράφουν την αλλαγή στη συχνότητα, η οποία αλλάζει όταν το ρεύμα περνάει από λίπος, μυ, οστό κ.λπ. Έτσι, μπορούμε να δούμε με μεγάλη ακρίβεια τη σύσταση του σώματος. Πόσο λίπος, πόση μυϊκή, πόση οστική μάζα έχει. Από μελέτη που πραγματοποιήσαμε στην Ιταλία, σε πολλές χιλιάδες ανθρώπους, έγινε κατανοητό γιατί πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται για τα λεγόμενα “ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα”: κούραση, υπνηλία, πόνο, έλλειψη διάθεσης για δουλειά, ζάλη, ναυτία, κ.λπ. Bρήκαμε ότι αυτοί που έχουν αυτά τα συμπτώματα –οι οποίοι είναι πάρα πολλοί- έχουν αυξημένο λίπος στην κοιλιά, ελαττωμένη μυϊκή μάζα και ελαττωμένη οστική μάζα. Πολλοί άνθρωποι στην ηλικία των 50 είναι ήδη έτσι. Έχουν λίπος μέσα στην κοιλιά, το οποίο είναι ιδιαίτερα τοξικό, γιατί παράγει ορμόνες φλεγμονής, τις κυτοκίνες. Έτσι, αυξάνει η συστηματική φλεγμονή, χάνεται ο ρυθμός της κορτιζόλης, δεν γίνεται επιδιόρθωση των ιστών. Για αυτό, αν μετρήσει κάποιος τη βιολογική τους ηλικία θα τους βρει γερασμένους- αρκετά χρόνια πιο μεγάλους από τη χρονολογική τους ηλικία. Αυτό είναι κάτι στο οποίο πρέπει να παρέμβουμε σαν κοινωνία. Γιατί φαίνεται ότι αφορά πολύ κόσμο, ίσως τα δύο τρίτα του πληθυσμού.

Μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτή τη βιολογική ηλικία; Αναμφίβολα μπορεί να αντιστραφεί. Κατ’ αρχήν με μεσογειακή διατροφή, σωστό ύπνο και άσκηση. Και ορισμένα συμπληρώματα διατροφής, αν χρειάζεται. Πολύ αποτελεσματικά είναι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία κατεβάζουν τα τριγλυκερίδια και έχουν και αντιφλεγμονώδη δράση, καθώς και η βιταμίνη D, η οποία είναι ιδιαίτερα χαμηλή στους Έλληνες.

Τι συμβουλές θα περιλάμβανε ο δικός σας κατάλογος του καλού γονέα; Τελικά φαίνεται, τόσο από τη δική μου εμπειρία, όσο και από πολύ μεγάλες μελέτες, ότι έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία η εμβρυϊκή ζωή και τα πέντε πρώτα χρόνια του παιδιού. Αν δηλαδή, μια κοινωνία θέλει να επηρεάσει τους πολίτες της όσον αφορά την ανάπτυξή τους, τη συμπεριφορά τους και την ψυχολογική και σωματική υγεία και την ευτυχία τους, εκεί είναι που πρέπει να παρέμβει. Μεγάλη μελέτη που έγινε πρόσφατα στην Αμερική έδειξε ότι από τα χρόνια του νηπιαγωγείου μπορεί να διαπιστωθεί η πορεία που θα έχει ένα παιδί αργότερα στη ζωή του. Εμβρυϊκή ζωή, τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και η εφηβεία είναι περίοδοι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε επιγενετικές αλλαγές. Αν το παιδί βιώσει πολύ έντονο στρες σε αυτές τις περιόδους, μπορεί να προκύψουν αλλαγές στο γονιδίωμά του, που δημιουργούν μεταβολές χαρακτηρι-

στικές του χρόνιου στρες: δεν αισθάνονται καλά, έχουν αγχωτικά και καταθλιπτικά συμπτώματα, υπερπαράγουν κορτιζόλη και άλλες ορμόνες του στρες. Ένα παιδί που στρεσάρεται σε μικρή ηλικία θα κοστίσει πολύ περισσότερο στην κοινωνία όταν γίνει ενήλικος, διότι μπορεί να αναπτύξει διάφορες αρρώστιες, ψυχικές και σωματικές. Ο Χέκμαν, βραβείο Νόμπελ στην Οικονομία, είχε υπολογίσει ότι η καλύτερη επένδυση που μπορεί να κάνει μια κοινωνία είναι στα προσχολικά χρόνια. Πλάθονται τα παιδιά αυτά τα χρόνια, μαθαίνουν να συνδιαλέγονται, αλλάζουν θετικά τα νευρωνικά τους κυκλώματα στον εγκέφαλο. Σημειωτέον, ότι η κορυφή του αριθμού των συνάψεων στον εγκέφαλό μας είναι στα δύο χρόνια της ζωής. Μπορούμε να φτιάξουμε μια κοινωνία που “να πετάει” αν ξεκινήσουμε από τις εγκύους, τις μητέρες και τα μικρά παιδιά. Θα έχουμε καλύτερους πολίτες, πιο ευτυχισμένους ανθρώπους, λιγότερο παραβατισμό, μεγαλύτερη παραγωγικότητα.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει ο:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΚΟΥΡΤΟΓΛΟΥ Ειδικός ΠαθολόγοςΔιαβητολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ, Υπεύθυνος Παθολογικού Τμήματος και Διαβητολογικού Ιατρείου, Κλινική «Άγιος Λουκάς», Θεσσαλονίκη

ΕΝΤΕΡΙΚO ΜΙΚΡΟΒIΩΜΑ Ο ΔΕYΤΕΡΟΣ ΕΓΚEΦΑΛΟΣ! Στη ζωή μας δεν είμαστε μόνοι. Είμαστε ξενιστές και στο έντερο μας φιλοξενούμε 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, αριθμό 10 φορές μεγαλύτερος των δικών μας κυττάρων. Οι μικροοργανισμοί αυτοί αποτελούν το εντερικό μικροβίωμα, γνωστό και ως «εντερική χλωρίδα».

74 74

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

στα χρωματα του του διαβήτη διαβήτη

75 75

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Οι περισσότεροι μικροοργανισμοί φιλοξενούνται στο παχύ έντερο, ενώ ανευρίσκονται ακόμη στο λεπτό έντερο, το στομάχι και τη στοματική κοιλότητα. Όταν γεννιόμαστε, το έντερό μας δεν έχει καθόλου μικροοργανισμούς. Κατά τη διάρκεια του τοκετού και ανάλογα με το αν αυτός θα είναι φυσιολογικός ή με καισαρική τομή, γίνεται ο πρώτος αποικισμός, στην πρώτη περίπτωση με «ευνοϊκούς» μικροοργανισμούς του κόλπου, στη δεύτερη με «δυσμενείς» του δέρματος. Ανάλογα, επίσης, με το αν το παιδί θηλάσει ή όχι, αν πάρει αντιβιώσεις ή αν η μητέρα εκτεθεί σε παρόμοιες επιδράσεις, θα αναπτυχθεί και το ανάλογο εντερικό μικροβίωμα. Η ανάπτυξη του μικροβιώματος ολοκληρώνεται μέχρι το 3ο έτος της ζωής. Έχει σημασία να υπάρχει μεγάλη ποικιλία και μεγάλος αριθμός «ευνοϊκών» βακτηριδίων, π.χ. Bacteroidets, λακτοβάκιλλoι, bifidobacteria σε σχέση με «δυσμενή» όπως π.χ. Firmicutes, καμπυλοβακτηρίδια, clostridium difficile, enterococcus faecalis. To μικροβίωμα εξαρτάται από τη διατροφή, την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, τη λήψη αντιβίωσης και η σύνθεσή του είναι δυναμική και όχι στατική. Το ευνοϊκό μικροβίωμα (συμβίωση) αποτελεί τον οικολογικό φραγμό του εντέρου. Παράγει, επίσης, βιταμίνες και συμβάλλει στο μεταβολισμό των μετάλλων. Το δυσμενές μικροβίωμα (δυσβίωση), προερχόμενο κυρίως από διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά και απλούς υδατάνθρα-

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ, ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΧΕΙ ΒΡΕΘΕΙ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΟ ΑΡΙΘΜΟ ΚΑΙ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑΤΟΣ.

Οι μηχανισμοί με τους οποίους η διαταραχή του εντερικού μικροβιώματος συμβάλλει στην πρόκληση των ασθενειών που προαναφέρθηκαν δεν έχει ακόμη διευκρινισθεί πλήρως, φαίνεται όμως ότι αυξάνεται η διαπερατότητα του εντερικού βλεννογόνου στις ενδοτοξίνες και αυξάνονται η σύνθεση λίπους και γλυκογόνου. Έτσι, αυξάνονται η χαμηλού βαθμού φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες, η αυτοανοσία και η ινσουλινοαντίσταση και οδηγούμαστε στην παχυσαρκία. Οι παράγοντες αυτοί, όπως είναι γνωστό, αυξάνουν τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 1 και 2, καθώς και καρδιαγγειακά νοσήματα. Ένα σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων παχυσαρκίας θεωρείται ότι προκαλείται από παθολογικό εντερικό μικροβίωμα. Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο έχει βρεθεί ότι έχουν ελαττωμένο αριθμό και μειωμένη γονιδιακή ποικιλομορφία των στελεχών του εντερικού τους μικροβιώματος. κες, συμβάλλει στην εμφάνιση και εξέλιξη πολλών ασθενειών, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και 2, η παχυσαρκία, το λιπώδες ήπαρ, τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, νευρολογικές παθήσεις, όπως η νόσος Alzheimer και η Πολλαπλή Σκλήρυνση, άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, νεοπλασίες, άσθμα, καρδιαγγειακές παθήσεις -και ο κατάλογος αυξάνει καθημερινά. Το έντερο θεωρείται ο δεύτερος εγκέφαλός μας, γιατί υπάρχει αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του εγκεφάλου και του εντερικού μικροβιώματος. Το μικροβίωμα τροποποιεί την εγκεφαλική λειτουργία και συμπεριφορά. Aντίστροφα, ο εγκέφαλος, με τους νευροδιαβιβαστές που εκκρίνει μπορεί να τροποποιεί το μικροβίωμα.

Αντίθετα, ένα ευνοϊκό μικροβίωμα οδηγεί μέσω διάσπασης των μη απορροφήσιμων φυτικών ινών σε αυξημένη παραγωγή βουτυρικού οξέος και άλλων λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου, που δρουν ευνοϊκά τοπικά στο έντερο και στο μεταβολισμό, μειώνοντας την ινσουλινοαντίσταση, αυξάνοντας την παραγωγή ινσουλίνης και την πρόληψη γλυκόζης από τα κύτταρα και μειώνοντας τη σύνθεση λίπους (μείωση βάρους). Η επιδημία της παχυσαρκίας, του διαβήτη και των αυτοάνοσων νοσημάτων που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες, σχετίζεται και με την επελθούσα μεταβολή του εντερικού μικροβιώματος. Οι διαταραχές του μικροβιώματος έχουν ενοχοποιηθεί και για την εμφάνιση διαβήτη κύησης.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Η αντιδιαβητική θεραπεία είναι δυνατόν να μεταβάλει το εντερικό μικροβίωμα. Κλασσικό παράδειγμα αποτελεί η μετφορμίνη, η κύρια δράση της οποίας φαίνεται ότι ασκείται στο έντερο. Το φάρμακο αυξάνει μεταξύ των άλλων την παραγωγή της Akkermansia Municiphilla και του Lactobacillus, μικροοργανισμών που αυξάνουν την παραγωγή βλέννης από τα εντεροκύτταρα, διατηρώντας το πάχος του εντερικού βλεννογόνου και μειώνοντας τη διαπερατότητά του και την ενδοτοξιναιμία. Έτσι, οδηγούμαστε σε βελτιωμένη μεταβολική δράση. Λόγω της δράσης του φαρμάκου στο έντερο εξηγούνται και οι ανεπιθύμητες ενέργειές του (διάρροια και εντερική δυσανεξία) στο 15-20% των ατόμων που το λαμβάνουν.

Προβιοτικά και πρεβιοτικά Η διόρθωση του παθολογικού εντερικού μικροβιώματος μπορεί να γίνει με χορήγηση προβιοτικών ή πρεβιοτικών. Τα προβιοτικά είναι «ζώντες» μικροοργανισμοί, οι οποίοι λαμβανόμενοι σε επαρκείς ποσότητες από του στόματος, προσφέρουν προστασία στον ξενιστή. Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά είναι το γιαούρτι, το κεφίρ και τα τυριά (ζυμωμένα προϊόντα του γάλακτος). Στην αγορά κυκλοφορούν επίσης πολλά σκευάσματα προβιοτικών, τα οποία διαφέρουν στην ποσότητα και το είδος των μικροοργανισμών που περιέχουν. Πολλές ευνοϊκές για τον οργανισμό δράσεις έχουν αποδοθεί στη χρήση προβιοτικών, αλλά δεν έχουν όλες τεκμηριωθεί επαρκώς. Πρεβιοτικά ονομάζονται διάφορα συστατικά διατροφής, τα οποία υφιστάμενα ζύμωση βελτιώνουν τη σύσταση και δράση του εντερικού μικροβιώματος και κατά συνέπεια την υγεία και ευεξία του ξενιστή. Προσφέρουν έτσι δράσεις πέραν αυτών της συνήθους διατροφής. Πρεβιοτικά με αποδεδειγμένη δράση είναι κυρίως οι ολιγοσακχαρίτες, η ινουλίνη, το συζευγμένο λινολεϊκό και άλλα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και οι φυτικές ίνες που υφίστανται ζύμωση. Περιέχονται στο μητρικό γάλα (η πιο πλούσια πηγή), στα φρούτα, στα κηπευτικά, στα σκόρδα, στα κρεμμύδια, στα σιτηρά, στη σόγια, στο μέλι, στα καρύδια και στο γάλα. Τα πρεβιοτικά έχουν αναμφισβήτητη ευνοϊκή δράση και στο διαβήτη τύπου 1 και το διαβήτη τύπου 2, μέσω πολλαπλών μηχανισμών. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε, ότι το εντερικό μικροβίωμα παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία και την ασθένεια του ατόμου. Η κακή διατροφή και πολλοί άλλοι παράγοντες επηρεάζουν το εντερικό μικροβίωμα, η σύσταση του οποίου σχετίζεται με την παχυσαρκία και όλους τους τύπους σακχαρώδους διαβήτη (τύπου 1, τύπου 2, κύησης). Η σωστή διατροφή, με την αποφυγή των απλών υδατανθράκων και των κεκορεσμένων λιπών και τη λήψη προβιοτικών και πρεβιοτικών, μπορεί μέσω της τροποποίησης του εντερικού μικροβιώματος να προλάβει και να βελτιώσει τη ρύθμιση όλων των τύπων του διαβήτη και να οδηγήσει σε απόκτηση και διατήρηση σωστού σωματικού βάρους, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου.

στα χρωματα του διαβήτη

Έχει τέλεια γεύση

ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

GREEN Βράζεται και ψήνεται χωρίς να χάνει τη γλυκύτητα του

∆εν επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίµα Με 100% φυσικές γλυκαντικές ουσίες

Με κρυσταλλική µορφή ιδανική για ζαχαροπλαστική

GREEN

Έχει χαµηλό γλυκαιµικό δείκτη

GREEN CRYSTAL

ΖΑΧΑΡΗ 1 κουταλάκι (5g)

1 κουταλάκι (0,5g)

1/5 κουταλάκι (1g)

facebook.com/zografos.diet

Για το

βιβλίο συνταγών

στείλτε e-mail: info@zografosdiet.gr ή τηλεφωνήστε: 210 4220320

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γράφει ο:

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΛΕΣΗΣ, MSc Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών

NΕΥΡΙΚΗ ΟΡΘΟΡΕΞΙΑ ΌΤΑΝ Η «ΥΓΙΕΙΝΉ ΔΙΑΤΡΟΦΉ» ΕΓΚΥΜΟΝΕΊ ΚΙΝΔΎΝΟΥΣ

Μπορεί η συνεχής ενασχόληση με τις δίαιτες να δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα απ’ ό,τι φανταζόμαστε; Αν συνυπάρχει το κατάλληλο ψυχολογικό υπόβαθρο, φαίνεται πως μπορεί.

στα χρωματα του διαβήτη

Η νευρική ορθορεξία (orthorexia nervosa) συνιστά μια διατροφική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από την υπερβολική προσήλωση στην επιλογή μόνο «υγιεινών» τροφίμων. Πρόκειται για μια ανθυγιεινή –στην πραγματικότητα– εμμονική πρακτική, που οδηγεί σε σοβαρό περιορισμό κατανάλωσης τροφίμων.

Σχετίζεται με ψυχολογικά και νευρολογικά προβλήματα; Οι Donini και συνεργάτες όρισαν την ορθορεξία ως μια «μανιακή εμμονή με υγιεινά τρόφιμα». Οι ασθενείς αυτοί φαίνεται πως εκδηλώνουν συχνά συμπτώματα ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής με υπερβάλλον ενδιαφέρον για «υγιεινά» διατροφικά μοτίβα. Γι’ αυτό, διατυπώθηκε πρόσφατα η άποψη πως η νευρική ορθορεξία συνιστά μια διατροφο-κεντρική εκδήλωση της ψυχαναγκαστικής διαταραχής, η οποία φαίνεται πως έχει βιολογικά αίτια. Παρόμοια, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ορθορεξία υποκινείται από κάποιους βιολογικούς παράγοντες, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει αποδειχθεί κάτι τέτοιο ερευνητικά.

Τι μπορεί να προκαλέσει η ορθορεξία; Ως συνέπεια της εμμονής με τα υγιεινά τρόφιμα και του αποκλεισμού ολόκληρων ομάδων τροφίμων από το διαιτολόγιο, προκύπτουν συχνά διατροφικές ελλείψεις, αβιταμινώσεις, σημαντική (ή απότομη) απώλεια βάρους), διαταραχές του εμμηνορρυσιακού κύκλου, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις η εμμονή είναι τέτοια που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό υποσιτισμό ή ακόμα και σε θάνατο.

στα χρωματα του διαβήτη

81 81

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η «ΑΝΟΡΕΚΤΙΚΗ ΟΡΘΟΡΕΞΙΑ» ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΜΕ ΤΗ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ. ΠΑΡΟΛΑ ΑΥΤΑ, ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΚΙΝΗΤΡΟ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΕΙΩΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ: ΕΝΩ Ο ΑΝΟΡΕΚΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΕΠΙΘΥΜΕΙ ΝΑ ΧΑΣΕΙ ΒΑΡΟΣ, Ο ΟΡΘΟΡΕΚΤΙΚΟΣ ΕΠΙΘΥΜΕΙ ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΕΤΑΙ ΥΓΙΗΣ.

Η απώλεια βάρους των ατόμων που ακολουθούν τέτοια μοτίβα διατροφής, μπορεί να φτάσει στα επίπεδα της νευρικής ανορεξίας.

Σχετίζεται με τη νευρική ανορεξία; Η «ανορεκτική ορθορεξία» μπορεί να καταστεί το ίδιο επικίνδυνη με τη νευρική ανορεξία. Παρ’ όλα αυτά, το υποκείμενο κίνητρο είναι τελείως διαφορετικό στις δύο περιπτώσεις: Ενώ ο ανορεκτικός ασθενής επιθυμεί να χάσει βάρος, ο ορθορεκτικός επιθυμεί να αισθάνεται υγιής.

Τι βιώνει ένα ορθορεκτικό άτομο; Ως (δυνητικά) ψυχαναγκαστικά άτομα, τα ορθορεκτικά άτομα προγραμματίζουν τα γεύματά τους μέρες πριν, κάτι που συνεπάγεται πολλές ώρες ενασχόλησης και προετοιμασίας του φαγητού τους. Τα άτομα αυτά επικεντρώνονται στη θρεπτική αξία αυτού που θα καταναλώσουν, αντί της ευχαρίστησης που μπορεί να προσφέρει ένα έδεσμα. Είναι άτομα που αναζητούν τον έλεγχο με κάθε κόστος, συχνά τελειομανή, υπέρ το δέον αυστηρά με τον εαυτό τους και αναζητούν την αυστηρή επιτήρηση για να νιώσουν καλά. Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι η ψυχολογία τους κυμαίνεται ανάλογα με τις διατροφικές τους πρακτικές: Η αυτοπεποίθησή τους αυξάνει όταν επιλέγουν «σωστά» και κατακρημνίζεται όταν θα ξεφύγουν από το «υγιεινό πλαίσιο». Κατά συνέπεια, απαγορεύεται το φαγητό εκτός σπιτιού, κάτι που συχνά επιφέρει την κοινωνική τους απομόνωση. Βέβαια, ανά περιόδους, οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν ισχυρή –μη ελεγχόμενη– επιθυμία για φαγητό όταν νιώθουν νευρικοί, αναστατωμένοι, χαρούμενοι ή δυστυχισμένοι. Γεγονός που αναζωπυρώνει τις εμμονικές με το φαγητό πρακτικές.

στα χρωματα του διαβήτη

Τι επιλέγουν και τι απορρίπτουν τα ορθορεκτικά άτομα; Σύμφωνα με τον Steve Bratman, τα άτομα αυτά αποφεύγουν ό,τι αντιλαμβάνονται ως ανθυγιεινό – ακατάλληλο, τρόφιμα που περιέχουν συντηρητικά ή και λιπαρά, συστατικά που μπορεί να θεωρήσουν επιβλαβή, βιομηχανοποιημένα τρόφιμα ή ακόμα και (όλα) τα ζωικά προϊόντα. Πιο συγκεκριμένα, τα τρόφιμα με συντηρητικά χαρακτηρίζονται από τα ορθορεκτικά άτομα ως «επικίνδυνα», τα βιομηχανοποιημένα ως «τεχνητά» και τα αντίστοιχα βιολογικά ως «υγιεινά».

Αντιμετώπιση Η θεραπευτική προσέγγιση ποικίλλει, ανάλογα με την περίπτωση και το βαθμό παθολογίας. Για παράδειγμα, μπορεί μια ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση (π.χ. γνωσιακή συμπεριφοριστική) σε συνδυασμό με την κατάλληλη διατροφική (επαν)εκπαίδευση να είναι αποτελεσματική. Μπορεί, ωστόσο, να χρειαστούν και επιπρόσθετες προσεγγίσεις, όπως η χορήγηση αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων. Η αντιμετώπιση γενικά συγκλίνει προς αυτές της νευρικής ανορεξίας και της ιδεοληψίας-ψυχαναγκασμού. Ωστόσο, η ίδια η απόφαση και δέσμευση του ατόμου ότι θα προσπαθήσει να αλλάξει αυτή τη διατροφική του συμπεριφορά, είναι πιο σημαντική από τη μέθοδο που θα χρησιμοποιηθεί για να επιτευχθεί η αλλαγή. Προϋπόθεση όμως για να συμβεί αυτό, είναι το ορθορεκτικό άτομο να αναγνωρίσει ότι ο τρόπος που σκέπτεται και ενεργεί αποτελεί πραγματικό εμπόδιο στη ζωή του. Για το λόγο αυτό, προτείνεται η εύκολη και βραχυπρόθεσμη στόχευση, ώστε τα άτομα αυτά να μάθουν να αναγνωρίζουν τα σημάδια βελτίωσης της διατροφικής τους συμπεριφοράς, να ικανοποιούνται με αυτά και να μάθουν να τα επιβραβεύουν. Μόνο έτσι θα βρουν το κουράγιο για να συνεχίσουν την προσπάθεια, που απαιτεί πρώτα απ’ όλα χρόνο και ψυχραιμία!

Πηγές 1. Bratman, S. Orthorexia vs. theories of healthy eating. Eating and Weight Disorders - Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 2017; 22 (3): 381–5. 2. Dittfeld A, Gwizdek K, Jagielski P, Brzęk J, Ziora K. A Study on the relationship between orthorexia and vegetarianism using the BOT (Bratman Test for Orthorexia). Psychiatr Pol., 2017 Dec 30; 51(6):1133-44. 3. Donini L, Marsili D, Graziani M, Imbriale M, and Cannella C. Orthorexia nervosa: A preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon. Eating and weight disorders, 2004; 9: 151-7. 4. Varga M, Thege BK, Dukay-Szabó S, Túry F, van Furth EF. When eating healthy is not healthy: orthorexia nervosa and its measurement with the ORTO-15 in Hungary. BMC Psychiatry, 2014; 14: 59.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει η:

ΦΛΩΡΑ ΣΤΑΥΡΙΔΗ Παθολόγος – Ογκολόγος, Διευθύντρια της Δ΄ Ογκολογικής Κλινικής του Ομίλου ΥΓΕΙΑ, διευθύνουσα σύμβουλος του Care & Cure Oncology Center

Μ|Ε|Τ|Φ|Ο|Ρ|Μ|Ι|Ν|Η ΕΝΑ ΠΟΛΛΑ ΥΠΟΣΧΟΜΕΝΟ "OΠΛΟ" ΣΤΗ

"ΜAΧΗ"

ΚΑΤΑ ΤΟΥ

ΚΑΡΚΙΝΟΥ Την ώρα που η σύγχρονη Ογκολογία αναζητά διαρκώς νέες ουσίες και νέες στρατηγικές για να προσφέρει στους ασθενείς αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του καρκίνου, μία ασφαλής και πολύ καλά δοκιμασμένη ουσία, που χρησμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια στα άτομα με διαβήτη (στις ΗΠΑ από το…1958!), έρχεται να αλλαξει τα δεδομένα στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση πολλών ειδών καρκίνου.

στα χρωματα του διαβήτη

Όλα ξεκίνησαν από μία απλή παρατήρηση: Ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 που λάμβαναν μετφορμίνη είχαν κατά κανόνα μικρότερη συχνότητα καρκίνου σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό και πως ακόμη και όταν διαγιγνώσκονταν με καρκίνο, οι λαμβάνοντες μετφορμίνη είχαν μικρότερο κίνδυνο θανάτου. Κάπως έτσι, οι επιστήμονες βρέθηκαν μπροστά σε μια σχέση μεταξύ της μετφορμίνης και της ογκογένεσης, μια σχέση που στη συνέχεια τεκμηριώθηκε με in vivo και in vitro μελέτες. Πιο συγκεκριμένα, δεκάδες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η μετφορμίνη έχει άμεση αντινεοπλασματική δράση, αποτρέποντας την εξάπλωση του όγκου και επιταχύνοντας την κυτταρική απόπτωση, την αυτοφαγία και τη διακοπή του κυτταρικού κύκλου των κυττάρων του όγκου. Η αντικαρκινική δράση της μετφορμίνης εκδηλώνεται, κυρίως, μέσω της μείωσης της αντίστασης στην ινσουλίνη και της ενεργοποίησης της οδού της AMP-κινάσης, η οποία αποτελεί έναν πολλά υποσχόμενο θεραπευτικό στόχο στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Χορηγούμενη μάλιστα σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, η μετφορμίνη μειώνει τις υποτροπές, ενώ έχει χρησιμοποιηθεί και σε συνδυασμό με ακτινοβολία π.χ. στους καρκίνους του προστάτη και στον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου. Η μετφορμίνη έχει δώσει επίσης ικανοποιητικά αποτελέσματα προστιθέμενη στην αγωγή ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα που λάμβαναν θεραπεία με EGFR-TKI. Σχετική μελέτη διαπίστωσε ενίσχυση της θεραπευτικής δράσης της αγωγής και παράταση της επιβίωσης στους ασθενείς που είχαν λάβει το συνδυασμό. Η μετφορμίνη φαίνεται, επίσης, ότι συγχορηγούμενη με τα υπόλοιπα αντιδιαβητικά δισκία, στα οποία αποδίδεται κατά κανόνα αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου, εξουδετερώνει αυτόν τον κίνδυνο.

Πρόληψη Τον περασμένο Ιούνιο, μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Clinical Oncology ανέφερε, ότι η μετφορμίνη μπορεί να μειώσει έως και κατά 25% τον κίνδυνο εμφάνισης διηθητικού καρκίνου του μαστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ενώ μόλις πριν από μερικές μέρες, ερευνητές από το Νοσοκομείο της Οτάβα, βρήκαν ότι η μετφορμίνη μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη του καρκίνου των ωοθηκών, καθώς σταματά

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

και πιθανότατα αναστρέφει τις αλλοιώσεις των ωοθηκών που συμβαίνουν με την ηλικία – και οι οποίες αποτελούν κύριο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση του συγκεκριμένου είδους καρκίνου. Η συγκεκριμένη μελέτη ήλθε να προστεθεί σε μια πλειάδα μελετών που έχουν υποστηρίξει ότι η μετφορμίνη μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη των καρκίνων του προστάτη, του παγκρέατος, του ήπατος, του στόματος αλλά και κάποιων ειδών μελανώματος.

Έμμεσα H δράση της μετφορμίνης στην πρόληψη του καρκίνου ενδέχεται να μην είναι μόνο άμεση, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αλλά και έμμεση. Η μετφορμίνη μειώνει το βάρος και τα λιπίδια του ασθενούς, ρυθμίζει τον διαβήτη και περιορίζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβαμάτων, επομένως μειώνει και τον κίνδυνο καρκίνου. Διόλου τυχαίο που τα τελευταία χρόνια, με δεδομένο ότι ο καρκίνος και η καρδιαγγειακή νόσος έχουν κοινούς παράγοντες κινδύνου- μιλάμε πλέον για έναν νέο, αναδυόμενο κλάδο της Ιατρικής, που ονομάζεται Καρδιο-Ογκολογία. To βέβαιο είναι πως, για να ελεγχθεί πλήρως ο συλλογισμός και να εδραιωθεί η χρήση της μετφορμίνης τόσο στην αντιμετώπιση όσο και στην πρόληψη του καρκίνου, θα χρειαστούμε και άλλες, μεγάλες προοπτικές μελέτες. _______________________________________________________________ Βιβλιογραφία 1. RZi F, Zi H, Li Y, He J, Shi Q, Cai Z. Metformin and cancer: An existing drug for cancer prevention and therapy. Oncol Lett. 2018;15(1):683–690. doi:10.3892/ol.2017.7412. 2. Saraei P, Asadi I, Kakar MA, Moradi-Kor N. The beneficial effects of metformin on cancer prevention and therapy: a comprehensive review of recent advances. Cancer Manag Res. 2019;11:3295–3313. Published 2019 Apr 17. doi:10.2147/CMAR.S200059. 3. Chlebowski R., Ligibel, J. Boston; June 11, 2012, Journal of Clinical Oncology, online. 4. Banerjee Α., Birts C., Darley M., Parker R., Mirnezami A., West J., Cutress R., Beers S., Rose-Zerilli M., Blaydes J., Stem cell-like breast cancer cells with acquired resistance to metformin are sensitive to inhibitors of NADH-dependent CtBP dimerization, Carcinogenesis, Volume 40, Issue 7, July 2019, Pages 871–882, https://doi.org/10.1093/carcin/bgy174. 5. Ming-Szu Hung, Min-Chun Chuang, Ying-Huang Tsai, Yao-Hsu Yang, Metformin improves survival in lung cancer patients receiving EGFR-TKIs therapy, European Respiratory Journal 2018 52: PA2856; DOI: 10.1183/13993003.congress-2018.PA2856. 6. A. Papazafiropoulou, X. Sagia, A. Melidonis, Metformin and its role to cancer treatment, Scientific Chronicles 2014;19 (4): 345-350.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΥΚΟΛΗ, ΔΩΡΕΑΝ & ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ

STOP

SMOKING Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) το κάπνισμα σκοτώνει κάθε χρόνο πάνω από 7 εκατομμύρια ανθρώπους. Η Ελλάδα διατηρεί τα πρωτεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τους καπνιστές να αγγίζουν το 37% σύμφωνα με το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο και να ξοδεύουν 25 με 30 εκατομμύρια ευρώ για τσιγάρα, ετησίως. Οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος στο γενικό πληθυσμό είναι γνωστές και περιλαμβάνουν την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, καρκίνου του πνεύμονα και χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας. Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι καπνιστές πάσχουν και από σακχαρώδη διαβήτη;

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

Παρασκευή Κατσαούνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, συντονίστρια Ομάδος Λοιμώξεων Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, e-mal: paraskevikatsaounou@gmail.com. Αλίκη Κορκοτζέλου , Ειδ. Πνευμονολογίας ΓΝΑ Ευαγγελισμός, Μsc, Υποψήφια Διδάκτωρ, e-mal: alicekork@hotmail.com. Tηλέφωνο: 2132043399 (πρωϊνές ώρες).

στα χρωματα του διαβήτη

Το κάπνισμα αποδεδειγμένα επιβαρύνει σημαντικά την εμφάνιση μακροαγγειακών και μικροαγγειακών επιπλοκών στα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Έτσι, οι καπνιστές διαβητικοί κινδυνεύουν περισσότερο από εμφράγματα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικά επεισόδια, ανευρύσματα, αλλά και διαβητική νευροπάθεια, νεφροπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια. Επιπλέον, το κάπνισμα έχει συσχετισθεί με διαταραχή των επιπέδων γλυκόζης, με αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και κακή ρύθμιση του διαβήτη. Όλες οι διαβητολογικές εταιρείες συστήνουν διακοπή καπνίσματος στο πλαίσιο της θεραπείας του διαβήτη. Η αύξηση βάρους μετά τη διακοπή καπνίσματος, ένα θέμα που απασχολεί ιδιαιτέρως τα άτομα με διαβήτη, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου, μειώνει τα οφέλη της διακοπής, αποθαρρύνει τους καπνιστές να διακόψουν και αυξάνει τα ποσοστά υποτροπής, με αποτέλεσμα την επιδείνωση του γλυκαιμικού ελέγχου των διαβητικών που διακόπτουν. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί, ότι η αύξηση αυτή του βάρους δεν αίρει τα καρδιαγγειακά οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος, αν και παροδικά μπορεί να επιδεινώσει το σακχαρώδη διαβήτη. Η συμμετοχή σε ένα οργανωμένο ιατρείο διακοπής καπνίσματος έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά επιτυχίας διακοπής, συγκριτικά με τις ατομικές προσπάθειες. Ένα 5% των καπνιστών που κάνουν προσπάθεια να διακόψουν μόνοι τους διατηρούν το αποτέλεσμα μακροχρόνια (3-12 μήνες). Tο ποσοστό επιτυχούς μακροχρόνιας διακοπής αυξάνεται σημαντικά (15-20%), αν λάβουν κάποιας μορφής βοήθεια. Η συμμετοχή σε οργανωμένα ιατρεία διακοπής καπνίσματος διπλασιάζει τα ποσοστά αυτά. Σύμφωνα με μελέτη του 2016, το ιατρείο διακοπής καπνίσματος της Α΄ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας του ΓΝΑ Ευαγγελισμός με συνδυασμό συμβουλευτικής υποστήριξης και ψυχολογική υποστήριξη είχε ποσοστά επιτυχίας 58% στους 3μήνες και 45% στο πρώτο έτος μετά τη διακοπή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι 85% των καπνιστών που δεν πέτυχαν να διακόψουν το κάπνισμα ήταν εκείνοι που δεν παρακολούθησαν το πρόγραμμα, λόγω εργασιακών υποχρεώσεων τις ώρες λειτουργίας του ιατρείου, οι οποίες συνέπιπταν με τις εργασιακές τους υποχρεώσεις. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, το ιατρείο διακοπής καπνίσματος της Α΄ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας του ΓΝΑ Ευαγγελισμός, με την υποστήριξη διαβητολογικών κέντρων μεγάλων νοσοκομείων της Αθήνας (Ευαγγελισμός, Λαϊκό Νοσοκομείο, ΓΝΑ Αλεξάνδρα κ.ά.) διοργανώνει ειδικό πρόγραμμα διακοπής καπνίσματος για πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, στο πλαίσιο μελέτης που διεξάγει στον ειδικό αυτό πληθυσμό. Το ιατρείο στελεχώνεται από εξειδικευμένους στη διακοπή καπνίσματος πνευμονολόγους, ειδικευμένο στη συμπεριφορική θεραπεία ψυχολόγο, διαιτολόγο-διατροφολόγο και ενδοκρινολόγο. Οι συμμετέχοντες παρακολουθούνται εβδομαδιαία αρχικά και αργότερα μία φορά το μήνα και υποβάλλονται σε τακτικό γλυκαιμικό έλεγχο, έλεγχο της πνευμονικής λειτουργίας και του μεταβολισμού τους. Δεδομένου του σύγχρονου τρόπου ζωής, αλλά και της αποδεδειγμένης επιτυχίας των παρεμβάσεων μέσω διαδικτύου με στόχο τη διακοπή καπνίσματος, παρέχεται και η δυνατότητα συμμετοχής μέσω ειδικού διαδικτυακού ιστότοπου. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της συμμετοχής του κέντρου σε έρευνα καταγραφής των αποτελεσμάτων διακοπής σε άτομα με διαβήτη δίνεται η δυνατότητα δωρεάν παροχής του αποτελεσματικότερου φαρμάκου πρώτης γραμμής για τη διακοπή του καπνίσματος για όλη τη διάρκεια της –τρίμηνης– θεραπείας. Τα έως τώρα ποσοστά επιτυχίας της διακοπής του καπνίσματος με αυτή τη μεθοδολογία είναι εντυπωσιακά και αγγίζουν το 70%!

Κάντε το πρώτο βήμα και ελάτε να ξεκινήσουμε μαζί την προσπάθεια για να κόψετε το τσιγάρο! στα χρωματα του διαβήτη

στα χρωματα του διαβήτη

ς πηγές, με την επισήμανση ότι ρηση και ενημέρωση του κοινού υγείας. Για οποιαδήποτε ιατρική

Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

40 χρόνια στην Ελλάδα

Σαράντα χρόνια επιτυχημένης δραστηριότητας στην Ελλάδα συμπλήρωσε το Σεπτέμβριο η Novo Νοrdisk. Η φαρμακευτική εταιρεία που έχει συνδέσει περισσότερο από κάθε άλλη το όνομά της με την επιτυχημένη διαχείριση του διαβήτη στη χώρα μας, η εταιρεία που άλλαξε την πορεία και την εξέλιξη του ΣΔ στην Ελλάδα, γιόρτασε τα 40 χρόνια της με μία λαμπερή γιορτή στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Tην εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους εκπρόσωποι της Κυβέρνησης και του πολιτικού κόσμου, ιατροί, ερευνητές, καθηγητές του χώρου της υγείας, εκπρόσωποι ομοσπονδιών και συλλόγων ασθενών, δημοσιογράφοι του χώρου της υγείας, καθώς και εκπρόσωποι φορέων της υγείας. Την έναρξη της εκδήλωσης έκανε ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκος Πιερρακάκης, ο οποίος μίλησε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ελλάδας. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρέσβης της Δανίας κ. Klavs A. Holm, ενώ ο Γενικός Διευθυντής της Νοvo Nordisk Ελλάς Ε.Π.Ε. κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, ο οποίος βρίσκεται εδώ και 14 χρόνια στο «τιμόνι» της εταιρείας, αναφέρθηκε στην πορεία της εταιρείας στη χώρα: από τότε που έκανε τα πρώτα της βήματα στην Ελλάδα, τότε που η ινσουλίνη θεωρείτο το «τελευταίο καταφύγιο» του ατόμου με διαβήτη, στους βασικούς σταθμούς της εταιρείας, όπως την κυκλοφορία του πρώτου στιλό ινσουλίνης (1995) και την κυκλοφορία του παράγοντα VII στη χώρα μας (1997). Συνέχισε με το σήμερα, μα κυρίως με το αύριο που μοιάζει τρομερά υποσχόμενο, με θεραπείες (π.χ. GLP-1 από το στόμα, εβδομαδιαία ένεση) που βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, εξασφαλίζοντάς τους καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και μείωση του βάρους και των συννοσηροτήτων. «Η συμπλήρωση 40 ετών δραστηριότητας στην Ελλάδα αποτελεί μια ευκαιρία να επαναβεβαιώσουμε τη δέσμευσή μας ότι συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε φαρμακευτικά προϊόντα που θα κάνουν πραγματικά καλύτερη τη ζωή των ανθρώπων που τα χρειάζονται», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαδημητρίου. 92

στα χρωματα του διαβήτη

Με την ευγενική υποστήριξη

ΑΑNAME, NAME,AAHISTORY, HISTORY,AAFUTURE. FUTURE. ΗΗ εταιρεία εταιρεία Πετσιάβας Πετσιάβας είναι είναι μία μία από από τιςτις πιο πιο ισχυρές ισχυρές καικαιιστορικές ιστορικέςεταιρείες εταιρείεςστην στηνΕλλάδα. Ελλάδα.Από Απότην την ίδρυσή ίδρυσή μας, μας, τοτο 1920, 1920, στόχος στόχος καικαι δέσμευσή δέσμευσή μας μας είναι είναι νανα στεκόμαστε στεκόμαστε δίπλα δίπλα στον στον άνθρωπο άνθρωπο ακολουθώντας ακολουθώντας πάντα πάντατην τηνίδια ίδιαφιλοσοφία φιλοσοφίατης τηςσκληρής σκληρήςδουλειάς, δουλειάς, της τηςκαινοτομίας καινοτομίαςκαικαιτης τηςαποτελεσματικότητας. αποτελεσματικότητας. Με Μεσυνεχή συνεχήπαρουσία παρουσίαστην στηνφαρμακευτική φαρμακευτικήαγορά αγορά καικαιμεμεεμπειρία εμπειρία4040ετών ετώνστην στηναντιμετώπιση αντιμετώπισητου του Διαβήτη, Διαβήτη,είμαστε είμαστεδίπλα δίπλαστον στονΈλληνα ΈλληναΑσθενή Ασθενή προσφέροντας προσφέροντας υπεύθυνα υπεύθυνα καλύτερη καλύτερη ποιότητα ποιότητα ζωής. ζωής.

Πετσιάβας Πετσιάβας 4040 χρόνια χρόνια εμπειρία εμπειρία στον στον Διαβήτη. Διαβήτη.

ΑγΑγ . Αναργύρων . Αναργύρων 21,21, Ν. Ν. Κηφισιά, Κηφισιά, 14564 14564 ΑΘΗΝΑ ΑΘΗΝΑ Τ: 210 Τ: 210 6202301, 6202301, Φ: Φ: 210 210 8077079 8077079 E: info@petsiavas.gr E: info@petsiavas.gr

http://www.petsiavas.gr/ http://www.petsiavas.gr/

Αθηνάς Αθηνάς 15,15, Ιωνία, Ιωνία, 57008 57008 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ T: 2310 T: 2310 722600, 722600, Φ: Φ: 2310 2310 722669 722669