Mayis 2009

‹Ç‹NDEK‹LER

6 E¤itimler 9 Editörden 10 Kamu yönetiminde yeniflimci ve

Sf.16

giriflimci bak›fl aç›s› Prof. Dr. Ali R›za Kaylan KalDer Yönetim Kurulu Baflkan›

14 Kamu Yönetimi ‹çin Yeni Ufuklar Ayfle Sever KalDer Ankara fiubesi Yönetim Kurulu Baflkan›

16 Kapak/10. Kamu Kalite

Sempozyumu Kriz sonras› dünya düzeni ve kamunun rolü

30 KalDer Stratejik E¤itim ‹flbirlikleri 40 Müzikte Kalite Evin ‹lyaso¤lu Müzik Yazar›, Bo¤aziçi Üniversitesi Ö¤retim Üyesi

KR‹Z SONRASINDA DÜNYA DÜZEN‹ VE KAMUNUN ROLÜ Sosyal sorumluluk yönetim sistemi

42 Kalite Okurun Hakk›d›r

Orhan Erinç Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Baflkan›

44 Gelir ‹daresi’nde Mükellef Odakl› Yaklafl›m Dönemi ‹mdat Türkay Gelir ‹daresi Müdürü

Sf.46

46 LRQA ‹le Standartlar

Sosyal Sorumluluk Yönetim Sistemi (SA 8000) Bahar fien LRQA ‹fl Gelifltirme Müdürü

50 Ulusal Kalite Hareketi Merkez Çelik A.fi.

52 Pencere

“Dünyada ‘ilk 5’te olmak” Sf.50

Neslihan Gök

54 KalDer Ola¤an Genel Kurul

Toplant›s› ve “Yönetim Kad›n›n Hakk›d›r” Çal›fltay›

56 fiube Haberleri 64 Üyeler 66 Abone 8

KalDer Ola¤an Genel Kurul Toplant›s› gerçeklefltirildi Sf.54 Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

ED‹TÖRDEN

KalDer Ad›na Sahibi: Sorumlu Yaz›iflleri Müdürü: Editör: Yay›n Kurulu:

‹dare Merkezi:

Yap›m:

Bask›:

Prof. Dr. Ali R›za Kaylan Neslihan Gök neslihan.gok@kalder.org Nurdan Sönmez nurdan.sonmez@kalder.org Prof. Dr. Ali R›za Kaylan Hamdi Do¤an ‹rfan Onay Neslihan Yeflilyurt Vedat Çakmak Türkiye Kalite Derne¤i (KalDer) Centrum ‹fl Merkezi, Ayd›nevler Sanayi Cad. No: 3 Küçükyal› 34854 ‹stanbul Tel: 0 216 518 42 84 Faks: 0 216 518 42 86 www.kalder.org kalder@kalder.org Ortam Reklam Dan›flmanl›k Ltd. fiti.

Ba¤dat Cad. Tevfikpafla Sok. No: 13 D.2 Kalam›fl-Kad›köy-‹stanbul Tel: 0 216 347 56 56 Faks: 0 216 348 64 50 www.kobi-efor.com.tr kobi-efor@kobi-efor.com.tr Ege Bas›m Esatpafla Mah. Ziyapafla Cad. No:8 Üsküdar-‹stanbul Tel:0 216 472 84 01 Faks: 0216 472 84 05 www.egebasim.com.tr ege@egebasim.com.tr Yaz›lar›n sorumlulu¤u yazarlar›na aittir.

Yay›mlanan yaz›lar›n sorumlulu¤u yazarlar›na aittir. Yay›nlanan yaz›lardan kaynak gösterilmeden al›nt› yap›lamaz. Önce Kalite Dergisi Türkiye Kalite Derne¤i taraf›ndan ayda bir yay›mlan›r.

Ulusal-Türkçe-Ayl›k-‹lmi ISSN: 1301-4978

Kamu yönetimi yeniden ilgi merkezi

Nurdan Sönmez

Dünyadaki ana e¤ilim kamu yönetiminde ifl süreçlerini ve ifllevlerini yeniden gözden geçirilmesi do¤rultusunda mükemmellik; kiflilerin ve toplumun iyiye do¤ru sürekli gelifliminin ifadesidir.

Kriz sonras› yeni ve yaflan›las› bir dünya düzeni için beklentiler ancak kalite ile afl›labilir. Dünya’da ki bu ana e¤ilime uygun ad›m yürümemiz ad›na bu say›m›zda “Kamu Yönetiminde Kalite” kavram›na odakland›k. Türkiye’nin gündemi de bu yönde gelifliyor.

Bu geliflmeler ›fl›¤›nda, KalDer ‘Kriz Sonras› Dünya Düzeni ve Kamu’nun Rolü’nü 25-26 May›s 2009 tarihlerinde Ankara’da 10.

Kamu Kalite Sempozyumu kapsam›nda tart›flmaya açarak, konuyla yak›ndan ilgili unsurlar› harekete geçirmeye çal›flacak. fiu tespit “Küresel Kriz”le birlikte kesinlik kazand›: “Kamu yönetimi etkili ve etkin de¤ilse en büyük ekonomiler bile sars›lmaktad›r.” Bu durumda hepimizin ilgisi, kamu yönetiminin nerede duraca¤› sorusuna yönelmektedir. ‹lginç bir tart›flma olacakt›r çünkü konu, “devletçi ekonomi”ye dönüfl olmaks›z›n “piyasa ekonomisi”nin yeniden düzenlenmesi ekseninde gündemdedir. Kamu yönetimi için yeni ve çok özel bir durumla yüz yüze geldi¤imiz söylenebilir.

Bu yeni rolünü gerçeklefltirebilmesi ile ekonomileri düze ç›karabilmesi, ister istemez bir kapasite sorunu haline gelecektir. Yeni rolünü en do¤ru ve en geliflkin biçimde tan›mlam›fl ve bunu toplumun tümüne benimsetmifl kamu yönetimleri baflar›l› olacak, olamayanlar krizin a¤›r yükünü tafl›maya devam edecek. KalDer’in bafllatt›¤› Ulusal Kalite Hareketi’nin ülkemize sa¤lad›¤› kazan›mlar aç›s›ndan bakt›¤›m›zda flunu görürüz: Gerek özel, gerekse kamu yönetimi aç›s›ndan “çocukluk” dönemi afl›lm›fl, olgunlaflma aflamas›na do¤ru önemli bir yol kat edilmifltir. Harekete kat›lanlar›n elde ettikleri Avrupa düzeyinde üstün baflar›lar› ölçü olarak al›rsak, Türkiye’nin kriz sonras› döneme uyumda zorlanmayaca¤›n› rahatça söyleyebiliriz. Ayr›ca, Ulusal Kalite Hareketi’ne henüz kat›lmam›fl kesimleri de “ham toprak” saymamak gerekir. Bu kesimler de kalite süreçlerini ilgi ve dikkatle izledikleri için bundan sonraki kalite çal›flmalar›na elveriflli bir zemin sunmaya devam edeceklerdir.

Mükemmellik bir yerde kendini aflmak demektir. Aflk›nl›k; baflar›n›n yan›s›ra bar›fl ve mutlulu¤uda getirir.

Aflk›n bir dünya dile¤iyle.

Kurumsal Sponsorlar

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

9

GÖRÜfi

Kamu yönetiminde yeniflimci ve giriflimci bak›fl aç›s›

Prof. Dr. Ali R›za Kaylan KalDer Yönetim Kurulu Baflkan›

10

Osborne ve Gaebler’in Hükümetin Yeniden Yap›land›r›lmas›: Giriflimci Ruh Kamu Sektörünü Nas›l Dönüfltürmekte bafll›kl› kitab› 1992 y›l›nda yay›nlanm›fl ve k›sa zamanda en çok satan kitaplar aras›nda yerini alm›flt›. Bu kitapta vurgulanan kavram ve fikirler, 1993 y›l›nda A.B.D.’de Baflkan Clinton döneminde bafllat›lan ve ayn› adla an›lan “Hükümetin Yeniden Yap›land›r›lmas› (Reinventing Government)” adl› giriflime ›fl›k tuttu. Baflkan Yard›mc›s› Al Gore’un liderli¤inde baflar›yla yönetilen ve daha düflük maliyetle, daha iyi çal›flan bir yap›lanma görüflüyle oluflturulan bu yaklafl›mla, 1993-1999 y›llar› aras›nda 111.8 milyar ABD dolar› tasarruf sa¤land›.

Toplam Kalite Yönetimi’nin temel ilkeleriyle ve araçlar›yla tam olarak örtüflen bu kitab›n özünde yatan kavram sistem yaklafl›m›d›r. Sorunlar kamuda çal›flan insanlardan de¤il, kamu çal›flanlar›n›n içinde çal›flt›¤› sistemlerden kaynaklanmaktad›r. Kamu kurumlar›, Bo¤azda seyreden hantal ve manevra yetene¤i çok zay›f dev tankerler gibi olmamal›d›r. Güncelli¤ini yitirmifl hantal yap›lardan, daha verimli ve etkin kamu yönetimine nas›l geçilir? H›zla geliflen bilgisayar ve iletiflim teknolojisine ba¤l› olarak yeniden yap›lanma, kamuda gerekli iflgücünün do¤ru ölçeklenmesi (rightsizing), Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüflümü ve e-Türkiye girifliminin temelini oluflturmaktad›r. Bu yaz›da yeniflimci (innovative) ve giriflimci (entrepreneurial) kamu sektörüne nas›l dönüflülür sorusunu irdeleyerek mevcut duruma güncel istatistiklerle ayna tutaca¤›z. Ça¤dafl kamu yönetimine do¤ru dönüflüm nas›l sa¤lanabilir? Her fleyden önce, bürokrasiye dayal› yukar›dan afla¤› yaklafl›m yerine, yurttafl›n ve sivil toplum kurulufllar›n›n etkisini art›rarak, afla¤›dan yukar› do¤ru kat›l›mc› bir yönetim anlay›fl›yla ciddi bir paradigma de¤iflimi sa¤lanmal›d›r. Toplam Kalite Yönetimi’ndeki sürekli iyilefltirme ilkesi ve “Kaizen” yaklafl›m›, bu do¤rultuda yap›lacak k›yaslama çal›flmalar›, hiyerarflik dikey yap›lar yerine, katmanlar›n azalt›ld›¤› daha yatay ve yal›n yap›lara geçifl, stratejik planlama ve performansa dayal› yönetim anlay›fl›, sunulan hizmetin kalitesi ve miktar›na odaklanan ç›kt› göstergeleri yan›s›ra ifl sonuçlar›na odaklanmak söz konusu dönüflüm için gerekli yaklafl›mlard›r. Sorunlar ç›kt›kça üzerine gidip çözmeye çal›flan bir kamu yönetimi anlay›fl› yerine, öngörülü ve önleyici bir yaklafl›mdan söz etmekteyiz.

Kamu yönetimi, yurttafllar›n gereksinim ve beklentileri do¤rultusunda, onlar›n kat›l›m›yla çal›flmal›d›r. Kamu yönetiminde yurttafl odakl› yaklafl›mdan söz ederken, hizmet sürecinde yurttafl›n konumunu ve bu role dayal› olarak beklentilerini iyi de¤erlendirmek gerekir.

Yurttafl›n konumuna dört boyutta bakabiliriz. Vergi ödeyen, hizmet alan, hizmet sunan ve denetleyen yurttafl rollerine göre beklentiler de farkl›l›k gösterecektir. Vergi ödeyen rolüyle yurttafl, israf ve kay›plar›n yok edildi¤i, toplanan vergilerin en do¤ru flekilde kullan›ld›¤› bir yap›lanma bekleyecektir. Verimlilik ve etkinlik ön plana ç›kacakt›r. Hizmet alan kifli olarak bakt›¤›m›zda, en az maliyetle, en kaliteli ve en h›zl› hizmetin sa¤lanmas› önem kazanmaktad›r. Hizmet veren kamu çal›flan› için ise kolay ve etkin çal›flma ortam› beklentileri oluflturmaktad›r. Yurttafla denetleyici rolüyle bakt›¤›m›zda ise, iyi yönetiflim ilkeleri beklentilerin temelinde yatmaktad›r.

Yurttafla verilen önem artt›kça, yurttafl giriflimlerine de önem verilmesi ve bu kanalla yurttafl›n yönetime aktif kat›l›m› do¤al olarak artacakt›r. Bunun sonucunda bürokrasinin karfl›s›na kar amac› gütmeyen ve siyasal partilerin d›fl›nda yer alan sivil toplum örgütleri ç›kmaktad›r.

Kamu yönetiminde hizmet kalitesinden söz ederken, kaynaklar›n israf›, yavafll›k, yüzey-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

sellik, bilgisizlik, kamu çal›flanlar›n›n hizmet alan yurttafla önem vermemesi, toplumsal ç›karlar› gözetmemesi, esnek olmamas›, farkl›laflmaya izin vermemesi, de¤iflikliklere duyars›z olmas›, kendilerine kiflisel ç›karlar sa¤lamas› say›labilir.

Kamu Yönetiminde ‹yileflme Ne Ölçüde Hissediliyor?

2000’li y›llarda ülkemiz kamu yönetimi, tarihinin en yo¤un ve kapsaml› de¤iflim süreçlerini yaflamaktad›r. 2001 krizi sonras›nda kamu yönetiminde uygulanan reformlar ve Avrupa Birli¤i uyum süreci, yurttaflla devleti daha farkl› bir konuma getirmifltir. Kamu hizmetlerinin yurttafllar›n gereksinim ve beklentilerine göre yeniden oluflturulmas› son 10 y›lda daha çok önem kazanm›flt›r. Bu dönüflüm sürecinde, yurttafllar›n kamu yönetimi ve hizmetlerindeki de¤iflime iliflkin alg›lamas›n› izlemek, yürütülen reform süreçlerinde önümüzü daha iyi görmemizi sa¤layacakt›r. Böylece yurttafllarla yap›lan anketler ve onlar›n nabz›n› tutmak yürütülen çal›flmalara yön verecek ve güç katacakt›r.

Prof. Dr. Fikret Adaman, Prof. Dr. Ali Çarko¤lu ve Prof.

Dr. Burhan fienatalar taraf›ndan 8 Kas›m-23 Aral›k 2008 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen “Toplumun Kamu Yönetimine ve Kamu Hizmetlerine Bak›fl›” anketi çerçevesinde 25 ilde kent nüfusunu temsil eden 2040 kifli ile görüflülmüfltür.

Türkiye Ekonomi Politikalar› Araflt›rma Vakf› (TEPAV) için yap›lan bu çal›flman›n, daha önce 1999/2000, 2004 ve 2008 tarihlerinde yap›lm›fl olmas›, aradan geçen sürede yap›lan reform ve de¤iflikliklerin yurttafl taraf›ndan nas›l alg›land›¤›n› izlemek aç›s›ndan çok de¤erlidir. Bu çal›flman›n zaman içinde alg›lardaki de¤iflimi izlemek yan› s›ra, ileriye yönelik olarak da bekleyifller konusunda ›fl›k tutmas› do¤ald›r. Çal›flman›n bulgular›ndan bir k›sm›na k›saca de¤inelim.

Herhangi bir dernek, kulüp, sendika, vak›f gibi gönüllü kurulufla üye misiniz sorusuna olumlu yan›t veren yurttafl %10 dur. Demek ki yurttafllar›n sivil toplum kurulufllar›na verdi¤i önem flu anda çok yetersizdir.

Türkiye’nin çözülmesi gereken en önemli sorunu nedir sorusunun yan›tlar› incelendi¤inde ilk befl, iflsizlik (%39), ekonomik istikrars›zl›k ve kriz (%20), enflasyon ve hayat pahal›l›¤› (%20), e¤itim (%5), rüflvet ve yolsuzluk (%3) olarak görülmektedir. Parantez içinde görülen yüzdesel da¤›l›m toplam %86’y› oluflturmakta, demokrasi ve fikir özgürlü¤ünün olmamas› (%2), ahlaki yozlaflma (%2), sa¤l›k ve sosyal güvenlik (%1), Irak’taki kar›fl›kl›klar (%1) olarak s›ralanmaktad›r. De¤iflimin yönü ve büyüklü¤ünü görmek aç›s›ndan ilk befle giren sorunlar›n 2004 y›l› de¤erleri incelendi¤inde ise, s›ras›yla %37, %10, %21, %9 ve %10 görülmektedir. Rüflvet ve yolsuzlukla ilgili alg›lama %10’dan %3’e gerilerken, ekonomik istikrars›zl›k ve krizle ilgili alg›lama %10’dan %20’ye ç›km›flt›r.

Merkezi yönetimin hizmetlerinden memnuniyet ortalamas› 2004 de¤eri olan %5.8’den %4.9’a gerilerken, yerel yönetimlerin hizmetlerinden memnuniyet %5.3’ten %5.5’e yükselmifltir. Hizmet türlerine daha ayr›nt›l› bak›ld›¤›nda, yerel hizmetlerde çöp toplama, sokaklar›n temizli¤i, oyun ve park

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

alanlar› ve sokaklar›n ayd›nlat›lmas› gibi konularda memnuniyet art›fl› aç›kca görülmektedir.

Merkezi ve yerel yönetimin kay›rma iliflkilerine ne ölçüde girdi¤ine iliflkin alg›lar soruldu¤unda al›nan yan›tlar, 2004 y›l›na göre kay›rman›n merkezi yönetimde hafifçe artm›fl, yerel yönetimde ise hafifçe azalm›fl oldu¤u yönündedir. Kurumlarda alg›lanan rüflvet düzeyine iliflkin sorulara al›nan yan›tlar 2004 y›l›na göre belirli alanlarda bir iyileflme alg›s›n› yans›tmaktad›r. Örne¤in 0 – 10 aras› bir ölçek ( 0=hiç rüflvet yok ve 10= rüflvet çok yayg›n) kullan›larak yan›tlanmas› istenen bu soruya al›nan yan›tlara göre, ortalama puan hastaneler için 5.3’ten 4.3’e, trafik polisi için 7.6’dan 6.5’e gerilemifltir. Di¤er kurumlarda kayda de¤er bir de¤iflme saptanmam›flt›r.

Rüflvet verme eylemleri ve deneyimleri ile ilgili sorulara al›nan yan›tlar, bu konuda dikkate de¤er bir azalma oldu¤unu göstermektedir. Bu noktada, araflt›rman›n ortalama yurttafl›n karfl›laflabilece¤i küçük ölçekli yolsuzluklara iliflkin durumlar› inceledi¤i vurgulanmal›d›r. Hizmetlerin kamu kurulufllar›nda yayg›n biçimde bilgisayar ortam›na tafl›nm›fl olmas› veya önemli kapasite art›fllar›n›n gerçeklefltirilmifl olmas› söz konusu düflüflte önemli rol oynam›fl olabilir.

Türkiye E-Dönüflümün Neresinde?

Yurttafllara daha kaliteli ve h›zl› kamu hizmeti sunabilmek için, kat›l›mc›, saydam, etkin ve basit ifl süreçlerine sahip olmay› ilke edinmifl bir devlet yap›s› oluflturacak koflullar›n haz›rlanmas› e-Dönüflüm Türkiye Projesinin amac›n› belirlemektedir. Bilgi toplumu olma yolundaki daha önceki çal›flmalar›n bütüncül, ülkeye ekonomik katma de¤er kazand›rmay› ve toplumsal refah› art›rmay› öncelikli gören e-Dönüflüm Türkiye Projesi, 27 fiubat 2003 tarihinde yay›nlanan 2003/12 Say›l› Baflbakanl›k Genelgesi’nde ayr›nt›l› olarak tan›mlanm›flt›r.

Bu proje kapsam›nda, l Bilgi ve iletiflim teknolojileri politikalar› ve mevzuat›n›n, öncelikle Avrupa Birli¤i müktesebat› çerçevesinde gözden geçirilerek yeniden düzenlenmesi, l Vatandafl›n, bilgi ve iletiflim teknolojileri yard›m›yla, kamusal alandaki karar alma süreçlerine kat›l›m›n› sa¤layacak mekanizmalar›n gelifltirilmesi, l Kamu idaresinin, fleffaf ve hesap verebilir hale getirilmesine katk›da bulunulmas›, l Kamu hizmetlerinin sunumunda, bilgi ve iletiflim teknolojilerinden azami ölçüde yararlan›larak iyi yönetiflim ilkelerinin hayata geçirilmesine katk›da bulunulmas›, l Bilgi ve iletiflim teknolojilerinin kullan›m›n›n yayg›nlaflt›r›lmas›, l Bilgi ve iletiflim teknolojisi alan›nda kaynak israf›n› azaltmak amac›yla, kamunun mükerrerlik arz eden veya örtüflen ilgili yat›r›m projelerinin bütünlefltirilmesi, izlenmesi, de¤erlendirilmesi ve yat›r›mc› kamu kurulufllar› aras›nda gerekli koordinasyonun sa¤lanmas›, l Sektördeki özel sektör faaliyetlerine yukar›daki ilkeler ›fl›¤›nda yol gösterilmesi amaçlanmaktad›r.

11

GÖRÜfi 4 Aral›k 2003 tarih ve 2003/48 say›l› Baflbakanl›k GenelAvrupa Komisyonu ad›na 2001 y›l›ndan bu yana Cap Gegesi’yle e-Dönüflüm Türkiye Projesi K›sa Dönem Eylem mini firmas› taraf›ndan yürütülen 20 temel kamu hizmetinin Plan› (KDEP) uygulamaya konmufltur. Ayr›ca söz konusu elektronik ortamda sunumu k›yaslama çal›flmas›na 2007 y›Genelge’yle e-Dönüflüm Türkiye ‹cra Kurulu oluflturulmufll›nda Türkiye de dahil olmufltur. AB taraf›ndan belirlenen 20 tur. Kurul’un sekreterya hizmetleri DPT Müsteflarl›¤›nca yütemel kamu hizmetinin tamamen elektronik ortamda sunurütülmektedir. munda, 2007 y›l› itibar›yla AB 27+ (AB27 ve Türkiye, ‹zlanDünya Ekonomi Forumu taraf›ndan 2001 y›l›ndan bu yana da, ‹sviçre, Norveç) ortalamas› yüzde 59 iken, Türkiye için bu haz›rlanan “Küresel Bilgi Teknolojisi” raporlar›nda, ülkeleoran yüzde 55’tir. Bu hizmetlerin elektronik ortamda sunurin bilgi toplumuna geçiflteki haz›rl›klar› ve bu konudaki çemunda ulafl›lan olgunluk seviyesi, AB 27+ için yüzde 76 iken, flitli göstergeleri dikkate alarak bir s›ralama yap›lmaktad›r. Bu Türkiye’de yüzde 69 olarak gerçekleflmifltir. ‹fl dünyas›na sus›ralaman›n yap›lmas›nda, teknik altyap› göstergeleri kadar, nulan hizmetlerin olgunluk seviyesi aç›s›ndan ise Türkiye ülkelerin hizmetlerin sunumu ve gelifltirilmesindeki durumu, yüzde 86 ile yüzde 84 olan AB 27+ ortalamas›n›n da üzerinteknoloji üretme yetenekleri, insan sermayesi, hukuki düzendedir. Kullan›c› odakl› hizmet sunumu, AB 27+ için yüzde 19, lemeleri gibi pek çok kriter de¤erlendirilmektedir.

Türkiye için yüzde 12 seviyesindedir.

Dünya Ekonomi Forumu’nun, Ülkelerin Bilgi Toplumuna Haz›r Olma Durumu Yeniden Yap›lanman›n (Networked Readiness) 2008-2009 s›ralaTürkiye, kendini Anahtar› Yeniflim ve Giriflim mas› incelendi¤inde, Türkiye 134 ülke araToplumun refah düzeyinin yükseltilmes›nda 3.91 puanla 61. s›radad›r. S›ralamaAB’nin biliflim ve bilgi sinde önemli rol oynayan rekabet gücü için daki ilk on ülke ve parantez içinde verilen toplumunda rekabet itici güç bilim, teknoloji ve yeniflim yetenepuanlar› Danimarka (5.85), ‹sveç (5.84), ¤idir. Türkiye, kendini AB’nin biliflim ve ABD (5.68), Singapur (5.67) ve ‹sviçre gücünü art›rmay› bilgi toplumunda rekabet gücünü art›rmay› (5.58), Finlandiya (5.53), ‹zlanda (5.50), öngören hedeflerinin öngören hedeflerinin bir parças› olarak koNorveç (5.49), Hollanda (5.48) ve Kanada numland›r›rken, AB Lizbon Stratejisi’ndeki, (5.41) fleklindedir. Türkiye 2007-2008 s›rabir parças› olarak “2010 y›l›na kadar en rekabetçi ve en dilamas›nda, 127 ülke aras›nda 3.96 puanla konumland›r›rken, namik bilgiye dayal› ekonomi olma” hede55. s›rada yer almaktad›r. fini dikkate almal›d›r. Bilgi toplumuna ve Ülkemizde 2003 y›l›nda 10,3 milyar doAB Lizbon bilgi ekonomisine do¤ru evrilen bir dünyalar seviyesinde olan Bilgi ve ‹letiflim Tekda, bilim ve teknolojideki geliflme sürecinin Stratejisi’ndeki, nolojileri (B‹T) pazar›, y›ll›k ortalama yüztoplumsal faydaya çevrilmesinde yeniflimin de 22 büyüyerek 2007 y›l›nda 21,7 milyar “2010 y›l›na kadar en rolü toplumlar›n gelece¤ini belirleyen en dolara ulaflm›flt›r. Sektör büyüklü¤ünün önemli unsur olarak kabul görmektedir. rekabetçi ve en dinamik 2008 y›l›nda 26 milyar dolara ulaflt›¤› tahTÜS‹AD-Sabanc› Üniversitesi Rekabet min edilmektedir. Bilgi ve iletiflim teknolobilgiye dayal› ekonomi Forumu’nun koordinasyonunda oluflturulan jileri alan›nda önemli ve temel göstergeler olma” hedefini dikkate Ulusal ‹novasyon Giriflimi, “Toplumsal Reolarak kabul edilen sabit telefon, mobil tefah ‹çin ‹novasyon” temas›yla, 18 Ekim lefon, Internet kullan›c› yo¤unlu¤u ve gealmal›d›r.

2006 tarihinde kamuoyuna tan›t›lan bir “‹noniflbant abone yo¤unlu¤una ait veriler invasyon Çerçeve Raporu” haz›rlad›. Bu rapocelendi¤inde, iki sonuç net olarak görülrun kamuda inovasyon bölümünde yap›lan mektedir. Birincisi, sabit telefon say›s› doyuma ulaflm›fl olmaüç öneri: s›na karfl›n, mobil telefon abone say›s›nda art›fl sürmektedir. l Tüm organlar›yla birlikte devletin ö¤renmek ve yenilik Mobil telefon abone say›s› 2008 y›l› sonu itibar›yla 65,8 milyapmak gereklili¤ini sa¤layacak bir düzen oluflturmas›, yon seviyesine ulaflm›flt›r. ‹kinci gözlem ise, geniflbant abone l Geleneksel kamu sektörü erdemleri olan dürüstlük ve tasay›s›nda oldukça h›zl› bir büyüme yaflanmaktad›r. Ancak, rafs›zl›¤›n, problem çözme,yenilikçilik ve yarat›c›l›k ile desulafl›lan abone yo¤unluk oran› henüz AB ve OECD ortalamateklenmesi, lar›n›n oldukça alt›nda kalmaktad›r. 2008 y›l› sonu itibar›yla l Memurlar ve kamu yöneticilerinin kamu varl›klar›n›n yaklafl›k 5,7 milyon’a eriflen geniflbant abone say›s› ile yüzde daha etkin kullan›m› yolu ile daha fazla de¤er üretmeleri 7,8 geniflbant abone yo¤unlu¤una ulafl›lm›flt›r. Geniflbant abofleklinde özetlenmifltir. ne yo¤unlu¤u AB-27 üyesi ülkelerde 2008 y›l›nda yüzde 21,7 düzeyine ulaflm›flt›r.

E-Devlet hizmetlerinin bütünleflik bir yap›da sunulmas›na, Kaynakça: tekrarlar›n ve kaynak israf›n›n önlenmesine, kurum içi ve ku1. David Osborne, Ted Gaebler (1992), rumlar aras›nda elektronik ortamda bilgi ve belge paylafl›m›Reinventing Government: How the Entrepreneurial Spirit is Transforming the Public Sector, Addison Wesley. na yönelik çal›flmalar sürdürülmektedir. 18 Aral›k 2008 tari2. TÜS‹AD-Sabanc› Üniversitesi Rekabet Forumu (Ekim 2006), hinde faaliyete geçirilen e-Devlet Ana Kap›s› bu konularda Ulusal ‹novasyon Giriflimi, ‹novasyon Çerçeve Raporu. önemli faydalar sa¤layacakt›r.

12

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

KAPAK-SEMPOZYUM

Ayfle Sever KalDer Ankara fiubesi Yönetim Kurulu Baflkan›

14

KAMU YÖNET‹M‹ ‹Ç‹N YEN‹ UFUKLAR “De¤iflmeyen tek fley de¤iflim”. Yaz›n›n bu klifle ile bafllamas› durumu en iyi özetleyen cümle olmas›ndan kaynaklan›yor. Özellikle son y›llarda; s›n›rlar›n kalkmas› ve bilginin çok h›zl› transferiyle h›zl› de¤iflimler yaflan›yor. Gerek kifliler gerek kurumlar bu de¤iflimlere ard arda uyum sa¤lamaya çal›fl›yor. Tam bir de¤iflim f›rt›nas›ndan, ç›km›flken bir di¤eri bafll›yor.

1989 y›l›nda Berlin Duvar›n›n y›k›lmas› önemli bir de¤iflimin ifadesi oldu; so¤uk savafl›n sona ermesi. Bu geliflmelerin hemen ard›ndan ünlü filozof ve ekonomist Dr. Francis Fukuyama “Tarihin Sonu ve Son ‹nsan/The End of the History and the Last Man” eseriyle politik ve ekonomik liberalizmin küresel baflar›s›n› kutlad›. Fukuyama tarihin sonu vurgusu ile insanl›k tarihinin ideolojik olarak geliflimi için eriflebilece¤i son noktaya eriflti¤ini ifade etti.

Bu son nokta bat› liberal ekonomisinin evrenselleflmesiydi. Dr. Fukuyama’n›n bu görüflleri pek çok yerde yank› buldu ve tart›fl›ld›.

Siyasi ve ekonomik olarak henüz bu de¤iflime tam anlam›yla uyum sa¤layamam›flken, insanl›k tarihi için çok uzun bir süre olmayan 20 y›l sonra küresel ekonomik krizle yeni bir de¤iflim bafllad›. Bir de¤iflim dalgas› bitmeden, di¤er bir de¤iflim dalgas› etkisini gösterdi. Ekonomik ve siyasi olarak bilinen ve kutlanan do¤rular tart›fl›lmaya baflland›.

En büyük ekonomilerin sars›ld›¤›, ülkelerin iflasa sürüklendi¤i bir dönem yafland›, yaflan›yor. Yaflanan deneyimlerin ›fl›¤›nda ve tüm tart›flmalar›n ortas›nda tart›fl›lmayacak bir konu “yönetim kalitesinin” önemi oldu. ‹yi yönetilmeyen ve yönetmeyen kamu yönetimlerinin tarih boyunca nas›l krizlere gebe oldu¤u ve krizlerden büyük hasarlar ald›¤› görüldü, son krizde de farkl› olmad›.

Meseleleri parça parça görmek ve bu flekilde yönetmek mümkün de¤il. Stratejik yönetimden, süreç yönetimine, risk analizinden, kriz yönetimine, kaynak yönetiminden çal›flan yönetimine kadar tamam›-

n› iyi yönetmek gerek. ‹yi yönetim art›k bir lüks de¤il zorunluluk. Ülkelerin baflar›s›nda zorunluluk olan iyi yönetim, rekabetçi ve do¤ru yönetilen kamu yönetimleriyle baflar›labilir. Kamu yönetimleri de rekabetçi olmak zorundad›r, çünkü ülkeler rekabet etmektedir. Sadece yasalarla zorunlu hale gelen yönetim araçlar›na tutunmak bu rekabetçilik için yeterli de¤ildir.

Bu kriz ortamlar› yönetim anlay›fl›n›n tüm faaliyetleri, tüm çal›flanlar›, tüm alanlar› kapsayacak flekilde sistematik olmas› gerekti¤ini göstermektedir.

Kendi içimize ve s›n›rlar›m›za kapanarak yönetmek zaman› art›k çok gerilerde kald›. “Dünün deneyimiyle, bugünü iyi analiz etmek ve gelece¤i iyi okumak” zorunday›z. Bitifl zaman›n› tam olarak kestiremedi¤imiz krizi, iyi analiz etmek ve sonras›nda nelere gebe oldu¤unu iyi öngörmek ihtiyac› vard›r. ‹flte bu ihtiyaçtan hareketle 10. Kamu Kalite Sempozyumu “Kriz Sonras› Dünya Düzeni ve Kamunun Rolü” ana temas›yla 25-26 Mays tarihinde kamunun kalbi baflkent Ankara’da düzenlenecek. Konusunda uzman yerli ve yabanc› konuflmac›lar iki gün boyunca bilgi aktaracak önümüzde ufuklar açacak.

Sempzyum program›nda alt konular›n bir k›sm› ihtiyaçlar do¤rultusunda * Kriz sonras›nda yeni dünya düzeni * Kriz sonras›nda kamu yönetimi * Kriz sonras›nda ekonomi olarak belirlendi.

Gene Sempozyum kapsam›nda krize ra¤men iyi yöneten ve baflar›l› olan kamu kurumlar›n› alk›fllama flans›m›z olacak.

Kriz döneminde Kamu Kategorisi Ulusal Kalite Ödülü ödül töreni çok önemli anlamlar ve mesajlar bar›nd›r›yor.

Bir di¤er önemli konu da kat›l›m, bu kadar önemli konular›n tart›fl›laca¤› bu Sempozyuma kamu sektörü, özel sektör ve sivil toplum kurulufllar› olarak kat›lmam›z ve gelece¤imizi flekillendirme yönünde bilgilenmemiz ve tart›flmam›z gerek.

Sempozyumda görüflmek dile¤iyle. Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

KAPAK-SEMPOZYUM

10. Kamu Kalite Sempozyumu ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçeklefltirilecek (25-26 May›s 2009)

Kriz Sonras› Dünya Düzeni ve Kamunun rolü KalDer Kriz Sonras› Kamu Yönetimi’nin Rolünü Tart›flmaya Aç›yor

T

ürkiye Kalite Derne¤i (KalDer) taraf›ndan 2003 y›l›ndan beri Cumhurbaflkanl›¤› himayelerinde düzenlenen Kamu Kalite Sempozyumu’nun 10’uncusu, 25-26 May›s 2009 tarihlerinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde ‘Kriz Sonras› Dünya Düzeni ve Kamu’nun Rolü’ ana temas› ile düzenlenecek. Sempozyumun bu y›lki konuflmac›lar› aras›nda OECD Rekabet Kurumu Baflkan›, ESSEC Üniversitesi Uluslararas› ‹liflkiler Bölümü Direktörü Prof. Dr. Frederic Jenny, Dünya Bankas› Türkiye Direktörü Ulrich Zachau, Avrupa Ko-

16

misyonu Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlü¤ü Bölüm Baflkan› Dr. U¤ur Müldür, TEPAV Direktörü Prof. Dr. Güven Sak, Liverpool Business School Kamu Yönetimi Bölümü Direktörü George Foster, Rekabet Kurumu Baflkan› Prof. Dr. Nurettin Kald›r›mc›, Avrupa Birli¤i Uzman (Principal) Ekonomist Dr. Hasan Alkafl’›n yan› s›ra kamu, ifl ve bilim dünyas›ndan çok say›da de¤erli kanaat önderi bulunuyor.

Yaflanan ekonomik krizde kamu yönetimi etkili ve etkin olmad›¤›nda en büyük ekonomilerin bile sars›ld›¤› görüldü. Sempozyumda, “Kriz sonras›nda nas›l bir dünya düzeni olacak? Kamu yönetimleri bunun içinde nas›l konumlanacak? Kamu yönetimleri bu aç›dan donan›ml› hale gelebildi mi, ya da gelebilecek mi?” sorular› tart›fl›lacak.

Sempozyum’un ilk gününde Yöneticiler Çal›fltay› düzenlenecek. Çal›fltayda; kriz sonras› de¤iflecek olan dünya ekonomik yap› ve süreçleri ele al›narak, buna yönelik kamu idarelerinin Strateji Gelifltirme Birimi Yöneticileri ile vizyon gelifltirme çal›flmas› yap›lacakt›r. Bunun d›fl›nda Sempozyum çerçevesinde 5 ayr› çal›fltay düzenlenerek, kat›l›mc›lar›n farkl› konularda bilgilendirilmesi sa¤lanacakt›r.

Ayr›ca sempozyumun ilk günü olan 25 May›s’da Kamu Kategorisi, 9. Ulusal Kalite Ödülü Töreni düzenlenecek. Bu y›l Ulusal Kalite Ödülü için baflvuran kamu kurumlar› flu flekildedir; ● Bursa Tophane Anadolu Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi, ● Antalya Ayten Ça¤›ran Anaokulu, ● Özel Kad›köy fiifa Hastanesi ● Doç. Dr. Mustafa Tavflanl› Devlet Hastanesi.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

SEMPOZYUM KONUfiMACILARININ GÖRÜfiLER‹ KalDer ANKARA fiUBES‹’N‹N DÜZENLEM‹fi OLDU⁄U “KR‹Z SONRASINDA DÜNYA DÜZEN‹ VE KAMUNUN ROLÜ” TEMASI ALTINDA 10. KAMU KAL‹TE SEMPOZYUMU’NA KATILACAK KONUfiMACILARLA VE KONUYLA ‹LG‹L‹ UZMANLIK B‹LG‹S‹NE SAH‹P YÖNET‹C‹LERLE YAPTI⁄IMIZ RÖPORTAJLARI VE DO⁄RUDAN MAKALE FORMATI ‹Ç‹NDE ‹FADE ETT‹KLER‹ GÖRÜfiLER‹ OKURLARIMIZIN B‹LG‹S‹NE SUNUYORUZ.

Kamunun politika yapma becerisi gelifltirilmelidir DOÇ. DR. ‹ZAK AT‹YAS Sabanc› Üniversitesi Ö¤retim Üyesi

riz sonras›nda ekonomi yönetimi” konusunda görüflleriniz nelerdir?

Kriz devletin ekonomi yönetimindeki rolünün ne kadar önemli oldu¤unu yeniden ortaya ç›kard›. Bu rol çok yönlü ve karmafl›k bir rol. Ancak kriz dolay›s› ile özellikle iki yönünün önemli vurgu çekti¤i veya çekmesi gerekti¤i belirtilebilir. Birincisi devletin düzenleyici rolü. Kriz özellikle mali piyasalarla ilgili olarak ç›kt›. Ancak devletin düzenleyici rolü mali piyasalarla s›n›rl› de¤il. Baflka bir çok sektörde de piyasa aksakl›klar› var. Bu piyasalar›n düzgün çal›flabilmesi için kamunun ciddi bir rol üstlenmesi gerekiyor. ‹kinci önemli nokta ise kamunun yeniden bölüflüm ile ilgili rolü. Piyasa mekanizmas› tek bafl›na gelir ve servet da¤›l›m› aç›s›ndan iyi sonuçlar vermeyebilir, genellikle de vermez. Bu alanda da kamunun genel f›rsat eflitli¤ini özendirmek, etkin sosyal koruma ve dayan›flma politikalar›n› hayata geçirmek aç›s›ndan önemli görevleri var.

Kuflkusuz kriz ortam› bu görevi daha da önemli hale getirdi.

“K

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Bir noktay› daha vurgulamak gerekir.

Genel olarak kamunun rolünün önemi kriz ile ortaya ç›kan bir konu de¤ildir.

Bu zaten bilinen bir konu idi. Ancak oldukça ezbere dayal› bir "piyasac›l›k" atmosferi içinde unutulmufl gibiydi.

Krizden kurtulmak için dünya ortak bir tutum gelifltirebilir mi, imkanlar› ve araçlar› nedir?

K›sa dönemde ülkeler aras›nda krizin afl›lmas›na, büyümenin yeniden canland›r›lmas›na yönelik maliye ve para politikalar›n› eflgüdüm halinde uygulamak konusunda bir çaba var ancak bu bile büyük zorluklarla karfl›lafl›yor.

Orta dönemde özellikle mali piyasalar›n düzenlenmesi ve denetimi konusunda merkezilefltirilmifl bir ortak tavr›n gelifltirilebilme ihtimalini kestirmek zor. Ama ben çok ihtimal veremiyorum. Dani Rodrik'in yak›n geçmiflte Economist dergisinde yay›nlanan bir makalesinde belirtti¤i gibi bu ülkelerin kendi mali piyasalar›n›n gözetimi konusunda bir uluslararas› kurulufla yetki vermeye raz› olaca¤›n› pek düflünemiyorum. Örne¤in telekomünikasyon sektörünün düzenlenmesi konusunda Avrupa Birli¤i içinde Avrupa Komisyonu'nun önemli bir rolü var, hem ülke düzenlemelerinin flekillenmesinde hem de önemli baz› kararlar›n al›nmas›nda önemli etkilerde bulunabiliyor. Ancak komisyon'un bu "kar›flma" yetkisini

artt›rmas› yolundaki isteklerine flimdilik pek s›cak bak›lmad›. Dolay›s›yla bu kolay bir süreç de¤il.

Kamunun rolü artacaksa, bu nas›l ve hangi yap›sal dönüflümleri gerekli k›lmaktad›r?

Kamunun rolünün artmas› her fleyden önce kamunun politika yapma becerisini gelifltirmesini gerektirecek. Kan›mca Türkiye genel olarak bu konuda çok iyi s›nav vermiyor. Kamuda liyakat sisteminin son 20-30 y›lda ciddi bir biçimde eridi¤ini herkes kabul ediyor. ‹stisnalar olabilir ancak genel e¤ilim böyle. Politika yapma becerisinin geliflebilmesi için hem befleri sermayenin kalitesinin yükselmesi (yani liyakat ilkesinin daha iyi çal›flmas›), hem saydaml›k ve hesap verebilirli¤in artmas›, hem de kamunun sivil toplum ile daha etkin ve verimli bir etkileflim içinde olmas› gerekecek.

Türkiye’de bu konuda kamuya hangi görevler düflüyor?

Kan›mca en önemli sorumluluk siyasi düzeyde. Politika yapma konusunu flimdiye göre çok daha fazla ciddiye almak, iyi kamu politikas› yapmay› siyasetin en önemli amaçlar›ndan biri haline getirmek gerekecek. Kuflkusuz "gerekecek" deyince olmuyor. Siyasette kamu politikas›n›n önemli bir yeri olmamas›n›n nedenleri derin neden-

17

KAPAK-SEMPOZYUM ler. O zaman iyi kamu politikas›n›n yap›lmas›n› özendirecek kurumsal mekanizmalar›n tasarlanmas› ve hayata geçirilmesi önemli bir ifl olarak ortaya ç›k›yor. Saydaml›k ve hesap verebilirlik bu anlamda çok önemli mekanizmalar.

Bu konuda Türkiye özel sektörüne hangi görevler düflüyor?

Kamu poltikas›n›n oluflturulmas›nda kuflkusuz özel sektör de aç›k veya örtülü etkide bulunuyor, soruyu bu ba¤lamda de¤erlendiriyorum. Birincisi, özel sektör ortak taleplerini daha kaliteli bir biçimde oluflturabilmeli, daha iyi ifade edebilmelidir diye düflünüyorum. Özel sektör kamu politikas›n›n oluflturulmas› sürecinde etkide bulunurken tekil ç›karlar yerine daha ortak ve kurumsal ç›karlar üzerinde odaklanabilmelidir. Ama belki bundan da önemlisi san›r›m özel sektörden beklenmesi gereken en önemli mesele "ka-

Özel sektör kamu politikas›n›n oluflturulmas› sürecinde etkide bulunurken tekil ç›karlar yerine daha ortak ve kurumsal ç›karlar üzerinde odaklanabilmelidir.

Ama belki bundan da önemlisi san›r›m özel sektörden beklenmesi gereken en önemli mesele "kamu yarar›" diye adland›r›labilecek olgunun daha fazla fark›nda olmak. mu yarar›" diye adland›r›labilecek olgunun daha fazla fark›nda olmak. Özel sektör kâr odakl› olmamal›d›r demek istemiyorum. Ama bir kere devletin baz› görevleri oldu¤unu, bu görevleri yerine getirmenin en az›ndan k›sa dönemde daha az kâr anlam›na gelebilece¤ini kabul etmeli. Veya kendi

stratejisini olufltururken, kamu yarar›n›n gereklerini daha fazla göz önünde bulundurmal›.

Kamu yarar›n› tamamen göz ard› etmenin "ay›p" say›ld›¤› bir kültürün oluflmas› gibi bir fleyden bahsediyorum.

Ama bizzat bunun geliflmesi bile bence önemli ölçüde kamunun tavr›na ba¤l›.

Kural› koyan kamudur. Burada kamu ile özel sektörün aras›ndaki etkileflim önemli: Örne¤in kamunun iyi kurallar oluflturup bunlar› uygulayaca¤›na iliflkin inand›r›c›l›¤› artt›kça özel sektörün kamu yarar›n› göz önünde bulundurmas› da kolaylaflacakt›r (yani yapt›r›m var ise, özel sektör en az›ndan kamu yarar›n› göz önünde bulundurdu¤unda bir haks›z rekabet konumuna düflmeyece¤ine inanacakt›r). Veya, örne¤in, kamu kaynaklar›n›n etkin ve verimli kullan›ld›¤›na iliflkin inanç yerlefltikçe, kay›t d›fl› ekonomiden kay›t alt›na geçmenin çekicili¤i belki bir miktar artacakt›r.

‹statistiki veriler ve kriz Prof. Dr. MEHMET KAYTAZ Ifl›k Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi Dekan› 994 y›l›n›n sonuna do¤ru bafllayan Meksika Peso krizi ve Tekila diye adland›r›lan etkilerinin baz› Latin Amerikan ve di¤er geliflmekte olan ülkelere yay›lmas› bir anlamda küreselleflen dünyan›n ilk finansal krizi say›labilir. Krizin ç›k›fl›nda Meksika’n›n ekonomik durumu ve hükümetin politikalar› ana etken olmufltur. Ancak yay›nlanan ekonomik ve finansal verilerin, özellikle döviz rezervlerine iliflkin verilerin yeterince fleffaf olmamas› ve gecikmesi ekonomiyi izleyenlerin ve yat›r›mc›lar›n durumun ciddiyetini an-

1

18

lamas›n› geciktirmifltir. Bunun üzerine uluslararas› kurulufllar›n devam etmekte olan resmi istatistikleri iyilefltirme ve kaliteyi art›rma çal›flmalar› h›zlanm›flt›r. Özellikle Uluslararas› Para Fonu (IMF) harekete geçerek Özel Veri Da¤›t›m Standartlar› diye adland›r›lan çal›flmay› bafllatm›flt›r. IMF uluslararas› piyasalardan borçlanan üyelerinin, özellikle geliflmekte olan ekonomilerin, bu sistemde yer almas›n› teflvik etmifltir. Devlet ‹statistik Enstitüsü bu çal›flmaya aktif olarak kat›lm›fl ve Türkiye ilk üye olan grupta yer alm›flt›r.

Da¤›t›m standartlar› verilerin zaman›nda yay›nlanmas›, yay›nlama takviminin ilan edilmesi, kapsam› ve bütünlü¤ü üzerine kuruludur. IMF web sitesinde veri sistemine üye ülkelerin hangi verileri, hangi s›kl›kla yay›nlad›klar›n›,

yay›n takvimlerini, verilerin neyi kapsad›¤›n› ve yay›nlanana kadar hangi süreci izlediklerini görmek mümkündür.

Daha sonra meydana gelen Asya krizinde daha fleffaf ve güvenilir bir veri sisteminin önemi daha da belirgin olmufl ve IMF uluslararas› piyasalardan borçlanmayan üyelerini de kapsamak üzere Genel Veri Da¤›t›m Standartlar›n› da oluflturmufltur. Özel Standartlara 66 geliflmifl ve geliflmekte olan ülke üyedir. Her y›l yay›nlanan bir raporla geliflmeler izlenmekte ve eksiklikler giderilmeye çal›fl›lmaktad›r.

IMF’nin ekonomik ve finansal veriler üzerine yürüttü¤ü çal›flmalar esas›nda resmi istatistiklerin iyilefltirilmesi, uyum sa¤lanmas›, istatistiki çal›flmalar›n belirli etik ve mesleki kurallar çerçevesinde yürütülmesi ve kalite-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

sini yükseltme çal›flmalar›n›n bir parças›d›r. Birleflmifl Milletler ‹statistik Birimi, ba¤l› örgütlerin istatistik daireleri, ‹ktisadi ve Kalk›nma ‹flbirli¤i Teflkilat› (OECD), Avrupa Birli¤i ‹statistik kuruluflu Eurostat, Uluslararas› ‹statistik Enstitisü ve çok say›da ulusal istatistik kuruluflu toplanan ve yay›nlanan her istatisti¤in kalitesini art›rma çal›flmalar›na daha önceden bafllam›fl ve son y›llarda iyice yo¤unlaflt›rm›flt›r. ‹statistikler içinde resmi istatistiklerin önemi farkl›d›r. Güvenilir istatistiki bilgilerin varl›¤› demokratik bir toplum için vazgeçilmez bir unsurdur. Bu görevi yerine getirebilmesi için resmi istatistik kurumlar›n›n kamuoyunun, veri sa¤layanlar›n ve kullan›c›lar›n güvenini kazanm›fl olmal›d›r. Bu amaca ulaflabilmek için ülke ve uluslararas› kurulufllar belirli ilkeler gelifltirmifltir. Örne¤in Avrupa ‹statistikleri kalite çerçevesinde 15 ilke belirlemifltir ve üye kurulufllar›n bu ilkelere uymas› beklenir. Baz›lar› flunlard›r: istatistik kurumlar› di¤er kamu ve özel kurulufllardan profesyonel olarak ba¤›ms›z olmal›d›r; tüm üyeler Avrupa ‹statistik Sistemi Kalite bildirgesini izlemelidir; istatistikler bilimsel ba¤›ms›zl›k ilkeleriyle ve tüm kullan›c›lar›n nesnel, profesyonel ve fleffaf biçimde dikkate al›nd›¤› biçimde üretilmeli ve da¤›t›lmal›; istatistikler kullan›c›lar›n ihtiyac›na yönelik olmal›d›r; gerçe¤i do¤ru ve güvenilir biçimde yans›tmal›d›r; istatistikler en k›sa ve ilan edildi¤i zamanda gecikme olmadan yay›nlanmal›d›r; istatistikler tutarl› olmal› ve zaman içinde ve bölgeler aras›nda karfl›laflt›r›labilmelidir; istatistikler aç›k ve anlafl›l›l›r biçimde sunulmal›, uygun ve ulafl›m› kolay biçimde anlafl›lmas›na yard›mc› olacak meta veri ve yard›mc› unsurlarla da¤›t›lmal›d›r.

Belirlenen ilkeler tam olarak izlense bile istatistikler yine de özellikle bir ekonomik ve finansal kriz öncesi ve süresince yeterli olmayabilir. ‹çinde bulundu¤umuz kriz bu aç›dan önemli ipuçlar› vermektedir; baz› alanlarda resmi istatistiklerin aç›klar› vard›r.

Makroekonomik veriler yeterli düzey-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

‹statistikler içinde resmi istatistiklerin önemi farkl›d›r. Güvenilir istatistiki bilgilerin varl›¤›› demokratik bir toplum için vazgeçilmez bir unsurdur. Bu görevi yerine getirebilmesi için resmi istatistik kurumlar›n›n kamuoyunun, veri sa¤layanlar›n ve kullan›c›lar›n güvenini kazanm›fl olmal›d›r. dedir ancak baz› boyutlar›n›n gelifltirilmesi gerekli olmaktad›r. Finansal sektörün belirli kesimlerinden yeteri kadar bilgi toplanamamaktad›r. Bu kesimlerden istatistik elde edilmeli ve daha da önemlisi farkl› kesimler aras›nda risk transferinin görünece¤i yeni yöntemler gelifltirilmelidir. Sektörel bilançolar hesaplanmal›; flimdiye kadar daha çok finansal kesimin bilançosu hesaplanmaktayd›. Bunun yan›nda finans d›fl› kesimin ve hanehalklar›n›n bilançolar› hesaplanmal› ve milli hesaplar sistemi içinde ele al›nmal›d›r. Bilançolarda vade yap›lar›n›n, para ve sermaye yap›lar›n›n bulunmas› risklerin hesaplanmas›n› kolaylaflt›racakt›r. Di¤er taraftan bu eksikliklerin tamamlanmas› ciddi ek kaynak ihtiyac›n› ortaya ç›karmaktad›r.

Krizin geliflimi çok h›zl› olmufltur.

Mevcut istatistiki verilerin önemli bir k›sm› olay olduktan bir müddet sonra yay›nlanmaktad›r. Örne¤in, milli gelir rakamlar›n›n çok kaba tahmini verebilecek, bazen de ciddi yan›lg›ya yol açabilecek, ayl›k sanayi üretim endeksleri en erken bir ay sonra yay›nlanmaktad›r. Verilerin daha s›kl›kla ve daha önce yay›nlanmas› gerekir.

Ancak istatistiklerin bir an önce yay›nlanmas› ve gerçe¤i do¤ru yans›tmas› ilkeleri aras›nda bir ödünleflim olacakt›r, yani istatistiklerin daha önce yay›nlanmas› güvenilirliklerini azaltabilecektir.

Erken yap›lan tahminlerde ilerde daha fazla revizyon yap›lmaktad›r. Ancak kriz dönemlerinde istatistiklerin daha yararl› olabilmesi için ödünleflme yeni bir anlay›flla ele al›nmal› ve istatistik kurumlar› daha s›k ve daha zaman›nda veri yay›nlanmas› için yeni yöntem ve teknikler gelifltirmelidir.

Yay›nlanacak verilerin bir k›sm› öncül göstergeler niteli¤inde olmal› veya göstergelerin oluflturulmas› için temel veriler haz›rlanmal›d›r.

Krizin ortaya ç›kard›¤› önemli bir sorun da kamuoyunda genifl bir kesimin istatistik ve finans okur-yazarl›¤›n›n düflük düzeyde olmas›d›r. ‹statistikleri sadece toplay›p yay›nlamak yeterli olmamaktad›r.

Ayr›ca rakamlar arkas›nda neyin oldu¤u iyice anlafl›lmal›d›r. Bunun anlat›lmas› için sadece istatistik kurumlar›n›n gayreti yeterli olmayacakt›r; e¤itim kurumlar›na ve medyaya da önemli rol düflmektedir. ‹statistik okuryazarl›¤›n›n düflük düzeyde oldu¤u toplumlarda yeni at›l›mlar›n yap›lmas› da güç olmaktad›r. Sözünü etti¤imiz öncü göstergeler, tahminler ve revizyonlar tam anlafl›lamad›¤› için kamuoyundan kolayl›kla ters tepki almaktad›r. Di¤er taraftan istatistiki veri ler toplan›rken de hanehalklar›n›n ve ifl kesiminin yard›mc› olmas› gerekir.

Hanehalklar› ve ifl kesimi do¤ru beyan etmedikçe verilerin bir k›sm› her zaman sorunlu olacakt›r.

19

KAPAK-SEMPOZYUM

Krizleri f›rsata dönüfltüren stratejik araç: Bilgi Yönetimi DOÇ. DR. GÜLÇ‹N BÜYÜKÖZKAN Galatasaray Üniversitesi Mühendislik ve Teknoloji Fakültesi Endüstri Mühendisli¤i Bölümü Ö¤retim Üyessi eklenilmeyen, önceden sezilemeyen ve iflletmeleri zor durumda b›rakan de¤iflime veya gerilim durumlar›na genel olarak kriz denilmektedir.

Krizin en önemli göstergesi, iflletmelerin karar mekanizmalar›n›n ve rasyonel süreçlerinin yetersiz hale gelmesidir.

Bu nedenle kriz dönemlerinde iflletmelerde uygulanan etkin bilgi yönetimi faaliyetleri daha da önem kazanmaktad›r.

20. yüzy›lda flirketlerin en önemli rekabet kayna¤› fiziksel varl›klar› iken, 21. yüzy›lda iflletmeler sahip olduklar› entelektüel varl›klar› ile öne ç›kmaktad›r.

Nitekim günümüzde bilgi geçerli olan tek zenginliktir ve bilginin do¤ru yerde, do¤ru zamanda ve do¤ru flekilde kullan›lmas› iflletmelerin baflar› potansiyellerini etkileyen en önemli faktörlerden biri olarak kabul edilmektedir. fiirketlerin rekabette avantajl› hale gelmeleri sürekli iyilefltirme ve yenilik çal›flmalar›na, bu faaliyetler de benzer flekilde baflar›l› bilgi yönetimine ba¤lanmaktad›r. Bu gereklilikler günümüz ifl dünyas› için bilginin e¤er flirkette bulunmuyorsa keflfedilmesini, uygun biçimde kayda al›nmas› ve saklanmas›n›, eriflilebilir olmas›n›, çal›flanlara aktar›lmas›n› ve tüm organizasyona fayda sa¤layacak flekilde kullan›lmas›n› zorunlu k›lmaktad›r. Buna göre organizasyonel bilgi yönetimi, rekabet ortam›nda öne geçmek ve kriz ortam›nda uygun cevap stratejilerini oluflturmak için yöneticiler taraf›ndan mutlaka öne ç›kar›lmas› gereken bir araç haline gel-

B

20

mifltir. Organizasyonel bilgi yönetimi, organizasyonel hedeflere ulaflmak için mevcut ve ihtiyaç duyulan bilgilerin belirlenerek bilgi varl›klar›n› gelifltirici faaliyetlerin planlanmas›, uygulanmas› ve kontrolü aktivitelerini içeren çok disiplinli ve stratejik bir yönetim süreci olarak tan›mlanabilir. Organizasyonel bilgi yönetimi çerçevesinde, teknolojik geliflmelerden, organizasyonel yap› ve flirket kültürünün ve insan kaynaklar›n›n sa¤lad›¤› avantajlardan da faydalanarak, bir flirkette varolan bilgi düzeyini yükseltmeye ve yeni bilgiler yaratmaya çal›fl›lmaktad›r. Böylece flirkette bulunan tüm elemanlar›n ö¤renme, gelifltirme, problem çözme, karar verme

lama yap›labilir: Entelektüel sermaye, kazanca dönüfltürülebilen bilgidir ve bu bilgi, iflletmenin fikirlerinin, yeniliklerinin, teknolojilerinin, genel bilgilerinin, bilgisayar programlar›n›n, tasar›mlar›n›n, veri kullanma yeteneklerinin, iliflkilerinin, süreçlerinin, yarat›c›l›klar›n›n ve yay›nlar›n›n bir bütünüdür. Entelektüel sermayenin üç temel bilefleni, insan sermayesi, organizasyonel sermaye ve müflteri sermayesini de içeren iliflkisel sermayedir. ‹nsan sermayesi, bir iflletmede yönetim ve operasyonel seviyede çal›flan bireylerin zihinlerinde gömülü olan sermayedir. Genetik miras, e¤itim, deneyim,

Entelektüel sermaye, kazanca dönüfltürülebilen bilgidir ve bu bilgi, iflletmenin fikirlerinin, yenilliklerinin, teknolojilerinin, genel bilgilerinin, bilgisayar programlar›n›n, tasar›mlar›n›n, veri kullanma yeteneklerinin, iliflkilerinin, süreçlerinin, yarat›c›l›klar›n›n ve yay›nlar›n›n bir bütünüddür. vb. süreçlere yönelik olarak bilgiye ulaflma, bilgiyi saklama ve bilgiden yararlanma becerileri gelifltirilebilir. Organizasyonel bilgi yönetimiyle bir iflletmenin tüm kademelerindeki çal›flanlar›n›n daha yüksek bir üretkenlik düzeyine ve operasyonel mükemmelli¤e ulaflmas›, yeni de¤erler yaratarak artan bir rekabet gücü sa¤lamas› amaçlanmaktad›r. Nitekim EFQM (Avrupa Kalite Yönetimi Vakf›) mükemmellik modeli de bilgi yönetimi konusunun önemine dikkat çekmektedir.

Bilgi yönetiminin önemli bir alt bafll›¤› olarak kabul edilen entelektüel sermaye için genifl anlamda flöyle bir tan›m-

hayat ve ifl hakk›nda düflünce ve tav›rlardan oluflur. Dolay›s›yla çal›flanlar›n sahip oldu¤u bilgi birikimi, deneyim ve uzmanl›k, yarat›c›l›k, problem çözme yetene¤i, giriflimcilik ve liderlik becerilerini kapsamaktad›r. Özellikle kriz zamanlar›nda insan sermayesi güçlü olan firmalar bir ad›m öne ç›kmaktad›r. ‹nsan sermayesi içinde liderlik bilefleni, yönetimsel güce ve karar verme yetkisine sahip oldu¤undan di¤er bileflenlerden do¤rudan veya dolayl› biçimde sorumludur ve insan sermayesi performans›n› artt›rmada katalizör görevi görür. Kriz anlar›nda özellikle liderler gerekli so¤ukkanl›l›klar›,

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

yönetim kabiliyetleri, önsezileriyle ön plana ç›karlar. Liderlik vas›flar› kriz anlar›nda bu kiflilerin daha ak›lc› çözümler üretebilmesini sa¤lar. Kriz yönetiminde kriz öncesi evre çok önemlidir, ve e¤er olas› senaryolar öngörülür ve alternatif planlar haz›rlan›rsa krizler daha az hasarla atlat›labilir.

Kriz anlar›nda sa¤l›kl› kararlar alabilmek de en az bu kadar önemlidir. Göreceli olarak sonuçlar› yüksek belirsizlik içeren karmafl›k kararlar, krizin tehdit edici ve stres yarat›c› ortam›na ra¤men bilgi sistemlerinin de deste¤iyle zaman›nda ve tutarl› bir biçimde al›nabilirse flirket için avantajl› konumlar yakalanabilir.

Organizasyonel sermaye bir iflletmenin etkin ve verimli çal›flmas›n› sa¤layan sistemler, süreçler, yordamlar ile teknolojik alt yap›, yat›r›m ve inovas-

Entelektüel sermaye statik bir varl›k olmaktan çok, iflletmenin gereksinimlerine uyguland›¤›nda ekonnomik ve sosyal aç›lardan katma de¤er yaratan dinamik bir kavramd›r. yon becerilerinden oluflmaktad›r. Bir baflka deyiflle organizasyonel sermaye, firman›n rakiplerinden daha yüksek de¤erde ürün üretebilmesini, kriz durumlar›nda daha esnek olmas›n›, h›zl› cevap stratejileri ve eylemleri üretebilmesini sa¤layan alt yap› ve entelektüel varl›klard›r. ‹liflkisel sermaye ise bir iflletmenin birlikte ifl yapt›¤› müflteriler, tedarikçiler, ortaklar ve yat›r›mc›lar ile olan uzun dönemli iliflkilerinin de¤eridir. Dolay›s›yla tedarikçilerin stratejik iflbirli¤ini, müflterilerin sadakatini içeren iliflkilerin kurulmas›, bu iliflkilerin devam ettirilmesi ve gelifltirilmesi sayesinde

kriz ortamlar›nda bile iflletmeler tedarik zincirilerini etkin çal›flt›rabileceklerdir.

Sonuç olarak, entelektüel sermaye statik bir varl›k olmaktan çok, iflletmenin gereksinimlerine uyguland›¤›nda ekonomik ve sosyal aç›lardan katma de¤er yaratan dinamik bir kavramd›r. Genel olarak bir flirketin gelecekteki baflar›s›n›n, bugün sahip oldu¤u entelektüel sermayesini nas›l yönetti¤ine ba¤l› oldu¤u kabul edilmektedir. Benzer flekilde, bilgi yönetimini etkin biçimde uygulayan ve entelektüel sermayesi güçlü olan firmalar›n krizleri f›rsat ve kazanca dönüfltürmesi mümkün olacakt›r.

Kamu yönetiminde mükemmellik NAZM‹ KARYA⁄DI Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› Gelir ‹daresi Daire Baflkan›

ster kamu ister özel sektör olsun “yönetim” ve “yönetimde mükemmellik” vazgeçilmez bir olgu. Gittikçe karmafl›klaflan günümüz dünyas›n› anlamak ve ona yönelik çözümler üretmek en üstteki yöneticiden üretim band›nda çal›flan iflçiye ya da vatandaflla bire bir temas halinde hizmet üreten kamu çal›flan›na kadar herkesin sorumlulu¤u kapsam›na girmektedir.

Küresel ekonominin yayg›nlaflt›¤› bir ortamda sadece özel sektör flirketleri aras›nda yer alan rekabet kavram› ülkeler aras›nda bir baflka ifadeyle de ülkelerin kamu yönetimleri aras›nda da yaflan›r hale gelmifltir. Do¤rudan yabanc›

‹

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

sermayeyi kendi ülkesine çekmek isteyen tüm kamu yönetimleri bürokrasiyi azalt›c›, maliyetleri azalt›c› ama ayn› zamanda da güven art›r›c› uygulamalar› hayata geçirmek suretiyle rekabet gücünü art›rmaya çal›flmaktad›rlar.

Yerkürenin herhangi bir ülkesinde kolay ifl yapmay› derecelendiren “Doing Business” kriteri nas›l bir ölçü ise bir di¤er reel ölçü de ülkelerin küresel sermayeden ald›klar› do¤rudan yabanc› sermaye tutarlar›d›r. Son y›llarda her iki alanda ülkemizin kat etti¤i mesafe rekabet gücümüzün artt›¤› bir baflka aç›dan da kamu yönetiminde ortaya ç›kan iyileflmeyi ortaya koymaktad›r.

Vatandafl Odakl›l›k Kamu yönetiminde “yönetimin etkinli¤i” özel sektördeki kurulufllara nazaran daha önemlidir. Çünkü bir firman›n “müflteri odakl›” yaklafl›m›n›n etkisi onun müflterileri üzerinde ve sonuçta

da elde etti¤i kâr olarak ortaya ç›karken, yani sadece o mal ve hizmeti talep edenler taraf›ndan hissedilirken Devletin sundu¤u her türlü kamusal hizmetin tesiri, büyük bir ço¤unlukla, toplumun tamam› üzerinde etki yaratmaktad›r.

Keza ayn› flekilde verimlilik ad›na, maliyetleri azaltma ad›na yap›lan her türlü iyilefltirmelerin firmalar›n kârlar›na bulundu¤u katk›lar› Devlette yap›lan bu tür uygulamalarla k›yaslad›¤›m›zda bunun bütçeye, kamu ekonomisine katk›s›, Devlet oluflumunun büyüklü¤ü dikkate al›nd›¤›nda, oldukça genifl kapsaml› olmaktadr.

Etkin Kamu Yönetimi Serbest piyasa ekonomisinin, demokratik hak ve özgürlüklerin geliflmesi kamu yönetiminin rolünü azaltmam›fl aksine nitelikli, yerinde ve zaman›nda karar veren, piyasalar› etkin bir flekilde düzenleyen ve denetleyen kamunun

21

KAPAK-SEMPOZYUM

önemini art›rm›flt›r. Devletin bir ekonomik aktör olarak rolü azalm›fl ancak piyasa kurallar›n› düzenleyen ve bunlar› etkin bir flekilde denetleyen rolü daha da artm›flt›r.

Devletin yeni rolü beraberinde “kamuda kalite” ya da bir baflka ifadeyle “kamu yöneticisinde-kamu çal›flan›nda kalite” olgusunu gündeme getirmektedir.

Serbest piyasa mekanizmas›n›n Devletin düzenleyici ve denetleyici ifllevi çerçevesinde etkin bir flekilde var olabilmesinin yolu kamuda görev alacak kiflilerin daha mesle¤e seçilmelerinden bafllamak üzere kamuda var olan “personel yönetimi” anlay›fl›n›n terk edilerek “insan kaynaklar› yönetimi” yaklafl›m›na geçifli zorunlu k›lmaktad›r.

Kamuya al›nacak kiflilerde aran›lacak koflullar›n sadece üniversite mezunu olmak, Kamu Personeli Seçme S›nav›nda belirli bir puan›n üzerinde alm›fl olmak fleklinde dikkate al›nmas› halinde, ifle uygun olmayan kiflilerin istihdam› gibi bir sonuçla karfl›laflmak kaç›n›lmaz hale gelmektedir. Genel bir bak›fl aç›s›yla kamu çal›flanlar› d›flar›dan tek ve büyük bir yap› gibi gözükse de asl›nda birbirinden farkl› aç›l›mlar› olan bir yap›y› oluflturmaktad›rlar. Kiflilik yap›s›, alg›lama yap›s›, analizsentez yapma yetene¤i, di¤er yetenekler vb. gibi özelliklerin sorgulanmas› ve bunlar›n hangilerinin hangi ifllerde ön planda oldu¤unun bilinmesi ve uygulanmas› iflin bafllang›c›nda önemli bir olgudur.

Al›nan çal›flanlar›n mesle¤e bafllamadan ve mesle¤e bafllad›ktan sonraki meslek içi e¤itimleri, kariyer planlamas›n›n aç›k ve çal›flanlar› motive edici bir flekilde olmas›, al›nan ücretin insanca bir yaflam düzeyini sa¤layabilmesi, performans›n ölçülebilmesi ve buna göre yükselme ve ödül/ceza uygulamalar›n›n hayata geçirilmesi de kamuda baflar›n›n ön koflullar› aras›nda yer almaktad›r.

Üst Yönetimin Kalitesi Kamu çal›flanlar› için ortaya koydu¤umuz bu koflullar elbette ki sadece alt ya

22

Do¤rudan yabanc› sermayeyi kendi ülkesine çekmek isteyen tüm kamu yönetimleri bürokrasiyi azalt›c›,, maliyetleri azalt›c› ama ayn› zamanda da güven art›r›c› uygulamalar› hayata geçirmek suretiyle rekaabet gücünü art›rmaya çal›flmaktad›rlar. da orta düzeyde çal›flanlar› de¤il üst düzey yönetici pozisyonunda olanlar› da kapsamaktad›r. Liyakat›n, bilgi, beceri ve deneyimin esas al›nd›¤› bir üst yönetim yap›s›nda do¤ald›r ki kamu kurulufllar› do¤ru yönde gidecekler ve ça¤›n gerektirdi¤i esnek, koflullara adapta olabilen, k›sa sürede do¤ru kararlar verebilen ve rutin faaliyetlerle u¤raflmak yerine katma de¤eri yüksek ürünler üretebilen kurumlar haline dönüfleceklerdir.

Bu niteliklere haiz üst yöneticiler, kurumun hedeflerinin oluflumuna katk›da bulunabilecekler ve bu hedeflere nas›l ulafl›laca¤›na ise liderlik edeceklerdir.

lere göre çal›flmalar›, bu hedefleri say›sallaflt›r›p birer performans hedefi haline getirmeleri ve bunlar› takip etmeleri baflar›n›n temel flartlar› aras›nda yer almaktad›r.

Kendisinden hizmet alanlara odaklanmayan, ulusal ve uluslararas› çevre koflullar›n› dikkate almayan, sadece üretti¤i bürokrasiye odaklanan ve bilerek ya da bilmeyerek onu korumay› öncelik olarak kendisine hedef alan kamu kurumlar› sadece kendilerine de¤il yaz›m›z›n bafl›nda da ifade etti¤imiz gibi ülkemize zarar vereceklerdir.

Stratejik Yönetim

Yenilikçilik, Verimlilik ve Kalite

Kamu yönetiminde mükemmelli¤i yakalayabilmenin bir yolu da stratejik yönetim anlay›fl›n›n yerleflmesini sa¤lamakt›r. 5811 say›l› Kamu Mali Yönetimi Yasas› bu alanda at›lm›fl olan önemli bir yasal ad›md›r. Ancak sadece yasal düzenlemeler çerçevesinde etkinlik odakl› bir dönüflümü beklemek gerçekçi bir yaklafl›m de¤ildir. Kurumlar›n paydafllar›n› belirleyerek hem onlar›n beklentilerine göre hem de uluslararas› alandaki geliflmelere göre yol haritalar›n› ve hedeflerini belirlemeleri, bu hedef-

Günümüz kamu örgütlerinde en önemli ilkeler yenilikçilik, verimlilik ve kalite olmak zorundad›r. Bu kavramlar›n kurumun tepesindeki yöneticiden afla¤›daki çal›flanlar›na kadar aktar›lmas› gerekmektedir. De¤iflen flartlara adapte olabilen esnek bir yap›ya sahip olmak da bir di¤er önemli ilkedir.

Bunu da elbette ki çal›flanlar›n sadece bilgi birikimlerini dikkate alarak de¤il psikolojik ve sosyolojik yap›lar›n› da dikkate alarak gerçeklefltirmenin mümkün oldu¤unu düflünüyoruz.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Küresel kriz ve kamuda stratejik yönetim ANIL YILMAZ DPT Stratejik Planlama Daire Baflkan›

aflamakta oldu¤umuz küresel kriz tüm dünyada ve ülkemizde kamunun rolünü ve stratejilerini yeniden gözden geçirmesi gere¤ini do¤urmufltur. Asl›nda bu de¤erlendirmeyi kriz olsun olmas›n, sürekli yapabilen ve içsellefltiren ülkeler krizden daha az zararla ç›kabileceklerdir.

1990’l› y›llardan bu yana kamu yönetiminde daha etkili hizmet sunumuna dönük aray›fllar h›z kazanm›flt›r. Etkili hizmet sunumu için yeni yaklafl›mlar, yönetsel yöntem ve araçlar gelifltirmeye dönük araflt›rmalar bafllat›lm›flt›r.

Bu ba¤lamda kamu yönetiminde de stratejik planlama, performans yönetimi, toplam kalite yönetimi, kurumsal karne uygulamas› ve ortak öz de¤erlendirme çerçevesi gibi yöntem ve araçlar›n uygulanmas›na dönük giriflimlerde bulunulmufltur.

Stratejik yönetim, orta ve uzun vadeli düflünme ve plan yapma yetene¤ini kazand›rmay› amaçlasa da ayn› zamanda k›sa vadeli karar almay› da kolaylaflt›rmaktad›r. Çünkü stratejik yönetim, f›rsat ve tehditlerin önceden belirlenerek buna uygun stratejilerin gelifltirilmesi, risklerin tespiti ve yönetimi yaklafl›m›n› gerektiriyor. Krize karfl› al›nacak tedbirler ve kamunun rolü de bu ba¤lamda düflünüldü¤ünde kamuda stratejik yönetim daha da önem kazanmaktad›r. Ülkemizin, 2013 y›l›na kadar olan yol haritas› niteli¤ini tafl›yan Dokuzuncu Kalk›nma Plan›n›n befl ana amac›ndan biri olan “Kamu Hizmetlerinde Kalite

Y

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

ve Etkinli¤in Art›r›lmas›” amac›, özellikle kamuda strateji yönetimi ve stratejik bak›fl aç›s›ndan önem arz etmektedir. Bu amaca yönelik olarak belirlenen “Politika Oluflturma ve Uygulama Kapasitesinin Art›r›lmas›” hedefi ise geçti¤imiz yak›n dönemde bafllat›lan ve flu anda da devam etmekte olan kamu kurumlar›nda stratejik yönetim ve stratejik planlama uygulamalar›n›n dayanak noktas›n› oluflturmaktad›r.

Kamuda stratejik yönetim yaklafl›m›n› benimserken temel amaçlar›m›z nelerdi? Bu soruya iki boyutta cevap vermek mümkün: Ulusal ölçekte, politika oluflturma ve uygulama kapasitesinin

Stratejik yönetim, f›rsat ve tehditlerin önceden belirlenerek buna uygun stratejilerin gelifltirilmesi, risklerin tespiti ve yönetimi yaklafl›m›n› gerektiriyor.

Krize karfl› al›nacak tedbirler ve kamunu rolü de bu ba¤lamda düflünüldü¤ünde kamuda stratejik yönetim daha da önem kazanmaktad›r. art›r›lmas› ile kaynaklar›n etkin ve etkili kullan›m› amaçlanm›flt›r. Kurumsal ölçekte ise kamu kurumlar›m›zda, gelece¤e yönelme, yön çizme, kurumsal amaçlar›n süreklili¤ini sa¤lama, çal›flanlar› ve çal›flmalar› ortak hedeflere yönlendirme, stratejik yönetim kültürünün oluflturulmas›, yararlan›c› odakl›l›¤› art›rma ve iyi yönetiflimi sa¤lama temel amaçlar olarak say›labilir.

Stratejik yönetim; stratejik planlama, bütçeleme, uygulama, izleme ve de¤erlendirmeyi içeren bir döngünün bütününü kapsamaktad›r. Kamuda stratejik

planlama, bu döngü içinde önemli bir aflama ve önemli bir araç olarak kabul görmüfltür. Geçti¤imiz dönemde Türkiye’de kamu yönetimi ve kamu mali yönetimi alan›nda uygulanan reform girifliminin temel araçlar›ndan olan stratejik planlaman›n kamu kurulufllar›nda uygulanmas›n› sa¤lamaya yönelik bir dizi yasal düzenleme yap›lm›flt›r. Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ve yerel yönetim kanunlar› gibi düzenlemelerde stratejik planlama reform girifliminin temel araçlar›ndan biri olarak yer alm›flt›r. Ancak, stratejik planlamadan beklenen ve yönetimde ve kaynaklar›n kullan›m›nda etkinlik, etkililik, hesap verebilirlik, fleffafl›k gibi yararlar›n sa¤lanmas› için salt yasal düzenlemelerin yeterli olmayaca¤›, uygulama için gerekli ön haz›rl›klar›n yap›lmas› ve yeterli idari ve teknik kapasitenin oluflturulmas›n›n gerekti¤i aç›kt›r.

Kamuda bu hususta mevcut kapasite ve ihtiyaçlar› tespit edebilmek için 2005 y›l›nda Müsteflarl›¤›m›z taraf›ndan “Stratejik Yönetim Araflt›rmas›” ve 2007 y›l›nda Baflbakanl›k koordinatörlü¤ünde, “Strateji Gelifltirme Birimleri Araflt›rmas›” gerçeklefltirilmifltir.

Stratejik Yönetim Araflt›rmas› kapsam›nda Türk kamu yönetiminde belki de ilk kez tüm yöneticileri kapsayan bir araflt›rma yap›lm›fl ve sonuçlar› kurumlar›m›za yard›mc› olacak flekilde paylafl›lm›flt›r. Elde etti¤imiz genel sonuçlara göre kamu yöneticileri %90 a yak›n bir ço¤unlukla, stratejik yönetimin kamuda hizmet kalitesini art›raca¤›na inanmaktad›r. Ancak bununla beraber, tek tek kamu kurumlar› baz›nda yöneticiler aras›nda incelendi¤inde, hizmet öncelikleri konusunda bir anlay›fl birli¤i eksikli¤i mevcuttur. Bir di¤er önemli tespit ise müflteri odakl›l›k – veya bu terimi kamuda kulland›¤›m›z flekliyle

23

KAPAK-SEMPOZYUM yararlan›c› odakl›l›k – konusunda olmufltur. Yararlan›c› odakl›l›¤›n yeterince geliflmemifl ve uygulamaya yans›mad›¤› tespit edilmifltir. Bunlar ve di¤er genel tespitlerin yan› s›ra her kurulufla özgü ayr›nt›l› tespitler de Müsteflarl›¤›m›zca yap›lm›fl ve sonuçlar› ilgili kurulufl yöneticilerine rapor edilmifltir. Bu raporlar, stratejik planlama çal›flmas›na bafllamadan önce dikkate al›nmas› gereken alanlar baz›nda karne benzeri de¤erlendirmeler ve bu alanlarda yol gösterici baz› öneriler de içermekteydi.

Söz konusu araflt›rmalar›n sonuçlar›na göre, stratejik yönetim, stratejik planlama, kalite yönetimi, performans yönetimi konusunda e¤itim alan personel say›s›n›n çok düflük oldu¤u ve bu konuda önemli ölçüde talebin bulundu¤u görülmüfltür. Bunun önemli bir göstergesi de, kalite yönetimi ve belgeleme konusunda yasal bir yükümlülük olmamas›na ra¤men, kamu kurulufllar›n›n yar›dan fazlas›nda kalite yönetimi alan›nda çal›flmalar›n var olmas›d›r. Ayr›ca, kalite yönetimi çal›flmas› yürütmeyen kurulufllar›n önemli bir bölümü de bu çal›flmay› bafllatmay› düflünmektedir. Bu durum kamu kurulufllar›nda yönetim kalitesinin gelifltirilmesine yönelik bir potansiyel oldu¤una iflaret etmektedir.

Kurumsal düzeyde stratejik planlama alan›nda Devlet Planlama Teflkilat› Müsteflarl›¤› olarak yapt›klar›m›z› k›saca özetlemek gerekirse; geçmifl dönemde pilot uygulamalar s›ras›nda kurumlarla birebir ve çok yak›n çal›flmalar yürütülmüfltür. Bu dönemde ise kamu kurumlar›na haz›rlad›klar› planlar›n incelenmesi ve de¤erlendirme raporlar› arac›l›¤›yla geri bildirimde bulunulmaktad›r. Bu yap›l›rken temel kriterler; üst politika belgeleri ile uyum, usul ve esaslara uyum ve kurumlar›n stratejik planlar› aras›nda uyum hususlar›n› gözetmektir. ‹lk uygulamalar›n yap›ld›¤› geçifl süreci boyunca kurulufllara destek verme görevi yapmaktay›z ve bunu gerçeklefltirmek için araflt›rma yapma, bilgi paylafl›m›n› sa¤lama, kurumlar aras› a¤ oluflturma, kurumsal ve yönetsel kapa-

24

site ve yetkinlik gelifltirme araçlar› kullan›lmaktad›r. Yine bu çerçevede 10.

Kamu Kalite Sempozyumu, KalDer ve Müsteflarl›¤›m›z›n kurumsal iflbirli¤i ile gerçeklefltirilmektedir. Etkinlik kapsam›nda kamuda strateji yönetimi alan›nda yeni vizyon belirleme çal›flmas›n›n yap›laca¤› özel bir çal›fltay da gerçeklefltirilecektir.

Ayr›ca DPT Müsteflarl›¤› olarak genel sistem tasar›m›n› iyilefltirme ve gerekli

10. Kamu Kalite Sempozyumu, KalDer ve Müsteflarl›¤›m›z›n kurumsal iflbirli¤i ile gerçeklefltirilmekttedir.

Etkinlik kapsam›nda kamuda strateji yönetimi alan›nda yeni vizyon belirleme çal›flmas›n›n yaap›laca¤› özel bir çal›fltay da gerçeklefltirilecektir. düzenlemeleri yapma rolü çerçevesinde yönetmelik ve k›lavuz haz›rlama ve benzeri çal›flmalar yap›lmaktad›r.

Uygulama sürecinde stratejik yönetimin sonuç vermesinde kritik önemi olan yönetsel kapasitenin gelifltirilmesi amac›yla “Kamu Kesiminde Stratejik Yönetimin Gerektirdi¤i Yönetsel Kapasite ‹htiyaç Analizi ve Kapasite Geliflim Programlar›n›n Oluflturulmas› Projesi” bafllat›lm›flt›r. Proje ile, stratejik yönetim yaklafl›m›n›n yerlefltirilmesi sürecinde gerekli yönetsel kapasiteyi oluflturabilmek amac›yla, ihtiyaç analizlerine dayanan, içeri¤i tan›mlanm›fl, kurum düzeyinde özellefltirilmifl ve tüm kamu kurulufllar›n›n faydalanabi-

lece¤i e¤itim programlar› oluflturulmas› amaçlanmaktad›r.

Gelinen aflama itibar›yla, kamuda stratejik yönetim alan›nda 5 y›ll›k bir geçifl ve ö¤renme süreci yaflanm›flt›r. Bu y›lsonunda yaklafl›k 150 merkezi kamu kuruluflu stratejik planlar›n› haz›rlam›fl ve 2010 y›l› bütçelerini bu planlar ve performans programlar› ile iliflkilendirmifl olacakt›r. Yerel düzeyde ise nüfusu 50 binin üzerinde olan 244 belediye ve 81 il özel idaresi de geçti¤imiz yerel seçimlerden itibaren 6 ay içinde ikinci kez stratejik plan haz›rlayacakt›r.

Sonuç olarak, kamu genelinde stratejik planlama prati¤i yayg›nl›k kazanm›flt›r.

Ancak yukar›da belirtilen amaçlara ulaflmam›z zaman alacakt›r. Bu yaklafl›m›n tam olarak uygulanabilmesi ve sonuç üretmesi en geliflmifl ülkelerde bile 15 y›la varan bir süreci gerektirmifltir.

Gerek ulusal düzeyde, gerekse kurumlar düzeyinde strateji yönetimi giderek önem kazanmakta, özellikle küresel krizlerin tüm ülkeleri etkiledi¤i ve tüm ülkelerin stratejileri üzerinde belirleyici oldu¤u bu dönemde, ülke ve kamu kurumlar› olarak stratejik düflünme ve stratejileri hayata geçirme yaflamsal önem arz etmektedir. Bunu baflarabilmek için ise ulusal düzeyde, sürekli iyilefltirme yaklafl›m›yla hareket edilerek, politika ve stratejilerin haz›rlanma, uygulama, izlemede¤erlendirme, ve revizyon flekli ve kapsam›na iliflkin yaklafl›mlar›n gözden geçirilmesi ve sistemin iyilefltirme yönünde gelifltirilmesi flartt›r. Di¤er bir önemli unsur ise toplum, siyasetçiler ve bürokratlar›n, bir arada ulusal stratejilere sahip ç›kmas› ve bu yönde kendi paylar›na düfleni yerine getirmeleridir.

Kurumlar düzeyinde ise, stratejik yönetim yaklafl›m›n›n yönetim kültüründe bir de¤iflim gerektirdi¤i aç›kt›r.

Ayn› zamanda, stratejik planlar ile bütçe ve uygulama süreçlerinin iliflkisinin kuvvetlendirilmesi ve kamuda edönüflüm çal›flmalar› ile de koordinasyon sa¤lanmas› ile kamuda stratejilerin baflar›l› bir flekilde yönetilmesi ve hayata geçirilmesi sa¤lanabilecektir.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Küresel alanda rekabet için teflvik sistemi oluflturulmal› UFUK YILMAZ DE‹K-D›fl Ekonomi ‹liflkiler Kurulu Genel Sekreteri

nce Kalite: Küresel bunal›mla savaflmada özel kesimin do¤rudan yabanc› sermaye giriflinin art›r›lmas› çabalar›na kamu yönetimi nas›l katk› sa¤layabilir? Hangi yeni önlemler gelifltirilebilir?

Türkiye’ye yabanc› sermaye girifli, kamu ile çok yak›n ve koordineli bir flekilde çal›flan bir özel sektör kuruluflu olarak DE‹K için büyük önem tafl›maktad›r. DE‹K, Türkiye’ye yabanc› sermaye giriflini art›rmay› kendi asli görevlerinden biri olarak görmektedir.

Dolay›s›yla, Baflbakanl›k Türkiye Yat›r›m Destek ve Tan›t›m Ajans› ile koordinasyon içerisinde çal›flmakta ve yat›r›m promosyonu çal›flmalar›na destek vermektedir. Ayr›ca bu do¤rultuda, kamu-özel sektör iflbirli¤inin en önemli örneklerinden birini teflkil eden ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i (TOBB) ve Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan ger-

Ö

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Rekabet edebilir olmak için de fikri mülkiyet haklar›n›n korunmas› alan›nda geliflme kaydedilmifl olmas›, yabanc› sermayeyi bir ülkeye yat›r›m yapaca¤› s›rada en fazla ürküten faktörlerden biri ollan kay›td›fl› ekonomi ile mücadele mekanizmalar›n›n oluflturulmufl olmas›, küresel alanda rekabet eddebilir bir teflvik sisteminin yürürlü¤e konulmufl olmas› ve iflgücü maliyetlerinin azalt›lmas› ile illgili düzenlemelerin yap›lmas› gerekmektedir. çeklefltirilen K›z›lcahamam Yat›r›m Konferanslar› büyük önem vermekte ve aktif kat›l›m sa¤lamaktad›r. K›z›lcahamam Süreci’nin Türkiye’nin yat›r›m ortam›nda yaratt›¤› olumlu de¤iflimi gördükçe özel sektörün isteklerini kamuya ve karar al›c›lara direkt olarak iletebilece¤i bir platformun bulunmas›n›n önemi daha fazla anlafl›lmaktad›r.

Küresel krizin dünya çap›ndaki yat›r›mlara ciddi bir sekte vurdu¤u düflünülürse k›s›tl› yat›r›m kaynaklar›n›n oldu¤u bu dönemde Türkiye’nin yat›r›m ortam› ko-

nusunda uluslararas› alanda rekabet edebiliyor olmas› gerekmektedir. Zirâ Türkiye hem enerji ihracatç›s› olan yo¤un sermaye birikiminin oldu¤u bir ülke de¤ildir, hem de yabanc› yat›r›m çekme konusunda pek çok farkl› rakip ülke bulunmaktad›r.

Rekabet edebilir olmak için de fikri mülkiyet haklar›n›n korunmas› alan›nda geliflme kaydedilmifl olmas›, yabanc› sermayeyi bir ülkeye yat›r›m yapaca¤› s›rada en fazla ürküten faktörlerden biri olan kay›td›fl› ekonomi ile mücadele mekanizmalar›n›n oluflturulmufl olmas›, küresel alanda rekabet edebilir bir teflvik sisteminin yürürlü¤e konulmufl olmas› ve iflgücü maliyetlerinin azalt›lmas› ile ilgili düzenlemelerin yap›lmas› gerekmektedir.

DE‹K olarak Türkiye’ye yüksek teknoloji ve büyük miktarda istihdam sa¤layacak yat›r›mlar›n çekilmesi için özel bir çaba gösterilmesi gerekti¤ini düflünüyoruz. Do¤u Avrupa ülkelerinde kriz sonras›nda kârs›zlaflan çok uluslu flirket yat›r›mlar›n›n Türkiye’ye kanalize olmas›, Körfez sermayesinin Türkiye’yi daha yak›ndan tan›mas›, Özel Sermaye Fonlar›n›n (private equity) yat›r›m tercihlerini etkileyen faktörler üzerine bilimsel araflt›rmalar düzenlenmesi ve nihayet bu çabalar›n sonuçlar›n›n karar vericilere sunulup ikna edilmeleri önem tafl›maktad›r.

25

KAPAK-SEMPOZYUM

S›nai mülkiyet haklar› ve küresel kriz PROF.DR. HAB‹P ASAN Türk Patent Enstitüsü Baflkan›

üreselleflmenin s›n›r tan›mad›¤›, rekabetin h›z kazand›¤› günümüz bilgi toplumunda s›nai mülkiyet haklar› firmalar›n pazarda kal›c› olabilmelerinin temel unsurlar› haline gelmifltir.

Bu yönüyle de patent, marka ve endüstriyel tasar›mdan oluflan s›nai mülkiyet haklar›, sanayi toplumunda sahip oldu¤undan çok daha önemli bir rol üstlenmeye bafllam›flt›r. Zira sanayi toplumunda, ülkelerin zenginli¤i ve ekonomik geliflmiflli¤i; sahip olunan iflgücü, hammadde ve do¤al kaynaklarla ölçülmekteydi. Bilgi toplumunda ise bu de¤erler yerini büyük ölçüde beyin gücü, üretici ve yenilikçi düflünce, bilgi ve teknoloji üretimi gibi unsurlara b›rakt›. Dolay›s›yla günümüzde art›k ekonomik de¤er, fiziki varl›klardan çok fikrî sermaye ile ölçülmektedir.

S›nai mülkiyet haklar›n›n artan önemi nedeniyle, ülkemizde s›nai mülkiyet haklar›n›n tescilinden sorumlu tek yetkili kurulufl olan Türk Patent Enstitüsü sanayici ve giriflimcilerimizin s›nai mülkiyet haklar›n› etkin kullanmak suretiyle Türk Sanayii ve Ekonomisine daha büyük katk›lar sa¤layaca¤› inanc›yla çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Bu kapsamda, baflta bu alandaki mevcut bilgi ve bilinç düzeyinin artt›r›lmas› olmak üzere çok say›da proje gelifltirilmifl ve uygulanm›flt›r.

Bu çal›flmalar neticesinde, ülkemizdeki tüm s›nai mülkiyet baflvurular›nda dünya ortalamas›n›n çok üzerinde art›fllar yaflanm›fl, Türkiye son dönemde bu alanda büyük bir mesafe alm›flt›r.

K

26

Türkiye geçti¤imiz y›l 75 bin marka baflvurusu 30 bin tasar›m ile Avrupa’da üçüncü s›rada yer alm›flt›r. Ayr›ca, Patent ve faydal› model baflvurular› birlikte de¤erlendirildi¤inde Cumhuriyet tarihinde ilk kez 10 binin üzerinde bulufl için baflvuruda bulunulmufltur.

Bununla birlikte, tüm dünyay› etkisi al-

Tüm dünyay› etkisi alt›na alan Küresel Ekonomik Kriz, bu dönemlerin s›nai mülkiyet haklar›na dahaa çok a¤›rl›k verilmesi gereken zamanlar oldu¤unu bir kez daha göstermifltir.

Etkin bir s›nai mülkiyeet portföy yönetimi ile iflletmeler krizi aflabilecekleri gibi bir f›rsata da dönüfltürebilirler. Bu gerçekten hareket eden Türk Patent Enstitüsü, k›sa ve uzun vadeli bir tak›m projeler üzerinde çal›flmaktad›r. t›na alan Küresel Ekonomik Kriz, bu dönemlerin s›nai mülkiyet haklar›na daha çok a¤›rl›k verilmesi gereken zamanlar oldu¤unu bir kez daha göstermifltir. Etkin bir s›nai mülkiyet portföy yönetimi ile iflletmeler krizi aflabilecekleri gibi bir f›rsata da dönüfltürebilirler. Bu gerçekten hareket eden Türk Patent Enstitüsü, k›sa ve uzun

vadeli bir tak›m projeler üzerinde çal›flmaktad›r.

Bu kapsamda, k›sa vadede sanayici ve giriflimcilere destek olmak amac›yla son dönemde oldu¤u gibi krizin daha çok hissedilmeye baflland›¤› 2009 y›l›nda da baflvuru ücretlerinde herhangi bir art›fla gidilmemifl, zorunlu harç art›fllar› ücretlere yans›t›lmam›flt›r. TÜB‹TAK ile birlikte oluflturularak yürürlü¤e konulan ve halen uygulamakta olan Patent Teflvikleri ile birlikte de¤erlendirildi¤inde kriz döneminde sanayici ve giriflimcilere önemli bir destek sa¤lanm›flt›r.

Uzun vadede ise s›nai mülkiyet haklar›n›n de¤erlemesini yapacak ve sanayiye kazand›racak olan Patent De¤erlendirme Ajans›’n›n kurulmas› planlanmaktad›r. Patent De¤erlendirme Ajans› ile ülkemiz sanayicisinin patent/bulufl üretme konusunda yetersizli¤inin giderilmesi yan›nda patentlenen bulufllar›n ekonomik de¤ere dönüfltürülememesi ve pazara ulaflamamas› gibi sorunlara çözüm bulunmas› hedeflenmektedir.

Patent De¤erlendirme Ajans›, de¤erlendirme (s›nai mülkiyet haklar›n›n pazarlanmas›, sanayicinin ihtiyac›na hitap eden Ar-Ge çal›flmalar› vb.), de¤erleme (s›nai mülkiyet hakk›n›n de¤erinin belirlenmesi), dan›flmanl›k (lisans ve devir anlaflmalar›, know-how anlaflmalar›), tan›t›m, e¤itim, bilinçlendirme ve s›nai mülkiyet haklar› ile ilgili bilimsel çal›flma ve raporlar›n haz›rlanmas› gibi konularda hizmet verecektir. Ajans›n kurulufluna iliflkin yasal düzenlemelerdeki haz›rl›klar tamamlanmak üzeredir.

Sonuç olarak, köklü bir s›nai mülkiyet geçmifli olan Türkiye, bu haklar›n etkin ve yayg›n kullan›m› suretiyle küresel rekabette öne ç›kma yolunda emin ad›mlarla ilerlemektedir.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Amaç kamuda verimlilik FAHR‹ ÖZOK Ulusal Kalite Ödülü Sekreteri Genel Sekreter Yard›mc›s›

AF (Common Assessment Framework) ODÇ( Ortak De¤erlendirme Çerçevesi) kamu kurulufllar›n›n özde¤erlendirme çal›flmalar› için uygun olan, kullan›m› kolay standart bir de¤erlendirme çerçevesi sunan, EFQM Mükemmellik modeli ile uyumlu, Mükemellik Yolculu¤unda daha ileri gitmek isteyen kurulufllar için ilk basamak olabilecek, tekrarlanabilen, hem ulusal hem de uluslararas› karfl›laflt›rma yap›lmas›na imkan sa¤layan bir metodoloji sunmaktad›r.

AB üyesi ülkelerde hükümet ve kamu hizmetlerinin modernize edilmesine iliflkin yenilikçi yöntemlerle ilgili olarak paylafl›m›n ve iflbirli¤inin teflvik edilmesi amac›yla gelifltirilmifltir.

ODÇ’nin pilot versiyonu May›s 2000 tarihinde sunulmufl ve tekrar gözden geçirilen ilk versiyon 2002’de uygulamaya al›nm›flt›r. Kamu Hizmetlerinden sorumlu Genel Müdürlerin karar›yla Maastricht’te bulunan Avrupa Kamu Yönetimi Kurumu’nda (EIPA) CAF Kaynak Merkezi (veri taban›) oluflturulmufltur. 2006 y›l›nda uygulamalar do¤rultusunda çerçeve revize edilmifltir..

Ortak De¤erlendirme Çerçevesi (ODÇ) Avrupa Kalite Yönetimi Vakf›’n›n (EFQM) gelifltirdi¤i Mükemmellik Modeli ve Speyer’deki Alman ‹dari Bilimler Üniversitesi’nin modelinden esinlenerek oluflturulmufl bir Toplam Kalite Yönetimi arac›d›r.

Bu araç, kuruluflun performans›,vatandafllar/tüketiciler, çal›flanlar ve toplum-

C

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

la ilgili mükemmmel sonuçlara liderlik çerçevesinde yönetilen strateji ve planlama, çal›flanlar ve iflbirlikleri, kaynaklar ve süreçler arac›l›¤›yla ulafl›labilece¤i yaklafl›m›na dayanmaktad›r.

Bu yaklafl›m, kurulufla ayn› anda farkl› aç›lardan bakmakta ve kuruluflun performans analizini bütünsel bir çerçeve içinde ele almaktad›r.

Temel amaç ODÇ, kurumsal performans›n art›r›lmas› amac›yla kalite yönetim tekniklerinin kullan›lmas› konusunda Avrupa’da kamu sektöründe faaliyet gösteren kurulufllara destek sa¤layacak kullan›m› kolay bir araç olmas› amac›yla sunulmufltur. ODÇ, kavram olarak temel Toplam Kalite Yönetimi (TKY) modellerine, özellikle EFQM’e benzeyen bir özde¤erlendirme çerçevesi sunmaktad›r. Ancak özellikle kamu sektöründe faaliyet gösteren kurulufllar için bu kurulufllar›n özellikleri dikkate al›narak haz›rlanm›flt›r.

ODÇ’nin dört temel amac› bulunmaktad›r: 1. TKY ilkelerinin kamu yönetimine tan›t›lmas› ve özde¤erlendirmenin uygulanmas› ve anlafl›lmas› yoluyla kamu idarelerine yol gösterilerek aflama aflama “Yap-Uygula” eylem s›ralamas›ndan tam bir “PUKÖ: Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al” döngüsüne geçilmesi, 2. Tan›mlama ve iyilefltirme faaliyetlerine geçilmesi için, kamu kuruluflunun özde¤erlendirme yapmas›n› kolaylaflt›rmak, 3. Kalite yönetiminde kullan›lan çeflitli modeller aras›nda köprü görevi görmek, 4. Kamu sektöründe faaliyet gösteren

kurulufllar aras›nda k›yaslama yoluyla ö¤renmeyi kolaylaflt›rmak.

Hedef kurulufllar ODÇ kamu sektörünün tüm k›s›mlar›nda, ulusal, bölgesel ve yerel düzeydeki kamu kurulufllar› taraf›ndan kullan›lmak üzere tasarlanm›flt›r. Baz› durumlarda ve özellikle çok büyük kurulufllarda, özde¤erlendirme kuruluflun bir parças›nda, örne¤in, seçilen bir bölüm ya da flubede de yap›labilir. Avrupa Birli¤i ülkelerinde yayg›n bir flekilde uygulanmaktad›r. fiubat 2009 tarihi itibari ile CAF kaynak merkezinde kay›tl› 35 Avrupa ülkesinden 1698 CAF uygulay›c›s› kamu kuruluflu bulunmaktad›r.

Yap› ODÇ (CAF)’nin yap›s› yaz›m›z›n sonunda koydu¤umuz tabloda gösterilmektedir.

Toplam Kalite Yönetimi yaklafl›m›n›n kamu kurumlar›nda yayg›nlaflmas›n› amaçlayan çerçeve dokuz ana kriter ve 28 alt kriterden oluflmaktad›r.

Kriter 1 – 5 kuruluflun girdileri ile ilgilidir. Bu kriterler, kuruluflun ne yapt›¤›n› ve istenilen sonuçlara ulaflmada görevlere yaklafl›m›n›n nas›l oldu¤unu belirlemektedir. Kriter 6 – 9’da, müflteri/vatandafl, çal›flanlar, toplum ve temel performans alanlar›nda elde edilen sonuçlar alg›lama ölçümleri ve iç göstergelerle de¤erlendirilir.

ODÇ Temel Kavramlar› Bir Toplam Kalite Yönetimi arac› olarak ODÇ EFQM taraf›ndan belirlenen mükemmellik kavramlar›n› temel almaktad›r: sonuçlara yönelik olma, müflteri odakl›l›k, liderlik ve amac›n

27

KAPAK-SEMPOZYUM tutarl›l›¤›, süreçler ve verilerle yönetim, çal›flanlar›n kat›l›m›, sürekli iyilefltirme ve yenilikçilik, karfl›l›kl› yarar sa¤layan iflbirlikleri ve kurumsal sosyal sorumluluk.

ODÇ, kamu kurulufllar›n›n performans›n› bu kavramlar temelinde iyilefltirmeyi amaçlamaktad›r.

Puanlama sistemi ve 2006 versiyonunun farkl›l›klar› ODÇ’nin zorunlu ö¤elerinden biri puanlama sistemidir. Kuvvetli yönler ve iyilefltirmeye aç›k alanlar ile bunlarla ba¤lant›l› iyilefltirme faaliyetlerinin belirlenmesi özde¤erlendirmenin en önemli ç›kt›lar›ndan olsa da kurulufllar bazen puanlar üzerinde çok fazla durmaktad›rlar. ODÇ’nin 2006 versiyonunda puanlama sistemi korunmufl ve ayr›nt›land›r›lm›flt›r. ODÇ’nin 2006 de¤iflikli¤indeki yeniliklerden biri iki puanlama yöntemi ile ilgili maddedir.

“Klasik ODÇ Puanlamas›” ve “Ayr›nt›l› ODÇ Puanlamas›”. PUKÖ döngüsü

her iki puanlama yönteminin de temelini teflkil etmektedir. Ölçe¤i 0-5 olan 2002 versiyonu ile 2006 versiyonu karfl›laflt›r›ld›¤›nda ölçek gözden geçirilmifl ve 0-100 olarak belirlenmifltir.Sonuçlara yönelik de¤erlendirme tablosunda sonuçlar›n e¤ilimi ile hedeflere ulaflma de¤erlendirilmektedir..

2006 versiyonunda Lizbon stratejisi ba¤lam›nda modernizasyon ve yenilik konular›na daha fazla önem verilmifltir.

Bu konu liderlik ve strateji ile ilgili kriterde aç›kça belirtilmifltir. Kriter 5 ise süreçlerin sürekli yenilenmesi ile ilgili ihtiyaç üzerinde durmaktad›r.

ODÇ ve yol haritas› ODÇ modeline dayal› özde¤erlendirme kuruluflun kendi hakk›nda daha fazla bilgi sahibi olmas›n› sa¤lar. Tüm yönleriyle gelifltirilmifl mükemmellik modeli ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda ODÇ kullan›c› dostu bir bafllang›ç modeli olarak tasarlanm›flt›r. Bu yolda ilerlemeye karar veren kurulufllar›n daha ayr›nt›l› EFQM Mükemmellik Modeli ile sürece devam etmesini önermekteyiz.

ODÇ

Not: Yaz›da CAF 2006 versiyonunun Ortak De¤erlendirme Çerçevesi adl› Türkçe çevirisi referans al›nm›flt›r.

Web sitesi : www.eipa.eu CAF’›n çeflitli dillerde ve Türkçe son versiyonlar› : http://www.eipa.eu/en/ pages/show/&tid=70

CAF 2006

CAF

Sonuçlar

Girdiler

Çal›flanlarla ilgili Sonuçlar

Çal›flanlar

Liderlik

ODÇ’nin EFQM Mükemmellik Modeli ile uyumlu olma avantaj› bulunmaktad›r. Bu nedenle ODÇ kalite yönetiminde ilerlemek isteyen kurulufllar için ilk ad›m niteli¤i tafl›yabilecektir. Kamu kurumlar›n›n bu ilk ad›mdan sonra Mükemmellik Yolculu¤una Mükemmelik Aflamalar› ile devam etmeleri ve sonras›nda ödül sürecine Ulusal Kalite Ödülü Kamu Kategorisinde kat›lmalar› izlenmesi gereken yol olarak öngörülmektedir. Mükemmellik yolculu¤una ç›kan kamu kurumlar›nda öncelikle kaynaklar›n etkin kullan›lmas› ve verimliklik art›fl›na yarayacak bu yaklafl›m›n Milli E¤itim, Sa¤l›k, Yerel Yönetimlerden bafllamak üzere uygulanmas›, yayg›nlaflt›r›lmas› görevini KalDer misyonu ve vizyonu do¤rultusunda üstlenmeye devam edecektir.

Strateji ve Planlama

Süreçler

‹flbirlikleri ve Kaynaklar

Vatandafllarla, Müflterilerle ilgili sonuçlar

Temel Performans Sonuçlar›

Toplumla ilgili Sonuçlar

Yenilikçilik ve Ö¤renme 28

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

E⁄‹T‹M

KalDer Stratejik E¤itim ‹flbirlikleri

KAZAN-KAZAN KalDer; mükemmellik konusunda “E¤itim Portföyünün Gelifltirilmesi ve Yeni E¤itim ‹flbirlikleriyle” kararl›l›k yolunda bir ad›m daha att›… alDer’in misyonu gere¤i tüm özel kamu kurum ve kurulufllar› ile sivil toplum örgütlerinin dünya çap›nda kalite seviyesine ulaflmalar› ve rekabet güçlerini art›rmalar› amac›na yönelik eylemlerinde “E¤itim Faaliyetleri” önemli bir rol oynamaktad›r.

Gerçeklefltirilen e¤itim faaliyetleri ile ülkemizde “Toplam Kalite Yönetimi”nin bireylerden en genifl organizasyonlara kadar tüm kesitlerde hissedilmesini, benimsenmesini sa¤lamak ve “Kaliteli bir yaflam biçimi oluflturmak” hedeflenmektedir. An›lan amaç kapsam›nda sürekli ve ortak bir kararl›l›¤›n›n oluflturulmas› için EFQM Mükemmellik Modeli bu hedefin gerçeklefltirilmesine yönelik en etkili ve uygun araç olarak belirlenmifltir. EFQM’in (Avrupa Kalite Yönetim Vakf›) Türkiye’deki “Ulusal ‹flbirli¤i” orta¤› durumunda olan KalDer, Mükemmellik Modeli E¤itimlerini KalDer-EFQM Lisans› verdi¤i kurulufllarla birlikte gerçeklefltirmektedir. Ulusal Kalite Hareketi (UKH) çerçevesinde “Toplam Kalite” yolculu¤una ç›kan kurulufllara, KalDer Mükemmellik Modeli ile Özde¤erlendirme yapmalar›n› özendirerek yeni ufuklar açarken; bir yandan da yeni e¤itim ihtiyaçlar›n› ortaya ç›karmaktad›r. KalDer’in E¤itim Portföyü, bu gerekler ve bireyler/kurulufllardan gelen ilave talepler do¤rultusunda oluflturulan kalite ve yönetim e¤itimlerinden oluflmaktad›r. KalDer 1992 y›l›nda kuruluflundan günümüze misyonunun gerçeklefltirilmesi ve baflar›n›n art›r›lmas›na yönelik çeflitli e¤itimler düzenlemektedir.

2009 y›l›nda stratejilerinde yer verdi¤i üzere E¤itim Komitesini hayata geçirerek, daha önce 6 ana bafll›k alt›nda yap›lan e¤itimleri 9 bafll›¤a tafl›m›flt›r.

K

30

Mevcut E¤itimler ● Ulusal Kalite Hareketi E¤itimleri ● EFQM Mükemmellik Modeli E¤itimleri ● Kalite Yönetim E¤itimleri ● CE ‹flaretlemesi ve AB Yönetmelikleri E¤itim Akademisi E¤itimleri ● Yenilikçilik-Yarat›c›l›k E¤itimleri ● Çal›fltaylar

2009 Y›l› Portföye Girmesi Planlanan E¤itimler ● ‹nsan Kaynaklar› ● Sat›fl Pazarlama E¤itimleri (Müflteri Yönetimi) ● Bilgi Yönetimi E¤itimleri 2008 y›l›n›n ikinci alt› ay›nda EFQM Modeli referans al›narak, müflterilerden beklentiler göz önüne al›nm›fl, mevcut E¤itim Portföyü gözden geçirilmifltir. ‹çinde bulunulan dönemde ihtiyaç duyulan e¤itim bafll›klar›na iliflkin iflbirlikleri ve konular› tespit edilerek çal›flmalara ivme kazand›r›lm›fl, KalDer’in iflbirliklerinde beklenen en temel fayda olarak KAZAN-KAZAN yaklafl›m› öncelikli hedefler aras›nda yer alm›flt›r.

KalDer, kuruluflundan itibaren misyonunu ülkemizde yayg›nlaflt›rmak için hedeflerini ve istedi¤i gelece¤i yaratmak amac›yla ‹stanbul’un yan›s›ra Bursa, ‹zmir, Ankara ve Eskiflehir’de kurdu¤u flubeler ile e¤itim faaliyetlerine ayr› bir ivme kazand›rmay› baflarm›flt›r. KalDer geçmiflten bugüne kadar 3 bin 976 adet e¤itim düzenlemifl ve bu e¤itimlerle kat›lanlar›n say›s› 66 bin 901 kifliye ulaflm›flt›r.

KalDer e¤itim faaliyetleri ile 2008 y›l›nda bütçe gerçekleflmesini sa¤lam›fl ve 6 bin 714 kifliye e¤itim verilmifltir. 2009 y›l› ülkemizde ve dünyada yaflanan global ekonomik krize ra¤men ilk üç ayl›k dönemde hedeflenen bütçe seviyesi gerçeklefltirilmifltir. E¤itimlerimizde e¤itim ve e¤itmen baz›nda hedefledi¤imiz memnuniyet oran›na ulafl›lm›fl, e¤itmen memnuniyeti 5 üzerinden 4.8 seviyesinde gerçekleflmifltir.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

EFQM’in (Avrupa Kalite Yönetim Vakf›) Türkiye’deki “Ulusal ‹flbirli¤i” orta¤› durumunda olan KalDer, Mükemmellik Modeli E¤itimlerini KalDer-EFQM Lisans› verdi¤i kurulufllarla birlikte gerçeklefltirmektedir. Bu kapsamda KalDer’den EFQM Mükemmellik Modeli E¤itim Lisans› alan kurulufllardan Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›¤› Yönetim Kurulu Baflkan› Lütfi H.Ensari, KALDEM Genel Müdürü Fatin Yücel, Seçkin Dan›flmanl›k E¤itim ve Ticaret Ltd. fiti. Kurucu Ortak Genel Müdürü Celal Seçkin, Orsa E¤itim ve Dan›flmanl›k Genel Müdürü A.Berker Telek ve TVK Dan›flmanl›k Dan›flman Tu¤rul Çelebi ile yapt›¤›m›z röportajlar› s›ras›yla okurlar›m›z›n ilgisine sunuyoruz:

YÖNET‹fi‹M YÖNET‹M DANIfiMANLIK

Amaç dünya çap›nda kalite Lütfi H. Ensari CMC*

ÖNCE KAL‹TE-Kuruluflunuz KalDer’den EFQM Mükemmellik Modeli E¤itim Lisans› ald›. Lisans almaktaki beklentilerinizi ö¤renebilir miyiz?

Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k olarak EFQM Mükemmellik Modeli lisans› almam›z›n temelinde; fikri mülkiyet haklar›na olan sayg›m›z ve mükemmellik anlay›fl›n›n ülkemizde yay›l›m›na gereksinim yer almaktad›r.

Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k, EFQM Mükemmellik lisans›na, sürecin bafl›ndan bu yana ara vermeden sahip üç kurulufltan biridir.

Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k, benzer flekildeki bir yaklafl›m ile 2003 y›l›ndan bu yana ICMCI’in Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

(International Councel of Mamagement Consultants Institute) CMC (Certified Management Consultant) akreditasyonuna sahiptir.

KalDer’in misyonunda yer alan “Ülkemizdeki tüm özel/kamu kurum ve kurulufllar› ile sivil toplum örgütlerinin dünya çap›nda kalite seviyesine ulaflmalar› ve rekabet güçlerini art›rmalar›” hedefi bu kurulufllarda do¤ru yönetim yaklafl›mlar›n›n benimsenmesi, yaflama geçirilmesi ve sürekli iyilefltirilmesi ile mümkün olacakt›r.

Buna iliflkin durumun de¤erlendirilmesi ve gözden geçirilmesinde ise EFQM Mükemmellik Modeli etkili bir stratejik yönetim arac› yard›mc› olmaktad›r.

Modelin bir özde¤erlendirme arac› olarak kullan›m›n›n ö¤renilmesi ise, özellikle mükemmellik yolculu¤una yeni bafllam›fl kurulufllar için, ancak yetkin rehberlerle mümkündür.

Lisans süreci, KalDer’in bu konudaki yetkin ö¤renim platformunu oluflturmas›na ve müflterilerinin bu

konudaki fark›ndal›klar›n›n art›r›lmas›na önemli katk› sa¤lamaktad›r. ÖNCE KAL‹TE-Genel olarak kurumunuzun etkinlikleri hakk›nda bilgi verebilir misiniz?

Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k, kamu ya da özel, büyük ölçekli ya da KOB‹ boyutundaki tüm kurulufllara kurumsallaflma ve hedeflere eriflimde baflar›l› olmalar› ve baflar›lar›n› uzun vadede sürdürebilmeleri için destek vermektedir.

Bu kapsamda Stratejik Yönetim (Stratejik Yönlendirme, Strateji Gelifltirme, Strateji Yay›l›m› ve Yaflama Geçirilmesi, Performans Yönetimi), Stratejik Yönetimi Destekleyen Yönetim Yaklafl›mlar› ve Araçlar› (Toplam Kalite Yönetimi, Süreç Yönetimi, Kurumsal Etkililik De¤erlendirmesi, Stratejik ‹nsan Kaynaklar› Yönetimi) konular›nda dan›flmanl›k ve e¤itim hizmetleri verilmektedir.

Ayr›ca Kariyer Merkezimiz; Seçme Yerlefltirme, Yetkinlik Bazl› De¤erlendirme vb. konularda stratejik

31

E⁄‹T‹M 4054 Say›l› Kanun” ve ilgili Rekabet Kurumu Tebli¤leri ile “Fikri Mülkiyet Haklar›”konusundaki yasarla uygun olarak gözden geçirilmeli ve yönetilmelidir. ÖNCE KAL‹TE-Bundan sonraki hedefleriniz nelerdir?

Yönetim dan›flmanl›¤› hizmeti verdi¤imiz, baflar›y› yakalam›fl ve sürdürülebilir k›lm›fl kurulufl say›s›n› art›rmak ve bu iyi örneklerin uygun platformlarda paylafl›lmas› ile ö¤renmenin gerçeklefltirilmesine ortam yarat›larak yay›l›m› sa¤lamakt›r. yönetimi destekleyici bütünsel dan›flmanl›k hizmetleri vermektedir. ÖNCE KAL‹TE-Bu e¤itimlerin lisansl› olarak sunulmas›n›n öneminden bahseder misiniz?

Bu e¤itimlerin lisansl› verilmesi, öncelikle EFQM Mükemmelik Modeli’nin ö¤reniminin EFQM ve KalDer’in belirledi¤i ve gelifltirdi¤i standartlara ve iyilefltirmelere uygun olarak nitelikli bir biçimde sa¤lanmas›n›, garanti alt›na alaca¤› için önemlidir.

Ancak bu durum lisans sürecinin ayr›nt›l› bir biçimde KalDer taraf›ndan aç›kça tan›mlanm›fl olmas›na ve lisans süreci yönetiminin lisans alanlar›n haklar›n› ve haks›z rekabet karfl›s›ndaki konumlar›n› koruyabilecek altyap›ya sahip olma niteli¤i ile do¤ru orant›l›d›r. Bu sa¤lanamad›¤› takdirde lisans sürecinden beklenen fayda ve katk›n›n gerçekleflmesi güç olacakt›r. ÖNCE KAL‹TE-Sizce “E¤itim Lisans›” alman›n Mükemmellik Modeli’ni yayg›nlaflt›rmaya ve Ulusal Kalite Hareketi’ne katk›lar› neler olabilir?

Mükemmellik anlay›fl›n›n ülke-

32

mizde yayg›nlaflt›r›lmas› için en önemli gerekçe, Model E¤itimi yetkinli¤inin KalDer’in kendi e¤itici havuzu d›fl›na da lisans yolu ile ç›karabilmesidir.

E¤itim lisans› alan kifli ve kurulufllar›n kapsam›, bugün oldu¤u gibi, sadece KalDer ad›na da Model UKH E¤itimi veren kiflilerle k›s›tl› kald›¤› takdirde, Model e¤itimi lisans sürecinin yayg›nlaflt›rmaya katk›s› s›n›rl› olacakt›r.

Lisans›n yukar›da tan›mlanan çerçeve (KalDer ad›na da ayn› e¤itimi verenler) d›fl›na ç›kart›lmas› ve lisans vermede ülke çap›nda co¤rafi yay›l›m› birinci öncelikli hedef olmal›d›r.

Ayr›ca yukar›da da iflaret edildi¤i gibi lisans süreci ve koflullar› “Rekabetin Korunmas› Hakk›ndaki

ÖNCE KAL‹TE-Önce Kalite okurlar›na vermek istedi¤iniz bir mesaj var m›?

EFQM Mükemmellik Modeli e¤itimlerini almaya karar verenler bu e¤itimi KalDer’den ya da Model E¤itimi lisans›na sahip kurulufllardan almaya özen göstermektedirler.

KalDer d›fl›ndan teklif ve öneri almalar› halinde bu teklif ya da öneri sahiplerinden geçerli Model E¤itimi ticari lisans belgesini istemelidirler. Lisans belgeleri bir y›l süreli olup, her y›l yenilenmektedir.

Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k olarak “Önce Kalite” okurlar›na ve kurulufllar›na, gereksinim duyduklar›nda, mükemmellik yolculu¤unun hangi aflamas›nda olurlarsa olsunlar bilgi ve deneyimlerimizi her zaman onlarla paylaflmaya haz›r, daha iyiyi baflarmalar› için iflbirli¤ine aç›k oldu¤umuzu iletmek isteriz.

Web: www.iyiyonetisim.com E-mail: yonetisim@iyiyonetisim.com * CMC (Certified Management Consultant), ICMCI (International Councel of Management Consultants Institute taraf›ndan akredite yönetim dan›flman›.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

KALDEM KAL‹TE DANIfiMANLIK VE ÖZEL E⁄‹T‹M MERKEZ‹

EFQM e¤itimlerinde KalDer flemsiyesi flart baz› belgelendirme kurulufllar› ad›na tetkikler yapmaktad›r. Öte yandan, KalDer’in gerçeklefltirdi¤i Türkiye Kalite Ödülü, d›fl de¤erlendirme hizmeti gibi etkinlikler de Kaldem’in çal›flma alan› içindedir.

Fatin Yücel KALDEM Genel Müdürü

ÖNCE KAL‹TE-Kuruluflunuz KalDer’den EFQM Mükemmellik Modeli E¤itim Lisans› ald›. Lisans almaktaki beklentilerinizi ö¤renebilir miyiz?

EFQM Mükemmellik Modeli’nin kurulufllar›n gelece¤e yat›r›m yapmalar›n› özendiren ve gelecek y›llarda önemli baflar›lar elde etmesini sa¤layan bir model oldu¤unu düflünüyorum. Kaldem’in de bu alanda y›llar boyunca kazand›¤› ciddi bir deneyim var. Biz de bu deneyimimizi kurulufllarla paylaflarak onlar›n gelecek y›llardaki baflar›lar›na katk› sa¤lamak istiyoruz.

ÖNCE KAL‹TE-Bu e¤itimlerin lisansl› olarak sunulmas›n›n öneminden bahseder misiniz?

Genel olarak tüm EFQM e¤itimlerinin KalDer flemsiyesi alt›nda gerçekleflmesinin gerekli ve yararl› oldu¤una inan›yoruz. Bu da ancak KalDer’in verece¤i lisans ile sa¤lanabilir. Oysa lisans almadan bu ifli yapan kurulufllar›n oldu¤unu da biliyoruz. Bu nedenle, oldukça yüksek sorumluluk gerektiren bu görevin yerine getirilmesi için KalDer’in gerekli altyap›y› oluflturma-

s› gerekmektedir. Lisans alan kurulufllar›n haklar›n›n, bu çal›flmay› lisans almadan yapmaya çal›flan kurulufllara karfl› korunmas› büyük önem tafl›maktad›r. Di¤er bir deyiflle, KalDer’in bu konuda yasal zemini haz›rlamas› gerekmektedir. ÖNCE KAL‹TE-Sizce “E¤itim Lisans›” alman›n Mükemmellik Modeli’ni yayg›nlaflt›rmaya ve Ulusal Kalite Hareketi’ne katk›lar› neler olabilir?

Lisansl› kurulufllar bir anlamda KalDer’in denetimi alt›nda olacaklar. Bu nedenle KalDer’in belirledi¤i programlar uygulanacak ve böylece tüm lisansl› kurulufllar belirli bir düzene göre e¤itim verecekler.

Bu da bu e¤itimi alan kurulufllar›n gerek Ulusal Kalite Hareketi çerçe-

ÖNCE KAL‹TE-Genel olarak kurumunuzun etkinlikleri hakk›nda bilgi verebilir misiniz?

Kaldem; özellikle kalite kavramlar› üzerine odaklanm›fl bir kurulufltur. 1995 y›l›nda kurulmufl olan Kaldem’in temel etkinlik alanlar› e¤itim, dan›flmanl›k ve tetkik hizmetidir. Kaldem, kendi ad›na verdi¤i e¤itim programlar›n›n yan› s›ra çeflitli kurulufllar ad›na da e¤itim ve dan›flmanl›k hizmeti vermekte ve

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

33

E⁄‹T‹M vesinde, gerekse kurulufllar›n gelecekteki baflar›lar›n›n sa¤lanmas› anlam›nda KalDer’in amaçlar›na ulaflmas›na yard›mc› olacakt›r. Dahas›; bu kurulufllar›n Türkiye Kalite Ödülü’ne veya bölgesel kalite ödülü çal›flmalar›ndan birine baflvurmalar› durumunda benzer süreçlerden geçmifl olmas› sa¤lanacakt›r. ÖNCE KAL‹TE-Bundan sonraki hedefleriniz nelerdir?

Lisans sahibi olarak bundan sonraki hedeflerimiz aras›nda EFQM Mükemmellik Modeli’ni daha fazla kuruluflun uygulamas›na katk› vermek olacakt›r. Böylece KalDer’in de hedeflerine ulaflmas›na yard›mc› olabilece¤imizi düflünüyoruz. Öte yandan Kaldem olarak Ege Bölgesi içinde daha etkili çal›flmay› ve böl-

gemizde daha çok kuruluflun bu modeli uygulamas›na katk› vermeyi hedeflemekteyiz. Bu, ayr›ca ülkemizde Ulusal Kalite Hareketi’nin geliflmesine de katk› sa¤layabilecektir. ÖNCE KAL‹TE-Önce Kalite okurlar›na vermek istedi¤iniz bir mesaj var m›? Önce Kalite okurlar›n›n, öncelikle EFQM Mükemmellik Modeli’ni ö¤renmelerini ve kendi kurulufllar›nda uygulamaya bafllamalar›n› öneriyorum. Ayr›ca, bu modelin

yaln›zca kurulufllarda uygulanan bir model olmad›¤›n› ve özel yaflamda da uygulanabilecek bir kavram oldu¤unu an›msatmak istiyorum.

Gerçi modelin içeri¤ine bakarsan›z pek çok konunun kurulufllara yönelik oldu¤unu görürsünüz, ancak, temel kavramlar aras›nda yer alan kurumsal sosyal sorumluluk kavram›n›n herkesi günlük yaflamda bile ilgilendirdi¤ini duyumsars›n›z. ‹yileflmenin ve de¤iflimin önce bireyden bafllamas› gerekti¤ini düflünüyorum.

SEÇK‹N DANIfiMANLIK E⁄‹T‹M VE T‹CARET LTD.fiT‹

Seçkin hedefli seçkin e¤itim Celal Seçkin Seçkin Dan›flmanl›k E¤itim ve Ticaret Ltd. fiti.

Kurucu Ortak ve Genel Müdürü

ÖNCE KAL‹TE-Kuruluflunuz KalDer’den EFQM Mükemmellik Modeli E¤itim Lisans› ald›. Lisans almaktaki beklentilerinizi ö¤renebilir miyiz?

Kurulufl aflamas›ndan itibaren faaliyetlerimiz TKY ve EFQM Mükemmellik Modeli çevresindeki ko-

34

nular ve uygulamalard›r. E¤itimler bu faaliyetlerin önemli bir boyutunu oluflturmaktad›r. Profesyonel ve etik anlay›fl›m›z do¤rultusunda bu alanda e¤itim verme ve dan›flmanl›k yapman›n temel koflullar›ndan biri telif haklar›na sayg›l› olmakt›r.

Bu do¤rultuda EFQM Modeli’ne iliflkin e¤itimleri gerek EFQM, gerekse KalDer lisans› ile vermek en do¤ru yoldur. ÖNCE KAL‹TE-Genel olarak kurumunuzun etkinlikleri hakk›nda bilgi verebilir misiniz?

Herfleyden önce Toplam Kalite

Yönetimi’nin insanl›¤›n gelece¤ine olumlu katk›lar› olacak bir sürekli iyilefltirme anlay›fl› oldu¤una inanmaktay›z. Özellikle son 15-20 y›l içinde ülkemizde ve dünyada bu konuda birçok iyi örnek ortaya ç›km›flt›r.

Seçkin Dan›flmanl›k, kalite ve yönetim konular›nda dan›flmanl›k ve e¤itim faaliyetlerinde bulunmak üzere kurulmufltur. Bu faaliyetler, kamu ve özel sektör kurulufllar›na kurumsal altyap›lar›n› gelifltirmeleri ve modern yönetim araçlar›n› kullanmalar› do¤rultusunda dan›flmanl›k hizmeti sunulmas› ve bu ku-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

rumlar›n çal›flanlar›na e¤itim verilmesini kapsar. Faaliyet alanlar›m›z ISO 9000, Toplam Kalite Yönetimi, EFQM Modeli uygulamalar›, kurumsal özde¤erlendirme, Ulusal ve Avrupa Kalite Ödüllerine haz›rl›k, Liderlik, De¤iflim Yönetimi, Stratejik Yönetim, Süreç Yönetimi gibi konular› kapsamaktad›r.

Seçkin Dan›flmanl›k, KalDer ve EFQM üyesidir ve her iki kuruluflun e¤itim lisans›na sahiptir. Kuruluflumuz ayr›ca EFQM’in “Premier Consultants” listesinde yer almaktad›r. ÖNCE KAL‹TE-Bu e¤itimlerin lisansl› olarak sunulmas›n›n öneminden bahseder misiniz? ‹lk sorunuza verdi¤im yan›tta da belirtti¤im gibi lisans almak her fleyden önce etik olarak gereklidir.

Bu yaklafl›ma ek olarak lisans mekanizmas› hem KalDer’in e¤itim yükünü dan›flmanl›k ve e¤itim kurulufllar› taraf›ndan da paylafl›larak azalt›lmas›n›, hem de e¤itim alan kurulufllara ayn› mesajlar›n bir tutarl›l›k ve uyum içinde verilmesini sa¤lar. Böylece do¤ru kavramlar do¤ru bir biçimde yerleflir ve yayg›nlafl›r. Tüm uygulama alanlar›nda benzer bir anlay›fl oluflur, benzer terim ve kavramlar konuflulur. ÖNCE KAL‹TE-Sizce e¤itim lisans› alman›n Mükemmellik Modeli’ni yayg›nlaflt›rmaya ve Ulusal Kalite Hareketi’ne katk›lar› neler olabilir?

EFQM Mükemmellik Modeli, KalDer taraf›ndan yürütülen Ulusal Kalite Hareketi’nin teknik içeri¤indeki temel unsurdur. EFQM Mükemmellik Modeli e¤itimleri ise Ulusal Kalite Hareketi’nin özündeki anlay›fl›n sistemli bir biçimde ülke çap›nda tüm kurumlara yayg›nlaflt›r›lmas›nda önemli bir rol oy-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

nar. Nitekim Ulusal Kalite Hareketi’nin bafllad›¤› y›llardan bu yana al›nan mesafe, e¤itimlerin ve EFQM Mükemmellik Modeli’nin rolünü aç›kça ortaya koymaktad›r. Örne¤in; de¤erlendirmelerin EFQM Mükemmellik Modeli esas al›narak yap›ld›¤› Kalite Ödülü süreçlerinde baflar›l› olmufl kurulufllar›n önemli bir k›sm› Ulusal Kalite Hareketi’ne kat›lm›fl kurulufllard›r.

Lisans mekanizmas› da bu e¤itimlerin yetkinlik ve yeterlili¤i KalDer taraf›ndan kabul edilmifl kurulufllar taraf›ndan verilmesini güvence alt›na al›r. Böylece Ulusal Kalite Hareketi’nin yayg›nlaflmas› s›ras›nda Toplam Kalite Yönetimi anlay›fl›n› uygulayan kurulufllara do¤ru ve tutarl› mesajlar verilmifl olur. ÖNCE KAL‹TE-Bundan sonraki hedefleriniz nelerdir?

Bundan sonraki hedefimiz misyon ve vizyonumuz do¤rultusunda, ilke ve de¤erlerimizle tutarl› bir biçimde ilerlemektir. Daha çok kurulufla, daha çok yöneticiye ulaflarak ülkemizde ve dünyam›zda insanl›k için daha iyi bir yaflam›n gerçeklefltirilmesine katk›da bulunmakt›r. Önceki sorularda bahsetti¤im deneyimimizi profesyonel olarak daha pek çok kuruluflla paylaflarak onlar›n geliflimine katk›da bulunmak, yaflam›n iyilefltirilmesine, in-

sanl›¤›n gelece¤ine olumlu katk›larda bulunmaya devam etmektir.

Bu do¤rultuda ürün ve hizmetlerimizde uzmanl›k alan›m›z›n d›fl›na çok ç›kmadan çeflitlili¤i art›rmakt›r.

Geçti¤imiz y›llarda yapt›¤›m›z gibi yurtd›fl›ndaki müflterilerimize yönelik faaliyetlerimizi de art›rmaya devam etmektir. ÖNCE KAL‹TE-Önce Kalite okurlar›na vermek istedi¤iniz bir mesaj var m›?

Dan›flmanl›k dönemine ek olarak 3 y›l KalDer’de Ulusal Kalite Ödülü Sekreteri, 4 y›l EFQM’de Avrupa Kalite Ödülü Yöneticisi olarak çal›flt›¤›m dönemlerde pek çok uygulama örne¤i gördüm. Gerek e¤itimler, gerekse konuflmac›, oturum yöneticisi veya kat›l›mc› olarak kat›ld›¤›m pekçok kongre, konferans ve di¤er kalite etkinli¤inde Toplam Kalite anlay›fl›n›n kurumlar›n performans›nda ve kurum kültürünün gelifliminde temel unsurlardan biri oldu¤una iliflkin çok say›da örnek gördüm. Ancak tüm uygulamalarda amaç belge veya ödül almaktan çok bu anlay›fl› inanarak uygulamak, onu bir yaflam biçimi, kurum kültürünün bir parças› olarak görmektir. “Önce Kalite” okurlar›na vermek istedi¤im mesaj bu do¤rultudad›r. K›saca, inand›klar› ilke ve

35

E⁄‹T‹M de¤erler, kavram ve anlay›fllar do¤rultusunda tutarl› mesajlar vermeleri, yönetim ve ifl yap›fl tarzlar›yla günlük ifllerini bu anlay›flla bütünlük içinde yürütmeleridir. EFQM Modeli, TKY, ISO 9000 veya herhangi bir sistem ya da yönetim anlay›fll› günlük ifllerimizi, yaflam›m›z› iyilefltirmek için vard›r.

Bu konular› ayr›, günlük ifllerimizi ayr› düflünemeyiz. Bunlar bir arada ve bütünlük içinde düflünülmedikçe bireylerin ve yaflam›n iyilefltirilmesine katk›lar› geçici, yapay veya anlams›z olacakt›r. Ayr›ca EFQM Mükemmellik Modeli’ni uygulamak aç›s›ndan üretim ve hizmet sektörlerinde herhangi bir temel ayr›m yoktur.

Bir baflka konu ise EFQM Mü-

kemmellik Modeli’nin bir reçete veya bir standart olmad›¤›d›r. Az önce sayd›¤›m yaklafl›m ve yöntemlerin ço¤u bu aç›dan EFQM Modeli’nden farkl›d›r. EFQM Modeli temel anlay›fl, bak›fl aç›s› ve ilkeleri verir. ‹stenen sonuçlara ulaflmak için binlerce yol ve yöntem olabilir.

Model bu yaklafl›mla ele al›nmal›d›r. Böyle bak›ld›¤›nda EFQM Modeli ad› geçen veya geçmeyen, bugün kullan›lan veya kullan›lmayan birçok yaklafl›m ve yöntemle bütünlefltirilebilir ve birlikte kullan›labilir. Baflar›n›n temel unsurlar›ndan biri de yönetimin inanç ve ba¤l›l›¤› sa¤land›ktan sonra çal›flanlar›n kat›l›m›yla birlikte, sözkonusu kurumda EFQM Modeli’nin sekiz

temel kavram›n› samimi bir biçimde yaflama geçirmektir.

EFQM Modeli’nin yaflama geçirilmesine iliflkin dikkat edilmesi gereken bir iki ayr›nt›y› eklemeden geçemeyece¤im. Bunlardan biri EFQM Mükemmellik Modeli’nin bir kalite modeli de¤il, bir yönetim modeli oldu¤udur.

Bunun için yönetimin, inançl› ve kararl› bir biçimde uygulaman›n içinde yer almas› gereklidir. Di¤er konu ise EFQM Modeli uygulamalar›n›n bir ödül baflvurusu için de¤il, kurumun yönetim anlay›fl›n› temsil etti¤i için yap›lmas›d›r. Bu durumlar s›kça düflülen tuzaklardand›r ve TKY kültürünün kurumda yerleflememesinin temel nedenlerindendir.

ORSA E⁄‹T‹M VE DANIfiMANLIK

Her iflin önceli¤i iyi yönetim A.Berker Telek Orsa E¤itim ve Dan›flmanl›k Genel Müdürü

ÖNCE KAL‹TE-Kuruluflunuz KalDer’den EFQM Mükemmellik Modeli E¤itim Lisans› ald›. Lisans almaktaki beklentilerinizi ö¤renebilir miyiz?

Lisans almaktaki bafll›ca beklentimiz, mükemmellik modeli kullan›m›n›n yayg›nlaflmas› ve modelin kurulufllar taraf›ndan bir yönetim arac› olarak kullan›lmas›n›n sa¤lanmas›d›r. Çünkü Mükemmellik Modeli’nin kurulufllar›n yönetim anla-

36

y›fllar›n› iyilefltirmeleri için çok etkili bir araç oldu¤una inan›yoruz.

Model, dünyada kabul görmüfl pek çok kurulufl taraf›ndan kullan›l›yor.

Kullanan kurulufllar çok baflar›l› ifl sonuçlar› sergiliyor ve tüm paydafllar›n›n memnuniyetini dengeli bir flekilde sa¤layabiliyor. Kurufllar için bu modeli kullanman›n en büyük faydas›, hiç bir nokta aç›kta kalmayacak flekilde kendi kendilerini de¤erlendirebilmeleri ve yap›lmas› gerkenkeri tespit edebilmeleri. ORSA olarak biz de kurulufllara bu konuda destek sa¤l›yor uz, onlar›n yönetim anlay›fllar›n› iyilefltirmesinde, mükemmel kurulufl olma

yönünde ilerlemelerinde çözüm ortakl›¤› yap›yoruz. Kurulufllar›n bu modeli uygulamas›na ve bu yönde objektif olarak tespit edilen iyilefltirmeleri birlikte yapmaya, dolay›s›yla da uzun ömürlü sa¤l›kl› kurulufllar yaratmaya önem veriyoruz.

Siz de takdir edersiniz ki, ülkemizdeki kurulufllar›n ço¤u genç, henüz kurumsallaflma süreçlerini tamamlamad›lar. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda da, Mükemmellik Modeli kurumsallaflmay› sa¤lamada ve sa¤lam bir altyap› kurmada çok etkin bir araç.

Dolay›s›yla biz de yard›mc› oldu¤umuz kurulufllar›n yönetim anlay›fllar›n›, sürdürülebilir iyi yöneti-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

mi yerlefltirecek flekilde gelifltiriyoruz ve bu yolda da EFQM Mükemmellik Modeli’nden faydalan›yoruz. Tabii bütün bu çal›flmalar›n ilk ad›m› do¤ru ve etkin bir e¤itimle kurumu bilinçlendirmek. Lisans› da bu amaçla ald›k. ÖNCE KAL‹TE- Genel olarak kurumunuzun etkinlikleri hakk›nda bilgi verebilir misiniz?

Kuruluflumuz temel olarak iki alanda faaliyet göstermektedir; e¤itim ve dan›flmanl›k. Asl›nda bu iki alan birbirleriyle direkt ba¤lant›l› ve birbirlerini destekliyor.

E¤itimle kurulufllar›n bilgi ve bak›fl aç›lar›n› gelifltirmeye gayret ediyoruz. E¤itimler içinde çok önem verdi¤imiz bafll›klardan bir tanesi “Etkili Karar Alma”. Biliyorsunuz ifl yaflam› kararlar üzerine yürüyor. Baflar›n›z ne kadar do¤ru kararlar ald›¤›n›zla do¤ru orant›l›.

Yurtd›fl›nda bu konuda çok kafa yorulmufl olmas›na karfl›n, Türkiye için yeni bir konu diyebiliriz. Bu nedenle ORSA olarak kurulufllara kararlar›n› al›rken izlemeleri gereken yolu çizen bir e¤itim program› haz›rlad›k. Buna ek olarak, lisans›n› ald›¤›m›z Mükemmellik Modeli, kurumsallaflma yönünde önemli unsurlar olan stratejik yönetim, süreç yönetimi ve di¤er kalite yönetim araçlar› konular›nda da e¤itim veriyoruz.

Di¤er etkinli¤imiz dan›flmanl›k.

Bir önceki sorunuzda da belirtti¤imiz gibi kurumlar›n sürdürülebilir iyi yönetimi baflarmalar› için dört ana bafll›kta dan›flmanl›k hizmeti veriyoruz; kurumsallaflma, stratejik yönetim, süreç yönetimi ve kalite yönetim araçlar›. Kurumsallaflma ile profesyonel yönetilen yani kiflilerin baflar›lar›na ve bilgilerine ba¤›ml› olmayan kurulufllar yarat›lmas› yönünde destek oluyoruz.

Stratejik yönetimle kurulufllar›n ile-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

ride olmak istedikleri yerlere ulaflmalar› için yap›lmas› gerekenleri tan›ml›yoruz. Süreç yönetimi ile kurumlar›n bölümlerden çok ifl ak›fllar›n› yönetmesi, bölümler aras› bariyerleri y›karak ekip çal›flmas› ile günlük faaliyetlerin do¤ru ve optimum kaynakla gerçeklefltirilmesi yönünde sistemler kurulmas›na destek oluyoruz. Son olarak gerekli alanlarda uygun kalite yönetim araçlar›n› kullan›lmas›n› sa¤layarak kurulan sistemlerin etkin olarak ifllemesini sa¤lamaya çal›fl›yoruz. Biz kendimizi biraz flirket doktoru gibi görüyoruz. Önce kurumu ve neye ihtiyac› oldu¤unu iyice analiz ediyoruz yani muayene ve teflhis safhas›, sonra ihtiyaca göre ilgili araçlar› uygulamaya bafll›yoruz ki, bu da tedavi safhas›n› oluflturuyor.

ÖNCE KAL‹TE-Bu e¤itimlerin lisansl› olarak sunulmas›n›n öneminden bahseder misiniz?

E¤itimlerin lisansla sunulmas›n›n önemini üç ana bafll›kta toplayabiliriz.

Birincisi, lisans uygulamas› e¤itimi alacak kifliler için önemli bir güven unsuru. Bu tarz e¤itimlerin verilmesi önemli bir uzmanl›¤›, yani bilgi birikimi ve deneyimi gerektiriyor. Lisans, ayn› zamanda bu uzmanl›¤› ifade ediyor. Bu nedenle kullan›c›lar da e¤itimleri lisans sahibi kurulufllardan güvenle talep edebiliyorlar. ‹kinci önemli husus, bir lisans uygulamas› olmas›, bu konunun herkes taraf›ndan verilebilen, gelifli güzel bir e¤itim olmad›¤›n›, bu e¤itimlerin yine güvenilir bir kurum taraf›ndan gelifltirildi¤ini gösteri-

37

E⁄‹T‹M yor. Son olarak da lisans etik aç›dan önemli. Bilgi birikimi ve deneyim sonucu bir yerde yarat›lm›fl önemli bir ürün var. Bunun korunmas› ve ehil eller taraf›ndan ihtiyaç sahiplerine etkin bir flekilde ulaflt›r›lmas› bilginin tüketiminde ve kullan›m›nda etik aç›dan çok önemli bir unsur. ÖNCE KAL‹TE-Sizce “E¤itim Lisans›” alman›n Mükemmellik Modeli’ni yayg›nlaflt›rmaya ve Ulusal Kalite Hareketi’ne katk›lar› neler olabilir?

KalDer, Türkiye’de çok önemli bir misyonu gerçeklefltiriyor; ülkemizdeki tüm kurulufllarda yönetim kalitesinin art›r›lmas› ile her bir vatandafl için yaflam kalitesinin iyilefltirilmesi. KalDer bir sivil toplum kuruluflu, yani KalDer biziz, sizsiniz, herkes. Biz de bu yolda kurulufllara çözüm ortakl›¤› yap›yoruz.

Bu lisansl› e¤itimlerle Mükemmellik Modeli’ni uygulatmaya çal›fl›yoruz, böylece KalDer’in misyonuna destek vermifl oluyoruz. Etki

alan›n› art›r›p ülkede yay›lmas›nda bir taraftan da biz çaba gösteriyor uz. Nihai olarak yaflam kalitesinin artmas› bu ülkede yaflayan herkesin arzu etti¤i bir sonuç. ÖNCE KAL‹TE-Bundan sonraki hedefleriniz? Çözüm ortakl›¤›m›zdan faydalanan kurulufl say›s›n› art›rmak ve farkl› sektörlere hizmet etmeyi hedefliyoruz. Özellikle kamu kurumlar›nda bu yönetim anlay›fl›n›n uygulanmas›n› çok önemsiyoruz, çünkü onlar›n iyi yönetilmesi demek,

ülkemizin di¤erlerinin önüne geçmesi demek.

Hizmet etti¤imiz kurulufllar›n da mutlaka belli bir aflamaya gelmelerini, yani bize ihtiyaç duymayan temelleri sa¤lam oturtulmufl yönetime sahip kurulufllar olmas›n› hedefliyoruz. Bizim için en büyük tatmin ve kazanç, iflin iyi yap›lmas› ve bundan duyulan gurur, inan›n bu her türlü kazançtan daha fazla keyif veriyor. Kendimize bu bak›fl aç›s›yla flirket doktorlu¤u benzetmesini yap›yoruz, sa¤l›kl› kurulufllar bizim nihai hedefimiz. ÖNCE KAL‹TE-Okurlar›na vermek istedi¤iniz bir mesaj var m›?

Maalesef bafllamak için hep yar›n› bekliyoruz, “flu dönemi bir atlatal›m sonra altyap›ya bakar›z” diyoruz. Oysa iyi yönetim yar›n› beklemeyecek kadar önemli bir konu. Çünkü baflar› için temel iflimiz bu, iyi yönetmek. O zaman, temel ifli yar›na b›rakmamak laz›m.

TVK DANIfiMANLIK

Vakal› EFQM Mükemmellik Modeli e¤itimleri verebiliyorum Tu¤rul Çelebi Dan›flman

38

ÖNCE KAL‹TE-Kuruluflunuz KalDer’den EFQM Mükemmellik Modeli E¤itim Lisans› ald›. Lisans almaktaki beklentilerinizi ö¤renebilir miyiz?

EFQM Mükemmellik Modeli e¤itimlerini, EFQM’ in gelifltirdi¤i dokümanlarla verebilmek için li-

sans almak gerekiyor. Ben de bu ihtiyaç nedeniyle e¤itim lisans› için baflvurdum ve KalDer taraf›ndan baflvurum kabul edildi. Böylece dokümanlar› KalDer’den temin etmek suretiyle kendi ad›ma özellikle vakal› EFQM Mükemmellik Modeli e¤itimleri verebiliyorum. Bir kuru-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

luflun KalDer’den alabilece¤i e¤itimin ayn›s›n› lisansl› kurulufl olarak sunma imkan›na sahip olmak önemli bir avantaj. ÖNCE KAL‹TE-Genel olarak kurumunuzun etkinlikleri hakk›nda bilgi verebilir misiniz?

Ben, 2002 y›l›nda bafllatt›¤›m etkinliklerimi, bugün TVK Dan›flmanl›k ad› alt›nda a¤›rl›kl› olarak afla¤›daki üç alanda verdi¤im dan›flmanl›k, e¤itim ve çal›fltay hizmetleri ile sürdürüyorum.

1. EFQM Mükemmellik Modeline göre kurulufl d›fl de¤erlendirmesi ve özde¤erlendirme rehberli¤i, 2. Yerel, Ulusal, Avrupa Kalite Ödülüne haz›rl›k, 3. EFQM Mükemmellik Modeli’ne uyumlu Kurumsal Geliflim projeleri. Stratejik planlama, süreç yönetimi, süreç iyilefltirme projelerinin yan› s›ra çal›flanlar›n bireysel önerilerle ve ekipler halinde sürekli iyilefltirme çal›flmalar›na kat›l›m› ile ilgili çal›flmalar bu çerçevede yürütülen konu bafll›klar›d›r.

Ayr›ca yine EFQM Mükemmellik Modelinin beklentilerini karfl›layabilmek amac›yla liderlik, motivasyon, iletiflim ve iflbirli¤i gibi insan odakl›, sosyal konularda çeflitli iflbirlikleri ile birlikte kurulufllara hizmet veriyorum. ÖNCE KAL‹TE-Bu e¤itimlerin lisansl› olarak sunulmas›n›n öneminden bahseder misiniz?

EFQM taraf›ndan haz›rlanan ve KalDer taraf›ndan Türkçe’ye çevrilen orijinal vakalar›n kullan›lmas›, lisansl› e¤itimin güçlü yönü. Özellikle vakal› verilen e¤itimlerde, lisans süreci, e¤itimin verilifl biçiminde bir standartlaflma sa¤l›yor.

Hemen tüm sektörlere hitap edecek flekilde haz›rlanm›fl olan vakalar, ödül baflvuru dokümanlar›n›n benzeri. Çeflitli kereler denenmifl, tec-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

leri sürdürmeye devam edece¤im.

Bu çal›flmalar› yürütürken EFQM Mükemmellik Modelini destekleyen alanlarda faaliyet gösteren kifli ve kurulufllarla daha yak›n iflbirli¤i içinde olmay› planl›yorum.

rübeli uzman kifliler taraf›ndan haz›rlanan bu vakalar›n kullan›ld›¤› e¤itimlere kat›lanlar, mükemmellik modelini ve modelin de¤erlendirme yaklafl›m› olan RADAR’› aç›k bir flekilde anlayabildiklerini ifade etmektedir. ÖNCE KAL‹TE-Sizce “E¤itim Lisans›” alman›n Mükemmellik Modeli’ni yayg›nlaflt›rmaya ve Ulusal Kalite Hareketi’ne katk›lar› neler olabilir?

Lisans, bu belgeye sahip kiflilerin, EFQM Mükemmellik Modelini sa¤l›kl› biçimde aktarabilecek deneyime sahip oldu¤unu simgeliyor.

Bu aç›dan bak›l›nca lisansl› kurulufllar, örne¤in benim kuruluflum olan TVK Dan›flmanl›k, EFQM Mükemmellik Modelini bir özde¤erlendirme arac› olarak kullanmak ve bu amaçla modeli ö¤renmek isteyen Ulusal Kalite Hareketine aday kurulufllar›n adresidir. ÖNCE KAL‹TE-Bundan sonraki hedefleriniz nelerdir?

Geçmiflte oldu¤u gibi bundan sonra da mükemmellik yolculu¤una ç›kan kurulufllar›m›z›n güvenilir bir rehberi olarak oda¤›nda EFQM Mükemmellik Modeli ve Kurumsal Geliflim yaklafl›mlar› olan hizmet-

ÖNCE KAL‹TE-Önce Kalite okurlar›na vermek istedi¤iniz bir mesaj var m›?

EFQM Mükemmellik Modeli baflar›y› hedefleyen bir iflletmenin iyi yönetilmesi için gereken tüm önemli kriterleri içeren bir rehberdir. Özünde Toplam Kalitenin temel kavramlar›n› bar›nd›rmaktad›r.

TKY’nin içindeki kalite unsuru, ifl, ürün, hizmet, yönetici, çal›flan, iliflki, amaç, sistem kalitesini de içeren genifl bir kavramd›r ve kurumlar›n de¤er yaratmas› için sürekli olarak iyilefltirilmelidir.

Deming’in PDCA (Planla, uygula, kontrol et, eyleme geç) döngüsü Toplam Kalitenin kalbidir. Bu evrensel kurallar sa¤l›kl› ifl yaflam›n›n kritik unsurlar› olarak geçerlili¤ini halen sürdürmektedir.

Bugün sa¤l›kl› yaflam›n yeni reçetelerinin neler olaca¤› konusunda da kurulufllar›n yo¤un bir ilgisi vard›r ve bu da çok do¤ald›r.

Hedef sa¤l›kl› yaflamak oldu¤u sürece hergün yeni ilaçlar üretilecek, denenecek ve yararl› oldu¤u düflünülenler yayg›n bir kullan›m alan› bulacakt›r. Öte yandan TKY’yi mevcut ifllerde iyilefltirme olarak konumland›ran, yeni ifl modelleri ve yeni tasar›mlar için baflka bir kültür ve felsefe olmas› gerekti¤ini savunanlar var ki ben bu görüfle de sayg› duyuyorum. EFQM Mükemmellik Modeli tüm bu farkl› alg›lamalara yan›t veren flemsiye bir yap› sundu¤u için giderek daha da yayg›nlaflacakt›r diye düflünüyorum. www.tugrulcelebi.com

39

MÜZ‹K

MÜZ‹KTE KAL‹TE

Evin ‹lyaso¤lu Müzik Yazar› Bo¤aziçi Üniversitesi Ö¤retim Üyesi

40

Aristo’ya göre nitelikli müzik dinleyerek yetifltirilen bir çocuk ilerde nitelikli bir kiflilik sahibi olur. Ve yine Aristo’ya göre, insan bedeninin sa¤l›¤› için jimnastik gerekliyse, ruhunun sa¤l›¤› için de müzik gereklidir. “Bats›n bu dünya”n›n karamsar sözleri ve kendini yineleyen arabesk tavr›yla büyütülmüfl bir çocuktan nas›l mutlu ve sa¤l›kl› bir kiflilik gelifltirmesini beklersiniz?

Besteci, yorumcu ve dinleyici üçgenini ele al›rsak müzikte “kalite”ye ulaflmak için her konuda oldu¤u gibi önce temel e¤itim gereklidir. Nitelikli müzi¤i besteleyen, yar›nlara kalacak bir ürün vermektedir. Yap›t› kurallar›na uyarak, nitelikli yorumlayan, onu gün yüzüne ç›kartmakta, ölmezli¤e kavuflturmaktad›r. Nitelikli dinleyici ise kendini e¤itmifl, dinledi¤i müzi¤i yarat›c› bir kulakla alg›layan ve bu yüce sanat dal›ndan zevk almay› ö¤renmifl kiflidir. Dinleyici olarak, ayn› toplumun içinden yetiflmifl olsalar bile “Arabesk” dinleyerek büyütülmüfl bir çocukla kaliteli müzikle beslenmifl bir çocuk aras›nda da¤lar kadar kiflilik fark› olacakt›r. Çünkü müzik bir kültür bütününün göstergesidir. Arabesk dinleyenin kurdu¤u sofra, döfledi¤i ev, bulufltu¤u dostlar, okudu¤u kitaplar, konufltu¤u konular da ayn› düzeyin yans›mas›d›r. Ça¤lar boyu her toplumda klasik müzikle hafif müzik yanyana yürümüfltür.

Klasik müzik, her zaman güncelli¤ini korumufl; hafif müzik sabun köpü¤ü gibi modas› geçince sönüvermifltir.

Güncel müzikler, biz seçmesek de yaflam›m›z› kuflat›rlar: Al›flverifl merkezinde, bindi¤iniz takside, radyo ve televizyonlar›n bütün kanallar›nda bizi tutsak edebilirler. Hatta bir gün kendinizi ayn› ezgiyi m›r›ldan›rken bile bulabilirsiniz.

Bu da ak›p giden yaflam›n bir parças›

olmakt›r. Ama kula¤›n›z çocuklu¤unuzdan beri sa¤lam bir müzikle e¤itilmiflse, ar›t›lm›fl bir kültüre sahipseniz bunlar gelip geçici zevkler olarak kal›r, hasar b›rakmazlar. ‹lk ça¤larda müzik, hastal›klar› iyilefltirme, hipnotize etme yönüyle etkili olmufltur. Daha geliflmifl toplumlarda kuflaktan kufla¤a ve kabileler aras›nda bilgi tafl›yan özellikleri vard›r. Yerleflik toplumlarda ruhu ve bedeni uyaran, insan› mutlu eden bir sanat dal› olarak bellenmifltir. Ortaça¤da estetik üstüne yaz›lm›fl nice kitaba “müzik” bafll›¤› verilmesi, müzi¤in estetikle, güzel duyumla eflit olarak alg›lanmas›ndand›r. Polifonik müzi¤in monofonik müzi¤e karfl› zenginli¤i resim sanat›ndaki perspektifin varl›¤› gibidir.

Derinliksiz, katmans›z bir müzik ancak melodi düzeyinde kalacakt›r. Yerel renklerle bezeli, ritm zenginli¤ine sahip, folklorik müzikler kendi yörelerinde popülerdir.

Klasik dönem bestecilerinden Haydn ve Mozart’›n “mutlak” müzi¤i ça¤lar boyu insanlar› mutlu eden özelliklere sahiptir. 19.yüzy›lda hastalar›n Mozart dinleyerek iyilefltirildiklerini biliriz.

Bu yaln›z ruhsal hastal›klar de¤il, fiziksel bir ameliyat sonras›ndaki iyileflme süreci için de geçerlidir. Son y›llarda ameliyathanedeki operasyon s›ras›nda cerrahlara da Mozart dinletildi¤i bilinmektedir. Mozart denge sa¤lar, f›rt›nalardan, kaprislerden uzak, yal›n ama derinli¤i olan düflüncesiyle dinleyeni sarmalar. Mutsuz bir güne uyand›n›zsa Mozart’›n flüt kuvartetlerini dinlemeye bafllay›n. Ya da piyano sonatlar›n›. Ya da Salzburg Senfonilerini.. Ya da bir divertimentosunu..(Örne¤in Küçük Bir Gece Müzi¤i). Ruhunuzu karanl›klar›ndan al›p gün ›fl›¤›na ç›kartacakt›r. Yaflam›n güzel oldu¤unu duyuracakt›r. Yaflam›n›za kalite katacakt›r. Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

BASIN

KAL‹TE OKURUN HAKKIDIR

Orhan Erinç Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Baflkan›

42

“Bilgi edinme ve edinilen bilgiyi kullanma hakk›” art›k temel yurttafll›k haklar› aras›nda yer al›yor. Ülkemizde de bu hakk›n kullan›lmas›n›n, önceleri “Matbuat Hürriyeti” ard›ndan “Bas›n Özgürlü¤ü” olarak an›lan kavramlar›n yaflama geçirilmesiyle gerçeklefltirilebilece¤i vurgulanm›flt›r. fiimdi de “bilgi edinme hakk›” olarak tan›ml›yoruz.

Bugün, yaz›l›, sözlü, görüntülü ve elektronik yay›n organlar›n›n çeflitlendirdi¤i bir dünya olufltu¤undan, gazetecilerin görevleri bilgi edinme hakk›n›n olmazsa olmazlar›ndan biri durumuna dönüflmüfl durumdad›r.

Bu önemli görev kalitenin de dikkate al›nmas›n› zorunlu k›l›yor.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, l998 y›l›ndan bu yana daha kaliteli meslek ürünlerinin okur-izleyici-dinleyici gruplar›na ulaflt›r›lmas›n› sa¤lamak amac›yla “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirge-

si”nde yer alan kurallar›n yayg›nlaflt›r›lmas› için çaba harc›yor.

Ancak kaliteyi gerçeklefltirme görevi sadece gazetecilerle s›n›rl› de¤il.

Okur, izleyici ve dinleyicilerin de eylemli katk›lar›na ihtiyaç var. Bu da kendilerine aktar›lan bilgilerin irdelenip sorgulanmas›na ba¤l›.

“Elefltirel Medya Okuryazarl›¤›” kavram› gazeteci ile okur dinleyiciizleyici gruplar› aras›nda karfl›l›kl› iletiflimi sa¤laman›n bafll›ca yolu olarak yaflama geçirilmeye çal›fl›l›yor.

Yay›n organlar›n›n önde gelen görevi haberi iletmek. Ancak kalite sorunu bu aflamada ortaya ç›k›yor.

Meslek ilkelerimiz, gazetecinin “çal›nt›, iftira, hakaret, lekeleme, sapt›rma, manipülasyon, söylenti, dedikodu ve dayanaks›z suçlamalardan kesinlikle uzak durmas›n›” istiyor.

Gazetecilik ürünlerinin yay›n organlar›n›n kulland›¤› teknolojiye göre sunumunda da “kalite” söz konusudur.

Haber ve düflünce ürünleri mal olmad›klar› için “Tüketiciyi Koruma Yasas›” kapsam›nda yer alm›yor.

Ancak bu durum, kaliteye özen gösterilmemesi anlam›na da gelmiyor.

Zaten meslek ilkeleri de bu nedenle belirleniyor çünkü biliyoruz ki kalite; izleyici ve dinleyicilerle birlikte okurun da hakk›d›r. Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Gelir ‹daresi’nde Mükellef Odakl› Yaklafl›m Dönemi

‹mdat Türkay Gelir ‹daresi Müdürü

44

Mükellef haklar›n› gözeterek yüksek kalitede hizmet sunmak suretiyle mükelleflerin yükümlülüklerini kolayca yerine getirebilmeleri için gerekli tedbirleri alma gayesiyle 16.05.2005 tarihinde kurulan Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› (G‹B), saydaml›k, hesap verebilirlik, kat›l›mc›l›k, verimlilik, etkililik ve mükellef odakl›l›k temel ilkelerine göre görev yapmakta olup; bu görevlerini yerine getirirken de mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu sa¤lamaya çal›flmaktad›r. Türk Gelir ‹daresi yap›lanma sonras›nda, birçok ülkenin gelir idarelerinde mükellef odakl› dönüflümün temel arac› olarak uygulanan Toplam Kalite Yönetimini (TKY) Türk Gelir ‹daresi yap›s›na uyarlamaya bafllam›flt›r.

Geçmiflte özel sektör kurulufllar› taraf›ndan uygulanan TKY giderek kamu kurulufllar› taraf›ndan da uygulanmaya bafllanm›flt›r. Kamu ve özel sektörün fonksiyonlar› farkl› olmas›na ra¤men TKY’nin kamuda uygulanmas›n›n mümkün olmad›¤›n› söyleyenler de bulunmaktad›r. Ancak, kamu hizmetini etkin bir flekilde sunan geliflmifl ülkelerde bireyin nas›l kaliteli kamu hizmeti ald›¤›n› gören bizim gibi geliflmekte olan ülkelerde, art›k mevcut kamu hizmet anlay›fl›n›n de¤iflmesi gerekti¤ini ileri sürenler ço¤unluktad›r. Dünyada ilk olarak 1950’li y›llarda ABD’de özel sektör kurulufllar›nda bafllayan TKY anlay›fl› daha sonra kamu kurulufllar› taraf›ndan da benimsenmeye bafllanm›flt›r. 1950’li y›llarda TKY’nin fikir babalar›ndan olan Dr. Edwards Deming ve Joseph Juran, Japonya’n›n önde gelen ifl adamlar›na konferans vermek üzere Japonya’ya davet edilmifl ve vermifl olduklar› konferanslar sonucunda, Japonlar› gelifltirdikleri yöntemleri uygulamalar› durumunda dünyada kalite devrimi yapabileceklerine inand›rm›flt›r.

Japonlar Deming’in konuflmas›n› dinledikten sonra, “Önemli fleyler söylüyor, biz bunlar› uygulayaca¤›z” demifller ve savafltan sonra tamamen çökmüfl olan Japon endüstrisinin kalk›nmas›nda bu yöntemi kullanm›fllard›r.1 Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› kurulduktan sonra “mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu art›racak yeterli deste¤i vermek” temel görevlerinden birisi olmufltur. Mükelleflerin vergiye gönüllü uyumu, mükellef odakl› yaklafl›m ve mükellef haklar› konusu daha önce gelir idaresinin görevleri aras›nda bulunmazken; Türk Gelir ‹daresi’nin görevlerinin say›ld›¤› 5345 say›l› kurulufl kanununun 4. maddesinin (b) bendinde; “mükelleflerin vergiye uyumunu kolaylaflt›rmak ve hizmetlerini yerine getirmek”, (c) bendinde; “mükellef haklar›n›n korunmas› ve mükellef ile Baflkanl›k iliflkilerinin karfl›l›kl› güven esas›na dayanmas› konusunda gerekli tedbirleri almak” ve (d) bendinde; “mükellefleri vergi mevzuat›ndan do¤an haklar› ve ödevleri konusunda bilgilendirmek” hususlar›ndan bahsedilmektedir. Bu yenilikçi anlay›fl, Gelir ‹daresi çal›flanlar›n›n görevlerini, mükellef odakl› hizmet anlay›fl› çerçevesinde yerine getirmeyi gerekli k›lm›flt›r.

Modern gelir idarelerince benimsenen bu yeni anlay›fl›n kayna¤› TKY’dir.

Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› taraf›ndan haz›rlanan 20092013 Stratejik Planda2 ana hatlar›yla; vergiye gönüllü uyumu art›rmak, her türlü ekonomik aktiviteyi gelifltirmek, kavramak ve gözetmek, hizmet kalitesini iyilefltir-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

mek, küresel boyutta kat›l›mc› ve üretken bir kurulufl haline gelmek için 5 y›ll›k bir planlama yap›lm›flt›r. Stratejik Planda Baflkanl›¤›n Misyonu, “Toplumsal refah›n art›r›lmas›na destek sa¤lamak üzere yeterli geliri adalet, tarafs›zl›k, verimlilik ilkeleri çerçevesinde toplamak, vergi sisteminin basitlefltirilmesi ve uyumun art›r›lmas›na katk›da bulunmak ve mükellefe kaliteli hizmet sunmakt›r.” olarak aç›klanm›flt›r. Baflkanl›¤›n Vizyonu ise, “Her türlü ekonomik yap› ve aktiviteyi gelifltiren, kavrayan; güvenilir, etkin, fleffaf, küresel boyutta öncü ve örnek bir idare olmakt›r.” fleklinde belirtilmifltir. Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› mükelleflere vergicilik hizmetini sunarken temel olarak baz› hususlara büyük önem vermekte ve yapaca¤› iyilefltirmelerde bu ana hedefleri göz önünde tutmaktad›r.

Mükellef Odakl› Yaklafl›m: Mükellef odakl› gelir idaresi, vergilendirme ifllemlerine mükellef gözüyle bakabilen ve sürekli de¤iflen mükellef ihtiyaçlar›na cevap verebilecek altyap›y› oluflturup gerekli örgütlenmeyi sa¤layarak, vergiye gönüllü uyumu teflvik eden bir anlay›fl›n hâkim oldu¤u idare demektir.

Mükellef odakl› yaklafl›m›n vergi idaresi taraf›ndan uygulanmas›, do¤ru ve eksiksiz iflleyen bir vergi sistemi için gereklidir.

Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› mükellef odakl› hizmet anlay›fl›n› etkin k›labilmek için, bünyesinde kurdu¤u Mükellef Hizmetleri Daire Baflkanl›¤› ile vergi bilincinin art›r›lmas› için gerekli çal›flmalar› yapmak, mükellefleri vergi mevzuat›ndan do¤an haklar› ve ödevleri konusunda bilgilendirmek için çal›flmalar›na devam etmektedir.

Mükellefin Vergiye Gönüllü Uyumu: Mükelleflerin, gelirlerini beyan edip vergilerini eksiksiz ve zaman›nda ödemeleri, baflka bir deyiflle vergi ile ilgili görevlerini gönüllü, severek ve isteyerek yerine getirmeleridir. Vergi sisteminin di¤er ayaklar› olan insan kaynaklar›, vergi mevzuat›, mükellef bilinci ve denetim aya¤›n›n da buna paralel gelifltirilmesi gerekir. Ancak, uzun vadede mükelleflere sunulan hizmetin kalitesi art›kça Vergi ‹daresine olan güven artacak, toplanan vergiler sonucunda ça¤dafl ve güçlü Türkiye hedefine ulafl›lacakt›r.

Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› 3. y›l›nda hem vergi mevzuat›n› güncellefltirme hem de mükellef odakl› yaklafl›mlar konusunda gözle görünür bir mesafe alm›flt›r. Bu kapsamda Gelir ‹daresi Aral›k/2007 tarihinde, mükelleflerin vergisel yükümlülüklerini kolayl›kla yerine getirebilmelerini sa¤lamak, vergi mevzuat›yla ilgili sorular›na yan›t vermek ve bilgi deste¤i sa¤lamak amac›yla Vergi ‹letiflim Merkezini (V‹MER) 444 0 189 hizmete açm›flt›r. 2008 Y›l› Faaliyet Raporuna göre, V‹MER’de 2008 y›l›nda dan›flma amaçl› al›nan ça¤r›lar›n toplam say›s› 174.054 adettir. Vergi ‹letiflim Merkezinde resmi tatil günleri hariç hafta içi 09:00-19:00 saatleri aras›nda Türkiye genelinde hizmet verilmekte olup, bu hizmet Türkiye’nin her yerinden sadece flehir içi arama ücreti ile ücretlendirilmektedir.

Mükellef Haklar›: Yeniden yap›lanan Türk Gelir ‹daresi mükellef odakl› yaklafl›m›n gere¤i olarak fiubat 2006 tarihinde “Mükellef Haklar› Bildirgesini” yay›mlam›flt›r. Bu Bildirgenin yay›mlanmas›ndaki amaç; mükelleflerin hâlihaz›rda var olan

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

haklar›n›n gündeme getirilerek altlar›n›n çizilmesidir. Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›n›n daha etkin ve kaliteli bir mükellef hizmeti sunma konusundaki kararl›l›¤›n› ve hizmet anlay›fl›ndaki yenilikçili¤i ile de¤iflikliklere gösterdi¤i uyumu vurgulamakt›r. Bu bildirge, Türk Gelir ‹daresinin mükellef odakl›, kaliteli hizmet sunma anlay›fl› içerisinde, sayg›l› ve dürüst olma temel ilkesiyle çal›flmaya, vergi ödemenin sadece bir yükümlülük de¤il vatandafl olma ve sorgulama hakk› oldu¤u bilinciyle kendisinden hizmet alan herkesi memnun etmeye ve sorunlar› çözmeye olan ba¤l›l›¤›n› aç›klamaktad›r.3 Kaliteli Hizmet: Gelir ‹daresi, son olarak da mükellefle yüzyüze iletiflim halinde olan bütün personele “Mükellef Hizmetleri Temel Teknikleri E¤itimi” vermektedir. Bu e¤itimle, vergicilik hizmetini sunan baflta vergi dairesi personeline, mükelleflere kaliteli hizmet sunman›n önemi vurgulanmakta ve mükelleflerin vergiye olan gönüllü uyumlar›n› art›rmak için neler yap›lmas› gerekti¤i anlat›lmaktad›r.

TKY’nin Gelir ‹daresinde benimsendi¤inin en önemli göstergesi Stratejik Planda yer alan Küresel Boyutta kat›l›mc› ve üretken bir kurulufl haline gelmesi için ortaya konan hedefin son derece iddial› olmas›d›r. Ayn› Planda, “Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›n› Avrupa Mükemmellik Modeli çerçevesinde örnek bir kurulufl haline getirmek ve 2010 y›l›nda Avrupa Kalite Ödülü’ne aday olmak” hedef olarak gösterilmifltir. Bu hedefe ulaflmak için Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›nda EFQM Mükemmellik Modeli uygulanaca¤› belirtilmektedir.

Unutulmamas› gerekir ki, her insan gibi kurum ve kurulufllarda de¤iflime tabi olurlar. De¤iflime ayak diretmek, geliflmenin ve kaliteli hizmetin önünü t›kamakt›r. Gelir ‹daresi de¤iflime ayak uydurmak suretiyle gerekli yap› ve zihniyet de¤iflikli¤ini yapmaya çal›flmaktad›r. G‹B çal›flanlar› TKY’nin gereklerinden biri olan mükelleflere kaliteli hizmet sunma noktas›nda gerekli bilgi birikimi ve deneyime sahip bulunmaktad›r. Gelecek dönemde, mükelleflere sunulan vergicilik hizmetinin daha profesyonel bir tarzda yap›lmas› ve teflkilat›n tüm birimlerinde belli bir kalitenin tutturulup, hizmet kalitesinin sürekli olarak gelifltirilip devam ettirilmesi gerekmektedir. Ayr›ca, G‹B’in ülkemiz için ne derece önemli oldu¤unun her ortamda dile getirilerek, güçlü bir gelir idaresinin kay›t d›fl› ekonomi ile mücadele için son derece gerekli oldu¤unun kamuoyunca da paylafl›lmas› gerekmektedir.

1-Nazmi KARYA⁄DI, Maliye Bakanl›¤›-Hesap Uzman›, Toplam Kalite Yönetimi ve Türk Vergi ‹daresi, Ankara Sanayi Odas› Yay›n›, Mart 2001 2-http://www.gib.gov.tr 3-Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›, Yay›n No:9, fiubat-2006 4http://www.gep.gov.tr

45

‹LE STANDARTLAR

SA 8000

Sosyal sorumluluk yönetim sistemi

flyerinde ‹nsan Haklar›n›, ‹fl Gündeminin Ayr›lmaz Bir Parças› Haline Getirmek, mal ve hizmet üretiminde “kalite” kavram›n›n öne ç›kmas› ve üretim alanlar›nda buna uygun düzenlemelere gidilmesi, son 25 y›la damgas›n› vuran bir geliflmedir. Art›k al›nan mal ve hizmetin “kalite belgesi” sorgulanmaya bafllanm›st›r. Son 10 y›lda ise, müflterilerden, hissedarlardan ve konuyla ilgilenen birçok di¤er paydafltan gelen bask›yla, kaliteli üretimin d›fl›nda, ‘’iflyeri çal›flma kurallar›’’ (Code of Practices) tuhaf istekler olmaktan ç›k›p, günlük hayat›n bir parças› haline gelmifltir. ‹flyeri çal›flma kurallar›, küresel flirketlerin kendi kurumlar›n› ve tedarikçilerini uluslar aras› etik beklentilere uygun, sorumlu olarak yönettiklerinin sinyalini vermek için kulland›klar› gönüllü bir araç olarak yayg›n olarak kullan›lmaya bafllanm›flt›r.

‹ Bahar fien

ADVERTORIAL

LRQA ‹fl Gelifltirme Müdürü

46

Sorumlulu¤u Almak ‹flyerinde çal›flma kurallar› hakk›nda flu anda geldi¤imiz durum, elbette sadece 15 y›l önce birçok küresel kuruluflun tedarikçilerinin çal›flma koflullar› ile ilgili herhangi bir kabullenme/do¤rulama yapma konusunda çok ketum olduklar› zamandan çok farkl›d›r. Bu de¤iflimin ço¤u, 1990’l› y›llar›n bafl›nda, Meksika’daki çal›flma flartlar› ve ücretlendirme haks›zl›klar›n› protesto eden ‘’The Coalition for Justice in the Maquiladoras’’ gibi halka inen ifl gücü eylemleri ve kampanyalar›n›n bir eseridir.

Bu hareketleri gerçeklefltiren gruplar, 1990’l› y›llarda ço¤unlukla insan haklar›na kendilerini adam›fl ‘’Sivil Toplum Örgütleri’’ni de yanlar›na alarak, çal›flanlar ve ifl dünyas› ile birlikte, standardize edilmifl insan haklar›n› içeren ‘’Çal›flma Kurallar›n›’’ (CoC-Code of Conduct) gelifltirmeye bafllam›fllard›r. Birçok grubun ça-

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

l›flan haklar›na odaklanmas›n›n sonucu olarak da, ‘’Firma Çal›flma Kodlar›’’ baz› kuramsal etik taleplerden yola ç›k›p, giderek artan flekilde, birçok paydafl›n da girdi sa¤lad›¤›, karmafl›k raporlama mekanizmalar› olan, görev tan›mlar›na ve sosyal sorumluluk standartlar›na do¤ru yön de¤ifltirmifltir.

Di¤er bir platformda, kurumlar›n halkla iliflkiler faaliyetleri ve firmalar aras› rekabet nedeniyle, ortaya ç›kan ‘’Kurumsal Sosyal Sorumluluk’’ (CSR- Corporate Social Responsibility) kavram› ise, kurum davran›fllar›n›, k›yaslamal› olarak analiz eden bir etik performans üzerine odaklanm›flt›r. Bunun tersi olarak, ‘’‹nsan Haklar› Kavram›’’ ve ‘’‹flyeri Çal›flma Kurallar›’’ Uluslararas› Çal›flma örgütü (ILO) ve Birleflmifl Milletler sözleflmelerini temel alm›flt›r ve özellikle hükümetler için baz› görevleri flart koflmaktad›r.

Hepimizin fark etti¤i gibi küresel flirketlerin boyutlar› ve etkileri her geçen gün artmaktad›r. Küreselleflme, hükümetleri her geçen gün büyüyen, çok genifl bir co¤rafyaya yay›lan özel flirketlerin davran›fllar›n› gözlemleme konusunda güçsüzlefltirmekte ve zaman zaman yasall›¤› ortadan kald›rmaktad›r. Bu nedenle de insan haklar›, özellikle de çal›flan haklar› yeni bir vurguya ihtiyaç duymaktad›r. Bu güçlü kurumlar küresel uygulamalar› için sorumlu tutulabilir ve tutulmal›d›r.

cial Accountability Standard› 1997’de ‘’Ekonomik Öncelikler Konseyi Akreditasyon Bölümü’’ (Council on Economic Priorities Accreditation Agency-CEPAA) taraf›ndan ABD’de gelifltirilmifltir. Sonras›nda SAI-‘’Social Accountability International taraf›ndan revizyonlar› yay›nlanm›flt›r. fiu anda geçerli versiyonu ise 2008 y›l›nda yay›nlanm›flt›r. SA 8000 Sosyal Sorumluluk Standard›, çal›flma iliskilerine yeni bir boyut getiren bir standartt›r. Standart konusunu oluflturan ilkelerin “yeni” oldu¤u söylenemezse de, söz konusu ilkelerin bir standart haline getirilerek, belgelendirilebilecek bir standart sistemine dönüfltürülmesi yenidir. Standart, ‹nsan Haklar› Evrensel Bildirgesi, Birleflmifl Milletler Çocuk Haklar› Konvensiyonlar› ve ILO sözlesmeleri temel al›narak oluflturulmufltur.

SA 8000’in Kapsam› SA 8000 Kurumlarda çal›flma koflullar›n›n etik düzenlemeleri için 9 temel konuyla ilgili gereklilikleri ortaya koymaktad›r; - Çocuk Çal›flt›rma - Zorla Çal›flt›rma - ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i - Örgütlenme Özgürlü¤ü ve Toplu Sözleflme Hakk› - Ayr›mc›l›k - Disiplin Uygulamalar› - Çal›flma Saatleri - Ücretlendirme - Yönetim Sistemi

1. Çocuk Çal›flt›rma - ÇALINAN RÜYALAR Halihaz›rda Dünyada 5-14 yafl aras› yaklafl›k 158 milyon çocu¤un çal›flt›¤› Unicef kay›tlar›na geçmifltir.

SA 8000, 15 yafl›n alt›ndaki çal›flmay› “çocuk eme¤i” olarak tan›mlamaktad›r. Standard› uygulamaya koyan

SA 8000-Sosyal Sorumluluk Yönetim Sistemi Standard› ‹flte tüm bu ihtiyaçlara odakland›¤›m›z anda flu sorular akl›m›za gelecektir; 4 Çal›flt›¤›m›z yerde ne gibi koflullar olmas›n› bekleriz?

4 Nas›l çal›flt›r›lmay› ümit ederiz?

4 Çal›flanlar hangi temel haklara sahiptirler?

Bu sorulara ve yukar›da belirtilen konulara karfl›l›k verecek uluslar aras› bir standart olarak SA 8000 -SoÖnce Kalite Dergisi MAYIS 2009

47

‹LE STANDARTLAR kurulufllar, 15 yafl›n alt›ndaki çocuk eme¤ini kullanmamay› ve kullan›lmas›n› desteklememeyi taahhüt etmektedir. Kurulufltan bunun yan›nda beklenen baflka bir konu da, çocuk tan›m›na uygun koflullarda çal›flt›¤› görülen iflçilerin durumlar›n›n iyilefltirilmesi için gerekli politika ve prosedürlerin oluflturulmas›, bunlar›n belgelendirilmesi, çocuklar›n çocukluk ça¤›ndan ç›k›ncaya kadar okula devam edebilmesi ve bunun sürdürülebilmesi için yeterli deste¤in sa¤lanmas›n› taahhüt etmesidir. Ayr›ca kurulufl, çocuklar›n veya genç iflçilerin, iflyeri içinde veya d›fl›nda tehlikeli , güvenli olmayan veya sa¤l›ks›z koflullara maruz b›rak›lmamas›n› güvence alt›na almakla yükümlüdür.

2. Zorla Çal›flt›rmaMODERN ÇA⁄IN KÖLEL‹⁄‹ ILO Kay›tlar›na göre Dünya’da yaklafl›k 12,3 milyon kifli zorla çal›flt›r›lmaktad›r. SA 8000 kuruluflun ödemesiz ya da ödeme karfl›l›¤› zorla çal›st›rmaya bafl-

vurmamas›n› veya baflvurulmas›n› desteklememesini istemektedir. Bu maddeye göre çal›flanlardan, çal›flmaya bafllamak icin herhangi bir para istenmeyece¤i garanti alt›na al›nmal›d›r. Bu maddenin amac› çal›flanlar›n ifllerinde kendi istekleriyle istihdam edilmesini ve yaz›l› veya sözlü ifl sozleflmesine sahip olmas›n› temin etmektir.

3. ‹fl Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤iSA⁄DUYU ‹LE YÖNET‹M Çal›flan›n önde gelen haklar›ndan biri de sa¤l›kl› ve güvenli bir çal›flma ortam›d›r. SA 8000, çal›flanlar›n bafl›na gelebilecek kazalar›n önlenmesine yönelik tedbirlerin al›nmas›, temiz ve güvenli bir iflyeri ortam›n›n sa¤lanmas›n› beklemektedir. Standard› uygulamaya koyan kurulufl, kendi sektörünün özelliklerine uygun olarak bir ifl sa¤l›¤› ve güvenli¤i tehlike analizi yapmal›, güvenli ve sa¤l›kl› bir çal›flma ortam› sa¤lamal›, ifl kazalar›n› en alt düzeye indirmeli, ifl s›ras›nda oluflabilecek sa¤l›k sorunlar›n› önlenmeli ve tüm bu amaçlara uygun ad›mlar› atmal›d›r.

4. Örgütlenme Özgürlü¤ü ve Toplu Sözleflme Hakk› SA 8000, iflverenin çal›flan›n “Örgütlenme Özgürlü¤ü ve Toplu Sözleflme Haklar›’’n› kullanmas›n› engellememesini, örgütlenme özgürlü¤ünün k›s›tland›¤› ülkelerde çal›flanlara ç›karlar›n› koruma konusunda alternatif araçlar sa¤lamas›n› beklemektedir. Standard› uygulamaya koyan kuruluflta, bütün çal›sanlar›n diledikleri sendikalara girme ve toplu pazarl›k yapma hakk›na sayg› duyulmal›d›r.

5. Ayr›mc›l›k: SA 8000’in iceri¤inde yer alan “Ayr›mc›l›k” gereklili¤i, ifle alma, ücretlendirme, e¤itim olanaklar›ndan yararlanma, emeklilik veya ifle son verme ifllemlerinde, ›rk, s›n›f, milliyet, din, cinsiyet, özürlülük, cinsel tercih, sendika üyeli¤i, medeni durum, ailevi sorumluluklar ve politik e¤ilimlere göre ayr›mc›l›k yap›lmamas›n› ve bunun desteklenmemesini istemektedir. Standard› uygulayan kurulufl, cinsel aç›dan zorlamaya, tehdit etmeye, tacize ve sömürüye yönelik olarak sözlü ve fiziksel temas gibi davran›fllara baflvurmamal› ve baflvu-

48

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

rulmas›n› desteklememelidir. (Duyars›z olmak, göz yummak gibi davran›fllar standartta desteklemek olarak yorumlanmaktad›r)

6. Disiplin Uygulamalar›: SA 8000’i uygulayan kurulufl, çal›flanlar›na bedensel cezaland›rma, zihinsel veya fiziksel zorlama ve sözle taciz yap›lmas›na izin vermemeli ve bu uygulamalar› desteklememelidr.

7. Çal›sma Saatleri: Bu gereklili¤in amac›, daha k›sa süre yasalarca tan›mlanmam›flsa, ola¤an çal›flma haftas›n›n 48 saati geçmemesini güvence alt›na almakt›r. SA 8000, iflverenlerin fazla mesaiyi talep edebilmeleri için, koflullar›n k›sa dönemli ve önceden belirlenemeyen nitelikte olmas› gerekti¤ini belirtmektedir. Standard› uygulayan kurulufl, çal›flma saatleriyle ilgili olarak uygulanmakta olan yasalara ve endüstriyel standartlara uymal›d›r. Personelin düzenli olarak haftada 48 saatin üzerinde çal›flmaya zorlanmamas› ve çal›flanlara her yedi günlük dönem icin en az bir gün izin verilmesi gerekmektedir. ‹stisnai durumlar ve k›sa dönemli ifl koflullar› d›fl›nda çal›flanlardan haftada 12 saatin üzerinde fazla çal›flma istenmemeli ve fazla çal›flma her zaman yasada belirtildi¤i flekilde özel olarak ücretlendirilmelidir.

8. Ücretlendirme: SA 8000 standard›n›n ücret konusundaki beklentisi, çal›flana verilen ücretin, çal›flan›n ve bakmakla yükümlü olduklar›n›n beslenmesi, giyimi ve bar›nabilmesi için yeterli olmas›d›r. Kurulufl, standart bir çal›flma haftas› için ödenen ücretlerin, en az›ndan yasal ve endüstriyel standartlar› sa¤lad›¤›n› ve kiflinin temel ihtiyaçlar›n›n karfl›lad›¤›n›, bir miktar da ihtiyati gelir sa¤lamas›na yetecek düzeyde oldu¤unu güvence alt›na almal›d›r. Standart ücretlerden disiplin amac›yla ücretlerden kesinti yap›lmamas›n› istemektedir.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Kurulufl, çal›flanlar›n sosyal güvenli¤i ile ilgili yasal gereklikleri yerine getirmeli, ücret ve di¤er ödemelerle ilgili bilgileri, çal›flanlara aç›k ve ayr›nt›l› olarak iletmelidir.

9. Yönetim Sistemleri: Kurulufl, SA 8000’e uygunlu¤u sa¤lamak için öncelikle bir sosyal sorumluluk politikas› haz›rlamal› ve bu politika konusunda çal›flanlar›n› e¤itmelidir. Hem yönetimin hem de çal›flanlar›n temsilcileri seçilmelidir.

Kurulufl sistem performans›n› takip edecek metotlar› infla etmeli ve üst yönetimi sistemin performans›n› düzenli olarak gözden geçirerek, gerekli faaliyetleri bafllatmal›d›r. Bunun d›fl›nda kurulufl tedarikçilerin seçiminde ve de¤erlendirilmesinde SA 8000 gerekliliklerine uygunlu¤u dikkate almal›d›r. Kurulufl SA 8000’e uygunluk ile ilgili kay›tlar›n› saklamal›d›r.

BELGELEND‹RME Kurulufllar›n sosyal sorumluluklar›n› yerine getirdi¤ini gösteren ‘’SA 8000’’ Standard› denetimleri, aralar›nda LRQA-Lloyd’s Register Quality Assurance’›n da bulundu¤u akredite edilmifl belgelendirme flirketleri taraf›ndan yap›lmaktad›r.

Belgelendirme denetimi öncesi denetçiler, ilgili sivil toplum örgütleri ile görüflme yap›larak, ön haz›rl›k yapmaktad›rlar. Bu görüflmeler s›ras›nda sektörün ve kurumun sosyal sorumlulukla ilgili sorunlar› hakk›nda bir ön bilgi al›nmas› sa¤lanmaktad›r. Bu görüflmelerde elde edilen bilgilerin ›fl›¤›nda kuruluflun faaliyet gösterdi¤i sahada 2 aflamal› olarak denetim yap›lmaktad›r.

Bu denetimlerde, belge gözden geçirmesi, çal›flan mülakatlar› ve kay›t incelemeleri gerçeklefltirilmektedir.

Baflar›l› geçen bir belgelendirme denetiminin sonucunda, belge düzenlenmektedir.

Belgelendirmenin ard›ndan takip denetimleri 6 ayl›k periyotlarla yap›lmaktad›r, belge süresi ise 3 y›ld›r. Takip denetimlerinden en az biri habersiz olarak yap›lmaktad›r.

49

ULUSAL KAL‹TE HAREKET‹

“Dünyada ‘ilk 5’te olmak” 1

1/11/2008 tarihinde iyi niyet bildirgesini imzalayarak Ulusal Kalite Hareketi’ne kat›lan, “‹ST‹KBAL” markal› kanepe, koltuk tak›m› ve baza üretimleri yapan Merkez Çelik A.fi. Genel Müdürü Nam›k Kemal Ulusoy ile yapt›¤›m›z röportaj› okurlar›m›za sunuyoruz.

ÖNCE KAL‹TE-fiirketinizi tan›t›r m›s›n›z?

1957 y›l›nda Kayseri’de küçük bir marangoz atölyesinde kap›-pencere yap›m› ile temelleri at›lan ‹stikbal Mobilya, 80’li y›llara kadar kap›-pencere, yemek odalar›, masa- sandalye gibi mobilya ürünleri üretti. 1992 y›l›nda kurulan Merkez Çelik A.fi., sadece çekyat üretimi ile s›n›rl› kalmay›p ürün portföyüne her y›l yenilerini ekleyerek “‹ST‹KBAL” markal› kanepe, koltuk tak›m› ve baza üretimlerini gerçeklefltirmektedir. 127 bin metrekare kapal› olmak üzere toplamda 180 bin metrekare bir alanda, konusunda uzman 184 beyaz yakal›, 2 bin 138 mavi yakal› olmak üzere toplam 2 bin 322 çal›flan›m›zla faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz. ÖNCE KAL‹TE-UKH’ye kat›lma amac›n›z nedir?

Sürekli kendini gelifltirme ve iyilefltirme faaliyetlerimizde bizlere ›fl›k tutaca¤›n› düflündü¤ümüz UKH’ye 11/11/2008 tarihinde iyi niyet bildirgesini imzalayarak dahil olduk. ÖNCE KAL‹TE-Ulusal Kalite Hareketi kuruluflunuza ve sektörünüze hangi katk›lar› sa¤layacak?

Firmam›zda, UKH çal›flmalar›n› bafllatt›¤›m›zda akl›m›zdaki tek düflünce; 1998 y›l›ndan beri sahip oldu¤umuz ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi, buna ilave olarak 2006 y›l›nda alm›fl oldu¤umuz OHSAS 18001 ve ISO 14001 sistem belgeleri ve 2008 y›l› sonunda kurulan insan kaynaklar› bölümünün yapm›fl oldu¤u ve yapaca¤› çal›flmalarla çal›flan memnuniyetini ve müflteri memnuniyetini art›rmakt›. Sosyal çevre ve 3 bini aflk›n tedarikçi zincirinin yönetilmesi ve bunlarla iliflkileri güçlendirmek için, EFQM Modeli ve kriterlerini kullanarak iyilefltirmeye aç›k alanlar›m›z› belirleyip, aktif ekip yap›m›zla h›zl› bir flekilde bu iyilefltirme çal›flmalar›n› bafllatman›n uygun olaca¤›n› düflündük ve bu do¤rultuda çal›flmalar›m›za h›z verdik.

Bu çal›flmalar›n bafllat›labilmesi için KalDer yönetimi ile

50

görüflülerek çal›flanlar›m›za EFQM Mükemmellik Modeli ve yay›l›m› ile Toplam Kalite Yönetimi e¤itimleri ald›r›lm›flt›r.

Model kriterleri ile ilgili ekipler oluflturulmufl ve RADAR matrisi kullan›larak kuvvetli ve iyilefltirmeye aç›k yönlerimizin belirlenmesi sonras›nda gerekli iyilefltirme çal›flmalar›n›n yap›lmas› yönünde altyap› haz›rl›klar›m›z bafllad› ve halihaz›rda çal›flmalar›m›z bu do¤rultuda devam etmektedir. Ayr›ca sektörüne her konuda liderlik eden firmam›z›n bu konuda da öncülük ederek, UKH kat›l›m ve model uygulamas› kapsam›nda di¤er firmalara örnek teflkil edece¤i kanaatindeyim.

ÖNCE KAL‹TEFirman›zda Kalitenin art›r›lmas› ve sürekli iyileflme konusunda yap›lan çal›flmalar nelerdir?

Sürekli iyilefltirmeyi kendisine ilke edinmifl olan firmam›z, bu sayede sektöründe lider konuma gelmifltir. Kurmufl oldu¤umuz kalite sistemi ile üretimde kullan›lan tüm hammadde ve yar› mamuller kontrol alt›nda tutulmaktad›r. Ayr›ca prosesler aras› ara kontrol sistemleri uygulanarak proseslerde oluflabilecek hatalar ortadan kald›r›lmaktad›r. Üretmifl oldu¤umuz ürünler yüzde 100 kontrol edilerek müflterilerimize s›f›r hata ile gönderilmektedir. Bu kalite bilincinin yay›labilmesi amac› ile 2008 ve 2009 y›llar›nda tüm çal›flanlar›m›za Toplam Kalite e¤itimleri ald›r›lm›flt›r. 2008 y›l› ortalar›nda bafllayan ve halen devam eden 6 Sigma çal›flmalar› ile süreç iyilefltirme çal›flmalar› ve çal›flanlar›n da bu faaliyetlere kat›l›mlar›n›n sa¤lanmas› sürekli iyileflme konusunda atm›fl oldu¤umuz en büyük ad›md›r. Önümüzdeki dönemde UKH ile de bu çal›flmalar›n daha da gelifltirilece¤i kanaatindeyim. ÖNCE KAL‹TE-Yak›n gelecek için hedefleriniz? ‹flletmemizde bafllatm›fl oldu¤umuz 6 Sigma çal›flmalar›, Toplam Kalite Yönetimi çal›flmalar›n› tüm süreçlerimizde uygulanabilir seviyelere getirerek ürün kalitemizi, verimlili¤imizi ve karl›l›¤›m›z› sürekli art›rarak yurtiçindeki sektörünün lideri firma yap›s›na yurtd›fl›n› da eklemek ve dünyada bilinen ilk 5 marka aras›na girebilmek, dahil olmufl oldu¤umuz UKH kapsam›nda EFQM Mükemmellik Modeli uygulamalar›n› yayg›nlaflt›rmak, iyilefltirmeye aç›k alanlar› iyilefltirmek ve her ne kadar bir amaç olmasa da Ulusal Kalite Ödülü’nü alarak bu çal›flmalar›m›z› taçland›rmak hedeflerimiz aras›ndad›r.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

PENCERE

YEN‹L‹KÇ‹L‹⁄E DO⁄RU Baflar›yla büyüyen bir organizasyonun bileflenlerinde yüksek derecede sistem ve istikrar, az ama önemli miktarda çalkant› ö¤esi olmal›d›r. Bu çalkant›n›n kayna¤›, yeniliktir.

Roger La Salle

Neslihan Gök e-posta: neslihan.gok@kalder.org

21. yüzy›l’›n ifl dünyas›n›n koflullar› yenilikçi düflünceyi zorunlu k›l›yor. ‹çinde bulundu¤umuz rekabet döneminde, sadece de¤iflime uyum sa¤lamak art›k yeterli olmuyor. Bu yüzden yenilikçilik bir ad›m daha öne geçiyor.

Yeni fikirler farkl› farkl› olabilir. Büyük bir ilerleme yada bulufl veya ad›m ad›m ilerleme veya ürün ve hizmetin sa¤lanmas› gibi.. Yeni özellikler sa¤layabilir veya ayn› hizmet daha düflük bir maliyete elde edilebilir. Bazen de destekleyen ve y›k›c› yarat›c›l›k olarakta s›n›fland›r›labilirler. ‹fle do¤ru zihniyet ile bafllamak gerekir.

Oturakl› bir flirketi at›lgan bir rekabetçi haline getirebilmek için sadece yüksek performansa de¤er vermekle kalmay›p, ayn› zamanda bu taahhüdünü her y›l sürdüren bir kurulufl da yaratmak gerekir. Yenilikçi flirketler yenilikçi liderler taraf›ndan yönetilirler. Mesele bu kadar basittir. Yenilik, ileriye giden yol olarak alg›lan›yor. Yap›lan çal›flmalara göre, dünyan›n ilk yüzde 10’undaki flirketler her 5 y›lda ürünlerini yüzde 80 oran›nda de¤ifltiriyor. En tepede olmak istiyorsak, ürünlerimizi düzenli olarak yeni ya da iyilefltirilmifl ürünlerle de¤ifltirmemiz gerekir.

Piyasada ürünü olan bir kurulufl düflünelim.

Böyle bir kurumun da¤›t›m kanal›, müflterileri ve ürüne yönelik talebi olur. Böyle bir durumda ifli geniflletmek için yap›labilecek dört fley vard›r: * Ürünü de¤ifltirme * Aksesuar ekleme * Tamamlay›c› ürünler ekleme * Sunum kanal›n› gelifltirme KalDer’in satm›fl oldu¤u yay›nlar aras›nda bulunan EFQM Çerçeveleri de bu konuyu kapsamaktad›r. Çerçeveler, organizasyonlar›n gündeminde öncelikleri olan belirlenmifl alanlar üzerinde odaklanan al›fl›lagelmemifl, bütünsel araçlar ve yaklafl›mlard›r.

EFQM Mükemmellik Modeli do¤rultusunda belirli bir olgunlu¤a eriflmifl organizasyonlar›n ihtiyaçlar›na cevap vermektedir. Bununla birlikte, belirli yönetim alanlar› üzerindeki yaklafl›mlar›na yap›sal bir rehberlik almak isteyen kurumlara yard›mc› olmaktad›r. Çerçeveler EFQM Mükemmellik Modeli'nin oluflturulma mant›¤›yla, yani ayn› 9 kriter ve özde¤erlendirme için kullan›lan RADAR mant›¤›yla düzenlenmifltir. Kendini kan›tlam›fl

52

bu yaklafl›m›n Çerçeveler için kullan›lmas› sayesinde, daha önceden EFQM Mükemmellik Modeli'ni kullanmaya bafllam›fl kurumlar›n çok az bir çabayla yaklafl›m benimsemeleri kolaylaflm›flt›r. Çerçeveler flu bafll›klar› kapsamaktad›r: * Kurumsal Sosyal Sorumluluk * Risk Yönetimi * Yarat›c›l›k * Bilgi Yönetimi KalDer ayn› zamanda yeni vermifl oldu¤u Yenilikçilik-Yarat›c›l›k E¤itimleri ile üyelerine katma de¤er sa¤lamaktad›r. Bu e¤itimler; LaSalle Düflünme Matrisi; LaSalle Matris Düflünme yöntemi ile her kurulufl; ürün, hizmet, süreç, ifl f›rsatlar› ve genel problemlere yönelik çok say›da yarat›c› çözüm önerileri ortaya ç›karabilir ve bu öneriler uyguland›¤› takdirde olas› etkileri de¤erlendirebilir. Herhangi bir problemin çözümüne yönelik yarat›c› fikirler rastgele havada uçuflan uçuk fikirlerin yakalanmas› fleklinde ele al›nmamal›d›r. LaSalle Matris düflünme yöntemleri ile belirli “tohumlar” ve katalizörlerle tan›mlanm›fl çerçevelerle daha baflar›l› sonuçlar›n h›zla ortaya ç›kmas› sa¤lanmaktad›r.

Muhteflem Yedili (Yarat›c› Problem Çözme Teknikleri); kurulufl içinde herhangi bir problemin ya da f›rsat›n yarat›c› fikirlerle ele al›nmas›na ve çözümlenmesine yöneliktir.

Problem tan›mlamas› ile bafllayan süreçte, Phoenix Sorular Kutusu, Problem A¤ac›, ‹t ve Çek, Dilimle ve Parçala, Muz Dilimleri, Fikirler Sepeti, Tesadüfi Sözcük gibi yöntemlerden herhangi birisini kullanabilirsiniz. Kulland›kça hangi yöntemin, hangi problem türüne daha uygun geldi¤ini anlayabilir ve uygulamalar›n›z› gelifltirebilirsiniz.

Yenilikçili¤in Sekiz Dalgas›-Yenilikçilik Sistemi ve Kültürü; kurulufl içinde yenilikçilik kapasitesi oluflturmak isteyenler için tasarlanm›flt›r. Süreç, yenilikçi önerilerin bütünsel bir sistemle, çok say›da öneri üretilmesini esas almaktad›r. Rekabet gücünü yenilikçilik kapasitesine dayand›rmak isteyen kurulufllar kal›c› baflar›lar için bir süreç/sistem oluflturma ve yenilikçilik projelerinden ald›klar› dersleri izleyen projelerde de¤erlendirme yolunu seçmektedir.

EFQM Çerçeveleri ve yenilikçilik e¤itimleri için www.kalder.org adresinden inceleyebilir, ayr›nt›lar konusunda KalDer ile görüflebilirsiniz.

Kaynakça: * www.asq.org Quality Progress/September 2008 Soren Bisgaard * Yenilikçilik, MESS Aral›k 2003 * Yeniyi Düflünmek, KalDer, Roger La Salle/Kas›m 2007

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

KalDer-HABER

KalDer Ola¤an Genel Kurul Toplant›s› gerçeklefltirildi ürkiye Kalite Derne¤i’nin 2008 y›l› Ola¤an Genel Kurul Toplant›s›, üye ve kurulufl temsilcilerinin kat›l›m›yla 30 Nisan 2009 Perflembe günü 14:00-17:00 saatleri aras›nda Bo¤aziçi Üniversitesi Güney Kampüsü, Ö¤renci Faaliyetleri Binas› (ÖFB), Demir Demirgil Tiyatro Salonu’nda yap›ld›.

Toplant›da “‹novasyon Kültürünü Yaflamak” bafll›kl› bir konuflma yapan Eczac›bafl› Toplulu¤u CEO'su ve Ulusal ‹novasyon Giriflimi Efl Baflkan› Dr. Erdal Karamercan, “‹novasyon gelece¤e yönelik de¤er yaratmak üzere belirsizlikleri yönetmektir. Bu seçilmesi gereken yaflam tarz› ve davran›fl biçimidir. Özel birtak›m araçlar ve düflünce tarz› gerektirir. Ülkemizin kriz sonras›nda küresel ekonomi içindeki yerini, flirket ve kurumlar›m›z›n inovasyon kapasitesi ve buna dayal› olarak izleyece¤i sanayi politikas› belirleyecektir” diye konufltu.

Ard›ndan KalDer Yönetim Kurulu Baflkan› Prof. Dr. Ali R›za Kaylan, 2008 y›l› faaliyetlerini k›saca özetledi. Kaylan, baflta KalDer üyeleri olmak üzere KalDer’e destek ve katk›lar›n› esirgemeyen yönetim kurulu üyelerine, tüm KalDer

T

Dr. Erdal Karamercan

Prof. Dr. Ali R›za Kaylan

çal›flanlar›na, gönüllü KalDer elçilerine ve tüm sosyal paydafllar›na flükranlar›n› sunarak sözlerini bitirdi.

2008 y›l› faaliyet raporu ile mali tablolar›n sunumu ve onaylanmas›n›n ard›ndan ise 2008 y›l› bütçesinin görüflülmesine geçildi. 2008 bütçesi ve denetim raporu onayland›. Dilek ve temennilerin al›nmas›n›n ard›ndan Divan Üyeleri Hazirun’a teflekkür ederek toplant›y› sona erdirdiler.

“Yönetim Kad›n›n Hakk›d›r” Çal›fltay› ürkiye Kalite Derne¤i’nin, “ülkemizin uluslararas› alanda sürdürülebilir rekabeti için katma de¤er yaratmak” hedefi ve “Küresel ‹lkeler Sözleflmesi”nin 1. ve 6. ilkeleri do¤rultusunda oluflturdu¤u “Yönetim Kad›n›n Hakk›d›r” Bildirgesi, 18. Kalite Kongresi’nde kurulufllar›n imzas›na sunulmufl, bugüne kadar 50 kurulufl taraf›ndan imzalanm›flt›r.

T

54

2 Mart tarihinde bildirgeyi imzalayan kurulufllar›n kat›l›m›yla gerçeklefltirilen “Yönetim Kad›n›n Hakk›d›r Gala Yeme¤i” ile, bildirge kamuoyu ile paylafl›lm›flt›r.

Bu konuda yap›lanlar› sürekli hale getirmek ve çal›flmalar› izlenebilir k›lmak için bir araç oluflturmak amac›yla, KalDer’in öncülü¤ünde 13 Nisan tarihinde Bo¤aziçi Üniversitesi Mezunlar Derne¤i’nde 22 kurulufltan 25 kiflinin kat›ld›¤› bir çal›fltay gerçeklefltirilmifltir.

“Rekabette bir ad›m öne ç›kabilmek için yönetimde söz sahibinin yetenek oldu¤u ve yetene¤in de cinsiyetinin olmad›¤›” görüflü çerçevesinde gerçeklefltirilen çal›fltayda, bu konuda bilinen iyi uygulama örnekeleri ve yap›lmas› gerekenler konuflulmufl ve göstergeler belirlenmifltir.

Görüfller ve öneriler do¤rultusunda KalDer taraf›ndan bir “karne” (scorecard) oluflturulmas›na karar verilmifltir.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

fiUBE HABERLER‹-BURSA

7. KAL‹TE VE BAfiARI SEMPOZYUMU 17–18 N‹SAN’DA BURSA’DA GERÇEKLEfiT‹R‹LD‹

YAfiAM KAL‹TES‹ ‹Ç‹N DE⁄ER ÜRETMEK 7. Kalite ve Baflar› Sempozyumu, Bursa’da yerel vizyonu derinlefltiren, kalite kavram›n› yaflam kavram›yla bütünlefltiren önemli bir rol oynuyor. er y›l de¤iflik bir ana tema çerçevesinde Bursa ve çevresinde genifl bir bilgi ve düflünce paylafl›m platformu oluflturmak amac›yla düzenlenen Kalite ve Baflar› Sempozyumu KalDer Bursa fiubesi’nin, BUS‹AD iflbirli¤inde ve T.C. Bursa Valili¤i, Uluda¤ Üniversitesi ve Aiesec Bursa fiubesi destekleriyle gerçekleflmektedir. 17-18 Nisan 2009 tarihlerinde 7. si gerçekleflen Kalite ve Baflar› Sempozyumu’nda bu y›l “Yaflam Kalitesi ‹çin De¤er Üretmek” temas› ele al›nd›. 3000’nin üzerinde kat›l›mc›n›n izledi¤i sempozyum boyunca 1 ana oturum, 8 paralel oturum, Yaflam Kalitesi Paneli, Bursa Kalite Ödül Töreni ve Kalite ve Baflar Fuar› yer ald›. Aç›l›fl konuflmalar› KalDer Bursa fiubesi Baflkan› Emin Direkçi, BUS‹AD Yönetim Kurulu Baflkan› M.Arif Özer, KalDer Yönetim Kurulu Baflkan› Prof. Dr. Ali R›za Kaylan, ve Bursa Valisi fiahabettin Harput taraf›ndan yap›lan sempozyum 2008 Bursa Kalite Ödülü’nün sonucunun aç›klanmas›yla tamamland›. Sempozyumda yer alan oturumlar ve konuflmac›lar:

H

Küresel Krizle Yaflamak: SkyTurk Tv Ekonomi Editörü Uyan›fl Tu¤tafl,Türkiye Finans Yöneticileri Vakf› Baflkan› Tevfik Alt›nok, Para Gazetesi Köfle Yazar› Dr. Yaflar Erdinç, ‹stanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bil. Ent. Müdürü Prof. Dr. Kerem Alkin

56

Yaflam Kalitesi ‹çin Bireysel Düzeyde Rekabet: KalDer Yönetim Kurulu Üyesi, Teknik Malzeme A.fi., Genel Müdürü Sami Erol, Moda Tasar›mc›s› Dilek Hanif, Psikolog Prof. Dr. Acar Baltafl Teknoloji ve Çal›flma Ortam›n›n Geliflimi: KalDer Bursa fiubesi Kurucu Baflkan›, Tofafl Projeler Direktörü Ahmet Altekin, Google Türkiye Ülke Müdürü Bülent Hiçsönmez, Microsoft Türkiye Gen. Müd.

Yrd. Belgin Ertam Çal›flan Kad›n Gözüyle Yaflamak: EMAR A.fi., Genel Müdürü Neslihan Yeflilyurt, Türkiye’nin ‹lk Kad›n Valisi Dr. Lale Aytaman, Baflbakanl›k Kad›n›n Statüsü Genel Müdürlü¤ü, Gen. Müd. Yrd. Leyla Coflkun Kurum Organizasyonu ve Yenilikçilik Yaklafl›mlar›: Destek Patent Yönetim Kurulu Baflkan› Kemal Yamankaradeniz, ‹pek Ka¤›t Genel Müdürü Sertaç Niflli, ‹ntekno fiirketler Grubu, Yönetim Kurulu Baflkan› Halil Kulluk Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

fiUBE HABERLER‹-BURSA Küresel Ölçütler ve E¤itimin Kalitesi: Uluda¤ Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Mete Cengiz, “Genç Bak›fl” Program› Yap›mc›s› Abbas Güçlü, MEB Talim ve Terbiye Kur. Bflk. Yrd. Dr. Muammer Yld›z, Koç Üniversitesi, Rektörü Prof. Dr. Attila Aflkar Yaflad›¤›m›z Kentin Ruhu Olarak Mimari: Uluda¤ Üniversitesi, Mimarl›k Bölümü Baflkan› Prof. Dr. Neslihan Türkün Dosto¤lu, Yüksek Mimar Oktay Ekinci, Bursa Kent Müzesi Koordinatörü Ahmet Erdönmez, Sinpafl GYO Yüksek Mimar Mehpare Evrenol

ÇALIfiTAY VE YUVARLAK MASALAR KalDer Bursa fiubesi taraf›ndan 16 Nisan 2009 tarihinde 6 farkl› konuda çal›fltay 2 farkl› konuda da yuvarlak masa toplant›s› gerçeklefltirildi. Çal›fltaylar: Kaizen, Örgütsel ‹letiflim Teknikleri, Stok Yönetimi, Finansç› Olmayanlar ‹çin Finans Yönetimi, Kurumsal Risk Yönetimi Yal›n Üretim Simülasyonu Yuvarlak Masa Toplant›lar›: Sat›nalma Yönetimi Sürecinizin ne kadar etkili yönetildi¤ini düflünüyorsunuz?, ‹nsan Kaynaklar› Yönetimi Sürecinizin ne kadar etkili yönetildi¤ini düflünüyorsunuz?

Rekabetçilik ve Mükemmellik Modeli: BUS‹AD Yönetim Kurulu Baflkan› M. Arif Özer, AKSA Genel Müdürü Mustafa Y›lmaz, Bursagaz Genel Müdürü Hasan Erbil Doyuran BOSCH Üretim Alan Direktörü, ‹rfan Bayrak Yerel Kalk›nma Stratejileri ve ‹flbirlikleri: KalDer Bursa fiubesi, Yönetim Kurulu Baflkan› M.Emin Direkçi, Marmarabirlik Yön. Kur. Bflk. Refi Tavilo¤lu, Engelliler Üretim Merkezi “Bizimköy” Yön. Kur. Üyesi, Kocaeli Sanayi Odas› Genel Sekreteri Hamdi Do¤an, Türkiye Teknoloji Gelifltirme Vakf›, Bafl Uzman› Tülay Akarsoy Altay “Yaflam Kalitesi ‹çin De¤er Üretmek” Paneli: Tiyatro ve Sinema Oyuncusu Altan Erkekli ve fiair-Yazar Cezmi Ersöz

Sempozyumdan Notlar: Sempozyum konuflmac›lar› Lale Aytaman ve Cezmi Ersöz KalDer stand›nda kitaplar›n› imzalayarak okuyucular›yla bulufltu, Eski Bursa Foto¤raflar› Sergisi 2 gün boyunca kat›l›mc›lara aç›kt›, Grup Marje ise renkli danslar› ile ödül töreninin heyecan ve coflkusuna yak›fl›r bir gösteri sergiledi.

ÖDÜLLER Sempozyumun ikinci günü 18 Nisan 2009 akflam› düzenlenen törenle 2008 Bursa Kalite Ödülü’nün sonuçlar› aç›kland›. 2008 Bursa Kalite Baflar› Ödülü’nü Özel Kurumlar Kategorisinde; Coca Cola Bursa ve Maysan Mando, Kurumlar› Kategorisinde; Hürriyet Anadolu ve Endüstri Meslek Lisesi, M.Kemal Coskunöz Endüstri Meslek Lisesi ve Bursa da Sa¤l›k Sektöründe ilk kez hastane olarak sürece kat›lan Zübeyde Han›m Do¤umevi almaya hak kazand›.

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

57

fiUBE HABERLER‹-‹ZM‹R

Yaflamda Domino Etkisi:

KAL‹TE KalDer ‹zmir fiubesi, 10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu (MAS) ile kaliteli bir yaflama ulaflmak için ilk domino tafl›na Egeliler ile birlikte dokunacak.

11 oturumda 32 konuflmac›y› a¤›rlayacak olan sempozyuma, sadece ‹zmir’ in de¤il, Ege Bölgesi’nin büyük ilgisi bekleniyor. ürkiye Kalite Derne¤i (KalDer) ‹zmir fiubesi’nin her y›l düzenledi¤i Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu, 02-04 Haziran 2009 tarihlerinde Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi’nde gerçeklefltirilecek. Bu y›l 10.’su düzenlenen Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu (MAS) “Yaflamda Domino Etkisi: Kalite” ana temas›yla kat›l›mc›lar› ile bulufluyor.

Sempozyumun ilk günü Bahçeflehir Üniversitesi ‹flletme Fakültesi Dekan› Ekonomist Prof. Dr. Taner Berksoy; global krizin, boyutlar›, geldi¤i nokta, ülke ekonomimize etkileri ve bizi bekleyen gerçekler hakk›nda önemli aç›klamalar yapacak.

T

Ali Pand›r, otomotiv sektörünün gözü olacak Otomotiv ve Otomotiv yan sanayi krizden en çok etkilenen sektör. 10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nda aç›l›fl konuflmas› yapacak olan Tofafl CEO’su Ali Pand›r ekonomik kriz, nedenleri, ülkemize etkileri, krizden ç›-

58

k›fl yollar› ve krizden sonra oluflacak yeni ifl kural ve kavramlar› hakk›nda sempozyum kat›l›mc›lar›na ip uçlar› sunacak. General Motors’un (GM) uluslararas› operasyonlar›nda üst düzey direktörlükler görevlerini y›llarca yürüten Pand›r, 2005 y›l›nda GM’nin Endenozya’dan sorumlu CEO’su olmufltu. Ali Pand›r, 2006 Kas›m ay›ndan beri Tofafl’›n CEO’su olarak görev yap›yor.

Haberci, ‹zmirlilerle bulufluyor 10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nun gelenekselleflen Yaflamda Kalite konulu kapan›fl oturumunun bu y›l ki konu¤u ünlü foto¤rafç› Coflkun Aral. Aral, hep insanl›¤›n utanc› olan savafllar›n içinde, foto¤raf makinas›yla beraberdi. Savafllar› ve açt›¤› yaralar› foto¤raf kareleri ile bizlere tafl›d›.

Yaflam kalitemizde onar›lmaz etkiler b›rakan savafllar› belgesellefltiren, çeflitli sergi ve TV programlar› ile her zaman gündemde yer alan bir sanatç›.

Ekonomik krizin Ege Bölgesi’ne etkileri ‹zmir’in kanaat önderleri 10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nun aç›l›fl oturumunda bir araya gelerek,

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

fiUBE HABERLER‹-‹ZM‹R ekonomik krize nas›l gelindi, nedenleri nelerdi, kriz ne kadar sürecek, kriz sonras› ifl dünyas›n›n yeni kurallar› ne olacak ve en önemlisi krizin ‹zmir ve Ege Bölgesi’ne etkileri konular›nda düflüncelerini kat›l›mc›lara aktaracak. ‹zmir Valisi Mustafa Cahit K›raç, Büyükflehir Belediye Baflkan› Aziz Kocao¤lu, Ege Bölgesi Sanayi Odas› Baflkan› Ender Yorganc›lar, Ege Genç ‹fladamlar› Derne¤i Baflkan› Cemal Elmaso¤lu, Ege Sanayicileri ve ‹fladamlar› Derne¤i Baflkan› S›tk› fiükürer, ‹zmir Esnaf ve Sanatkârlar Odas› Baflkan› Zekeriya Mutlu, Ege ‹hracatç› Birlikleri Baflkanlar Kurulu Baflkan› Mustafa Türkmeno¤lu, D.E.Ü. ‹ktisadi ‹dari Bilimler Fakültesi Ö¤retim Üyesi Prof. Dr. Yaflar Uysal’›n konuflmac› olarak kat›laca¤› oturuma KalDer ‹zmir fiubesi Yönetim Kurulu Baflkan› Murat Hocalar baflkanl›k yapacak.

Sempozyumun özel konu¤u Hayrettin Karaca 10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nun 2. gün özel konu¤u Hayrettin Karaca. Yap›lan araflt›rmalarda toplumun en çok güvendi¤i sivil toplum kuruluflu olan TEMA’n›n da kurucusu olan Hayrettin Karaca, Gazeteci-Yazar Yaprak Özer moderatörlü¤ünde yaflam kalitesine domino etkisi yaratan kalite olgusu hakk›nda keyifli bir sohbet gerçeklefltirecekler.

‹zmirli çocuklar ve gençler, krizi f›rsata çevirecek 10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nun bu y›lki temas› olan “Yaflamda Kalite: Domino Etkisi” çerçevesinde, toplumun tüm kesimlerine yönelik etkinlikler planland›. Bu etkinliklerden biri de; “Yaflamda Kalite Proje ve Fikir Yar›flmas›”. Türkiye Kalite Derne¤i ‹zmir fiubesi ve ‹zmir ‹l Milli E¤itim Müdürlü¤ü iflbirli¤inde düzenleniyor ve ifl dünyas›ndan gönüllülerce oluflturulan komite taraf›ndan yürütülüyor. ‹zmirli ilk ve ortaö¤retim ö¤rencilerinin kat›laca¤› yar›flmayla, çocuk ve gençlerimiz yaflamda kaliteyi art›rmaya yönelik proje ve fikirler oluflturarak, yarat›c›Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

l›klar›n› kullanacak ve yenilikçi yar›nlar için yüreklendirilecekler. Bu etkinlik ayn› zamanda, krizi f›rsata çevirmek isteyen giriflimciler için birbirinden ilginç proje ve fikirlere ulafl›m imkân› da sa¤layacak. Ö¤renciler, Do¤al Kaynaklar, Yenilenebilir Enerji, G›da, Sosyal yaflam, ‹fl Alanlar› ve ‹flgücü Stratejileri, ‹ç ve D›fl Göç Sorununun Çözümü, Dezavantajl› Gruplar ‹çin Öneriler -Engelliler, Çocuklar, Gençler, Kad›nlar, Yafll›lar ile ilgili proje ve fikirleri ile www.yasamdakalite.net adresi üzerinden yar›flmaya baflvurular›n› tamamlad›lar.

11 oturum, 32 konuflmac› Sempozyum kat›l›mc›lar›; Yön Verenler, Yüksek Ökçeler, F›rsat Kap›y› Çal›nca, Yar›n›n ‹mkânlar› gibi konularda düzenlenecek 11 oturumda konusunda uzman 32 konuflmac› ile 2 gün boyunca fikir ve tecrübe paylafl›m› f›rsat› yakalayacaklar.

9 gündem çal›fltay› Beklenen MAS Çal›fltaylar› 2 Haziran 2009 tarihinde. Her y›l oldu¤u gibi bu y›lda sempozyumun ilk günü çal›fltaylara ayr›ld›. Çat›flma Yönetimi, Etkili Sunufl Teknikleri, Gerilla Pazarlama, Stok Yönetimi, Krizde Stres Yönetim, Finansç› Olmayanlar için Finans Yönetimi, Stratejik Hedeflerle Performans Yönetimi, Kaizen (Sürekli ‹yilefltirme), Rexam Yal›n Fabrika Simülasyonu konular›nda aç›lacak çal›fltaylar konusunda uzman moderatörler taraf›ndan yönetilecek.

Heyecanl› yar›fl son buluyor Ege Bölgesi Kalite Ödülü ve Y›l›n Baflar›l› Ekibi Ödülü sahiplerini 4 Haziran’da buluyor. 2009 y›l› Ege Bölgesi Kalite Ödülü’ne Dokuz Eylül Üniversitesi ‹zmir Meslek Yüksek Okulu baflvururken Y›l›n Baflar›l› Ekibi Ödülü’nde ise Denizli Servergazi Devlet Hastanesi 1, Denizli Sa¤l›k Müdürlü¤ü 2, Söktafl A.fi. 1, BTM A.fi. 1, ‹pragaz A.fi. 1, ‹nci Akü San. ve Tic. A.fi.

1, Hayes Lammers 1 ve Pektim 2 ekip olmak üzere toplam 10 ekip yar›flacak. Özel e¤itimli de¤erlendiriciler taraf›ndan de¤erlendirmeleri yap›lan kurum ve kurulufllara, zorlu ve heyecanl› bir sürecin ard›ndan 10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu sonunda düzenlenen ödül töreni ile ödülleri da¤›t›lacak. Y›l›n Baflar›l› Ekibi Ödülünde geçen y›l›n birincisi Denizli Servergazi Devlet Hastanesi bu y›lda 1 ekiple yar›fl›yor.

NOT: Sempozyuma kay›t yapt›rmak için KalDer ‹zmir fiubesi ile irtibata geçebilirsiniz.

59

fiUBE HABERLER‹-‹ZM‹R

60

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

fiUBE HABERLER‹-‹ZM‹R

KalDer, ‹zmirli ö¤rencilerle bulufltu KalDer ‹zmir fiubesi 26 Mart 2009 tarihinde Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Konferans Salonu’nda gerçeklefltirdi¤i “Kalite Fark›ndal›¤› Paneli” vas›tas›yla Üniversite ö¤rencileriyle bulufltu. ‹zmir’deki üniversitelerin çeflitli bölümlerinden befl yüze yak›n ö¤rencinin kat›l›m›yla gerçekleflen panelin aç›l›fl›n› KalDer ‹zmir fiube Yönetim Kurulu Üyesi Dokuz Eylül Üniversitesi ‹zmir Meslek Yüksek Okulu Müdürü Prof. Dr. fievkinaz Gümüflo¤lu yapt›. Öncelikle KalDer hakk›nda bilgi veren KalDer ‹zmir fiubesi Genel Sekreteri Kenan Keskino¤lu’nu dinleyen ö¤renciler, ard›ndan KalDer Çal›fltay portföyünden üç konuyu dinlediler. ‹lk olarak Kenan Keskino¤lu, Toplam Kalite Yönetimi’ni, ard›ndan Uçal 3M Kalite Yönetim Dan›flmanl›¤› Sahibi Yönetim Da-

n›flman› Vehbi Uçal ö¤rencilere “Kaizen” konusunu örnekleriyle birlikte anlatt›. Sunumunu flark› söyleyerek kapatan Uçal, gerek anlatt›klar› gerek sunum tarz›yla ö¤rencilerin ilgi oda¤› haline geldi.

ESBAfi Kalite ve Yönetim Sistemleri Müdür Yard›mc›s› Berrin Atalan ise “Çat›flma Yönetimi” konusunda bilgi verdi. Çat›flma yönetimi örne¤i oluflturacak 3 oyun oynatan Atalan, salondaki ö¤rencilerden birkaç›yla oynad›¤› oyun vas›tas›yla bütün salonun heyecan ve ilgisine hakimdi. Ö¤rencilerin ilgisini çeken konular›, farkl› sunum teknikleriyle ilgilerini maksimize ederek gerçeklefltirdi¤i panelin bitiminde ö¤rencilerin çiçeklerle teflekkür etti¤i KalDer, üniversitelerde yay›l›m amaçl› organizasyonlar›n devam edece¤inin sinyalini verdi.

fiUBE HABERLER‹-ESK‹fiEH‹R

8. Eskiflehir Kalite fiöleni

“Sorun mu var”

Eskiflehir Kalite fiöleni’nin Ana Temas› “Sorun mu Var?” olarak belirlenmifltir. ‹çinde bulundu¤umuz global krizin etkilerinden s›yr›lmak isteyen ülkemizde; kriz sürecinde ve sonras›nda do¤ru yönetebilme, farkl› bak›fl aç›lar› ve kay›plar›n minimalize edilmesi, sektörler baz›nda örnek uygulamalar ve Mükemmellik Modeli ile çözüm stratejileri konular›na cevap aranacak.

09:00-09:30: Kalite fiöleni Kay›t ve Karfl›lama 09:30-10:15: Aç›l›fl Konuflmalar› 10:15 – 11:25: Kriz Ortam›nda ‹flletmelerde Finansal Yönetim ve Yenilikçilik ‹flletmelerin, global ve/veya lokal kriz emareleri görüldü¤ünde finansal analizini yapmas›. Reel ve Finansal sektörlerin krizden etkilenme derecesini optimal yaklafl›mla saptayarak, iflletme stratejilerini belirlemesi. Esnek alternatif senaryolar üreterek, uygulanabilir finansal yönteme karar vermesi. Etkin piyasa takibi ile gecikme olmaks›z›n gerekli önlemlerin al›nmas› ve revizyonlar›n yap›lmas›. Kriz sonras› tahminlerini baz alarak finansal hedeflerini saptamas› konular›na cevap aranacak.

11:25 – 11:40: Kahve Aras› 11:40 – 12:30: Mükemmellik Modeli ‹le Çözüm Stratejileri Üst yönetimin, mükemmellik modelini sahiplenmesi ve kararl› duruflu. Model baz›nda, kurumsal öz de¤erlendirme ile iyilefltirmeye aç›k alanlar›n tespit edilmesi. ‹yilefltirme ve gelifltirme politika ve planlar›n›n oluflturularak, stratejik hedeflerin belirlenmesi. Tüm Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

kurum bireyleri ile paylafl›m› ve benimsetilmesi. Uygulama safhas›nda organizasyonun etkinli¤i. Hedeflere ulafl›m›n tespiti. Sürekli geliflim do¤rultusunda yeni stratejilerin ve hedeflerin belirlenmesi. Topluma karfl› sorumluluklar ve paydafllar gözönüne al›narak yay›l›m›n sa¤lanmas› konular› tart›fl›lacak.

12:30 – 13:30: Ö¤le Yeme¤i 13:30 – 13:45: Anadolu Üniversitesi Vurmal› Çalg›lar Toplulu¤u Müzik Dinletisi “Müzik Zevkini Hesaba Katmadan Bir Ulusu Yetifltirmek Mümkün De¤ildir” M.Kemal ATATÜRK. 13:45 – 14:40: Baflar›n›n S›rr› Baflar› nas›l yarat›l›r? Karfl›lafl›lan sorunlar nas›l afl›l›r?

Kurulufllarda de¤iflime direnç gösteren çal›flanlar nas›l kazan›l›r? Vizyon çal›flanlarla nas›l paylafl›l›r? Kurum kültürüne inanm›fl ekipler nas›l yarat›l›r? K›sacas› “Baflar›n›n S›rr› Nedir?”

Oturum ifl hayat›nda Baflar›n›n tan›mlanmas›na yard›mc› olmay› hedeflemektedir.

14:40 – 14:55: Kahve Aras› 14:55 – 16:00: Sektörler Baz›nda Örnek Uygulamalar

61

fiUBE HABERLER‹-ESK‹fiEH‹R Do¤ru yönetebilmek için kriz ve krizin etkilerini farkl› sektörlerin bak›fl aç›s›yla farkl› boyutlarda analiz edebilmek gerekli. Farkl› sektörlerde Kalite Sistemi alg›lamalar›.

Sektörler baz›nda kaliteli üretim ve/veya hizmetin verimlili¤e katk›s›. Kurumsal kimli¤in güçlendirilmesinde katalizör etkisi. Rekabet ortam›nda, dinamik bir yap› oluflturarak öncü ve lider konuma ulaflmak. De¤iflen koflullara adapte olabilme ve sürdürülebilirlilik konula-

r› ele al›nacak.

16:00 – 16:15: Kahve Aras› 16:15 – 16:30: Plaket Töreni 16:30 – 17:30: Yaflam Biçimi Olarak Kalite Bilim ve teknoloji ilerledikçe Kalite olgusu yaflam›m›zda farkl› alanlarda kendini göstermeye bafllad›.

Ekonomik gelir düzeyi ne olursa olsun insanlar daha kaliteli bir hava solumak, daha kaliteli su içmek, daha kaliteli hizmet almak k›sacas› kaliteli yaflamak istiyor.

fiÖLEN PROGRAMI “SORUN MU VAR?” “Anadolu Üniversitesi Ö¤renci Merkezi” 14.May›s.2009 BAfiL. 09:00 09:30

PROGRAM KAYIT AÇILIfi KONUfiMALARI KalDer Merkez YK Baflkan› Prof.Dr. Ali R›za KAYLAN KalDer fiube YK Baflkan› Dr.Burak ERD‹NÇ ES‹AD YK Baflkan› Onur SÜRMEL‹

B‹T‹fi 09:30 10.15

10.15

Kriz Ortam›nda Finansal Yönetim ve Yenilikçilik

11.25

Prof. Dr. Ali CEYLAN BUS‹AD Baflkan Yard›mc›s› 11.40

Oturum Baflkan› Prof.Dr. Fevzi SÜRMEL‹ Anadolu Üniversitesi Rektörü KAHVE ARASI Mükemmellik Modeli ile Çözüm Stratejileri

N.Coflkun ‹RFAN Uluslararas› Patent Birli¤i Baflkan› 12.30

Oturum Baflkan› Prof.Dr. Faz›l TEK‹N Osmangazi Üniversitesi Rektörü Ergi MART‹N ‹fl Mükemmelli¤i Yöneticissi BOSCH A.fi.

Can BAYKUT ‹fl Mükemmelli¤i Yöneticisi Siemens A.fi.

Hasan Erbil DOYURAN BURSAGAZ Genel Müdürü

Ö⁄LE YEME⁄‹ AÜ Vurmal› Çalg›lar Müzik Dinletisi Baflar›n›n S›rr› “Hayat›n silgisi yooktur”

13:30 13.45

13:45 14.40

Hasan BOZKURT Davran›fl Bilimci Tiyatro Oyuncusu KAHVE ARASI Sektörler Baz›nda Örnek Uygulamalar

14:55

16:00

Oturum Baflkan› Prof. Dr. Deniz TAfiÇI A.Ü.‹letiflim Bilimleri Fakültesi Yücel YAfiAR Türk Telekom Eskifleehir ‹l Müdürü 16:15 16.30

Mehmet Naci KILIÇ Nuh Çimento ‹ÖO Okul Müdürü KAHVE ARASI PLAKET TÖREN‹ Yaflam Biçimi Olarak Kalite

‹brahim CEYLAN Eskiflehir ‹l Milli E¤itim Müdürü 16:30 17.30

Metehan DEM‹R Gazeteci KOKTEYL ve KAPANIfi

62

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009

Abone Hizmetleri

ÖNCE KAL‹TE Abone Fiyatlar› (Bireysel Abonelik) (Adet-Y›l) Abonelik Fiyat›........................................ : 70.- TL

(Adet-Y›l) KalDer Üyeleri...........................: 60.- TL

Abone Fiyatlar› (Toplu Abonelik) (Adet-Y›l) Ayn› iflyerinde 10 kifli..............................: 50.- TL

Ayn› iflyerinde 20 kifli................: 40.- TL

Fiyatlara KDV dahildir.

Abonelik Bilgileri Ad› Soyad› Kurulufl Ad› Faaliyet Alan› Dergi Teslim Adresi Telefon (ev) Fatura Adresi Vergi Dairesi

:.............................................................................................................................................................. :.............................................................................................................................................................. :.............................................................................................................................................................. :.............................................................................................................................................................. :.............................................................................................................................................................. :......................................................Telefon (ifl) :.........................................Faks:................................... : :..................................................Vergi No:.............................................................................................

ÖDEME B‹LG‹LER‹ Havale gönderiyorum.

Garanti Bankas› Suadiye fiubesi Hesap Numaras› 1299686 (Garanti Bankas› Suadiye fiubesi 1299686 No’lu hesaba toplam bedeli ödedikten sonra 0 216 518 42 86’ya fakslay›n) Banka, havale ücreti talep edebilir.

Toplam bedeli kredi kart›mdan çekin.

❒ Visa

Kart Sahibinin Ad› Soyad› Kart No Geçerlilik Tarihi

❒ Mastercard

:.............................................................................................................................................................. :.............................................................................................................................................................. :.............................................Güvenlik No:............................................. Tarih:.......................................

‹mza :..............................................................................................................................................................

Abone Bedeli ile ilgili dekont ve formlar›n dernek merkezimize fakslanmas› ya da postalanmas› yeterli olacakt›r.

Abonelik sistemi, abone olunan tarihten itibaren 1 y›ld›r.

Centrum ‹fl Merkezi Ayd›nevler Sanayi Cad. No:3 Küçükyal› 34854 ‹stanbul Tel. : +90 (216) 518 42 84 PBX Faks: +90 (216) 518 42 86

Reklam Tarifesi: Arka kapak Ön kapak içi Arka kapak içi Tercihli Tercihli çift sayfa 3. Sa¤ sayfa ‹ç sayfalar

(4-5, 6-7, 8-9)

Tek Frekans 6.000 TL 5.500 TL 4.000 TL 2.000 TL 3.600 TL 3.000 TL 1.200 TL

3 Frekans 5.500 5.000 3.500 1.800 3.300 2.500 1.050

6 Frekans 4.500 TL 4.000 TL 3.000 TL 1.500 TL 2.800 TL 2.200 TL 900 TL

12 Frekans 3.000 TL 2.500 TL 2.000 TL 1.000 TL 1.800 TL 1.400 TL 600 TL

Tema sponsorlu¤u: 6 say› için(Birim Fiyat)..................................4 sayfa: 2.000 TL.................................8 sayfa: 3.500 TL (Fiyatlara %18 KDV eklenecektir)

66

Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009