Język fiński Tablice gramatyczne
Część 1
Wydanie drugie Vaasa
2024
Spis treści Od autora.................................................. 9 Alfabet (aakkoset) .......................................... 10 Harmonia samogłosek (vokaaliharmonia) ...................... 10 Zaimki osobowe (persoonapronominit) ........................ 10 Końcówki zaimków osobowych ............................... 11 Przeczenie czasowników ..................................... 11 Sufiksy dzierżawcze (possessiivisuffiksi/omistusliite) ............ 11 Czas teraźniejszy (preesens) – rdzenie czasowników ............ 12 Czas teraźniejszy (preesens) – koniugacja czasownika ........... 12 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................ 12 Czasowniki 2. rodzaju (-da/dä) ............................. 13 Czasowniki 2. rodzaju (-da/dä) – wyjątki ..................... 13 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 14 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 14 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 15 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 15 Zmiany spółgłoskowe KPT w czasownikach .................... 16 Zmiany spółgłoskowe KPT – zasady ........................... 17 Zmiany spółgłoskowe KPT – wyjątki ........................... 18 Zmiany spółgłoskowe KPT – pozostałe zasady .................. 19 Zmiany spółgłoskowe KPT w przypadkach ..................... 20 Rodzaje rzeczowników i przymiotników ........................ 23 Rodzaj 1 (-a,-o,-u,-ä,-ö,-y) – KPT............................. 23 Rodzaj 2 (-i ➡ -i) – KPT ................................... 23 Rodzaj 3 (-i ➡ -e) – KPT ................................... 24 Rodzaj 4 (-si ➡ -de) – KPT ................................. 24 Rodzaj 5 (-e ➡ + -e) – KPT ................................. 25 Rodzaj 6 (-nen ➡ -se) ..................................... 26 Rodzaj 7 (-in ➡ -ime) – KPT ................................ 26 Rodzaj 8 (-as/-äs ➡ -aa/-ää) – KPT ......................... 27
Rodzaj 9 (-is ➡ -ii) – KPT .................................. 27 Rodzaj 10 (-us ➡ -ukse, -ys ➡ -ykse, -es ➡ -ekse, -os ➡ -okse) ... 28 Rodzaj 11 (-(u)us ➡ -(u)ude, -(y)ys ➡ -(y)yde)................ 28 Rodzaj 12 (-ut ➡ -ue, -yt ➡ -ye) ............................ 29 Rodzaj 13 (-ton/-tön ➡ -ttoma/-ttömä) ..................... 29 Rodzaj 14 (-tar/-tär ➡ -ttare/-ttäre) ........................ 30 Rodzaj 15 (-(n)nut/-(n)nyt ➡ -(n)nee, -llut ➡ -llee) ........... 30 Rodzaj 16 (-en ➡ -ene, -el ➡ -ele(e), -er ➡ -ere) – KPT ....... 31 Czas przeszły I (imperfekti) – zasady .......................... 32 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................. 32 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 33 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 34 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 34 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 34 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 34 Czas przeszły I (imperfekti) – koniugacja czasownika ............ 35 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................. 35 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 35 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) – wyjątki .................... 36 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 36 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 37 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 37 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 38 Czas przeszły I (imperfekti) – zdania przeczące (zasady) ......... 38 Czas przeszły I (imperfekti) – zdania przeczące (wyjątki) ......... 39 Czas przeszły II (perfekti) – zasady ............................ 39 Czas przeszły II (perfekti) – koniugacja czasownika .............. 40 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................ 40 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 40 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 41 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 42 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 42 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 43
Czas zaprzeszły (pluskvamperfekti) – zasady ................... 43 Czas zaprzeszły (pluskvamperfekti) – koniugacja czasownika ..... 44 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................. 44 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 44 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 45 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 46 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 46 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 47 Tryb rozkazujący (imperatiivi) – 2 os. l. poj. .................... 48 Zdanie twierdzące ........................................ 48 Zdanie przeczące ......................................... 49 Tryb rozkazujący (imperatiivi) – zasady ........................ 50 Tryb rozkazujący (imperatiivi) – 2 os. l. mn. .................... 51 Zdanie twierdzące ........................................ 51 Zdanie przeczące ......................................... 52 Tryb rozkazujący (imperatiivi) – 3 os. l. poj. .................... 53 Zdanie twierdzące ........................................ 53 Zdanie przeczące ......................................... 54 Tryb rozkazujący (imperatiivi) – 1 os. l. mn. .................... 55 Zdanie twierdzące ........................................ 55 Zdanie przeczące ......................................... 56 Tryb rozkazujący (imperatiivi) – 3 os. l. mn. .................... 57 Zdanie twierdzące ........................................ 57 Zdanie przeczące ......................................... 58 Tryb rozkazujący w czasie teraźniejszym – podsumowanie ....... 59 Tryb rozkazujący w czasie przeszłym II (perfekti) – podsumowanie ... 60 Tryb przypuszczający w czasie teraźniejszym – zasady ........... 61 Tryb przypuszczający w czasie teraźniejszym – koniugacja czasownika ................................................ 62 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................. 62 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 62 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 63 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 63
Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 64 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 64 Tryb przypuszczający w czasie przeszłym II (perfekti) – zasady .... 65 Tryb przypuszczający w czasie przeszłym II (perfekti) – koniugacja czasownika ................................................ 66 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................. 66 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 66 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 67 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 67 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 68 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 69 Tryb potencjalny w czasie teraźniejszym – zasady ............... 70 Tryb potencjalny w czasie teraźniejszym – koniugacja czasownika ... 71 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................. 71 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) – wyjątek ........................ 72 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 73 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 73 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, …) – wyjątek ........ 74 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 74 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 75 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 75 Tryb potencjalny w czasie przeszłym II (perfekti) – zasady ....... 76 Tryb potencjalny w czasie przeszłym II (perfekti) – koniugacja czasownika ................................................ 77 Czasowniki 1. rodzaju (-VV) ................................. 77 Czasowniki 2. rodzaju (-da/-dä) ............................. 78 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, -rra/-rrä, -sta/-stä) ... 79 Czasowniki 3. rodzaju (-nna/nnä, -lla/-llä, …) – wyjątek ........ 80 Czasowniki 4. rodzaju (-ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä) ......... 81 Czasowniki 5. rodzaju (-ita/-itä) ............................ 82 Czasowniki 6. rodzaju (-eta/-etä) ........................... 83 Źródła ..................................................... 84 Strony internetowe ......................................... 84