Περιοδικό "Στα Χρώματα του Διαβήτη" Τεύχος 36

Page 1

του διαβήτη ΤΕΥΧΟΣ 36

x

Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2021

ISSN: 2241–3677

χρωματα

στα


Ζητήστε το συστήμα CONTOUR®CARE από τον φαρμακοποιό σας σήμερα

2

x

στα χρωματα του διαβήτη


Λίγα λόγια. . Αγαπημένοι μου φίλοι και φίλες, «Κι όμως είμαι ακόμα εδώ κι αυτό το καλοκαίρι λιωμένο παγωτό κολλάει στο χέρι…» ΞΥΛΙΝΑ ΣΠΑΘΙΑ Νομίζω ότι για πολλούς από εμάς, ακόμα και για τη νέα γενιά, αυτό το τραγούδι είναι το σήμα κατατεθέν του καλοκαιριού. Αντιπροσωπεύει τη χαρά, τον ήλιο, τα βραδινά μπανάκια, τις παρέες με κιθάρα και τραγούδι στις παραλίες, την ξεγνοιασιά που τόσο ανάγκη την έχουμε. Δεν θέλω να σας κουράσω λέγοντάς σας αυτά που ήδη ξέρετε, όσον αφορά την πανδημία… Γι΄αυτό αποφάσισα να υμνήσω το Ελληνικό Καλοκαιράκι μας! Τίποτα δεν μπορεί να ξεπεράσει και να νικήσει τον ήλιο μας, τη θάλασσα, τον ουρανό μας. Είναι η ασπίδα μας απέναντι στην απαισιοδοξία, την κατάθλιψη, τη στενοχώρια, απέναντι στη μιζέρια και στα αμέτρητα «αχ - βαχ μας». Δεν μπορεί να μην έχετε πει κάνοντας διακοπές σε ένα ελληνικό νησί, ότι «ναι, είναι ένας από τους λόγους που αγαπώ τη ζωή». Δεν γίνεται να μην κλείνεις τα μάτια και να μην παίρνεις μία γερή ρουφηξιά θαλασσινού αέρα. Δεν γίνεται να μην χάνεται το βλέμμα σου στο μπλε της θάλασσας και να μην αδειάζει τελείως το μυαλό σου. Δεν γίνεται να μην διαβάζεις ένα βιβλίο στην παραλία και να μην λες ότι ήταν το καλύτερο βιβλίο που διάβασες. Δεν γίνεται να μην πίνεις το ουζάκι σου και να τρως το μεζεδάκι σου στο ταβερνάκι κοντά στη θάλασσα και να μην σκεφτείς το απόλυτο ΤΙΠΟΤΑ, γιατί απλά δεν γίνεται. Η ύπαρξή μας όλη είναι μέσα στο φως. Εικόνες από λαμπερά πρωινά, υπέροχα ηλιοβασιλέματα, από όμορφες φεγγαρόφωτες βραδιές. Μυρωδιές από θάλασσα, γιασεμιά και βασιλικούς, γεύσεις από θαλασσινές βουτιές και δροσερά φρούτα. Νιώσε ευγνωμοσύνη για τα χρώματα, τον ουρανό, τη θάλασσα. Νιώσε ευγνωμοσύνη για αυτά που έχεις και θα τα μοιραστείς με τους αγαπημένους σου ανθρώπους. Νιώσε ευγνωμοσύνη για αυτά που σου προσφέρονται απλόχερα από τη φύση. Νιώσε ευγνωμοσύνη…. και πες ένα ταπεινό ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!! Από καρδιάς, ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!!! Σας ευχαριστώ πολύ Αναστασία Καφούση

στα χρωματα του διαβήτη

x

3


36 x

ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

χρωματα

στα

Τριμηνιαία Περιοδική Έκδοση

www.meodigotodiaviti.gr

του διαβήτη

Ιδιοκτησία ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΚΑΡΤΑ ΔΙΑΒΗΤΗ

Διευθύντρια Σύνταξης Νεκταρία Καρακώστα

Υπεύθυνοι Διαφήμισης Αναστασία Καφούση Ελένη Νικολάου

Επιμέλεια-Διόρθωση Κειμένων & Υποδοχή Διαφήμισης Ειρήνη Καφούση

Υπεύθυνος Λογιστηρίου Δημήτρης Μούτουλας

Καλλιτεχνική Επιμέλεια Κατερίνα Σπηλιωτοπούλου

Εκτύπωση Λυχνία Α.Ε.

Εκδότης "ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ" Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Αγ.Ι.Θεολόγου 41, Χολαργός 15561 Τηλ. 210 6520062, Fax. 210 6520082 Email: info@kartadiaviti.gr

ISSN: 2241- 3677

Επικοινωνήστε μαζί μας για ό,τι σας απασχολεί στο τηλέφωνο: 210 6520062 ή στο e-mail: info@kartadiaviti.gr Οι απόψεις των συντακτών και των αρθρογράφων δεν αποτελούν αναγκαία απόψεις του εκδότη και του ιδιοκτήτη του περιοδικού. Για τα αποστελλόμενα έντυπα, κείμενα και φωτογραφίες, ο εκδότης παίρνει αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό προς δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλουχρωματα ή μέρους του του διαβήτη εντύπου (κείμενα και φωτογραφικό υλικό), 4 στα χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (νόμος 2121/1993).

x

Επιστημονικοί Συνεργάτες Νίκος Ανυφαντής, Διευθυντής Β΄ Γαστρεντερολογικής – Ηπατολογικής, Κλινικής ΙΑΣΩ Ευγενία Γιάννου, Ποδολόγος, Εξειδίκευση στο Διαβητικό Πόδι, Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού, Διαβητολογικό Τμήμα Τζάνειο Γ.Ν.Πειραιά. Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General Χολαργού. Καθηγήτρια Ποδολογίας Σιβιτανιδείου Σχολής Δρ. Ζαδάλλα Μούσλεχ MD,PhD, Ενδοκρινολόγος, Συνεργάτης Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Σπύρος Ζαρογιάννης, M.Μed.Sci, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Ειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Γλασκώβης 6989616086 – 2310 423915, spiroszarog@gmail.com, Δωδεκανήσου και Ινεπόλεως 9, Καλαμαριά, 55131 Δημήτριος Α. Καββαδάς, Γαστρεντερολόγος, Ενδοσκόπος – Ηπατολόγος, Ιατρός Ιατρικού Κέντρου Αθηνών e-mail: dkendoscopy@gmail.com Επαμεινώνδας Κυριαζής, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής & personal trainer Αλέξανδρος Π. Κωνσταντινίδης, Ειδικός Πνευμονολόγος Μαρία Μελετιάδου, Προϊσταμένη ΜΕΠΚ «ΤΖΑΝΕΙΟ»Γ.Ν.Π, MSc© Director/ Instructor Basic Life Support (BLS) ERC, Instructor Immediate Life Support (ILS) ERC Παρασκευή Μεντζελοπούλου, M.D., Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, Διπλωματούχος American Board of Endocrinology, Diabetes and Metabolism Ειρήνη Μπαμπαρούτση, PhD, Κλινική Διαιτολόγος – Αθλητική Διατροφολόγος, Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών, Διατροφολόγος Εθνικής Ομάδας Στίβου Ελένη Μπονέ, MSc, Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια – Οικογενειακή Θεραπεύτρια – Τραυματοθεραπεύτρια Δημήτρης Οικονόμου, Ιατρός Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής Δημοτικός Σύμβουλος Νέας Σμύρνης, www.psychiatros-neasmyrni.gr, www.oikonomoudimitris.gr Θάλης Παναγιώτου, Διατροφολόγος, Δασκαρόλη 67, Γλυφάδα, τηλ. 2109960989, Σωρού 3- 5, Μαρούσι, τηλ. 211 1117688 www.allazwdiatrofi.gr Δρ. Μαρία Σώμαλη MD, PhD, Ενδοκρινολόγος, Συνεργάτης Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης, Διδάκτωρ Σχολής Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών Ξανθίππη Τζαννετάκου, Επιμελήτρια Β΄ Γαστρεντερολογικής – Ηπατολογικής, Κλινικής ΙΑΣΩ Γεώργιος Τσούτσας, Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, Υποψήφιος Διδάκτωρ Α.Π.Θ. Ευάγγελος Φιλόπουλος, Πρόεδρος Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Εμμανουέλα Χουρδάκη, Ειδική Παθολόγος – Διαβητολόγος Επιμελήτρια Διαβητολογικού – Καρδιομεταβολικού Κέντρου Metropolitan Hospital

Συνεντεύξεις Ιωάννα-Μαρία Γκέτσου, Πρόεδρος της Σχολής Σκύλων Οδηγών Τυφλών Λάρα

Ειδικοί Συνεργάτες Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας



Editorial της σύνταξης

Κάλλιον το προλαμβάνειν του θεραπεύειν. Το είπε πρώτος ο Ιπποκράτης, το έχουν ως βασική τους αρχή ιατροί και συστήματα υγείας ανά τον κόσμο. Πρόληψη, αυτό που προσπαθήσαμε να εμφυσήσουμε κι εμείς μέσω της καμπάνιας "Μήπως παίρνεις το σάκχαρό σου... χαλλλαρά", που πέτυχε να περάσει το μήνυμα της ευαισθητοποίησης και της πρόληψης του διαβήτη στους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας.

ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ Δημοσιογράφος Υγείας

Προσυμπτωματικός έλεγχος, εμβολιασμός, ιδανικό σωματικό βάρος, ισορροπημένη διατροφή και άσκηση αποτελούν τα κλειδιά για την πρόληψη αν όχι όλων, των περισσοτέρων νοσημάτων. Ιδίως όσον αφορά στον εμβολιασμό, η πανδημία ήλθε να αναδείξει όσο ποτέ άλλοτε την αξία του. Ας μην ξεχνάμε ότι για πολλές χώρες του πλανήτη, ο εμβολιασμός αποτελεί τη σημαντικότερη παρέμβαση δημόσιας υγείας, μετά το καθαρό νερό, έχοντας συμβάλει στην εκρίζωση δεκάδων επικίνδυνων νοσημάτων. Πέρα από την ανάδειξη της αξίας του εμβολιασμού, η επιχείρηση "Ελευθερία" στην οποία συμμετέχουμε, απέδειξε και κάτι ακόμη. Ότι ακόμη και σε ένα τόσο μεγάλης έκτασης μαζικό εγχείρημα, αν θέλουμε, μπορούμε. Μόλις αφήσουμε πίσω μας όλη αυτήν την περιπέτεια, είναι μία τεράστια ευκαιρία να εκμεταλλευτούμε αυτές τις πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν για την οργάνωση του εγχειρήματος του εμβολιασμού, για την καταχώρηση των self tests κ.ο.κ. για να οργανώσουμε μαζικά screening, προσυμπτωματικούς ελέγχους στον πληθυσμό, που είναι περισσότερο χρήσιμοι παρά ποτέ. Ειδικά σε μία περίοδο που ο κορωνοϊός και τα περιοριστικά μέτρα έκαναν πολύ κόσμο να “ξεχάσει” τις προληπτικές εξετάσεις του, με αποτέλεσμα οι γιατροί να διαγιγνώσκουν ήδη σοβαρά, παραμελημένα περιστατικά σοβαρών νοσημάτων. Ας χρησιμοποιήσουμε ως προίκα τις πλατφόρμες της COVID-19 εποχής για να υπενθυμίζουμε επανελέγχους και τα υπόλοιπα εμβόλια, παιδιατρικά και μη. Η τεχνολογική υποδομή πλέον υπάρχει. Μπορεί να δημιουργήθηκε υπό έκτακτες συνθήκες, είναι όμως εδώ και λειτουργεί άψογα. Ας τη χρησιμοποιήσουμε όσο καλύτερα μπορούμε για να θωρακίσουμε την υγεία του πληθυσμού και μακροπρόθεσμα. Με αυτόματο κλείσιμο ραντεβού και υπενθυμίσεις σε e- mail και κινητό τηλέφωνο, θα κερδίσουμε όχι μόνο σε επίπεδο υγείας του πληθυσμού, σε ποιότητα ζωής και σε ανθρώπινες ζωές, αλλά θα πετύχουμε σημαντικές εξοικονομήσεις και για το σύστημα υγείας. Ας μην χάσουμε αυτήν τη μεγάλη ευκαιρία.

6

x

στα χρωματα του διαβήτη



Index περιεχόμενα

38 ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

16

Πόσο κοντά είμαστε;

42 Αφιέρωμα: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΝΔΗΜΙΑ COVID-19

38

46 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ 50 ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ;

54 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΗΣ & COVID-19

58 ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ

66

70

Κανείς δεν είναι ασφαλής, ώσπου όλοι να είναι ασφαλείς

62 ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Ο αντίκτυπος στη σεξουαλική ζωή

66 ΓΑΣΤΡΙΚΟ ΜΠΟΤΟΞ 10 ΓΙΑΤΙ ΤΡΩΜΕ ΧΩΡΙΣ ΝΑ

ΠΕΙΝΑΜΕ; Γιατί τρώμε τα συναισθήματά μας;

16 ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Η απουσία συμπτωμάτων δεν σημαίνει ότι τα πόδια είναι υγιή

24 ΔΙΑΤΡΟΦΑ & ΑΣΚΗΣΗ

Το «φάρμακο» του προδιαβήτη

28 H ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

«ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΙ» ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

32 ΤΟ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ Πως η τεχνολογία έχει αλλάξει το τοπίο

8

x

στα χρωματα του διαβήτη

"Όπλο" κατά της παχυσαρκίας και του διαβήτη

70 ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΛΙΠΟΣ

Γιατί είναι τόσο επικίνδυνο;

74 ΗΛΙΟΣΠΟΡΟΣ

Ο διατροφικός "θησαυρός"

78 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ

ΤΗΝ ΙΩΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΓΚΕΡΤΣΟΥ Πρόεδρος της Σχολής Σκύλων Οδηγών Τυφλών Λάρα

84 ΑΝ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΜΑΣ ΦΙΛΟΣ ΜΙΛΟΥΣΕ...

86 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ 88 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Πολύπλοκο & πολυπαραγοντικό



ΕΥΕΞΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΕΙΡΗΝΗ ΜΠΑΜΠΑΡΟΥΤΣΗ, PhD Κλινική Διαιτολόγος – Αθλητική Διατροφολόγος Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών Διατροφολόγος Εθνικής Ομάδας Στίβου

ΓΙΑΤΙ ΤΡΩΜΕ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΕΙΝΑΜΕ;

Γιατί τρώμε τα συναισθήματά μας; Είμαι βέβαιη ότι οι περισσότεροι από εσάς έχετε ακούσει τη φράση «Τρώμε τα συναισθηματά μας». Τι σημαίνει αυτό;

Τρώμε για διάφορους λόγους: ΦΥΣΙΚΗ ΠΕΙΝΑ: Αισθανόμαστε πείνα στο στομάχι μας όταν έχουμε να φάμε 3-4 ώρες.

ΣΥΝΗΘΕΙΑ: Ο κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του συνήθειες σχετικά με το τι τρόφιμα καταναλώνει. Δηλαδή μπορεί να τρώει μπροστά από την τηλεόραση, μέσα στο αυτοκίνητο, όταν ταξιδεύει, όταν βλέπει κάποιον άλλον να τρώει ή πριν πάει για ύπνο για να αισθανθεί υπνηλία. ΦΑΓΗΤΟ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΠΤΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ: Όταν βλέπουμε κάποιο τρόφιμο το θέλουμε ακόμα και εάν δεν είμαστε πεινασμένοι.

10 10

xx

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη


στα στα χρωματα χρωματα του τουδιαβήτη διαβήτη

x

11 11


ΕΥΕΞΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ò Έχω την τάση να τρώω γρήγο-

ρα και να μην γεύομαι στην ουσία αυτό που τρώω; ò Τρώω όρθιος; ò Τρώω ακόμη και εάν δεν πει-

νάω; ò Τρώω μόνο επειδή αυτό απο-

τελεί μέρος κοινωνικότητας, επειδή θέλω να νιώθω ότι χωράω και εγώ εκεί; Εάν ισχύει οποιαδήποτε από αυτές τις ερωτήσεις τότε κάνετε συναισθηματικό φαγητό. Για τα άτομα που κάνουν συναισθηματική κατανάλωση φαγητού (Emotional Eaters), το φαγητό είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες, το άγχος και τη θλίψη της καθημερινότητας.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ: Τρώμε για να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα. Αν αυτό γίνει συνήθεια -και συμβαίνει συχνά- θα οδηγήσει στην πρόσληψη βάρους. Γνωρίζετε τη διαφορά; Θα ήταν χρήσιμο να θέσετε στον εαυτό σας κάποιες ερωτήσεις, έτσι ώστε να μπορείτε να διαπιστώσετε εάν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία. Ακολουθούν κάποιες τέτοιες ερωτήσεις: ò Τρώω όταν γυρνάω στο σπί-

τι μετά από μια κουραστική μέρα στο γραφείο; Χρειάζομαι μια ανταμοιβή! ò Έχω ξαφνική επιθυμία για φα-

γητό;

12

x

στα χρωματα του διαβήτη

Για όλους μας, σε κάποια φάση της ζωής μας το φαγητό υπήρξε κατευναστικό. Το συναισθηματικό φαγητό, χαρακτηρίζεται από μια ακατάσχετη επιθυμία για φαγητό, που γίνεται ευσυνείδητα ή ασυνείδητα – πρόκειται για τη συχνότερη διατροφική διαταραχή. Όταν υπάρχουν δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις, όπως πλήξη, μοναξιά, θυμός, άγχος, απογοήτευση, προβλήματα με τις διαπροσωπικές σχέσεις και χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορούν να οδηγήσουν σε υπερκατανάλωση τροφής. Το δυσκολότερο σημείο είναι το να καταφέρουμε να ξεχωρίσουμε την πραγματική πείνα από τη συναισθηματική.



ΕΥΕΞΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τι θα μπορούσατε να κάνετε, όμως, για να σπάσετε αυτόν το φαύλο κύκλο;

ò Καταγράψτε πότε, τι και πόσο τρώτε, καθώς και τα συναισθήματα

που έχετε όταν πρόκειται να καταναλώσετε την τροφή, έτσι ώστε να αναγνωρίσετε τις καταστάσεις που σας οδηγούν σε υπερφαγικά επεισόδια. ò Βρείτε μια καινούργια ενασχόληση, ακούστε την αγαπημένη σας

μουσική, κάντε μια βόλτα για να νιώσετε καλύτερα. ò Εντάξτε στο πρόγραμμά σας την άσκηση. Η έκκριση σεροτονίνης

και ενδορφινών την ώρα της άσκησης, συμβάλλουν στη βελτίωση της διάθεσης, δρουν κατευναστικά σε περιπτώσεις άγχους ή έντονου θυμού και βοηθούν το μυαλό να ξεχαστεί. ò Απομακρύνετε τους «πειρασμούς» και αντικαταστήστε τους με πιο

θρεπτικές επιλογές. Αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά την υπερφαγία και το συναισθηματικό στρες.

Συνήθως, στη συναισθηματική πείνα υπάρχει επιθυμία ενός συγκεκριμένου φαγητού πλούσιου σε θερμίδες και θρεπτικά φτωχού. Ένα άλλο βασικό στοιχείο είναι ότι η πείνα δε σταματάει αφότου επέλθει κορεσμός, με αποτέλεσμα να νιώθουμε τύψεις και ντροπή. Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα «συναισθήματά» μας δεν μπορούν να μας βλάψουν. Η «βλάβη» προέρχεται από το πώς θα αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας.

14

x

στα χρωματα του διαβήτη


στα χρωματα του διαβήτη

x

15


ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφουν οι:

ΜΑΡΙΑ ΜΕΛΕΤΙΑΔΟΥ, MSC

ΕΥΓΕΝΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥ

Προϊσταμένη ΜΕΠΚ «ΤΖΑΝΕΙΟ» Γ.Ν.Π, MSc Director/Instructor Basic Life Support (BLS) ERC, Instructor Immediate Life Support (ILS) ERC

Ποδολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού ποδιού, Διαβητολογικό Τμήμα Τζάνειο Γ.Ν.Πειραιά. Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού ποδιού, Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General, Χολαργού. Καθηγήτρια Ποδολογίας Σιβιτανιδείου Σχολής

ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΥΓΙΗ Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια συστημική αυτοάνοση νόσο, η οποία δημιουργεί μεγάλο εύρος επιπλοκών. Μια από αυτές φτάνει την κατάσταση στα άκρα και ειδικά στα κάτω άκρα, με αποτέλεσμα την απειλή ακρωτηριασμών. Κάθε τριάντα δευτερόλεπτα ένα πόδι διαβητικού χάνεται στον κόσμο.

Το διαβητικό πόδι χαρακτηρίζεται από ύπαρξη εξέλκωσης, συνοδευόμενη συνήθως από καταστροφή των εν τω βάθει ιστών και επιλοίμωξη στον άκρο πόδα των διαβητικών ατόμων, σε συνδυασμό με υποκείμενη περιφερική νευροπάθεια ή/και ποικίλης βαρύτητας αγγειοπάθεια.

16

x

στα χρωματα του διαβήτη

Τα άτομα με διαβήτη είναι ευάλωτα σε τραυματισμούς, που καταλήγουν σε εξέλκωση. Οι μυϊκές ατροφίες και οι παραμορφώσεις του άκρου, οφειλόμενες στη νευροπάθεια, προκαλούν αλλαγές στην κατανομή του βάρους στα πέλματα, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη τύλων και ελκών.


ΤΑ ΔΙΑΒΗΤΙΚΑ ΑΤΟΜΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΑ ΣΕ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ, ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΣΕ ΕΞΕΛΚΩΣΗ.

Ο συνδυασμός νευροπάθειας, κακής αιμάτωσης και λοίμωξης μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένη νέκρωση, σήψη και γάγγραινα, με κατάληξη τον ακρωτηριασμό. Ο κίνδυνος για την εμφάνιση έλκους είναι αυξημένος σε άτομα με:

ò Προηγηθέντα ακρωτηριασμό. ò Επουλωθέν έλκος. ò Συμμετρική αισθητικοκινητική πο-

λυνευροπάθεια, με απώλεια αισθητικότητας και αδυναμία αντίληψης των βλαπτικών ερεθισμάτων. ò Μειωμένη όραση.

στα χρωματα του διαβήτη

x

17


ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Η ομάδα απαρτίζεται από διαβητολόγο, χειρουργό, ορθοπεδικό, αγγειοχειρουργό, ποδολόγο, εξειδικευμένο νοσηλευτή, ορθωτιστή, φυσιοθεραπευτή, κοινωνικό λειτουργό, ψυχολόγο και διαιτολόγο. Το κάθε μέλος της ομάδας δρα σε συντονισμό με τα υπόλοιπα, με κύριο στόχο την παροχή βοήθειας στους ασθενείς και την έγκαιρη αποφυγή ακρωτηριασμών. Στα διαβητολογικά κέντρα όπου γίνεται συστηματική εκπαίδευση και έλεγχος των ποδιών, οι ακρωτηριασμοί έχουν μειωθεί κατά 50%.

Εκπαίδευση ò Τελικού σταδίου νεφρική ανε-

πάρκεια. ò Κάπνισμα.

Στον τακτικό έλεγχο των ποδιών ο οποίος περιλαμβάνει την αναζήτηση:

ò Παραμορφώσεις

ò Νευροπάθειας.

ò Κακή γλυκαιμική ρύθμιση.

του άκρου ποδός, όπως σφυροδακτυλία, γαμψοδακτυλία, κοιλοποδία, δυσκαμψία του μεγάλου δακτύλου, υπερκερατώσεις, τύλοι, προπέτεια των κεφαλών των μεταταρσίων, εξόστωση του 1ου μεταταρσίου, παραμορφώσεις από προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση.

Η διαχείριση του «Διαβητικού Ποδιού» απαιτεί πολύπλευρη, διεπιστημονική προσέγγιση. Τα μέλη της διαβητολογικής ομάδας καλούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο τόσο στον εντοπισμό των ασθενών υψηλού κινδύνου, όσο και στην εκπαίδευσή τους.

18

x

στα χρωματα του διαβήτη

H εκπαίδευση πρέπει να εστιάζεται:

ò Περιφερικής αρτηριακής νόσου

(επισκόπηση κάτω άκρων, έλεγχος των σφύξεων της οπίσθιας κνημιαίας και της ραχιαίας αρτηρίας του ποδός, ιστορικό διαλείπουσας χωλότητας). ò Μυοσκελετικών παραμορφώσεων.

Στην εκπαίδευση για την κατάλληλη αυτοφροντίδα: ò Καθημερινός έλεγχος ποδιών και

πελμάτων. ò Αν τα άτομα με διαβήτη δεν μπο-

ρούν να ελέγξουν τα πόδια μόνα τους, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ένας καθρέφτης ή να ζητούν τη βοήθεια ενός φίλου ή συγγενή.



ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

ò Ο έλεγχος περιλαμβάνει τα πέλματα και τα μεσοδακτύλια διαστήματα για τυχόν:

- Αλλαγές του συνηθισμένου χρώματος δέρματος. - Ασυνήθιστο πρήξιμο. - Θερμά ή ψυχρά σημεία. - Περιοχές με εκκρίσεις. - Πληγές, κοψίματα, φουσκάλες, γρατζουνιές ή σχισμές. - Φουσκάλες ή υγρό ή αίμα κάτω από κάλους. ò Καθημερινή καθαριότητα με χλιαρό νερό και μαλακό ουδέτερο σαπούνι (όχι αντιση-

πτικά, όχι betadine) και καλό σκούπισμα, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα, χωρίς τριβή, εφόσον η υγρασία αποτελεί ευνοϊκό υπόστρωμα για την ανάπτυξη λοιμώξεων. ò Χρήση ενυδατικής κρέμας χωρίς άρωμα, όταν υπάρχει ξηρότητα. ò Αποφυγή αφαίρεσης των τύλων (κάλων) από τον ίδιο τον ασθενή. Πρέπει να απευθύ-

νονται πάντα στους ειδικούς (ποδολόγους). ò Προσοχή στο κόψιμο των νυχιών (τα νύχια πρέπει να κόβονται σε ευθεία γραμμή με το

δέρμα). ò Αποφυγή καπνίσματος, επειδή η νικοτίνη προκαλεί αγγειοσύσπαση και συνακόλουθα

μείωση της αιμάτωσης των ποδιών.

Σωστή υπόδηση Το 80% των τραυμάτων στα πόδια διαβητικών ασθενών είναι αποτέλεσμα της χρήσης ακατάλληλων υποδημάτων. Οι διεθνείς συστάσεις για τα θεραπευτικά υποδήματα διαβήτη θέτουν τις παρακάτω προδιαγραφές: ò Τα υποδήματα πρέπει να εφαρμόζουν καλά στο πόδι. ò Η δοκιμή τους πρέπει να γίνεται σε όρθια θέση και κατά προτίμηση κατά το τέλος της

ημέρας.

20

x

στα χρωματα του διαβήτη


στα χρωματα του διαβήτη

x

21


ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

ò Να έχουν το απαραίτητο εύρος για την εφαρμογή ορθωτικών πελμάτων. ò Να έχουν ελαστικό πανόδερμα και αφρώδη υλικά μέσα στο υπόδημα και να μην πιέ-

ζονται τυχόν παραμορφώσεις των δακτύλων (βλαισό μέγα δάκτυλο, γαμψοδακτυλία, σφυροδακτυλία, εφίππευση δακτύλων). ò Να μην έχουν εσωτερικές ραφές, οι οποίες μπορεί να δημιουργήσουν τραύμα. ò Να έχουν άκαμπτη σόλα ανασηκωμένη στο πρόσθιο μέρος για αποφόρτιση των μετα-

ταρσίων και τη διευκόλυνση της βάδισης. ò Τα υποδήματα θα πρέπει να φοριούνται τόσο μέσα στο σπίτι όσο και έξω από αυτό,

προσαρμοσμένα στη διαφορετική εμβιομηχανική και στις παραμορφώσεις του ποδιού. ò Στην παραλία συνίσταται η χρήση παπουτσιών θαλάσσης. ò Μη χρήση καινούργιων παπουτσιών σε γιορτές ή εκδηλώσεις (τα καινούργια παπού-

τσια δεν τα γνωρίζουν και πιθανόν να τραυματιστούν τα πόδια – έλκος των «διακοπών ή του Σαββατοκύριακου»). ò Αποφυγή χρήσης στενών καλτσών, γιατί περιορίζουν την κυκλοφορία του αίματος.

Πρώιμη θεραπεία προελκωτικών βλαβών Οι διαβητικοί με νευροπάθεια ή/και αγγειοπάθεια θα πρέπει να είναι δεκαπλασίως πιο προσεκτικοί, διότι λόγω της έλλειψης αισθητικότητας μπορεί να μην αντιληφθούν τα τραύματα στα πόδια τους και έτσι να τα αγνοήσουν. Η απουσία συμπτωμάτων δεν σημαίνει ότι τα πόδια είναι υγιή. Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ανήκοντας σε μια ευπαθή ομάδα πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα να επισκέπτονται ποδολόγο για τη σωστή φροντίδα των ποδιών τους, για τυχόν προβλήματα ονύχων (μυκητιάσεις – εισφρύσεις ονύχων), προβλήματα του δέρματος (κάλους – υπερκερατώσεις – διαβητικό πόδι) και ορθοπεδικά / εμβιομηχανικά προβλήματα (πλατυποδία – τενοντίτιδες – λειτουργικές και ανατομικές ανωμαλίες). Το διαβητικό πόδι αναδεικνύεται πλέον σε ένα πολύ μεγάλο ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα για κάθε κοινωνία και κάθε έθνος. Σημαντική ευθύνη για την πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού έχει η διαβητολογική ομάδα, τα μέλη της οποίας θα πρέπει να υιοθετούν το κατάλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο θα παρέχει ενημέρωση στους ασθενείς και θα είναι αποδεκτό από όλα τα μέλη της ομάδας.

22

x

στα χρωματα του διαβήτη


ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Ο σακχαρώδης διαβήτης επηρεάζει και το δέρμα. Ξηρότητα, φαγούρα, ερεθισμός στο σώμα και στα πόδια.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

LIPIKAR LAIT UREA

5+

ΚΑΤΑΠΡΑΫΝΤΙΚΟ ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΧΥΤΗΤΑΣ. ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΕΘΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΞΗΡΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ.

Κατάλληλο για το δέρμα των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη. > Ενισχύει την απολέπιση > Κατά των ερεθισμών > Βελτιώνει την ποιότητα του δέρματος > Βέλτιστη ανοχή ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΜΕ ΟΥΡΙΑ 10% Εφαρμόζετε μία ή δύο φορές την ημέρα με απαλό μασάζ μετά τον καθαρισμό.

www.larocheposay.gr


ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γράφει ο:

ΣΠΥΡΟΣ ΖΑΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, M.MED.SCI Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Ειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Γλασκώβης

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΑΣΚΗΣΗ

ΤΟ «ΦΑΡΜΑΚΟ» ΤΟΥ ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ Ο προδιαβήτης είναι μια μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη και πρωτογενή ή δευτερογενή δυσλειτουργία των β κυττάρων του παγκρέατος. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα κύτταρα του οργανισμού δεν ‘αναγνωρίζουν’ την ορμόνη ινσουλίνη, με αποτέλεσμα η γλυκόζη να μην μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα για να μεταβολιστεί.

24

x

στα χρωματα του διαβήτη διαβήτη


Είναι η ενδιάμεση εκείνη κατάσταση, όπου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι σταθερά πιο υψηλά από το ανώτατο φυσιολογικό όριο, αλλά όχι τόσο υψηλά που να μπορεί να προκύψει η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη. Αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για μετέπειτα εκδήλωση διαβήτη τύπου 2 μέσα στα επόμενα χρόνια, αν δεν αντιμετωπιστεί και ανατραπεί άμεσα. Με άλλα λόγια, τα άτομα παίρνουν ένα μήνυμα ότι πρέπει να προσέξουν για να μην προχωρήσει η διαταραχή του σακχάρου προς την παθολογία. Ωστόσο, δεν χρειάζεται πανικός, καθώς το άτομο έχει στη διάθεσή του το χρόνο για να βελτιώσει κάποιες συνήθειες στην καθημερινότητά του και να αντιμετωπίσει μια και καλή τον προδιαβήτη. Παρακάτω παρουσιάζονται τα βασικά βήματα της επιτυχημένης αντιμετώπισης του προδιαβήτη.

1.

Διαχείριση του βάρους

Έρευνες δείχνουν πως μια μείωση βάρους της τάξεως του 5-10% (και κατά συνέπεια του ποσοστού


ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

λίπους- κυρίως κοιλιακού) μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη, την ανοχή στη γλυκόζη και να μειώσει τα λιπίδια, όσο και την πίεση του αίματος. Η απώλεια βάρους μπορεί να επιτευχθεί με πρόγραμμα αλλαγής τρόπου ζωής που επιτυγχάνει αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας, δηλαδή το άτομο να προσλαμβάνει λιγότερες θερμίδες από αυτές που «καίει».

2.

Διατροφική εκπαίδευση

Σε γενικές γραμμές, η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου διατροφικού προτύπου, όπως αυτό της Μεσογειακής Διατροφής, αποτελεί το βασικό συστατικό της αντιμετώπισης του προδιαβήτη. Είναι ένα από τα πιο γνωστά διατροφικά μοντέλα με ευεργετικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου αλλά και στην αντιμετώπιση της διαταραγμένης γλυκόζης και στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Τα βασικά χαρακτηριστικά της παρουσιάζονται παρακάτω:

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ X

Η αεροβική άσκηση δεν θα πρέπει να διαρκεί λιγότερο από 10 λεπτά. Ιδανικός χρόνος είναι τα 30 λεπτά την ημέρα, σχεδόν κάθε μέρα της εβδομάδας. Ο εβδομαδιαίος στόχος θα πρέπει να είναι 150 λεπτά μέτριας ή έντονης άσκησης.

X

Ασκήσεις ενδυνάμωσης 2-3 φορές την εβδομάδα, όχι όμως σε συνεχόμενες ημέρες, με στόχο τη βελτίωση της μυϊκής ισχύος και την καλύτερη κινητικότητα του σώματος.

X

Η καθημερινή φυσική δραστηριότητα στην εργασία ή στις οικιακές δουλειές και η ταυτόχρονη μείωση του χρόνου που περνάμε καθιστοί, π.χ. στην τηλεόραση ή στην καρέκλα, βοηθάει στον καλύτερο έλεγχο του σωματικού βάρους, καθώς και στα μεταγευματικά σάκχαρα.

ò Επιλέγετε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές

ίνες και ιδανικά χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη για την πιο ομαλή αύξηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Για παράδειγμα, πολύσπορο ψωμί ολικής αλέσεως ή ζυμαρικά ολικής άλεσης, καθώς επίσης φρούτα, λαχανικά και όσπρια. ò Καταναλώνετε ποικιλία φρούτων και

λαχανικών καθημερινά, με στόχο τουλάχιστον τις πέντε μερίδες την ημέρα. Μπορείτε να συνοδεύετε τα κύρια γεύματά σας με μια σαλάτα ωμών, βραστών ή ψητών λαχανικών και να προσθέτετε φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα στα επιμέρους γεύματα.

26

x

στα χρωματα του διαβήτη


ò Μειώστε τη συχνότητα κατανάλωσης

τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα, trans λιπαρά και ζάχαρη, όπως π.χ. μπισκότα, γλυκά, κέικ κ.ά. ò Προσθέστε μια πηγή άπαχης πρωτε-

ΐνης στα γεύματά σας, όπως κρέας (πουλερικά και άπαχα μέρη κρεάτων), ψάρια, όσπρια, και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών. ò Επιλέγετε τρόφιμα πλούσια σε μονο-

ακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, όπως ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο, αβοκάντο, λιπαρά ψάρια, σπόρους κ.ά.

3.

Προδιαβήτης; Δεν χρειάζεται πανικός. Το άτομο έχει στη διάθεσή του το χρόνο για να βελτιώσει κάποιες συνήθειες και να τον αντιμετωπίσει μια και καλή.

Εντάξτε τη φυσική δραστηριότητα στη ζωή σας.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας συνδέεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, που συχνά οδηγεί σε διαβήτη τύπου 2. Τόσο η αεροβική, όσο και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης ασκούν ευεργετικές επιδράσεις στο μεταβολισμό της γλυκόζης, βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τελικά μειώνοντας την πιθανότητα εξέλιξης του προδιαβήτη. Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι ο προδιαβήτης είναι μια μεταβατική και πλήρως αναστρέψιμη κατάσταση, αρκεί να ακολουθηθούν οι συστάσεις ως προς την αλλαγή και βελτίωση του τρόπου ζωής και κατ’ επέκταση της συνολικής υγείας του ατόμου.

στα χρωματα του διαβήτη

x

27


Ιατρείο Τεχνολογίας στο Σακχαρώδη Διαβήτη Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Σακχαρώδη Διαβήτη και Μεταβολισμού

H τεχνολογία «μεταμορφώνει» τη διαχείριση του διαβήτη Γράφουν οι: ΔΡ. ΖΑΔΑΛΛΑ ΜΟΥΣΛΕΧ, MD,PHD Ενδοκρινολόγος, Συνεργάτης Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

ΔΡ. ΜΑΡΙΑ ΣΩΜΑΛΗ, MD, PHD

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν την αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης για την αντιμετώπιση της νόσου με κύριο κίνητρο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, εφόσον δεν έχουν πια την ανάγκη να κάνουν πολλές ενέσεις ινσουλίνης την ημέρα. Υπάρχουν δε και ορισμένα άλλα πλεονεκτήματα, όπως η σαφής βελτίωση του μεταβολικού ελέγχου και η μείωση των επεισοδίων υπογλυκαιμίας.

ματίζονται και να ενσωματώνονται στην καθημερινή ζωή.

Η εντατικοποιημένη ινσουλινοθεραπεία επηρεάζει τον τρόπο ζωής των ατόμων με διαβήτη και ειδικότερα των εγκύων με διαβήτη τύπου Ι.

Το σετ έγχυσης και το σημείο τοποθέτησής του στο δέρμα θα πρέπει να αλλάζει κάθε τρεις ημέρες, για να αποφευχθούν λοιμώξεις ή απόφραξη του καθετήρα, σκληρύνσεις του δέρματος ή άλλοι ερεθισμοί.

Οι πολλές ενέσεις ινσουλίνης την ημέρα απαιτούν πολύ χρόνο και πρέπει να προγραμ-

28

x

στα χρωματα του διαβήτη

Ενδοκρινολόγος, Συνεργάτης Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης, Διδάκτωρ Σχολής Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών

Η αντλία τοποθετείται εξωτερικά στο σώμα, π.χ. στη ζώνη ή στην τσέπη και χορηγεί συνεχώς μια ρυθμιζόμενη ποσότητα ινσουλίνης ταχείας δράσης ή αναλόγου ινσουλίνης ταχείας δράσης (βασικός ρυθμός) μέσω ενός σετ έγχυσης που καταλήγει σε ένα λεπτό καθετήρα που μπαίνει κάτω από το δέρμα. Η αντλία ζυγίζει 110-120 γραμμάρια μαζί με τις μπαταρίες και είναι τόσο μικρή όσο μία πιστωτική κάρτα.


Χρειάζεται λίγη εξάσκηση, που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης στη χρήση της αντλίας. Γρήγορα, η αλλαγή του καθετήρα μετατρέπεται σε ρουτίνα. Οι νεότερες αντλίες ινσουλίνης δεν φέρουν σετ έγχυσης με καθετήρα. Είναι μιας χρήσης και αυτοκόλλητες σε μέγεθος μικρότερου του σπιρτόκουτου. Η διαχείριση των νεότερων αντλιών γίνεται μέσω ειδικής εφαρμογής στο κινητό τηλέφωνο του χρήστη. Οι αντλίες ινσουλίνης υποστηρίζονται από τους καταγραφείς, που παρέχουν 24ωρη συνεχή καταγραφή των επιπέδων ινσουλίνης. Οι καταγραφείς είναι αισθητήρες μεγέθους ίσου με ένα δίευρο, που τοποθετούνται στην κοιλιακή χώρα ή στο αντιβράχιο.

Συνεχής καταγραφή επιπέδων σακχάρου Η επικοινωνία μεταξύ του καταγραφέα και της αντλίας γίνεται μέσω Bluetooth. Η δυνατότητα χρήσης ειδικών εφαρμογών έχει επιφέρει επανάσταση στην αντιμετώπιση

στα στα χρωματα χρωματα του του διαβήτη διαβήτη

x

29 29


Αντλία Ινσουλίνης Ηλεκτρονική μπαταρία Μηχανική μπαταρία

διακόπτες λειτουργίας

οθόνη προσαρμογέας S

φυσίγγιο

Σετ έγχυσης

έμβολο

κινητήρας

Γρανάζι οδήγησης πιστόνι

κάνουλα

του διαβήτη δημιουργώντας το υβριδικό κλειστό σύστημα. Η τεχνολογία έχει επιτρέψει τη μερική αυτοματοποίηση της έγχυσης της απαιτούμενης ποσότητας ινσουλίνης από την αντλία, διαβάζοντας προηγουμένως τα επίπεδα σακχάρου που δίνει ο αισθητήρας του καταγραφέα. Είμαστε ένα βήμα πριν την ολοκλήρωση του τεχνητού παγκρέατος, όπου ο ασθενής δεν θα χρειάζεται να παρεμβαίνει στη χορήγηση ινσουλίνης από την αντλία.

Η χρήση της αντλίας ινσουλίνης στην εγκυμοσύνη Οι κίνδυνοι μιας εγκυμοσύνης για μια γυναίκα με διαβήτη δεν είναι σήμερα πολύ περισσότεροι από αυτούς των γυναικών χωρίς διαβήτη, υπό την προϋπόθεση τα επίπεδα

30

x

στα χρωματα του διαβήτη


γλυκόζης αίματος να διατηρούνται συνεχώς σχεδόν στα φυσιολογικά όρια. Γι’ αυτό, μία από τις κυριότερες ενδείξεις για την τοποθέτηση αντλίας ινσουλίνης είναι ο προγραμματισμός εγκυμοσύνης σε γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη. Ιδανικά, μια γυναίκα με διαβήτη θα πρέπει να διατηρεί φυσιολογικές τιμές γλυκόζης αίματος τουλάχιστον για τρεις μήνες πριν μείνει έγκυος. Για το λόγο αυτό, όσο γρηγορότερα αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε την αντλία ινσουλίνης, τόσο καλύτερα. Μπορεί βέβαια να αρχίσουμε τη θεραπεία με αντλία ινσουλίνης και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Σχεδόν όλες οι γυναίκες με διαβήτη που αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν αντλία ινσουλίνης, συνέχισαν τη χρήση της και μετά τη γέννηση του παιδιού τους, ώστε να αντιμετωπιστούν οι σημαντικές διακυμάνσεις των αναγκών σε ινσουλίνη κατά το θηλασμό. Ένας άλλος λόγος είναι ότι ο ερχομός του νέου μέλους της οικογένειας φέρνει συνήθως τα «πάνω-κάτω» στην καθημερινή ζωή της μητέρας. Η ευελιξία της θεραπείας είναι τότε απαραίτητη.

Στο Ειδικό Ιατρείο Τεχνολογίας στο Σακχαρώδη Διαβήτη παρέχεται η δυνατότητα: Εκπαίδευσης των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη στη διαχείριση της νόσου και συγκεκριμένα ò στη διατροφή, ò στη χρήση ινσουλίνης, ò στον αυτοέλεγχο, ò στις 24ωρες καταγραφές γλυκόζης, ò σε επείγουσες καταστάσεις π.χ. υπογλυκαι-

Εκπαίδευσης και 24ωρης υποστήριξης για άτομα με αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης- «τεχνητό πάγκρεας». Ειδικού ιατρείου Διαβήτη Κύησης και προγραμματισμού εγκυμοσύνης σε γυναίκες με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1.

Το τμήμα Ενδοκρινολογίας, Σακχαρώδη Διαβήτη και Μεταβολισμού επίσης παρέχει: ò Δυνατότητα βραχείας νοσηλείας σε άτο-

μα με ενδοκρινικά νοσήματα, ιδιαίτερα πρωτοεμφανιζόμενο Σακχαρώδη Διαβήτη, δίνοντάς τους την απαραίτητη ιατρική αντιμετώπιση και εκπαίδευση για τον τρόπο διαχείρισης της αγωγής τους (π.χ. ινσουλινοθεραπεία) και των νέων δεδομένων στη ζωή τους. ò Δυνατότητα βραχείας νοσηλείας σε άτο-

μα με εγκατεστημένο διαβήτη για την αντιμετώπιση των επιπλοκών, επίτευξη καλύτερης ρύθμισης και εκπαίδευσης στην ινσουλινοθεραπεία. Το τμήμα συμμετέχει στη διεξαγωγή εγκεκριμένων κλινικών μελετών σε διεθνές επίπεδο, που αφορούν νέα φάρμακα στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη.

μία, υπεργλυκαιμία, σοβαρές ασθένειες. Τοποθέτησης αντλιών συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης και συσκευών συνεχούς καταγραφής γλυκόζης – «υβριδικό τεχνητό πάγκρεας».

_______________________________________________________________________________________

Στοιχεία Επικοινωνίας Μαρίας Κάλλας 11 & Γραβιάς 2, Θεσσαλονίκη, ΤΚ 54645 Τηλεφωνικό Κέντρο: 2310 895100

στα στα χρωματα χρωματα του του διαβήτη διαβήτη

x

31 31


ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 2021

ΤΟ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

Πώς η τεχνολογία θα αλλάξει το τοπίο Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει εξελιχθεί σε «μάστιγα» της σύγχρονης εποχής, με τους αριθμούς να «μιλούν» από μόνοι τους. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη, το 2019 περίπου 463 εκατομμύρια ενήλικες (1 στους 11) σε ολόκληρο τον κόσμο έπασχαν από διαβήτη, αριθμός που αναμένεται να «αγγίξει» τα 700 εκατ. μέχρι το 2045.

99 χρόνια, 5 μήνες, 25 ημέρες... Ο Leonard Thompson έλαβε την πρώτη επιτυχημένη ένεση ινσουλίνης.

32

x

στα χρωματα του διαβήτη


Γράφει ο:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΟΥΤΣΑΣ Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρ Α.Π.Θ.

Όσον αφορά τη χώρα μας, ύστερα από αίτημα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ) προς την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ), διαπιστώθηκε ότι το πλήθος των μοναδικών πασχόντων που έχουν ενταχθεί σε τουλάχιστον ένα θεραπευτικό πρωτόκολλο σακχαρώδη διαβήτη ανέρχεται στους 1.050.635, αγγίζοντας το 10% του πληθυσμού της χώρας. Σε σχέση με το έτος 2019, καταγράφεται αύξηση στο συνολικό αριθμό των πασχόντων από σακχαρώδη διαβήτη της τάξης του 8%. Σημαντική είναι η αύξηση που καταγράφεται στους ανθρώπους που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με το 2019, η οποία κυμαίνεται περίπου στο 5%, ενώ σε ό,τι αφορά τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 η αύξηση αγγίζει το 1% σε σχέση με το 2019. Όπως είναι προφανές, η άνοδος αυτή προκαλεί τεράστια πίεση σε όλες τις χώρες, καθώς ο διαβήτης αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πηγή κόστους για τα εθνικά συστήματα υγείας, μειώνει σημαντικά την

ποιότητα ζωής των ασθενών, ενώ αποτελεί την ένατη πιο συχνή αιτία θανάτου παγκοσμίως.

Ινσουλίνη Η ανακάλυψη της ινσουλίνης ήταν ένα σημείο - ορόσημο στη θεραπεία όσο και στην πρόγνωση του διαβήτη. Μόλις ένας αιώνας έχει περάσει από το Δεκέμβριο του 1921, όταν οι Banting και Best ανέφεραν τα αποτελέσματα της ανακάλυψης ινσουλίνης στην Αμερικανική Εταιρεία Φυσιολογίας, μια φαρμακευτική επανάσταση για μια από τις πιο μελετημένες ασθένειες στην ιστορία της ιατρικής. Με την ανακάλυψη της ινσουλίνης δόθηκε μια πνοή αισιοδοξίας και ζωής σε όλα τα άτομα με διαβήτη, κυρίως αυτά με τύπου 1. Τα χρόνια πέρασαν και εξελίχθηκαν τόσο τα ανάλογα ινσουλινών, που υπάρχουν διαθέσιμα σήμερα, όσο και οι τρόποι χορήγησης της ινσουλίνης και καταγραφής των τιμών γλυκόζης αίματος. Η τεχνολογία σήμερα έχει περιορίσει κατά πολύ τα τρυπήματα για τη μέτρηση γλυκόζης, καθώς και τα τρυπήματα για τη χορήγηση ινσουλίνης. H εφαρμογή της

στα χρωματα του διαβήτη

x

33


ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 2021

νέας τεχνολογίας συμβάλλει στην εξατομίκευση και επίτευξη των στόχων τέλειας ρύθμισης των επιπέδων γλυκόζης αίματος, κάτι που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την πρόληψη των άμεσων ή μακροχρόνιων επιπλοκών της νόσου. Την ίδια στιγμή, πρόκειται για μια αποδοτική προσέγγιση στη διαχείριση της νόσου, καθώς εξοικονομεί πόρους. Μελέτες από την Αμερική και την Ευρώπη έχουν δείξει ότι η χρήση των συστημάτων παρακολούθησης (αισθητήρες γλυκόζης), πέραν της μείωσης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, μειώνουν σημαντικά τις ημέρες που τα άτομα με διαβήτη λαμβάνουν αναρρωτική άδεια από την εργασία τους, συμβάλλοντας σημαντικά στην εξοικονόμηση κόστους.

Συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (Continuous glucose monitoring - CGM) 1) Real-Time Continuous Glucose Monitoring (rtCGM) Απαιτείται μέτρηση γλυκόζης για τη βαθμονόμηση των rtCGM τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα και σε άλλη στιγμή.

2) Intermittently Viewed or "Flash" (iCGM or FGM) Δεν απαιτείται μέτρηση γλυκόζης για βαθμονόμηση της συσκευής. Η συνεχής καταγραφή παρακολούθησης της γλυκόζης είναι ένα πολύτιμο βοήθημα για τα άτομα με διαβήτη και επιτυγχάνει σημαντική μείωση στον αριθμό των υπογλυκαιμικών επεισοδίων, που ανέρχεται στο 60% για τους ενήλικες και κατά 54% στα παιδιά. Τα νέα μοντέλα, παρέχουν τη δυνατότητα εξ αποστάσεως παρακολούθησης, επιτρέποντας στους γονείς να παρακολουθούν τα δεδομένα των παιδιών τους, ακόμη και όταν βρίσκονται μακριά τους. Στο άμεσο μέλλον αναμένονται αισθητήρες με μικρότερο μέγεθος, μεγαλύτερη διάρκεια και ακρίβεια, χωρίς βαθμονομήσεις, ενώ υπό έρευνα βρίσκονται και άλλες μορφές αισθητήρων, όπως σε αυτοκόλλητο, αισθητήρες που μετρούν το σάκχαρο στον ιδρώτα, σε μορφή τατουάζ.

34

x

στα χρωματα του διαβήτη


ELEARNING.BIORYTHMOS.GR Η γνώση είναι ο σύμμαχός σας στο διαβήτη

"ΔΙΑΒΙΩ" ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΞ' ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ: ΔΙΑΒΗΤΗΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑΒΗΤΗΣ & ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Δείτε περισσότερα στο www.biorythmos.gr ή καλέστε στο 2610 317 218


ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 2021

Διαβήτης τύπου 2: Πώς η τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει άμεσα την καθημερινότητα των ασθενών Τα κλινικά οφέλη των συστημάτων καταγραφής γλυκόζης για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2 είναι σημαντικά και περιλαμβάνουν τη μείωση της μέσης τιμής γλυκόζης (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη), τη μείωση των υπογλυκαιμιών, την αύξηση του χρόνου που περνούν οι ασθενείς εντός του εύρους τιμών στόχου (70-180 mg/dL), τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη μείωση των εισαγωγών στα νοσοκομεία από επιπλοκές της νόσου.

Αντλίες Συνεχούς έγχυσης Ινσουλίνης Η αντλία ινσουλίνης είναι μία μικρή ηλεκτρομηχανική εξωτερική συσκευή, τροφοδοτούμενη από μπαταρίες, η οποία μπορεί να παρέχει στον οργανισμό, διά μέσου ενός λεπτού καθετήρα, υποδόρια μικρές ποσότητες (ανά 3 λεπτά) ινσουλίνης διαφορετικού ρυθμού ανά ώρα (βασικός ρυθμός) και επίσης παρέχει μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης για την κάλυψη των γευμάτων και για τη διόρθωση των υψηλών τιμών γλυκόζης (bolus). Η πρώτη αντλία ινσουλίνης εφευρέθηκε τη δεκαετία του 1970, το μέγεθός της ήταν πολύ μεγαλύτερο από τα μεγέθη των σύγχρονων αντλιών ινσουλίνης και σίγουρα όχι κάτι δελεαστικό και άμεσο για ένα άτομο με διαβήτη στην καθημερινότητά του. Σήμερα, οι αντλίες είναι μικρές, αδιάβροχες, διακριτικές συσκευές που μπορούν να προσφέρουν πολλά οφέλη τόσο στη γλυκαιμική ρύθμιση, όσο και στην απλή καθημερινότητα ενός ατόμου με ΣΔ σε όποια ηλικία και αν ο διαβήτης έκανε την εμφάνισή του, χωρίς περιορισμούς.

36

x

στα χρωματα του διαβήτη

Τεχνητό πάγκρεας: Οι προκλήσεις του μέλλοντος

Το υβριδικό τεχνητό πάγκρεας αποτελεί το επόμενο βήμα στη φαρέτρα των θεραπευτικών επιλογών του διαβήτη και ένα σύστημα πολλά υποσχόμενο που δεν αποσκοπεί μόνο στην πρόληψη των υπογλυκαιμιών, αλλά και στην καλύτερη διαχείριση των τιμών σακχάρου συνολικά. Το σύστημα λειτουργεί με βάση έναν αλγόριθμο, που υπολογίζει τα κυμαινόμενα επίπεδα γλυκόζης και προσαρμόζει αυτομάτως, ανά 5λεπτο, τα βασικά επίπεδα ινσουλίνης. Με τον τρόπο αυτό, επιτρέπει στο χρήστη να «ελέγχει» με επιτυχία τη γλυκόζη στο αίμα του, αποφεύγοντας τις συνεχείς μετρήσεις. Επιπλέον, διαθέτει τη δυνατότητα χορήγησης μικροδόσεων ινσουλίνης μεταγευματικά (micro-bolus), βοηθώντας το χρήστη, σε περίπτωση εσφαλμένου υπολογισμού των υδατανθράκων ενός γεύματος, να καλύψει τις μεταγευματικές υπεργλυκαιμίες. Όσον αναφορά στο τεχνητό πάγκρεας, η κατεύθυνση των εταιρειών είναι ο συνδυασμός υβριδικού τεχνητού παγκρέατος σε συνδυασμό με χρήση της ορμόνης γλυκαγόνης, μιας ανταγωνιστικής ως προς την ινσουλίνη ορμόνης, που βοηθά στην άνοδο των τιμών γλυκόζης στο αίμα. Μέχρι να τελειοποιηθούν τα συστήματα κλειστού κυκλώματος, θα πρέπει η συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση να αποτελούν βασικά συστατικά της καθημερινής φροντίδας των ατόμων με διαβήτη.



ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει η:

ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ ΧΟΥΡΔΑΚΗ Ειδική Παθολόγος - Διαβητολόγος Επιμελήτρια Διαβητολογικού, Καρδιομεταβολικού Κέντρου Metropolitan Hospital

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ Πόσο κοντά είμαστε;

Εκατό χρόνια έχουν περάσει από τη σπουδαία ανακάλυψη της ινσουλίνης που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις στο χώρο της Ιατρικής. Έκτοτε, έχουν σωθεί εκατομμύρια ασθενείς με ΣΔ. Οι βελτιώσεις στο πεδίο των ισνουλινών είναι διαρκείς και σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο να μιλάμε για εβδομαδιαία ινσουλίνη. Μία εξέλιξη, που αν στεφθεί με επιτυχία, θα σημάνει μία νέα εποχή για τους ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 που λαμβάνουν ινσουλίνη.

38

x

στα χρωματα του διαβήτη


Η ινσουλίνη αποτελεί τη μοναδική και απαραίτητη για τη ζωή, θεραπεία για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Επίσης, κάποιοι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 έχουν ανάγκη την έναρξη ινσουλινοθεραπείας για να πετύχουν την βέλτιστη γλυκαιμική ρύθμιση. Η επιστήμη προχωράει ασταμάτητα και δίνει συνέχεια νέες προοπτικές στη θεραπεία των ασθενών, με κύριο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης. Έτσι λοιπόν και στη θεραπεία με ινσουλίνη, η έρευνα συνεχίζεται. Αρχικά, η ινσουλίνη που χρησιμοποιούσαμε ήταν ζωικής προέλευσης (βόειος και χοίρειος). Από το 1980 και μετά είχαμε και ανθρώπινη ινσουλίνη. Τέλος, το 1990 κυκλοφόρησαν τα ανάλογα ανθρώπινης ινσουλίνης. Όσον αφορά τη διάρκεια δράσης των ινσουλινών, αρχικά είχαμε ινσουλίνες μέσης και ταχείας διάρκειας δράσης, ενώ στη δεκαετία του 1970 εμφανίστηκαν τα πρώτα μείγματα ενδιάμεσης και ταχείας δράσης ινσουλίνης. Η βασική, 24ωρης δράσης ινσουλίνη, ως ανάλογο της ανθρώπινης κυκλοφόρησε το 2000 και σήμανε την έναρξη μιας νέας εποχής στην ινσουλινοθεραπεία. Τον τελευταίο χρόνο, ερευνάται η χορήγηση εβδομαδιαίας ινσουλίνης σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2. Πρόφατα, ανακοινώθηκαν αποτελέσματα σχετικών μελετών φάσης II. Μια νέα ινσουλίνη με την ονομασία ICODEC, χορηγή-


ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

την εβδομάδα και έχει σχεδιαστεί για να καλύπτει τις ανάγκες ενός ατόμου σε βασική ινσουλίνη για μια ολόκληρη εβδομάδα με σταθερή απελευθέρωση ινσουλίνης. Λόγω της συμπυκνωμένης σύνθεσής του, ο όγκος της ένεσης είναι ισοδύναμος με αυτόν της καθημερινής Glargine U100. Σκεφτείτε πόσο μεγάλη ανακούφιση είναι για έναν ασθενή, που τώρα χρειάζεται 7 ενέσεις την εβδομάδα ή 365 ενέσεις το χρόνο, να χρειάζεται μόνο 1 ένεση την εβδομάδα ή 52 ενέσεις το χρόνο. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, επίσης, ότι για τον ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 η ανάγκη έναρξης της ινσουλινοθεραπείας αποτελεί πολλές φορές μια εξαιρετικά αγχωτική διαδικασία που συσχετίζεται και με τον αριθμό των ενέσεων.

θηκε μία φορά την εβδομάδα σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, που βρίσκονταν και σε θεραπεία με δισκία από το στόμα, ως βασική ινσουλίνη, έναντι της καθημερινής βασικής ινσουλίνης (Glargine U100). Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν ενθαρρυντικά, καθώς η νέα αυτή ινσουλίνη απέδειξε τόσο την ασφάλειά της, όσον αφορά παρενέργειες και συμβάντα υπογλυκαιμίας, όσο και την αποτελεσματικότητά της, στη μείωση της HbA1c (γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης) και στη βελτίωση του TIR (time in range) -χρόνου εντός στόχου- που χρησιμοποιείται στα συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης. Το νέο ανάλογο ινσουλίνης ICODEC, που ακόμη είναι σε ερευνητικό στάδιο, συνδέεται με την αλβουμίνη για να δημιουργήσει ένα απόθεμα με χρόνο ημιζωής περίπου 196 ωρών. Η ένεση χορηγείται μία φορά

40

x

στα χρωματα του διαβήτη

Με τη νέα ινσουλίνη το πέρασμα για αυτούς τους ασθενείς στη νέα θεραπεία θα είναι λιγότερο επώδυνο. Τέλος, θα μειωθεί και το βάρος που φέρουν οι φροντιστές ασθενών που χρειάζονται βοήθεια για να κάνουν την ένεσή τους, καθώς το σχήμα θεραπείας απλοποιείται σημαντικά. Βασιζόμενοι, λοιπόν, οι ερευνητές στα νέα αυτά δεδομένα συνεχίζουν τις κλινικές δοκιμές με τη νέα αυτή ινσουλίνη, εξετάζοντας περαιτέρω την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια χορήγησής της ακόμη και σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Συνοψίζοντας, η εβδομαδιαία ινσουλίνη αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία για το διαβήτη τύπου 2, που θα απλοποιήσει τη ζωή των ασθενών. Πρέπει όμως να περιμένουμε τα αποτελέσματα των νέων κλινικών δοκιμών, καθώς ακόμη το νέο αυτό ανάλογο ινσουλίνης βρίσκεται σε ερευνητικό στάδιο.


DIABETESTALKS.GR

Μίλα και ενηµερώσου για το διαβήτη σου! To νέο εργαλείο ενηµέρωσης για το διαβήτη, που φιλοδοξεί να ενηµερώσει για τη νόσο και να συµβάλλει στην πρόληψή της, το site www.diabetestalks.gr είναι γεγονός. Κάθε άτοµο µε σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και το περιβάλλον του, τόσο κατά τη διάγνωση όσο και καθ' όλη την πορεία της νόσου, που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίµα, λόγω της αδυναµίας του οργανισµού να παράγει ινσουλίνη ή να την χρησιµοποιεί αποτελεσµατικά, έχει ανάγκη από έγκυρη και αξιόπιστη ενηµέρωση. Την ίδια ώρα, η παγκόσµια αύξηση των ατόµων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και η σοβαρότητα των περιστατικών αυτών, προκαλεί ανησυχία και επιβάλλει την ανάγκη της πρόληψης και της ευαισθητοποίησης για τη νόσο.

Τα αριθµητικά δεδοµένα είναι συντριπτικά:

Σήµερα, περισσότερα από 463 εκατοµµύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσµο, πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη - από αυτούς τα 68 εκατοµµύρια στην Ευρώπη, ενώ αν δεν δραστηριοποιηθούµε άµεσα, το 2030 αναµένεται ο αριθµός τους να ξεπεράσει τα 578 εκατοµµύρια και το 2045 τα 700 εκατοµµύρια (International Diabetes Federation - IDF, 2019). Σύµφωνα επίσης µε την IDF, η πλειοψηφία από τα 463 εκατοµµύρια των πασχόντων, έχουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ενώ ένας στους δύο, δεν γνωρίζει ότι πάσχει! Ανησυχητικά είναι τα δεδοµένα και για τη χώρα µας, όπου από σακχαρώδη διαβήτη πάσχει το 11,6% του γενικού πληθυσµού.

Με στόχο την έγκαιρη διάγνωση και τη βελτίωση της υγείας των πασχόντων, αλλά και την ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσµού για αυτή την πανδηµία που εξαπλώνεται µε ταχύ ρυθµό σε ολόκληρο τον πλανήτη, ώστε µελλοντικά να µειωθεί το ποσοστό των ατόµων µε σακχαρώδη διαβήτη, δηµιουργήθηκε ο ενηµερωτικός ιστότοπος www.diabetestalks.gr. Εκεί θα βρείτε πλούσιο και επιστηµονικά αξιόπιστο πληροφοριακό υλικό για την κατανόηση του σακχαρώδη διαβήτη, τα αίτια της εµφάνισής του, τις συννοσηρότητες και τις επιπτώσεις της νόσου, καθώς και τις διαθέσιµες θεραπευτικές επιλογές, αλλά και τα συστήµατα χορήγησης αυτών. Επίσης, πρακτικές συµβουλές για τη διαχείριση της νόσου και την καθηµερινότητα του ατόµου µε σακχαρώδη διαβήτη, tips ενίσχυσης της σωµατικής και συναισθηµατικής ευεξίας του, µηνύµατα ενθάρρυνσης και ενδυνάµωσης από πάσχοντες (άλλωστε ανάµεσα στους στόχους του diabetestalks, είναι και να αναδείξει τις φωνές και τις απόψεις των ανθρώπων που ζουν µε διαβήτη, στην Ελλάδα και στον κόσµο), καθώς και χρήσιµες συµβουλές για τους φροντιστές.


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ COVID-19 ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΤΑ ΑΤΟΜΑ & ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Δεν προστατεύoυν μόνο εσάς, αλλά και εκείνους που δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Δεν φοβόμαστε, εμβολιαζόμαστε! Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.eody.gov.gr https://www.who.int/campaigns/world-immunization-week



Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει η:

ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ Δημοσιογράφος Υγείας

ΠΑΝΔΗΜΊΑ

ΜΌΝΗ ΛΎΣΗ Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΌΣ! Η πανδημία εξακολουθεί να μας απασχολεί παρά τα σημάδια ύφεσης των τελευταίων εβδομάδων και τους εμβολιασμούς, καθώς η μετάλλαξη Δέλτα φαίνεται να αλλάζει τα δεδομένα. Μέχρι σήμερα, 184.000.000 άνθρωποι έχουν νοσήσει από κορωνοϊό και σχεδόν 4.000.000 έχουν πεθάνει, με τις ΗΠΑ και την Ινδία να κρατούν τα σκήπτρα στα κρούσματα με 65.000.000 ανθρώπους μόνο σε αυτές τις δύο χώρες να έχουν μολυνθεί από τον ιό. Οι θάνατοι που έχουν καταγραφεί και στη χώρα μας είναι 12.701, ωστόσο η επιχείρηση "Ελευθερία" εξελίσσεται ομαλά. Στη χώρα μας έχουν μέχρι στιγμής πραγματοποιηθεί περισσότερα από 8.500.000 εμβολιασμοί ενώ σχεδόν 3.900.000 του ελληνικού πληθυσμού είναι πλήρως ανοσοποιημένοι, έχοντας λάβει και τις δύο δόσεις του εμβολίου. Την ίδια ώρα, η μετάλλαξη Δέλτα προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό παγκο-

44

x

στα χρωματα του διαβήτη

σμίως, αλλά και στη χώρα μας, καθώς είναι 50% φορές πιο μεταδοτική από το στέλεχος Α και περίπου 110% πιο μεταδοτική από το αρχικό στέλεχος του ιού. Ωστόσο, η μετάλλαξη Δέλτα δεν θα είναι η τελευταία που θα μας απασχολήσει, καθώς η μετάλλαξη Λάμδα ήδη σαρώνει τη Νότια Αμερική. Το όπλο μας για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης δεν είναι άλλο από τον εμβολιασμό. Όσο ο ιός κυκλοφορεί, θα μεταλάσσεται. Αυτή είναι φυσική του πορεία. Το κίνητρο που δόθηκε στους νέους της χώρας μας μπορεί να λοιδορήθηκε ποικιλοτρόπως, έφερε ωστόσο άμεσα αποτελέσματα: περισσότερα από 18.000 ραντεβού μεταξύ των ηλικιακών ομάδων 18-25, μέσα σε λίγες ώρες. Ατόμων που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα πλησίαζαν τα εμβολιαστικά κέντρα. Κάθε δόση εμβολίου μας φέρνει πιο κοντά στον στόχο της μαζικής ανοσοποίησης και στον στόχο της απαλλαγής από τον ιό.


ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΑΠΟ ΤΡΟΜΕΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Χρησιμοποιούν το ανοσοποιητικό σας σύστημα για να σας προστατεύσουν από λοιμώξεις,

εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σας να δημιουργήσει αντισώματα

και σας προστατεύουν από τη νόσο.

Και μπορεί εμείς ως χώρα να πληρώνουμε τους νέους να εμβολιαστούν, ωστόσο σε άλλες χώρες του πλανήτη, όπως σε πολλές χώρες της Αφρικής, η πρόσβαση στον εμβολιασμό δεν είναι κάτι αυτονόητο. Πολλώ δε κάτι που μπορεί να σου αποφέρει χρήματα... Στις χώρες αυτές, δεν έχει εμβολιαστεί ακόμη ούτε το νοσηλευτικό προσωπικό, ούτε καν οι ευπαθείς ομάδες. Χωρίς τον εμβολιασμό σε ολόκληρο τον πλανήτη, το όραμα της απαλλαγής από τον ιό δεν μπορεί να επιτευχθεί. Και αυτό είναι κάτι που πάντα πρέπει να έχουμε κατά νου...

στα χρωματα του διαβήτη

x

45


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ Ειδικός Πνευμονολόγος

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ Ο εμβολιασμός, είναι σίγουρα ο πιο αποτελεσματικός και φθηνός τρόπος για την πρόληψη σειράς ασθενειών. Με βάση τον εμβολιασμό, στη χώρα μας αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη, εξαλείφθηκαν μια σειρά από θανατηφόρες και πολύ μεταδοτικές ασθένειες, όπως η ευλογιά, η πολιομυελίτιδα και πολλές άλλες. Να θυμηθούμε ότι η ευλογιά, που το εμβόλιό της εφευρέθηκε το 1976, είχε στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερα από 300 με 500 εκατομμύρια ατόμων τον 20ο αιώνα.

Ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες και λόγω της πανδημίας του SARS-CoV-2, η ανάγκη των μαζικών εμβολιασμών επανέφερε τις έννοιες της ανοσίας της αγέλης, της ασφάλειας των εμβολιασμών, της αποτελεσματικότητάς τους και πολλών αναλόγων ερωτήσεων. Η πιθανή υγειονομική κατάρρευση, ανάγκασε την επιστήμη να αναπτύξει σε ελάχιστα χρονικά όρια εμβόλια για τη νόσο COVID-19.

46 46

xx

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη



Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Με αιχμή την τεχνολογία του Messenger RNA (αγγελιοφόρου RNA) που αποτελεί το μέλλον για την αντιμετώπιση νεοπλασματικών ασθενειών και όχι μόνο, παράχθηκαν εμβόλια τα οποία δεν έλαβαν έγκριση από τους Παγκόσμιους Φαρμακευτικούς Οργανισμούς, αλλά προσωρινή άδεια. Κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, εμβόλια με παλαιότερες τεχνολογίες πήραν επίσης προσωρινή άδεια κυκλοφορίας. Η έννοια της προσωρινής αδειοδότησης σημαίνει ότι το κάθε εμβόλιο βρίσκεται σε διαρκή έλεγχο μέχρι να πάρει πλήρη άδεια κυκλοφορίας. Με αφορμή τα ανωτέρω, πολλοί ήταν αυτοί που διατύπωσαν ενστάσεις για τα κυκλοφορούντα εμβόλια ενάντια στον SARSCoV-2, βρισκόμενοι είτε μέσα, είτε στις παρυφές της επιστημονικής κοινότητας. Για να περάσουμε στα δικά μας, οι ως άνω αντιδράσεις φαίνεται πως αποτελούν ανασχετική δύναμη σημαντικού ποσοστού ατόμων με αυξημένη νοσηρότητα από τον SARS-CoV-2, όπως για παράδειγμα άτομα μεγαλύτερα των 65 ετών. Άμεσα γεννιέται το ερώτημα: Γιατί κάποιοι από αυτούς τους συνανθρώπους μας ζητούν από μόνοι τους να εμβολιαστούν, για παράδειγμα για τον ιό της γρίπης ή πολύ περισσότερο, για τον πνευμονιόκοκκο, το κλωστηρίδιο του

τετάνου ή τον έρπητα ζωστήρα, αλλά όχι για τον SARS-CoV-2; Δύσκολα μπορεί να απαντήσει κάποιος μονοδιάστατα ή μονοσήμαντα, ακόμα κι αν ασκεί επί χρόνια την κλινική ιατρική πράξη. Το σίγουρο είναι πως το άγχος της πολιτείας και των πολιτών λόγω της πανδημίας, δεν έδωσε τη σκυτάλη της εμβολιαστικής καμπάνιας γρήγορα και στο βαθμό που θα έπρεπε στα χέρια του κλινικού γιατρού. Η σχέση εμπιστοσύνης Ιατρού-Ασθενούς, όταν είναι χρόνια, δύσκολα διαταράσσεται από οτιδήποτε. Αυτό, αναμφίβολα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο πάνω στον οποίο χτίζεται η πρόληψη, δηλαδή στις παρούσες συνθήκες ο εμβολιασμός. Σήμερα, έχοντας εμπειρία ενάμιση χρόνου από την εμφάνιση του SARS-CoV-2, οι γνώσεις της ιατρικής κοινότητας φαίνονται ισχυρότερες από ποτέ. Το τρίπτυχο Πρόληψη (εμβολιασμός)-Αντιμετώπιση-Αποκατάσταση, που ισχύει για πολλά μεταδοτικά νοσήματα, ισχύει και για τον SARS-CoV-2. Η ιατρική κοινότητα, στη συντριπτική της πλειοψηφία, μένει απ΄έξω από οτιδήποτε δεν προάγει, προστατεύει και βελτιώνει την ανθρώπινη ζωή. Η σημασία του εμβολιασμού, επαναφέρει την εξαιρετική σημασία της σχέσης Ιατρού-Ασθενούς, δίνοντας το μήνυμα ότι οι κοινωνίες που κινούνται με οδηγό την ενσυναίσθηση, με γνώση και συστηματική προσέγγιση, υπερβαίνουν φοβίες και θεωρίες που αφορούν σε άλλες εποχές. Ο εμβολιασμός, η κοινωνική αποστασιοποίηση και η χρήση κατάλληλων μασκών, μαζί με την έλευση των μονοκλωνικών αντισωμάτων και, αργότερα, των αντιιικών σκευασμάτων, δίδουν και θα δώσουν τη λύση για την αντιμετώπιση του SARS-CoV-2.

48 48

xx

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη


στα χρωματα του διαβήτη

x

49


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Ιατρός Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής Δημοτικός Σύμβουλος Νέας Σμύρνης

Πού οφείλεται η διστακτικότητα στα εμβόλια; Η διστακτικότητα στα εμβόλια είναι ένα τεράστιο θέμα, που έχει απασχολήσει την παγκόσμια ιατρική κοινότητα και τις κατά τόπους υγειονομικές επιτροπές σε διάφορα κράτη του πλανήτη, αφού επηρεάζει άμεσα και έμμεσα σε μεγάλο βαθμό την τόσο επιθυμητή για την ανθρωπότητα, «ανοσία της αγέλης».

50

x

στα χρωματα του διαβήτη


Είναι πλέον γνωστό και απολύτως κατανοητό στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα, ότι αν θέλουμε να τελειώσει μια και καλή αυτή η φοβερή πανδημία του κορωνοϊού, που έχει στοιχίσει απώλειες εκατομμυρίων ανθρώπινων ζωών και δισεκατομμυρίων ευρώ σε χρήματα, αφού ουσιαστικά «έκλεισε» η παγκόσμια οικονομία, πρέπει να πετύχουμε τη λεγόμενη «ανοσία της αγέλης».

Να δούμε στο σημείο αυτό, μερικές χρήσιμες ιατρικές έννοιες, για να καταλάβουμε και τη σημασία τους. Η εξάπλωση των λοιμωδών νοσημάτων συμβαίνει όταν ένα ποσοστό του πληθυσμού μπορεί να μολυνθεί με τη νόσο. Η ανοσία της αγέλης επιτυγχάνεται όταν ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού αποκτά ανοσία έναντι ενός λοιμώδους νοσήματος, περιορίζοντας έτσι την περαιτέρω εξάπλωσή της από άτομο σε άτομο. Ο πληθυσμός που δεν έχει αποκτήσει ανοσία προστατεύεται έμμεσα, λόγω του ότι η εξάπλωση της νόσου είναι σε χαμηλά επίπεδα. Το ποσοστό ενός πληθυσμού που πρέπει να αποκτήσει ανοσία, για να αναπτυχθεί «η ανοσία της αγέλης», ποικίλλει ανάλογα με το νόσημα. Για παράδειγμα, για ένα ιδιαίτερο μολυσματικό νόσημα, όπως η ιλαρά, απαιτείται ποσοστό ανοσίας μεγαλύτερο από το 95% του πληθυσμού, προκειμένου να περιοριστεί η μετάδοση της νόσου και να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης. Η ανοσία αγέλης μπορεί να επιτευχθεί είτε μέσω μόλυνσης από παθογόνο και ανάρρωσης, είτε μέσω εμβολιασμού. Ο εμβολιασμός δημιουργεί ανοσία χωρίς να χρειάζεται να προσβληθεί το άτομο στο νόσημα. Η ανοσία αγέλης προστατεύει επίσης και εκείνους που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, όπως νεογέννητα και ανοσοκατασταλμένα άτομα, επειδή η διασπορά του νοσήματος στον πληθυσμό είναι πολύ περιορισμένη.

στα χρωματα του διαβήτη

x

51


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Έγινε μια αρκετά εκτενής ανάλυση και αναφορά σε βασικές ιατρικές έννοιες, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα την αναγκαιότητα του εμβολιασμού για την επίτευξη της συλλογικής ανοσίας και την προστασία όλων μας. Πάμε τώρα να δούμε γιατί ενώ είναι τόσο αναγκαίος ο εμβολιασμός κάποιοι συμπολίτες μας διστάζουν ή και αρνούνται να εμβολιαστούν. Οι λόγοι σίγουρα είναι πολυσχιδείς και δεν σχετίζονται πάντα με το συγκεκριμένο εμβόλιο για τον κορωνοϊό. Οι λόγοι μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι θρησκευτικοί, πολιτικοί, ιδεολογικοί ή προσωπικοί. Είναι λογικό ό,τι είναι καινούργιο να δημιουργεί ένα άγχος ή μια φοβία, αλλά και αμφιβολίες σε μια μερίδα του πληθυσμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, καλό είναι κάποιος όμως να ακούει και να εμπιστεύεται τους γιατρούς και την ιατρική επιστήμη. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, στη διστακτικότητα για τον εμβολιασμό σημαντικό ρόλο παίζει και η παραπληροφόρηση, όπως και η υπερβολική -μερικές φορές- αγωνία των Μ.Μ.Ε.για να «βγάλουν» την είδηση. Έτσι, πολλές φορές καταφεύγουν σε πηχυαίους τίτλους π.χ. για αμφισβητούμενες παρενέργειες εμβολίων και την συσχέτισή τους με συγκεκριμένα εμβόλια. Και σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να ακούμε τη γνώμη των ιατρών. Επίσης, παίζει σημαντικό ρόλο στη διστακτικότητα για τον εμβολιασμό ο επηρεασμός συμπολιτών μας μεταξύ τους, π.χ. «άκουσα ότι ο τάδε γείτονας έκανε το εμβόλιο και εμφάνισε το τάδε σύμπτωμα». Έτσι, μπορεί να μεταφέρεται μια λάθος πληροφορία από στόμα σε στόμα, άρα πρέπει πάντα να φιλτράρουμε τις πληροφορίες, ειδικά αν αφορούν μείζονα υγειονομικά θέματα. Κλείνοντας, να πούμε και δύο λόγια για το αντιεμβολιαστικό κίνημα που υπάρχει παγκοσμίως και το οποίο έχει στηριχθεί σε ένα μεγάλο ποσοστό από μια λανθασμένη δημοσίευση που συνδύασε τα εμβόλια με τον αυτισμό. Η μελέτη αυτή αποσύρθηκε, αφού αποδείχθηκε το τεράστιο λάθος της, αλλά δυστυχώς η ρετσινιά έμεινε. Έτσι, θα λέγαμε ότι η επιστήμη δεν προσπαθεί μόνο να βρει τα κατάλληλα εμβόλια και να σώσει εκατομμύρια ζωές, έχει και ένα δεύτερο έργο, να πείσει για την ασφάλειά τους. Απ’ ό,τι φαίνεται το δεύτερο είναι και το δυσκολότερο.

52

x

στα χρωματα του διαβήτη


6ημεΕκστρατεία Oδηγό το

Διαβήτη 2021

18-24 Σεπτεμβρίου

ΠΑΤΜΟΣ ΦΟΥΡΝΟΙ ΔΟΝΟΥΣΑ ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ ΗΡΑΚΛΕΙΑ ΚΙΜΩΛΟΣ ΚΑΙ ΜΗΛΟΣ

2021

Πρόληψη, Εκπαίδευση και Ενημέρωση κατά της νόσου του Σακχαρώδους Διαβήτη www.meodigotodiaviti.gr

Δωρεάν εξετάσεις Γλυκόζης, Γλυκοζυλιωμένης Αιμοσφαιρίνης, Λιπιδαιμικός Έλεγχος, Σπιρομέτρηση Έλεγχος Συνδρόμου Διαβητικού ποδιού και Αρτηριακής Πίεσης Ενημερωτικές ομιλίες από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό

kartadiaviti

meodigotodiaviti

channel/meodigotodiaviti


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΕΥAΓΓΕΛΟΣ ΦΙΛOΠΟΥΛΟΣ Πρόεδρος Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ & COVID -19 54

x

στα χρωματα του διαβήτη


Η ατμοσφαιρική ρύπανση, ιδίως στις μεγάλες πόλεις, αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, καθώς τόσο οι αέριοι ρύποι όσο και τα μικροσωματίδια που αιωρούνται στον αέρα, αποτελούν παράγοντες επιβαρυντικούς για τον ανθρώπινο οργανισμό, ιδιαίτερα για τα νεαρά άτομα.

στα χρωματα του διαβήτη

x

55


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Μεγάλη προσοχή έχει δοθεί στη ρύπανση από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και από τις εκπομπές από τη λειτουργία βιομηχανιών. Όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας ο μεγαλύτερος ρυπαντής στις μεγάλες πόλεις είναι η καύση ξύλων από τη χρήση τζακιών. Το πρόβλημα οφείλεται εν μέρει στην οικονομική κρίση, αλλά πολύ περισσότερο στην άγνοια κινδύνου για τα ανθυγιεινά αποτελέσματα της συγκεκριμένης πρακτικής. Η εισπνοή των μικροσωματιδίων, ιδίως αυτών που έχουν πολύ μικρή διάμετρο (PM 2,5), τα οδηγεί βαθιά στις κυψελίδες και από εκεί εισχωρούν στα τριχοειδή και στη συνέχεια στην κυκλοφορία, διασπειρόμενα σ’ όλο το σώμα. Πολλά απ’ αυτά τα σωματίδια είναι καρκινογόνα, τα περισσότερα προάγουν φλεγμονώδεις αντιδράσεις στους πνεύμονες και αλλού, ενώ σε βαριές περιπτώσεις μπορεί να επηρεαστεί ο κορεσμός του οξυγόνου. Η τελευταία πανδημία που ξέσπασε και προκαλεί τη νόσο COVID-19, προκάλεσε μία σειρά νέων προκλήσεων στην ιατρική κοινότητα, που ξεκίνησε από την έλλειψη εμπειρίας στην αντιμετώπισή της, περιέλαβε την αναζήτηση της καλύτερης αγωγής και την πρόληψη, ενώ οι συνολικές επιδράσεις στον οργανισμό, ιδίως οι μακροχρόνιες, παραμένουν πεδίο επιστημονικής εξέτασης. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, φαίνεται ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επιδρά αρνητικά στην εξέλιξη της νόσου. Όσοι ζουν σε τέτοιο περιβάλλον έχουν αφενός πιο ευαίσθητους πνεύμονες, μικρότερες δυνατότητες αντίδρασης του

56

x

στα χρωματα του διαβήτη

ανοσοποιητικού και βλάβες στα αγγεία τους. Τρεις παράγοντες που σε συνδυασμό με την πολλές φορές ανεξέλεγκτη αντίδραση του οργανισμού, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για αρνητική εξέλιξη της νόσου. Μέχρι η επιστημονική κοινότητα να βρει την κατάλληλη θεραπεία, το αποτελεσματικότερο μέσο αντιμετώπισης της νόσου είναι ο εμβολιασμός και η τήρηση των μέτρων κοινωνικής απόστασης. Ιδιαίτερα οι κάτοικοι που ζουν σε περιβάλλον επιβαρυμένο με ατμοσφαιρική ρύπανση και έχουν συννοσηρότητες (π.χ. διαβήτη) πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να μη διστάζουν να απαιτούν σε όσους δεν συμμορφώνονται με τα μέτρα προφύλαξης να αλλάξουν στάση και να βοηθήσουν στην προστασία της δημόσιας υγείας.


στα χρωματα του διαβήτη

x

57


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει η:

ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ Δημοσιογράφος Υγείας

ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ

"Κανείς δεν είναι ασφαλής, ώσπου όλοι να είναι ασφαλείς"

58

x

στα χρωματα του διαβήτη


Ανισότητα, εθνικισμός των εμβολίων, ανάγκη για ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια, είναι οι βασικές έννοιες που κάποιες φωνές ανά τον κόσμο προσπαθούν να αναδείξουν, σε έναν πλανήτη, όπου έξι μήνες μετά την έναρξη των εμβολιασμών βλέπει – για μια ακόμη φορά- τα πράγματα να κινούνται ταχύτατα μεν για τις κοινωνίες του δυτικού κόσμου, με τους πολίτες να εμβολιάζονται και να επιστέφουν στην κανονικότητα και με ρυθμούς… χελώνας για τις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, που λόγω του χαμηλού ποσοστού εμβολιασμού, πληρώνουν βαρύτατο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές.

Αριθμοί Έχοντας το θάρρος των λόγων του, ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Tedros Adhanom Ghebreyesus έχει μιλήσει ήδη για τον εθνικισμό των εμβολίων και για την άμεση ανάγκη καθολικής πρόσβασης στα εμβόλια. Τα στοιχεία της διαθεσιμότητας των εμβολίων στον ανεπτυγμένο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι συντριπτικά: Ενώ στον Καναδά σε κάθε πολίτη αντιστοιχούν 10,45 δόσεις εμβολίου, στην Ινδία που επλήγη πρόσφατα από ένα δεύτερο τρομακτικό κύμα πανδημίας, σε κάθε πολίτη αντιστοιχεί μόλις 0,83 δόση εμβολίου. Ο ισχυρός άνδρας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έκανε λόγο για πανδημία δύο ταχυτήτων, μία για τις χώρες που έχουν καλύτερη πρόσβαση στα εμβόλια και τα πηγαίνουν καλύτερα και μία για τις χώρες που έχουν μικρότερη πρόσβαση στα εμβόλια, όπου βλέπουμε αυξημένο αριθμό κρουσμάτων και θανάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις φτωχές χώρες του κόσμου δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμη ούτε εκείνοι που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν και να νοσήσουν σοβαρά από τον κορωνοϊό, όπως οι ηλικιωμένοι, οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και οι υγειονομικοί. Αυτή η ανισότητα και η αυξημένη κυκλοφορία του ιού σε συγκεκριμένες περιοχές ευνοεί και την ύπαρξη μεταλλάξεων, που καθιστούν τα εμβόλια ολοένα και λιγότερο απο-


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

τελεσματικά. Κάτι που συνιστά απειλή για το σύνολο των χωρών του κόσμου και όχι μόνο για εκείνες τις χώρες που λαμβάνουν τα λιγότερα εμβόλια.

ΣΤΙΣ ΦΤΩΧΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΕΙ ΑΚΟΜΗ ΟΥΤΕ ΕΚΕΙΝΟΙ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ ΠΡΟΣΒΛΗΘΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΝΟΣΗΣΟΥΝ ΣΟΒΑΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ, ΟΠΩΣ ΟΙ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ, ΟΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ.

Αυτή η ανάγκη ήταν που έκανε τον ΠΟΥ να δημιουργήσει την COVAX, έναν επιταχυντή της πρόσβασης στα εργαλεία κατά της πανδημίας. Με στόχο όπως έχει ήδη τονίσει τον εμβολιασμό του 70% του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι τον Ιούνιο του 2022, ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ επισημαίνει με πάσα ευκαιρία την ανάγκη δικαιότερης διανομής των εμβολίων και τη σημασία της επιτάχυνσης της παραγωγής τους. Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Cyril Ramaphosa τόνισε ότι η πανδημία του COVID-19 αποκάλυψε σε πλήρη έκταση τα εμβολιαστικά κενά μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων οικονομιών, δείχνοντας ότι αυτό το κενό μπορεί να υπονομεύσει σοβαρά την παγκόσμια υγεία. Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε την αλήθεια του μηνύματος "κανείς δεν είναι ασφαλής, ώσπου όλοι να είναι ασφαλείς" και την ανάγκη ο τερματισμός της πανδημίας να γίνει ένας παγκόσμιος στόχος, τόσο το καλύτερο για όλους μας.

60

x

στα χρωματα του διαβήτη


5

210 6520062 210 6520062 www.meodigotodiaviti.gr www.meodigotodiaviti.gr

στα χρωματα του διαβήτη

x

61


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει η:

ΕΛΕΝΗ ΜΠΟΝΕ, MSC Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Θεραπεύτρια – Τραυματοθεραπεύτρια

ΠΑΝΔΗΜIΑ Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ Με την εξέλιξη της νόσου Covid-19 σε πανδημία, οι ανθρώπινες σχέσεις επηρεάστηκαν και αυτές, όπως άλλωστε πολλές πτυχές της ζωής και της καθημερινότητάς μας.

62 62

xx

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη


Στην αρχική περίοδο του εγκλεισμού, φαίνεται πως υπήρχε η τάση της συμμόρφωσης με την επιταγή του περιορισμού στις κοινωνικές επαφές, οπότε και η προσδοκία σύναψης νέων ερωτικών δεσμών ή εφήμερων σεξουαλικών σχέσεων μειώθηκε. Ωστόσο, καθώς η συνθήκη του εγκλεισμού άρχισε να αποκτά μία διάσταση μονιμότητας ανέδειξε τα δυναμικά και τις τάσεις που προϋπήρχαν για τον καθένα. Αυτό είναι μία αναμενόμενη εξέλιξη, καθώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε τα ήδη υπάρχοντα γνωστικά σχήματα και στρατηγικές που διαθέτουμε, προκειμένου να ανταποκριθούμε σε νέες καταστάσεις που παρουσιάζονται στη ζωή μας. Προκειμένου να αισθανθούμε ένα αίσθημα ασφάλειας και σχετικού ελέγχου στον εαυτό μας και στο περιβάλλον μας.

στα χρωματα του διαβήτη

x

63 63


Παγκόσμια Πανδημία 2021

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

νες εφαρμογές που ως στόχο έχουν τη σύνδεση και γνωριμία ανθρώπων μεταξύ τους με σκοπό τη δημιουργία δεσμών διαφόρων ποιοτήτων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στάθηκε δυνατή μία αναπλήρωση στις σχέσεις, καθώς για μεγάλο διάστημα δεν υπήρχε η δυνατότητα των κλασικών στρατηγικών επαφής – γνωριμία μέσα από φυσική παρουσία.

Έτσι, βλέπουμε άτομα, που ούτως ή άλλως παρουσίαζαν επιφυλακτικότητα και δυσπιστία για τις ερωτικές σχέσεις, ότι συνέχισαν να τηρούν αυτή τη στάση στη ζωή τους, η οποία επενδύθηκε και από το φόβο της μετάδοσης της νόσου. Άτομα που είχαν μεγάλη αφοσίωση και δέσμευση στην οικογένεια φαίνεται πως διατήρησαν αυτήν τη θέση, θέτοντας σε προτεραιότητα την ασφάλεια των ευάλωτων μελών της οικογένειάς τους – ή εκείνων που θεωρούσαν δυνητικά ευάλωτα – έναντι της προσωπικής τους ικανοποίησης. Μεγάλη μερίδα ανθρώπων οι οποίοι επιθυμούσαν κάποιου είδους δεσμό, στράφηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε συγκεκριμέ-

64

x

στα χρωματα του διαβήτη

Στις περιπτώσεις αυτές, τα άτομα ανέπτυξαν δεσμούς με βάση τις ανάγκες τους και τις δυνατότητές τους για διαπροσωπική επαφή. Έτσι, βλέπουμε ανθρώπους που είχαν έντονη δραστηριότητα επικοινωνίας μέσω ανταλλαγής μηνυμάτων και ανθρώπους που πειραματίστηκαν με αυτή τη δυνατότητα. Κάποιοι εξ αυτών βίωσαν ματαίωση και απογοήτευση, ενώ σε άλλες περιπτώσεις τα άτομα προγραμμάτιζαν συναντήσεις μετά από επικοινωνία –dating– με άτομα που φαίνονταν να πληρούν τα κριτήρια επιλογής τους. Μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία, δημιουργήθηκαν νέοι δεσμοί που εξελίχθηκαν σε συντροφικές σχέσεις μέσα από τις οποίες τα μέλη του ζευγαριού καλύπτουν τις ποικίλες ανάγκες τους. Παρατηρήσαμε όμως και περιπτώσεις όπου τα άτομα διαπίστωσαν απόσταση ως προς το σκοπό της επαφής ή ασυμβατότητα ως προς τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά. Παρατηρούμε, επίσης, μάλλον αυξημένες περιγραφές αναπλήρωσης της ερωτικής επαφής μέσω sexting – ανταλλαγή φωτογραφιών και μηνυμάτων σεξουαλικού κυρίως περιεχομένου μέσω κινητού τηλεφώνου ή


ΕΙΔΑΜΕ ΑΤΟΜΑ, ΠΟΥ ΟΥΤΩΣ Ή ΑΛΛΩΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΑΝ ΕΠΙΦΥΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΥΣΠΙΣΤΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ, ΟΤΙ ΣΥΝΕΧΙΣΑΝ ΝΑ ΤΗΡΟΥΝ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΕΠΕΝΔΥΘΗΚΕ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΒΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ.

άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Γεγονός το οποίο είναι απόλυτα υγιές και φυσιολογικό, καθώς η σεξουαλική ενέργεια αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του ατόμου και η υγιής και ανεμπόδιστη έκφρασή της είναι ζωτικής σημασίας. Τέλος, σε σχέση με τα ήδη υπάρχοντα ζευγάρια, φαίνεται ότι και εδώ η συνθήκη της πανδημίας και των μέτρων πρόληψης της μετάδοσης της νόσου λειτούργησε ενισχυτικά στο δυναμικό της εκάστοτε σχέσης. Βλέπουμε, λοιπόν, ζευγάρια τα οποία ήλθαν πιο κοντά καθώς είχαν την ευκαιρία να λειτουργήσουν έτσι και ζευγάρια στα οποία τα μέλη τους απομακρύνθηκαν ακόμη περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση, ας μην ξεχνάμε ότι ως άνθρωποι έχουμε τη δυνατότητα να εξελισσόμαστε και να προσαρμοζόμαστε στις συνθήκες της ζωής μας και ότι σε κάθε πλαίσιο υπάρχουν δυνατότητες επιλογής.

στα χρωματα του διαβήτη

x

65


ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ

Γράφουν οι:

ΝΙΚΟΣ ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ

ΞΑΝΘΙΠΠΗ ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΟΥ

Διευθυντής Β΄ Γαστρεντερολογικής – Ηπατολογικής, Κλινικής ΙΑΣΩ

Επιμελήτρια Β΄ Γαστρεντερολογικής – Ηπατολογικής, Κλινικής ΙΑΣΩ

ΓΑΣΤΡΙΚΟ BOTOX

“Όπλο” κατά της παχυσαρκίας και του διαβήτη Το γαστρικό botox είναι μια σύγχρονη, ασφαλής, οικονομική και αποτελεσματική, μη επεμβατική μέθοδος για την απώλεια βάρους και τον έλεγχο των επιπλοκών που απορρέουν από την παχυσαρκία και το διαβήτη. 66

x

στα χρωματα του διαβήτη


Πώς πραγματοποιείται; Μέσω μιας απλής γαστροσκόπησης υπό την χορήγηση καταστολής και όχι γενικής αναισθησίας γίνεται έγχυση βοτουλινικής τοξίνης τύπου Α σε διάφορα σημεία στο βλεννογόνο του στομάχου. Η τοξίνη αυτή προκαλεί μείωση της κινητικότητας του στομάχου και των ορμονών που ελέγχουν την όρεξη με αποτέλεσμα σε 24 έως 48 ώρες από το πέρας της επέμβασης να προκαλείται μία μόνιμη καθυστέρηση στην έλευση της πείνας, καθώς και ένα παρατεταμένο αίσθημα κορεσμού. Το γαστρικό botox δεν έχει αντενδείξεις, ούτε επιπλοκές εφόσον γίνεται από εξειδικευμένους γαστρεντερολόγους. Δεν απαιτεί νοσηλεία και η όλη διαδικασία δεν υπερβαίνει τα 30 λεπτά. Ο ασθενής 1 ώρα μετά το τέλος της διαδικασίας δύναται να επιστρέψει στην εργασία του χωρίς κανένα σύμπτωμα.

στα χρωματα του διαβήτη

x

67


ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ

Απευθύνεται σε... ò Υπέρβαρους ασθενείς με

ΒΜΙ (δείκτη μάζας σώματος) από 25 – 39 και συνοδά νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση και υπνική άπνοια.

ò Ασθενείς που έχουν ήδη

υποβληθεί σε επέμβαση παχυσαρκίας όπως γαστρικό μανίκι, γαστρικό δακτύλιο και γαστρικό by pass.

ò Όσους δεν επιθυμούν

ή δεν μπορούν λόγω προβλημάτων υγείας να υποβληθούν σε βαριατρική επέμβαση.

ò Γυναίκες που επιθυμούν

να χάσουν τα κιλά της εγκυμοσύνης.

ò Άτομα που επιθυμούν

να χάσουν κιλά για επαγγελματικούς λόγους.

ò Άτομα που δεν καταφέρ-

νουν να συμμορφωθούν σε δίαιτες.

68

x

στα χρωματα του διαβήτη

Γιατί κάποιος να το επιλέξει; Είναι μια απόλυτα ασφαλής μέθοδος. Δεν απαιτεί νοσηλεία. Δεν έχει επιπλοκές. Δεν έχει παρενέργειες. Δεν απαιτεί ολική αναισθησία. Υπάρχει άμεση επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες. ò Μπορεί να επαναληφθεί μετά από 4 έως 6 μήνες. ò Δεν προκαλεί μόνιμες αλλαγές στον πεπτικό σωλήνα. ò ò ò ò ò ò

Τι απώλεια βάρους μπορεί να επιφέρει; Η απώλεια βάρους που επιφέρει συνήθως είναι κατά μέσο όρο 8kg έως 15kg. Ωστόσο, οι ασθενείς που συνδυάζουν το γαστρικό botox με διατροφή και άσκηση μπορούν να χάσουν ακόμη περισσότερα κιλά.

Τα αποτελέσματα στο Σακχαρώδη Διαβήτη: Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μία από τις συχνότερες μεταβολικές παθήσεις της εποχής μας με συχνότερη μορφή τον μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου ΙΙ. Ο ΣΔ τύπου ΙΙ αφορά στο 80% των ατόμων με διαβήτη και συνδέεται άμεσα με την παχυσαρκία, καθώς αυτή αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου για την πρόκλησή του. Στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας περιγράφουν πως το 44% των ατόμων με διαβήτη έχουν αυξημένο σωματικό βάρος. Στην Ελλάδα, τα τελευταία 30 χρόνια, η συχνότητα του διαβήτη τριπλασιάστηκε και η αύξηση αυτή αφορά σε όλες τις ηλικίες, ιδιαίτερα τις νεό-


τερες, στις οποίες συνδυάζεται με νοσογόνο παχυσαρκία. Η απώλεια σωματικού βάρους και ιδιαίτερα η μείωση του λιπώδους ιστού βελτιώνει σημαντικά τη δράση της ινσουλίνης στους ιστούς, μειώνει τις τιμές του σακχάρου νηστείας στο αίμα, όπως και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Η βελτίωση στις τιμές τις γλυκόζης νηστείας όσο και στα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης στον ορό του αίματος εκφράζονται με μείωση των τιμών της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Έχει τεκμηριωθεί, επίσης, πως η απώλεια βάρους έχει ευνοϊκά αποτελέσματα τόσο στη βελτίωση των τιμών της ολικής χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων, της LDL, του ουρικού οξέος, αλλά και της αρτηριακής υπέρτασης. Η μείωση του σωματικού βάρους ουσιαστικά περιορίζει το μεταβολικό σύνδρομο που συνοδεύει το σακχαρώδη διαβήτη, με αποτέλεσμα τη συνολική προστασία του ασθενούς από τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τις παθήσεις του ήπατος. Ο έλεγχος λοιπόν του σωματικού βάρους, αποτελεί βασικό στοιχείο για την καταπολέμηση του σακχαρώδους διαβήτη ιδιαίτερα στο αρχικό στάδιο, ελαχιστοποιώντας την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή που ήδη λαμβάνει ένας διαβητικός. Συμπερασματικά, το γαστρικό botox ως μία ασφαλής, μη επεμβατική μέθοδος ελέγχου του σωματικού βάρους, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με διατροφή και γυμναστική, αποτελεί ένα σημαντικό όπλο για τον έλεγχο της παχυσαρκίας, του σακχαρώδους διαβήτη, του μεταβολικού συνδρόμου και όλων των επιπλοκών που προκύπτουν από αυτό.

στα χρωματα του διαβήτη

x

69


ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γράφει η:

ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΛΙΠΟΣ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΜΕΝΤΖΕΛΟΠΟΥΛΟΥ, M.D. Ενδοκρινολόγος- Διαβητολόγος Διπλωματούχος American Board of Endocrinology, Diabetes and Metabolism

ΓΙΑΤI ΕIΝΑΙ ΤOΣΟ

ΕΠΙΚIΝΔΥΝΟ;

Η αυξημένη περίμετρος της μέσης (δηλαδή πάνω από 89 εκατοστά στις γυναίκες και πάνω από 102 εκατοστά στους άνδρες) προμηνύει συσσώρευση κοιλιακού λίπους. Το λεγόμενο «σωσίβιο» ή «κοιλίτσα» δεν είναι κάτι αθώο ούτε απλά ένα θέμα εμφάνισης. To κοιλιακό λίπος ή αλλιώς σπλαγχνικό λίπος, τυλίγεται γύρω από τα κοιλιακά όργανα, όπως το συκώτι, το έντερο, το πάγκρεας και επηρεάζει τη φυσιολογική τους λειτουργία.

70

x

στα στα χρωματα χρωματα του τουδιαβήτη διαβήτη


ΤΟ ΛΕΓΟΜΕΝΟ «ΣΩΣΙΒΙΟ» Ή «ΚΟΙΛΙΤΣΑ» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΑΘΩΟ ΟΥΤΕ ΑΠΛΑ ΕΝΑ ΘΕΜΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ. TO ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΛΙΠΟΣ Ή ΑΛΛΙΏΣ ΣΠΛΑΓΧΝΙΚΟ ΛΙΠΟΣ, ΤΥΛΙΓΕΤΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΑ ΚΟΙΛΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ, ΟΠΩΣ ΤΟ ΣΥΚΩΤΙ, ΤΟ ΕΝΤΕΡΟ, ΤΟ ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

Το κοιλιακό λίπος είναι μεταβολικά ενεργό και θεωρείται υπεύθυνο για μία σειρά προβλημάτων υγείας. Συγκεκριμένα, το υψηλό σπλαγχνικό λίπος οδηγεί σε χρόνια φλεγμονή και είναι η αιτία της ανάπτυξης αντίστασης στην ινσουλίνη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη οδηγεί, σε βάθος χρόνου, στην ανάπτυξη του λεγόμενου «μεταβολικού συνδρόμου», τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Το μεταβολικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αυξημένα τριγλυκερίδια και χαμηλή καλή χοληστερόλη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη και το μεταβολικό σύνδρομο είναι οι πιο συχνές μεταβολικές διαταραχές: Τουλάχιστον 25% των Ευρωπαίων (και των Ελλήνων) και 30% των Αμερικανών πάσχουν από αυτό. Το 80% των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 δε, έχουν και μεταβολικό σύνδρομο.

στα χρωματα του διαβήτη

x

71


ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Κίνδυνοι Μια πρόσφατη έρευνα στην οποία συμμετείχαν πάνω από 15.000 άτομα, έδειξε πως τα άτομα με υψηλά επίπεδα λίπους στην κοιλιά έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις και για ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, και ο κίνδυνος καρκίνου φαίνεται να αυξάνεται από το υψηλό επίπεδο κοιλιακού λίπους. Η μεταβολική φλεγμονή που προκαλεί το κοιλιακό λίπος μπορεί να «συρρικνώσει» κυριολεκτικά τον εγκέφαλο και να αυξήσει τον κίνδυνο για άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Ο κίνδυνος εμφάνισης άνοιας αυξάνεται μέχρι και 3 φορές περισσότερο σε άτομα με υψηλό ποσοστό κοιλιακής παχυσαρκίας, σε σύγκριση με τα άτομα τα οποία έχουν λιγότερο κοιλιακό λίπος. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Το αυξημένο κοιλιακό λίπος αυξάνει τον κίνδυνο για επιπλοκές, ακόμη και σε άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος.

Τι μπορούμε να κάνουμε; ò Μειώνουμε την κατανάλωση υδατανθράκων. Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης και

απλών υδατανθράκων (λευκό αλεύρι, ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, πατάτες, προϊόντα φούρνου, ζάχαρη) αυξάνει τη συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, ενώ αντίθετα, η κατανάλωση υδατανθράκων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (όσπρια, ολικής άλεσης δημητριακά, λαχανικά και φρούτα) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του λίπους. Η μεσογειακή διατροφή είναι η καλύτερη λύση. ò Μειώνουμε την κατανάλωση γλυκαντικών. Προσπαθήστε να κόψετε τη φρουκτόζη

από τη διατροφή σας εντελώς, καθώς συμβάλλει σημαντικά στην κοιλιακή παχυσαρκία. Το συγκεκριμένο σάκχαρο βρίσκεται κυρίως σε αθλητικά ποτά, χυμούς, σόδες και επεξεργασμένα τρόφιμα. ò Αποφεύγουμε την καθιστική ζωή. Η άσκηση υψηλής έντασης μπορεί να μειώσει

σημαντικά τα επίπεδα σπλαγχνικού λίπους. Η τακτική δραστηριότητα βοηθά στην

72

x

στα χρωματα του διαβήτη


Nutri Activa healthy power απώλεια βάρους, τη μείωση της πίεσης και αύξηση της καλής χοληστερίνης.

ΦΥΣΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ πρόληψη - ευεξία - τόνωση - ενέργεια

ò Αντιμετωπίζουμε το στρες. Η

ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη, συσχετίζεται θετικά με το σπλαγχνικό λίπος. Καλύτερες συνήθειες διαχείρισης άγχους μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κοιλιακού λίπους. ò Κάνουμε τον ύπνο μας προτεραι-

ότητα. Η έλλειψη ύπνου αυξάνει τον κίνδυνο για συσσώρευση λίπους στην κοιλιά. Μία έρευνα απέδειξε ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται 5 ώρες ή λιγότερο, έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να πάρουν βάρος. Είναι σημαντικό να κοιμάστε τουλάχιστον 7 ώρες τη νύχτα για να αποφύγετε τους κινδύνους, οι οποίοι συνδέονται άμεσα με το

Ισχυρό αντιοξειδωτικό, πηγή ενέργειας!

Βελτιώνει την λειτουργία των κυττάρων & τη δράση της ινσουλίνης Συµβάλλει την ρύθµιση του σακχάρου στο αίµα Bελτιώνει σε σηµαντικό βαθµό τα επώδυνα συµπτώµατα της διαβητικής νευροπάθειας Εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες Συµβάλλει στην απώλεια λίπους & σωµατικού βάρους

κοιλιακό λίπος.

Αν έχετε προσέξει αύξηση της περιμέτρου της κοιλιάς, επικοινωνήστε με τον ιατρό σας, ώστε να κά-

60

κάψουλες

νετε έλεγχο για το σάκχαρο, τα λιπίδια και την αρτηριακή σας πίεση. Καλό θα ήταν να συζητήσετε τις συνήθειες που οδηγούν σε αυτή την αύξηση και τις αλλαγές που πρέπει να κάνετε, ώστε να προλάβετε τις αρνητικές του επιπτώσεις.

Αρ.Γνωστ.ΕΟΦ:12625/13.2.2017

Newplus Ι.Κ.Ε. ,Θεσσαλονίκη, τηλ: 2310 547 412, e-mail: info@nutriactiva.gr, www.nutriactiva.gr


ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γράφει ο:

ΘΑΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

ΗΛΙΟΣΠΟΡΟΣ

Ο διατροφικός «θησαυρός»

74

x

στα χρωματα του διαβήτη


Οι ηλιόσποροι είναι ένας εξαιρετικός καρπός που οι επιστήμονες συχνά αποκαλούν «διατροφικό θησαυρό», καθώς η συχνή κατανάλωσή του σχετίζεται με μειωμένη φλεγμονή, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων.

Χοληστερόλη

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με δεδομένα μελέτης παρατήρησης, φάνηκε πως η κατανάλωση ηλιόσπορων περισσότερες από πέντε φορές την εβδομάδα συσχετίστηκε με μειωμένα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), μιας χημικής ουσίας που συνδέεται με τη φλεγμονή.

βήτη τύπου 2, τα αποτελέσματα έδει-

Σε επιστημονική έρευνα όπου μελετήθηκε αν η κατανάλωση ξηρών καρπών και σπόρων μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με διαξαν πως οι γυναίκες που κατανάλωναν 30 γραμμάρια ηλιόσπορων ή αμυγδάλων κάθε μέρα για τρεις εβδομάδες, στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής είχαν στο τέλος μειωμένη ολική και LDL (κακή) χοληστερόλη.

στα χρωματα του διαβήτη

x

75


ΕΥΕΞΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Σακχαρώδης Διαβήτης Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που τρώνε 30 γραμμάρια ηλιόσπορων καθημερινά ως μέρος μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής μπορεί να μειώσουν τη γλυκόζη νηστείας στο αίμα κατά περίπου 10% σε διάστημα έξι μηνών.

Θερμίδες και Διατροφική αξία Τα κύρια συστατικά του ηλιόσπορου είναι το νερό, τα λιπαρά, η πρωτεΐνη και οι υδατάνθρακες. Περιέχει μονοακόρεστα λίπη, φυτοστερόλες, σελήνιο, μαγνήσιο, βιταμίνη Ε και φυλλικό οξύ.

30 γραμμάρια ηλιόσπορων αποδίδουν... Θερμίδες Πρωτεΐνη Φυτικές ίνες Μονοακόρεστα λιπαρά Ω-6 λιπαρά Βιταμίνη Ε Μαγγάνιο Μαγνήσιο

165 kcl 5,8 γρ. 2,4 γρ. 5,2 γρ. 6,4 γρ. 47% της ΣΗΠ (Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης) 27% της ΣΗΠ 23% της ΣΗΠ

Τι θα πρέπει να προσέξεις στην κατανάλωση των ηλιόσπορων; Ενώ οι ηλιόσποροι είναι υγιεινοί και θρεπτικοί, θα πρέπει να προσέξουμε: 1) στην ποσότητα που θα καταναλώσουμε. 2) στην περιεκτικότητά τους σε νάτριο. Οι ηλιόσποροι έχουν σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες. Στo πλαίσιo μιας ισορροπημένης διατροφής, μια ιδανική ποσότητα ξηρών καρπών είναι 30 γραμμάρια ξηροί καρποί την ημέρα. Όσον αφορά στην πρόληψη αλατιού, με την κατανάλωση του αλατισμένου ηλιόσπορου φαίνεται πως προσλαμβάνουμε σημαντική ποσότητα σε νάτριο, πολλές φορές περισσότερο από 2.500 mg νατρίου - 108% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης. Επιλέξτε ηλιόσπορους χωρίς αλάτι.

76

x

στα χρωματα του διαβήτη


P u b l i

Πώς μπορούμε να τους καταναλώσουμε; Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τρόποι να προσθέσουμε τους ηλιόσπορους στην καθημερινή μας διατροφή: ò Σε σαλάτες. ò Φτιάξτε granola με ηλιόσπορους. ò Προσθέστε τους στα δημητριακά με

γάλα. ò Πασπαλίστε τους πάνω από φρούτα

ή γιαούρτι. ò Πασπαλίστε τους σε σοταρισμένα

λαχανικά. ò Προσθέστε τους σε veggie μπιφτέκια. ò Προαιρετικά μπορείτε να αντικατα-

στήσετε στη σάλτσα πέστο το βασιλικό με ηλιόσπορο. ò Τρίψτε τους σπόρους και χρησιμοποι-

ήστε τους ως επικάλυψη για κρούστα ψαριού. ò Προσθέστε τα στις συνταγές σας

για σπιτικό ψωμί και αλμυρά/γλυκά μάφιν. Οι ηλιόσποροι περιέχουν υψηλά επίπεδα μονοακόρεστων και Ω-6 λιπαρών οξέων και φαίνεται μέσα από μελέτες πως η κατανάλωση ανάλατων ηλιόσπορων μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα. Μην ξεχνάτε να εντάσσετε αυτή την εξαιρετική τροφή σε σαλάτες, στο γιαούρτι, στις μπάρες δημητριακών ακόμα και στα smoothies σας. Με αυτόν τον εύκολο τρόπο θα προσλαμβάνετε καθημερινά τα σημαντικά θρεπτικά συστατικά του.

Τα Κριτσίνια Eleni αλλάζουν τα status της διατροφής επαναφέροντας την γευσιγνωσία του αληθινού φυσικού προϊόντος στο πιάτο μας για τις απλές, τις ξεχωριστές και τις όμορφες στιγμές της ημέρας. Με υλικά αγνά, χωρίς συντηρητικά και χειροποίητα μεριμνούμε για να έχετε ένα υγιεινό πρωινό και όχι μόνο. Η ανεξίτηλη ευωδιά και γεύση που κάνει κάθε δημιούργημα της φύσης να ξεχωρίζει κυριαρχεί στα προϊόντα μας και ταιριάζει με όλες τις ώρες της ημέρας. Η αξιοποίηση ενός από τα πιο πλούσια σε βιταμίνες αγνά προϊόντα, όπως είναι ο ηλιόσπορος, επαναφέρει τις υγιείς διατροφικές συνήθειες στο πιάτο μας. Το κριτσίνι σίτου με ηλιόσπορο είναι ένα σνακ που μπορούμε να το απολαύσουμε όλες τις ώρες της ημέρας από το πρωί μέχρι το βράδυ σε όλες τις περιστάσεις. Μπορείτε να το σερβίρετε στις σαλάτες σας αλλά και με κάθε είδους ντιπ. Το αγαπημένο σνακ μικρών και μεγάλων που μαζί με τις υπόλοιπες γεύσεις των κριτσινιών μας, θα τα βρείτε στα super market Σκλαβενιτης και My Market καθώς και στο e-shop της εταιρείας μας: info@elenisticks.gr. Κύθνου 2, Μελίσσια Τηλ: 211 0130513, 211 0157084, web: www.elenisticks.gr E-mail: info@elenisticks.gr Social Media

LOGO COLLEC TION

elenisticks

eleni_sticks

elenisticks


ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΓΚΕΡΤΣΟΥ Πρόεδρος της Σχολής Σκύλων Οδηγών Τυφλών Λάρα

Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΚΎΛΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΣΚΟΛΟΤΕΡΗ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ

σκύλος ένας Α Π Ο

Ν Ε Κ Τ Α Ρ Ι Α

Κ Α Ρ Α Κ Ω Σ Τ Α

Καθοδηγητής, σύμμαχος, τα μάτια ενός τυφλού, πολύτιμη συντροφιά…

Φωτό: Tasos Eros Batsioulas

78

Τ Η Ν

Η Ιωάννα Μαρία Γκέρτσου, ψυχολόγος σε δημόσιο νοσοκομείο, Πρόεδρος της Σχολής Σκύλων Οδηγών Τυφλών Λάρα, εξηγεί στα Χρώματα του Διαβήτη πώς άλλαξε η ζωή της με τον πρώτο σκύλο οδηγό που έφερε στην Ελλάδα και γιατί έκτοτε παλεύει να διαθέσει δωρεάν περισσότερους σε ανθρώπους με απώλεια όρασης.

x

στα χρωματα του διαβήτη


Η Ιωάννα Μαρία Γκέρτσου με τον σκύλο οδηγό της Μπάμπου.

στα χρωματα του διαβήτη

x

79


ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ Τ Η Ν ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΓΚΕΡΤΣΟΥ

Οι σκύλοι οδηγοί δεν είναι κατοικίδια, είναι οι φύλακες -άγγελοι των ατόμων με απώλεια όρασης. Πόσο σημαντική είναι η συνεισφορά τους στην αυτόνομη διαβίωση; Πολύ σημαντική! Αφού στην ουσία βλέπουν για εμάς! Έτσι προσπερνούν κι εντοπίζουν ό,τι εμείς δεν μπορούμε να εντοπίσουμε με την αφή, δηλαδή με το λευκό μας μπαστούνι. Μας απομακρύνουν από εμπόδια στο πεζοδρόμιο, βρίσκουν θέση σε μια πλατεία, το ασανσέρ ή το γκισέ σε ένα κτίριο, ενώ στο δρόμο βλέπουν αυτό που εμείς θα αργούσαμε να ακούσουμε, όπως ένα ποδήλατο. Όλα τα παραπάνω ενισχύουν το αίσθημα της αυτονομίας, ειδικά σε μια χώρα, όπου οι υποδομές όπως ο οδηγός όδευσης τυφλών στα πεζοδρόμια είναι συχνά ακατάλληλες έως ανύπαρκτες.

Πώς ήλθε στη δική σας ζωή η Λάρα; Συμπαντικά! Πάντα αγαπούσα τους σκύλους και ζούσα με αυτούς. Κάποια στιγμή, σκέφτηκα λοιπόν να πάρω τον δικό μου σκύλο. Ένας εκτροφέας δώριζε τότε (το 2003) Λαμπραντοράκια σε ΑμεΑ. Έτσι, με βρήκε η Λάρα και με το που την έπιασα στα χέρια μου, κατάλαβα πως θα γίνει ο 1ος σκύλος - οδηγός τυφλών στην Ελλάδα. Η Λάρα ήταν το άλλο μου μισό, όπως έγινε αργότερα και η Μέη και θα γίνει τώρα και ο Μπάμπου.

Γιατί οι σκύλοι οδηγοί φέρουν ειδικά γιλέκα; Γιατί έτσι ξέρουν πως δουλεύουν. Είναι δηλαδή η στολή εργασίας τους. Κι αυτά τα γιλέκα (σαμάρια) είναι ειδικά κατασκευασμένα, ώστε να αποτελούν τον δίαυλο επικοινωνίας του ανθρώπου χωρίς όραση και του σκύλου. Επιπλέον, είναι και ένας τρόπος να αναγνωρίζουν και οι υπόλοιποι ότι πρόκειται για σκύλο οδηγό.

80

x

στα χρωματα του διαβήτη

Πόσοι σκύλοι υπάρχουν στην Ελλάδα; Πόσους θα έπρεπε να έχουμε; Θα έπρεπε να έχουμε 100 κι άλλους τόσους σε εκπαίδευση για να πούμε ότι υποστηρίζουμε αρκετό κόσμο. Τα στατιστικά δείχνουν ότι στις ΗΠΑ ένα 2-5% των τυφλών έχουν σκύλο οδηγό, στη Βρετανία περίπου 1,7% (4.800 σκύλοι οδηγοί για 276.000 τυφλούς). Στην Ελλάδα έχουμε περίπου 22.000 ανθρώπους με μερική ή ολική απώλεια όρασης και μόλις 20 σκύλους. Είναι μικρός ο αριθμός.

Πώς πρέπει να αντιδράσει ένας πολίτης που θα δει στον δρόμο έναν σκύλο οδηγό; Σαν... να μην τον βλέπει! Δεν πρέπει να τον χαϊδέψει, να του φωνάξει, να τον ταΐσει, γιατί αποσπά την προσοχή του από τον τυφλό χειριστή του. Κι αν έχει μαζί του δικό του σκυλάκι, καλό είναι να το απομακρύνει.

Η εκπαίδευση ενός σκύλου απαιτεί δύο χρόνια και η εκπαίδευση ενός χειριστή 5-6 εβδομάδες. Αν κάποιος δεν είναι έτοιμος σε αυτό το διάστημα τι γίνεται; Θα υποστηριχτεί από τη Λάρα μέχρι να είναι έτοιμος. Προϋπόθεση, βέβαια, για να γίνει κάποιος χειριστής σκύλου οδηγού, είναι και να έχει κάνει μαθήματα κινητικότητας με μπαστούνι και προσανατολισμού. Είναι πολύ σημαντικά. Κάτι άλλο που προσέχουμε είναι να γίνεται καλό ταίριασμα χειριστή και σκύλου, κάτι που απαιτεί προσπάθεια και από τον χειριστή.

Τι διαφορά υπάρχει ανάμεσα στους σκύλους οδηγούς και τους σκύλους βοηθούς; Οι σκύλοι - οδηγοί, ανήκουν στην κατηγορία των σκύλων βοηθών και συνδράμουν


ΔΩΣΕ ΑΙΜΑ, ΧΑΡΙΣΕ ΖΩΗ

H αύξηση των κρουσμάτων της πανδημίας COVID-19 δυστυχώς έχει επηρεάσει και τα αποθέματα αίματος της χώρας μας, λόγω του ότι παρατηρείται μείωση της προσέλευσης των εθελοντών αιμοδοτών στις υπηρεσίες αιμοδοσίας των νοσοκομείων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στους ασθενείς που μεταγγίζονται τακτικά, αλλά και οι ασθενείς που χρειάζεται να χειρουργηθούν. Για να μην κινδυνέψει καμία ζωή λόγω έλλειψης αίματος, το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας διοργανώνει αιμοδοσίες με πλήρη τήρηση των μέτρων προστασίας των εθελοντών αιμοδοτών και συγκεκριμένα: ò χορήγηση του προβλεπόμενου από τον ΕΟΔΥ εξοπλισμού ατομικής προστασίας (μάσκες, γάντια, αντισηπτικό) για το προσωπικό και τους εθελοντές αιμοδότες που θα συμμετάσχουν ò αποστείρωση στις καρέκλες αιμοδοσίας ò τήρηση των αποστάσεων μεταξύ των καρεκλών αιμοδοσίας ò τηλεφωνικά ραντεβού, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα συνωστισμού

Για να δώσεις αίμα χρειάζεται: ò Να είσαι 18-65 ετών. ò Να έχεις πάρει ένα ελαφρύ γεύμα πριν την αιμοδοσία. ò Να έχεις κοιμηθεί τουλάχιστον 5 ώρες. ò Να αναφέρεις τυχόν ασθένειες και φάρμακα που λαμβάνεις στο γιατρό της αιμοδοσίας. ò Εάν έχεις κάνει τατουάζ να έχουν παρέλθει 4 μήνες.

Ενημερώσου για τις επερχόμενες αιμοδοσίες από το site του Ε.ΚΕ.Α: https://ekea.gr/events/ στα χρωματα του διαβήτη

x

81


ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ Τ Η Ν ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΓΚΕΡΤΣΟΥ

αποκλειστικά ανθρώπους που έχουν βλάβη στην όραση. Υπάρχουν και σκύλοι βοηθοί που δίνονται σε ανθρώπους με άλλη αναπηρία π.χ. κινητική και ακολουθούν άλλου είδους εκπαίδευση. Επίσης, υπάρχουν και οι σκύλοι θεραπείας που έχουν καθιερωθεί κυρίως στις ΗΠΑ, σε κλινικές όπως η Mayo clinic και το νοσοκομείο John Hopkins. Έχει φανεί ότι λίγα λεπτά μαζί τους βοηθούν στη μείωση του στρες που οι ασθενείς βιώνουν λόγω της ασθένειας. Δυστυχώς, ακόμη στην Ελλάδα δεν έχει καθιερωθεί κάτι τέτοιο. Θα ήταν ευτύχημα όσοι σκύλοι οδηγοί αποσύρονται λόγω ηλικίας, να μπορούν να προσφέρουν χαρά σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κάποιες κοινωνικές δομές.

Ποιες ράτσες είναι πιο κατάλληλες για αυτή τη δουλειά; Τα Λάμπραντορ Ριτρίβερ. Είναι σκύλοι ανθεκτικοί, εργατικοί, φιλικοί κι ανθρωποκεντρικοί.

Με τι κριτήρια επιλέγονται οι σκύλοι που θα γίνουν σκύλοι-οδηγοί; Πρέπει να έχουν συγκεκριμένο χαρακτήρα; Πρέπει να έχουν ήπιο χαρακτήρα, να μην έχουν δυσπλασία, επιληψία, κροτοφοβία, υψοφοβία, θορυβοφοβία, κυνηγετικά ένστικτα κ.λπ. Επομένως, εξετάζουμε με λεπτομέρεια το ιατρικό ιστορικό και τη συμπεριφορά τους.

Γιατί κάποια σκυλιά που αρχίζουν να εκπαιδεύονται δεν φτάνουν ποτέ να γίνουν οδηγοί; Γιατί ξεκινάνε από δυο μηνών κουτάβια και ίσως κάποιες ψυχικές ή / και σωματικές αδυναμίες τους φανούν σε ένα αργότερο ηλικιακό στάδιο, όταν θα έχουν εν τω μεταξύ προχωρήσει και στην εκπαίδευση την

82

x

στα χρωματα του διαβήτη

οποία δεν θα μπορέσουν ενδεχομένως να συνεχίσουν. Επειδή πρόκειται για έμβια πλάσματα, η σχολή Λάρα δεν μπορεί και δεν πρέπει να δώσει το χρίσμα του σκύλου οδηγού σε έναν σκύλο που θα υποφέρει ή θα φοβάται.

Ποιο είναι το κόστος εκπαίδευσης κάθε σκύλου; Να σημειώσουμε ότι τους διαθέτετε δωρεάν στους χειριστές. Οι σκύλοι οδηγοί εκπαιδεύονται δύο χρόνια και το κόστος ανέρχεται γύρω στις €20.000. Αυτό καταμερίζεται σε υλικό κόστος, όπως είναι η τροφή, και σε χρηματικό, όπως είναι οι μισθοί των εκπαιδευτών. Η δουλειά του σκύλου οδηγού είναι η δυσκολότερη που μπορεί να κάνει ένας σκύλος! Κι αυτό, γιατί συχνά ο τυφλός χειριστής δεν μπορεί να βοηθήσει τον σκύλο οδηγό να επιλύσει ένα πρόβλημα αφού δεν έχει οπτική επαφή με το περιβάλλον. Ο σκύλος πρέπει να πάρει αυτήν την απόφαση και για τους δυο τους.

Πρέπει και ο χειριστής να έχει συγκεκριμένα προσόντα για να τα καταφέρει; Πρέπει να είναι ενήλικας με μερική ή ολική απώλεια όρασης, να γνωρίζει κινητικότητα με λευκό μπαστούνι, να έχει άριστο προσανατολισμό κι εμπειρία κίνησης στο δρόμο. Να αγαπάει τα ζώα και να μπορεί να διαβιεί αυτόνομα.

Ο σκύλος οδηγός έχει συγκεκριμένο χρονικό όριο παροχής υπηρεσιών; Μετά από πόσο διάστημα συνταξιοδοτείται; Ναι, συνήθως στα 10 του χρόνια «βγαίνει στη σύνταξη», λόγω ηλικίας. Μπορεί να αποσυρθεί και νωρίτερα λόγω ασθένειας ή κάποιου τραυματικού γεγονότος.


ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΧΟΥΜΕ ΠΕΡΙΠΟΥ 22.000 ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΕ ΜΕΡΙΚΗ Ή ΟΛΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΟΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΜΟΛΙΣ 20 ΣΚΥΛΟΥΣ. ΕΙΝΑΙ ΜΙΚΡΟΣ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ.

Με ποιους τρόπους μπορεί κάποιος να υποστηρίξει το έργο σας;

Φωτό: Tasos Eros Batsioulas

Κάνοντας μια δωρεά στη σχολή Λάρα, προσφέροντας πράγματα που χρειαζόμαστε ή / και με εθελοντική προσφορά ως ανάδοχος σκύλου ή εθελοντής σε δράσεις μας!

Πώς να στηρίξετε τη Σχολή Σκύλων Οδηγών Τυφλών Λάρα: Με κατάθεση: Alpha Bank, Ελληνική Σχολή Σκύλων Oδηγών "Λάρα" ΙΒΑΝ: GR26 0140 1230 1230 0200 2007 643 SWIFT CODE: CRBAGRAAXXX Με paypal μέσω: www.laraguidedogs.gr

στα χρωματα του διαβήτη

x

83


ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ

Γράφει ο:

ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ Καθηγητής Φυσικής Αγωγής & personal trainer

ΑΝ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΜΑΣ ΦΙΛΟΣ ΜΙΛΟΥΣΕ ... 84

x

στα χρωματα του τουδιαβήτη διαβήτη


Ο Ζαχαρίας του Αρκά είναι γκρινιάρης και πικρόχολος με το αφεντικό του, όμως στα αλήθεια, οι καλοί μας φίλοι δεν είναι καθόλου σαν αυτόν.. Να λοιπόν τι ακριβώς θα έλεγε ο πιστός μας φίλος αν είχε μιλιά: "Άκου.. ξέρω ότι χρειάζεσαι την άσκηση για να είσαι πιο καλά. Ξέρω πόσο πιο εύκολα θα γίνουν όλα και ξέρω να εκτιμώ τη ζωή. Εμένα τα χρόνια μου είναι λίγα και βαριά. Εφτάρια χρόνια. Δεν ξέρω να σου πω για αντιστάσεις, βάρη και διατάσεις. Δεν είμαι γυμναστής… Όμως, εγώ έτσι κι αλλιώς κάθε μέρα πρέπει να κάνω τη βόλτα μου και εσύ έτσι κι αλλιώς, με πηγαίνεις. Πολλές φορές και δύο φορές τη μέρα. Λέω, λοιπόν, ότι αν συνεργαστούμε πιο οργανωμένα θα έχουμε και οι δύο μεγαλύτερο κέρδος. Εγώ, θα πρέπει να κάνω μία προσπάθεια να μην χαζεύω και να μη σταματάω κάθε τόσο για να μυρίζω τα πάντα. Άλλωστε, πρέπει κι εγώ να βελτιώσω την αντοχή μου. Θα προσπαθήσουμε να περπατάμε περισσότερο από μισή ώρα κάθε φορά που βγαίνουμε. Θα θυμίζουμε ο ένας στον άλλον, ότι πρέπει να είναι συνεχόμενο το περπάτημα. Και θα πηγαίνουμε με ρυθμό! Γρήγορο! Στρατιωτικό! Εσύ θα έχεις μαζί σου νερό και θα πίνεις (σημαντικό) και κάτι γλυκό για την ανάγκη. Ίσως και ένα βραχιολάκι που να λέει αυτά που πρέπει, γιατί εγώ δε μιλάω και αν ζαλιστείς, άντε να τους εξηγήσω τι πρέπει να κάνουν... Nα πάρεις και έναν απλό βηματομετρητή για να ξέρουμε τι μας γίνεται. Να κάνουμε τέσσερις χιλιάδες βήματα κάθε φορά που βγαίνουμε. Ώστε να κάνεις συνολικά 7.000-8.000 βήματα μέσα στη μέρα. Θα ξεκινάμε σιγά-σιγά στην αρχή να ζεσταθούν τα πόδια μας. Να βρούμε τις ανάσες μας. Μετά θα πηγαίνουμε πιο γρήγορα. θα μάθω κι εγώ αυτόν το ρυθμό και μετά θα είναι πιο εύκολο με τον καιρό. Στο τέλος, για κάνα-δυο λεπτά θα κάνουμε αργό περπάτημα. Νομίζω το λένε οι άνθρωποι αποθεραπεία. Θα βάζουμε καινούργιους στόχους κάθε εβδομάδα. Πιο πολλά βήματα στον ίδιο χρόνο. Στόχους μικρούς, εφικτούς. Να νιώθουμε την ικανοποίηση σαν τους κατακτούμε. Οι μεγάλοι και δύσκολοι στόχοι κρύβουν απογοήτευση και παραίτηση όταν δεν πιάνονται. Θέλει υπομονή και ο χρόνος θα είναι με το μέρος μας, όχι εναντίον μας. Άκουσα το γιατρό, αυτόν που ρώτησες αν επιτρέπεται να περπατάς, να λέει ότι τον πρώτο καιρό ανεξάρτητα από τον τύπο σου, καλό θα είναι να μετριέσαι πριν και μετά το περπάτημα. Να δεις πώς δουλεύει. Μην κάνουμε του κεφαλιού μας αφεντικό… Α! Και που είσαι! Μην το ξεχάσω… Να πάρεις το καλύτερο παπούτσι που αντέχει η τσέπη σου. Πρέπει να προσέχουμε πολύ τις αρθρώσεις και την κυκλοφορία στα πόδια μας. Πολλά είπα και δεν έχεις συνηθίσει να σου μιλώ τόσο, αλλά είναι για καλό..." Με αγάπη, o φίλος σου!

στα χρωματα του διαβήτη

x

85


ΠΕΡΙ ΥΓΕΙΑΣ...ΝΕΑ

νεα

Από τη Ν εκ

επιστημονικά Καρακώσ τα ρία τα

Έχει διαβήτη ο σκύλος σου; Το πιθανότερο είναι ότι έχεις κι εσύ! Μέχρι σήμερα διαβάζαμε ότι τα παχύσαρκα άτομα έχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν κατοικίδια που είναι επίσης παχύσαρκα. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο British Medical journal, ωστόσο, δείχνει ότι οι ιδιοκτήτες του σκύλου με διαβήτη τύπου 2 έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν και οι ίδιοι τη νόσο. Τα ευρήματα της μελέτης ήταν εντυπωσιακά, καθώς φάνηκε ότι η κατοχή ενός σκύλου με διαβήτη αυξάνει τον κίνδυνο ο ιδιοκτήτης να έχει και αυτός διαβήτη κατά το συντριπτικό 38%. Παρατηρήθηκε επίσης και το αντίστροφο: ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη σε σκύλους που οι ιδιοκτήτες τους ήταν και εκείνοι άτομα με διαβήτη, ήταν 28%. Μία πιθανή εξήγηση για αυτό το εύρημα είναι ότι κατοικίδια κι ενήλικες μοιράζονται παρόμοιες συμπεριφορές που έχουν να κάνουν με την υγεία, όπως τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και οι διατροφικές συνήθειες. Ωστόσο, δεν εντοπίστηκε παρόμοια συσχέτιση ανάμεσα σε γάτες που είχαν διαβήτη και στους ιδιοκτήτες τους.

86

x

στα χρωματα του διαβήτη


Ευεργετική για τα αγγεία η κατανάλωση στιγμιαίου καφέ Η καθημερινή κατά μέσο όρο 1-2 φλιτζάνια/ημέρα μακροχρόνια κατανάλωση στιγμιαίου καφέ είναι όχι μόνο ασφαλής για τα αγγεία μας, αλλά έχει δυνητικά ευεργετική σχέση με την αρτηριακή λειτουργία, είναι το βασικό συμπέρασμα μελέτης που πραγματοποίησε η Μονάδα Καρδιαγγειακής Πρόληψης & Έρευνας, του Εργαστηρίου Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, με επικεφαλής τον καθηγητή Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, κ. Αθανάσιο Πρωτογέρου. Πιο συγκεκριμένα, από τη μελέτη προέκυψε ότι σε υγιή άτομα (άνδρες και γυναίκες) με ηλικία κατά μέσο όρο τα 50 έτη, φαινομενικά υγιή με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και σε άτομα με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα (με ή χωρίς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου), η καθημερινή, μακροχρόνια κατανάλωση στιγμιαίου καφέ. Σχετίζεται με πιο ελαστικές αρτηρίες, δηλαδή έχει πιθανή ευεργετική επίδραση στα αγγεία, καθυστερώντας την αρτηριακή γήρανση (αρτηριοσκλήρυνση). Δεν σχετίζεται ούτε αρνητικά ούτε θετικά με την αρτηριακή πίεση και μεταβολές σε ανακλώμενα κύματα πίεσης, δηλαδή έχει πιθανότατα ουδέτερη επίδραση στην αρτηριακή υπέρταση και είναι ασφαλής η κατανάλωση σε υπερτασικά άτομα. Δεν σχετίζεται ούτε αρνητικά ούτε θετικά με μεταβολές στο πάχος τοιχώματος της καρωτίδας (ΙΜΤ), δηλαδή έχει ουδέτερη επίδραση στην αγγειακή λειτουργία ως προς αυτήν την αγγειακή παράμετρο (υπερτροφία - αθηρωμάτωση).

Η μελέτη του Πάρκινσον "ξεκλειδώνει" θεραπείες κατά του διαβήτη Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη φαρμάκων για την αντιμετώπιση όχι μόνο της νόσου Πάρκινσον, αλλά και του διαβήτη και του καρκίνου, αναμένεται να φέρει η αποκωδικοποίηση της πρωτεΐνης Parkin που παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της παραγωγής ενέργειας από τα κύτταρα, υποστηρίζει νέα μελέτη που παρουσιάστηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης μελέτης, οι επιστήμονες εξέτασαν το ρόλο της Parkin στην απομάκρυνση των κατεστραμμένων μιτοχονδρίων, που αποτελούν εργαστήριο παραγωγής ενέργειας των κυττάρων, συνεπεία κυτταρικού στρες και τα αποτελέσματά τους χαρακτηρίστηκαν πολλά υποσχόμενα.

στα χρωματα του διαβήτη

x

87


ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει o:

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Α. ΚΑΒΒΑΔΑΣ Γαστρεντερολόγος, Ενδοσκόπος - Ηπατολόγος Ιατρός Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό

Τo Σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου είναι μια χρόνια διαταραχή του πεπτικού που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών που πάσχουν από αυτό.

88 88

xx

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη


Ολοένα και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν τη βιοχημική αλληλεπίδραση και συσχέτιση του άξονα μεταξύ του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (εγκεφάλου) και του πεπτικού σωλήνα στην εκδήλωση συμπτωμάτων στο Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, γεγονός που έχει βοηθήσει τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία του. Στην κλινική πράξη, το ΣΕΕ χαρακτηρίζεται από συμπτώματα υποτροπιάζοντος κοιλιακού άλγους και διαταραχές της αφόδευσης του τύπου της διάρροιας ή της δυσκοιλιότητας ή πολλές φορές και των δύο, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για τρεις μήνες. Αξιοσημείωτο είναι ότι όλοι σχεδόν οι ασθενείς αναφέρουν μετεωρισμό (το αίσθημα φουσκώματος και δυσφορίας που εντοπίζεται στην κοιλιακή χώρα), χωρίς αυτό να είναι υποχρεωτικώς τεκμηρίωση της διάγνωσης.

στα χρωματα του διαβήτη

x

89


ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου προσβάλλει συνήθως γυναίκες και άτομα μικρότερα της ηλικίας των 55 ετών. Υπάρχουν συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια αξιολόγησης της νόσου που χρησιμοποιεί ο γαστρεντερολόγος προκειμένου να τεκμηριώσει στη διάγνωση και ονομάζονται κριτήρια Ρώμης IV για το ΣΕΕ και περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τον κοιλιακό πόνο που νιώθει ο ασθενής, τη διάρκεια των συμπτωμάτων, τις αλλαγές στην αφόδευση και τη μορφολογία των κοπράνων. Τα συμπτώματα του ΣΕΕ μιμούνται και άλλα νοσήματα του πεπτικού, όπως π.χ. την κοιλιοκάκη και τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, τα οποία ο εξειδικευμένος γαστρεντερολόγος καλείται να αποκλείσει βοηθούμενος από τον κατάλληλο εργαστηριακό έλεγχο που περιλαμβάνει τα αντισώματα έναντι ιστικής τρανσγλουταμινάσης και έναντι ενδομυΐου, καθώς και τον ποσοτικό προσδιορισμό της καλπροτεκτίνης κοπράνων.

Πώς μπορεί να ανακουφιστεί ο ασθενής από τα συμπτώματα; Υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές προσεγγίσεις για τους ασθενείς με ΣΕΕ, οι οποίες στοχεύουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Συστήνεται κυρίως στους ασθενείς που το προεξάρχον σύμπτωμα είναι η διάρροια, για 2 έως 6 εβδομάδες περίπου, ο περιορισμός των τροφίμων που περιλαμβάνουν ζυμώσιμους ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες, τα λεγόμενα FODMAPs, που είναι ανεπαρκώς απορροφούμενοι υδατάνθρακες που εντείνουν τα συμπτώματα του φουσκώματος, του πόνου και της διάρροιας και βρίσκονται συνήθως στη φρουκτόζη, τη λακτόζη (γαλακτοκομικά), τα φασόλια, τις φακές, τη σόγια, τα γλυκαντικά που περιέχουν σορβιτόλη, μαννιτό-

90 90

xx

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

λη, ξυλιτόλη, μαλτιτόλη, όλα τα φρούτα με κουκούτσι, όπως το αβοκάντο, τα βερίκοκα, τα κεράσια, τα νεκταρίνια, τα ροδάκινα, τα δαμάσκηνα κ.ά. Στους ασθενείς όπου προεξάρχον σύμπτωμα είναι η δυσκοιλιότητα, συστήνεται η πρόσληψη φυτικών ινών 25- 35 γραμμαρίων την ημέρα.

Κατηγορίες φαρμάκων όταν τα συντηρητικά μέτρα ανακούφισης αποτύχουν ò Φάρμακα για τη διάρροια (αντιδιαρροϊκά). ò Αντιβιοτικά: Χορηγείται φαρμακευτική

αγωγή με rifaximin, ένα αντιβιοτικό που εξισορροπεί τo μικροβίωμα του εντέρου. ò Αντικαταθλιπτικά (SSRIs, TCAs, F SNRIs),

καθώς η σεροτονίνη επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το έντερο. ò Ψυχοθεραπεία, που περιλαμβάνει γνωσι-

ακή-συμπεριφορική θεραπεία και η οποία μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα των ασθενών. ò Τέλος, με τη χρήση προβιοτικών αναφέρε-

ται βελτίωση του μικροβιώματος και πιθανή βελτίωση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ. Εξαιτίας της πολυπαραγοντικότητας και της πολυπλοκότητας του ΣΕΕ κρίνεται αναγκαίο να γίνουν περαιτέρω μελέτες στο μέλλον, προκειμένου να κατανοηθεί και να ερμηνευτεί ο ρόλος των μικροβιώματος του εντέρου και η εκδήλωση του σπλαχνικού πόνου. __________________________________________________________________________________________

Βιβλιογραφία 1. Ford AC, Lacy BE, Talley NJ. Irritable Bowel Syndrome. N Engl J Med. 2017 Jun 29;376(26):2566-2578. doi: 10.1056/NEJMra1607547. PMID: 28657875. 2. The American Journal of Gastroenterology, January 2021, Volume 116, issue 1, p. 17-44. 3. Drossman DA, Hasler WL. Rome IV-Functional GI Disorders: Disorders of GutBrain Interaction. Gastroenterology. 2016 May;150(6):1257-61. doi: 10.1053/j. gastro.2016.03.035. PMID: 27147121.


στα χρωματα του διαβήτη

x

91



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.