BMCT! E-kitabı / BMCT! E-book

This project is co-funded by the European Union and the Republic of Turkey.

Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir.

2

3

of creative moments and enthusiasm. But we are most humbled by the hard work and boundless curiosity of the artists and authors who have taken every opportunity possible to reflect and create.

In the summer of 2018, Be Mobile-Create Together! was accepted as a project in and generously funded by the programme for EU-Turkey Intercultural Dialogue (ICD). The objectives defined by the call included the mobility of artists and their intercultural dialogue; the creation of intercultural platforms to share experiences; and the establishment of connections between thriving art actors in Europe and Turkey. In doing so, civil society is supported and culturally diverse programming in arts and culture is facilitated, taking into account the local cultural values and practices of Turkey in Europe, all with a maximum amount of public participation.

Nearly two years later, we are happy and proud to present this book which illustrates our many endeavours to meet these ambitious goals by creating bridges between Turkey and three countries in the EU: France, Germany and the Netherlands.

Many people were involved along the way: Matthieu Bardiaux, Director of Institut français in İstanbul, Sébastien de Courtois, Director of Institut français in Ankara, Éric Soulier, Director of Institut francais de Turquie, Reimar Volker, Director of GoetheInstitut İstanbul, Quirine van der Hoeven, Cultural Attaché at the Consulate of the Netherlands in İstanbul, as well as Görgün Taner, General Director of İKSV and Bige Örer, Director of İstanbul Biennial and Contemporary Art Projects at İKSV. Many more people got involved and excited about “Be Mobile-Create Together!” along the way. Artist residencies in France, Germany, the Netherlands and Turkey formed a creative network. A local team came into being under the tireless leadership and sheer limitless enthusiasm and devotion of Sait Fehmi Ağduk.

The professional team of İKSV, with their decades-long expertise, were key to the meticulous hosting and assistance of 12 artists in its dedicated İKSV Residency, their sabbaticals in smaller towns and the successful management of the open call and the communication campaigns with press conferences, a website and social media pages. The final member of the team, the editor of the book you are about to enjoy, Zeynep Berik has done a tremendous job in distilling a two-years-long journey into this unique recollection 4

The rest, as they say, is history – involving sixteen residencies in four countries, a total of 21 events and many activities by 30 artists, with everything culminating in this sumptuous publication. We would like to invite you to explore the following pages and decide for yourself, whether the objectives of this ambitious project were met.

For us, it was a joy initiating and being part of this thriving creative network proving that cultural exchange is the ideal way forward for better understanding, especially in difficult times.

Be Mobile-Create Together!

Project Partners

Be Mobile-Create Together! projesi 2018 yazında Türkiye - AB Kültürlerarası Diyalog (ICD) programına kabul edildi ve cömert bir fonla hayata geçirildi.

Proje çağrısında hareketliliğe ve kültürlerarası diyaloğa, deneyimlerin paylaşılacağı kültürlerarası platformlara, Avrupalı ve Türkiyeli sanatçılar arasında kurulacak bağlantılara önemle vurgu yapıldı.

Böylelikle, Türkiye’nin ve Avrupa’nın yerel kültürel değerlerini ve pratiklerini hesaba katan ve yerel halkın katılımını en üst seviyede tutmayı amaçlayan bir yaklaşımla sivil toplumun desteklenmesi, sanat ve kültür alanlarında çoğulcu ve kapsamlı bir programın hayata geçirilmesi hedefleniyordu.

Yaklaşık iki yıl sonra, Türkiye ile üç AB ülkesi (Fransa, Almanya ve Hollanda) arasında kurulan köprüler aracılığıyla bu iddialı hedeflere ulaşma yolundaki çabalarımızı gözler önüne seren bu kitabı sizlere sunmaktan mutlu ve gururluyuz.

Bu yolda birçok kişi bize eşlik etti: İstanbul Institut français direktörü Matthieu Bardiaux, Ankara Institut français direktörü Sébastien de Courtois, Institut francais de Turquie direktörü Éric Soulier, İstanbul Goethe Enstitüsü direktörü Reimar Volker, İstanbul Hollanda Konsolosluğu kültür ataşesi Quirine van der Hoeven’in yanı sıra İKSV genel müdürü Görgün Taner ve İstanbul Bienali ve İKSV güncel sanat projeleri direktörü Bige Örer.

Bu süreçte çok daha fazla sayıda insan da bize katıldı ve heyecanla “Be Mobile-Create Together!”ın bir parçası oldu. Fransa, Almanya, Hollanda ve Türkiye’deki konuk sanatçı programları bir araya getirilerek bir yaratıcılık ağı kuruldu. Sait Fehmi Ağduk sınır tanımayan tutku ve adanmışlığıyla Türkiye’de bir yerel ekip oluşturulmasına önayak oldu.

12 sanatçının İKSV’nin sanatçı evinde ağırlanması ve kendilerine her türlü yardımın sağlanması, daha küçük şehirlerdeki misafir sanatçı evleri, açık çağrının ve iletişim kampanyalarının basın konferansları, web sitesi ve sosyal medya hesapları aracılığıyla duyurulmasında İKSV’nin profesyonel ekibinin onlarca yıllık uzmanlığı çok önemli bir rol oynadı. Ekibin son üyesi, okuyacağınız kitabın editörü Zeynep Berik, iki yıllık bir yolculuğun yaratıcılıkla dolu anlarını ve hevesini özenle damıtarak bu kitapta eşsiz bir şekilde bir araya getirdi.

Düşünmek ve yaratmak için karşılarına çıkan hiçbir fırsatı kaçırmayan sanatçıların ve yazarların emekleri ve sınır tanımayan merakı bizi özellikle onurlandırdı.

Gerisi, malumunuz – dört ülkede on altı konuk sanatçı programı, 30 sanatçının toplam 21 etkinliği ve katıldığı sayısız aktivite, bunların her biri bu muhteşem kitabın ortaya çıkmasına neden oldu. Sizleri elinizdeki kitabı inceleyerek bu iddialı projenin hedeflerine ulaşıp ulaşmadığına karar vermeye davet ediyoruz. Özellikle bu zor zamanlarda, daha iyi anlaşmanın en ideal yolunun kültürel alışveriş olduğunu kanıtlayan bu başarılı yaratıcı ağı hayata geçirmek ve onun bir parçası olmak bizler için büyük bir zevkti.

Be Mobile-Create Together!

Proje Partnerleri

Sébastien de Courtois, Bige Örer, Dr. Quirine van der Hoeven, Dr. Reimar Volker, Görgün Taner

5

CECI N’EST PAS UN “ART BOOK”*

Some books are to be tasted, others to be swallowed, and some few to be chewed and digested: that is, some books are to be read only in parts; others to be read, but not curiously; and some few to be read wholly, and with diligence and attention.** Francis Bacon This book, which was the object of much creative discussion before it came into existence, was prepared for you to alternately swim in its shallows or dive all the way down to its depths. Some argued it should be an artist’s book, created from head to toe by the artists; others advocated otherwise. Yet, everybody agreed on one point: as a publication, it ought to show the artists’ works, and let them voice their stories in their own tongue. In a nutshell, it ought to be a feast for the reader.

Oceans are both more silent and noisy than they have ever been.

Says Nina, while strolling on the coastline of Cunda. The Coronavirus hasn’t taken over our lives yet. The skies are not on the way to cleansing, the dolphins don’t even think of coming close to our shores. We talk about the Anthropocene, the global warming, about the 7 million tons of accumulated plastic that make the Seventh Continent. Our conversation runs across the increasing extinction of life’s voice in the oceans, while technology’s is soaring ever higher.

Lina can’t make use of the stage because Ephesus’ antique theatre is being restored, so she displays her spontaneous dance movements on the King’s Road instead. Without costume, without make-up: as they arise. Kuzey is becoming entranced in the library built in the heart of Stuttgart by an architect who drew his inspiration from the Tower of Babel. Çağla and Barbaros aren’t willing to leave the Museum Meermanno - House of the Book in The Hague.

Residency programmes offer artists temporarily shelters where they can stay and look momentarily at life upside down and smell different odours. Artists in residence discover cities from scratch, meet people from countries they are entirely foreign to; fellows draw inspiration from one another’s works and creation processes.

Briefly put, they leave their comfort zone, become affected, take a deep breath and affect others in turn; just like Helena, Marianne, Mirak, Simon(e) and AnneMarie’nin lighted a spark in the eyes of the students of the Anadolu University’s Fine Arts departments, whom they shared their experiences with.

Of course, there is no rule that says it should go this particular way. One might gaze endlessly at the Mediterranean Sea, one might go alone on a walk in the Black Forest, one might even 6

Bazı kitaplar tadına bakılmak, bazıları yutulmak, ve azı da çiğnenip sindirilmek içindir: Yani bazı kitaplar içinden bölümler okunmak; bazıları pek merak uyandırmadan okunmak; ve azı, gayretle dikkatle, başından sonuna kadar okunmak içindir.** Francis Bacon Dünyaya gelmeden önce hakkında epey söz edilen bu kitap, kâh kıyılarında yüzmen kâh derinlerine dalman için hazırlandı. Kimisi, baştan sona sanatçıların ürettiği bir sanatçı kitabı olmasını önerdi, kimisi aksini savundu. Ancak herkes tek bir noktada uzlaştı: Sanatçıların üretimlerini gördüğümüz, hikâyelerini kendi dillerinden dinlediğimiz bir yayın olması. Kısacası, kendisini doya doya okutması.

Okyanuslar hiç olmadığı kadar sessiz ve gürültülü.

Diyor Nina, Cunda sahilinde salına salına yürürken.

Koronavirüs hayatlarımıza hükmetmiyor henüz. Gökyüzü temizlenme eğiliminde değil, yunuslar kıyılarımıza yanaşmayı akıllarından bile geçirmiyor. Antroposen’den, küresel ısınmadan, 7 milyon ton ağırlığındaki plastik yığın Yedinci Kıta’dan söz ediyoruz. Denizlerde, yaşamın sesinin gittikçe kısıldığı, teknolojinin sesinin ise hızla arttığından dem vuruyoruz.

Lina, Efes Antik Tiyatro restorasyonda olduğu için sahne alamıyor, onun yerine Kral Yolu üzerinde sergiliyor içinden gelen dansını.

Kostümsüz, makyajsız; o anda olduğu gibi. Kuzey, Stuttgart’ın merkezinde, mimarının Babil Kulesi’nden ilham alarak inşa ettiği kütüphanede kendinden geçiyor. Çağla ve Barbaros yüzyıllar önce basılmış kitaplara çıplak elle dokunabilmenin hazzıyla Lahey'deki Kitap Müzesi Meermanno'yu terk etmek istemiyor.

Sanatçılara bir süre kalıp; hayata tepetaklak bakabilecekleri, değişik kokular soluyabilecekleri geçici yuvalar sağlar misafir sanatçı programları. Katılımcılar yepyeni şehirlerle karşılaşır, yabancısı oldukları ülkelerin insanlarıyla tanışırlar; diğer sanatçılar, onların işleri ve üretim süreçlerinden beslenirler.

Kısacası alıştıklarının dışına çıkar; etkilenir, soluklanır ve etkilerler.

Tıpkı Helena, Marianne, Mirak, Simon(e) ve AnneMarie’nin; deneyimlerini paylaşırken, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğrencilerinin gözlerinde pırıltı bırakmaları gibi.

Böyle olacak diye bir şey yok tabii. Biri uzuuun uzuuun Akdeniz’e bakar, diğeri Kara Orman’da kendi başına yürüyüşe çıkar, öteki gökyüzündeki bulutların akışına karışıp gider.

Misafir sanatçı programı o ya da bu şekilde işlevini görür.

Be Mobile-Create Together! bir misafir sanatçı programı.

Sanatçılara konuk olma imkânı sağlamanın yanı sıra;

depart and mingle with the clouds’ dance high up in the sky.

A residency programme will meet its purpose one way or another.

Be Mobile-Create Together! is a residency programme.

Aside from granting fellows accommodation, by building an international and interdisciplinary network between residency programmes in France, the Netherlands, Germany and Turkey, it aims to strengthen artistic and cultural interactions between Europe and Turkey.

Under the leadership of the Institut français de Turquie, jointly run by the Embassy of the Kingdom of the Netherlands, the Goethe-Institut and the Istanbul Foundation for Culture and Arts, Be Mobile-Create Together! was attended by thirty artists and supported by sixteen residency programmes across four countries.

Within the boundaries of these short lines, I could name but a few among our artists. You will meet with every single one them in the course of the following pages. Sometimes, they will tell you about themselves, more often, you will witness conversations, even correspondence between them.

Just as Bacon put, you will read what they tell you with curiosity, diligence and attention, in one single stroke.

The BMCT! book has come to life in a planet entirely different from what it looked like when we initiated the Be Mobile-Create Together! project. BMCT!, which cherishes Mobility enough to include it in its very name, has found itself in the midst of an entirely unforeseen stillness, all of a sudden. This state of things has offered this book something we couldn’t even dream of: artists who couldn’t leave their houses! What else could we wish for? The artists devoted themselves to this book.

Aside from the thirty artists who took part in this project, there are more than six hundred persons whose contribution I couldn’t acknowledge here. Despite its being the first edition, Be MobileCreate Together! received countless applications. The international jury has stressed time and again how difficult the selection process was, how extraordinary they had found the applications.

Therefore, mention them here was the least I could do.

Every piece of writing eventually falls back to where it sprouted from. Magritte’s painting The Treachery of Images*** is not only one of the greatest masterpieces in art history; it is also a work of art that has imprinted its way in collective memory, both for its image and the words associated with it. Namely, the image of a pipe underneath which the words “This is not a pipe.”**** are handwritten. The object called Art Book, as its name states, is in itself a work of art, the work of an artist. It is unclear whether this odd object should be exhibited in a museum, in a gallery or kept in the library. Something utterly Magrittesque. As for the BMCT! Book, I don’t think it would befit a museum, it might be exhibited in a gallery, but I hope it finds a spot in the most beautiful corner of your library. The answer is yours to give now: “Is it an Art Book or not?”, “Is it art, or the image of art?”

Fransa, Hollanda, Almanya ve Türkiye’deki misafir sanatçı programları arasında çok uluslu ve çok disiplinli bir ağ oluşturarak Avrupa ile Türkiye arasındaki sanatsal ve kültürel etkileşimi güçlendirmeyi öngörüyor.

Institut français de Turquie önderliğinde, Hollanda Büyükelçiliği, Goethe-Institut ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından yürütülen Be Mobile-Create Together! projesine; dört ülkeden on altı misafir sanatçı programı katkı veriyor, otuz sanatçı katılıyor.

Bu kısa satırlarda sanatçılarımızdan sadece birkaç tanesinin adını anabildim. İlerleyen sayfalarda her biriyle tek tek tanışacaksın. Bazen kendi kendilerini anlatacaklar, çoğu kez birbirleriyle konuşmalarına hatta mektuplaşmalarına tanık olacaksın. Yani Bacon’ın deyimiyle merak duyarak, gayretle, dikkatle; bir çırpıda okuyacaksın anlattıklarını.

BMCT! Kitabı, Be Mobile-Create Together! projesine başladığımız dünyadan çok farklı bir gezegende hayata geldi.

Mobile yani hareketli olmayı başlığına taşımış olan BMCT!, kendisini hiç beklemediği bir durgunluğun içinde buluverdi, bir anda. Bu hâl, kitaba tahmin bile edemeyeceğimiz bir hediye sundu: Evlerinden çıkamayan sanatçılar! Daha ne isterdik ki? Sanatçılar kitaba kendilerini adadılar.

Projeye katılan otuz sanatçının dışında, burada belirtmediğim altı yüzden fazla isim var. Bir ilk olmasına karşın Be Mobile-Create Together! pek çok başvuru aldı.

Projenin uluslararası jürisi elemeleri yaparken ne kadar zorlandığını, olağanüstü adaylar olduğunu her fırsatta tekrarladı. Bu nedenle onları da anmadan geçemezdim.

Her yazı başladığı yere döner. Magritte’in İmgelerin İhaneti*** tablosu sanat tarihinin baş yapıtlarından biri olmasının yanı sıra; imgesi ve sorusuyla birçoğumuzun zihnine kazınmış bir eser. Altında el yazısıyla “Bu bir pipo değildir.”**** yazılı bir pipo resmi, söz konusu olan. Art Book denilen şey, adı üstünde kendisi bir sanat eseri, sanatçının eseri. Müze ya da galeride mi sergilensin yoksa kütüphanede mi saklansın sorusuna yanıt verememiş bir garip nesne. Tam Magritte’lik. BMCT! Kitabı, müzelik desen değil, galeride belki sergilenir, umarım kitaplığının en güzel köşesinde yerini alır. Artık sen ver yanıtını “Art Book mu, değil mi?”, “Sanat mı, sanatın imgesi mi?”

Sait Fehmi Ağduk Be Mobile-Create Together!

Team Leader Ekip Lideri

* This is not an “Art Book”. Bu bir “Sanat Kitabı” değil. ** Bacon's Essays: with annotations by Richard Whately, DD. Archbishop of Dublin, p. 444 Bacon'ın Makaleleri: DD. Dublin Başpiskoposu Richard Whately'nin açıklamalarıyla, s. 444 *** La Trahison des Images **** Ceci n’est pas une pipe.

7

HOW ARE YOU TODAY?

Recently we have been hearing more of this question, which for some time we were unable to ask each other, or even ourselves. After everything our planet has been through these last few months, these exceptional times we find ourselves in, perhaps one of the most remarkable things that will endure is our chance to return to forgotten moments and the places they hold in our lives. And more importantly to ourselves and those around us.

It was during this time that work began on the Be Mobile-Create Together! project, a publication involving many partners, voices and dynamics. As the book's preparation was under way, everything came to a standstill. Some artists had completed their part of the project and returned home, others preferred to shelter where they were, or couldn't manage to go back for reasons we are all too familiar with.

At this point, the book became a means to stop and better hear our inner voices. To the extent that circumstance has changed the course of the project, it has also ensured that the content of the publication has been shaped through collaboration with the artists rather than just being about them.

The book brought the artists together on a different kind of platform, beyond what they had planned, presenting a possibility to continue production from here inasmuch as was possible. Through a process of meeting, contemplating and sharing ideas in the making of BMCT!, the titular concepts of "mobility" and "creating together" were taken to another dimension. This conversation, which in the beginning perhaps many of us approached with uncertainty and a sense that it was nothing more than "yet another video conference", soon gave way to more highly anticipated discourse; the book has become a medium in and of itself, allowing further space for new projects.

The thirty artists taking part in this project are brought together in these 8

pages, where we witness the relationships formed with one another and their surroundings, and the transformation of these relationships during these times of uncertainty. We see the experiences of different histories and varied backgrounds weave into a common thread.

In any place we visit, whether physically or intellectually, we are guests. It is here we get a sense of the transitory nature a guest and artist-in-residence may encounter, the concern over the passage of time, ideas condensing before they rain down, and all the unmatchable experiences such a process entails. An echo of the project itself!

As we follow along, we visit İstanbul, Paris, Berlin, Amsterdam, Cassis, Bursa, İznik, Hasankeyf, Mardin, Şirince, Dresden, The Hague, Maastricht and many metropoles, smaller cities, even villages – together with the artists. Through their stories, the book invites its readers to revisit such diverse concepts as home and belonging, modes of existence and the struggle for survival, the new world order, sounds and silences of cities, displacement, migration and more.

My warmest thanks to all BMCT! artists and team members, whose contributions of stories and dreams went into the making of this book.

Zeynep Berik Editor

BUGÜN NASILSIN?

Uzun zamandır birbirimize ve kendimize soramadığımız bu soruyu, son zamanlarda daha çok duyar olduk. İçinde bulunduğumuz bu tuhaf dönemde en çok hatırlayacağımız şeylerden biri belki de tüm gezegende yaşanan son birkaç ayın unuttuğumuz birçok ana ve o anların hayatımızdaki yerine dönmemize fırsat vermesi oldu. En önemlisi de, etrafımızdakilere ve kendimize. Çok ortaklı, çok sesli ve çok hareketli Be Mobile-Create Together! projesinin yayını olan bu kitap için çalışmalar da yine bu dönemde başladı. Her şeyin durduğu, sonunda durmayı öğrenip kendi sesimizi daha iyi duyar olduğumuz bir sürecin parçası olan bu kitap hazırlanırken kimi sanatçı, programı tamamlamış ve evine dönmüş, kimi gittiği yerde kalmayı tercih etmiş, kimi ise malum sebeplerden dolayı dönememişti. Bu durum her ne kadar projenin seyrini değiştirdiyse de kitabın, sadece sanatçılar hakkında değil aynı zamanda içeriğini sanatçılarla birlikte oluşturduğumuz bir yayın olmasını sağladı.

Kitap, sanatçıları planlananın ötesinde farklı bir platformda buluşturdu ve üretimlerini, mümkün olduğunca buradan da sürdürebilmenin olanaklarını sundu.

BMCT! yayınını oluşturmak için tanışma, düşünme ve fikir paylaşımı sürecinde, proje başlığındaki “hareketlilik” ve “birlikte üretmek” kavramları başka bir boyuta taşındı. Belki de çoğumuzun büyük bir belirsizlik içinde “yine bir görüntülü konuşma” hissiyatıyla başladığı görüşmeler, heyecanla beklenen bir sonraki sohbeti beraberinde getirdi; farklı bir mecra olarak yeni projelere alan açtı.

Fiziksel ve düşünsel olarak ziyaret ettiğimiz her yerde misafiriz. Misafirliğin ve misafir sanatçı olmanın verdiği geçicilik hissinden, hızla geçen zamana duyulan kaygıdan, yoğunlaşıp yağan fikirlerden ve bu sürecin getirdiği benzersiz deneyimlerden oluşuyor bu yayın. Tıpkı projenin kendisi gibi!

Metinlerin izini sürerek; İstanbul, Paris, Berlin, Amsterdam, Cassis, Bursa, İznik, Hasankeyf, Mardin, Şirince, Dresden, Lahey ve Maastricht gibi birçok metropolü ve küçük kenti, hatta köyü sanatçılarla birlikte ziyaret ediyoruz. Kitap okurlarını; ev, aidiyet, varoluş biçimleri, varoluş mücadeleleri, yeni dünya düzeni, kentlerin sesi ve sessizliği, yer değiştirme, göç ve daha birçok kavrama sanatçıların anlatıları üzerinden yeniden bakmaya davet ediyor.

Hikâyeleriyle ve düşleriyle, kitabın hayata geçmesine katkıda bulunan tüm sanatçılara ve tüm BMCT! ekibine teşekkürlerimle.

Zeynep Berik Editör

Projeye dâhil olan 30 sanatçıyı birbirleriyle buluşturan bu sayfalarda, sanatçıların bu belirsizlik sürecinde etraflarıyla ve kendileriyle kurdukları ilişkilere, bunların dönüşümlerine tanık oluyoruz.

Farklı geçmişlere ve farklı yerlere ait deneyimlerin benzer noktalarda buluştuğunu görüyoruz.

9

10

Abel Korinsky AnneMarie van Splu Burcu Yağcıoğlu Ca Çağla Meknuze Didem Ekin Can Göksoy Gizem Helena Kauppila İlayda Kasia Fudakowski Ku Léa Roch Lina Góm Marianne Villière Mel Mirsini Artakian Rebecca Topakia Simon(e) van Saarloo

y Alper Turan unter Barbaros Altuğ anan Yücel Pekiçten m Yalınay Diren Demir m Aksu Gülşin Ketenci a Tunca Jehsong Baak uzey Topuz Lara Ögel mez Mairi Pardalaki lih Kıraç Mirak Jamal nou Nina Kuttler ian Sibel Horada os Vivien Tauchmann

11

Jehsong Baak Will You Still Love Me Tomorrow?

Yarın da Beni Sevecek misin?

Born in 1967 in South Korea, Jehsong Baak emigrated to the United States at the age of 9. After graduating from the University of Michigan, Baak moved to New York to pursue a career in photography. In 1998, Baak relocated to Paris. His first solo exhibition took place in the Galerie Vu in Paris in 2002, followed by exhibitions at galleries and museums in Amsterdam, İstanbul, Los Angeles, New York, Milan, Seoul, Moscow, and Brussels.

Baak’s first book, Là ou Ailleurs, was published in Paris in 2006

by French publisher Robert Delpire, followed by Photographs

by HUP Gallery in Amsterdam in 2008, and One Last Goodbye

by Wonderlust Press in Paris in 2016. Baak’s work is included in the collections of the Corcoran Gallery of Art in Washington, the Museum of Fine Arts, Houston, the George Eastman Museum and JPMorgan Chase Art Collection in New York, the Wilson Centre for Photography in London, and the Bibliothèque Nationale de France in Paris.

Jehsong Baak 1967 yılında Güney Kore’de doğdu, 9 yaşında ABD'ye göç etti. Michigan Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra sonra fotoğrafçılığa yoğunlaşmak için New York'a taşındı.

1998'de ise Paris'e taşındı. 2002'de Paris'teki Galerie Vu'da gerçekleşen ilk kişisel sergisinin ardından çalışmaları Amsterdam, İstanbul, Los Angeles, New York, Milano, Seul, Moskova ve Brüksel'deki galeri ve müzelerde sergilendi. Baak’ın ilk kitabı Là ou Ailleurs, 2006’da Paris’te Fransız yayımcı Robert Delpire’den çıktı. Ardından 2008’de Amsterdam’da yer alan HUP Gallery Photographs (Fotoğraflar), 2016’da Paris’te yer alan Wonderlust Press ise One Last Goodbye (Son Bir Hoşçakal) kitaplarını yayımladı. Baak’ın çalışmaları, Washington’daki Corcoran Sanat Galerisi, Houston Güzel Sanatlar Müzesi, George Eastman Müzesi, New York’taki JPMorgan Chase Sanat Koleksiyonu, Londra’daki Wilson Fotoğraf Merkezi ve Paris’teki Bibliothèque Nationale de France’ın koleksiyonlarında bulunuyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: arthereistanbul, İstanbul 12

Baak is a wizard of words as well as images. During his visit to İstanbul, the artist takes a series of black&white photographs which tell us about his encounters in the city. Be it a snapshot of someone he already knows or a landscape he steps in for the first time, the photographs build up a story that goes beyond the visible.

Baak sadece bir imge ustası değil, aynı zamanda bir sözcük ustası. İstanbul'u ziyaretinde, şehirdeki karşılaşmalarını anlatan bir dizi siyah beyaz fotoğraf çekti. Tanıdığı birinin enstantane fotoğrafı ya da ilk kez ayak bastığı bir yerin manzarasından bir kare...

Bu fotoğraflar, görünürdeki imgelerin sınırlarını aşan bir öykü kuruyorlar.

Having lived in New York and in Paris for the past 30 years, I have long ago accustomed to an alienated and individualistic way of life in the big city.

It goes without saying that there are, of course, many folks in New York and Paris who are community and family oriented, but in a macro sense (especially with the arrival of the internet, smartphones, social media), existence in the West has become increasingly isolated, with a growing narcissistic attention directed at the ‘self’.

It must have been about a week after I had arrived in İstanbul. I remember the moment quite clearly. With the warm late afternoon light beaming down, I was standing in the middle of the large square outside of the Kadıköy Ferry Station, leisurely observing the people moving around me. As I looked at a woman holding her son's hand, an elderly couple clutching each other as if their lives depended on it, a child maybe 12 or 13 years old cradling his little baby sister in his arms, I felt a tingling sensation in my stomach, the kind we all feel when we are deeply moved by something. It was surprising to feel my eyes starting to well up. If I had been alone, perhaps I would have wept joyously.

There was all this love around me. Sure, İstanbul is no different from Paris or New York or Tokyo. Naturally, there is violence and horror going on behind closed doors here as everywhere else in the world, but nowhere else have I seen and felt such palpable human closeness and togetherness between family members, couples, friends, people and animals. If I ever have to come back as a stray cat or a dog, I would like to be born in İstanbul.

As days passed, there was another distinct impression which started forming in my

head. Turkish society appeared to be in the midst of a seismic transformation, a sort of a bifurcation of attitudes, values, morals: the religious and the atheist, traditional and contemporary, collective and individualistic, we and I. Which is why I believe the title of this project sprouted in my mind shortly before I left İstanbul: Will You Still Love Me Tomorrow? Will the Turks of tomorrow still love one another with the same intensity in the society that Turkey is transitioning towards, whatever that may be? Will the young Turks I saw wearing sexy western fashion, constantly taking selfies, be just as loyal and faithful and connected to their friends and families and cats and dogs as their parents and grandparents were?

Son 30 yıldır New York ve Paris’te yaşadığım için, büyük şehrin yabancılaşmış ve bireyci yaşam tarzına alışkınım.

New York’ta ve Paris’te de toplum ve aile odaklı bir yaşam süren çok sayıda insan olduğunu söylemeye bile gerek yok ama, makro anlamda (özellikle de internetin, akıllı telefonların, sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle) Batı’da, “benliğe” yöneltilen narsisist ilgi arttı ve yaşam giderek daha yalıtılmış bir hâl aldı.

Ben İstanbul’a vardıktan yaklaşık bir hafta sonraydı sanırım. O anı çok net bir şekilde hatırlıyorum. Sıcak akşam güneşinin altında; Kadıköy İskelesi’nin önündeki geniş alanın ortasında durmuş, etrafımdaki insanlara bakarak vakit

geçiriyordum. Küçük oğlunun elini tutmuş bir kadın, birbirlerine sıkı sıkıya tutunmuş yaşlıca bir çift, küçük kız kardeşini özenle kucaklamış 12 ya da 13 yaşında bir oğlan çocuğuna bakarken, çok dokunaklı bir şey görünce hissettiğimiz o karıncalanmayı hissettim karnımda. Şaşkınlıkla gözlerimin dolduğunu hissettim. Yalnız olsaydım doya doya ağlardım belki de. Etrafım sevgiyle doluydu. İstanbul’un Paris’ten veya New York’tan veya Tokyo’dan farklı olmadığına şüphe yok. Burada da, dünyanın her yerinde olduğu gibi, kapalı kapılar ardında şiddet ve dehşet dolu şeyler oluyor elbette - aile fertleri, çiftler, arkadaşlar, insanlar ve hayvanlar arasında.

Ama olur da bir sokak köpeği veya kedisi olarak dünyaya tekrar gelecek olursam, İstanbul’da doğmayı isterim.

Günler geçtikçe bir başka belirgin izlenim oluşmaya başladı kafamda.

Türkiye toplumu sismik bir dönüşümden geçiyor gibi görünüyordu, tutumlar, değerler, ahlak kuralları bir nevi yol ayrımında duruyordu sanki: dindar ve ateist, geleneksel ve çağdaş, kolektif ve bireyci, biz ve ben. Bu projenin adının İstanbul'dan ayrılmadan kısa bir süre önce kafamda filizlenivermesinin nedeni de buydu sanırım: Yarın da Beni Sevecek misin? Yarının Türkiyelileri, Türkiye’nin dönüşmekte olduğu toplumda, birbirlerini bu yoğunlukta sevecekler miydi yine?

Seksi Batılı kıyafetler giyip selfie çeken genç Türkiyeliler, arkadaşlarına, ailelerine, kedilerine, köpeklerine anne babaları ve büyükanne babaları kadar sadık ve yakın olacaklar mıydı?

13

1

14

2 3

15

4 16

1. I spotted these two boys at the Eminönü marketplace. The two were walking together through the dense crowd with the arm of the boy on the right slung over his friend. This is a lucky picture because the shadow of the boy’s face was cast over his hand and his buddy’s back. For me, the picture seems to say something about friendship and the connection we have with the other.

Bu iki çocuğu Eminönü pazarında gördüm. Sağdaki çocuğun kolu arkadaşının omzunda, yoğun kalabalığın içinde yan yana yürüyorlardı. Bu kareyi, çocuğun yüzünün gölgesi koluna ve arkadaşının sırtına düşmüşken yakaladım. Benim için bu fotoğraf dostluğu ve birbirimizle olan bağımızı ifade ediyor.

2. One day, a cleaning lady came to the apartment where I was housed. She brought her young son with her. Through Google Translate, I learned that she was from Turkmenistan. While she cleaned the apartment, I was in the living room checking emails.

Her son came in and played with a toy on the couch. A gorgeous late afternoon light came through. I asked the boy through hand gestures if I could take pictures of him. I positioned him at the end of the couch where the light was. As soon as I started taking pictures, his mother noticed what was going on and she rushed over to brush back her son’s hair.

Bir gün oturduğum eve bir temizlikçi kadın geldi. Oğlunu da yanında getirmişti. Google Translate yardımıyla Türkmenistanlı olduklarını öğrendim. Kadın evi temizlerken ben de salonda e-postalarımı kontrol ediyordum. Oğlu yanıma gelip koltukta oyuncağıyla oynamaya başladı. Akşam güneşinin ışıkları göz kamaştırıcı bir şekilde koltuğa düşüyordu. Ellerimle işaret ederek fotoğrafını çekmek için izin istedim. Çocuğu koltuğun ışık düşen kısmına yerleştirdim. Ben fotoğraf çekmeye başlar başlamaz annesi neler olup bittiğini anladı ve oğluna doğru seğirterek yüzüne düşen saçını geriye taradı.

3. Slowly riding my bicycle around Büyükada, I came upon a clan of dogs. Many dogs. I counted 3 adults and maybe a dozen puppies. I wondered how they ate, how they stayed warm. I presumed that they all huddle together at night. The way they frolicked about, played with each other, it looked like a scene out of a paradise. They seemed so carefree and relaxed, with no hint of danger or stress.

Büyükada'da bisikletimle ağır ağır ilerlerken bir köpek sürüsüne rastladım. Çok köpek vardı. Üç büyük ve belki de on yavru köpek.

Nasıl yemek yediklerini ve ısındıklarını merak ettim. Geceleri birlikte birbirlerine sarıldıklarını düşündüm. Birbirleriyle oynama şekilleri cennetten bir sahne gibiydi. Herhangi bir tehlike veya stres hissiyatı vermiyor, kaygısız ve rahat görünüyorlardı.

4. Taken on a ferry from Kadiköy to Eminönü. I was on the deck watching people feed the seagulls but it suddenly got a bit chilly so I went inside. I was playing with the reflection of the spotlights and the scenery outside when this man went past. A lucky shot.

Bu fotoğrafı Kadıköy-Eminönü vapurunda çektim. Kıç tarafında martılara simit atan insanları izlerken hava birden çok soğudu, ben de içeri geçtim. Bu adam önümden geçtiğinde cama yansıyan şehir ışıklarının ve manzaranın fotoğraflarını çekiyordum. İyi yakalanmış bir kare.

17

Abel Korinsky Tell me about the sound of life

Abel Korinsky graduated from the University of Arts, Berlin.

Together with his twin brother he founded Studio Korinsky. After a thorough education in the fields of fine art as well as sound art, he has widened his perspective by including media arts as part of his artistic practice. He is interested in creating atmospheric and fluid imaginary worlds, playing with the audience’s perception, experimenting with the human perception of sound with the help of various equipment and new technology. Studio Korinsky has developed large-scale installations in public places and presented audiovisual art to an international audience. The studio has also presented works at Ars Electronica (Linz), the Melbourne Biennial, the Grace Cathedral (San Francisco), Art Museum (Dnipro), Kestnergesellschaft (Hanover), and the Cathedral of Berlin.

Abel Korinsky, Berlin Sanat Üniversitesi'nden mezun oldu. İkiz kardeşi ile birlikte Stüdyo Korinsky'yi kurdu. Görsel sanatlar ve ses sanatları eğitimi alan Korinsky, çalışma alanına medya sanatını da katarak üretim mecrasını genişletti. Atmosferik ve akışkan hayali dünyalar yaratmak ve insanın ses algısına yönelik deneylerle izleyicinin algısıyla oynamak ilgisini çekiyor. Stüdyo Korinsky kamusal alan için büyük ölçekli enstalasyonlar geliştirdi ve görsel-işitsel eserlerini uluslararası ölçekte sergiledi. Stüdyo Korinsky’nin çalışmaları ayrıca Ars Electronica (Linz), Melbourne Bienali, Grace Katedrali (San Francisco), Dnipro Sanat Müzesi, Kestnergesellschaft (Hannover) ve Berlin Katedrali’nde sergilendi.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: arthereistanbul, İstanbul 18

Didem Yalınay Bana hayatın sesini anlat

Didem Yalınay pursues her academic career and interdisciplinary artistic practice in İstanbul. Her field of study is generative art.

She is currently working on her PhD in Communication Sciences at İstanbul Bilgi University and gives lectures on “critical thinking on narrative” at the Gazi University. She has considerable experience in acting for TV series and movies and writing film scripts. She worked as the Channel Director for Discovery Channel before she launched her own consultancy company in cultural entrepreneurship for corporations. She currently organises workshops and creates generative artwork through collaborations. Her recent collaborative artwork, Edge(s) (vimeo. com/302762800), commissioned by WHO, was exhibited in numerous venues in Turkey including Sonar2019 İstanbul.

Didem Yalınay akademik çalışmalarını ve disiplinlerarası sanat pratiğini İstanbul’da sürdürüyor. Çalışma alanı, jeneratif sanat. İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde İletişim Bilimleri alanında doktora çalışmasına devam ediyor ve Gazi Üniversitesi’nde “anlatı üzerine kritik düşünce” dersleri veriyor. Televizyon dizileri ve filmlerde oyunculuk ve senaryo yazarlığında kayda değer bir tecrübeye sahip. Kendi danışmanlık şirketini kurarak şirketlere kültürel girişimcilik danışmanlığı vermeye başlamadan önce Discovery Channel’da kanal direktörü olarak çalıştı. Son zamanlarda atölye çalışmaları düzenleyip jeneratif sanat eserleri için iş birlikleri yapıyor. WHO tarafından sipariş edilen ortak çalışması Edge(s) / Bağlantı(lar) (vimeo.com/302762800), Sonar2019 İstanbul da dâhil olmak üzere Türkiye’de birçok yerde sergilendi.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Le Cube & Cité internationale des arts, Paris 19

Abel and Didem are two new media artists whose practices mainly focus on sound and generative installations. This conversation about sound and non-sound, image and non-image, draws its inspiration from two cities: Paris, where Didem has carried her research on data and language and İstanbul, in whose Haydarpaşa Ferry Dock Abel has exhibited his light and sound installation, Yakamoz.

Abel ve Didem, çalışmalarında sesi ve jeneratif yerleştirmeleri odağa alan iki yeni medya sanatçısı. Ses ve ses-dışı, imge ve imge-dışı temaları üzerine bu sohbetleri iki şehirden ilham alıyor: Didem’in veri ve dil araştırmalarını yürüttüğü Paris ve Abel’in Haydarpaşa Vapur İskelesi'nde ses ve ışık yerleştirmesi Yakamoz’u sergilediği İstanbul.

20

Abel: I would like to start by asking you about the times we are in. Because we are now living in isolation during the coronavirus outbreak. What do you think we can learn from media art and generative art in this sense? Can it be a medium that will help us through these times of social distancing?

Abel: Şu an içinde bulunduğumuz durum hakkındaki düşüncelerini sorarak başlamak istiyorum. Bu günlerde Koronavirüs salgını nedeniyle izolasyonda yaşıyoruz. Sence bu bağlamda medya sanatı ve jeneratif sanattan ne gibi dersler çıkarabiliriz?

Bu sosyal mesafelenme döneminde bize yardımcı olabilecek bir mecra mıdır sence?

Didem: I see this isolation time as a time of awareness. My practice focuses on “transmission” and how we can enhance the possibilities of transmission through a research which combines epistēmē and technē. My artworks are driven from my academic studies. I have studied various disciplines, from science to cinema, and the idea of transmission was always there.

Didem: Ben bu izolasyon dönemini bir farkındalık zamanı olarak görüyorum. Çalışmalarımda “aktarıma” ve epistēmē ile technē'yi bir araya getiren bir araştırma aracılığıyla aktarım olanaklarını nasıl zenginleştirebileceğimize odaklanıyorum.

Benim işlerim akademik çalışmalarımdan besleniyor. Bilimden sinemaya çeşitli disiplinlerde eğitim aldım ve bunların hepsinde aktarım fikri vardı.

A: You’ve mentioned “awareness” because you were always surrounded by technical environment, right? Is it awareness about technology?

D: Yes. My concern is to transmit through the cutting-edge possibilities which technology offers. Nowadays, everyone is becoming aware of the fact that we’re connected through technology. Our previous understanding of technology was just a means to an end, but now it has become the only way we feel connected.

My works and research question the uses we make of technology.

What I seek to understand is: how do we change the way we use technology? Do these changes help us develop practices which enrich us as human beings?

In other words, I work on the question of whose hands technology is in and how it is being used.

A: Could you elaborate on your project in Paris in this context?

D: My inquiry is mainly about going beyond our practices as human beings, and language is fundamental for these practices. I was in a country where I couldn’t speak the language, so that has

A: Daima “teknik çevre” tarafından kuşatıldığın için “farkındalıktan” bahsettin, değil mi? Bu, teknoloji aracılığıyla sağlanan bir farkındalık mı?

D: Evet, teknolojinin sunduğu en yeni olanaklar aracılığıyla aktarım yapmaya çalışıyorum. Bu günlerde herkes teknoloji aracılığıyla birbirimize bağlandığımızın farkına varıyor. Daha önce teknolojiyi sadece hedefe götüren araç olarak görüyorduk ama şimdi birbirimize bağlı hissetmenin tek yolu hâline geldi. Benim çalışmalarım ve araştırmalarım da teknolojiyi kullanma yollarımızı sorguluyor.

Anlamaya çalıştığım şey şu: teknolojiyi kullanma biçimimizi nasıl değiştirebiliriz?

Bu değişiklikler bizi insan olarak zenginleştirecek pratikler geliştirmemize yardımcı olabilir mi?

Bir başka deyişle, teknolojinin kimlerin elinde olduğu ve nasıl kullanıldığı sorusunu araştırıyorum.

A: Bu bağlamda Paris’te yürüttüğün projeden bahsedebilir misin?

D: Esas olarak insana özgü pratiklerin ötesine geçme yollarını araştırıyorum ve dil bu pratikler açısından temel öneme

Didem Yalınay, S. Maden, C. K. Bingöl Edge(s) Bağlantı(lar) CerModern Ankara, 2018 21

become my starting point in Paris. I had to go beyond both codes – the language of technology – and the spoken language.

One day, someone approached me, making some gestures which I didn’t understand.

After a while, I understood that he couldn’t speak or hear. We started communicating through gestures and making undefined sounds in order to connect. Until then, sound occupied a place in my work, but I didn’t know which exactly. That encounter made me realise that “vibration” was my point, not sound itself.

Zeynep: So how do you relate this experience to the notion of “transmission”, which transpires in your practice?

D: In a digital environment, we communicate via binary codes, and we perceive this environment as both concrete and noiseless. But is it really noiseless? Actually, what we do is applying thresholds to noise with transmitters; when we consider something as noise, we define it as 1; when we don’t, we define it as 0. Then, we treat it as data, but this is only a set-up. It is very important to understand noise and also to see that nothing can be noiseless.

Noise helps us understand diversity, stop the limitations in our minds and go beyond them. We create data with our mindset, then we classify things according to that data.

When one defines things with the same mindset, one starts discriminating them.

A: You mean you’ve come to the conclusion that transmission is the carrying of a message. Basically, it means translating/encoding things into another language. This is what interests you on the technical level. But on the other hand, you also want to connect with people.

D: Yes, I do consider this process as a translation. However, I also seek to forget about what we know. Otherwise, connecting through the existing information becomes a way of exerting one’s power over the other. I am trying to find a gap somewhere within the mass of information that we dispose of, and that’s where sound and vibration become important. In Paris, I found out that I’m not into music, I’m into sound, and in my installation, sound has emerged as noise which can be created through a generator.

22

sahip. Ben dilini konuşamadığım bir ülkede olduğumdan Paris’te başlangıç noktam bu oldu. İki kodun da ötesine geçmek zorundaydım - teknolojinin dili ve konuşulan dil.

Bir gün birisi hiç anlamadığım birtakım jestler yaparak yanıma yaklaştı. Bir süre sonra bu kişinin konuşma ve işitme engelli olduğunu anladım. Birbirimizle bağlantı kurmak için jestlerle ve tanımsız sesler çıkararak iletişim kurmaya başladık.

O zamana kadar sesin çalışmamda bir yeri vardı elbette ama tam olarak ne olduğunu bilmiyordum.

Bu karşılaşma benim esas meselemin “ses” değil, “titreşim” olduğunu anlamamı sağladı.

Zeynep: Peki sen pratiğinde ortaya çıkan bu “aktarım” fikriyle nasıl ilişki kuruyorsun?

D: Dijital bir ortamda ikili kodlar aracılığıyla iletişim kuruyoruz ve bu ortamı somut ve sesten yoksun bir ortam olarak algılıyoruz. Ama gerçekten sesten yoksun mu? Aslında, yaptığımız şey, aktarıcılar üzerinden sese belli eşikler uygulamak; bir şeyi ses olarak kabul ettiğimizde onu 1 olarak tanımlıyoruz, öyle kabul etmediğimizde ise 0 olarak. Sonra onu veri olarak ele alıyoruz ama bu da aslında bir kurmaca yapı sadece. Sesi anlamak ve hiçbir şeyin sesten yoksun olamayacağını görmek çok önemli.

Ses çeşitliliği anlamamıza, zihinlerimizdeki sınırları kaldırarak onların ötesine

geçmemize yardımcı olur. Verileri zihnimizde oluştururuz, sonra her şeyi bu verilere göre sınıflandırırız. Etrafındakileri hep aynı zihniyetle tanımlayan kişi onlar arasında ayrımcılık yapmaya başlar.

A: Yani aktarımın bir mesaj taşıma işi olduğu sonucuna vardığını söylüyorsun.

Temel olarak etrafındakileri bir başka dile çevirme/kodlama anlamına geliyor.

Teknik düzeyde ilgini çeken bu. Ama diğer yandan da insanlarla da bağlantı kurmak istiyorsun.

D: Evet, bu süreci bir tercüme süreci olarak görüyorum. Bununla birlikte, bildiklerimizi de unutmaya uğraşıyorum. Aksi takdirde, mevcut bilgiler aracılığıyla bağlantı kurmak kişinin iktidarını başkasına dayatmasının bir yolu hâline geliyor. Tüketip bir kenara attığımız bilgi yığını içinde bir boşluk bulmaya çalışıyorum, ses ve titreşim işte burada önem kazanıyor. Paris’te aslında müziğe değil sese meraklı olduğumu keşfettim ve yerleştirmemde ses, bir jeneratörle üretilebilen bir gürültü olarak ortaya çıktı.

A: Neden müziğin ötesinde, sesle ilgileniyorsun?

Didem Yalınay In the Gap of Data World: Noise//less, Le Cube Paris, 2019 Veri Dünyasının Boşluğunda: Gürültü//süz, Le Cube Paris, 2019

A: Why are you more interested in sound than in music?

D: I don’t think one is more important than the other. However, generative sound is what I’m working on at the moment, and I find that area more spontaneous and open to possibilities.

This is why sound, noise and vibration have become more important in my work.

A: Are there many different words for sound in Turkish? In German, there are many different ways to describe sound.

In English, sound can either be music or sound itself. In German, you can specify an annoying sound, sound waves…

D: We have “ses” (sound), “gürültü” (noise) and “titreşim” (vibration).

D: Aslında birinin diğerinden daha önemli olduğunu düşünmüyorum. Yine de, şu anda jeneratif ses üzerine çalışıyorum ve bu alanın daha spontane, daha çok olanağa açık bir alan olduğunu düşünüyorum. Sesin, gürültünün ve titreşimin işimde daha önemli olmasının nedeni de bu.

A: What is sound and what is noise for you?

A: Türkçede ses için çok sözcük var mı?

D: Sound is being surrounded by vibration.

Almancada sesi tarif etmenin sayısız yolu var. İngilizcede ses ya müziktir ya da sesin kendisi. Almancada ise can sıkıcı sesi, ses dalgalarını vs. belirtmek için farklı sözcükler var.

A: There is a saying in German: "Noise is nothing else than the sound of others".

Sound is an interesting topic, because it oozes into our very soul and life story. One immediately pictures something mentally when one hears something.

I once did a student project where I asked people about the sound of their life, because it reminds one of emotions and feelings from earlier phases in one’s life.

One student told me that she had a basket. Underneath the basket, there was a bell, she would let it hang down from her apartment whenever she wanted to buy something. This was a particularly

D: Bizde “ses” (sound), “gürültü” (noise) ve “titreşim” (vibration) var.

A: Sana göre ses ne, gürültü ne?

D: Ses, titreşimle çevrili olmaktır.

A: Almancada şöyle bir deyiş var: “Gürültü başkalarının sesinden başka bir şey değildir.” Ses ilginç bir konu çünkü ruhumuza ve hayat hikâyemize sirayet ediyor. Bir şey işittiğimizde hemen zihnimizde bir imge oluşturuyoruz.

23

24

intense life sound. Sounds create powerful pictures and emotions in one’s mind.

D: What is the sound of your life?

A: I think it’s more connected to the feeling of being home. I grew up in a small city, in the countryside. The specific sound of the church bell, typical of my city. This is how I connect with home.

D: Now I understand how you connect with things around you. Places and many other things. How did İstanbul feel in that sense?

A: When I went to Iran in 2015, I missed my flight and had to take another one, from the other airport. Driving in a cab in İstanbul felt like being in an isolated room, seeing all the lights but not hearing anything. Traveling from one airport to another. Being in this city but not feeling the city. I decided to come back here. Just imagine how İstanbul would be through the window of a taxi. If you see it without any sound, it feels much calmer.

D: Where does sound stand in your works?

Do you start with a sound?

A: For me, it’s not that I’m a sound artist and I want to do something with sound or I’m looking for a topic. Most of my works deal with light because I want to create a sensual experience. Eventually, I often end up using both light and sound because I like creating an atmosphere. In İstanbul, I wanted to do something in a building that I would like to add something to. I stayed in Kadıköy and used the ferry often. During the day, there were these reflections of the water on the buildings. When I landed, I often arrived at sunrise. When you land, you fly over the Bosphorus. You see wonderful reflections on the surface of the Marmara Sea. There is a word in German: “sehnsucht”.

It means “the desire to be in a different place”. That is exactly what I felt in the Haydarpaşa railway station, and the word “yakamoz” also came about with it. The desire to go somewhere and stay there comes with that word.

Z: “Yakamoz” is not a very common word.

You might have heard it in a specific conversation about light, maybe. How did you come up with that word?

Abel Korinsky Yakamoz installation outside view, Haydarpaşa Ferry Dock, 2020 Yakamoz enstelasyonu dış mekân görüntüsü, Haydarpaşa Vapur İskelesi, 2020 Meltem Sarımetin

A: I heard it from a couple of different people whom I’ve met in İstanbul. Maybe because of my background, studying German language, I have a sense of nice words. If I go to other countries and experience those very specific words

Öğrenciliğimde gerçekleştirdiğim bir projede insanlara hayatlarının sesinin ne olduğunu sormuştum çünkü ses insana yaşamının önceki aşamalarından duyguları ve coşkuları hatırlatır. Öğrencilerden biri, eskiden bir sepeti olduğunu anlattı.

O sepetin alt kısmında bir zil varmış ve bir şey satın almak istediğinde evinin penceresinden aşağı sarkıtırmış. Bu özellikle yoğun bir yaşam sesi. Sesler insanın zihninde çok güçlü imgeler ve duygular uyandırır.

D: Senin yaşamının sesi ne?

A: Sanırım evde olma duygusuyla daha bağlantılı. Ben küçük, kırsal bir kentte büyüdüm. Kilise çanının sesi benim yaşadığım kentin tipik sesiydi. Evle de işte böyle bağlantı kuruyorum.

D: Etrafındaki şeylerle nasıl bağlantı kurduğunu şimdi anladım. Belli yerlerle ve daha başka pek çok şeyle. İstanbul’da bu açıdan nasıl hissettin kendini?

A: 2015’te İran’a giderken uçağı kaçırdım, başka bir havalimanından kalkan bir uçağa binmek zorunda kaldım. İstanbul’da taksiyle yolculuk ederken, bütün kent ışıklarını gördüğüm ama hiçbir sesi duymadığım yalıtılmış bir mekânda gibi hissettim kendimi. Bir havalimanından bir başkasına gitmek. Bu kentte olmak ama kenti hissetmemek. O zaman buraya tekrar gelmeye karar verdim. İstanbul’un bir taksinin penceresinden nasıl görüneceğini bir hayal et. Herhangi bir ses duymadığında çok daha sakin bir yer gibi geliyor insana.

D: Ses senin çalışmalarında nerede bulunuyor? İşe sesle mi başlıyorsun?

A: "Ben bir ses sanatçısıyım ve sesle ilgili çalışmak istiyorum ya da onunla ilgili bir konu arıyorum" gibi bir durum değil bu. İşlerimin çoğunda ışıkla çalışıyorum çünkü duyusal bir deneyim yaratmak istiyorum. Ama nihayetinde, genelde hem ses hem ışık kullanıyorum çünkü atmosfer yaratmayı seviyorum. İstanbul’da üzerine bir şey eklemek istediğim bir binada bir şeyler yapmak istedim. Kadıköy’de kalıyordum ve sık sık vapurla seyahat ediyordum. Gündüzleri binaların cephesine su yansırdı. İstanbul’a geldiğimde, uçağım genelde gün doğumunda iniş yapardı.

Uçak inerken Boğaz üzerinden uçar.

Marmara Denizi’nin yüzeyinde muhteşem yansımalar görülür.

Almancada “Sehnsucht” diye bir sözcük var. “Başka bir yerde olma arzusu” anlamına geliyor. Haydarpaşa Garı'nda 25

typical of a country, it triggers me to create something. If you dig into the language, around specific words, then you access some of a country’s culture.

A: I would like to go back to the word “transmission”. Is it related to language as well?

D: I think we need to go beyond language to transmit the true nature of our connectedness. My question is: how can we understand life beyond our mindset?

How can we be within the moment itself?

The main idea of the project is to create a space for us to experience the power of momentary encounters.

Z: How do you make this experience a tangible one in your project?

D: When I started working on the project in İstanbul, I asked myself the following question: what do we do when we don’t have any data? I initiated some workshops with this question in mind. This was very important because if you’re working with technology, you need to collect some data.

In Paris, I continued this project at Le Cube and the Cité des Arts. There, I proposed a generative experience where artists and the public participated and changed the outcome of the installation. The name of the workshop was Rethinking Data. As I mentioned earlier, this was about “noise” as well. It was an inquiry on how to create, collect and interpret data. I presented my research in the shape of a generative

installation titled Noise//less. I came to the point where I needed to create a public artwork about our connectedness and the power of our encounters through our experience of noise. The final project will be exhibited in Paris in 2021.

My aim is to suggest a new connection to a place and change one’s perception of it.

On the other hand, I do wall works, where I work with everyday objects such as flat scanners. I arrange them so that they create natural aesthetic movements.

Z: Abel, I’d like go back to your installation, Yakamoz, and your choice of space in general. The emphasis on space, as much as the work itself, is very strong, making it a site-specific work.

I need to develop a feeling toward one particular space. The relation to space can be about its acoustics, it can also be a special location which has a historical significance. I sit there, ask questions about it and the answers come to me in return. That’s how I start installations. I am happy if anyone feels something out of it.

D: And how do you relate to specific places?

A: I often work on site-specific installations, like Yakamoz and wall paintings. The aim with site-specific works is to make people aware of the perception of a space. It can help especially highlight or underline a space. It leads people to create a relation to space. I did a project in Tehran in a concrete factory. People didn’t even think about that place before.

Abel Korinsky Yakamoz installation inside view, Haydarpaşa Ferry Dock, 2020 Yakamoz enstelasyonu iç mekân görüntüsü, Haydarpaşa Vapur İskelesi, 2020 26

hissettiğim şey tam da buydu ve “yakamoz” sözcüğü de bu hisse eşlik ediyordu. Bir yere gidip orada kalma arzusunu beraberinde getiriyor bu sözcük.

Z: “Yakamoz” pek yaygın bir sözcük değil.

Işıkla ilgili bir konuşmada kulağına çalınmış olabilir. Sen nereden buldun bu sözcüğü?

A: İstanbul’da tanıştığım birkaç kişiden duydum. Belki de Alman dili eğitimi aldığımdandır, güzel sözcüklere merakım var. Başka ülkelere gidip oraya özgü belli sözcüklerle karşılaştığımda bu beni bir şeyler yaratmaya itiyor. Belli sözcükler üzerinden bir dili araştırmaya başladığınızda ülkenin kültürünün bir bölümüne de erişiminiz oluyor.

A: Aktarım sözcüğüne geri dönmek istiyorum. O da dille ilişkili mi?

D: Birbirimizle bağlantılı oluşumuzun esas doğasını aktarmak için dilin ötesine geçmeliyiz bence. Benim sorum şu: Kendi zihinsel yapımızın ötesine geçerek

yaşamı anlamanın yolu nedir? Anın içinde olmanın yolu nedir? Projenin ana fikri, anlık karşılaşmaların kuvvetini deneyimleyebileceğimiz bir mekân yaratmak.

Z: Bu deneyimi kendi projende nasıl gerçekleştirdin?

D: İstanbul’da bu proje üzerinde çalışmaya başladığımda kendime şu soruyu sordum: Elimizde bir veri olmadığında ne yaparız?

Atölye çalışmalarını başlattığımda aklımda bu soru vardı. Bu benim için çok önemliydi çünkü teknolojiyle çalıştığınızda veri toplamanız gerekiyor. Paris’te Le Cube ve Cité des arts'da bu projeyi devam ettirdim.

Orada, sanatçıların ve izleyicilerin katılımda bulunarak yerleştirmenin sonucunu değiştirdiği jeneratif bir deneyim önerdim.

Bu atölye çalışmasının adı Rethinking Data (Veriyi Yeniden Düşünmek) idi. Biraz önce de söylediğim gibi, aynı zamanda “ses”le ilgiliydi. Veri üretme, toplama ve yorumlamanın yollarını araştırıyordu.

Araştırmamı Noise//less (Gürültü//süz) başlıklı bir jeneratif yerleştirmeyle sundum.

Bir noktada birbirimizle bağlantılı oluşumuz ve karşılaşmalarımızın gücünü ses deneyimimiz aracılığıyla aktardığım bir kamusal sanat eseri yaratma gereksinimi doğdu. Bu projenin son hâli 2021’de Paris'te sergilenecek.

Z: Abel, senin Yakamoz adlı yerleştirmene ve genel olarak mekân seçimine dönmek istiyorum. Mekânı, en az işin kendisi kadar güçlü bir biçimde vurguluyorsun ve bu da işini mekâna özgü bir yerleştirmeye dönüştürüyor.

D: Sen belirli bir mekânla nasıl bir ilişki kuruyorsun?

A: Ben genelde Yakamoz gibi mekâna özgü yerleştirmeler ve duvar resimleri yapıyorum. Mekâna özgü işlerde amacım, insanların mekân algısının farkına varmasını sağlamak. Böylece bu, bir mekânı özellikle öne çıkarmaya veya vurgulamaya yardımcı olabiliyor. İnsanları mekânla bir ilişki kurmaya yönlendiriyor.

Tahran’da bir beton fabrikasında bir proje gerçekleştirdim. İnsanlar daha önce o mekân hakkında düşünmemişti bile.

Benim hedefim, bir yerle yeni bir bağlantı kurulmasını önermek ve insanların o mekâna dair algısını değiştirmek. Öte yandan, düz tarayıcı gibi gündelik nesnelerle çalıştığım duvar işleri de yapıyorum. Bu nesneleri estetik hareketler üretecek şekilde düzenliyorum.

Belli bir mekâna karşı bir duygu geliştirme ihtiyacı duyuyorum. Bir mekânla, o mekânın akustiği kadar, tarihsel bir anlamı olan özel bir mevki aracılığıyla da ilişki kurulabilir. Ben mekânda oturup bazı sorular soruyorum ve karşılığında sorularıma yanıt alıyorum.

Enstelasyonlarıma da böyle başlıyorum.

Birisinin o yerleştirme karşısında bir duyguya kapılması beni mutlu ediyor.

27

Canan Yücel Pekiçten Bodies in search

Canan Yücel Pekiçten is a dance artist, choreographer, and lecturer with Bachelor, Master, and Proficiency in Arts degrees in dance. Her works were performed on a national scale in İstanbul, as part of the 19th and 21st İstanbul Theatre Festivals by İKSV amongst others, and internationally in Utrecht, Vilnius, Gdansk, Gothenburg, New York, Turin, Pamplona, Paris, Amsterdam, and Lisbon. Her choreography earned her the first prize at the 8th Gdansk Dance Festival in 2016. She has been granted artist residencies in Saari Residence (Kone Foundation, Finland), 3:e Våningen (Sweden), Movement Research (ArtsLink, USA), Espace Darja (Morocco), tanzhaus nrw (Germany), A Corner in the World (Turkey), and La Cité Internationale des Arts (France). She has collaborated with many Turkish and international choreographers and artists, participated in several festivals, including the 58th Venice Biennale. Her research and works deeply distort, challenge and revisit the themes and cultural representations linked to orientalism, social classes and femininity.

Dans sanatçısı, koreograf ve öğretim üyesi Canan Yücel Pekiçten, dans alanında lisans, yüksek lisans ve sanatta yeterlik derecelerine sahip. Çalışmaları yurt içinde İKSV tarafından düzenlenen 19. ve 21. İstanbul Tiyatro Festivalleriyle birlikte çeşitli festivallerde; uluslararası düzeyde ise Utrecht, Vilnius, Gdansk, Göteborg, New York, Torino, Pamplona, Paris, Amsterdam ve Lizbon’da sergilendi. Koreografisiyle 2016 yılında 8. Gdansk Dans Festivali’nde birincilik ödülünü kazandı. Saari Residence (Kone Vakfı, Finlandiya), 3:e Våningen (İsveç), Movement Research (Hareket Araştırması) (ArtsLink, ABD), Espace Darja (Fas), tanzhaus nrw (Almanya), A Corner in the World (Türkiye), La Cité Internationale des arts'da (Fransa) misafir sanatçı programlarına katıldı. Türkiyeli ve başka ülkeden pek çok koreograf ve sanatçıyla ortak çalışmalar yürüttü ve 58. Venedik Bienali’ne katıldı.

Yürüttüğü araştırmalar ve ürettiği eserler oryantalizm, toplumsal sınıflar ve kadınlıkla bağlantılı temaları ve kültürel temsilleri derinlemesine sarsıyor, onlara meydan okuyor ve tekrar gözden geçiriyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Dansmakers Amsterdam, Amsterdam 28

Lina Gómez Bedenin arayışları

Lina Gómez is a Colombian choreographer, dancer and teacher based in Berlin. She received a MA in Choreography at the Inter-University Centre for Dance Berlin (HZT) and BA in “Communication of the Arts of the Body” with an emphasis on Dance and Theatre from the Catholic University of São Paulo.

Her recent choreographic work, A Passo di Mulo, was supported by the Einzelprojektförderung 2018 of the Berlin Senate. Her work Restraint was first presented at ada Studio, and then at the Sophiensaele in the Tanztage Berlin 2018 before touring numerous venues across Europe. Restraint is also part of the European dance platform Aerowaves Twenty19. Lina Gómez is also a co-founder of the Compania Aberta de Dança of São Paulo (2008), where she has been developing works collectively ever since as a choreographer and performer. Lina has also worked as a dancer with Yoshiko Chuma, Tino Sehgal, Edson Fernandes and Jorge Garcia among others.

Lina Gómez Kolombiyalı koreograf, dansçı ve öğretmen.

Berlin’de yaşıyor. Inter-University Centre for Dance Berlin’de (HZT) koreografi dalında yüksek lisans derecesi, São Paulo Katolik Üniversitesi’nden dans ve tiyatro ağırlıklı olarak “Beden Sanatlarının İletişimi” programında lisans (BA) derecesine sahip. Koreografisini gerçekleştirdiği son eserlerden A Passo di Mulo, Berlin Senatosu’nun Einzelprojektförderung 2018 projesi kapsamında desteklendi. Restraint (Kısıtlama) adlı çalışması, önce ada Studio’da (Berlin), ardından Tanztage Berlin 2018 için Sophiensaele’de, daha sonra da Avrupa’daki çeşitli mekânlarda gösterildi. Restraint (Kısıtlama), aynı zamanda Avrupa dans platformu Aerowaves Twenty19’in bir parçası olarak sergileniyor.

Lina Gómez, ayrıca Compania Aberta de Dança of São Paulo’nun (2008) kurucu ortağı ve koreograf-performans sanatçısı olarak çalışmalarını kuruluşundan beri orada yürütüyor. Bununla birlikte Yoshiko Chuma, Tino Sehgal, Edson Fernandes ve Jorge Garcia ile dansçı olarak çalıştı.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 29

Throughout this conversation, two dancers and choreographers share their research, the quests which they pursue in different environments, with different bodies.

Both artists’ performances tell us of the way the body’s scent, color and sounds evolve when seized by dance and movement.

Bu sohbette, iki dans sanatçısı ve koreograf farklı mekânlarda ve farklı bedenlerle sürdürdükleri araştırma ve arayışlarını paylaşıyorlar. Performanslarında bedenin; dansın ve hareketin varlığıyla değişen kokusunu, rengini ve sesini anlatıyorlar.

30

Canan: When you zoom out and cast a broader look at your artistic practice, do you think you have a certain style, which shows throughout your art?

Lina: I have a huge difficulty to zoom out; sometimes I think it’s almost impossible, even if I try. Something that happened in İstanbul is quite related to this question. I always ask myself if I am repeating myself, so I gave myself the task of approaching this particular research with different tools than the ones I'm used to.

When I initiated the process with the students of MSGSU (Mimar Sinan Fine Arts University, Department of Contemporary Dance), I tried to follow this rule, and discovered there was a lot of joy down the line! The path was full of surprises; I had to find other ways of working. What was really curious was that one day, the students were doing an improvisation and I suddenly had the feeling that I was watching a part from one of my previous works. So even if I approached these entirely new people with entirely different tools, somehow there was something that remained. I don't know how to describe it. It was a bit scary, and I spent a lot of time reflecting upon it, feeling bad as well because I was failing or not being able to create something ‘new’. But in the end, I was really grateful that this process showed me there is indeed something distinguishing in my practice: a specific atmosphere, a quality of movement, a particular tempo and energy. I just lack the words to describe it.

C: When you are creating as a choreographer, I noticed that you generally prefer to keep yourself out as a dancer. Except for the fact that you would like to see what you have done from the outside, why do you think you prefer not to take part in the process as a dancer in your work?

L: I find it extremely difficult to create a work in which I have to direct myself. I really admire my colleagues who do so! I simply prefer to be outside, apart from the fact that it fascinates me to observe how to play with the space, the body, the sound and the other elements. Somehow, I just find it weird to be inside of this world that I have idealised. I feel like it’s not meant for me to be inside, or that it wouldn’t be fair to the other persons I am working with, maybe because my involvement in the process is totally different. It feels strange to be in the piece and put a distance between myself as a choreographer and as a dancer at the same time. It is also related to the fact that I do prefer to work with a group of people. If solo dancing was my practice, things would be different.

Canan: Sanat pratiğine mesafe alıp daha geniş bir perspektiften baktığında, bütün çalışmalarında kendini gösteren bir üslubun olduğunu düşünüyor musun?

Lina: Ben dışarıdan bakmakta çok zorlanıyorum; hatta bazen, ne kadar denesem de, bunun imkânsız olduğunu düşünüyorum. İstanbul’da başıma gelen bir olay bu soruyla çok alakalı aslında.

Ben hep kendimi tekrar edip etmediğimi sorgularım, bu yüzden burada yürüttüğüm araştırmayı, alışkın olduğumdan farklı araçlarla ele almayı görev edindim. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Çağdaş Dans öğrencileriyle çalışma sürecini başlattığımda da bu kurala riayet etmeye gayret ettim ve zamanla bunun ne kadar keyif verici olduğunu keşfettim! Bu yol sürprizlerle doluydu; çalışmanın başka yollarını bulmak zorundaydım.

En ilginci, bir gün öğrenciler doğaçlama yapıyordu ve birdenbire daha önceki çalışmalarımdan birinin bir bölümünü izliyormuş hissine kapıldım. Yani, benim için tamamen yeni olan bu insanlara yepyeni araçlarla yaklaşmış olsam da, bir şekilde hiç değişmemiş bir şey de vardı. Bunu nasıl tarif edeyim bilmiyorum. Biraz ürkütücüydü ve uzun süre üzerinde düşündüm, bir yandan da “yeni” bir şey yaratamadığım, bu konuda başarısız olduğum için kendimi kötü hissediyordum. Ama nihayetinde, bu süreç bana pratiğimin karakteristik bir tarafı olduğunu gösterdiği için minnettarım: Belli bir atmosfer, hareketin bir niteliği, belirli bir tempo ve enerji.

Bunları tarif edecek sözcükleri bulamıyorum.

C: Bir koreograf olarak üretiminde genelde dansçı kimliğini dışarıda tutmayı tercih ettiğini fark ettim. Yaptıklarını dışarıdan görmek istemen dışında, bu sürece bir dansçı olarak dâhil olmamayı tercih etmenin nedeni nedir sence?

Lina Gómez Open rehearsal, Hasköy Yarn Factory. With the dance students from Mimar Sinan Faculty of Fine Arts, Department of Contemporary Dance and singers from the İstanbul independent music scene.

Lina Gómez, açık prova, Hasköy Yün İplik Fabrikası.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Çağdaş Dans Anasanat Dalı öğrencileri ve İstanbul'daki bağımsız vokalistlerle.

Behram Evlice

L: Kendimi yönetmem gereken bir iş üretmeyi çok zor buluyorum.

Bunu yapan meslektaşlarıma gerçekten çok saygı duyuyorum!

Ama ben dışarıda olmayı tercih ediyorum, bir yandan da mekânla, bedenle, sesle ve diğer unsurlarla nasıl oynamak gerektiğini dışarıdan gözlemek beni büyülüyor. Ben bir şekilde, idealleştirdiğim bu dünyanın içinde olmanın tuhaf olduğunu düşünüyorum. Benim içeride olmamam gerektiğini ya da bunun birlikte çalıştığım insanlar için adil olmadığını hissediyorum, belki de benim sürece katılımım tamamen farklı olduğu için. Bir yandan eserin içinde olup bir yandan da hem koreograf hem dansçı olarak kendimle arama mesafe koymak bana tuhaf geliyor. Bu bir yandan da, gruplarla çalışmayı tercih etmemle alakalı. Solo dans ediyor olsaydım, her şey farklı olurdu.

31

L: Can you identify and mention something that you would never have thought could have influenced your work, but when you start considering it, you see that actually, it made the whole difference and you just never gave it the credits?

C: Very interesting question. When I think about it now, I recognize that I have been highly influenced by my travels abroad for professional purposes, such as residencies and performances. Through these travels, I have encountered people from different parts of the world and I was inspired by some particular comments that they made and questions they asked, which attribute a place in the world for me as an artist.

These questions led me to delve into such topics as orientalism, operas, the epitome of ‘Western’ culture, from a female point of view. I also feel that I have to give credits to some very amazing and inspiring women around me. Sometimes, only their presence itself is enough to inspire me, sometimes it is the actions they take at a certain point, or the questions that they ask or comments that they make on what I do.

C: It seems to me as though you have already thought about this and you were surprised somehow when you found out, am I wrong?

L: Yes, indeed. What was really beautiful about these discoveries was finding value in things we would never think bear any, maybe because society drives us to think like that, like things have to go through an “institutionalisation” process in order to be approved.

I am curious to know more about these women! I saw a picture of yours during your BMCT! residency. You were inside a bathtub full of tea. Why tea? Did you feel any alteration in your body after you took this bath?

C: The title of my work was How to Enjoy Ceylon Tea. I chose tea because I focused on The Pearl Fishers, an orientalist opera about a pearl fishing community in Ceylon – currently named Sri Lanka – which we are exposed to see, represented on the outer part of tea boxes so often. Being inside a bathtub full of tea and plunging white objects into the tea was meant as a performance whose aim was to alter the colour of my skin, of the white t-shirts and socks I was wearing as well as various white objects. I was dropping them in the tea to make them darker. The idea was to plunge the white objects into the tea so that the heavy residue of the tea as a colonial product could map itself in on them.

32

L: İşine etki edeceğini aklının ucundan bile geçirmediğin ama biraz üzerinde düşünmeye başlayınca aslında işine yepyeni bir soluk getirdiğini ve hak ettiği değeri vermediğini düşündüğün bir faktör geliyor mu aklına?

C: Çok ilginç bir soru. Şimdi düşününce, misafir sanatçı programları ve performanslar gibi profesyonel nedenlerle çıktığım yurt dışı seyahatlerinin üzerimde ne kadar etkili olduğunu görüyorum. Bu seyahatlerde, dünyanın farklı yerlerinden insanlarla karşılaştım ve onların bir sanatçı olarak bana dünyada bir yer atfeden ve konumlandıran bazı rahatsız edici yorumları ve soruları bana ilham verdi. Bu sorular oryantalizm, opera, gibi “Batı” kültürünün timsali konuları kadının bakış açısından araştırmaya yöneltti beni. Etrafımdaki harika ve ilham veren kadınların da hakkını teslim etmeliyim. Bazen sırf varlıklarıyla bana ilham veriyorlar, bazen de belli bir konuda eyleme geçme biçimleri ya da yaptığım işler hakkındaki soruları veya yorumlarıyla.

C: Bu konu hakkında daha önce düşünmüşsün ve yanıtını bulunca şaşırmışsın gibi görünüyor, haklı mıyım?

L: Evet, kesinlikle. Bu keşiflerin güzel tarafı, belki toplum bizi bu şekilde, sanki bir şeylerin onay görmesi için bir “kurumsallaşma” sürecinden geçmesi gerekirmiş gibi düşünmeye ittiğinden, hiçbir değer taşımadığını düşündüğümüz şeylerde bir değer bulmaktı.

Bu kadınları çok merak ettim! BMCT! misafir sanatçı programı döneminde senin bir fotoğrafını görmüştüm. Çayla dolu bir küvette uzanıyordun. Neden çay? Çayla banyo yaptıktan sonra bedeninde bir değişiklik gözlemledin mi?

C: O işimin adı How to Enjoy Ceylon Tea (Seylan Çayı’nın Tadı Nasıl Çıkarılır). Çay kullanmayı tercih ettim çünkü, bugün çay poşetlerinin paketinde karşımıza çıkan, bir bakıma maruz bırakıldığımız Seylan’da -bugünkü Sri Lanka- inci avcılığı yapan bir grubu konu edinen oryantalist İnci Avcıları operasını ele alıyordum. Çayla dolu bir küvette uzanıp çaya beyaz objeler daldırmak, tenimin rengini, giydiğim beyaz tişörtlerin ve beyaz çorapların, çeşitli beyaz nesnelerin rengini dönüştürme amaçlı bir performanstı. Bu nesneleri, renklerini karartmak için çaya daldırıyordum. Burada da, bir sömürgeci ürünü olan çayın koyu tortusunun bu nesneler üzerinde kendi haritasını 33

©Lina Gómez Photograph taken during the research for BMCT!.

BMCT! için yapılan araştırma sırasında çekilen fotoğraf.

34

After letting my body rest in a bathtub full of tea, the clothes I was wearing turned into a colour that fitted my skin. I did not feel the caffeine. It was just the feeling of relaxation after having a hot bath.

L: Tea connects us both! In İstanbul, I spent some time dyeing clothes with Turkish tea and curcuma, trying to find a texture and a colour for what we were trying out. What you say about changing the colour of the skin in a bath is very strong.

C: That’s great! I was also using tea to change the colour of socks in order to have skin-coloured socks. The creation process of How to Enjoy Ceylon Tea started in Paris, in the summer of 2019. While I was working on the piece, I had to go to Spain for another performance which was going to be outdoors. That was a piece I performed barefoot but I wanted to protect my feet from the floor in an outdoor location. So I decided to make invisible skin-coloured socks by letting them rest in tea in my studio. I believe performing this action in the workshop during the creation process has affected the work.

C: Have you also experienced the customary action of drinking tea in İstanbul, the never-ending refilling of your cup?

L: Of course! I even had insomnia because of it! I'm not used to caffeine. Once, we went to a place to eat which we would go to frequently, and that day, the guy was so happy that we were there, he started to offer us tea. By the fourth glass, I had to say ‘No thanks’. After that day, and after a really crazy insomnia, I had to take care, and I became unable to finish my cup, even if I really wanted to drink it!

C: What was your focus during your residency in İstanbul? How has it evolved into a piece in the Hasköy Yarn Factory?

You worked with the dance students of the BA program at MSGSU whom I created a group piece with in 2019. How was the working process with them for you?

L: The main question for my research in İstanbul was: What remains? I know that it is a very wide question, so I tried to keep this aperture in my dance too. The idea was to search for some ways of reflecting upon it, or to open up new questions, or even to just let these words echo and see what happened. Not doing it alone, but looking for artists who would dive into this journey along with me was also important.

I had this wish to work on the voice.

çıkarmasını sağlamayı amaçlıyordum. Çayla dolu bir küvete uzanınca, üzerimdeki giysiler de teniminkiyle uyumlu bir renk aldı. Tenimde kafeini hissetmedim.

Sadece, sıcak bir banyo sonrası hissedilen rahatlatıcı duygu vardı.

L: Çay bizi birbirimize bağlıyor! İstanbul’da bir ara çalışmamıza uygun bir doku ve renk elde edebilmek amacıyla giysilerimi Türk çayı ve zerdeçalla boyamaya giriştim.

Banyoda tenin rengini değiştirmekle ilgili söylediklerin çok etkileyici.

C: Harikaymış! Ben de ten rengi çoraplar elde etmek için çoraplarımda çay kullanmıştım. How to Enjoy Ceylon Tea’yi (Seylan Çayı’nın Tadı Nasıl Çıkarılır) oluşturma süreci 2019 yazında Paris’te başlamıştı. Bu iş üzerinde çalışırken, bir dış mekân performansı için bir süreliğine İspanya’ya gitmem gerekmişti. Çıplak ayakla gerçekleştirilecek bir performanstı ve dışarıdaki bu mekânda ayaklarımı korumak istedim. Stüdyomda çoraplarımı çayda bekleterek ten rengi, görünmez çoraplar elde ettim. Yaratım süreci sırasında atölyemde gerçekleştirdiğim bu eylemin iş üzerinde de etkili olduğunu düşünüyorum.

C: Peki İstanbul’da sen de çay bardağının asla boş kalmadığı çay içme âdetini yerine getirdin mi?

L: Tabii ki! Hatta bu yüzden uykusuzluk da çektim! Kafeine pek alışık değilim. Bir keresinde, daha sonra sık sık gideceğimiz bir yere yemeğe gittik ve o gün, oraya gitmemize çok sevinen mekânın sahibi bize çay ikram etmeye başladı. Dördüncü bardakta teşekkür ederek ikramı reddetmek zorunda kaldım. O gün uykum kaçınca dikkat etmeye başladım ve ne kadar istesem de bardağımdaki çayı bitiremedim hiç!

C: İstanbul’da misafir sanatçı olduğun dönemde hangi temaya odaklandın? Bu temanın Hasköy Yün İplik Fabrikası’ndaki işine dönüşme süreci nasıl yürüdü? Benim 2019’da bir grup çalışması yaptığım Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Çağdaş Dans Anasanat Dalı öğrencisi dansçılarla çalıştın. Onlarla çalışma sürecin nasıl geçti?

L: Benim İstanbul’daki çalışmamın ana sorusu şuydu: Geriye ne kalıyor? Çok geniş kapsamlı bir soru olduğunu bildiğimden, bu açıklığı dansımda da korumaya çalıştım. Aslen, bu soru üzerine düşünmenin ya da ondan yola çıkarak yeni sorulara yelken açmanın yollarını aramakla, hatta sadece bu sözlerin 35

For this research, I thought about the voice as pure vibration, spreading and resonating in the space, in the body, as something that remains. The aim was not to do a piece at all costs; what I really wanted was to be in a research and processing modus, and it did go that way.

I am very glad about it! Things were just happening, we were open, trying out, being together. The students were a blessing, gifted to me by this residency: they were curious, super active, sensible, talented, pure love! And also the singers who joined us later on. It was really touching and inspiring to be able to enjoy the pleasure of creating something together. At some point, I felt the need to try out what we were doing in a different space (not a theatre), a big and old space, the kind of place where you feel the magic of time or timelessness as soon as you enter it.

We found the Hasköy Yarn Factory and decided to try out some of the things we had come up with there. We didn't have much time, so in about 3 hours, together with the dancers and the singers, we agreed on a structure so we could play for one hour. We opened the doors of the factory for this one hour and people could join us to experience our research.

L: Thinking about your last works, how would you describe the smell of each of them?

C: I have to zoom out to answer this, and I agree: that is not easy. When I have a glimpse overall, now I feel that there is a dark sense of humour, generally with tension in the air and something about the flow of time. In my recent work, How to Enjoy Ceylon Tea, I’ve tried to create a temporal overlapping between two actions; during the piece, tea was being served in porcelain cups to the audience continuously by a man while I was moving on stage. The reason why I staged this was that I wanted the audience to experience the duality in temporality. Being served a hot cup of tea is a treat. On the other hand, this never-ending action of your cup being re-filled by someone can also be a distraction for those who would like to focus on the dancer’s actions and presence on stage.

In All About the Heart, there were suspended moments of tension as well as the smell of funny action, but you cannot simply enjoy it when you sense the authentic struggle behind it. I could only remember the feeling of these two active works.

36

yankılanmasını sağlayarak ortaya ne çıkacağını görmekle ilgileniyordum.

Bunu yalnız başıma yapmamak, benimle birlikte bu yolculuğa çıkacak sanatçılar bulmak da önemliydi. Uzun zamandır ses üzerinde çalışmak istiyordum. Bu araştırma için de sesi mekânda, bedende etrafa yayılan ve yankılanan, geriye kalan safi titreşim olarak düşündüm. Ne olursa olsun bir iş üretmek değildi amacım; esas istediğim, sürekli bir araştırma ve işleme durumunda kalmaktı ve gerçekten de böyle gelişti. Bu beni çok memnun etti! Süreç kendiliğinden ilerliyordu, birbirimize karşı açıktık, birlikteydik, bir şeyler deniyorduk. Öğrenciler benim için bir nimetti, bu misafir sanatçılığın bir armağanıydı: hepsi meraklı, çok faal, duyarlı, yetenekli, aşkla doluydu! Daha sonra bize katılan ses sanatçıları da öyleydi. Hep birlikte bir şeyler üretmenin verdiği haz gerçekten çok dokunaklı ve ilham vericiydi. Bir noktada, yaptığımız şeyi başka bir mekânda (bir tiyatroda değil de), büyük ve eski bir yerde, içine girer girmez zamanın ya da zamansızlığın büyüsünü hissettiren bir yerde deneme ihtiyacı hissettim. O sırada Hasköy Yün İplik Fabrikası’nı bulduk ve bulduğumuz bazı şeyleri orada denedik.

Fazla zamanımız yoktu, biz de yaklaşık 3 saat içinde, dansçılarla ve şarkıcılarla

L: From what you’ve described, I speculate that your piece How to Enjoy Ceylon Tea has the smell of humidity mixed with Ceylon tea, obviously. All About the Heart smells like the ocean. Have you ever considered using other senses, like the smell, as a tool to stimulate the imagination of the audience and the dancers?

C: Oh! I didn’t think that you wanted me to literally describe the smell of the pieces.

I guess How to Enjoy Ceylon Tea smells like the soil, the earth. And All About the Heart smells of licorice. I’ve experienced the change of smell in other pieces before but I have never used it in one of my own pieces.

When I was working on How to Enjoy Ceylon Tea, friends commented that the strong smell of tea might fill the space. I may try to do it if I perform the piece again. I agree that it is a very strong, stimulating tool.

birlikte, bir saat sürecek bir performans için gerekli yapıyı kararlaştırdık. O bir saatte insanlar araştırmamızı görmek üzere bize katılabilsinler diye fabrikanın kapılarını açtık.

L: Son işlerine baktığında, her birinin kokusunu nasıl tarif ederdin?

C: İşte buna yanıt vermek için biraz mesafe almam gerekiyor ve evet, bu hiç de kolay değil. Şöyle genel bir bakış attığımda karanlık bir mizah duygusu olduğunu hissediyorum, genelde buna belli bir gerilim ve zamanın akışına dair bir şeyler eşlik ediyor. Son işim How to Enjoy Ceylon Tea'de (Seylan Çayı’nın Tadı Nasıl Çıkarılır) iki eylemin zamansal olarak birbiriyle örtüşmesini sağlamaya çalıştım; performans sırasında, ben sahnede hareket ederken bir adam da izleyicilere porselen fincanlarda çay ikram edip duruyordu. Bunu bu şekilde sahnelememin nedeni, izleyicilerin zamansallıktaki ikiliği deneyimlemesini istememdi. Bir fincan sıcak çay, güzel bir ikramdır. Öte yandan, birisinin fincanınızı sürekli doldurup durması, dansçının hareketlerine ve sahnedeki varlığına odaklanmak isteyenler için dikkat dağıtıcı olabilir. All About the Heart'ta (Yüreğe Dair) muallakta kalan gerilim anları ve bir tekinsizlik hissi vardı ama bütün bunlar için verilen sahici mücadeleyi bilince eserden sadece keyif almak da imkânsızlaşıyor. Bu iki güncel işin verdiği hissi hatırlayabiliyorum sadece.

L: Senin bu tariflerinden yola çıkarak, How to Enjoy Ceylon Tea'nin (Seylan Çayı’nın Tadı Nasıl Çıkarılır) elbette Seylan çayıyla rutubet kokusunun harmanlandığı bir kokusu olduğunu tahmin ediyorum. All About the Heart (Yüreğe Dair) ise okyanus gibi kokuyor. İzleyicilerin ve dansçıların hayal gücünü harekete geçirmek için koku gibi duyuları kullanmayı düşündün mü hiç?

C: Aaa! Ben işlerin kokularını gerçekten tarif etmemi istediğini anlamamışım.

Bence How to Enjoy Ceylon Tea (Seylan Çayı’nın Tadı Nasıl Çıkarılır) toprak gibi kokuyor. All About the Heart (Yüreğe Dair) ise meyankökü gibi kokuyor. Daha önce, başka işlerde kokunun değiştiğini gördüğüm oldu ama kokuyu işlerimden birinde kullanmayı hiç düşünmedim.

How to Enjoy Ceylon Tea (Seylan Çayı’nın Tadı Nasıl Çıkarılır) üzerinde çalışırken arkadaşlarım çayın baskın kokusunun mekâna yayılacağını söylemişti. Bu performansı tekrar gerçekleştirirsem bunu deneyebilirim. Çok güçlü, tahrik edici bir araç olduğu konusunda seninle hemfikirim.

37

Léa Roch Building an anti-world Karşı dünyanın inşaası

Born 1991 in France, Léa Roch lives and works in France. After her graduation from Villa Arson (FR) in 2016, she became one of the founding members of the artist-run-space IVECO NU (93, FR) where 12 artists have been working since 2018. Léa Roch’s artistic practice is mainly based on installation and sculpture (notably metal). She also works on video, photo and painting. She has presented her works in group shows in France, the Netherlands and Belgium, and had her first solo show at L’Oeil de Poisson in Canada in 2018 after a three month residency.

1991 yılında Fransa'da doğan Léa Roch, Fransa'da yaşıyor ve çalışıyor. 2016’da Villa Arson’dan (Fransa) mezun oldu, 12 sanatçının 2018’den bu yana çalıştığı, sanatçılar tarafından yönetilen IVECO NU adlı mekânın kurucuları arasında yer alıyor.

Léa Roch’un sanat pratiği enstelasyon ve özellikle metal malzeme kullandığı heykellerden oluşuyor. Aynı zamanda video, fotoğraf ve resim alanlarında da üretimlerine devam ediyor. Çalışmaları Fransa’da, Hollanda’da ve Belçika’da grup sergilerinde yer aldı, 2018’de katıldığı üç aylık misafir sanatçı programının ardından Kanada’da L’Oeil de Poisson’da ilk kişisel sergisini açtı.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: arthereistanbul, İstanbul 38

Léa Roch has spent her residency at arthereistanbul, a nonprofit art space run by another artist, Omar Berakdar.

Léa has produced new works while in İstanbul and exhibited them at arthereistanbul. This conversation between two artists focuses on Léa’s practice and reflections on her production process during BMCT!.

Laboratoire des Illusions, written sketch of ideas on the entrance window of arthereistanbul Düşkıran Laboratuvar, arthereistanbul girişindeki vitrinde fikirlerin yazılı olduğu eskizler

Léa Roch, misafir sanatçı olarak geldiği İstanbul’da, bu dönemi diğer bir sanatçı Omar Berakdar’ın yürüttüğü kâr amacı gütmeyen sanat mekânı arthereistanbul’da geçirdi.

Léa bu dönemde ürettiği yeni işleri de bu mekânda sergiledi. İki sanatçı sohbetlerinde, Léa’nın pratiğini ve BMCT! dönemindeki üretim sürecini ele alıyorlar.

39

Léa Roch’s work is built around a leitmotiv, in the form of a question: ‛why make it simple when we can make it complicated?’ Her practice revolves around the relationship and tension which bind the absurd and mathematics, using such diverse mediums as sculpture, installation, video and painting.

This practice, based on an anti-principle of parsimony, using altogether elaborate explanations, allows the artist to build stories that do not swerve from logic, but lead to a poetical expression instead.

Her research work is constantly on the move and focuses on how to apprehend comprehension systems with a critical approach to seriousness.

Omar: Why did you choose to come to İstanbul and arthereistanbul?

Léa: Before coming to İstanbul, I had no idea about what to expect and I preferred not to fantasize anything. All I knew was 1453 – a date that we learned in school.

I remember that number because that has been the entry code of my building for a long time. I answered the call for applications for Be Mobile-Create Together! precisely because everything needs to be discovered and it is such a powerful means of stimulation, especially for producing art pieces even if it goes far beyond.

I got to learn a lot about the history of Turkey and Syria, the way of living, anecdotes, things experienced and told by arthereistanbul artists, you, Ali and Öykü or people who came down to work at the coffee shop here. Things that would not have had the same value or impact if I had read about or seen them in any story. Thanks to arthereistanbul’s working structure, the exchange with people was very simple and natural, without pressure, without particular expectations, without expected counterpart – we can speak if we want to, or we can listen, have tea, cuddle one of the many cats; then, at some point, someone arrives, a new conversation starts. It’s very fluid and spontaneous, unlike anything I’ve ever experienced in Paris.

O: What was your residency project about? Could you please tell us what your reflections were?

L: Actually, I came up with a rough idea of what I wanted to do, like snippets of pictures here and there that I would have to assemble on site. Before coming to Turkey, I was caught up in the Parisian financial turmoil, I would ask myself a lot of questions about the artists’ works, the value of their time, of their know-how.

Are these questions valid regarding the artist? Maybe that is where the error lies.

I like the possibility of imagining an anti-world by readjusting that which Ionesco built in Le Piéton de l'air (1963): a complementary world where the laws of physics wouldn’t be the same as those prevailing in reality, or where

The Weight of Flying Birds 160x120cm, oil on canvas Uçan Kuşların Ağırlığı 160x120cm, tuval üzerine yağlı boya 40

Omar: İstanbul’a ve arthereistanbul’a gelmeyi tercih etmenin nedeni neydi?

Léa: İstanbul’a gelirken beni neyin beklediği hakkında en ufak bir fikrim yoktu, ben de herhangi bir şekilde hayal kurmamayı tercih ettim. Tek bildiğim şey, okulda öğrendiğimiz 1453 tarihiydi. Bu rakamı özellikle hatırlıyorum çünkü uzun bir süre evimin bulunduğu binanın giriş kodu olarak kullandım. Be Mobile-Create Together! açık çağrısına yanıt vermemin nedeni de tam olarak buydu aslında, her şeyin keşfedilmesi gerekiyor ve bu, elbette daha birçok şeyin yanı sıra, özellikle sanat eseri üretimini teşvik eden bir şey.

Türkiye ve Suriye tarihi hakkında, buralardaki yaşam tarzları hakkında çok şey öğrendim. Ayrıca senin, Ali, Öykü, arthereistanbul sanatçılarının veya oradaki kafeye çalışmaya gelenlerin anlattığı anekdotlardan, onların başından geçenlerden de çok şey öğrendim. Bir yerde okumuş olsam ya da herhangi bir hikâyede görmüş olsam aynı etkiyi yaratmayacak ya da bu kadar değerli olmayacak şeyler öğrendim. arthereistanbul’un çalışma yapısı sayesinde herhangi bir baskı hissetmeden, herhangi bir beklenti olmadan, bir karşılık beklemeden insanlarla çok kolay ve doğal bir şekilde karşılıklı ilişki kurabildim isteyen sohbet eder ya da dinler, isteyen çay içer, sayısız kediden birini sever; sonra bir noktada illa ki birisi gelir ve yeni bir sohbet başlar. Paris’te yaşadığım hiçbir şeye benzemeyen çok akışkan ve kendiliğinden gelişen bir ortamdı.

O: Senin misafir sanatçı programındaki projenin konusu neydi? Bu dönemde düşündüklerini bizimle paylaşabilir misin?

L: Aslında ne yapmak istediğime dair kabaca bir fikrim vardı, farklı yerlerin resimlerini makasla kesip küçük parçalara ayıracak, sonra onları o yerde bir araya getirecektim. Türkiye’ye gelmeden önce Paris’in o finansal hengamesine kapılmıştım ve sanatçıların emeği, zamanlarının, uzmanlıklarının değeri hakkında bir sürü soru soruyordum kendime. Bu sorular sanatçı söz konusu olduğunda geçerli mi?

Belki de esas yanlışlık buradadır.

Ionesco’nun Le Piéton de l'air'de (Hava Yayası) (1963) inşa ettiği şeyi tekrar

impossible things would become ordinary. Reconsidering the relation we have with knowledge and memory, our ability to remember things without using the internet, the possibility of questioning established and arbitrary truths. Everything is re-adjustable, things can always become more precise, more refined. Especially in science, where discoveries evolve into accepted truths, thus forever making room for a new truth, a new way of looking at the world.

Everything is true, until it no longer is! It amuses me to think that the thing which is supposed to be the most objective is in reality entirely arbitrary. What could be more logical, knowing that humans are those who decree these rules and observations, who establish the axioms, the referent. Like a child who wonders how the world is made, how things work, who can only imagine alternatives based on what is admitted at a given time. A kind of magic alternative where everything is possible, poetic, like a new breath, full of absurdity and derision. In my practice, there is an urge to report, while being in constant interrogation about my apprehension of the world. I implement that by taking a starting hypothesis and inventing corresponding solutions. For example, one of the paintings I did during my residency at arthereistanbul is an invitation to question the enthusiasm most people have for the ‘causal’ explanation: that is to say, privileging the explanation that stems from a specific cause, as if the ‘culprit’ needed must be determined. A study was conducted with elementary school students in mathematics, which revealed that children with the biggest feet were the best in mathematics. There, people say that this

düzenleyerek bir karşı-dünya hayal etme olasılığı hoşuma gidiyor: Gerçekliğin fizik kurallarının geçerli olmadığı veya imkânsız şeylerin sıradanlaştığı bir tamamlayıcı dünya. Bilgiyle ve bellekle ilişkimizi, internete başvurmadan bir şeyleri hatırlama yetimizi, yerleşik keyfi hakikatleri sorgulama olasılığımızı tekrar incelemek. Her şey yeniden ayarlanabilir, her şey daha belirgin, daha saf bir hâl alabilir. Özellikle, keşiflerin kabul gören hakikatlere dönüştüğü bilim alanında mümkündür bu ve böylece ebediyen yeni hakikatlere, dünyaya bakmanın yeni biçimlerine yer açılabilir. Her şey doğrudur ama bir anda doğru olmaktan çıkar! En nesnel olması gereken şeylerin gerçekte tamamen keyfi olması bana gülünç geliyor. Bu kuralları ve gözlemleri belirleyenlerin, bu aksiyomları, göndergeyi saptayanların insan olduğunu düşününce, gayet mantıklı aslında. Dünyanın nasıl oluştuğunu, şeylerin nasıl işlediğini merak eden ve verili bir zaman aralığında kabul edilenleri temel alan alternatiflerden başka türlüsünü hayal edemeyen bir çocuk gibi. Her şeyin mümkün olduğu, absürtlükle ve alayla dolu, taptaze bir soluk gibi şairane olduğu bir tür büyülü alternatif. Benim pratiğimde, bir yandan kendi dünya kavrayışımı sürekli sorgularken bir yandan da raporlama dürtüsü söz konusu. Uygulamada, bir başlangıç hipotezinden yola çıkıp ona karşılık gelen çözümler icat etmeye denk geliyor bu. Örneğin, arthereistanbul'da geçirdiğim sürede yaptığım tablolardan biri, insanların büyük bölümünün “nedensel” açıklamalara duyduğu hevesi sorgulamaya davet ediyor: yani, ihtiyaç duyulan “zanlının” belirlenmesi zorunluymuş gibi, belirli bir nedenden kaynaklanan açıklamaya öncelik verilmesini

Léa Roch’un çalışmalarının ana motifi “Karmaşık bir hâle getirmek varken neden basitleştirelim ki?” sorusuyla özetlenebilir. Sanatçı, heykel, enstalasyon, video ve resim gibi çeşitli ortamlar aracılığıyla absürt unsurlarla matematik arasındaki ilişkiyi ve gerilimleri merkeze alıyor. Bir karşı-ilke olarak basitliği benimseyen ve ayrıntılı açıklamalardan yola çıkan bu pratik, sanatçının, mantıktan ödün vermeyen, bununla birlikte şairane bir anlatıma da geçit veren hikâyeler kurmasını sağlıyor.

Dur durak bilmeyen araştırma çalışmalarında algı sistemlerini ciddiyet hakkında eleştirel bir yaklaşımla kavramaya odaklanıyor.

41

is incredible! Let the size of feet influence the level in maths! When in reality, the students with the biggest feet were simply the oldest, therefore the most advanced in the primary programme, and consequently better than the younger ones who had only started!

This story perfectly illustrates the tendency to turn to the more spectacular and accusing causal explanation, which ultimately gives us a false idea of what is going on. One of the paintings is based on an American study which focused on the following question: would the weight of a container carrying birds be reduced if all the birds started to fly? In reality, the weight would increase, due to the air pressure caused by flapping wings!

O: Your practice is actually mostly based on sculpture and installation; why did you start to feel the urge to paint while in İstanbul?

L: Technique is really just one means of talking about something, a means which could be different, but depends on the moment when you choose it. I wanted to do oil painting, using a classic technique, to offer an image of different laboratory situations. In the beginning, I wanted to paint using a ‘historical painting’ classical style to represent great scientific inventions, which would also provide a framework for the scenes I wanted to create. Now, seeing the result, I don’t think it looks much like historical paintings actually! I wanted to try a new technique, and painting was just that!

O: The title of the exhibition at arthereistanbul is Laboratoire des Illusions, what does that mean?

L: It is a pun that only works in French, but not in English or Turkish. “Illusions” means false appearances, magic tricks, and in that sentence, it is pronounced the same way as "Désillusion” which means disenchantment, realising that reality is not like what one had imagined.

sorguluyor. İlkokul öğrencileriyle yapılan bir matematik çalışmasında, ayakları büyük olan çocukların matematikte çok başarılı oldukları belirlenmiş. Meselâ bunu olağanüstü buluyor insanlar. Ayak numarası matematik seviyesini belirlesin istiyorlar.

Oysa aslında olan şu: ayakları daha büyük olan çocuklar yaşça da büyük olduğundan matematikte daha ileri seviyedeler, dolayısıyla okula yeni başlamış küçük öğrencilerden daha başarılılar! İşte bu hikâye, daha göz kamaştırıcı açıklamalara öncelik verip nedensel açıklamalarda kusur bulma eğilimini ve nihayetinde olan bitene dair yanlış fikirlerin nasıl elde edildiğini çok güzel gösteriyor. Yaptığım tablolardan birinde, Amerika’da yapılan bir incelemeyi temel aldım; o incelemede şu soruya odaklanılmış: kuş taşımak için kullanılan bir konteynerin ağırlığı, konteynerin içindeki kuşlar uçmaya başlarsa azalır mı?

Oysa, kanat çırpma sonucu oluşan basınç konteynerin ağırlığını artırır.

O: Sen ağırlıklı olarak heykel ve enstalasyon çalışıyorsun; seni İstanbul’da resim yapmaya iten ne oldu?

L: Teknik, bir şey hakkında konuşmanın bir yolu sadece, bunun için farklı bir yol da seçilebilir, tamamen tercih yapılan ana bağlı. Ben yağlıboya tablo yapmak ve laboratuvardaki çeşitli durumları klasik bir tekniğe başvurarak yansıtmak istiyordum. Başlangıçta büyük bilimsel icatları temsil etmek için “tarihsel resim” gibi klasik bir tarz kullanmak istedim, bu tarz yaratacağım sahneler için bir çerçeve de teşkil edecekti. Şimdi, sonuca bakınca, bunların tarihsel resimlere pek de benzemediğini düşünüyorum! Sadece yeni bir teknik denemek istedim ve resim sadece buydu!

O: arthereistanbul’daki serginin başlığı Laboratoire des Illusions (Düşkıran Laboratuvar) ne anlama geliyor?

L: Sadece Fransızcada anlamlı olan bir sözcük oyunu, İngilizce veya Türkçeye çevirince anlamını kaybediyor. “Illusions” (İlüzyonlar) sahte görüntüler, sihirbazlık numaraları gibi anlamlara geliyor, bu cümlede ise, büyüsünü bozma, gerçekliğin hayal edilenden farklı olduğunu ayırt etme anlamına gelen “Désillusion” (Düşkıran) gibi telaffuz ediliyor.

Delusory Labaratory, arthereistanbul, Left: The air brain, 120x120cm, oil on canvas Right: The “how” tale, 120x90cm, oil on canvas Düşkıran Laboratuvar, arthereistanbul, Sol: Hava beyni, 120x120cm, tuval üzerine yağlı boya, Sağ: “Nasıl” masalı, 120x90cm, tuval üzerine yağlı boya

42

43

İlayda Tunca Gelecek neye benzeyecek?

Drawing inspiration from sensitivity and contradictions, İlayda Tunca’s practice is both resting upon solidarity and aiming at the development of a holistic approach of our times. She engages in creation together with researchers and other artists.

She completed her high school education at the Hüseyin Akif Terzioğlu Anadolu Fine Arts High School’s Painting department in Çanakkale. After completing her BA at the Mimar Sinan Fine Arts University’ Graphic Design department in 2017, she started the sub initiative in Çanakkale and directed the RJNR project.

She joined the 2019 İstanbul Biennial’s Production and Research Programme as part of the sub initiative. She took part in the burada / şimdi exhibition held in Çanakkale’s Mahal in 2018, and in the Kapı Açık Zaten (The Door is Already Open) exhibition held at Plexus Common Space in İstanbul’s Eminönü district in February, 2020. She currently continues her project called !!! and works both in Çanakkale and İstanbul.

İlayda Tunca'nın işbirliğine dayanan pratiği günümüze dair bütünsel bir yaklaşım geliştirmeye odaklanırken, hassasiyetler ve çelişkilerden beslenir. Araştırmacılar ve sanatçılarla beraber üretir.

Lise eğitimini Çanakkale Hüseyin Akif Terzioğlu Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Resim bölümünde tamamladı. 2017’de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Grafik Tasarım bölümünden mezun olduktan sonra Çanakkale’de sub inisiyatifini başlattı ve RJNR projesinin direktörlüğünü yaptı. sub bünyesinde 2019 İstanbul Bienali Çalışma Araştırma Programı’na katıldı. 2018’de Çanakkale Mahal’de düzenlenen burada/şimdi sergisinde ve 2020 Şubat ayında İstanbul, Eminönü’nde Plexus Müşterek Alan’da düzenlenen Kapı Açık Zaten sergisinde yer aldı. Şu an !!! adlı projesini yürütüyor ve çalışmalarını Çanakkale ve İstanbul’da sürdürüyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: La Cité internationale des arts, Paris 44

Marianne Villière What will the future be like?

Marianne Villière uses context as a starting point to create unsettling, disruptive situations that inspire reflections on how we live together. Her work aims to spark debate, liberate latent controversial energy, and negotiate alternatives to existing power relations. Her interest in the incongruous has also led her to explore other disciplines, such as microsociology. Through the observation and composition of performative postures, she aims to put the public sphere into play as a shared experience. She questions our collective habits and reactions. The collaborative forms which she employs emerge from her experience in cultural mediation and civil disobedience. Lately, the ecological issues have become more and more explicit in her practice.

Marianne Villière, bir arada nasıl yaşadığımıza dair düşünmeyi tetikleyen huzur bozucu, yıkıcı durumlar yaratmak için genel hâli bir başlangıç noktası olarak kullanıyor. İşlerinde; tartışmaları alevlendirmeyi, ihtilaflı örtük enerjinin serbest bırakılmasını ve mevcut iktidar ilişkilerine karşı alternatiflerin müzakere edilmesine odaklanıyor. Aykırılığa olan ilgisi mikro sosyoloji gibi farklı disiplinleri keşfetmesinin de önünü açtı. Performatif duruşların gözlemlenmesi ve derlenmesi yoluyla kamusal alanı paylaşılan bir deneyim olarak işin içine katmayı hedefliyor. Müşterek alışkanlıklarımızı ve tepkilerimizi sorguluyor. Kullandığı ortaklaşa yöntemler kültürel arabuluculuk ve sivil itaatsizlik yoluyla edindiği deneyimden doğar. Son zamanlarda sanat pratiğinde ekolojik meseleler gittikçe daha fazla görünür hâle geldi.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 45

İlayda Tunca A Juicy Topic to Mumble, general view from the open studio at Cité internationale des arts, Paris.

Konuşmak İçin Sulu Bir Konu, Cité internationale des arts, Paris'teki açık stüdyodan genel görüntü.

46

The future might be closer than we think. Without notice, we might just start talking about the 2300s. All of a sudden, we might create an ephemeral and collective world, engage in a never-ending party, or look at today’s world through the prism of ancient tales as well. Because ‘not knowing is a wonderful source of imagination.’

Gelecek düşündüğümüzden daha yakın olabilir. Bir anda 2300'lü yıllardan bahsediyor da olabiliriz. Anlık ve kolektif bir dünya yaratabilir, sonsuz bir partiye katılabilir, eski masallardan bugüne bakıyor olabiliriz de. Çünkü "bilmemek hayal gücü için harika bir kaynak."

İlayda: We met during the early stages of the project in Paris. I was so excited to participate in your project Au loup!. How did you start making participatory art?

İlayda: Paris’te, bu projenin ilk safhalarında buluşmuştuk. Au loup! projesine katılacağım için çok heyecanlıydım. Sen katılımcı sanat yapmaya nasıl başladın?

Marianne: I was always curious about how others have different sensitive perceptions of a common situation. My artistic practice is based on interactions, as a pretext to understand our gaps/ links. Our lives are made up of many intersections and I am looking for unexpected ones, both disruptive and critical. Au loup! was an invitation to ‘occupy’ an empty pedestal in the ButtesChaumont park in Paris. In the last sunny days of summer, this meeting point in a public space was an appropriate zone for experimentations.

Marianne: Belli bir duruma dair duyusal algıların insandan insana farklılık göstermesi hep ilgimi çekmiştir. Sanat pratiğimde, aramızdaki boşlukları ve bağlantılarımızı anlamanın bir vesilesi olarak etkileşimlere odaklanıyorum. Yaşamlarımız birçok kesişim noktasından oluşuyor ve ben de hem yıkıcı hem eleştirel olan beklenmedik kesişimler arıyorum. Au loup! Paris’teki Buttes-Chaumont parkındaki boş bir kaideyi “işgal etme” davetiydi. Kamusal alandaki bu buluşma noktası yazın son güneşli günlerinde deneyselliğe uygun bir alandı.

You’ve positioned your work outside the metropolitan area, and also brought people together through an open air studio. What is the subsqu (www.subsqu.ooo) project?

Sen çalışmalarını büyükşehirlerin dışında konumlandırdın ve bir açık hava stüdyosu aracılığıyla sen de insanları bir araya getirdin.

Subsqu (www.subsqu.ooo) projesi nedir?

İ: After graduating from university in 2017, I moved back to my hometown, Çanakkale, in the hope of overcoming the feeling of obstruction I had in İstanbul’s heavy atmosphere, and in a quest for a workspace. I found a space consisting of a roof propped over the scaffolding between neighbouring buildings – that is, a space without walls of its own. For fair use of space, I decided not to use this amazing place as my own.

İ: 2017’de üniversiteden mezun olduktan sonra, İstanbul’un ağır atmosferinin verdiği tıkanıklık hissinden kurtulmak umuduyla ve bir çalışma alanı arayışı içinde memleketim Çanakkale’ye döndüm.

Komşu binaların duvar kolon ve kirişlerinin tuttuğu bir yapı iskelesinin üzerine inşa edilmiş bir çatı buldum –yani mekânın kendi duvarları yoktu. Mekân kullanımında adaleti gözeterek, bu muhteşem alanı sadece kendim kullanmamaya karar verdim. Bölgede yaşayanların da yardımıyla, 10 yıldan uzun bir süredir kullanılmayan bu alanı yeniden düzenledik. Sonra başka şehirlerde yaşayan insanlar ziyarete gelmeye başladı, aralarında şu anda araştırmalarını buradan yürütenler de var (onların çalışmaları: sub’da, sub’la, sub için, sub biziz, sub bizim için şeklinde özetlenebilir). Böylece “mekân”, işbirliği kurulmasına imkân sağlayan bir mecraya dönüştü.

Local inhabitants helped reconstruct this space which hadn’t been used for over 10 years. People from other cities started to visit and currently pursue their research there (on their works: in sub, with sub, for sub, sub is us, sub for us). The ‘space’ itself has become a medium enabling collaborations.

Marianne, how has İstanbul treated you? Any experiences you want to share within the BMCT! project and beyond?

M: The conditions were incredible! I will definitely remember my long walks searching for dead ends, searching for compost, crossing the Bosphorus while observing the people’s practice of selfies, wandering around the market products including embroidery, DIY stores, the workshop for children within the İKSV building, a Syrian association nearby, the beautiful friendships and meetings with local artists!

How about your Paris experience? Also, do you remember a smell from your flat?

İ: Marianne, İstanbul sana nasıl geldi? BMCT! projesi dâhilinde ve onun dışında, paylaşmak istediğin deneyimler yaşadın mı?

M: Koşullar gerçekten harikaydı! Şehrin çıkmaz sokaklarını bulmaya çalıştığım, kompost peşine düştüğüm uzun yürüyüşleri, selfie çeken insanları gözlemlerken İstanbul Boğazı’nı geçmeyi, dikiş nakış işleri de dâhil çeşitli ürünlerin satıldığı pazarları, yapı marketlerini, İKSV binasındaki çocuk atölyelerini, bu civardaki Suriye derneğini, buralı sanatçılarla kurduğum güzel dostlukları ve buluşmaları kesinlikle hatırlayacağım!

Senin Paris deneyimin nasıldı? Bir de, kaldığın evin kokularını hatırlıyor musun?

47

İ: I can definitely say that it was incredible! It was the first time in my life that I had the chance to produce my work in such optimum conditions, where the reflection and creation processes were all crystal clear. The project was a great opportunity to present my own expression beyond my identity in my ecosystem. It helped me understand what it means to be an emerging artist.

İ: Kesinlikle harikaydı! Hayatımda ilk kez, düşünme ve üretme süreçlerinin gayet net olduğu, ideal koşullarda çalışma fırsatı bulduğumu söyleyebilirim. Bu proje, kendi ekosistemimde kurduğum kimliğin ötesine geçerek kendimi ifade etmek için harika bir fırsattı. Genç bir sanatçı olmanın aslında ne demek olduğunu anlamama yardımcı oldu.

I had the chance to meet amazing people, doing amazing work.I guess the most remarkable memory was that squat at Les Lilas.

After I came across those people, I was confident that the creative ecosystem has no limits. I remember the smell of cooking food, every time I passed the corridor to reach my studio. My studio was smelling of garbage juice because I was making compost for the beanstalks.

Harika işler yapan harika insanlarla tanıştım. Les Lilas’taki işgal evi, o dönemin en kayda değer anısı benim için. Oradaki insanlarla tanışınca, yaratıcı ekosistemin gerçekten sınır tanımadığına emin oldum. Stüdyoma giden koridoru her geçtiğimde burnuma çalınan pişen yemek kokusunu hatırlıyorum. Benim stüdyom ise çöp suyu kokuyordu çünkü fasulye sırıkları için kompost yapıyordum.

I would like to announce that we have made an appointment on December 31, 2380, at 2 pm. Do you like the idea of the future?

M: I hope it will snow that day. I like to consider time in general as a space to explore. I became interested in chaos theory and that has led me to believe that ‘not knowing’ is a wonderful source of imagination. I wonder what you imagine for this near future.

How does your work integrate temporality, daily routine, and this concern for the future? İ: This is a great statement: Not knowing is a wonderful source of imagination. Future is the basic form of today’s concerns, be they political, social or institutional. The reason behind the choices I’ve made in my daily life is the consideration that it is in a constant flow, which makes it really hard to catch. That was the ‘actual’ common concern. I set my sight on an impending disaster because I really felt a big wave coming towards us when I tried to think of the future. Within the residency, I created a 40-day-long experiment, Daily Routine Under Custody, to explore individuality, decision-making processes and mechanisms, behavioural patterns and affectivities.

Now I may not be happy, but I am feeling glad about it because the future is uncertain and we are currently sharing the same concerns on a global basis. Something which I discovered from a meme has made my day: “Technically, you have only two minutes to live, but every time you breathe, it resets the clock”. İ: Your Infinity Party* was hinting at the fact that technology and entertainment are a sort of dead end. How do you feel about ‘now’?

Could the end be a starting point?

M: All the medical masks I had ordered for the Infinity Party as a micro-carnival eventually met their regular purpose in İstanbul.

Instagram filter masks continue to entertain us and collect data about us at the same time. The medical masks were mixed with these in the performance.

The current coronavirus crisis is both obvious and confusing in terms of political management. Is it mutating or collapsing?

We can see that various control strategies are currently being put in motion in several territories, amouting to a liberticidal experimentation zone. Political narratives become all the more illegible: an inept magma. One evening, on TV, I watched the police guiding a drone through the air, ordering a lone flâneur to return home. Like the old series ‘The Prisoner’, where a flying white ball prevents any escape attempt from the hero.

Perhaps our past freedoms will soon be forgotten. Perhaps they will even disappear from our very imagination?

48

31 Aralık 2380, saat 14.00’te buluşmak üzere randevulaştığımızı duyurmak istiyorum buradan. Gelecek fikrini nasıl buluyorsun?

M: O gün kar yağsın istiyorum. Ben genelde zamanı keşfedilecek bir uzam olarak ele alıyorum. Kaos teorisine ilgi duymaya başladım ve bu ilgim beni “bilmemenin” hayal gücünü çok beslediğine inanmaya itti. Yakın geleceği nasıl hayal ettiğini merak ediyorum. Senin çalışmalarında zamansallık, günlük rutinler ve bu gelecek kaygısı nasıl bir araya geliyor? İ: Çok güzel bir söz var: Bilmemek hayal gücü için harika bir kaynaktır. Gelecek, bugünün politik, toplumsal ya da kurumsal meselelerinin aldığı esas biçim aslında. Günlük yaşamımda yaptığım tercihlerin ardında, bu günlük yaşamın daimi bir akış hâlinde olmasının ve bu hâliyle onu yakalamanın güçlüğü var. “Güncel” ortak mesele buydu. Ben yaklaşan felakete dikkat kesildim çünkü ne zaman geleceği düşünsem gerçekten de çok büyük bir dalganın yaklaşmakta olduğunu hissediyorum. Misafir sanatçı programı sırasında, bireyselliği, karar verme süreçlerini ve mekanizmalarını, davranış kalıplarını ve duygulanımları keşfetmek amacıyla Günlük Rutin Gözetim Altında adlı 40 günlük bir deney başlattım.

Evet, mutlu değilim ama bu işimden memnunum çünkü gelecek belirsiz ve küresel çapta ortak bir derdimiz var. Karşıma çıkan bir mem’de keşfettiğim bir şey beni pek rahatlattı: “Teknik olarak sadece iki dakikalık ömrün kaldı, ama her nefes aldığında saat sıfırlanıyor”.

Senin Infinity Party* (Sonsuzluk Partisi) çalışman da teknoloji ve eğlencenin bir nevi çıkmaz teşkil ettiğini ima ediyordu. Sen “şimdi” hakkında ne düşünüyorsun? Son, bir başlangıç noktası teşkil edebilir mi?

M: Bir mikro karnaval olarak Infinity Party (Sonsuzluk Partisi) için ısmarladığım bütün tıbbi maskeler İstanbul’da nihayetinde gerçek amacına hizmet etti. Instagram filtrelerinin maskeleri bizi eğlendirmeye devam ederken bir yandan da hakkımızda veri toplamak için kullanılıyor. Performansta, medikal maskelerle bu Instagram maskeleri birbirine karıştı.

Güncel Koronavirüsü krizinin siyasal idaresi hem gayet bariz hem de gayet kafa karıştırıcı bir süreç. Virüs mutasyon mu geçiriyor, yoksa etkisini mi yitiriyor? Şu anda sayısız bölgede çeşitli kontrol stratejilerinin harekete geçirildiğini görüyoruz ve bu bölgeler hürriyetlerin ihlal edildiği deneysel alanlara eş. Siyasal anlatılar da giderek daha okunaksız bir hâl alıyor: ahmakça bir magma. Bir gece televizyonda, polisin havalandırdığı drone aracılığıyla sokakta tek başına gezen birine evine girmesini emredişini izledim. Havada süzülen bir beyaz topun kahramandan kaçmaya yeltenen herkesi engellediği “The Prisoner” dizisinden farkı yoktu.

49

Parallelly, I was very interested in what people share just before they die. In palliative care, patients talk about what they would have wanted in their lives. As we face our own end, we reach a better understanding of what has kept us alive and what we love/d. The flora and fauna, our lifestyle: capitalism is an economic system based on corpses. Awareness is a start, but don't you think it is too late for us? Maybe as a disease, like zombies, we contaminate the whole system very specifically: as a massive weapon of casualness.

To me, creation represents hope and resistance. A committed casualness can be a way of celebrating the singularity of our experiences here, playing and thwarting what seem to us to be obligations. The practices of freedom which Foucault spoke of are a great inspiration. Today, my response to that is to work on my garden.

What about you, what are you doing today? İ: Today, I am writing, like every day, sitting on the same chair as I did yesterday.

M: Could you tell me more about the “practice of ecological art”, and the booklet you worked on with Fiona Vilmer? İ: The Manifesto for Maintenance Art, written by Mierle Laderman Ukeles in 1969, has inspired me a lot. “After the revolution, who’s going to pick up the garbage on Monday morning?”, she asked. I felt it was time for me to react to the seventh continent, while it was the 16th İstanbul Biennial’s theme.

I felt the need for criticism about my work when I met Fiona. We discussed for almost two hours before the open studio, A Juicy Topic to Mumble, which I organised at my studio at the Cité, and then this booklet, Mumbling on Purpose, took shape. “I feel that expanding this range will itself be an exciting philosophical project. But it falls outside the range of defining art” as Arthur Danto said. I would like to prolong this line of thinking with a Balinese saying: We have no art, we try to do everything well.

Belki de o eski özgürlüklerimizin hepsi unutulacak. Belki imgelemimizden bile silinip gidecekler?

Buna koşut olarak, insanların ölmeden hemen önce paylaştıkları şeyleri merak ediyorum. Palyatif bakımdaki hastalar yaşamlarında yapmış olmak istedikleri şeylerden bahsederler. Yaşamımızın sonuna yaklaştıkça, bizi canlı tutan ve sevdiğimiz şeylerin neler olduğunu daha iyi anlarız.

Hayvanlar ve bitkiler, yaşam tarzımız: kapitalizm cesetler üzerinde yükselen bir ekonomik sistem. Evet, farkındalık geliştirmek bir başlangıç ama sence de her şey için çok geç değil mi? Belki bizler, zombiler gibi, bir hastalık olarak yeryüzü sisteminin tamamına bulaşıyoruz: devasa bir kayıtsızlık silahı olarak.

Benim için yaratım, umudu ve direnişi temsil ediyor. Kendini adamış bir kayıtsızlık da, buradaki deneyimlerimizin tekilliğini kutlamanın bir yolu olabilir, bize yükümlülük gibi görünen şeylerle oynayarak onları engelleyebilir.

Foucault’nun bahsettiği özgürlük pratikleri büyük bir ilham kaynağı. Bugün benim buna verebileceğim tek yanıt bahçemde çalışmak. Sen ne durumdasın, bugün neler yapıyorsun? İ: Bugün, dün oturduğum sandalyede oturmuş, her gün yaptığım şeyi yapıyorum, yazıyorum.

M: Peki bana “ekolojik sanat pratiği” ve Fiona Vilmer’le üzerinde çalıştığınız kitapçık hakkında bir şeyler anlatabilir misin? İ: Mierle Laderman Ukeles’in 1969’da yazdığı Bakım Sanatı Manifestosu bana çok ilham verdi. “Devrimden sonra, Pazartesi sabahı çöpleri kim toplayacak?” diye soruyordu.

Ben de 16. İstanbul Bienali’nin de teması olan Yedinci Kıta'ya bir tepki göstermenin tam zamanı olduğunu düşündüm.

M: By diverting and replaying narratives, you compose another reality. For example, from the tale of Jack and The Magic Beanstalk, you suggest an alternative reading. Could you tell me more about this method and about the critical and sensitive points that you observe?

Fiona’yla karşılaştığımda işimin eleştiriye muhtaç olduğunu hissettim. Cité’deki stüdyomda düzenlediğim A Juicy Topic to Mumble (Konuşmak İçin Sulu Bir Konu) adlı açık stüdyo etkinliğinden önce yaklaşık iki saat boyunca tartıştık, sonra da Mumbling on Purpose (İnadına Mırıldanma) adlı bu kitapçık şekillenmeye başladı. Arthur Danto’nun sözleriyle: Sırf bu menzili genişletme girişiminin bile heyecan verici bir felsefi proje olacağını düşünüyorum.

Ama sanatı tanımlama menzilinin dışında kalıyor.

İ: When Canan Yücel Pekiçten, another artist in residence at the Cité, gave me the beans which had been forgotten in her room, the

Bu düşünce hattını bir Bali atasözüyle devam ettirmek isterim ben de: Bizim sanatımız yok, sadece her şeyi en iyi

50

*What does the carnival evoke today regarding facial recognition, anti-corona masks, Instagram filters, hidden/excessive surveillance and control of bodies, hypnotisation through technologies (economy of attention) and other fancy policy...? When you feel the expansion of liberticidal politics, you invite people to a silent party. You dance with medical accessories, masks and harnesses. You wear shiny tears, mirror tears on your shoulders.

A long tong scrolls the floor from nowhere. A sleepwalker with a selfie-stick skirt does a belly dance. With many filters and many stories, you jump into the hyper spectacle. Like a vortex, the spectacle absorbs everything.

Critic or wild gesture will only be a new surface, a great part of the society of spectacle. Celebration of collapses, sparkling ends, let’s dance until we all die.

(Infinity Party as a micro-carnival – public space intervention inspired by the “Disco-Drone”; 25 February 2020, dead end street, Beyoğlu, İstanbul, Turkey.)

*Karnaval bugün yüz tanıma, Koronavirüsü karşıtı maske, Instagram filtreleri, gizli/aşırı gözetleme ve beden kontrolü, teknoloji (dikkat ekonomisi) aracılığıyla hipnoz ve başka süslü püslü politikalar bağlamında ne tür çağrışımlara yol açıyor? Hürriyetleri kısıtlayan politikaların kapsamının genişlediğini hissettiğinizde insanları sessiz bir partiye davet edersiniz. Tıbbi aksesuarlarla, maskelerle ve önlüklerle dans edersiniz. Omuzlarınıza gözyaşı şeklinde parlak ayna parçaları takarsınız. Selfie çubuklarından yapılmış bir etek giyen bir uyurgezer göbek atar. Sayısız filtre ve sayısız story’yle hiper-gösteri dünyasına dalarsınız. Gösteri dünyası bir girdap misali her şeyi yutar. Eleştiri veya sert jestler salt bir yeni yüzeyden ibaret olacaktır, gösteri toplumunun önemli bir bölümünü teşkil edecektir. Çöküş kutlamaları, parlak sonlanmalar, hepimiz ölene kadar dans edelim. (Bir mikro karnaval olarak Infinity Party - Disco-Drone’dan ilhamla düzenlenmiş bir kamusal alan müdahalesi; 25 Şubat 2020, çıkmaz sokak, Beyoğlu, İstanbul, Türkiye.)

51

tale flashed. It is about that lucky kid Jack, but it starts with a cow called Milky White, who has no milk any more. So, Jack trades Milky White for the beans which eventually become the magic stalk. Later on, the widow, the wife and the hen that lays golden eggs led me to figure out that, throughout the tale, value is being generated by feminine entities. Consequently, I managed to deconstruct the tale on the basis of a particular gender theory, which one could call vegan-queer theory.

M: What does the bean mean to you? Why draw our attention to it? İ: The seed’s potential is a metaphor of time. The first thing on my list was seeding so I could be observing how time would work on this 40-day-long residency.

Thanks to this particular bean, I realised that everything I knew about beans was not correct. For instance, beans are not from “anywhere”- they are originated from Mesoamerica. Then, the beans we have now are very different from the original ones, and that is still not a surprise. But when I dug further into evolution theory, I was nuts about the scale of the ongoing GMO experiments. That gave me a great insight into today’s concerns; I got terrified by the fact that nothing ‘really’ exists in my kitchen.

M: Speaking of capitalism as an economic system based on corpses, do you think that human beings will be able to become the ultimate scavengers? İ: Lately, I have been drawing closer to trans-human philosophy. It opened up a whole new thinking dimension for me. Do you know that hyenas are nondiscriminating about fresh meat or carrion? And their coupling dance starts with vomiting. I guess the reason why they do that is to show each other what they eat. Humans daren't do this.

şekilde yapmaya çalışıyoruz.

M: Anlatıların yönünü değiştirip yeniden okuyarak başka bir gerçeklik oluşturuyorsun. Örneğin, Jack ve Fasulye Sırığı masalının alternatif bir okumasını sunuyorsun. Bu yöntemi biraz anlatır mısın, ne tür vahim ve hassas noktalar buldun masalda? İ: Benim orada olduğum dönemde kendisi de Cité’de misafir sanatçı olan Canan Yücel Pekiçten bana odasında bulduğu fasulyeleri verdiğinde birden aklıma bu masal geldi. Masal aslında şansı yaver giden Jack adındaki çocukla ilgili ama artık süt vermeyen “Süt Beyaz” adlı inekle başlıyor.

Masalda Jack ineği bir fasulye sırığıyla takas ediyor ve sonra bu fasulye sırığının sihirli olduğu ortaya çıkıyor. Daha sonra, dul kadın, devin karısı ve yumurta veren tavuk figürlerinden yola çıkarak, masalın tamamında değerin sadece dişi varlıklar tarafından üretildiği sonucuna vardım.

Bundan dolayı, masalı vegan-queer teori olarak adlandırabileceğimiz bir toplumsal cinsiyet teorisi temelinde yapısöküm yöntemiyle yorumladım.

M: Fasulye sırığı sana ne ifade ediyor?

Neden ona dikkat çektin? İ: Tohumun potansiyeli bir zaman metaforu. Yapılacaklar listemin ilk maddesi tohum ekmekti, bu sayede, bu 40 günlük misafir sanatçı programında zamanın nasıl işlediğini gözlemleyecektim.

Bu fasulye sırığı sayesinde, fasulyeler hakkında bildiğim her şeyin doğru olmadığını gördüm. Örneğin, fasulye dünyanın “herhangi bir yerinden” gelmiyor, kökeni Mezoamerika. Ayrıca, günümüze özgü fasulyeler orijinal fasulyelerden epey farklı ki, bu da çok şaşırtıcı değil.

Ama evrim teorisini daha çok çalıştıkça, şu anda yürütülen GDO deneylerinin ölçeğini gördüm ve delirdim. Bu bilgi bana günümüzün dertlerine dair yepyeni bir bakış açısı kazandırdı; mutfağımdaki hiçbir şeyin “gerçekten” varolmadığı gerçeği beni dehşete düşürdü.

M: Cesetler üzerine yükselen bir ekonomik sistem olarak kapitalizm demişken, insanların gelecekte gelmiş geçmiş en büyük leş yiyiciler olacağını düşünüyor musun?

52

İ: Son dönemde “insan ötesi” [transhuman] felsefeye çok yakın hissediyorum kendimi.

Bu felsefe önümde yepyeni bir boyut açtı.

Sırtlanların taze etle leş arasında ayrım yapmadığını biliyor muydun? Çiftleşme danslarını da kusarak başlatıyorlar. Sanırım bunun nedeni de birbirilerine yedikleri şeyleri göstermek. İnsanlar bunu yapmaya cüret edemez.

İlayda Tunca Beans that grew out of the compost I made mixing organic waste and soil.

Proje süreci boyunca organik atıkları toprakla karıştırarak oluşturduğum kompostta köklenen fasulyeler.

İlayda Tunca Daily Routine Under Custody aims to demonstrate our contribution to the existence of these residues that are not able to express any value when empty.

Günlük Rutin Gözetim Altında, boşken bir değer ifade etmeyen bu kalıntıların varlığındaki katkımızı gösteriyor.

İlayda Tunca Deconstruction of the Tale Jack and The Magic Beanstalk, 100 copies, Riso print, 2019 Jack ve Fasülye Sırığı Hikâyesinin Yapısökümü, 100 kopya, Riso baskı, 2019 53

Alper Turan The stories of others

Alper Turan (b. 1993, Ankara) is a curator and researcher based in İstanbul and Berlin. Turan’s current research and curatorial practice focuses on queer strategies and methodologies which includes but is not limited to collective fiction and fictional archive-building, appropriation, and anonymity. Between 2016-2018, with the curatorial collective Das Art Project, he has co-curated four site-responsive exhibitions including Genetically Modified (2017) commissioned for 13th Sharjah Biennial’s off-site exhibition. In 2018, Turan curated Positive Space, an exhibition project on HIV/AIDS in İstanbul. This project also laid the ground for his cultural studies master research in Sabancı University in which he merged critical reading of artworks with (auto) ethnographic accounts. Turan co-curated the HIVstories research exhibition which has been travelling around Berlin, Warsaw and İstanbul. Turan participated in International Curatorial Intensive in New Orleans (2019), ARTER Research Programme, İstanbul (2019-20) and worked temporarily for Schwules Museum, Berlin (2018), Collecteurs (2019), Apartheid Museum, Johannesburg (2019). In 2020, Turan started her PhD in theory and history of arts at the College of Fine Arts in Hamburg (HFBK).

Alper Turan (d. 1993, Ankara) İstanbul ve Berlin'de yaşayan küratör ve araştırmacı. Güncel araştırma ve küratörlük pratiği, kolektif kurgu ve kurgusal arşiv oluşturma, temellük ve anonimlik içeren, ancak bunlarla sınırlı olmayan queer strateji ve metodolojilerine odaklanıyor. Küratöryel bir kolektif olan Das Art Project ile 2016-2018 arasında 13. Sharjah Bienali'nin İstanbul’daki sergisi için sipariş edilen Genetiğiyle Oynanmış (2017) dâhil olmak üzere, mekâna özgü dört serginin küratörlüğünü üstlendi. Turan, 2018 yılında İstanbul'da HIV/AIDS üzerine bir sergi olan Pozitif Alan'ın küratörlüğünü yaptı. Bu proje aynı zamanda Sabancı Üniversitesi'nde (oto)etnografik anlatılarla eleştirel sanat okumalarını birleştirdiği kültürel çalışmalar yüksek lisans araştırmasının temelini oluşturur. Aynı zamanda, Berlin, Varşova ve İstanbul'da gerçekleşmiş olan HIVhikâyeleri araştırma sergisinin eş-küratörlerindendir. Turan, International Curatorial Intensive (New Orleans, 2019) ve ARTER Araştırma Programı’na (İstanbul, 2019-20) katıldı, ayrıca Schwules Müzesi (Berlin, 2018), Collecteurs (2019) ve Apartheid Müzesi (Johannesburg, 2019) için dönemsel olarak çalıştı. 2020 yılında Hamburg Güzel Sanatlar Akademisi’nde (HFBK) sanat teorisi ve tarihi alanında doktora programına başladı.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Le Cité internationale des arts, Paris & Camargo Foundation, Cassis 54

Vivien Tauchmann Başkalarının hikâyeleri

Vivien Tauchmann is a designer and researcher, exploring socio-political relations through an embodied and kinaesthetic approach. She graduated from the Faculty of Applied Arts in Schneeberg and completed a master’s in Social Design from Design Academy Eindhoven. Vivien is the founder of the United Negotiation of Otherness, an initiative, that engages critically with the politics of bodies and ‘othering’ through relational design practices. Her on-going project Self-As-Other-Trainings was part of different workshops and amongst others presented at Festival Schule Fundamental (Bauhaus Dessau), INSIST 2 (KU Leuven), the new local (Brussels) and the 4th İstanbul Design Biennal - A School of Schools.

With Exercise to Unlearn the Canon she was part of Add to The Cake at Kunstgewerbemuseum Dresden and the Junior Design Research Assembly at HKB, Bern. Vivien was a visiting lecturer for performative and relational design methodologies at Design Academy Eindhoven and Jan van Eyck Academy. Besides, she is active for public outreach at ENS e.V. (Developmental Policy Network Saxony), Alliance against Racism Saxony and Clean Clothes Campaign Germany. Her current research investigates the embodied knowledge of solidarity. Within the scope of BMCT! she took narratives of cultural and social peculiarities between communities in Turkey as a starting point.

The artist is currently based in Leipzig.

Vivien Tauchmann, somut ve kinestetik bir yaklaşımla sosyo-politik ilişkileri araştıran bir tasarımcı ve araştırmacı. Vivien, Schneeberg Uygulamalı Sanatlar Fakültesi’nden mezun oldu ve Eindhoven Tasarım Akademisi’nde sosyal tasarım alanında yüksek lisansını tamamladı. Beden politikalarına ve ilişki tasarımı pratiği üzerinden ötekileştirmeye eleştirel yaklaşımlarda bulunan bir inisiyatif olan United Negotiation of Otherness’ın kurucusudur. Devam eden projesi Bir-Başkası-Olarak-Ben-Eğitimleri, farklı atölye çalışmalarının parçası oldu, ayrıca Festival Schule Fundamental (Bauhaus Dessau), INSIST 2 (KU Leuven), the new local (Brüksel) ve 4. İstanbul Tasarım Bienali - Okullar Okulu’nda sunuldu. Külliyatı Öğrenmemek İçin Egzersizler adlı çalışmasıyla Kunstgewerbemuseum, Dresden’da gerçekleşen Add to The Cake’te ve HKB’de Genç Tasarım Araştırmaları Meclisi’nde yer aldı. Vivien aynı zamanda, performatif metodolojiler ve tasarım metodolojileri alanında Eindhoven Tasarım Akademisi ve Jan van Eyck Akademisi’nde konuk eğitmen olarak dersler verdi. Sanatçı, ENS e.V. (Saksonya Gelişim Politikaları Ağı) içindeki sosyal destek programı, Saksonya Irkçılık Karşıtı İttifakı ve Almanya Temiz Giysiler Kampanyası aktif üyesidir. Şu an, dayanışmanın somutlaşmış hâli üzerine araştırmasını sürdürüyor.

BMCT! sırasında Türkiye’deki topluluklar arasındaki kültürel ve toplumsal belirleyici öğelerin anlatılarını araştırdı.

Sanatçı hâlen Leipzig’de yaşıyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 55

Whose stories are we willing to hear?

What kind of stories move us?

Who has the right to tell the stories of others?

During my time at the Cité des Arts, at the dawn of the coronavirus outbreak in February, I wanted to dig into the archives of this immense factory, which has been operating as a platform for residencies since 1965. First proposed in 1937 as a centralistic idea by a white European artist during the notorious colonial showcasing platform – the “Exposition Internationale” – this imperialesque artistical depot was rather meaningfully built only three years after the independence of Algeria, officially marking the end of French colonisation1. Anyway. I was curious about the participation of artists from Turkey before İKSV’s partnership with the institution began in 2009. I went to the information desk. After a rather long interrogation session, necessary to convince my interlocutor of my good intentions, I was allowed to look at the archive. However, since the Turkish files were registered as separate documents only after 2009, my endeavor resembled looking for a needle in a haystack. As days between shelves and dossiers passed, I was about to give up, but I decided to take one final look at the big cardboard box labeled as “non-classified”. Unlike the others, this box looked so old and delicate that I was afraid to tear it apart. But curiosity took over and I put my hands in it: papers, surfaces that seemed to be photographs, sheet protectors, etc. I dug deeper into it and felt a leather surface with the tips of my fingers… I pulled it out, it was a notebook. I opened it and the first thing I saw was an old newspaper clipping, saying: “Fear of AIDS Empties İstanbul's Swimming Pools”. I noticed that I was reading Turkish only when I came to the end of the sentence!

The clipping cut was from Milliyet, the date circa 1985. It reported that the swimming pools in İstanbul were emptying out due to the emerging fear of AIDS. A fight had even reportedly broken out between swimmers and a “homosexual-looking” man, insisting on getting into the water despite the other bathers’ panic. Milliyet defined this man as a “homo suspect”.

I became immensely intrigued by what I had found back then, and today, while I am writing this text during the coronavirus crisis, I am unsettled by a bitter evidence of history’s cruel repetition. Only a week ago, in the first Friday khutbah of Ramadan, which was expected to be about Covid-19, the head of the Religious Affairs Administration of Turkey targeted homosexuals and those living with HIV. Mesmerised by my discovery, I rushed to see if the clipping was the first and only piece of material from Turkey inside of this mysterious notebook. I was lucky: there was more and it was written in Turkish. Who was its author? There was no name, address, or date.

On the following page, there were these lines: I am getting into the water.

I am moving my arms forward.

I am moving my legs forward.

I am repeating strokes continuously.

They leave the water.

It was curious! Before fully understanding what these lines could mean, I jumped to another page: I bend my arms.

I move my left hand to the left side.

I grasp.

I move my left hand back.

I move my right hand to my left hand.

I grasp.

I move my right hand to the right side.

I repeat continuously.

What was that? Now, I was truly intrigued. First, I thought this second text was a continuation of the first one, but then I realised that there were many pages in between and that there were more of this kind of performative texts. They were all separate, but seemed to be connected as well. In the first text, the line “they leave the water”, together 56

1 Alper Turan Queer Appropriation workshop poster Queer Appropriation atölye çalışması afişi

Kimin hikâyelerini duymayı istiyoruz?

Ne tür hikâyeler bize dokunuyor?

Başkalarının hikâyelerini anlatma hakkı kimde?

Cité des arts’da koronavirüs salgınının patlamasının arifesinde Şubat ayı boyunca kaldığım sürede 1965 yılından beri misafir sanatçılar için platform olarak faaliyet gösteren bu kocaman fabrikanın arşivlerine girmek istedim. İlk olarak beyaz bir Avrupalı sanatçı tarafından merkeziyetçi bir anlayış doğrultusunda, kötü şöhretli sömürgeci sergi platformu “Exposition Internationale” sırasında 1937 yılında fikri ortaya atılan imparatorluğa ait bu sanat deposu son derece anlamlı bir şekilde Fransız sömürgeciliğini sona erdiren Cezayir’in bağımsızlığı ilan edildikten üç yıl sonra inşa edilmiş1.

Ben İKSV’nin 2009 yılında enstitüyle işbirliğini başlatmadan önce Türkiye’den gelen sanatçıları merak ediyordum. Danışmaya gittim. Muhatabımı iyi niyetime dair ikna etmem gereken epeyce uzun bir soru-cevap seansından sonra arşive bakma iznini aldım.

Fakat Türkçe belgeler ancak 2009 senesinden sonra ayrı şekilde kayıt altına alındığından çabam samanlıkta iğne aramaya benziyordu. Rafların ve dosyaların arasında günler geçirdikten sonra tam vazgeçecekken son olarak üzerinde “tasnif edilmemiş” yazan büyük karton kutuya bakmaya karar verdim. Diğerlerinin aksine bu kutu o kadar eski ve narin görünüyordu ki yırtarım diye korkuyordum. Ama merak galip geldi ve elimi kutuya daldırdım: Kâğıtlar, fotoğraf olduğunu düşündüğüm yüzeyler, kılıf dosyalar vs. daha derine indim, parmak uçlarımda deri bir yüzey hissettim... Çekip çıkardım, bir defterdi.

Defteri açınca gördüğüm ilk şey eski bir gazete kupürü oldu, “AIDS korkusu İstanbul’un yüzme havuzlarını boşalttı”. Türkçe bir yazı okuduğumu ancak cümlenin sonuna geldiğimde fark etmiştim! Kupür 1985 tarihli Milliyet gazetesindendi. İstanbul’daki yüzme havuzlarının baş gösteren AIDS korkusu yüzünden boşaldığını bildiriyordu. Hatta paniğe rağmen suya girmekte ısrar eden “eşcinsel görünümlü” bir adamla havuzdakiler arasında bir kavga çıktığı bildiriliyordu. Milliyet bu adamı “homo zanlısı” olarak tanımlamıştı.

O zaman bulduğum şey aşırı derecede ilgimi çekmişti, bugün koronavirüs krizinin ortasında bu metni yazarken tarihin acımasız tekerrürüne dair bu sert kanıt karşısında tedirginim. Sadece bir hafta önce Ramazan’ın, Covid-19’la ilgili olması beklenen ilk Cuma hutbesinde Türkiye Diyanet İşleri kurumunun başkanı eşcinselleri ve HIV taşıyanları hedef aldı.

Keşfimden ötürü büyülenmiş hâlde gizemli defterdeki bu kupürün Türkiye’yle ilgili ilk ve tek parça olup olmadığını anlamak için sayfaları telaşla çevirdim. Şanslıydım: Daha fazlası vardı, hem de yazılar Türkçeydi. Bunları yazan kimdi? İsim, adres ya da tarih yoktu. Bir sonraki sayfada şu satırlar vardı: Suya giriyorum.

Kollarımı öne doğru hareket ettiriyorum.

Bacaklarımı öne doğru hareket ettiriyorum.

Sürekli kulaç atıyorum.

Onlar sudan çıkıyor.

Tuhaftı! Bu satırların ne anlama gelebileceğini tam olarak çözmeden önce başka sayfaya atladım: Kollarımı büküyorum.

Sol elimi sola götürüyorum.

Kavrıyorum.

Sol elimi arkaya götürüyorum.

Sağ elimi sol elime götürüyorum.

Kavrıyorum.

Sağ elimi sağa götürüyorum.

Sürekli tekrar ediyorum.

2 Alper Turan An image from Queer Appropriation exhibition poster Queer Appropriation sergisi afişinden görüntü

Ne neydi? Artık sahiden merak ediyordum. Önce ikinci metnin birincisinin devamı olduğunu düşündüm, sonra arada başka bir sürü böyle sayfa bulunduğunu ve bu performatif metinlerden daha fazla olduğunu fark ettim. Birbirlerinden ayrılardı, ama 57

with the newspaper clipping that preceded it, made me think of the act of swimming. YES! These were the movements of this ‘homo suspect’ the other bathers had left the water for fear of. What about the second one? What were these movements for? I decided to do what the text was calling me to perform2: I bent my arm, moved my left hand to the left side.

I imitated grasping something. I moved my left hand back. I continued and repeated again and again. What was I doing actually? I didn’t have a clue. I continued. There was this page titled “At Home”. Now, I began to understand: 1I stand straight.

I bend my upper body downwards.

I stretch one arm to the front.

I form one hand into a fist.

I stretch my arm up.

I move the arm evenly up and down.

Up. Down.

Up. Down.

I repeat continuously.

2I stand straight.

I stretch one arm forward.

I move my palm evenly and dynamically from one side to the other, while swaying my upper body accordingly.

I repeat continuously.

3I stand straight.

I form my hands into fists.

I keep one hand further in front of the other.

I keep my hands aligned.

I stretch my hands slightly forwards.

I bend my back slightly.

I move my arms and my body evenly back and forth, while my legs move slowly to the side.

I repeat continuously.

4I stand straight.

I spread my legs slightly.

I bend my upper body slightly forward.

I stretch my hands to the front.

I form my hands into fists.

I move my hands parallelly into one vertical line.

I move my hands to one side of my upper body.

I move it up and down.

Up and down.

Up and down.

I move my hands in front of my upper body.

I move my arms evenly from one side to the other, while moving slowly backwards.

I repeat continuously3.

I think I spent more than 10 minutes performing each of these texts. Taking them as enigmas or corporal puzzles from the past, I was completely focused on solving them. However, there was no judge besides me who knew the answer. For the texts gathered under the “At home” entry, I was circumscribing my imagination to the actions or movements which can be done at home. I tried to remember all those daily, ordinary, mundane and overdone 58

4 Vivien Tauchmann Self-As-Other-Trainings, live performance via Zoom Bir-Başkası-OlarakBen-Eğitimleri, Zoom üzerinden canlı performans 11-23 April Nisan 2020

birbirlerine bağlıymış gibi görünen bir hâlleri de vardı.

3 Vivien Tauchmann Self-As-Other-Trainings: Household, hoovering, movement stills Bir-Başkası-OlarakBen-Eğitimleri: Hane, ev süpürme görüntüleri

İlk metindeki, “Onlar sudan çıkıyor” satırı, öncesindeki gazete kupürüyle birlikte bana yüzme eylemini düşündürmüştü. EVET! Bunlar havuza girenlerin korkudan suyu terk etmesine sebep olan “homo zanlısı”nın hareketleriydi. Peki ya ikincisi? Bu hareketler ne hareketiydi? Metnin bana uygulamamamı söylediği hareketleri yapmaya karar verdim2.

Kollarımı büktüm, sol elimi sola götürdüm. Bir şeyi kavrıyormuş gibi yaptım. Sol elimi arkaya götürdüm. Devam ettim, bu hareketleri tekar tekrar yaptım. Tam olarak ne yapıyordum? Hiçbir fikrim yoktu. Devam ettim. “Evde” başlıklı bir sayfa vardı. Artık anlamaya başlamıştım: 1Dik duruyorum.

Vücudumun üst kısmını aşağıya doğru büküyorum.

Bir kolumu ileri uzatıyorum.

Bir elimle yumruğumu sıkıyorum.

Elimi yukarı uzatıyorum.

Kolumu eşit oranda bir yukarı bir aşağı hareket ettiriyorum.

Yukarı.

Aşağı.

Yukarı.

Aşağı.

Durmadan devam ediyorum.

2Dik duruyorum.

Bir kolumu ileriye doğru uzatıyorum.

Avcumun içini eşit oranda ve kuvvetlice bir taraftan diğerine hareket ettiriyorum, öbür yandan vücudumun üst kısmı buna uygun olarak sallanıyor.

Durmadan devam ediyorum.

3Dik duruyorum.

Ellerimi yumruk yapıyorum.

Bir elimi diğerinin önünde tutuyorum.

Ellerim birbiriyle hizalı.

Ellerimi hafifçe öne doğru uzatıyorum.

Yavaşça belimi büküyorum.

Ellerimi ve vücudumu arkaya ve öne doğru eşit oranda hareket ettiriyorum, Bacaklarım yavaşça yana hareket ediyor.

Durmadan devam ediyorum3.

4Dik duruyorum.

Bacaklarımı hafifçe yayıyorum.

Vücudumun üst kısmını hafifçe öne büküyorum.

Ellerimi öne doğru uzatıyorum.

Ellerimi yumruk yapıyorum.

Ellerimi dikey bir çizgide paralel olarak hareket ettiriyorum.

Ellerimi vücudumun üst kısmının bir yanına götürüyorum.

Yukarı ve aşağı hareket ettiriyorum.

Yukarı ve aşağı.

Yukarı ve aşağı.

Ellerimi vücudumun üst kısmının önünde hareket ettiriyorum.

Kollarımı bir yandan diğerine eşit olarak hareket ettiriyorum.

Bir yandan yavaşça geri geri gidiyorum.

Durmadan devam ediyorum.

Bu metinlerin her birini icra ederek herhâlde on dakikadan fazla süre geçirmişimdir.

59

gestures and moves. In this dusty archive, I performed these exercises on repeat, soaked in sweat and out of breath as I performed them again and again4… All of a sudden, I saw someone behind the tiny window of the archive room. I panicked at the presence of this intruder and stopped what I was doing to check if this person had seen me. No: she was deep in her own thoughts, mechanically wiping the window from the outside. She stretched her arm, moved it up, and down.

Up. Down. Up. Down. Up. Down.

EUREKA! With the help of the cleaning lady, finally, I had decoded the movements these texts were urging me to do!!! Up and down. Back and forth. From one side to another. It meant washing the window, dusting, hoovering, mopping the floor. I giggled! It all seemed supernatural; the discovery of the notebook, the performance of the texts and the divine help of the cleaning lady. There was a message! That I had to find! It was all saying something!

The question lingering in my head was: “Who wrote these?”. Was it a forgotten notebook, belonging to a former resident of the Cité? Were these notes part of an artwork? Or was the notebook itself an artwork, given to the institution? Was the artist really from Turkey?

Who was it? Was he the ‘‘homo suspect’’? Was she the cleaning lady? What about the first text? What were these movements telling me to do?

With these questions in mind, I consulted the notebook once more, but the more movements I read, the more questions kept emerging in my head.

Again, I stood straight, lifted my hands, grasped, bent. I closed my eyes, started to imagine possible scenes, a workplace, where I was supposed to be doing these gestures. While my body moved in the limbo of the archive, under the thick roof of the Cité, my mind wandered about streets, factories, warehouses, offices, cubicles, shops. Behind my eyelids, I saw a woman’s body repeating the movements we were now sharing. Then, this woman figure transformed into a man. But as my upper body moved downwards again, he became she5.

I opened my eyes. I realised that I had kept repeating the movements for a while, mechanically.

I sighed.

I kept skimming the notebook. There were drawings, of flowers6, of fruits. There were photos of snails, of gorillas7. Some pages were soaked in ink, probably Indian ink8, which had solidified on the paper. I wanted to find more lines, more movements.

Under the heading “At Work”, I found these texts: A locker room for women, A locker room for men.

I enter as a man, with my uniform already on, to drop off my bag.

After work, I pick up my bag, I leave, Without changing clothes.

I am wearing a white shirt, I am wearing a constricting binder, which flattens my chest.

At work, A locker room for men.

They say: “Your voice is very high.

Are you homosexual?”

This time I only read, as my body stood still. My eyes were open, imagining all these narrated bodies. The body in the water, the body of the ‘‘homo suspect’’, the body of the cleaning guy who had just finished cleaning the window of the archive and probably went to wash other windows, the body of the gym staff member, the bodies I had seen inside and outside of locker rooms in gay bars… All those bodies emerged and merged, their boundaries blurred, they all became one and whole.

60

5 Vivien Tauchmann Self-As-Other-Trainings Bir-Başkası-Olarak-Ben-Eğitimleri

Bunları geçmişten gelen bir muamma ya da beden yapbozu olarak düşünmüş, kendimi tamamen bunu çözmeye adamıştım. Fakat yanı başımda neyin ne olduğunu bilen bir hakem yoktu. “Evde” başlığının altında yazılanlar için hayal gücümü sadece evde yapılan eylemler ya da hareketlerle sınırlandırmıştım. Bütün bu günlük, sıradan, dünyevi ve abartılı jestleri ve hareketleri hatırlamaya çalıştım. Bu tozlu arşivde bu egzersizleri tekrarlarla yaptım, tekrar tekrar yaptıkça da ter içinde nefessiz kaldım4 ... Birden arşiv odasının küçük penceresinin arkasında birini gördüm. Bu davetsiz misafirin varlığı yüzünden paniğe kapılıp bu kişinin beni görüp görmediğini kontrol etmek üzere durdum.

Hayır: Kadın kendi derin düşüncelerine dalmış, mekanik bir şekilde dışarıdan pencereyi siliyordu. Kolunu uzattı, kaldırdı, indirdi.

Yukarı. Aşağı. Yukarı. Aşağı. Yukarı. Aşağı.

EVREKA! Temizlik işçisi kadının yardımıyla nihayet bu metinlerin beni yapmaya teşvik ettiği hareketleri çözmüştüm!!! Yukarı, aşağı. Arkaya, öne. Bir yandan diğerine. Anlamı pencereyi silmek, toz almak, elektrik süpürgesi çalıştırmak, yerleri silmekti. Kıkırdadım!

Her şey doğaüstü bir hâl almıştı; defteri keşfim, metinleri icra etmem ve temizlik işçisi kadının ilahi yardımı. Bütün bunlar bir mesaj taşıyordu! Bu mesajı bulmalıydım! Bunların hepsi bir şey söylüyordu! Aklımda, “Bunu yazan kim?” sorusu dolanıp duruyordu. Cité’nin eski bir konuğu tarafından burada unutulmuş bir defter miydi bu? Acaba notlar bir sanat işinin parçaları mıydı? Yoksa bu defter kuruma verilen bir sanat işi miydi? Sanatçı sahiden de Türkiye’den mi gelmişti? Kimdi? Acaba “homo zanlısı” olabilir miydi? Yoksa temizlik işçisi kadın mıydı? Peki ya ilk metin? Bu hareketler bana ne yapmamı söylüyordu?

Aklımda bu sorularla defteri bir kez daha açtım, fakat ne kadar hareket okusam kafamın içine o kadar soru doluşuyordu.

Tekrar dik durdum, ellerimi kaldırıp kavradım, eğildim. Gözlerimi kapattım, muhtemel sahneleri düşündüm, bu hareketleri yapmak zorunda olduğum bir işyeri. Bedenim Cité’nin kalın çatısı altındaki arşivin muallaklığındayken, aklım sokaklarda, fabrikalarda, depolarda, ofislerde, kabinlerde, dükkânlarda geziniyordu. Gözkapaklarımın arkasında şimdi paylaştığımız hareketleri tekrar eden bir kadın bedeni görüyordum. Sonra bu kadın figürü bir adama dönüştü. Fakat vücudumun üst kısmı tekrar aşağı eğilince yine kadın oldu5.

Gözlerimi açtım. Bir süredir mekanik olarak bu hareketleri tekrar ettiğimi fark ettim. İç geçirdim.

Defterde göz gezdirmeyi sürdürdüm. Çiçek6 ve meyve çizimleri vardı. Salyangozların ve gorillerin7 fotoğrafları vardı. Bazı sayfalar mürekkeple kaplıydı8, muhtemelen kağıdı da katılaştıran Hint mürekkebi kullanılmıştı. Daha fazla yazı, daha fazla hareket bulmak istiyordum. “İşte” başlığının altında şu metinleri buldum: Kadınlar için soyunma odası, Erkekler için soyunma odası. İçeri erkek olarak giriyorum, üniformamı çoktan giymişim, çantamı bırakacağım. İşten sonra, çantamı alıyorum, çıkıyorum, üstümü değiştirmeden. Üzerimde beyaz bir gömlek var, çok sıkı saran bir binder giymişim, göğsümü düzleştiriyor. İşte, erkek soyunma odası.

Diyorlar ki: “Senin sesin çok ince.

Eşcinsel misin yoksa?”

Bu defa sadece okudum, bedenim öylece duruyordu. Hikâyesi anlatılan bedenleri hayal eden gözlerim açıktı. Sudaki beden, “homo zanlı”nın bedeni, arşivin penceresini silmeyi bitirmiş, 61

I thought I pictured the body of the owner of this notebook. I drew her identity in my mind, I felt his body in mine. Do I know her? Does the Cité remember her?

On one of the last pages of the notebook, there were a few more lines: At home.

They enter.

I am pushed out on the streets.

They gather me, They detain me, They shave my hair, They tattoo my arms.

I leave.

I thought about all the violence, all the harm done to transsexuals during the 1980s in Turkey. I was almost sure that these lines were about that. I attempted to move my body, to mimic the movements of pain. I stopped.

On the last page: In exile.

Followed by the discovery of my “situation”.

I took the notebook, and I put it in my pants so no one could see.

I put the unclassified cardboard box in its place.

I left the building.

From the outside, I looked at the windows of the building.

It was immaculate.

Who was she? In my dream, I imagined someone who had come to Paris as an exile from İstanbul in the 1980s and worked at the Cité, and at home.

Alper Turan and Vivien Tauchmann have co-written this fictional piece, bringing their residency experiences and artistic practices into a dialogue. Alper’s character, his other-self, who takes on a curious journey back into the history of Cité internationale des arts in Paris meets Vivien’s movement poems from her project Self-As-Other-Trainings which she developed further as part of her residency in İstanbul.

62

7

herhâlde bir başkasını silmeye giden temizlik işçisi adamın bedeni, spor salonunda çalışan kişinin bedeni, gey barlardaki soyunma odalarının içinde ve dışında gördüğüm bedenler... Bütün bu bedenler beliriyor ve birbirine karışıyordu, sınırlar muğlaklaşıyor, hepsi tek ve bütün oluyordu.

Bu defterin sahibinin vücudunu betimlediğimi düşümdüm. O kadının kimliğini zihnimde çizdim, bedenini kendi bedenimde duyumsadım. Onu tanıyor muyum? Cité onu hatırlıyor mu?

Defterin son sayfalarında birkaç satır daha vardı: Evde. İçeri giriyorlar.

Sokaklara atılıyorum.

Beni topluyorlar, Beni alıkoyuyorlar, Saçımı tıraş ediyorlar, Kollarıma dövmeler yapıyorlar.

Gidiyorum.

Türkiye’de 1980’ler boyunca transseksüellerin maruz kaldığı vahşeti ve gördükleri eziyeti düşünüyorum. Bu satırların bununla ilgili olduğuna neredeyse eminim. Bedenimi hareket ettirmeye, acının sebep olduğu hareketleri taklit etmeye çalıştım. Durdum.

Son sayfada: Sürgünde.

“Durum”umun Keşfinin ardından.

Defteri alıp, Pantolonumun içine koydum, Kimse görmesin diye.

Tasnif edilmemişler kutusunu yerine yerleştirdim.

Binadan çıktım. Dışarıdan binanın pencerelerine baktım.

Tertemizdi.

Kimdi o kadın? İstanbul’dan Paris’e 1980’lerde sürgünle gelmiş, Cité’de ve evde çalışan birini hayal ediyorum.

8 Alper Turan Raymond Gemayel’s work in the Queer Appropriation workshop, an appropriation of A.K. Burns’ work Raymond Gemayel’in Queer Appropriation atölye çalışması için gerçekleştirdiği çalışma, A.K. Burns’un işinden uyarlama

Alper Turan ve Vivien Tauchmann misafir sanatçı olarak deneyimlerini ve sanat pratiklerini bir diyalog ile bir araya getirerek bu kurgusal metni oluşturdular.

Alper’in diğer benliği, Paris’teki Cité internationale des arts'ın tarihinde tuhaf bir yolculuğa çıkan karakteri, Vivien’in İstabul’da misafir sanatçı olarak geçirdiği dönemde geliştirmeyi sürdürdüğü Bir-Başkası-Olarak-Ben-Eğitimleri projesinden hareket şiirleriyle buluşuyor.

63

Çağla Meknuze Following the voices Seslerin peşinden gitmek

Çağla Meknuze graduated from İzmir Private Tevfik Fikret High School (2003) and from the Galatasaray University’s Communication Faculty (2007). Between the years 2008-2011, she worked as a reporter, editor and producer for NTV. She was invited to participate in the group exhibition Young, New, Different in 2014 at Zilberman Gallery. Her poetry series The Body of Ave won the notable category of the 2015 Varlık Magazine’s Yaşar Nabi Nayır Youth Awards and was published as a book. Her poems have been published in many literary magazines both in Turkey and abroad, including the 2017-2018 World Poetry Almanac, spanning 100 poets from 70 countries. She also participated in the Arts and Culture Writing Workshop held by the British Council and Mixer art gallery on the occasion of the 15th İstanbul Biennial.

The festivals she participated in include the 2nd International Nilüfer Poetry Festival, the 2nd Offline İstanbul International Poetry Festival, and the 11th International İstanbul Poetry & Literature Festival. Her poetry is also available in English, Dutch, Croatian, Kurdish and Hebrew. Çağla lives and works in İstanbul.

Çağla Meknuze, İzmir Özel Tevfik Fikret Lisesi (2003) ve Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi (2007) mezunu.

2008-2011 arasında NTV için muhabir, editör ve yapımcı olarak çalıştı. 2014’te Zilberman Gallery'deki Genç, Yeni, Farklı adlı karma sergiye davet edildi. Şiir dosyası Azize'nin Ölüsü, 2015 Varlık Dergisi Yaşar Nabi Nayır Ödülleri'nce dikkate değer bulundu ve kitaplaştırıldı. Şiirleri, aralarında 70 ülkeden 100 şaire yer veren 2017-2018 Dünya Şiir Almanağı da dâhil olmak üzere Türkiye ve yurt dışındaki pek çok edebiyat yayınında yer aldı.

British Council ve Mixer sanat galerisinin 15. İstanbul Bienali kapsamında düzenlediği Kültür-Sanat Yazarlığı Atölyesi’ne katıldı.

Katıldığı festivaller arasında 2. Uluslararası Nilüfer Şiir Festivali, 2. Çevrimdışı İstanbul Uluslararası Şiir Festivali ve 11. Uluslararası İstanbul Şiir ve Edebiyat Festivali bulunuyor. Şiirleri İngilizce, Felemenkçe, Hırvatça, Kürtçe ve İbraniceye çevrildi. Çağla İstanbul’da yaşıyor ve çalışıyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Writers Unlimited, The Hague / Lahey 64

Çağla Meknuze is a poet.

As part of BMCT!, she participated in the Writers Unlimited programme as an artist in residence in the Netherlands. Aside from poetry writing, she also works as a website’s editor. She compiles her poems as she comes and goes from home to work and backwards across İstanbul, interchanging between commuting vehicles a few times on her way.

Çağla Meknuze şair. BMCT! kapsamında Hollanda’da Writers Unlimited’da misafir sanatçı programına katıldı. Şiirin yanı sıra bir internet sitesinin editörü olarak çalışıyor. Her gün İstanbul’un bir ucundan diğerine birkaç araç değiştirerek işe gidip geldiği yolda şiirlerini biriktiriyor.

65

Zeynep: How did you hear about the programme? Çağla: Art occupies a central place in my life, both as a spectator and as an artist.

I also follow all the events which İKSV organises closely. This programme popped up before me in the shape of an ad on social media. As soon as I saw it, I felt excited. Two years ago, I took part in the 2nd Online International İstanbul Poetry Festival. During this festival, together with Dutch poets, we held a reciprocal translation workshop, which allowed for my poems to be translated to the Dutch language by prominent contemporary Dutch poets. Up to this day, aside from Dutch, my poetries have been translated into English, Croatian and Hebrew through similar events. For this project, I prepared a portfolio showing my international works.

Z: How have the current events changed your writing practice? Ç: I work in the communication sector. My life has been quite hectic for the past two years. I am always taking part in cultural events, always out. For me, this period has meant not really being able to focus on myself. I would constantly make notes while on the road and send them to myself as e-mails. These days, as I go back through these e-mails, I am actually taking part in my own residency programme in a way, and preparing my second book.

Z: What effect has going to the 66

Zeynep: Programdan nasıl haberin oldu? Çağla: Hem izleyici hem de uygulayıcı olarak sanat hayatımın merkezinde yer alıyor. İKSV’nin etkinliklerini de yakından takip ediyorum. Bu program karşıma sosyal medyada bir ilan olarak çıktı. Görür görmez heyecanlandım. İki yıl önce, 2. Çevrimdışı Uluslararası İstanbul Şiir Festivali’ne katılmıştım.

Bu festival kapsamında Hollandalı şairler ile karşılıklı bir çeviri atölyesi düzenlemiştik ve şiirlerim Hollanda’nın önemli çağdaş şairleri tarafından Felemenkçeye çevrilmişti. Felemenkçenin yanı sıra şimdiye dek şiirlerim benzer uluslararası etkinliklerle İngilizce, Hırvatça ve İbraniceye de çevrildi. Bu proje için uluslararası çalışmalarımı gösteren bir portfolyo hazırladım.

Z: İçinde olduğumuz süreç yazma pratiğini nasıl değiştirdi? Ç: İletişim sektöründe çalışıyorum. Son iki yıldır çok hareketli bir hayatım vardı.

Sürekli etkinliklerde ve dışarıdayım. Benim için, kendi içime pek dönemediğim bir dönem oldu. Sabah akşam yolda not alıp kendime mail atıyordum.

Aslında bu aralar o attığım maillere geri dönerek bir şekilde kendi residency programıma devam ediyorum ve ikinci kitabımı hazırlıyorum.

Z: Hollanda’ya gitmenin, üretiminde ve şiire bakışında nasıl bir etkisi oldu?

Ç: Hem Writers Unlimited ekibi hem de Winternachten Uluslararası Edebiyat Festivali’nin takipçileri tarafından çok iyi karşılandım. Kişisel olarak beni tanımasalar da festival kataloğunda gördükleri ‘Türkiyeli şairi’ merak ediyorlardı. Türkçe yayımlanmış olan şiir kitabıma ilgi gösterdiler. Dilini konuşamadığım bir ülkede ve benim yazdığım dili bilmeyen kişiler tarafından ilgi görmek çok umut verici bir deneyimdi. Festivalin teması kolonyalizm ile yüzleşme üzerineydi. Bir oturumda herkes metinlerini ana dilinde okudu. Hollanda tarihinde sömürgeye maruz kalmış ülkelerden gelen davetliler de vardı. Oradaki ifade özgürlüğüne şahit olmak da çok değerliydi.

Z: Mea Culpa birçok dile çevrilmiş şiirlerinden biri. Neden böyle bir isim koydun şiirine? Ç: Mea Culpa, düz çeviride “benim suçum” anlamına geliyor. Avrupa’da pek çok ülkede günlük hayatta bu anlamda kullanılıyor.

Köken olarak ise Orta Çağ Avrupası’na dayanıyor. Cadılıkla sorgulanan kadınlara gördükleri işkenceler sırasında Mea Culpa dedirtildiği biliniyor. “Benim suçum” burada bir çeşit zorunlu itiraf. Şiirde ona referansta bulunuyorum. Mea Culpa’yı iki yıl önce yazdım. İngilizce çevirisi ile pek çok etkinlikte ve yayında yer aldım.

Sanırım hem Katolik dünyasını yakalıyor hem de cadılık tarihiyle ilgilenenleri çekiyor. Ama bu ikisinin ötesinde ses ve yarattığı atmosfer açısından da fark

Netherlands had on your writing and on your views about poetry? Ç: I received a very warm welcome from both the Writers Unlimited team and the International Winternachten Literature Festival’s followers. Even though they didn’t know me personally, they were curious of this ‘Turkish poet’ they read about in the catalogue. They showed true interest in my book of poems, published in Turkish. Being in a country where I couldn’t speak the language, and still being met with interest from people who don’t know the language my poetry is written in was a truly heartening experience. Coming up against colonialism constituted the Festival’s theme. During a roundtable, everybody read their writings in their mother tongue. Among the invitees, some were originated from places that had suffered occupation from the Netherlands at some point in history. Witnessing freedom of expression unfold there was priceless.

Z: Mea Culpa is one of your poems which have been translated into many languages.

Why did you choose such a title for it? Ç: Mea Culpa literally translates to 'my fault'. It is used on a daily basis in that sense in many European countries.

The roots of this expression go back to Medieval Europe. We know that, during the course of their interrogation, witches were being made to say Mea Culpa while being tortured. Here, ‘my fault’ is a sort of forced confession. I hint at that somewhere in

the poem. I wrote Mea Culpa two years ago. Its English translation was included in many events and publications. I believe it catches the attention of the Catholic world as well as those interested in the history of witchcraft. But I also think that, beyond those two categories, it engages the reader because of its inner voice and the atmosphere it creates. It managed to raise the interest of a publisher from Mongolia, halfway across the globe, and it was included in the 2017-2018 edition of the World Poetry Almanac, which is widely read in Asia.

Z: Mea Culpa is very strong poem in a visual sense, how did it emerge? Ç: I perceive the slightest whisper, even in crowded places. That’s my curse. I hear things being said in a distance, and grasp looks I certainly would prefer not witnessing. The night I wrote this poem, we had just come back from a dinner with ‘friends’, where we had sat at a packed table. I had witnessed so much insinuation, lie and ill intention that I remember feeling like choking. Today I am truly thankful to these people, because this poem truly arose from this feeling of suffocation.

Z: Generally, artist residences are periods where you spend a lot of time on your own, but where you need to be in contact with a lot of people as well, especially during the application process and in the aftermath.

How do you produce your writing? Where do you feel yourself?

edildiğini düşünüyorum. Dünyanın öbür ucundan, Moğolistan’dan bir editörün bile ilgisini çekti ve Asya’da önemli bir yeri olan Dünya Şiir Almanağı'nın 2017-2018 edisyonunda yer verildi.

Z: Görsel yönüyle çok güçlü bir şiir Mea Culpa, nasıl ortaya çıktı? Ç: Kalabalık bir ortamdaki fısıltıları bile algılarım. Bu da benim lanetim. Çok uzaktaki bir sesi bile duyar ve hiç şahit olmak istemediğim bakışları bile yakalarım.

Bu şiiri yazdığım akşam kalabalık bir masada oturduğumuz bir ‘arkadaş’ davetinden dönmüştük. Öyle çok ima, yalan ve kötü niyete şahit oldum ki. Boğulduğumu hissettiğimi hatırlıyorum. Şimdi o insanlara teşekkür ediyorum çünkü tam anlamıyla boğulmuşluğun içinden çıktı bu şiir.

Z: Çoğunlukla misafir sanatçı programları hem tek başına kaldığın hem de aslında başvuru süreci ve sonrasında birçok insanla iletişim hâlinde olman gereken bir süreç. Sen nasıl üretiyorsun? Kendini nerede hissediyorsun? Ç: Bence dengeli olması en sağlıklısı ama şimdiye kadar pek o şekilde ilerlemedi hayatım. Dört yıl neredeyse hiç evden çıkmadan yayınevleriyle çalıştım. Ondan önce NTV’deydim, uyumaya bile zaman bulamıyordum. Yani ya hep dışarıdayım ya hep içeride. Son bir buçuk yıldır yine çok git-gel yapıyorum. Günde 4 saatim yolda geçiyor. Özellikle metroda, metrobüste çok farklı insanları görüyor ve itiraf edeyim ki

At Museum Meermanno, holding The Medieval manuscript of Dante's Divine Comedy.

Museum Meermanno'da, Dante'nin İlahi Komedya'sının Ortaçağ'a ait elyazması.

67

Ç: I guess a balance between both is the healthiest. Then again, up until now, my life hasn’t really gone that way. I have worked with publishing houses for about 4 years non-stop almost without ever leaving home. Before that, I worked at NTV, I could barely sleep. I mean, I was either out or in all the time. For the past 1,5 year, I have been coming and going a lot again. I spend 4 hours a day commuting. I see a lot of different people, especially in the metro, in the Metrobus, and - I must confess - I listen to them. Going to work and back home is a struggle here. I make notes of what I reflect upon and see, and send them to myself as e-mails. For the purposes of my work, I attend high-society events.

There too, I observe and compile these different lives. Observing people from different backgrounds truly nourishes me.

Z: Poetry undoubtedly has a performative aspect. Might this be the reason why you resort so much to body language during poetry recitations? Ç: It might be. During the festival in the Netherlands, I read my poem in Turkish in a concert hall. Nobody spoke Turkish among the spectators, yet many people came to me after the recitation and told me how the sheer sound of the poem had affected them. I believe the lights, the acoustics, the scenography play a big role.

I experienced the same thing in Israel, even though I read my poem in the quiet atmosphere of a bookshop there. Apart from three Turkish poets in the audience, nobody spoke Turkish there either, and yet, a deep silence ensued after I read my poem in my mother tongue. We could see people shiver. After a while, someone in the audience took the floor and said: ‘I think this poem is about a woman who misses someone very very much, and awaits that person’. We couldn’t believe it, because the line ‘I have waited for you’ came back once every three verse along the poem! The fact that people can entirely sense texts written in a language they don’t know, which they could never translate into a straight sentence, feels miraculous to me. I keep experiencing the same thing along a journey that stretches from the Middle East to Europe.

68

dinliyorum. İşe gidip gelmek bir mücadele.

Yolda düşündüklerimi ve gördüklerimi kendime mail atıyorum. Sonra işim gereği lüks davetlere katılıyorum ve o farklı hayatları biriktiriyorum. Farklı kesimlerden insanları görmek beni çok besliyor.

Z: Şiirin performatif bir tarafı da var. Şiir okumalarında beden dilini de yoğun olarak kullanman bunun sebebi olabilir mi? Ç: Evet olabilir. Hollanda’daki festival programı kapsamında bir konser salonunda Türkçe okudum şiirimi. Mekânda hiç kimse Türkçe bilmiyordu ve etkinlik sonrasında yanıma gelip şiirin sesinden çok etkilendiklerini dile getirdiler.

Işıkların, sesin, sahne düzeninin etkili olduğunu düşünüyorum. Bunu İsrail’de de yaşadım. Üstelik orada sakin bir ortamda, kitabevinde bir okuma yaptım. Mekânda bulunan üç Türk şair dışında kimsenin Türkçe bilmediği bu etkinlikte ana dilimde okuduğum şiir sonrasında derin bir sessizlik oldu. İnsanların titrediğini görebiliyorduk. Birkaç dakika sonra söz alan bir dinleyici “bence bu şiir birini çok çok özleyen ve bekleyen bir kadını anlatıyor”, dedi. İnanamadık çünkü şiirin her üç dizesinden biri “seni bekledim”! İnsanların bilmedikleri bir dilde düz bir cümle olarak çeviremeyeceği metinleri birebir algılaması bana mucizevi geliyor.

Bu deneyimi Ortadoğu’dan Avrupa’ya uzanan bir yolculukta yaşıyorum.

Mea Culpa

O sesleri duymak benim lanetim söylemediklerinizi mecburiyetten uzakta kibarlıktan arta kalan Kalp krizi gibi ani kimilerinin acısına bastığınız kahkaha Ya n ı n ı z d a k i m s e o l m a d ı ğ ı n d a -Mea Culpa Audivi*

O izleri görmek benim lanetim yüzünüzde gölgesi bir bulutun keyifle geçişi konuşurken dulları yoksullaşanları inzivaya kaçanları Havada buğusu beylerin, hanımların akşam sekizden sonra sokağa çıkması ayıplananların gece ondan önce uyuduğu varsayılanların birbirlerinin rüyasında salınanların -Mea Culpa Vidi** O tadı almak benim lanetim ziyafet sofralarında Gizli birliği fısıldaşmaların ve şakadan olma silahların Bir yılanın zehri akıttıkları her konuştuklarında -Mea Culpa Sensi*** Eski bir orman bilgisi: ölü taklidi duyurmamalıyım duyduklarımı duyurmamalıyım Çığlıkları doluyor uykuma yakılan kadınların orta çağda -Mea Culpa Mea Maxima Culpa**** O ateşi hissetmek benim lanetim

It is my ill-fate to hear those voices the things you don’t say far from obligation remnants of kindness As sudden as a heart attack Yo u r l a u g h t e r t h a t l i f t s t h e p a i n f r o m o t h e r s When no one is around -Mea Culpa Audivi* It is my ill-fate to see those marks the shadow on your face a cloud passing happily by talking about the widows the poor the Exiles Condensation in the breath of ladies and gentlemen reproached for being out after 8 expected to be fast asleep before 10 released in each other’s dreams -Mea Culpa Vidi** It is my ill-fate to savor that taste at the banquet tables Whispers of a secret alliance weapons of snide undertones They pour out the venom of snakes with every word -Mea Culpa Sensi*** The old law of the jungle: play dead I should not tell what I have heard I should not tell Their screaming fills my sleeps women burned in the Middle Ages -Mea Culpa Mea Maxima Culpa**** Feeling that fire is my curse

*Mea Culpa Audivi: My fault. I heard it. / Benim suçum, duydum. ** Mea Culpa Vidi: My fault , I saw it. / Benim suçum, gördüm. ***Mea Culpa Sensi: My fault, I felt it. / Benim suçum, hissettim. ****Mea Culpa Mea Maxima Culpa: My fault, the greatest fault of all is mine. / Benim suçum, her şeyin en büyük suçlusu benim.

69

Sibel Horada Where are you, what are you doing right now?

Sibel Horada received her BA in Visual Arts from Brown University in 2003 and completed her master’s degree at the Art and Design Faculty of Yıldız Technical University in 2011. Focusing on personal and collective histories, her work often features a dynamic relationship between form and text that feeds on archival research. All that fades away in time and stabilizes in memory assumes a dynamic state once it becomes a departure point for Horada’s work. Through her processes of exploration and reproduction, memory attains a visual and physical form. Thus, her works don’t just represent the past; they mingle among the forms of memory in order to project, from the current moment into the future. Horada’s conceptual and symbolic references reveal themselves in the flow of aesthetic experience, while she materializes her open narratives with poetic sensitivity.

Sibel Horada 2003 yılında Brown Üniversitesi Görsel Sanatlar Bölümü’nde lisans eğitimini tamamladı, 2011’de Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi’nden yüksek lisans derecesini aldı. Kişisel ve kolektif tarihin ağırlıkta olduğu işlerindeki dinamik form ve metin ilişkisi arşiv araştırmalarından beslenir. Horada’nın işlerinde zaman içinde silinip gitmiş ve bellekte durağanlaşmış her şey dinamik bir hâl alır. Sanatçının keşif ve yeniden üretim süreçleri belleği görsel ve fiziksel bir forma sokar. Dolayısıyla, işleri geçmişi temsil etmekle kalmaz, şimdiki andan yola çıkarak geleceği tasarlamak amacıyla çeşitli bellek formları arasında dolanır. Horada’nın şiirsel bir duyarlılıkla kurduğu ucu açık anlatılardaki kavramsal ve sembolik göndermeler estetik deneyimin akışında belirginleşir.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: The Camargo Foundation, Cassis 70

Mirsini Artakianou Neredesin, şu an ne yapıyorsun?

Greek-German artist Mirsini Artakianou was born in Lesvos, Greece, in 1987. She completed a bachelor’s degree at the University of Ioannina, Greece’s School of Fine Arts, and a master’s degree from Burg Giebichenstein Kunsthochschule in Halle, Germany. She has participated in many group exhibitions in Greece, Germany and other European countries, and recently had her first solo show. Several publications also bear her signature.

Her work involves mainly large-scale installations, ceramics and drawings. She favours the combination of fragile and light materials with heavy structures. The organic forms usually found in her work aim to highlight gender issues. She lives and works in Leipzig.

Alman-Yunan sanatçı, 1987 yılında Yunanistan’ın Midilli Adası’nda doğdu. Yunanistan’daki Ioannina Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden lisans derecesi, Almanya’daki Burg Giebichenstein Kunsthochschule’den yüksek lisans derecesi aldı. Yunanistan, Almanya dâhil Avrupa’da birçok ülkede karma ve kişisel sergilere katıldı; çeşitli yayınlarda da imzası bulunuyor. Çalışmalarında büyük ölçekli yerleştirmeler, seramikler ve çizimler kullanıyor.

Kırılgan ve hafif malzemeleri ağır yapılarla birleştirmeyi seviyor.

Kullandığı organik formlarda cinsiyet konularını vurgulamayı amaçlıyor. Mirsini, Leipzig’de yaşıyor ve çalışıyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 71

Sibel Horada’s and Mirsini Artakianou’s artistic practices intersect in many ways; they both produce sculptural works which fill a particular space, there is a resembling temporality behind the production process of their installations and their choices of materials often coincide. Just like their works, this written piece also carries something that binds both artists: it wasn’t written as one piece, but rather unfolded as a diary, relating both artists’ thinking processes and exchanges of ideas and feelings during a couple of weeks.

Sibel Horada’yla Mirsini Artakianou’nun sanat pratikleri pek çok açıdan kesişiyor: Her ikisi de belirli bir alanı dolduran heykelsi işler yapıyor, yerleştirmelerinin yapım sürecinin arkasında birbirini andıran bir geçicilik mevcut ve seçtikleri malzeme sık sık örtüşüyor. Tıpkı işleri gibi bu metin de her iki sanatçıyı birbirine bağlayan bir şey barındırıyor: Tek bir yazı olarak değil, her iki sanatçının da düşünme süreçleri, fikir alışverişleri ve duygularıyla ilişkili olarak birkaç hafta süresince açık bir günlük olarak yazıldı.

72

Sibel: As current artists in residence in the Be Mobile-Create Together! project, we are both currently isolated in different ways, with reduced mobility and social interaction. I’m pretending to be at the Camargo Foundation in a small town called Cassis in the south of France, while I am in fact working from my İstanbul home studio like many white-collar workers.

Coincidentally, the project I triggered there was text and video-based – a much lighter/portable medium than what I am used to. I was also lucky enough to gather some footage during my short stay, which I am now putting together in İstanbul. The main question that concerns me now is whether the mental space of a “residency” can be virtually transposed. How can I work here, the way I would/could have worked back in Cassis? Can I sustain some level of fruitful social connection with the other residents? Or does the residency depend on us being actually “mobile” and creating in an environment, “together” with other cultural workers. Can I activate a sense of presence within a state of absence? How about yourself? Where are you and what are you doing right now?

Mirsini: I was lucky, or maybe unlucky because of the situation we’re in. I came to İstanbul five days before the lockdown caused by the coronavirus outbreak. I was supposed to have a studio to work in but now everything has changed and I am working in the apartment, which is nice even though it’s not the same. I also want to work with ceramic and brass but it hasn't been possible as of yet. I have moved some furniture and paintings from my apartment's wall to have more space to work. I have started working with thread because I would like to create a floating textile installation and also because it is an easier material to be working with from home compared with ceramic or brass. It took some time for me to get used to the new space, the new environment, and to start working. Now, after spending already a month here, I have started to have more inspiration and ideas. Unfortunately, I cannot work on each idea, so I am keeping the sketches.

Despite the situation here, I don’t miss my studio in Leipzig but I do miss the easy access to different materials and workshops. I like being here, although almost everything is closed; it is something entirely new for me. I like changing surroundings and meeting new people. Obviously, meeting people is

Sibel: Be Mobile-Create Together! projesinin hâlihazırdaki misafir sanatçıları olarak ikimiz de farklı şekillerde tecrit hâlindeyiz, sınırlı hareket ve sosyal etkileşim imkânıyla. Fransa’nın güneyinde Cassis adlı küçük bir kentteki Camargo Vakfı’ndaymışım gibi davranıyorum, fakat aslında diğer pek çok beyaz yakalı gibi İstanbul’da evdeki atölyemden çalışıyorum. Tesadüfen orada başladığım proje metin ve video temelliydi, bu da alışkın olduğumdan çok daha hafif/ taşınabilir bir mecra. Kısa süreli kalışımda şimdi İstanbul’da üzerine çalıştığım birkaç görüntüyü toparlayabildiğim için kendimi şanslı hissediyorum. Şu anda beni düşündüren esas mesele “rezidans”ın zihinsel alanının sanal olarak aktarılıp aktarılamayacağı. Burada Cassis’te yaptığım gibi nasıl çalışırım/çalışabilirim?

Diğer misafir sanatçılarla verimli bir sosyal bağı biraz olsun canlı tutabilir miyim?

Yoksa misafir sanatçı olmak bizim “hareket hâlinde”liğimize ve diğer kültür işçileriyle “birlikte” bulunduğumuz bir ortamda yaratmamıza mı bağlı? Yokluk hâli içinde bir varlık hissini harekete geçirebilir miyim? Peki ya sen? Neredesin, tam şimdi ne yapıyorsun?

Mirsini: İçinde bulunduğumuz durumdan ötürü ben şanslıydım ya da belki şanssız.

Koronavirüs salgını sebebiyle karantina ilan edilmeden beş gün önce İstanbul’a geldim. Aslında çalışmam için bir stüdyo verilecekti ama her şey değişti, kaldığım evde çalışıyorum, güzel, ama tabii aynı şey değil. İşlerimde seramik ve pirinç kullanmak istiyorum ama şimdiye kadar mümkün olmadı. Çalışmak için daha fazla alan açmak üzere bazı eşyaların yerini değiştirdim, duvardaki resimleri kaldırdım. İplikle çalışmaya başladım, çünkü süzülen bir dokuma enstalasyonu yapmak istiyorum. Hem iplik, seramik ve pirince kıyasla evde çalışması daha kolay bir malzeme. Yeni alana, yeni çevreye alışıp çalışmaya başlamam vakit aldı. Şimdi, burada geçirdiğim yaklaşık bir ayın üzerine daha fazla ilham almaya ve fikir üretmeye başladım. Ne yazık ki bütün fikirlerim üzerine çalışamıyorum, ama en azından eskizleri saklıyorum.

Buradaki duruma rağmen Leipzig’deki stüdyomu özlemedim, fakat farklı malzemelerin elimin altında olması ve farklı atölyelere girebilme kolaylığını özlüyorum. Neredeyse her yer kapalı olsa da burada bulunmak hoşuma gidiyor; bu benim için tamamen yeni bir durum. Çevremi değiştirmekten, yeni insanlarla 73

quite difficult nowadays, but I am happy being here nevertheless, together with the other artists who are staying here for the residency programme.

How did it feel, coming back to Turkey after two weeks? Can you continue your project from here?

S: In theory, yes. But the practice has its ups and downs… I returned in such a state of panic that it took about two weeks to settle down emotionally. My separation anxiety was very strong because my daughter, who was back in İstanbul, is still quite young. My residency would have been possible through a number of planned visits and it was working well until the risk became too high. While a parent’s separation anxiety can usually be seen as an ungrounded or irrational biological response, mine proved to be prophetic when the border between Turkey and France closed without warning the day after my hasty return.

My project there was called Connection and I have come to realise that it is about borders. And this strange situation is surely a part of it.

As my feelings were settling down into this new state of things, we have adopted the house as a school, office, studio and allotment garden. I did some marbling work in my studio on daily newspapers, which has had a particularly calming effect. I also stayed remotely connected to the residency programme by joining the resident’s talks via Zoom. But I really miss the space, the concentration and the strangeness that a residency offers. I’m currently thinking of ways to generate such a space in my life.

I am looking at your floating textile installations, while trying to create a permeable border of my own. I am struck by their ability to claim space and volume. The structures are very fragile bodies but they have a very strong presence at the same time.

M: Intangible volume. Like the presence of an absence. The floating ethereal syntheses define an aesthetic world which challenges issues related to matter and space. They shift lightly, removing gravity and flirting with the glance, with the light, as an entrance between the inside and the outside. Owing to the characteristics of thread as a material, the textures produced are soft and ethereal, while the use of metal in combination with softer materials creates a textural contrast.

I remember once, as I was installing my λ (Wavelength) work, someone passed by and asked me if I had made it with my eyes.

He told me it looked so fragile that it made him feel afraid to touch it, but that on the other hand he would love to lay his face into it. ''Your work has the power to bring out emotions'' he said to me. It was one of the best things that someone ever told me.

For me, the human touch in the creative process is of the utmost importance. I work with senses. I choose materials in accordance to sensibility and fragility. Not only does material play a big role in my artwork, the process itself does as well. Working on my textile installations means concentration, ascetic devotion, flawless detail, order and repetition. Like meditation. I feel relaxed when working on them. I put on my headphones, listen to my favourite music and stay absolutely concentrated on my work.

I have noticed that in a lot of your projects you are using the same materials as I do. Does material also have the same meaning for you as it does in my work?

74

tanışmaktan hoşlanıyorum. Ama elbette bugünlerde insanlarla tanışmak zor çok, her şeye rağmen burada misafir sanatçı programı için kalan diğer sanatçılarla birlikte olmaktan mutluyum. İki hafta sonra Türkiye’ye döndüğünde ne hissettin? Projene buradan devam edebiliyor musun?

S: Teoride evet. Ama pratikte iniş çıkışlar var… Öyle bir panikle geldim ki duygusal olarak kendime gelmem iki haftamı aldı. Çok yoğun bir ayrılık kaygısı yaşıyordum, çünkü İstanbul’da kalan kızım henüz çok küçük. Orada kaldığım süre için planladığım birkaç ziyaretim vardı, risk fazlaca artıncaya kadar her şey yolunda gidiyordu. Bir ebeveynin ayrılık kaygısı genellikle temelsiz ve mantıkdışı bir biyolojik tepki olarak görülebilecekken benimki ülkeye apar topar dönüşümün ardından önceden hiçbir uyarı yapılmadan Türkiye-Fransa sınırının kapanmasıyla birlikte isabetli bir kehanete dönüştü.

Oradaki projemin adı Bağlantı’ydı. Bunun sınırlarla ilgili olduğunu kavradım. Bu tuhaf durum da elbette işin bir parçası.

Bir yandan duygularım bu yeni durum içinde yerlerini bulurken evi okula, ofise, stüdyoya ve bahçeye dönüştürdük. Stüdyomda günlük gazeteler üzerine ebru yaptım, bunun belli bir sakinleştirici etkisi olduğunu söyleyebilirim. Öte yandan misafir sanatçıların Zoom’dan yaptığı konuşmalara katılarak rezidans programıyla bağımı uzaktan sürdürdüm. Fakat bir rezidansın sunduğu alanı, konsantrasyonu ve tuhaflığını sahiden özlüyorum. Bugünlerde hayatımda böyle bir alan yaratmanın yollarını arıyorum.

Kendi geçirgen sınırımı yaratmaya çalışırken senin süzülen dokuma yerleştirmelerine bakıyorum. Alanı ve hacmi talep etme becerileri karşısında dilim tutuluyor. Bu yapılar çok kırılgan gövdeler ama aynı zamanda varlıkları çok güçlü.

M: Elle tutulamayan hacim. Tıpkı yokluğun varlığı gibi. Süzülen uçucu bileşimler madde ve alanla ilgili meselelere meydan okuyan estetik bir dünyayı tarif ediyor. Yerçekimini ortadan kaldırarak tıpkı dışarısı ve içerisi arasında kalan eşik misali bakışla, ışıkla flört ederek hafifçe yer değiştiriyorlar. İplik malzemesinin nitelikleri gereği oluşan dokuma yumuşak ve uçucu, öte yandan metalin daha yumuşak malzemelerle birlikte kullanılması dokusal bir zıtlık yaratıyor.

Hatırlıyorum bir keresinde λ (Wavelength/Dalgaboyu) işimi yerleştirirken yanımdan geçen biri bunu gözlerinizle mi yaptınız diye sormuştu. Aşırı kırılgan göründüğü için ona dokunmaktan korktuğunu ama öte yandan yüzünü yaslamaktan çok hoşlanacağını söylemişti. “İşiniz duyguları su yüzüne çıkarma gücüne sahip,” demişti. Bu birinden duyduğum en güzel şeylerden biri oldu.

Benim için yaratıcı süreçlerde insan dokunuşu oldukça önemli.

Ben duygularla çalışıyorum. Malzemeyi hassasiyet ve kırılganlığa göre seçiyorum. Sanat işlerimde sadece malzeme değil, sürecin kendisi de büyük bir rol oynuyor. Dokuma enstalasyonlarım üzerine çalışmak konsantrasyon, çileli bir özveri, kusursuz detaylar, düzen ve tekrar demek. Tıpkı meditasyon gibi. İşlerim üzerine çalışırken rahatlıyorum. Kulaklıklarımı takarak en sevdiğim müziği dinliyorum ve tamamen işime odaklanıyorum.

Senin de projelerinin çoğunda aynı malzemeleri kullandığını fark ettim. Malzeme senin işlerinde de benimkiler gibi bir anlam taşıyor mu?

75

S: Materials are very important to me. Like words, materials have their own resonance and music, and I try to stay tuned and play as I work. The process as well as an animistic relationship with my materials were both so central to my work as a younger artist that I can say that in time, these even took over my life: they defined the norm through which I filtered life.

S: Malzeme benim için çok önemli. Tıpkı sözcükler gibi malzemelerin de kendine has bir tınısı ve müziği var, çalışırken buna kulak vermeye ve bununla birlikte çalmaya çabalıyorum. Daha genç bir sanatçıyken süreç ve malzemeyle ilişki o kadar merkeziydi ki, zamanla, bunun hayatıma sirayet ettiğini söyleyebilirim: Bu ilişki, hayatı elekten geçirme ölçütümü belirledi.

Equally important for me are words.

Writing or speaking has never been easy for me and now I see that it was probably because I kept trying to construct a language of affect instead of encouraging myself to think “straight”. In my art, I am constantly experimenting with how text enters the work. I also consider the time I allow myself to live a given situation as “work”. This includes coincidences, the downtime and everything that ends up on the cutting room floor. Then of course comes the question of the audience and the ways in which I invite them to participate in the composition.

Kelimeler de aynı şekilde önemli. Yazmak ve konuşmak benim içi hiçbir zaman kolay olmadı, şimdi bunun kendimi “doğrusal” düşünmeye teşvik etmek yerine bir duygulanım dili oluşturma çabalamam olduğunu düşünüyorum. Sürekli metnin işin içine girmesiyle ilgili deneyler yapıyorum. Ayrıca kendime belli bir durumu yaşama izni verdiğim zamanı “iş” olarak değerlendiriyorum. Bu tesadüfleri, atıl zamanı, montaj masasının altına düşen bütün parçaları da içeriyor. Sonra da izleyiciyi kompozisyon içine dâhil olmaya hangi yolla davet edeceğim meselesi geliyor.

This was most apparent in An Internal Garden, where the audience was met with parallel processes of rooting and decay. As the exhibition slowly unfolded, plants in solitary jars grew roots and daily newspapers (which were particularly evil at the time) mixed in with the building’s compost and were transformed into healthy soil. The audience was invited to observe the physical changes occuring to the work. At the end of the exhibition, they were invited to participate by planting the rooted plants in the transformed soil and sharing the responsibility by taking them out of the space. They were also free to take the experience with them as a metaphor for cultural transformation, resistance, etc. In this regard, the exhibition addressed the current situation of Osman Kavala’s captivity and its effects on İstanbul’s art community. Today, with the lockdowns, its meaning for me has expanded.

How do you envision the encounter by the audience?

M: I like the idea that when an observer enters the exhibition space, the space seems to impose on them how they should behave. When you see my installations, you are led to walk more slowly, more carefully and maybe quietly. It is as if the work told you how to move and behave.

In addition, the element of possible movement, albeit invisible, caused by the 76

İzleyicilerin iki paralel süreçle, köklenme ve çürümeyle karşılaştığı Bir İç Mekân Bahçesi’ndeki en belirgin şey buydu.

Sergi yavaş yavaş ortaya çıktıkça, yalnız başlarına kavanozlarda duran bitkiler çillendi. Paralel süreçte (o günlerde özellikle hainleşen) günlük gazeteler, binanın kompostuyla karışarak sağlıklı toprağa dönüştü. İzleyiciler işteki fiziksel değişimleri gözlemlemeye davet edilmişti.

Serginin sonunda kök salan bitkileri dönüşmüş toprağa ekerek alanın dışına çıkarmak ve bitkilerin sorumluluğunu devralmak suretiyle sergiye katıldılar.

Ayrıca bu tecrübeyi kültürel dönüşüm, direniş vs. için mecazen yanlarına almakta serbesttiler. Bu bağlamda sergi Osman Kavala’nın tutukluluğunun mevcut durumuna ve bunun İstanbul sanat camiasındaki etkilerine gönderme yapıyordu. Bugün bunun anlamı eve kapanmayla birlikte benim için değişti.

Sen izleyiciyle buluşmayı nasıl tasavvur ediyorsun?

M: Bir gözlemci sergi alanına girdiğinde mekânın ona belli bir davranış biçimi dayatması fikri hoşuma gidiyor.

Yerleştirmelerimi gördüğünüzde daha yavaş, dikkatli, hatta belki sessizce yürümeye yönlendirilirsiniz. Sanki iş size nasıl hareket etmeniz ve davranmanız gerektiğini söyler. Üstelik, mekândaki bir gözlemcinin varlığının neden olduğu muhtemel hareket, görünmez olsa da, uçucu yerleştirmeleri hafifçe hareket ettirerek izleyiciyi etkiler,

presence of a spectator in the space, affects them by making the ethereal installations move lightly, thus creating an imperceptible, discrete and non-invasive interaction, and composing an everchanging and animated image. A constant transformation, where nothing remains static and everything is in a state of liquidity, while maintaining a visual simplicity and quietness.

My paper drawings and my textile installations exist because of repetition. I see repetition, not as something finite, but as reinvention, as an active effect which produces difference. A new aesthetic world, open to fantasy. I perceive rhythm within order and regularity. It may be a quiet rhythm, yet it is one that is endowed with the ability of movement. A smooth movement. Unnoticeable, very fine.

Conclusively, maybe I can say that all of these elements, flux, flexible and light movements are in contrast with today’s rigid urban frameworks.

What would you say about movement or silence?

buradan hareketle seçilemez, farklı ve istilacı olmayan bir etkileşim yaratır ve sürekli değişen canlandırılmış bir imge yaratır. Hiçbir şeyin sabit kalmadığı ve her şeyin sıvı hâlde bulunduğu, ama öte yandan görsel basitliği ve sessizliği koruyan sürekli bir dönüşüm.

Kâğıt desenlerim ve dokuma enstelasyonlarım tekrar sebebiyle var oldu. Tekrarı sonlu bir şey olarak değil, yeniden keşfetme, farkı yaratan faal bir etki gibi görüyorum. Hayallere açık yeni bir estetik dünya. Düzen ve nizam içindeki ritmi algılıyorum. Belki bu sessiz bir ritim, ancak hareket kabiliyetiyle donatılmış. Yumuşak bir hareket. Fark edilemez, ipince.

Sonuç olarak belki bütün bu öğeler, akış, esnek ve hafif hareketler bugünün katı kentli çerçeveleriyle zıtlık içinde.

Hareket ya da sessizlik hakkında ne söylersin? Senin işlerine baktığımda da sessizliği görüyorum, ama farklı biçimde: hareket olmadan. Kömür kasaları, kömür ağacı gövdesi. Tıpkı geçen zaman gibi. Fırtınadan sonraki sessizliğe benziyor.

77

When I look at your works, I can also see silence, but in another way: without movement. The charcoal crates or the charcoal tree trunk. Like passing time. It feels like the silence after the storm.

S: Yes, I am very interested in silence and its potential power. In the Fire Chronicles, which you mentioned, the charcoal crates opened up a fleeting moment to allow time for reflection. By recalling the great fire of Smyrna – a silenced moment in Turkey’s national history – the work attempted to animate silence. Therefore, the installation itself did not move, but it made the visitors move. That is why the typed notes in the exhibition were imprinted by a typewriter without ink. The imprints were deep and legible, but they were not visible from a distance. By silently addressing silence, it attempted to change the viewer in ways that I could not foresee.

And what do I do now?

Dear Mirsini... I do have to apologize for taking so much time to send you this answer. I am sorry about the long silence. I was playing lego, setting up a swing and planting beans, which were all very important tasks... To be honest, this interview has aggravated the parallel process of questioning which I think many of us are involved in right now. I struggled to keep the conversation going because it was hard to face the possibility that we may not have another exhibition again.

We have seen the naked fragility of all of our constructions. While art remains to be ''essential work'', at least for me, the structures that make it possible are among the feeblest.

M: I hope we don’t start discussing Covid-19, “the new normal”, the future or anything of that sort… I’m so tired of these.

S: I totally agree! It would be useless to start depressing each other. Now I am thinking, again, of your drawings where repetition is ‛reinvention as an active effect which produces difference.’ With this in mind, I want to repeat the first question.

This way, the reader can read it again and again as a looping interview: Where are you and what are you doing right now?

78

Sibel Horada Forest, 2017 Orman, 2017

S: Evet, sessizlik ve sessizliğin gizil gücü beni çok ilgilendiriyor. Bahsettiğin Yangın Günlükleri'ndeki yarı yanmış kasalar, hızlı bir dönüşüm anını durdurarak, duygulanıma alan açıyordu. Bu iş Büyük İzmir Yangını’nı hatırlatarak -Türkiye’nin ulusal tarihinde sessizleştirilmiş bir an- sessizliği canlandırmaya teşebbüs ediyordu. Bu nedenle de yerleştirmenin kendisi hareket etmese bile ziyaretçilerin belleğini hareket ettiriyordu. Sergide

daktilo edilmiş notların mürekkebi olmayan bir daktiloyla yazılmasının nedeni buydu. Baskılar derin ve okunaklıydı, fakat uzaktan görünmüyordu. Sessizce sessizliği ima ederek benim öngöremeyeceğim şekilde izleyiciyi değiştirme teşebbüsünde bulunuyordu.

Peki şimdi ne yapacağım?

Sevgili Mirsini… Bu yanıtı göndermem bu kadar uzun sürdüğü için özür dilerim.

Uzun sessizliğimin kusuruna bakma. Lego oynuyor, salıncak kuruyor ve bezelye ekiyordum, bunların hepsi de çok önemli görevler… Dürüst olmak gerekirse bu söyleşi çoğumuzun şu günlerde sürdürdüğü sorgulamayı ağırlaştırdı.

Sohbeti ilerletmek için mücadele ettim, çünkü belki de bir daha sergi yapamama ihtimaliyle yüzleşmek çok zor oldu. Tüm yapılarımızın çıplak kırılganlığına şahit olduk. Sanat, en azından benim için, ''temel iş'' olarak kalsa da, sanatı mümkün kılan yapılar en dayanıksız olanlar arasında.

M: Umarım Covid-19, “yeni normal” ya da gelecek gibi şeyleri tartışmaya başlamayız… Bunlardan çok sıkıldım.

S: Kelimesi kelimesine katılıyorum!

Birbirimizi bunaltmak hiçbir işe yaramaz. Şimdi yine senin tekrarın “farkı yaratan faal bir etki gibi” olduğu çizimlerini düşünüyorum. Bu aklımın bir köşesindeyken sorduğum ilk soruyu tekrar etmek isterim. Böylece okur bunu tekrar tekrar, döngülü bir mülakat olarak okuyabilir: Neredesin, şu an ne yapıyorsun?

79

Kuzey Topuz Where is home?

Born in 1995 in İstanbul, Kuzey Topuz is a writer and translator based in İstanbul. She studied at the Film and Television department of İstanbul’s Bilgi University, with a focus on film theory. She took part in various projects both behind and in front of the camera during her studies. Her first writing ventures were short stories, one of which evolved into a novella project later on. She later engaged in found poetry and other poetic genres.

During her residency, she has worked on her project, meant as the theory of one fantasy. In this fictional text, the fantasy is fragmented as a declarative problem. Related to this project, she invented a board game consisting symbolic states of life that belong to particular world views. Her work was published in such magazines as; Çevrimdışı, Ecinniler, Orlando, Panacea. She is interested in spoken literature, mystical texts and prose poetry, and is also a collector of unclaimed objects of memory.

İstanbul’da yaşayan yazar ve çevirmen Kuzey Topuz, 1995 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde film kuramına odaklanarak Sinema ve Televizyon bölümünden mezun oldu. Okula devam ederken kamera arkasında ve önünde çeşitli projelerde yer aldı. İlk yazı denemeleri olarak öykü yazdı, içlerinden biri daha sonra bir novella projesine evrildi.

Daha sonra buluntu şiir ve diğer şiir türleriyle ilgilendi. Misafir sanatçı programında bir düşün kuramı olarak tasarlanan projesi üzerine çalıştı. Bu kurgusal metinde düş bir deklaratif sorun olarak parçalanmıştır. Bu projeyle bağlantılı olarak belli dünya görüşlerine ait simgesel hayat durumlarını içeren bir masa oyunu üretti. Yazıları Çevrimdışı, Ecinniler, Orlando, Panacea dergilerinde yayımlandı. Sözlü edebiyat, mistik metinler ve nesir şiirle ilgileniyor, aynı zamanda kimsenin sahiplenmediği bellek nesneleri biriktiriyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Akademie Schloss Solitude, Stuttgart 80

Ekin Can Göksoy Ev neresi?

Born in 1987 in Bursa, Ekin Can Göksoy is a writer and a storyteller currently based in İstanbul. He has completed a BSc in Electrical Electronics Engineering at the METU and a MA in Cultural Studies at the İstanbul Bilgi University. He published his first collection of short stories, Münhal, in 2014 and his first novel, Epope Tatavla, in 2016 with İletişim Publications. Working and collaborating on verbal and nonverbal storytelling performances with Slobodan Dan Paich, the director of Artship Foundation, San Francisco, USA since 2017, Göksoy has taken part in a series of performances, staged in İstanbul and San Francisco between 2017 and 2019. In 2018, his first exhibition, A Chance for a Miracle, a collaboration with Larissa Araz, opened in Poşe Art Space in İstanbul. Active in the field of film criticism, Göksoy has been writing film critiques and pieces on the history of cinema for FilmLoverss since 2015.

He currently pursues a PhD on urban history at the Boğaziçi University’s History department.

İstanbul’da yaşayan yazar ve hikâye anlatıcısı Ekin Can Göksoy, 1987 yılında Bursa’da doğdu. Lisans derecesini ODTÜ Elektrik - Elektronik Mühendisliği’nden, yüksek lisansını ise İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel Çalışmalar bölümünden aldı. İlk kısa öykü kitabı Münhal 2014, ilk romanı Epope Tatavla ise 2016 yılında İletişim Yayınları tarafından yayımladı. 2017’den beri ABD San Francisco’daki Artship Vakfı'nın direktörlüğünü yapan Slobodan Dan Paich ile sözlü ve sözsüz hikâye anlatımı performansları üzerine çalışan Göksoy, 2017-2019 yılları arasında İstanbul ve San Francisco’da bir dizi performans gerçekleştirdi.

2018’de Larissa Araz’la yaptığı işbirliği sonucu Bir Mucize İhtimali adlı ilk sergisini İstanbul’daki sanat mekânı Poşe’de açtı.

Film eleştirileri de yazan Göksoy, 2015’ten beri FilmLoverss'a sinema tarihi üzerine eleştiriler ve makalelerle katkıda bulunuyor.

Boğaziçi Üniversitesi Tarih bölümünde kent tarihi üzerine doktorasını sürdürüyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: The Camargo Foundation, Cassis 81

82

Kuzey Topuz Found photo, anonymous Buluntu fotoğraf, anonim

Kuzey: Last year, at approximately the same period, I had prepared a little survey, containing a few questions to submit to my entourage and to strangers. One of the questions was: “On the first night that you spent out, why was it that you didn’t return home?”

Most of those who answered the question said they didn’t remember the reason, but they felt the need to precise that their escape didn’t last long, that they had been back home probably the following night.

When we talked about their dreams, I noticed this: most of the times, the house which they saw the most frequently in their dreams happened to have the general aspect, though admittedly with slight differences, of the very house they had spent that first night away from.

Since I didn’t live regularly in a particular place at the time, I decided to see this as some sort of ground zero. Whenever I need to mentally summon a ground zero, I close my eyes, and whenever I am far from home, when I close my eyes, this is what I see: ‘home’. This is the place that resembles every house in some way. Yet, it is none of them exactly.

Here is what is inside: a friend. Someone who resembles every friend in some way.

Yet, none of them exactly. The friend inhabits the houses. The friend sits in the kitchen, talks with me; sometimes we have breakfast; the friend walks around the

Kick-started by a question, two storytellers, Kuzey Topuz and Ekin Can Göksoy, indulge in a conversation about the notion of home, subject to occasional variations in meaning for all of us. Maybe what defines the distance that separates us from home is the relationship we establish with our own inner world.

İki hikâye anlatıcısı Kuzey Topuz ve Ekin Can Göksoy, bir sorudan yola çıkarak hepimiz için zaman zaman anlam değiştiren ev kavramı üzerine sohbet ediyorlar.

Ev ile aramızdaki mesafeyi belirleyen şey belki de kendi iç dünyamızla kurduğumuz ilişkidir.

Kuzey: Geçen yıl bu zamanlarda yabancılara ve yakınlarıma sormak üzere bazı anket soruları hazırlamıştım. Bu sorulardan biri şuydu: “Eve dönmediğiniz ilk gece neden dönmemiştiniz?”

Bu soruyu yanıtlayanların çoğu asıl nedenini hatırlayamadı ama bunun fazla uzun sürmediğini, büyük ihtimalle bir sonraki gece geri döndüklerini belirtme gereği duydu. Rüyalarıyla ilgili konuştuğumuzda ise şunu fark ettim; rüyalarında sıklıkla gördükleri ev, bazı değişiklikler olmakla birlikte genellikle dönmedikleri ilk evin formuna sahip oluyordu.

Ben de o zamanlar düzenli yaşadığım bir evim olmadığı için bunu bir tür sıfır noktası olarak görmeye karar verdim. Ne zaman sıfır noktasını tasarlamam gerekse gözlerimi kapıyorum ve ne zaman evden uzakta olsam, gözlerimi kapattığımda orayı görüyorum: ‘Evi’. Bütün evlere biraz olsun benzeyen yer burası. Tam olarak hiçbiri… İçinde o var: arkadaş. Tüm arkadaşlara biraz olsun benzeyen biri. Tam olarak hiçbiri… Evleri mesken tutuyor, arkadaş.

Mutfakta oturuyor, benimle sohbet ediyor, bazen kahvaltı ediyoruz, banyodan yeni çıkmış gibi ıslak saçlarıyla evde geziniyor.

Ama aslında evdeki arkadaşlar tam olarak ne uyuyor ne de uyanıyorlar.

Bir de şu fotoğraflar var. Fotoğrafları çekenlerin ev hakkındaki düşüncelerini ve konumlanışlarını merak ettiğim için ve biraz da umut verdiği için topluyorum; 83

84

house with wet hair, as though freshly out of the shower. But actually, the friends in the house never entirely sleep or wake up.

And then, there are these photographs.

I collect them because I am curious of what the people who shot them think of the house, of their positioning, and also because they give hope somehow; I wonder what their situations are regarding ground zero. And then, sometimes I wonder about the distance to myself, who am talking about these photographs.

Where do you stay regarding home?

Ekin: I don’t know why, but the first things that come to mind when I think of home are always conceptual and abstract. This is interesting because it made me think of how little importance I granted to one of human beings’ most basic needs, shelter, or that maybe I wasn’t aware of the importance of the possession of a house. I have started to give thought to home in a more concrete sense, especially these days when we are far from home —and, besides, from the language that makes us feel at home. Right now, I have a place to stay here, but I don’t know when I will be able to go back home. But still, a part of me clenches to this paradoxical understanding of home.

For instance, the feeling of being at home conveys no spatial meaning to me. It might bear specificities related to a particular place, but it may also arise from a fugitive emotion, a sentence heard from someone or even a landscape. As I already said before, language is something quite similar too. For instance, when he comes back to İstanbul from France, the main character of the novel I am working on realises that what he misses most are actually the small nuances pertaining to language.

What about the place home occupies in your writing?

K: Home is both an important symbol and framework in the novel I am working on while staying here. I sense that that place

Kuzey Topuz Found photo, anonymous Buluntu fotoğraf, anonim

sıfır noktasına olan durumlarını merak ediyorum. Sonra, bu fotoğraflar hakkında konuşan kendimin mesafesini bazen merak ediyorum.

Sen eve göre nerede kalıyorsun?

Ekin: Ev denince nedense aklıma hep kavramsal, soyut şeyler geliyor ilk.

Bu çok ilginç çünkü insanların temel ihtiyaçlarından biri olan barınmayı ne kadar az önemsediğimi ya da belki bir eve sahip olmanın öneminin farkında olmadığımı düşündürttü bana. Özellikle yaşadığımız evden –öte yandan kendimizi evimizde hissettiğimiz dilden de– uzakta olduğumuz bu günlerde, evi daha bir somut düşünmeye başladım. Şu an burada kalacak bir yerim var ama evime ne zaman dönebileceğimi bilmiyorum. Ama yine de, bir yanım evin o muhtelif manalı yanına tutunmak istiyor.

Meselâ, kendini evinde gibi hissetmek benim için mekânsal bir şey değil hiç. Bir mekâna özgü olduğu durumlar olabilir ama bazen bir anlık bir duygu, birinden duyduğun bir cümle, gördüğün bir manzara da olabilir. Daha önce de dediğim gibi, dil de böyle bir şey. Şu an üzerinde çalıştığım romanın başkarakteri de Fransa’dan İstanbul’a döndüğünde en çok özlediği şeyin aslında dile ait nüanslar olduğunu fark ediyor meselâ.

Peki, senin yazınında ev nasıl bir yer tutuyor?

K: Ev, benim burada kaldığım süre boyunca üzerinde çalıştığım romandaki önemli bir imge ve de çerçeve. O yerin, 'ben'in yansıtmalarının en açık şekilde okunacağı alan olduğunu hissediyorum. Bu mekân ya da 'ait olunmuş anı' aslında kişinin kendiliğinin o anki durumunu okumak için de bir araç oluyor benim için. Jung, denizciler, keşişler, seyyahlar gibi uzun süre toplumdan izole durumda kalmak zorunda olan kişilerin evlerinin daha kalabalık olduğunu, bir başkasıyla yaşanan somut etkileşim azaldıkça içeridekilerin seslerinin daha yüksek çıkmaya başladığını söylüyordu.

85

is the area where the reflections of ‘myself’ are most clearly decipherable. Actually, this space, or ‘memory of belonging’, feels like a tool that helps decipher the subject’s current state of mind to me. Jung considered that ‘home’ was more crowded for people who, like sailors, monks or travellers, have to stay isolated from society for long periods, and that the less people come in contact with their peers, the more ‘insiders’ voices’ gain in intensity.

Bu yüzden somut bir mekân olarak ev ile ait olunan yer anlamında kullandığımız soyut evin arasındaki iletişim düşündürüyor beni. Bazen ev derken yer tutucu bir sözcük kullanıyormuşuz gibi geliyor aslında bana. Evin ya da şöyle diyelim, senin dediğin gibi, aitliğe dair bir hissin tam olarak hangi anının temsilinin kafanda canlandığını karşındaki bilemiyor çünkü. En azından kendi ifadelerim için böyle görüyorum.

That is why I give a lot of thought to the relation between home as a concrete place and the abstract notion of home as the place we belong to. Sometimes it seems to me that, when we say 'home', we actually use this word as a placeholder. Because the person in front of us doesn’t know what memories ‘home’, or let’s say, as you put it, a sense of ‘belonging’ will conjure up in our own mind. At least that is how I see it in the framework of my expression.

Dildeki manzaralar başka manzaraları hatırlatıyor, yerini alıyor olabilir. Şunu demek istiyorum: İstanbul'da konuşurken takıldığın yerler, Fransa'da bir başka 'kekemeliğe' karşılık geliyor olamaz mı?

Linguistical situations are evocative of other situations; sometimes they even take the latter’s place. What I mean is: is it possible that the places where you feel stuck while talking in İstanbul might correspond to another form of ‘stuttering’, which occurred in France?

E: The distinction seems clearer in English. Home and house carry entirely different meanings. On the other hand, this is interesting, isn’t it: we say ‘I’m going home’, not ‘I’m going to my home’.

Even though we apply a possessive postposition to everything in Turkish, we seem to consider home as something universal. There is a real connection, both stylistic and emotional, between home and language. Knowing a language doesn’t mean knowing its every word or grammar aspect of course, but still, sometimes I feel like it is impossible to “truly learn” any language. That is why what you are mentioning, as you said, could be a cultural form of stuttering. You know that there might always be a better formulation of what you’re saying, and sometimes, this corresponds to the differences that exist between the geographies of sensations.

Perhaps I will be taking us backwards a little, but there is something I cannot help thinking about the pictures you have shared: that the materials actually have a lot more effect on them than we might think. That is why the house, with its concrete style - its stones and earth, its cement and wood - actually determines those who inhabit it as well 86

E: Ev ile ilgili ayrım sanki İngilizcede çok daha açık gibi. Home ve house bambaşka anlamlara geliyor. Öte yandan şu da ilginç değil mi: Eve gidiyorum diyoruz, evime gidiyorum demiyoruz. Aitlik ekini her şeyde kullanmamıza rağmen evi daha evrensel bir şeymiş gibi niteliyoruz sanki.

Ev ile dil arasındaki hem biçemsel hem de hissi bir bağlantı var gerçekten de. Bir dili bilmek gerçekten onun kelimelerini, dilbilgisini bilmek değil elbette ama yine de sanki asla başka bir dili “öğrenemezmişsin” gibi geliyor bana. O yüzden bu şey, dediğin gibi bir kültürel kekemelik olabilir.

Söylediğin şeyin her zaman daha doğru bir söylenişi olduğunu biliyorsun ve bazen bu aslında hissiyat coğrafyalarının farklı oluşuna tekabül ediyor.

Biraz geriye gideceğim, paylaştığın fotoğraflar üzerinden söylemeden geçemeyeceğim bir şey de, aslında materyalin sandığımızdan daha çok üzerinde etkisi olduğu. Bu yüzden somut biçemi ile ev, yani taşı toprağı, betonu ahşabı ile Ev aslında hem içinde yaşayanları hem sokağı hem de kenti belirliyor. Bu yüzden de insan olarak şekil vericiyiz ama şekil verdiğimiz malzemenin de bizi belirlediğini hep unutmak eğilimindeyiz. Benim malzemeye şekil vermek üzerinden deneyimlerim çok kısıtlı, sen eşyanın ya da binanın/evin seni belirlediğini düşündün mü hiç?

K: Evin/binanın beni belirlediğini kesinlikle düşünüyorum. Malzeme konusunda maalesef benim de görüşlerim kısıtlı olsa da evlerin konumunun ve fiziki şartlarının üzerimizde etkisi olduğuna mutlaka inanıyorum.

Benim kendimi bildiğim ilk ev, 2. köprünün Avrupa yakasındaki ayaklarının tam altındaydı. Gece gündüz, karşı kıtaya giden

Kuzey Topuz Photograph from the family album Aile albümünden fotoğraf

87

88

as the street and eventually the town it stands in. Therefore, we people give shape to materials, but tend to forget how the materials we give shape to determine us in turn. My personal experiences of giving shape to materials are limited; do you ever think that stuff, or a building/house determines what you are?

K: I most certainly think that a house/ building determines what I am. Regarding materials, unfortunately, I also believe, even though my observations too are limited, that a house’s position and material characteristics have tremendous effects on us.

The first house I considered my own was situated right below the second bridge’s pillars, on the European side. Throughout my childhood, I have heard the sounds of cars going to the other side or coming back day in day out. Bridges possess a proper vibration; that is what creates this deep roar. A frequency that told me of a powerful world spinning outside of my reach. Well this frequency, which I had a first taste of in that particular house, oozed its way in to me, and now I know that even in the quietest, most distant place, I will forever feel the "bridge".

As a child, not only doesn’t one know the bridges’ official names, one also cannot really grasp the importance of the continents and countries’ names. To be frank, I’m not sure about how accurate our later understanding of these matters is.

Maybe I only start to grasp what opening one’s eyes to the world implies now that I am standing at this threshold. To me, ‘thresholds’ are geographies rich in feelings. Not being either here or there, yet being able to observe both sides, bears another nuance in terms of language and culture. Thresholds allow for unique ways of speaking, different from those that exist on either side. To me, the situation prevailing in the language that makes me feel at home is such a contradiction.

What does the home side of language look like for you? Does it take its shape from a material, as it does in my example of the bridge?

E: I have moved so much that I’m afraid I don’t possess as clear an image as yours and the bridge. But I do have memories of each house, revolving around an object. Aside from that, in spite of how restricting they might be, borders feel very inspiring and rich to me. The fact that ya da oradan dönen arabaların sesini duyardım çocukluğumda. Köprülerin doğal olarak sahip olduğu titreşim değerleri var, o derin uğultuyu yaratan da bu. Benim dışımda akan çok güçlü bir dünyanın haberini veren bir frekans. İşte o evde tanıdığım bu uğultu içime işledi, yaşamım boyunca en sessiz, en uzak yerde bile "köprüyü" hissedeceğimi biliyorum.

© Kuzey Topuz My desk in Stuttgart, Akademie Schloss Solitude Stuttgart, Akademie Schloss Solitude'daki masam

Çocukken köprülerin resmi adlarını bilmemenin yanı sıra, kıta ve ülke sınırlarının önemini de çok iyi anlamıyor insan. Sonradan anladıklarımız ne kadar doğru ondan da emin değilim ya. Böyle bir eşik noktasında dünyaya gözlerini açmanın etkilerini belki şimdi görüyorum. Bence 'eşik'ler, hissiyatlar açısından zengin coğrafyalar.

Ne orada ne burada olmanın, öte yandan her iki tarafı da gözleyebiliyor olmanın dil ve kültür açısından bir nüansı daha var.

Eşikler, diğer iki yakadan bağımsız olarak kendilerine ait konuşma biçimlerine sahne oluyorlar. Benim için evde hissettiğim dil manzarası böyle bir çelişki.

Senin için dilin ev hâli neye benziyor? Ev benim örneğimdeki köprüde olduğu gibi bir eşyanın etrafında şekilleniyor mu?

something has become a cliché doesn’t affect its veracity. Therefore, I mean to say that İstanbul, being such a threshold, is truly inspiring to me. Even though I wasn’t born and raised here, it is the city I feel the most ‘at home’ in. Standing on a threshold is a blessing, but it is also frightening because you are on the verge of leaving home behind. But I you turn the threshold into your home, if you accept it as your home, an infinity of possibilities and probabilities will open up before you.

Who knows: maybe that is why I made İstanbul my home. What matters is forever coming home, isn’t it? Even if home is a place whose door has to be opened with a key, no matter how effortlessly words come out of our mouths when we do the groceries, we still want to come home no matter what. We miss home. Home is what we miss. Maybe the object of nostalgia is always home. Maybe we can define it in reverse that way. What we miss is home. I guess everybody should go back home.

E: O kadar çok taşındım ki galiba senin köpründeki gibi belirgin bir imgem yok.

Ama her eve dair bazı anılarım var belli bir nesne çerçevesinde. Öte yandan sınırlar ne kadar kısıtlayıcıysa ‘eşik’telik o kadar ilham verici ve zengin bence de. Bir şeyin klişe olması onun hakikiliğini zayıflatmaz, o yüzden diyeceğim, İstanbul da böyle bir eşik olduğu için ilham verici benim için.

Bu şehirde doğup büyümüş olmamama rağmen en ev gibi gelen şehir burası bana.

Eşikte olmak bir nimet, bir yandan da korkutucu çünkü evden ayrılmak üzeresin.

Ama eşiği eve dönüştürürsen, onu evin gibi kabullenirsen de önünde açılacak sonsuz imkân ve ihtimallerin sahibi olabilirsin. Belki bu yüzden İstanbul’u eve dönüştürdüm, kim bilir? Önemli olan şey hep eve dönüyor oluşumuz değil mi? Ev anahtar ile kapıyı açıp girdiğimiz bir yer de olsa, alışveriş yaparken sarf ettiğimiz kelimelerin ağzımızdan birden çıkıvermesinin rahatlığı da olsa, o eve illa ki dönmek istiyoruz. Evi özlüyoruz. Ev özlenen bir şey... Özlemin nesnesi belki hep ev... Tersten böyle de tanımlayabiliriz belki. Özlediğimiz şey evdir. Bence artık herkes evine dönmeli.

89

Gülşin Ketenci Never give up Hiçbir zaman vazgeçme

Gülşin Ketenci graduated from the İstanbul Technical University's Mathematical Engineering department. She started her career as a photographer in 2004. Her photographs have earned her to participate in several exhibitions. Ketenci is currently working as a member of the photo agency NarPhotos. Besides, she pursues her own photography projects and is involved in documentary film production. As a feminist photographer, she tries to develop a methodology which involves a feminist point of view at every step of the process while developing photo/video productions.

In particular, she tries to produce photographic stories which improve women’s labour's visibility in every area. Her previous photographic works on domestic labour, women politicians and women footballers are concrete examples of her interest. She is currently working on a project centred on female athletes in Turkey.

Gülşin Ketenci İstanbul Teknik Üniversitesi Matematik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Kariyerine 2004’te fotoğrafçılıkla başladı. Fotoğrafları ile çeşitli sergilere katıldı.

Ketenci, fotoğraf ajansı NarPhotos’un üyesi olarak çalışıyor.

Bunun yanı sıra, kendi fotoğraf projeleriyle ve belgesel film yapımcılığıyla ilgileniyor. Feminist bir fotoğrafçı olarak fotoğraf ve video prodüksiyonları geliştirirken sürecin her aşamasında feminist bakış açısıyla bir metodoloji geliştirmeye çalışıyor. Özellikle kadın emeğinin her alanda daha görünür olmasını sağlamak için fotoğraflı hikâyeler üretmeye çalışıyor. Ev işçiliği, kadın politikacılar ve kadın futbolcuları konu alan önceki fotoğraf çalışmaları, konuya olan ilgisinin somut örneklerini oluşturuyor. Şu sıralar Türkiye’de kadın sporcuları konu alan bir proje üzerinde çalışıyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Künstlerhaus Bethanien, Berlin 90

‘At the time when I started actively taking photographs, I also started playing an active role in the woman and feminist movements. I was nourished by feminist theory, and I have been striving to find ways to represent the problems women face, and the forms of resistance they have developed against those problems, through a visual language, by means of photograph. I have been trying to photograph with this urge in my gut.’

Boxer Gülsüm Tatar, The Champion, from the series Women Athletes: Sports Against All Odds, 2018 Boksör Gülsüm Tatar, Şampiyon, Kadın Sporcular: Her Şeye Rağmen Spor serisinden, 2018

“Fotoğraf çekmeye başladığım dönemde aktif olarak kadın hareketi ve feminist hareketin içinde de yer almaya başladım. Feminist teoriden beslendim ve kadınların yaşadığı sorunları ve bu sorunlara karşı verdikleri mücadeleyi görsel dille, fotoğraf aracılığıyla ifade etmenin yollarını aradım. Bu refleks ile fotoğraf üretmeye çalıştım.”

91

Türkiyemspor Berlin, Never Stop Playing Basketball, from the series Women Athletes: Sports Against All Odds, 2019-2020 Türkiyemspor Berlin, Basketbol Oynamaktan Asla Vazgeçme, Kadın Sporcular: Her Şeye Rağmen Spor serisinden, 2019-2020

Zeynep: In your photographs, you give visibility to women’s efforts and struggle.

This is something you also accomplish in your photographic documentary projects with women working in various fields.

Could you tell us a bit about the project you created in Berlin during BMCT!, Women Athletes: Sports Against All Odds.

Gülşin: I have been working on a series about women involved in sports vastly considered as “men’s sports” such as football, boxing or body-building. The project which I developed in Berlin is a continuation of this series.

When the idea of going to Berlin during BMCT! took shape, I decided to carry a research there. I pictured the women in a sports club called Türkiyemspor Berlin, which was suggested to me by a friend of mine, who is familiar with my work.

Türkiyemspor Berlin first emerged as a 92

football club, founded in 1978 in Berlin by immigrants from Turkey. It managed to earn serious trophies and bring up professional football players at some point in time. Aside from football, it has also had a basketball women’s team for two years now. I contacted the basketball team and met with them during a training session the very first week I spent in Berlin.

There are players from numerous countries and backgrounds on the team.

Since our common communication language was English, it wasn’t hard to make contact. During this first training, I introduced myself, exposed what my intentions were and the process began.

Some of the players have become professional at some point in their career, some have been members of their respective national teams. They have had to make a choice at some point, mostly for economic reasons, but they have never

Zeynep: Fotoğraflarında kadın emeğini ve mücadelesini görünür kılıyorsun. Bunu farklı alanlarda çalışan kadınlarla birlikte yürüttüğün belgesel fotoğraf projelerinde ele alıyorsun.

BMCT! kapsamında Berlin’de gerçekleştirdiğin Sports against all odds projesinden bahseder misin?

Gülşin: 2015 yılından bu yana futbol, boks, vücut geliştirme gibi “erkek sporu” olarak bilinen branşlarda çalışan kadın sporcularla bir seri hazırlıyorum.

Berlin’deki proje bu serinin devamı.

BMCT! ile Berlin’e gitme fikri ortaya çıkınca orada bir araştırma yapmaya karar verdim. Çalışmalarımı bilen bir arkadaşımın önerisiyle Türkiyemspor Berlin adındaki bir spor kulübündeki kadınları fotoğrafladım. Türkiyemspor Berlin, 1978 yılında Berlin'deki Türkiye kökenli göçmenlerin kurduğu, futbol

abandoned basketball. They continue playing at amateur level for love of being part of a team, going to matches and the competition.

Z: In a sense, being a sportswoman in itself is a form of activism, of resistance, is it not?

G: Absolutely! Sports is an area where the distinction between men and women is very sharp. For instance, every branch is categorised in terms of gender, age, etc. The rules are precise. Yet, there are areas which remain unclear, unequal, where sportswomen still struggle: wages, visibility and decision-making mechanisms. As a consequence, the very fact that sportswomen keep occupying the field in spite of all, with resolution and determination, makes them a part of the resistance. They hang on by not giving up, by generating solutions through great efforts and solidarity, resorting to

branşında bir dönem ciddi başarılar kazanmış ve futbolcu yetiştiren bir kulüp.

Futbolun yanı sıra iki senedir basketbol branşlarında kadın takımı var. Basketbol takımıyla iletişime geçtim ve Berlin'e gittiğim ilk hafta antrenmanlarına gidip tanıştım.

Takımda çok farklı ülkelerden ve kökenden oyuncu var. İletişim dili İngilizce olduğu için iletişim kurmam kolay oldu. İlk antrenmanda kendimi tanıttım, yapmak istediklerimi söyledim ve süreç başladı.

Basketbol kariyerleri sırasında profesyonel olmuş hatta ülkelerinin milli takımlarında oynamış oyuncular da var. Kariyerlerinin bir noktasında özellikle ekonomik sebeplerden dolayı bir seçim yapmak durumunda kalmışlar ama basketbolu hiçbir zaman bırakmamışlar. Takım içinde olmayı, maçlara çıkmayı ve mücadeleyi sevdiklerinden amatör takımda devam ediyorlar.

Z: Kadın sporcu olmak bir anlamda aktivizm ve direniş biçimi, öyle değil mi?

G: Kesinlikle! Spor, kadın erkek ayrımı bakımından çok net. Yani her branş, cinsiyet ve yaşa göre kategorize edilmiş.

Kurallar belli. Belirsiz, eşit olmayan alanlar; kadın sporcuların sorun yaşadıkları ücret, görünürlük ve karar alma konuları.

Dolayısıyla kadın sporcular ilk önce inat ve azimle bu alanda var oldukça zaten mücadelenin bir parçası oluyorlar.

Vazgeçmeyerek, çok emek harcayarak sorunlara kendi yöntemleri ile dayanışarak çözüm bularak devam ediyorlar. Yaşadıkları bu sorunlar aslında biz kadınların çoğu yerde, çalışma alanında yaşadıklarıyla aynı.

Verilen mücadele de benzer oluyor.

Z: Kadın olarak senin üretim sürecin de aslında odağına aldığın kadın emeği ve mücadelesinin bir parçası. Sürece kendini nasıl dâhil ediyorsun?

93

their own methods. The problems they encounter are actually the same as those which we women face in so many other areas in the job markets. As a result, the forms of struggle are also similar.

Z: As a woman, your artistic practice itself is also a part of what it focuses on: women’s efforts and struggles. How do you include yourself in these processes?

G: In my works, instead of focusing on victimhood, I try to follow, to produce stories which we could label as positive in terms of empowerment, of relating cases involving problem solving, of granting visibility to the struggles being given.

My main goal in this project was to enhance sportswomen’s visibility. To tell their struggle to exist in a field identified as a ‘men’s sport’, through determination, talent and solidarity. What I do is, first of all, conduct a preliminary research on the sport field I aim to work on. I then contact the person or team most fitting with the subject. I expose my goals and samples from previous works. I try to set up a relation, as transparent and equal as possible. I highlight what I can and cannot

G: Çalışmalarımda mağduriyetlere odaklanmaktansa; güçlendirici, sorunlara buldukları çözümleri anlatan, emekleri görünür kılan pozitif olarak adlandıracağımız hikâyelerin peşinden gidiyorum, o şekilde hikâyeler üretmeye çalışıyorum.

Bu projedeki ilk amacım kadın sporcuların görünürlüklerini artırmak.

Azim, yetenekleri ve dayanışmayla “erkek sporu” olarak tanımlanan bir alanda mücadelelerini anlatmak. İlk olarak çalışma yapmak istediğim spor branşıyla ilgili bir ön araştırma yapıyorum. Konuya en uygun kişi ya da takım ile iletişime geçiyorum. Amacımı ve örnek çalışmalarımı gösteriyorum.

Olabildiğince açık, eşit bir ilişki oluşturmaya çalışıyorum. Onlar için yapabileceklerimi ve yapamayacaklarımı net olarak belirtiyorum. Konunun öznesi onlar; dolayısıyla her aşamada birlikte 94

do for them as precisely as I can. They are the subject; therefore, we take decisions in common every step of the way. For instance, I share the final selection which will be published with them. I pay attention to their apprehensions during the shooting phase. I am very careful to place - if only - one picture of everyone in the final selection. Since the shooting stage takes time, the relation I establish with everyone goes further. I keep them updated about every development; I follow the changes that happen in their lives.

Z: What do you think of the photographic representation of sportswomen involved in competitions?

G: The media’s depiction of sportswomen places the accent on their physical appearance rather than on their talent, their accomplishments or performances.

Therefore, the visuals that accompany these contents support this bias. What I try to raise the most attention to during the shooting phase, as far as the body is concerned, is precisely not to reproduce the kinds of visuals which we criticise and stand against. I felt this concern particularly while working on the story

karar alıyoruz. Örneğin yayınlayacağım son seçkiyi mutlaka onlarla paylaşıyorum.

Fotoğraf çekimi sırasında hassasiyetlerine dikkat ediyorum. Her birinin fotoğrafının bir tane de olsa son seçkide olmasına dikkat ediyorum. Fotoğraf çekim süreci uzun zaman aldığından hepsiyle ilişkim devam ediyor. Sonrasındaki gelişmelerden haberdar ediyorum, onların hayatlarında olan değişiklikleri takip ediyorum.

Z: Spor müsabakalarında kadın sporcuların fotoğraftaki temsiliyet biçimini nasıl buluyorsun?

G: Kadın sporcular, özellikle müsabakalar sırasında yetenekleri, başarıları veya performansları üzerinden değil fiziksel görünüşleri üzerinden haber veya haberin ana vurgusu oluyorlar. Dolayısıyla haberlerle birlikte kullanılan görseller de bunu destekleyen fotoğraflar oluyor. Çekim sırasında en fazla dikkat etmeye çalıştığım konu, beden söz konusu

about body-building. While looking through the viewfinder, I didn’t take shots when confronted to moments that gave me this feeling. I was also mindful of that during the selection process.

Z: What were the situations where you struggled, or which needed extra caution on your part during the shooting stage?

G: The main difficulty I encounter when shooting a team sport is establishing equal, balanced relations with all the players. For instance, I have more opportunities to shoot those members who are more active or sociable, because I spend more time with them. This is why I chose to interview each member of the team individually. That way, I got to know each of them. As time passed, they became used to me and my camera. They told me I had enhanced their motivation.

olduğunda, karşı olduğumuz eleştirdiğimiz görselleri yeniden üretmemekti. Özellikle vücut geliştirme hikâyesinde bu çekinceyi çok yaşadım. Vizörden baktığımda, bazı durumlarda bana o hissi veren anların fotoğrafını çekmedim. Seçim aşamasında da dikkat ettim.

Z: Çekimler sırasında zorlandığın ya da hassas olmanı gerektiren durum neydi?

G: Takım sporu çekimlerinde benim için en büyük sorun takımdaki oyuncularla dengeli, eşit bir ilişki kurmak. Yani takımda daha aktif ya da sosyal olan kişilerle daha fazla vakit geçirdiğimden onları daha fazla fotoğraflama şansım oluyor. Bu sebeple her oyuncuyla röportaj yaptım. Böylece hepsini tanıma fırsatım oldu. Süreç ilerledikçe bana ve kamerama alıştılar.

Motivasyonlarını artırdığımı söylediler.

95

Melih Kıraç Residency location Misafir sanatçı mekânı: HELLERAU - European Centre for the Arts, Dresden

Melih Kıraç is an artist who works mainly on improvisation, the memory of motion, and producing compositional interplay between dance, performance, video, and theory through the perspective of choreography. He is collaborating with choreographers and visual artists as a dancer. He is part of the independent collective Çıplak Ayaklar Kumpanyası and currently works at Mimar Sinan Fine Arts University ISC, Contemporary Dance department.

Melih Kıraç koreografi perspektifiyle, ağırlıklı olarak doğaçlama, hareket hafızası ile dans, performans, video ve kuram arasında kompozisyon etkileşimi üreten bir sanatçı. Bir dansçı olarak koreograflarla ve görsel sanatçılarla ortak çalışmalar yapıyor.

Bağımsız kolektif Çıplak Ayaklar Kumpanyası’nın bir parçası ve Mimar Sinan Güzel Sanat Üniversitesi İDK, Çağdaş Dans Anasanat Dalı bölümünde çalışıyor.

Mairi Pardalaki Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul

Mairi Pardalaki is a Greek dancer living and working in France. She has worked for Romeo Castellucci’s Moses und Aron at the Paris Opera and with choreographer Alexandra Pirici for her Parthenon Marbles; and the Akram Khan Company for the outdoor mass performance Kadamati. She started producing her own work early on, creating the trio Piccole Marquisakis with Hélène Gautier and Francesca Saraullo, as well as The Neutrino Passoire, an arts and science performance imagined with physicist Kostas Nikolopoulos of the University of Birmingham. The Strange Love is her latest work based on a children’s book, created with cellist Gaspar Claus.

Sharing dance and movement with all kinds of communities constitutes an ever-growing part of her work. At the initiative of Fanny Travaglino, she worked with young immigrants after the dismantling of the Calais Jungle, as well as with communities from all backgrounds in Montreuil, near Paris, which culminated in the Transhumance performance.

96

Yunan dansçı Mairi Pardalaki Fransa’da yaşıyor ve çalışıyor.

Paris Operası’nda, Romeo Castellucci’nin Moses und Aron’unda ve koreograf Alexandra Pirici ile Parthenon Marbles (Parthenon Mermerleri) eseri için çalıştı. Ayrıca Akram Khan Company ile Kadamati adındaki büyük ölçekli dış mekan performansında yer aldı. Kariyerinin başlarında, Hélène Gautier ve Francesca Saraullo ile birlikte Piccole Marquisakis adındaki bir üçlü dans grubu kurdu.

Bunun yanı sıra Birmingham Üniversitesi’nde fizik profesörü olan Kostas Nikolopoulos ile birlikte Neutrino Passoire adında bir sanat ve bilim performansı gerçekleştirdi. Çellist Gaspar Claus ile birlikte gerçekleştirdiği bir çocuk kitabından uyarlanan The Strange Love (Tuhaf Aşk) sanatçının son projelerindendir. Çeşitli topluluklarla dansı ve hareketi paylaşmak, sanatçının sürekli gelişen pratiğinin bir parçası. Fanny Travaglino inisiyatifiyle birlikte Mairi, Calais Jungle’ın dağılmasının ardından oradaki genç göçmenlerle, aynı zamanda Paris yakınındaki Montrö’de farklı yerlerden gelen topluluklarla çalıştı. Bu süreç Transhumance adlı bir performans ortaya çıkarmasına yol açtı.

A breathing quartet Nefes alan bir kuartet

Gizem Aksu

Residency location Misafir sanatçı mekânı: HELLERAU - European Centre for the Arts, Dresden Gizem Aksu (1987) is an independent choreographer, dancer and academic from İstanbul. She graduated from the Department of Political Science & International Relations, Boğaziçi University and Department of Contemporary Dance, Mimar Sinan Fine Arts University ISC with honor degrees. She both pursues Proficiency in Art Programme and works as an academic there. In addition to her artistic work, she is an art critic and her writings and articles are being published at mimesis-dergi.org. As a dancer and choreographer, she has participated in several festivals, residency programmes, biennial and quadrennial in Belgium, Crotia, the Czech Republic, India, Spain, Portugal and Turkey. She has worked with such renowned choreographers as Aakash Odedra (UK), Ann Van den Broek (Ward/ward) (BE), Aydın Teker (TR), Marc Vanruxt (BE), Tijen Lawton (BE), Tuğçe Tuna (TR) and performed in several festivals and venues in Belgium, Canada, Germany, Italy, UAE, UK and Turkey. Recently, her last work Archive of Feelings:İstanbul had its premiere in İstanbul. Gizem is on tour with Aakash Odedra Company (UK) for their project, #Jesuis. She was invited by Meg Stuart and Moriah Evans to participate in WITH which will be realised in Tanzplattform 2020. She has been selected as one of the three young choreographers for Think Big residency by the Staatsballett Hannover (directed by Marco Goecke) and the festival TANZtheater INTERNATIONAL for 2021.

Bağımsız koreograf, dansçı ve akademisyen Gizem Aksu (1987) İstanbul’da yaşıyor ve çalışıyor. Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünden ve Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı Çağdaş Dans Anasanat Dalı bölümünden onur derecesiyle mezun oldu. Sanatta Yeterlilik programına ve akademik çalışmalarına aynı üniversitede devam ediyor.

Sanatsal çalışmalarının yanı sıra, sanat eleştirileri ve yazıları mimesis-dergi.org’da yayımlanıyor. Dansçı ve koreograf olarak, Belçika, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Hindistan, İspanya, Portekiz ve Türkiye'de çeşitli festivallere, konuk sanatçı programlarına, bienal ve quadrennial’lere katıldı. Aakash Odedra (İngiltere), Ann Van den Broek (Ward/ward) (BE), Aydın Teker (TR), Marc Vanruxt (BE), Tijen Lawton (BE), Tuğçe Tuna (TR) gibi tanınmış koreograflarla çalıştı. Belçika, Kanada, Almanya, İtalya, BAE, İngiltere ve Türkiye’de festivallerde ve mekanlarda performanslarını sergiledi. Son projesi Hisler Arşivi:İstanbul, İstanbul’da prömiyerini yaptı. Aakash Odedra Company (İngiltere) ile birlikte #Jesuis adlı performans için turneye çıkıyor. Tanzplattform 2020 kapsamındaki WITH’e katılmak üzere Meg Stuart ve Moriah Evans’dan davet aldı. Marco Goecke’nin direktörlüğünü yürüttüğü Staatsballett Hannover’daki Think Big adlı konuk sanatçı programına ve 2021’de gerçekleşecek TANZtheater INTERNATIONAL festivaline davet edilen üç genç koreograftan biri oldu.

97

Mairi: We started these score exchanges last week and Melih, Gizem, Zeynep and I found ourselves performing on paper; four duos. It started as a game and we ended up having a real choreographic material, not different from the tools we use in the dance studio. And this text is an extension of that performance, it is a quartet.

Gizem: As hidden dialogues were growing between us who are foreign to each other’s creative processes, the circulations of papers among us were the movements of images, thoughts, sounds. The only responsibility was to respond to what you had until 17.00 the next day. This ‘ability to respond’ moved our bodies in our isolated islands. We lit virtual fires and communicated through digital smoke. I may propose 4 keywords to read and smell this digital smoke accumulated in one week; transparency, transference, translation, transformation. ‘trans’ means a lot to me, especially in this viral situation as the virus is a trans-being between living and non-living; as the untouchable being wanting to touch everyone to survive.

Always, the words with trans- are hard for me to explain because they refer to movement in multi-directions as the moving body in space. But I will try: I may explain what we did. …………… We translated what we understood from what the other artist did/said/suggested into another paper, visual or sound and transformed it radically or subtly into something else and used the transparent pages as the viral structure of this quartet. movement resources Melih: One day I went to the studio and someone sent me a letter. I received three letters.

What was written on it? That will crack open a universe none of us know, producing by the confluence of many streams of gestures, movement, materials and meaning. unknown Our attention, intention and action are an intermixture interplay

interlace intervention for a collective research as a medium of now and future

You can read this as a small choreography manifesto; as an oral text, coming from vocal chords and bodies. We discussed it from our screens and we discuss it here. We came to BMCT! to share and this is the first big act of sharing and meeting of this residency.

When I’m sharing dance improvisation with students I never dance, not because of unwillingness but in order to open a place for passing knowledge from soma to soma by themselves, and to avoid giving them an impression of what is right or wrong, I believe deeply there is always ‘another’ way in dance, arising as a center which someone proposes and which we can only play, transform and somehow translate. By this nature I think dance is one of the emancipating art forms, the pure dance is nonhierarchical, it is only what it is.

I get bored when people classify dance. This is something that I want to cure as my political contribution. The artist is an artist not only because of their involvement in other art forms. I only dance and I am an artist.

I like to imagine dance as a means of simplifying human contact. I join Melih when he says it is absurd to classify it.

There is no type; dance is just a moving body. The first thing that comes to my mind when I think of dancing is an outdoors feast and a dance floor full of people of every age moving to the music.

I am not even sure a black box theatre is the best way to ease the barriers between the public and the dancing.

The less physical walls there are between the dancing and the spectator, the more likely for the latter it is to encounter it.

Dance outside is what is missing.

Zeynep: Yes, I am moving too. Moving in many directions with these other three bodies I’ve met in this virtual playground. I am thankful for them for making me a part of their dance, their movements. Of their bodies, and of their thoughts…

Breathe even deeper for the breaths cut short

98

dance, that I can breathe dance, that we can breathe dance is for all who can not breathe. dance is of all who can not breathe.

Mairi: Bu metinlerin paylaşımına geçen hafta başladık. Ben, Melih, Gizem ve Zeynep kendimizi kâğıdın üzerinde performans yaparken bulduk; dört düo. Bir oyun olarak başladı, işin sonunda elimizde, dans stüdyosunda kullandığımız araçlardan bir farkı olmayan, hakiki koreografi malzemesi kaldı. Bu metin o performansın bir uzantısı, bir kuartet.

Gizem: Birbirimizin yaratım süreçlerine yabancıyız. Aramızda gizli diyaloglar arttıkça, kâğıtların elden ele dolaşması imgelerin, düşüncelerin ve seslerin hareketine dönüştü. Tek sorumluluk elindekine ertesi gün 17.00’den önce cevap vermekten ibaretti. “Cevap verebilmek” bedenlerimizi tecrit edilmiş adalarımızda hareket ettiriyordu. Sanal ateşler yakarak dijital dumanla haberleştik. Bir hafta boyunca biriken bu dijital dumanı okumak ve koklamak için kullanılabilecek dört anahtar kelime önerebilirim; transparanlık, transfer, transkripsiyon, transformasyon. “trans” bana çok şey ifade ediyor, özellikle de bu viral durumda, hele ki virüs bir trans-varlıkken yaşam ile yaşamayan arasında; dokunulmaz varlık olarak hayatta kalmak için herkese dokunmak isteyen.

Trans-’lı kelimeler benim için her zaman açıklanması zor oldu, çünkü birden çok yöne hareket ima ediyorlar, tıpkı boşlukta hareket eden beden gibi. Ama deneyeceğim: Yaptıklarımızla örneklendirerek açıklayabilirim. Diğer sanatçının yaptığının/söylediğinin/önerdiğinin transkripsiyonunu alarak, anladığımız şeyi başka bir kâğıda transfer edip görsel ya da sesli, sonra da onu kökten değiştirerek ya da fark ettirmeden başka bir şeye transforme ediyoruz, böylece bu transparan sayfaları bu kuartetin viral yapısı olarak kullanıyoruz. kaynaklar hareket Melih: Bir gün bir stüdyoya gittim, biri bana bir mektup gönderdi. Üç mektup aldım. Mektupta ne yazıyordu? Çok sayıda jest, hareket, malzeme ve anlam akışının bir araya gelerek hepimizin bilmediği bir durum ürettiği bir evreni ortaya çıkaracak bu. bilinmeyen Dikkatimiz, amacımız ve eylemimiz

Şimdinin ve geleceğin mecrası niteliğinde bir kolektif araştırma adına bir

birbirine karıştırma

birbiriyle oynama birbirine dolanma birbirine karışma

Bunu küçük bir koreografi manifestosu olarak okuyabilirsiniz; ses tellerinden ve bedenlerden gelen bir sözlü metin olarak.

Ekranlarımızdan tartıştık bunu, şimdi de burada tartışıyoruz.

BMCT!’ye paylaşmak için geldik ve bu misafir sanatçı programının ilk büyük paylaşma ve buluşma edimi bu. Öğrencilerle doğaçlama dans konusundaki bilgilerimi paylaşırken hiç dans etmem, istemediğimden değil, onların kendi kendilerine bedenden bedene bilgi aktarılabilecekleri bir alan açmak için. Bir yandan da, neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda herhangi bir izlenim bırakmamak için; dansta her zaman “bir başka” yol olduğuna derinden inanıyorum, birinin bizim sadece oynayabileceğimiz ve böylece dönüştürüp tercüme edeceğimiz bir merkez önermesiyle ortaya çıkacak “başka bir” yol. Ben dansın bu özelliği gereği özgürleştirici sanat formlarından biri olduğunu düşünüyorum, saf dans hiyerarşik değildir, ne ise odur. İnsanların dansı sınıflandırması canımı sıkıyor. Bu yanlış yaklaşımı düzeltmek de benim politik katkım olsun istiyorum. Sanatçıyı sanatçı yapan şey başka sanat formlarını da sanatına katmak değildir sadece, ben sadece dans ederek de bir sanatçı olmaya devam ediyorum.

Ben dansı, insanların birbirine temas etmesini basitleştirmenin bir yolu olarak düşünüyorum. Dansı sınıflandırmanın absürtlüğü konusunda Melih’e katılıyorum. Tür diye bir şey yok; dans hareket eden bir bedenden başka bir şey değil. Dansı düşündüğümde aklıma gelen ilk şey, açık havada düzenlenen bir şölen ve müzik eşliğinde dans eden her yaştan insanla dolup taşan bir dans pisti.

Deneysel tiyatronun izleyicilerle dans eylemi arasındaki bariyerleri kaldırmanın en iyi yolu olduğundan emin değilim. Dansla izleyici arasındaki fiziki duvarlar azaldıkça izleyicinin dansla karşılaşma olasılığı da artıyor. Asıl eksik olan şey, açık havada dans.

Zeynep: Ben de hareket ediyorum. Sanal oyun alanında tanıştığım bu üç bedenle birlikte birçok yöne doğru hareket ediyorum. Beni danslarının, hareketlerinin bir parçası yaptıkları için onlara müteşekkirim. Bedenlerinin ve düşüncelerinin bir parçası olmama izin verdikleri için… dans et ki, nefes alayım dans et ki, nefes alabilelim dans nefes alamayan herkes için. dans nefes alamayan herkesin.

Daha derin nefes al soluğu kesilenler için 99

Mairi: We started these score exchanges last week and Melih, Gizem, Zeynep and I found ourselves performing on paper; four duos. It started as a game and we ended up having a real choreographic material, not different from the tools we use in the dance studio. And this text is an extension of that performance, it is a quartet.

Gizem: As hidden dialogues were growing between us who are foreign to each other’s creative processes, the circulations of papers among us were the movements of images, thoughts, sounds. The only responsibility was to respond to what you had until 17.00 the next day. This ‘ability to respond’ moved our bodies in our isolated islands. We lit virtual fires and communicated through digital smoke. I may propose 4 keywords to read and smell this digital smoke accumulated in one week; transparency, transference, translation, transformation. ‘trans’ means a lot to me, especially in this viral situation as the virus is a trans-being between living and non-living; as the untouchable being wanting to touch everyone to survive.

Always, the words with trans- are hard for me to explain because they refer to movement in multi-directions as the moving body in space. But I will try: I may explain what we did. …………… We translated what we understood from what the other artist did/said/suggested into another paper, visual or sound and transformed it radically or subtly into something else and used the transparent pages as the viral structure of this quartet. movement resources Melih: One day I went to the studio and someone sent me a letter. I received three letters.

What was written on it? That will crack open a universe none of us know, producing by the confluence of many streams of gestures, movement, materials and meaning. unknown Our attention, intention and action are an intermixture interplay

interlace intervention for a collective research as a medium of now and future

You can read this as a small choreography manifesto; as an oral text, coming from vocal chords and bodies. We discussed it from our screens and we discuss it here. We came to BMCT! to share and this is the first big act of sharing and meeting of this residency.

When I’m sharing dance improvisation with students I never dance, not because of unwillingness but in order to open a place for passing knowledge from soma to soma by themselves, and to avoid giving them an impression of what is right or wrong, I believe deeply there is always ‘another’ way in dance, arising as a center which someone proposes and which we can only play, transform and somehow translate. By this nature I think dance is one of the emancipating art forms, the pure dance is nonhierarchical, it is only what it is.

I get bored when people classify dance. This is something that I want to cure as my political contribution. The artist is an artist not only because of their involvement in other art forms. I only dance and I am an artist.

I like to imagine dance as a means of simplifying human contact. I join Melih when he says it is absurd to classify it.

There is no type; dance is just a moving body. The first thing that comes to my mind when I think of dancing is an outdoors feast and a dance floor full of people of every age moving to the music.

I am not even sure a black box theatre is the best way to ease the barriers between the public and the dancing.

The less physical walls there are between the dancing and the spectator, the more likely for the latter it is to encounter it.

Dance outside is what is missing.

Zeynep: Yes, I am moving too. Moving in many directions with these other three bodies I’ve met in this virtual playground. I am thankful for them for making me a part of their dance, their movements. Of their bodies, and of their thoughts…

Breathe even deeper for the breaths cut short

100

dance, that I can breathe dance, that we can breathe dance is for all who can not breathe. dance is of all who can not breathe.

Mairi: Bu metinlerin paylaşımına geçen hafta başladık. Ben, Melih, Gizem ve Zeynep kendimizi kâğıdın üzerinde performans yaparken bulduk; dört düo. Bir oyun olarak başladı, işin sonunda elimizde, dans stüdyosunda kullandığımız araçlardan bir farkı olmayan, hakiki koreografi malzemesi kaldı. Bu metin o performansın bir uzantısı, bir kuartet.

Gizem: Birbirimizin yaratım süreçlerine yabancıyız. Aramızda gizli diyaloglar arttıkça, kâğıtların elden ele dolaşması imgelerin, düşüncelerin ve seslerin hareketine dönüştü. Tek sorumluluk elindekine ertesi gün 17.00’den önce cevap vermekten ibaretti. “Cevap verebilmek” bedenlerimizi tecrit edilmiş adalarımızda hareket ettiriyordu. Sanal ateşler yakarak dijital dumanla haberleştik. Bir hafta boyunca biriken bu dijital dumanı okumak ve koklamak için kullanılabilecek dört anahtar kelime önerebilirim; transparanlık, transfer, transkripsiyon, transformasyon. “trans” bana çok şey ifade ediyor, özellikle de bu viral durumda, hele ki virüs bir trans-varlıkken yaşam ile yaşamayan arasında; dokunulmaz varlık olarak hayatta kalmak için herkese dokunmak isteyen.

Trans-’lı kelimeler benim için her zaman açıklanması zor oldu, çünkü birden çok yöne hareket ima ediyorlar, tıpkı boşlukta hareket eden beden gibi. Ama deneyeceğim: Yaptıklarımızla örneklendirerek açıklayabilirim. Diğer sanatçının yaptığının/söylediğinin/önerdiğinin transkripsiyonunu alarak, anladığımız şeyi başka bir kâğıda transfer edip görsel ya da sesli, sonra da onu kökten değiştirerek ya da fark ettirmeden başka bir şeye transforme ediyoruz, böylece bu transparan sayfaları bu kuartetin viral yapısı olarak kullanıyoruz. kaynaklar hareket Melih: Bir gün bir stüdyoya gittim, biri bana bir mektup gönderdi. Üç mektup aldım. Mektupta ne yazıyordu? Çok sayıda jest, hareket, malzeme ve anlam akışının bir araya gelerek hepimizin bilmediği bir durum ürettiği bir evreni ortaya çıkaracak bu. bilinmeyen Dikkatimiz, amacımız ve eylemimiz

Şimdinin ve geleceğin mecrası niteliğinde bir kolektif araştırma adına bir

birbirine karıştırma

birbiriyle oynama birbirine dolanma birbirine karışma

Bunu küçük bir koreografi manifestosu olarak okuyabilirsiniz; ses tellerinden ve bedenlerden gelen bir sözlü metin olarak.

Ekranlarımızdan tartıştık bunu, şimdi de burada tartışıyoruz.

BMCT!’ye paylaşmak için geldik ve bu misafir sanatçı programının ilk büyük paylaşma ve buluşma edimi bu. Öğrencilerle doğaçlama dans konusundaki bilgilerimi paylaşırken hiç dans etmem, istemediğimden değil, onların kendi kendilerine bedenden bedene bilgi aktarılabilecekleri bir alan açmak için. Bir yandan da, neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda herhangi bir izlenim bırakmamak için; dansta her zaman “bir başka” yol olduğuna derinden inanıyorum, birinin bizim sadece oynayabileceğimiz ve böylece dönüştürüp tercüme edeceğimiz bir merkez önermesiyle ortaya çıkacak “başka bir” yol. Ben dansın bu özelliği gereği özgürleştirici sanat formlarından biri olduğunu düşünüyorum, saf dans hiyerarşik değildir, ne ise odur. İnsanların dansı sınıflandırması canımı sıkıyor. Bu yanlış yaklaşımı düzeltmek de benim politik katkım olsun istiyorum. Sanatçıyı sanatçı yapan şey başka sanat formlarını da sanatına katmak değildir sadece, ben sadece dans ederek de bir sanatçı olmaya devam ediyorum.

Ben dansı, insanların birbirine temas etmesini basitleştirmenin bir yolu olarak düşünüyorum. Dansı sınıflandırmanın absürtlüğü konusunda Melih’e katılıyorum. Tür diye bir şey yok; dans hareket eden bir bedenden başka bir şey değil. Dansı düşündüğümde aklıma gelen ilk şey, açık havada düzenlenen bir şölen ve müzik eşliğinde dans eden her yaştan insanla dolup taşan bir dans pisti.

Deneysel tiyatronun izleyicilerle dans eylemi arasındaki bariyerleri kaldırmanın en iyi yolu olduğundan emin değilim. Dansla izleyici arasındaki fiziki duvarlar azaldıkça izleyicinin dansla karşılaşma olasılığı da artıyor. Asıl eksik olan şey, açık havada dans.

Zeynep: Ben de hareket ediyorum. Sanal oyun alanında tanıştığım bu üç bedenle birlikte birçok yöne doğru hareket ediyorum. Beni danslarının, hareketlerinin bir parçası yaptıkları için onlara müteşekkirim. Bedenlerinin ve düşüncelerinin bir parçası olmama izin verdikleri için… dans et ki, nefes alayım dans et ki, nefes alabilelim dans nefes alamayan herkes için. dans nefes alamayan herkesin.

Daha derin nefes al soluğu kesilenler için 101

Mairi: We started these score exchanges last week and Melih, Gizem, Zeynep and I found ourselves performing on paper; four duos. It started as a game and we ended up having a real choreographic material, not different from the tools we use in the dance studio. And this text is an extension of that performance, it is a quartet.

Gizem: As hidden dialogues were growing between us who are foreign to each other’s creative processes, the circulations of papers among us were the movements of images, thoughts, sounds. The only responsibility was to respond to what you had until 17.00 the next day. This ‘ability to respond’ moved our bodies in our isolated islands. We lit virtual fires and communicated through digital smoke. I may propose 4 keywords to read and smell this digital smoke accumulated in one week; transparency, transference, translation, transformation. ‘trans’ means a lot to me, especially in this viral situation as the virus is a trans-being between living and non-living; as the untouchable being wanting to touch everyone to survive.

Always, the words with trans- are hard for me to explain because they refer to movement in multi-directions as the moving body in space. But I will try: I may explain what we did. …………… We translated what we understood from what the other artist did/said/suggested into another paper, visual or sound and transformed it radically or subtly into something else and used the transparent pages as the viral structure of this quartet. movement resources Melih: One day I went to the studio and someone sent me a letter. I received three letters.

What was written on it? That will crack open a universe none of us know, producing by the confluence of many streams of gestures, movement, materials and meaning. unknown Our attention, intention and action are an intermixture interplay

interlace intervention for a collective research as a medium of now and future

You can read this as a small choreography manifesto; as an oral text, coming from vocal chords and bodies. We discussed it from our screens and we discuss it here. We came to BMCT! to share and this is the first big act of sharing and meeting of this residency.

When I’m sharing dance improvisation with students I never dance, not because of unwillingness but in order to open a place for passing knowledge from soma to soma by themselves, and to avoid giving them an impression of what is right or wrong, I believe deeply there is always ‘another’ way in dance, arising as a center which someone proposes and which we can only play, transform and somehow translate. By this nature I think dance is one of the emancipating art forms, the pure dance is nonhierarchical, it is only what it is.

I get bored when people classify dance. This is something that I want to cure as my political contribution. The artist is an artist not only because of their involvement in other art forms. I only dance and I am an artist.

I like to imagine dance as a means of simplifying human contact. I join Melih when he says it is absurd to classify it.

There is no type; dance is just a moving body. The first thing that comes to my mind when I think of dancing is an outdoors feast and a dance floor full of people of every age moving to the music.

I am not even sure a black box theatre is the best way to ease the barriers between the public and the dancing.

The less physical walls there are between the dancing and the spectator, the more likely for the latter it is to encounter it.

Dance outside is what is missing.

Zeynep: Yes, I am moving too. Moving in many directions with these other three bodies I’ve met in this virtual playground. I am thankful for them for making me a part of their dance, their movements. Of their bodies, and of their thoughts…

Breathe even deeper for the breaths cut short

102

dance, that I can breathe dance, that we can breathe dance is for all who can not breathe. dance is of all who can not breathe.

Mairi: Bu metinlerin paylaşımına geçen hafta başladık. Ben, Melih, Gizem ve Zeynep kendimizi kâğıdın üzerinde performans yaparken bulduk; dört düo. Bir oyun olarak başladı, işin sonunda elimizde, dans stüdyosunda kullandığımız araçlardan bir farkı olmayan, hakiki koreografi malzemesi kaldı. Bu metin o performansın bir uzantısı, bir kuartet.

Gizem: Birbirimizin yaratım süreçlerine yabancıyız. Aramızda gizli diyaloglar arttıkça, kâğıtların elden ele dolaşması imgelerin, düşüncelerin ve seslerin hareketine dönüştü. Tek sorumluluk elindekine ertesi gün 17.00’den önce cevap vermekten ibaretti. “Cevap verebilmek” bedenlerimizi tecrit edilmiş adalarımızda hareket ettiriyordu. Sanal ateşler yakarak dijital dumanla haberleştik. Bir hafta boyunca biriken bu dijital dumanı okumak ve koklamak için kullanılabilecek dört anahtar kelime önerebilirim; transparanlık, transfer, transkripsiyon, transformasyon. “trans” bana çok şey ifade ediyor, özellikle de bu viral durumda, hele ki virüs bir trans-varlıkken yaşam ile yaşamayan arasında; dokunulmaz varlık olarak hayatta kalmak için herkese dokunmak isteyen.

Trans-’lı kelimeler benim için her zaman açıklanması zor oldu, çünkü birden çok yöne hareket ima ediyorlar, tıpkı boşlukta hareket eden beden gibi. Ama deneyeceğim: Yaptıklarımızla örneklendirerek açıklayabilirim. Diğer sanatçının yaptığının/söylediğinin/önerdiğinin transkripsiyonunu alarak, anladığımız şeyi başka bir kâğıda transfer edip görsel ya da sesli, sonra da onu kökten değiştirerek ya da fark ettirmeden başka bir şeye transforme ediyoruz, böylece bu transparan sayfaları bu kuartetin viral yapısı olarak kullanıyoruz. kaynaklar hareket Melih: Bir gün bir stüdyoya gittim, biri bana bir mektup gönderdi. Üç mektup aldım. Mektupta ne yazıyordu? Çok sayıda jest, hareket, malzeme ve anlam akışının bir araya gelerek hepimizin bilmediği bir durum ürettiği bir evreni ortaya çıkaracak bu. bilinmeyen Dikkatimiz, amacımız ve eylemimiz

Şimdinin ve geleceğin mecrası niteliğinde bir kolektif araştırma adına bir

birbirine karıştırma

birbiriyle oynama birbirine dolanma birbirine karışma

Bunu küçük bir koreografi manifestosu olarak okuyabilirsiniz; ses tellerinden ve bedenlerden gelen bir sözlü metin olarak.

Ekranlarımızdan tartıştık bunu, şimdi de burada tartışıyoruz.

BMCT!’ye paylaşmak için geldik ve bu misafir sanatçı programının ilk büyük paylaşma ve buluşma edimi bu. Öğrencilerle doğaçlama dans konusundaki bilgilerimi paylaşırken hiç dans etmem, istemediğimden değil, onların kendi kendilerine bedenden bedene bilgi aktarılabilecekleri bir alan açmak için. Bir yandan da, neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda herhangi bir izlenim bırakmamak için; dansta her zaman “bir başka” yol olduğuna derinden inanıyorum, birinin bizim sadece oynayabileceğimiz ve böylece dönüştürüp tercüme edeceğimiz bir merkez önermesiyle ortaya çıkacak “başka bir” yol. Ben dansın bu özelliği gereği özgürleştirici sanat formlarından biri olduğunu düşünüyorum, saf dans hiyerarşik değildir, ne ise odur. İnsanların dansı sınıflandırması canımı sıkıyor. Bu yanlış yaklaşımı düzeltmek de benim politik katkım olsun istiyorum. Sanatçıyı sanatçı yapan şey başka sanat formlarını da sanatına katmak değildir sadece, ben sadece dans ederek de bir sanatçı olmaya devam ediyorum.

Ben dansı, insanların birbirine temas etmesini basitleştirmenin bir yolu olarak düşünüyorum. Dansı sınıflandırmanın absürtlüğü konusunda Melih’e katılıyorum. Tür diye bir şey yok; dans hareket eden bir bedenden başka bir şey değil. Dansı düşündüğümde aklıma gelen ilk şey, açık havada düzenlenen bir şölen ve müzik eşliğinde dans eden her yaştan insanla dolup taşan bir dans pisti.

Deneysel tiyatronun izleyicilerle dans eylemi arasındaki bariyerleri kaldırmanın en iyi yolu olduğundan emin değilim. Dansla izleyici arasındaki fiziki duvarlar azaldıkça izleyicinin dansla karşılaşma olasılığı da artıyor. Asıl eksik olan şey, açık havada dans.

Zeynep: Ben de hareket ediyorum. Sanal oyun alanında tanıştığım bu üç bedenle birlikte birçok yöne doğru hareket ediyorum. Beni danslarının, hareketlerinin bir parçası yaptıkları için onlara müteşekkirim. Bedenlerinin ve düşüncelerinin bir parçası olmama izin verdikleri için… dans et ki, nefes alayım dans et ki, nefes alabilelim dans nefes alamayan herkes için. dans nefes alamayan herkesin.

Daha derin nefes al soluğu kesilenler için 103

Mairi: We started these score exchanges last week and Melih, Gizem, Zeynep and I found ourselves performing on paper; four duos. It started as a game and we ended up having a real choreographic material, not different from the tools we use in the dance studio. And this text is an extension of that performance, it is a quartet.

Gizem: As hidden dialogues were growing between us who are foreign to each other’s creative processes, the circulations of papers among us were the movements of images, thoughts, sounds. The only responsibility was to respond to what you had until 17.00 the next day. This ‘ability to respond’ moved our bodies in our isolated islands. We lit virtual fires and communicated through digital smoke. I may propose 4 keywords to read and smell this digital smoke accumulated in one week; transparency, transference, translation, transformation. ‘trans’ means a lot to me, especially in this viral situation as the virus is a trans-being between living and non-living; as the untouchable being wanting to touch everyone to survive.

Always, the words with trans- are hard for me to explain because they refer to movement in multi-directions as the moving body in space. But I will try: I may explain what we did. …………… We translated what we understood from what the other artist did/said/suggested into another paper, visual or sound and transformed it radically or subtly into something else and used the transparent pages as the viral structure of this quartet. movement resources Melih: One day I went to the studio and someone sent me a letter. I received three letters.

What was written on it? That will crack open a universe none of us know, producing by the confluence of many streams of gestures, movement, materials and meaning. unknown Our attention, intention and action are an intermixture interplay

interlace intervention for a collective research as a medium of now and future

You can read this as a small choreography manifesto; as an oral text, coming from vocal chords and bodies. We discussed it from our screens and we discuss it here. We came to BMCT! to share and this is the first big act of sharing and meeting of this residency.

When I’m sharing dance improvisation with students I never dance, not because of unwillingness but in order to open a place for passing knowledge from soma to soma by themselves, and to avoid giving them an impression of what is right or wrong, I believe deeply there is always ‘another’ way in dance, arising as a center which someone proposes and which we can only play, transform and somehow translate. By this nature I think dance is one of the emancipating art forms, the pure dance is nonhierarchical, it is only what it is.

I get bored when people classify dance. This is something that I want to cure as my political contribution. The artist is an artist not only because of their involvement in other art forms. I only dance and I am an artist.

I like to imagine dance as a means of simplifying human contact. I join Melih when he says it is absurd to classify it.

There is no type; dance is just a moving body. The first thing that comes to my mind when I think of dancing is an outdoors feast and a dance floor full of people of every age moving to the music.

I am not even sure a black box theatre is the best way to ease the barriers between the public and the dancing.

The less physical walls there are between the dancing and the spectator, the more likely for the latter it is to encounter it.

Dance outside is what is missing.

Zeynep: Yes, I am moving too. Moving in many directions with these other three bodies I’ve met in this virtual playground. I am thankful for them for making me a part of their dance, their movements. Of their bodies, and of their thoughts…

Breathe even deeper for the breaths cut short

104

dance, that I can breathe dance, that we can breathe dance is for all who can not breathe. dance is of all who can not breathe.

Mairi: Bu metinlerin paylaşımına geçen hafta başladık. Ben, Melih, Gizem ve Zeynep kendimizi kâğıdın üzerinde performans yaparken bulduk; dört düo. Bir oyun olarak başladı, işin sonunda elimizde, dans stüdyosunda kullandığımız araçlardan bir farkı olmayan, hakiki koreografi malzemesi kaldı. Bu metin o performansın bir uzantısı, bir kuartet.

Gizem: Birbirimizin yaratım süreçlerine yabancıyız. Aramızda gizli diyaloglar arttıkça, kâğıtların elden ele dolaşması imgelerin, düşüncelerin ve seslerin hareketine dönüştü. Tek sorumluluk elindekine ertesi gün 17.00’den önce cevap vermekten ibaretti. “Cevap verebilmek” bedenlerimizi tecrit edilmiş adalarımızda hareket ettiriyordu. Sanal ateşler yakarak dijital dumanla haberleştik. Bir hafta boyunca biriken bu dijital dumanı okumak ve koklamak için kullanılabilecek dört anahtar kelime önerebilirim; transparanlık, transfer, transkripsiyon, transformasyon. “trans” bana çok şey ifade ediyor, özellikle de bu viral durumda, hele ki virüs bir trans-varlıkken yaşam ile yaşamayan arasında; dokunulmaz varlık olarak hayatta kalmak için herkese dokunmak isteyen.

Trans-’lı kelimeler benim için her zaman açıklanması zor oldu, çünkü birden çok yöne hareket ima ediyorlar, tıpkı boşlukta hareket eden beden gibi. Ama deneyeceğim: Yaptıklarımızla örneklendirerek açıklayabilirim. Diğer sanatçının yaptığının/söylediğinin/önerdiğinin transkripsiyonunu alarak, anladığımız şeyi başka bir kâğıda transfer edip görsel ya da sesli, sonra da onu kökten değiştirerek ya da fark ettirmeden başka bir şeye transforme ediyoruz, böylece bu transparan sayfaları bu kuartetin viral yapısı olarak kullanıyoruz. kaynaklar hareket Melih: Bir gün bir stüdyoya gittim, biri bana bir mektup gönderdi. Üç mektup aldım. Mektupta ne yazıyordu? Çok sayıda jest, hareket, malzeme ve anlam akışının bir araya gelerek hepimizin bilmediği bir durum ürettiği bir evreni ortaya çıkaracak bu. bilinmeyen Dikkatimiz, amacımız ve eylemimiz

Şimdinin ve geleceğin mecrası niteliğinde bir kolektif araştırma adına bir

birbirine karıştırma

birbiriyle oynama birbirine dolanma birbirine karışma

Bunu küçük bir koreografi manifestosu olarak okuyabilirsiniz; ses tellerinden ve bedenlerden gelen bir sözlü metin olarak.

Ekranlarımızdan tartıştık bunu, şimdi de burada tartışıyoruz.

BMCT!’ye paylaşmak için geldik ve bu misafir sanatçı programının ilk büyük paylaşma ve buluşma edimi bu. Öğrencilerle doğaçlama dans konusundaki bilgilerimi paylaşırken hiç dans etmem, istemediğimden değil, onların kendi kendilerine bedenden bedene bilgi aktarılabilecekleri bir alan açmak için. Bir yandan da, neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda herhangi bir izlenim bırakmamak için; dansta her zaman “bir başka” yol olduğuna derinden inanıyorum, birinin bizim sadece oynayabileceğimiz ve böylece dönüştürüp tercüme edeceğimiz bir merkez önermesiyle ortaya çıkacak “başka bir” yol. Ben dansın bu özelliği gereği özgürleştirici sanat formlarından biri olduğunu düşünüyorum, saf dans hiyerarşik değildir, ne ise odur. İnsanların dansı sınıflandırması canımı sıkıyor. Bu yanlış yaklaşımı düzeltmek de benim politik katkım olsun istiyorum. Sanatçıyı sanatçı yapan şey başka sanat formlarını da sanatına katmak değildir sadece, ben sadece dans ederek de bir sanatçı olmaya devam ediyorum.

Ben dansı, insanların birbirine temas etmesini basitleştirmenin bir yolu olarak düşünüyorum. Dansı sınıflandırmanın absürtlüğü konusunda Melih’e katılıyorum. Tür diye bir şey yok; dans hareket eden bir bedenden başka bir şey değil. Dansı düşündüğümde aklıma gelen ilk şey, açık havada düzenlenen bir şölen ve müzik eşliğinde dans eden her yaştan insanla dolup taşan bir dans pisti.

Deneysel tiyatronun izleyicilerle dans eylemi arasındaki bariyerleri kaldırmanın en iyi yolu olduğundan emin değilim. Dansla izleyici arasındaki fiziki duvarlar azaldıkça izleyicinin dansla karşılaşma olasılığı da artıyor. Asıl eksik olan şey, açık havada dans.

Zeynep: Ben de hareket ediyorum. Sanal oyun alanında tanıştığım bu üç bedenle birlikte birçok yöne doğru hareket ediyorum. Beni danslarının, hareketlerinin bir parçası yaptıkları için onlara müteşekkirim. Bedenlerinin ve düşüncelerinin bir parçası olmama izin verdikleri için… dans et ki, nefes alayım dans et ki, nefes alabilelim dans nefes alamayan herkes için. dans nefes alamayan herkesin.

Daha derin nefes al soluğu kesilenler için 105

Mairi: We started these score exchanges last week and Melih, Gizem, Zeynep and I found ourselves performing on paper; four duos. It started as a game and we ended up having a real choreographic material, not different from the tools we use in the dance studio. And this text is an extension of that performance, it is a quartet.

Gizem: As hidden dialogues were growing between us who are foreign to each other’s creative processes, the circulations of papers among us were the movements of images, thoughts, sounds. The only responsibility was to respond to what you had until 17.00 the next day. This ‘ability to respond’ moved our bodies in our isolated islands. We lit virtual fires and communicated through digital smoke. I may propose 4 keywords to read and smell this digital smoke accumulated in one week; transparency, transference, translation, transformation. ‘trans’ means a lot to me, especially in this viral situation as the virus is a trans-being between living and non-living; as the untouchable being wanting to touch everyone to survive.

Always, the words with trans- are hard for me to explain because they refer to movement in multi-directions as the moving body in space. But I will try: I may explain what we did. …………… We translated what we understood from what the other artist did/said/suggested into another paper, visual or sound and transformed it radically or subtly into something else and used the transparent pages as the viral structure of this quartet. movement resources Melih: One day I went to the studio and someone sent me a letter. I received three letters.

What was written on it? That will crack open a universe none of us know, producing by the confluence of many streams of gestures, movement, materials and meaning. unknown Our attention, intention and action are an intermixture interplay

interlace intervention for a collective research as a medium of now and future

You can read this as a small choreography manifesto; as an oral text, coming from vocal chords and bodies. We discussed it from our screens and we discuss it here. We came to BMCT! to share and this is the first big act of sharing and meeting of this residency.

When I’m sharing dance improvisation with students I never dance, not because of unwillingness but in order to open a place for passing knowledge from soma to soma by themselves, and to avoid giving them an impression of what is right or wrong, I believe deeply there is always ‘another’ way in dance, arising as a center which someone proposes and which we can only play, transform and somehow translate. By this nature I think dance is one of the emancipating art forms, the pure dance is nonhierarchical, it is only what it is.

I get bored when people classify dance. This is something that I want to cure as my political contribution. The artist is an artist not only because of their involvement in other art forms. I only dance and I am an artist.

I like to imagine dance as a means of simplifying human contact. I join Melih when he says it is absurd to classify it.

There is no type; dance is just a moving body. The first thing that comes to my mind when I think of dancing is an outdoors feast and a dance floor full of people of every age moving to the music.

I am not even sure a black box theatre is the best way to ease the barriers between the public and the dancing.

The less physical walls there are between the dancing and the spectator, the more likely for the latter it is to encounter it.

Dance outside is what is missing.

Zeynep: Yes, I am moving too. Moving in many directions with these other three bodies I’ve met in this virtual playground. I am thankful for them for making me a part of their dance, their movements. Of their bodies, and of their thoughts…

Breathe even deeper for the breaths cut short

106

dance, that I can breathe dance, that we can breathe dance is for all who can not breathe. dance is of all who can not breathe.

Mairi: Bu metinlerin paylaşımına geçen hafta başladık. Ben, Melih, Gizem ve Zeynep kendimizi kâğıdın üzerinde performans yaparken bulduk; dört düo. Bir oyun olarak başladı, işin sonunda elimizde, dans stüdyosunda kullandığımız araçlardan bir farkı olmayan, hakiki koreografi malzemesi kaldı. Bu metin o performansın bir uzantısı, bir kuartet.

Gizem: Birbirimizin yaratım süreçlerine yabancıyız. Aramızda gizli diyaloglar arttıkça, kâğıtların elden ele dolaşması imgelerin, düşüncelerin ve seslerin hareketine dönüştü. Tek sorumluluk elindekine ertesi gün 17.00’den önce cevap vermekten ibaretti. “Cevap verebilmek” bedenlerimizi tecrit edilmiş adalarımızda hareket ettiriyordu. Sanal ateşler yakarak dijital dumanla haberleştik. Bir hafta boyunca biriken bu dijital dumanı okumak ve koklamak için kullanılabilecek dört anahtar kelime önerebilirim; transparanlık, transfer, transkripsiyon, transformasyon. “trans” bana çok şey ifade ediyor, özellikle de bu viral durumda, hele ki virüs bir trans-varlıkken yaşam ile yaşamayan arasında; dokunulmaz varlık olarak hayatta kalmak için herkese dokunmak isteyen.

Trans-’lı kelimeler benim için her zaman açıklanması zor oldu, çünkü birden çok yöne hareket ima ediyorlar, tıpkı boşlukta hareket eden beden gibi. Ama deneyeceğim: Yaptıklarımızla örneklendirerek açıklayabilirim. Diğer sanatçının yaptığının/söylediğinin/önerdiğinin transkripsiyonunu alarak, anladığımız şeyi başka bir kâğıda transfer edip görsel ya da sesli, sonra da onu kökten değiştirerek ya da fark ettirmeden başka bir şeye transforme ediyoruz, böylece bu transparan sayfaları bu kuartetin viral yapısı olarak kullanıyoruz. kaynaklar hareket Melih: Bir gün bir stüdyoya gittim, biri bana bir mektup gönderdi. Üç mektup aldım. Mektupta ne yazıyordu? Çok sayıda jest, hareket, malzeme ve anlam akışının bir araya gelerek hepimizin bilmediği bir durum ürettiği bir evreni ortaya çıkaracak bu. bilinmeyen Dikkatimiz, amacımız ve eylemimiz

Şimdinin ve geleceğin mecrası niteliğinde bir kolektif araştırma adına bir

birbirine karıştırma

birbiriyle oynama birbirine dolanma birbirine karışma

Bunu küçük bir koreografi manifestosu olarak okuyabilirsiniz; ses tellerinden ve bedenlerden gelen bir sözlü metin olarak.

Ekranlarımızdan tartıştık bunu, şimdi de burada tartışıyoruz.

BMCT!’ye paylaşmak için geldik ve bu misafir sanatçı programının ilk büyük paylaşma ve buluşma edimi bu. Öğrencilerle doğaçlama dans konusundaki bilgilerimi paylaşırken hiç dans etmem, istemediğimden değil, onların kendi kendilerine bedenden bedene bilgi aktarılabilecekleri bir alan açmak için. Bir yandan da, neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda herhangi bir izlenim bırakmamak için; dansta her zaman “bir başka” yol olduğuna derinden inanıyorum, birinin bizim sadece oynayabileceğimiz ve böylece dönüştürüp tercüme edeceğimiz bir merkez önermesiyle ortaya çıkacak “başka bir” yol. Ben dansın bu özelliği gereği özgürleştirici sanat formlarından biri olduğunu düşünüyorum, saf dans hiyerarşik değildir, ne ise odur. İnsanların dansı sınıflandırması canımı sıkıyor. Bu yanlış yaklaşımı düzeltmek de benim politik katkım olsun istiyorum. Sanatçıyı sanatçı yapan şey başka sanat formlarını da sanatına katmak değildir sadece, ben sadece dans ederek de bir sanatçı olmaya devam ediyorum.

Ben dansı, insanların birbirine temas etmesini basitleştirmenin bir yolu olarak düşünüyorum. Dansı sınıflandırmanın absürtlüğü konusunda Melih’e katılıyorum. Tür diye bir şey yok; dans hareket eden bir bedenden başka bir şey değil. Dansı düşündüğümde aklıma gelen ilk şey, açık havada düzenlenen bir şölen ve müzik eşliğinde dans eden her yaştan insanla dolup taşan bir dans pisti.

Deneysel tiyatronun izleyicilerle dans eylemi arasındaki bariyerleri kaldırmanın en iyi yolu olduğundan emin değilim. Dansla izleyici arasındaki fiziki duvarlar azaldıkça izleyicinin dansla karşılaşma olasılığı da artıyor. Asıl eksik olan şey, açık havada dans.

Zeynep: Ben de hareket ediyorum. Sanal oyun alanında tanıştığım bu üç bedenle birlikte birçok yöne doğru hareket ediyorum. Beni danslarının, hareketlerinin bir parçası yaptıkları için onlara müteşekkirim. Bedenlerinin ve düşüncelerinin bir parçası olmama izin verdikleri için… dans et ki, nefes alayım dans et ki, nefes alabilelim dans nefes alamayan herkes için. dans nefes alamayan herkesin.

Daha derin nefes al soluğu kesilenler için 107

To d a y i s A p r i l 2 3 r d . C h i l d r e n ’ s D a y w h e n k i d s c a n ' t g o o u t t o p l a y. I r e m e m ber the dances we made and the songs we sang in the chorus when we were k i d s . S h o w s w e m a d e i n t h e b i g s t a d i u m i n A n k a r a . T h a t - w e - h a d - t o - a l i g n a n d synch our moves with the music. Some days are more important than the others.

Some days are made to be more important than the others.

M a n - m a d e d a y s w e ' r e l i v i n g i n .

own your map

What's tomorrow?

your own map

I am fragile like there is no tomorrow I misunderstand things like there is no tomorrow I taka e flight to Japan like there is no tomorrow I make love like there is no tomorrow I step on the new shadows like there is no tomorrow I jump on the trampoline like there is no tomorrow I watch the clouds like there is no tomorrow I imagine like there is no tomorrow

Tomorrow?

A very big asteroid passed the

Surreal is the new real. Özgürlük ve barış Tüm insanların özlemi olacak yarınlarda Anam bacım kardeşim Eşim dostum yandaşım Daha daha mutluyuz yarınlarda https://www.youtube.com/watch?time_continue=55&v=n3oqvW0_nKY&feature=emb_logo

108

5 days ago, I wrote that I wish I was told in my childhood that I am a soul. I wish I w e r e t a u g h t d a i l y s o u l - t e a c h i n g s i n m y c h i l d h o o d . 5 y e a r s l a t e r, I w i s h I w e r e a g a s s a l ( d e a d b o d y b a t h e r , d e a d w o r k e r ) b u t I c h e c k e d t o d a y, i t r e q u i r e s t h a t I pass the KPSS examination. I have spent my childhood, youth and early adult life taking exams. I have been a professional student for 25 years. I do not want to able to care of dead bodies. How strange this system is, which requires s e c u l a r e d u c a t i o n t o b e a b l e t o b e a d e a d w o r k e r. N o , d e a d b o d i e s n e e d c a r e , compassion, love which do not require any kind of speciality in terms of educat i o n b u t i t m a y n e e d s o u l - t e a c h i n g s , u n i q u e i n e a c h s o u l . B u t t o m o r r o w, I w i l l l a y my existence in the meadow and be grateful for all teachings I have received.

Soul kitchen is where we cooked our spirits tonight Spirits, they evaporate in the air, my dear, without you knowing that they dissappear It's hard to be free while you're alive, one can't choose how they will die Exams are there, in each phase of your life As the song Soul Kitchen says, that you have one thing to learn: “learn to forget, learn to forget”.

e earth on April 26 Bir güzele mail oldum, şimdi aşkın zamanı mı? her gün onun sebebinde, söyleyecek söz kaldı mı?

Gece gündüz bir kuş gibi, sanki zaman yokmuş gibi Satın almışım kendime, bilmediğim bir benliği I cannot help but write about the street cleaner who started to sing his lungs out in the middle of the silent street while dancing solo in circles: his broom in one hand, and his dust pan in the other.

Everything is a strange carnival.

109

Vibrational are borders all

Imagine this page wet 110

Pu co pa in wat an ge lo

ut om ass n ter nd et st

Medius.

Te r r a . middle. land.

MEDITERRANEAN m i d l a n d sea as land sea as grave

Imagine this page smelling rose water 111

take a piece of paper – preferably a4 - close your eyes - visualize the world map and the countries t by tearing the paper try to form the map - open your eyes - look to your map and reconnect from its 112

a thousand of plateaus

a line of flight

a line of flight

that are unrecognized, all the dependent territories s boundaries - make your own map 113

ένα στοιχείο Β ι Γ ρ υ Ζ ε Γ ε Μ α ι Γ ο Γ ρυ Μ, του ε Γ ρ υ η ο η υ η ς ε β ε β Ι η ρ ε, ένα ρ ε Σ ε ρ υ η ρ υ Ζ β Ι Γ κυ ξ ρ Ι β Ι, η στέγη ς α τ Ι η α Γ Μ Ι ξ Ι Μ κ ε η ρ Ι Μ ε, στοιχείο πια μία προπέλα Ο Γ ρ υ Μ α Γ τ Ι κ β Ι Γ ρ ε Γ ν α Ν ε, Στο γράψιμο αυτό Υ α ζ Ι κ τ Ι Γ β υ ρ ε η Σ Γ ι ρ ι Μ ε, Νάξος Α ρ Γ α Γ ι Μ, α Μ Μ α Ν α Ξ ι Γ ε, Στο πυρένιο θέτω τηγάνι αγρίμι ραΥΓι ρ ο Ζ υ Μ ρ ε Ν α Γ ρ ι Μ,

114

Bir güzele mail oldum, şimdi aşkın zamanı mı? her gün onun sebebinde, söyleyecek söz kaldı mı?

Gece gündüz bir kuş gibi, sanki zaman yokmuş gibi Satın almışım kendime, bilmediğim bir benliği Oldum artık bir pervane, etrafında döne döne yazıktır bu gençliğime, böyle olmamalıydı belki de Ağlarım ama nafile, ağlarım kendi hâlime gayri gözümden aldım, senin kalbinden çaldım

Β ι Γ ρ υ Ζ ε Γ ε Μ α ι Γ ο Γ ρυ Μ, ε Γ ρ υ η ο η υ η ς ε β ε β Ι η ρ ε, ρ ε Σ ε ρ υ η ρ υ Ζ β Ι Γ κυ ξ ρ Ι β Ι, ς α τ Ι η α Γ Μ Ι ξ Ι Μ κ ε η ρ Ι Μ ε, Ο Γ ρ υ Μ α Γ τ Ι κ β Ι Γ ρ ε Γ ν α Ν ε, Υ α ζ Ι κ τ Ι Γ β υ ρ ε η Σ Γ ι ρ ι Μ ε, Α ρ Γ α Γ ι Μ, α Μ Μ α Ν α Ξ ι Γ ε, ρ α Υ Γ ι ρ ο Ζ υ Μρ ε Ν α Γ ρ ι Μ,

b e m o b i l e c r e a t e t o g e t h e r. e u / 6 - a r t i s t s / 5 3 5 - m a i r i - p a r d a l a k i / 115

Mirak Jamal Whose history?

Kimin tarihi?

Born in Tehran, Iran, Mirak Jamal is a Canadian artist currently living in Berlin, Germany. His work often employs a variety of tools and media for installations and sculptures, drawing and painting, writing, and more. During his residency in the winter of 2019/20, he travelled around Turkey at locations connected to the theme of the Bronze Age. He was able to capture first-hand photo and film material of historical sites, forgotten and hidden ruins, as well as the urbanisation developments of the regional surroundings. His work has been shown internationally, with recent solo exhibitions at Galerie Sultana in Paris in 2016, 2018, and 2020; Kunsthall Oslo in 2019; and participations in group exhibitions including Brücke Museum, Berlin; Kunsternes Hus, Oslo; 1857, Oslo; Union Pacific, London; Kunstverein Freiburg; the 15th İstanbul Biennial; Pinakothek der Moderne, Munich; Hamburger Bahnhof, Berlin.

Tahran, İran doğumlu Kanadalı sanatçı Mirak Jamal, Almanya’nın Berlin kentinde yaşıyor. Enstelasyon, heykel, çizim, resim, yazı ve birçok farklı alandaki çalışmasında çeşitli araç ve mecralara başvuruyor. 2019/2020 kış ayında misafir sanatçı olarak bulunduğu Türkiye’de, Bronz Çağı kalıntılarının izinde ülkenin dört bir yanına seyahat etti. Bu seyahatlerinde hem tarihi alanları ve unutulmuş ve gizli kalmış harabeleri hem de bu kalıntıların etrafında süren kentleşme oluşumlarını fotoğraf ve filme kaydetme fırsatı yakaladı. İşleriyle uluslararası sergilere katılan sanatçı, 2016, 2018 ve 2020 yıllarında Paris’teki Galerie Sultana’da, 2019’da Oslo Kunsthalle’de solo sergiler açtı. Brücke Müzesi, Berlin; Kunsternes Hus, Oslo; 1857, Oslo; Union Pacific, Londra; Kunstverein Freiburg; 15. İstanbul Bienali; Pinakothek der Moderne, Münih; Hamburger Bahnhof, Berlin başta olmak üzere pek çok karma sergide yer aldı.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 116

Mirak Jamal’s practice focuses on painting. During BMCT!, the artist, who had previously taken part in the İstanbul Biennial, has put his painting practice on hold for the time of the residency and, instead, wandered the city equipped with an analog photo camera. The photographs and videos he shot during a short trip to Southeastern Turkey take us back to this region’s history and, in some way, to the artist’s own memories of his childhood.

Mirak Jamal’ın sanat pratiğinin temelini resim oluşturuyor.

Daha önce İstanbul Bienali’ne de katılmış olan sanatçı, BMCT! kapsamında kenti ziyaret edip burada kaldığı süreçte resme ara vererek analog bir fotoğraf makinesiyle çekim yapmaya başlıyor. Güneydoğu’ya yaptığı kısa seyahatte çektiği fotoğraflar ve videolarda, bu bölgenin tarihine ve bir anlamda da çocukluğundan hatırladığı geçmişe geri dönüyor.

View overlooking a mount over Hasankeyf with ruins of caves, mosques, and grave sites from various periods, analog photo, 2020 Hasankeyf'te çeşitli dönemlere ait harap olmuş mağaraların, camilerin ve mezarların bulunduğu bir tepenin görünüşü, analog fotoğraf, 2020

117

Zeynep: Can you tell us about your research at BMCT!?

Zeynep: BMCT!’deki araştırmandan bahsedebilir misin?

Mirak: My practice has revolved around painting lately. However, in İstanbul, at BMCT!, I decided to try something else.

I am familiar with the city and know how hectic it can be. So, I decided it would be best to put my studio practice aside for the duration of the residency. I wanted to absorb the immediate environment and see what would happen. I generally take photos with my phone; uncanny things, urban atmospheres, architectural cityscapes…

Here, I brought the old SLR camera which my mother gave me and started shooting.

I also started filming for the first time.

It was a learning process for me.

Mirak: Son zamanlarda sanat pratiğim resim odaklıydı. Fakat İstanbul’da, BMCT! kapsamında farklı bir şey denemeye karar verdim. Kente aşinayım, ne kadar yoğun olabileceğine dair fikrim var. Bu nedenle misafir sanatçı olduğum süre boyunca stüdyo pratiğimi bir kenara bırakmanın en iyisi olacağına karar verdim. Yakın çevreyi özümsek ve neler olacağına bakmak istedim. Çoğunlukla telefonumla fotoğraf çekerim; tuhaf şeyler, kentsel ortamlar, mimari kent manzaraları… Buraya bana annemin verdiği eski SLR makineyi getirdim ve fotoğraf çekmeye başladım.

Hatta ilk defa video da çekmeye başladım.

Bu benim için bir öğrenme süreci oldu.

I eventually narrowed my focus on the Bronze Age collapse. I became interested in how a lot of civilisations from that period in human pre-history became connected, and why/how they essentially disintegrated altogether. The central stage for this period was the Eastern Mediterranean: Egypt, Greece, Anatolia, Mesopotamia. I decided to go full force with three separate regional trips to start filming and documenting all these ruins, excavation sites and forgotten histories.

Z: Did the fact that you were born in Iran make you look deeper into this landscape and wish to come back to it at some point in your life?

M: I’ve always been interested in history somehow, and placing myself in this landscape has been a process of, let’s say, connecting dots for myself. My Bronze Age focus is more of a macro topic within a larger collective history I developed interest in. It is a defining period in human history, when a global trade emerged across these expanding empires and city-states, until they all collapsed around 1200 BC. There are different hypotheses regarding why this happened; we don’t know for sure. Whether it was drought or climate change, a political shift with ransacking and looting, these systems did collapse. The trade networks were profitable, but apparently precarious at the same time.

I wanted to come here and dig into the soil, so to say, to see these ancient sites and their surroundings. The travels I undertook led me to the Black Sea region, down to Amasya and Hattusha; the Aegean region, where I was guided towards the Latmos mountains to see the Neolithic 118

Sonunda odağımı Bronz Çağı Çöküşü’nü araştırmakla sınırlandırdım. İnsanlığın prehistoryasında o dönemden pek çok uygarlığın birbirleriyle nasıl ilişkilendiğine ve neden/nasıl büsbütün parçalandıklarına ilgi duymaya başladım. Bu dönemin ana sahnesi Doğu Akdeniz’di: Mısır, Yunanistan, Anadolu, Mezopotamya. Ben de video çekmek ve bütün o harabeleri, kazı sahalarını ve unutulmuş tarihi belgelemek için üç ayrı seyahat yaparak bu işe dört elle sarılmaya karar verdim.

Z: İran’da doğmuş olmak bu manzaraya daha derin bakmana ve hayatının belli bir anında buraya geri dönmeyi arzulamana neden oldu mu?

M: Tarih bir şekilde hep ilgimi çekti.

Kendime bu coğrafyada bir yer bulmam da kendi tarihimdeki noktaları birleştirme sürecimin bir parçası oldu. Odağımdaki Bronz Çağı merak sardığım daha geniş bir müşterek tarih içinde daha makro bir konu. Bu genişleyen imparatorluklar ve şehir devletler etrafında ortaya çıkan, ta ki bunlar MS 1200’de yıkılıncaya dek süren küresel ticaret insanlık tarihinde belirleyici bir dönemdir. Bunun sebepleriyle ilgili farklı varsayımlar mevcut; elbette bilmiyoruz. Kuraklık da olsa, iklim değişikliği de, çalıp çırpma ve yağmalamayla ortaya çıkan siyasal bir değişim de olsa bu sistemler çöktü.

Buraya gelip tabiri caizse toprağı kazmak, antik yerleri ve çevrelerini görmek istedim. Yaptığım seyahatler beni Karadeniz bölgesine, aşağıya Amasya ve Hattuşa’ya; Neolitik mağara resimlerini görmek üzere Beşparmak Dağları’na doğru yönlendirildiğim Ege Bölgesi’ne; ve Diyarbakır’dan Hasankeyf’e, Mardin’e,

Roman-era caverns and caves by Çayönü in Southeast Turkey, analog photo, 2020 Türkiye'nin güneydoğusunda Çayönü civarından Roma dönemine ait oyuklar ve mağaralar, analog fotoğraf, 2020

119

The past takes a while to settle in. And so it shifts over time to accommodate contemporary understandings or power dynamics, as people try to grapple and capture a bygone epoch. The question is by whom, and in whose favour it is written. I think one's own history can also undergo these mutations, and can be prone to edits and reconsiderations.

The pace is similar to that of art making somehow. There is a lapse between an event, and your practice that in turn reflects this in forms of speech or images - and the work enters this lapse again where the content finds itself being evaluated by a very different audience and in another specialised field. I am often led back to a concrete place, a relatable time period, or a dream state via a work that may have been produced long ago, by someone very different from me. It is a creative process that can be cyclical.

cave paintings; and the southeast, where I traveled from Diyarbakır to Hasankeyf, Mardin, Urfa, and Harran. I have collected all these images and clips from these places for a larger project.

Z: Talking about your own history, you’ve lived in many places too.

M: My personal story is one of migration and asylum, but also settlement in different societies and countries. That has enabled me to always reconsider my own self-being, and to adapt flexibly. It is a mindset I would say. Three years after the Iranian revolution, we fled through the Soviet Union. We lived there for a couple of years. My parents didn’t feel

Stumbled upon ruins of an Armenian church in Sur district of Diyarbakır, analog photograph, 2020 Diyarbakır'ın Sur ilçesinde rastladığım bir Ermeni kilisesinin kalıntıları, analog fotoğraf, 2020 120

fully comfortable and we left. I grew up in Germany as a kid. We lived there for some formative years before moving, first to the US, later to Canada. Each move brought about adjustments and sacrifice. As a kid, you adjust through language but you also have to build up materially. I was always drawing, painting, and at some point, I became more conscious about my own surroundings and the layers of past that had shaped me.

Z: How do you plan to connect all these histories with contemporary stories in your work at BMCT!?

M: My ongoing project, which I have so far conducted through research and initial

filming, will ultimately result in a narrative video work revolving around this thematic of the Bronze Age collapse. I am taking on a specific time in ancient history, riddled in myths and legends, to be able to zoom out and gain a larger perspective on our current, contradicting world of contradictions. There is a specific poetics lying in this dynamic range of images which I collected here; from ruins and historical sites to the rapid development and hyper-capitalist wheel that is turning tides. We shall see what is to be seen down the line.

Urfa’ya ve Harran’a gittiğim Güneydoğu’ya götürdü. Daha büyük bir proje için bütün bu fotoğrafları ve video görüntülerini topladım.

Z: Kişisel tarihinden bahsetmişken, sen de pek çok yerde yaşadın.

M: Benim kişisel tarihim göç ve ilticayla, ama aynı zamanda farklı toplumların içine, farklı ülkelere yerleşerek geçti.

Bu da kendi benliğim üzerine sürekli yeniden düşünmemi ve esnekleşmemi sağladı. Bunun bir zihin yapısı olduğunu söyleyebilirim. İran Devrimi’nden üç yıl sonra Sovyetler Birliği’ne kaçtık. Birkaç yıl orada yaşadık. Annemle babam kendilerini orada tam anlamıyla rahat hissetmedi, biz de oradan ayrıldık. Çocukluğum Almanya’da geçti. Önce ABD’ye sonra da Kanada’ya taşınmadan önce beni şekillendiren yıllarda orada yaşadık. Her yeni taşınma uyum sağlama ve fedakarlık gerektirdi. Çocuk olarak dengeyi dil üzerinden kuruyorsunuz ama aynı zamanda kendinizi maddi olarak da inşa etmelisiniz. Ben hep çiziyordum, resim yapıyordum, belli bir noktada kendi çevrem ve beni şekillendiren geçmişin katmanlarına dair bilinç kazandım.

Z: Bütün bu tarihi BMCT!’deki işinin güncel hikâyeleriyle nasıl ilintilendirmeyi planlıyorsun?

M: Şimdiye kadar araştırmalar ve yaptığım ilk çekimler üzerinden yürüttüğüm hâlihazırdaki projem sonunda Bronz Çağı Çöküşü teması etrafında dönen bir video anlatı işine dönüşecek. Antik tarih içinde efsaneler ve söylencelerle dolup taşan belirli bir zamanla ilgileniyorum, böylece uzaklaşıyor ve günümüzün çelişkilerle dolu tutarsız dünyası üzerine daha geniş bir bakış açısı kazanıyorum. Burada biriktirdiğim bu dinamik imgeler belli bir şiirsellik barındırıyor; harabelerle tarihi yerlerden, hızlı gelişmeye ve dalgaları değiştiren hiper-kapitalist çarka kadar. İleriki zamanda görülecek olanı göreceğiz.

The street scene from the Fikirtepe neighbourhood of İstanbul, analog photo, 2020 İstanbul Fikirtepe mahallesinden bir sokak manzarası, analog fotoğraf, 2020

Geçmişin içine yerleşmek biraz zaman alıyor. İnsanlar geçmiş bir dönemle mücadele etmeye ve onu ele geçirmeye çalıştıkça geçmiş de çağdaş anlayışlara ya da iktidar dinamiklerine ayak uydurmak için zamanla değişiyor. Soru geçmişin kim tarafından, kimin lehine yazılmış olduğu. Bana kalırsa insanın kişisel tarihi de bu dönüşümlere uğrayabilir, kurgulamaya ve üzerine yeniden düşünmeye meyilli olabilir. Bir olayla sizin bu olayı konuşma ya da görüntüler şeklinde yansıtan sanat pratiğiniz arasında bir boşluk vardır, üstelik bu iş, son derece farklı bir izleyici kitlesi tarafından ve başka bir uzmanlık alanında hikâyesi yeniden değerlendirildiğinde bu boşluğa tekrar dalar. Beni genellikle belli bir yere, alakasız bir zaman dilimine ya da benden çok farklı biri tarafından epey zaman önce üretilmiş olabilecek bir hayal âlemine geri götürür. Bu yaratıcı süreç döngüsel olabilir.

121

Barbaros Altuğ Letters from far away, yet a familiar land…

Barbaros Altuğ has worked for several newspapers and monthly magazines as an editor and critic. He was a columnist at the Taraf daily for two years. His first book of articles on popular culture, travels and art, Some Like It Black, was published in 2012. His first novel, we’re fine here, appeared in 2014 in Turkish, and has been translated into German and English. He has also published an anthology in Turkish and which has been translated into Greek and Bulgarian under the name İstanbul of Writers. He has lived in Paris for one year between 2016-2017, where he finished his second novel, which revolves around an axis linking Paris, İstanbul and Yerevan. The Hrant Dink Foundation awarded him a travel grant in February 2019 for this second novel, Wounds in My Soul, about the Armenian Genocide, which was published in Germany by Orlanda Verlag in March 2020. He is now working on his new novel, The Wall That Divides Us which will tell the story of Berlin city through four generations of the same family, between 1960 and 2010, and a novella, Forever Young, focusing on the lives of intellectuals who fled the country after July 2016.

Barbaros Altuğ gazetelerde ve aylık dergilerde editör ve eleştirmen olarak çalıştı. İki yıl boyunca Taraf gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.

Popüler kültür, seyahatler ve sanat üzerine Bazıları Siyah Sever adlı ilk makale kitabı 2012'de yayımlandı. İlk romanı biz burada iyiyiz 2014’te Türkçede yayımlandı, ardından Almanca ve İngilizceye çevrildi. Ayrıca yayımladığı Yazarların İstanbul'u adlı antoloji Yunanca ve Bulgarcaya çevrildi. 2016-2017 yılları arasında Paris’te bir yıl yaşadı ve Paris, İstanbul, Erivan hattında geçen ikinci romanını bitirdi. Şubat 2019’da, Hrant Dink Vakfı tarafından, Ermeni Soykırımı’nı konu alan Ruhumdaki Yaralar adlı bu yeni romanı için seyahat bursu ile ödüllendirildi. Roman 2020 Mart ayında Almanya'da Orlanda Verlag tarafından basıldı. Hâlen, 1960-2010 yılları arasında aynı aileden dört kuşağın hikâyesi üzerinden Berlin şehrini anlattığı Aramızdaki Duvar romanı ve Temmuz 2016'dan sonra ülkesini terk etmek zorunda kalan entelektüellerin yaşamlarına odaklanan Forever Young (Daima Genç) adlı novellası üzerinde çalışıyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Writers Unlimited, The Hague / Lahey 122

Rebecca Topakian Çok uzak ama çok tanıdık bir yerden mektuplar…

Rebecca Topakian started photography in 2009 at the age of 20 to push herself to go outside. She graduated from the National Photography School of Arles in 2015. She plays with the photographic medium and its ambiguity towards artistic and documentary forms, using images as a non-narrative and poetic language, focusing on intimacy and sensuality. Her work has been shown in numerous festivals, biennials and galleries, in France and abroad, including Les Rencontres d'Arles (France), The art centre La Villa Arson (France) or recently in Los Angeles. Her book Infra- published by Classe Moyenne Éditions was shortlisted for the Author Photobook prize of the Rencontres d'Arles. In Jericho, she is the co-founder of an artists and researchers residency called el-Atlal. She was one of the artists in residence at the Cité Internationale des Arts de Paris between 2018-2019.

Rebecca Topakian, 2009 yılında 20 yaşındayken kendini dışarı çıkmaya zorlamak için fotoğraf çekmeye başladı. 2015’te Arles Ulusal Fotoğraf Okulu'ndan mezun oldu. Fotoğrafı anlatımsal olmayan, şiirsel bir dil olarak kullanıp samimiyet ve duyusallığına odaklanarak fotoğrafın sanatsal ve belgesel formlar arasındaki müphem konumuyla ilgileniyor. Eserleri, Fransa’da ve yurtdışında, Les Rencontres d’Arles (Fransa), La Villa Arson Sanat Merkezi (Fransa) ve yakın zamanda Los Angeles da dâhil olmak üzere birçok yerde festival, bienal ve galerilerde sergilendi. Classe Moyenne Éditions’dan yayımladığı Infra- adlı kitabı, Rencontres d’Arles’ın Author Photobook ödülü için kısa listeye alındı. Jericho’da, el-Atlal adındaki misafir sanatçı ve araştırmacı programının kurucuları arasında. 2018-2019 yılları arasında Cité Internationale des Arts de Paris’te misafir sanatçı olarak yer aldı.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 123

Woven around searches for justice, a contemplation of the past, personal histories and relations with the language, the following texts have surfaced during the preparation of this publication, while both writers were in the process of getting acquainted with one another. Barbaros Altuğ and Rebecca Topakian chose to engage in this process through the mediation of a letter correspondence, itself a means we now perceive as obsolete.

Aidiyet arayışları, geçmişe dönüş, kişisel tarihler ve dil ile kurulan ilişkiyle örülü bu metinler, iki yazarın birbirlerini tanıma sürecinde, bu yayımı hazırlarken ortaya çıktı. Barbaros Altuğ ve Rebecca Topakian bu üretimi yine geçmişe ait olduğunu düşündüğümüz bir biçimde, mektuplaşarak gerçekleştirdi.

Rebecca Topakian Family tree, extract from Topakian's travel journal Aile ağacı, Topakian'ın seyahat günlüğünden bir bölüm

124

Dear Barbaros, I went to İstanbul with a project in mind: investigating the history of the Topakians – my Armenian family. I did not know much, I didn't even know where my grandfather was born (Kayseri? Talas? Yaylapınar? İstanbul?), but I was eager to discover this forgotten history.

I met a cousin who lives in İstanbul. His family emigrated to Lebanon after the genocide, and he came back to Turkey when he was a young adult.

He told me incredible stories about our family: how they had a gigantic house in ancient Greek style with columns in Talas, near Kayseri, which we can still see; how my great-granduncle was a pacha, and emigrated to the US, selling luxurious rugs to the presidents and becoming the Persian

Sevgili Barbaros,

Ambassador in New York... I intended to go to Kayseri but, unfortunately,

İstanbul’a giderken aklımda bir proje vardı: Ermeni ailem Topakyanların

I was impeded because of the Covid-19 outbreak. I also found other family members – their names had changed. It seems that a part of my family is not Topakian but Topakbashian. This part of the family in particular had its name changed to Topakbaş. I don't know why exactly, although I can imagine they did so for integration purposes. That is why I only found them after some investigation. Apparently, their family never left Kayseri until the 1970s! I wish I could have met them. I was not in İstanbul for long, but my small experience was very interesting. In a matter of a few weeks, I met several people through a friend who lives there: one was of Greek descent, another of Kurdish descent, and another of Georgian descent.

The Georgian man's name was Mehmet – I joked about it and made fun of him, of how non-Georgian his name was. But it made me think a lot about minorities in Turkey today, the survival of their cultures and languages, as it is being less and less transmitted. I realised that what I was working on – a subject which concerns long gone history (more than a hundred years ago!), as well as personal, family history – could still be relevant in some ways. I also always felt weird about being so much obsessed with my own family history – I’m normally one for “looking towards the future”. But I start wondering if looking at the past is not a necessary step for that. What do you think regarding these questions? Do you think all of this is actually

tarihini araştırmak. Pek bir şey bilmiyordum, hatta büyükbabamın doğum yerini bile bilmiyordum (Kayseri? Talas? Yaylapınar? İstanbul?) ama bu unutulmuş tarihi keşfetmeye can atıyordum. İstanbul’da yaşayan bir kuzenimle buluştum. Ailesi soykırımdan sonra Lübnan’a göç etmiş, o da gençliğinde İstanbul’a geri dönmüş. Bana ailemiz hakkında olağanüstü hikâyeler anlattı: Kayseri civarındaki Talas’ta eski Yunan usulü, sütunları olan çok büyük bir evleri varmış; büyük büyük amcam paşaymış, ABD’ye göç etmiş, başkanlara pek pahalı halılar satmış ve New York’ta İran büyükelçisi olmuş… Kayseri’ye gitmeyi planlıyordum ama Covid salgını nedeniyle gidemedim. Ailenin başka fertlerini de buldum; adlarını değiştirmişler. Ailemin bir parçası Topakyan değil Topakbaşyan soyadını kullanırmış meğer. Ailenin bu kısmı soyadını Topakbaş yapmış.

Nedenini tam olarak bilmiyorum ama entegrasyon amacıyla böyle yaptıklarını sanıyorum. Bu yüzden onları ancak araştırma yaparak bulabildim. Anlaşılan, aile 1970’lere kadar Kayseri’den dışarı çıkmamış!

Onlarla tanışmayı çok isterdim. İstanbul’da uzun kalmadım ama bu kısa deneyimim gerçekten çok ilginçti. Birkaç hafta içinde, orada yaşayan bir arkadaşım aracılığıyla pek çok insanla tanıştım: biri Yunan kökenliydi, bir diğeri Kürt, bir başkası da Gürcü. Gürcü adamın adı Mehmet. Adının

linked, or is it too simplistic a reasoning?

hiç de Gürcü adı olmadığını söyleyerek dalga geçtim hep onunla. Ama

I wish you all the best,

aktarılan kültürleri ve dilleri hakkında düşünmeye sevk etti. Üzerinde

Rebecca

bu beni Türkiye’deki azınlıkların durumu hakkında, giderek daha az çalıştığım şeyin - çoktan geçmişte kalmış (100 yıldan uzun bir süre!) bir tarihle olduğu kadar kişisel tarihle, aile tarihiyle de ilgili bir konu - hâlâ bir şekilde önemli olduğunu fark ettim. Kendi aile tarihime kafayı taktığım için kendimi hep tuhaf hissetmişimdir - normalde “geleceğe bakma” taraftarı bir insanım ben. Ama şimdi, geçmişe bakmanın bunun önemli bir adımı olup olmadığını düşünmeye başladım. Sen bu konuda neler düşünüyorsun? Sence bunların hepsi birbiriyle bağlantılı mı, yoksa çok basit bir akıl yürütme mi bu?

En iyi dileklerimle, Rebecca

125

Dear Rebecca, When I was growing up, I did not pay attention to my family’s roots, or to the personal history behind each and every one of its members. Elders were telling stories from time to time, which seemed like fairytales to my child’s ears back then. Maybe they were altering the past in order to make it more accessible for a child or to remember good things in order to help themselves survive in a different country, a different land.

All my grandparents immigrated to Turkey.

The first Turkey-born in the family tree are my mother’s and father’s generation. Years later, after I came to realise how difficult it must have been for my grandparents to leave all their life behind one day and establish a new story from scratch, I started thinking, reading and taking notes about migrants, minorities and exiles in Turkey.

I decided to write about this issue, which is not only related to my personal history, but also helped me understand why and how fragile souls weaved Turkey’s atlas of human maps.

After my first novel, which was about the youngsters who immigrated to Germany after the Gezi Park protests, I started working on a novel about the Armenian Genocide. While I was in Yerevan last year thanks to a grant from the Hrant Dink Foundation, I found myself in a far-away, yet very familiar land: the food, the songs, the sorrows felt familiar to my homeland, which was once their homeland. During my residency in Den Haag, I gave speeches at the Hrant Dink Memorial to an audience of immigrants and exiles from Turkey, speaking Turkish and English, eating Turkish and Armenian food, sharing memories of a land which we all left behind, but somehow never forgot.

I think every piece of art we create is deeply related to our personal story and roots even if we aren’t conscious of it all the time. We explore the dark and light history threads inside us, dig in ourselves, draw substance from the inner cells whose existence we are not even aware of. We try to find an answer to existence through art, maybe an answer we will never find out.

126

Barbaros Altuğ “Most of my books are still in my flat in İstanbul but I brought some with me to Berlin to make me remember the days I was working on The Wounds in My Soul.”

“Kitaplarımın çoğu İstanbul'daki evimde ancak birkaç kitabı, Ruhumdaki Yaralar kitabı üzerinde çalıştığım zamanları hatırlatması için, yanımda Berlin'e getirdim.”

Sevgili Rebecca, Ben büyürken ailemin köklerine ya da her bir ferdinin kişisel tarihine hiç ilgi göstermedim.

Yaşlılarımızın arada bir anlattığı hikâyeler masal gibi gelirdi bana çocukluğumda. Belki de bir çocuğun anlayabilmesi için ya da farklı bir ülkede, farklı topraklarda hayatta kalabilmek için iyi şeyleri hatırlamak amacıyla geçmişi değiştiriyorlardı.

Benim büyük ebeveynlerimin hepsi Türkiye’ye göç etmiş. Aile ağacında Türkiye’de ilk doğan annem ve babamın olduğu nesildir. Yıllar sonra, bütün yaşamlarını geride bırakıp sıfırdan yeni bir hikâye kurmanın büyük ebeveynlerim için ne kadar zor olduğunu idrak ederek Türkiye’deki göçmenler, azınlıklar ve sürgünler hakkında düşünmeye, okumaya ve not almaya başladım.

Sadece benim kişisel tarihimle ilgili olmayan, bu kırılgan ruhların Türkiye’nin insan haritaları atlasını nasıl dokuduğunu anlamama da yardımcı olan bu konu hakkında yazmaya karar verdim.

Gezi olaylarından sonra Almanya’ya göç eden gençlerle ilgili ilk romanımdan sonra, Ermeni Soykırımı hakkında bir roman üzerinde çalışmaya başladım. Geçen sene Hrant Dink Vakfı’nın bursuyla Erivan’a gittiğimde çok uzak ama çok tanıdık bir ülkede buldum kendimi: yemekler, şarkılar, acılar, bir zamanlar onların da anavatanı olan anavatanıma çok yakındı. Lahey’deki misafir sanatçı programı sırasında Hrant Dink Anma Töreni’nde Türkiye’den göç etmiş ve sürgün edilmişlerden oluşan, Türkçe ve İngilizce konuşan, Türk ve Ermeni yemekleri yiyen, hepimizin geride bıraktığı ama bir şekilde hiç unutmadığı bir ülkeye dair anılarını paylaşan insanlara konuşma yaptım.

Yarattığımız her sanat eserinin, biz her zaman bunun farkında olmasak da, kişisel hikâyemizle ve köklerimizle derinden ilişkili olduğunu düşünüyorum. İçimizdeki karanlık ve aydınlık tarihi hatları inceliyor, kendi içimizde kazı yapıyor, varlığının farkında bile olmadığımız hücrelerden cevher çıkarıyoruz. Sanat aracılığıyla varlığa bir yanıt bulmaya çalışıyoruz, belki de asla bulamayacağımız bir yanıtı arıyoruz.

127

Dear Barbaros,

Sevgili Barbaros,

What you say about going to Armenia and the land feeling familiar makes

Ermenistan’a gidişin ve orada hissettiklerin hakkında söylediklerini

sense to me.

anlıyorum.

In my journey of self-discovery, I went to Armenia several times, starting in

Ben de kendimi keşif yolculuğumda 2017’den itibaren Ermenistan’a sık

2017, and made a project there called Dame Gulizar and Other Love Stories.

sık gittim ve orada Dame Gulizar and Other Love Stories (Dame Gülizar

As you say, stories from the family also sounded like fairy tales. My story

ve Diğer Aşk Hikayeleri) adlı bir proje gerçekleştirdim. Senin de dediğin

was that of my great-grandparents: Garabed and Gülizar. The story goes

gibi, aile hikâyeleri masal gibi geliyordu kulağıma. Benimki de büyük

that Gülizar was a princess. Garabed was “the king of basturma” in Kayseri,

ebeveynlerimin hikâyesiydi: Garabed ve Gülizar. Hikâyeye göre, Gülizar

but couldn’t marry Gülizar. So it is said that one night, he went on his

bir prensesmiş. Garabed de Kayseri’de “pastırma kralı”ymış ama

horse to kidnap and marry her. This mythological story gave the tone to my

Gülizar’la evlenemiyormuş. Rivayete göre, bir akşam atına atlayıp onu

project in Armenia, which was very much grounded in something poetic,

kaçırmaya gitmiş. Bu mitolojik hikâye Ermenistan’da gerçekleştirdiğim,

imaginary.

şairane, hayali projemin tonunu da belirledi.

When I went to Armenia, it was like an epiphany – that is where I realised I

Ben Ermenistan’a gittiğimde, bir aydınlanma yaşadım. Hoşuma gitse

was Armenian, whether I wanted it or not. I carry it in my name, in the middle

de gitmese de Ermeni olduğumu orada idrak ettim. Adımda, o kocaman

of my face with that big nose of mine, in my eyes. I thought I was in peace

burnumla yüzümün tam ortasında, gözlerimde taşıdığım bir şey

with the idea that Armenia was like a second land to me. When I landed in

Ermenilik. Ermenistan’ın ikinci vatanım olduğu fikriyle barıştığımı

İstanbul, all the beliefs I had slowly built these past years about my identity

düşündüm. İstanbul’a iniş yaptığımda, geçmiş yıllarda kimliğim

and the land were turned upside down. Seeing İstanbul, the city where my

ve bu ülke hakkında yavaş yavaş edindiğim bütün inançlar altüst

grandfather lived before going to France, being so different from Armenia,

oldu. Büyükbabamın Fransa’ya gitmeden önce yaşadığı İstanbul’un

understanding it has always been a more modern, a more cosmopolitan, a

Ermenistan’dan bu kadar farklı olduğunu görmek, her zaman daha

more cultured and chic city, had me wonder. What land is in my DNA, then?

modern, daha kozmopolit, daha kültürlü ve şık bir kent olduğunu

Is it Armenia, its mountains and its mountain people, its roughness? Or is it

anlamak beni şüpheye düşürdü. Benim DNA’mda hangi ülke vardı o

İstanbul, Constantinople, its culture, its richness, its beauty, its streets full of

zaman? Dağları ve dağ insanları, olanca sertliğiyle Ermenistan mı? Yoksa

people carrying different heritage? But my grandfather was born in Talas… so

kültürü, zenginliği, güzelliği, farklı kökenlerden gelen insanlarıyla dolu

was he more of a Kayserian than an Armenian? A villager? Or a true İstanbul

sokaklarıyla İstanbul, Konstantinopolis mi? Ama büyük dedem Talas’ta

gentleman? And I kept asking myself these questions while walking the streets

doğmuştu… Ermeni’den çok Kayserili mi oluyordu o zaman? Köylü

of İstanbul, trying to get a grasp of the sensations he could have felt when he

mü oluyordu? Yoksa gerçek bir İstanbul beyefendisi mi? İstanbul’un

was walking the streets of İstanbul himself.

sokaklarında yürüyüp onun İstanbul sokaklarını yürürken hissetmiş

Before my grandfather died, he offered each of his children a book: Un poignard dans ce jardin by Vahé Katcha. He wrote a note on a free paper

olabileceklerini kavramaya çalışırken kendime bu soruları sormaya devam ettim.

among the first pages, referring to a passage in the book where the

Büyükbabam ölmeden önce her çocuğuna bir kitap vermiş: Vahé

characters give all their riches to buy their lives. It was the only time he

Katcha’nın Un poignard dans ce jardin (Bahçede Bir Hançer) adlı kitabı.

referred to his past, and it was a way of indirectly admitting that his family

Kitabın ilk sayfalarına iliştirdiği bir kağıda, kitaptaki karakterlerin

had survived because they were rich. Weirdly enough, I always had this

kendi hayatlarını satın alabilmek için bütün servetini verdiği pasaja

silly feeling, a mix of guilt and shame, that I wasn’t Armenian enough

yönlendiren bir not yazmış. Büyükbabamın kendi geçmişine işaret ettiği

because my family hadn’t suffered enough, because they were rich.

tek anmış bu ve böylece ailesinin sadece zengin olduğu için hayatta

Anyway, I digress. As I started investigating upon my family, looking for information, drawing the family trees, I kept wondering what I always wonder anytime I apply for a grant or a residency to make this project: am I being self-centered? Is this of any interest for anyone else than

kalabildiğini dolaylı olarak kabul etmiş. Ne tuhaftır ki ben de, ailem zengin olduğundan, yeterince acı çekmediğinden yeterince Ermeni olmadığım gibi aptalca bir düşünceye kapıldım, bir suçluluk ve utanç hissettim hep.

myself? I guess it is, somehow... because people can project their own

Her neyse, konuyu dağıttım iyice. Ailemi araştırmaya başladığımda,

stories. Armenians, but also others, whose genealogy has been hurt by

bilgi ararken, aile ağacı çıkarırken, bu proje için bir bursa ya da misafir

history and who need healing through the exchange of stories, hearing

sanatçı programına her başvurumda yaptığım gibi şunu sorup durdum

and telling them, filling the gaps in their own with other people’s stories,

kendime: çok mu benmerkezci davranıyorum? Benden başka kimin

imagination or poetry.

ilgisini çeker ki bu? Sanırım bir şekilde başkaları için de ilgi çekici bir konu bu… Çünkü insanlar da böylece kendi hikâyelerini düşünebilirler.

Sadece Ermeniler değil, tarihin soyağaçlarına hasar verdiği, hikâyeler paylaşarak, onları dinleyip anlatarak, kendi hikâyelerindeki boşlukları başkalarının hikâyeleri, hayal gücü veya şiiriyle doldurarak iyileşmeye ihtiyacı olan başkaları da…

128

Rebecca Topakian Un poignard dans ce jardin by Vahé Katcha which Topakian's grandfather gave his children and photos taken during the artist's visit to İstanbul.

Topakian'ın büyükbabasının çocuklarına verdiği Vahé Katcha tarafından yazılan Un poignard dans ce jardin (Bahçede Bir Hançer) ve sanatçının İstanbul'u ziyareti sırasında çektiği fotoğraflar.

129

Dear Rebecca, Being in the middle of places and not knowing if I belong to this culture or that land is also one of my problems. They say that my grandfather on my mother’s side used to speak Greek and French, sometimes better than Turkish. He immigrated to Turkey in his 30s. When I was still a child, I remember him not talking too much.

Although he was a powerful man both inside and outside of his house, I do not remember his voice well. I can understand him better now, as I live in a city where I do not speak the language and feel introverted, even though sometimes I speak to myself in my mind and to other people in my own language. Language draws a line inside our memories and maybe this line

Sevgili Rebecca, Ara yerde olmak ve bu kültüre mi, şu ülkeye mi ait olduğunu bilmemek benim de sorunum.

Anne tarafından büyükbabamın Yunanca ve Fransızcayı bazen Türkçeden bile iyi konuştuğu rivayet edilir. 30’larında Türkiye’ye göç etmiş. Ben çocukken dedemin pek konuşmayan bir adam olduğunu hatırlıyorum.

becomes the border of our homeland.

Evin içinde de dışında da çok kudretli bir

I travelled to Argentina once, years ago, and

dilini konuşmadığım ve iyice içime döndüğüm

went into a silver shop to buy some gifts. I

bir kentte yaşarken onu daha iyi anlıyorum,

was shocked to hear that the owner and his

gerçi bazen kendi kendime ya da benim

son were talking to each other in a fluent

dilimi bilen insanlarla konuşuyorum ben. Dil,

Turkish. Then I heard their stories, how their

anılarımızda bir hat çekiyor ve belki bu hat,

family had immigrated to Argentina during the

anavatanımızın sınırına dönüşüyor.

1920s to escape from the Genocide. Yet they kept speaking Turkish. How strange it was, I thought at the time. Now, when I think of it, I agree with them: maybe the language was the only connection left to their homeland. The memories of the language are like the memories of a scent: when you hear a word, you travel to your childhood, to your safe places. If you do not have someone to talk to in your childhood language, you speak to yourself in your mind or pour it into your art. My grandfather was not an artist, therefore he was most probably speaking to himself, I, on the other hand, infuse it into my writing. I live in a country where I do not speak the language, but I remember in Turkish, I dream of the past and future in Turkish and I

adamdı ama sesini hiç hatırlamıyorum. Şimdi,

Bundan yıllar önce Arjantin’e gitmiş, hediye almak için bir gümüşçü dükkânına girmiştim.

Dükkânın sahibiyle oğlunun birbiriyle Türkçe konuştuğunu duyduğumda çok şaşırmıştım.

Sonra hikâyelerini dinledim, aileleri 1920’lerde soykırımdan kaçmak için Arjantin’e göç etmiş.

Ama Türkçe konuşmayı bırakmamışlar. Bunun çok tuhaf olduğunu düşünmüştüm o zamanlar. Şimdi düşündüğümde onlara hak veriyorum: belki de dil vatanlarıyla tek bağlarıydı. Bir dilin anıları, koku anısına benzer: bir sözcük duyunca çocukluğuna, güvende hissettiğin yerlere dönebilirsin. Çocuklukta konuştuğun dilde konuşacak biri yoksa kendi kendine konuşur ya da söyleyeceklerini sanatına akıtırsın.

question the world around me in Turkish…

Benim büyük dedem sanatçı değildi, bu yüzden

This is my homeland, I think, the language of my

ise söyleyeceklerimi yazılarıma akıtıyorum.

childhood dreams.

Dilini konuşmadığım bir ülkede yaşıyorum ama

muhtemelen kendi kendine konuşuyordu, ben

Türkçe anımsıyor, geçmişi ve geleceği Türkçe hayal ediyor, dünyayı Türkçe sorguluyorum…

Sanırım benim anavatanım, çocukluk rüyalarımın dili.

130

Sevgili Barbaros, Dil konusunu açman çok ilginç. Benim büyük dedem çocuklarına hiç Ermenice (ve Türkçe de) öğretmemiş. Sadece kızı bir Ermeni okuluna gitmiş. Ben tam bir Fransız kızı olarak yetiştirildim ve Ermeni kimliğime ancak arada sırada ilgi duydum ama bu ilgim yetişkinliğimde arttı. Dil meselesi zamanla büyük önem kazandı: Dear Barbaros, I find it very interesting that you bring the question of language. My grandfather never taught Armenian (nor Turkish) to his children.

Only his daughter went to an Armenian school. I was brought up 100% as a French girl and started finding interest in my Armenian identity only from time to time, then more and more as an adult. The question of language eventually became a very important one: as I spent time in Armenia, I wanted to learn the language. So, I started wondering if I should learn Eastern Armenian – the one spoken in Armenia – or Western Armenian – the one spoken by my grandfather, in Turkey? I decided I should learn the Eastern one, because it would be the most “useful” one. Then, when I was in İstanbul, all that reasoning was turned upside down. I started thinking that learning the Western one was almost my duty, in order to preserve a language that could disappear, as it is only spoken by the diaspora.

As my grandfather spoke as much Turkish as Armenian, being in Turkey and hearing Turkish made me think again: this language is also part of our history, then why would I learn Armenian over Turkish? I must admit I still don’t even know, as of today, which language I should learn. When I met my cousin in

Ermenistan’dayken dili öğrenmek istedim.

Sonra da Doğu Ermenicesi mi -Ermenistan’da konuşulan dil- yoksa Batı Ermenicesi mi -büyük dedemin Türkiye’de konuştuğu dilöğrenmem gerektiğini düşünmeye başladım.

Doğu Ermenicesinde karar kıldım çünkü en çok o “işime yarayacaktı”. Sonra, İstanbul’a gittiğimde bu düşüncem tamamen değişti. Batı Ermenicesini öğrenmenin görevim olduğunu, sadece diaspora tarafından konuşulduğundan yok olma tehlikesi altında olan bu dili korumam gerektiğini düşündüm. Büyükbabam Ermenice kadar Türkçe de konuştuğundan, Türkiye’de olmak ve Türkçe konuşulduğunu duymak beni tekrar düşünmeye itti: bu dil bizim de tarihimizin bir parçası, o zaman neden Türkçe yerine Ermenice öğreneyim? Bugün bile hangi dili öğrenmem gerektiğini bilmediğimi itiraf edeyim. İstanbul’da, Beyrut’ta doğup büyümüş, hem Ermenice hem Arapça konuşan kuzenim, Ermeni karısıyla Türkçe konuşuyordu. Ne kadar kafa karıştırıcı! Nihayetinde, sadece köklerini bulmak değil mesele, bu kimliğin hangi kısmına kafanda, beyninde, bedeninde en çok yer vermek istediğine karar vermek de var. Ailemin tarihine dönmek bana manzaraların, kokuların, yerlerin, dillerin, şiirlerin ve hikâyelerin tuhaf bir karışımı olan kimliklerin ne kadar karmaşık olduğunu düşündürttü.

İstanbul, he, who was born and bred in Beirut speaking both Armenian and Arabic, was addressing his wife, who is also Armenian, in Turkish. All this seemed so confusing to me!

Eventually, it’s not only a question of finding your roots, but it seems to be also about deciding which part of this identity you want to give the most space in your head, your brain, your body. Returning to my family history made me think of how complex identities are, this weird mix of landscapes, smells, earth, languages, poetry and stories.

131

Lara Ögel Kentlerin katmanları

Born in 1987 in İzmir, Lara Ögel works and lives in İstanbul. She works with a variety of mediums, ranging from video to sculpture and paper in order to create site and context-aware works. Her wide range of production sprouts from a personal perspective and embraces larger universal concerns, often highlighting the vernacular of our time by using found objects and images and expanding their contexts. She received her BA in Screen Studies from Clark University in Worcester, MA. Ögel attended the Intensive Summer Foundation at the Slade School of Fine Art in London. She took part in artist residencies in PRAKSIS (Oslo) and Beirut Art Residency (Beirut). She has exhibited works in İstanbul, Beirut, Hasselt, Paris, Leipzig, Basel, Athens, Porto, New York and Amsterdam.

1987 yılında İzmir’de doğan Lara Ögel, İstanbul’da yaşıyor ve çalışıyor. Video, heykel ve çizim gibi çok çeşitli teknikler kullanarak mekân ve bağlama özgü işler üretiyor. Geniş yelpazedeki üretimleri kişisel perspektifinden yola çıkıyor fakat buluntu nesne ve görsellerle zamanın ruhunun altını çiziyor ve daha geniş bağlamlara oturtarak evrensel kaygılar güdüyor. Lara Ögel lisans derecesini Worcester, Massachusetts’teki Clark Üniversitesi’nde, Ekran Çalışmaları alanında tamamladı; Londra’daki Slade Güzel Sanatlar Okulu'nda Intensive Summer Foundation programına katıldı. Aynı zamanda PRAKSIS (Oslo) ve Beirut Art Residency’ye katıldı. İşleri İstanbul, Beyrut, Hasselt, Paris, Leipzig, Basel, Atina, Porto, New York ve Amsterdam gibi şehirlerde sergilendi.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: La Cité internationale des arts, Paris 132

Kasia Fudakowski City layers

Born in London, 1985, Kasia Fudakowski lives and works in Berlin. Fudakowski’s diverse and playful practice, which includes sculpture, performance, writing and film, explores social riddles through material encounters, surreal logic and comic theory.

Her on-going film project, Word Count, received the Otto d’Ame award for development as a part of Features Expanded in 2016, and was exhibited as a part of a recent solo exhibition at 1646 in The Hague in 2019 and the Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen, Düsseldorf in 2018. She received the Villa Romana Prize in 2017 as well as a fellowship at the Günther Peill Foundation. Her work has recently been exhibited at Arario (Seoul), Lokremise (Saint-Gallen), the Futura Centre for Contemporary Art (Prague), and as part of Kronos e Kairos, Palatino, Parco Archeologico del Colosseo (Rome); A Good Neighbour, the 15th İstanbul Biennial; Produktion! Made in Germany Drei, Sprengel Museum (Hannover); and Bring Art into Life!, Museum Ludwig (Cologne).

1985 yılında Londra’da doğan Kasia Fudakowski, Berlin’de yaşıyor ve çalışıyor. Fudakowski’nin heykel, performans, yazı ve film içeren çeşitli ve eğlenceli uygulamaları, maddesel rastlantılar, gerçeküstü mantık ve komik teori yoluyla sosyal bilmeceleri araştırıyor. Hâlen devam eden film projesi Word Count (Kelime Sayısı) 2016’da Features Expanded tarafından Otto d’Ame ödülüne layık görüldü ve son kişisel sergilerinden birinin parçası olarak 2019’da Lahey'deki 1646’da ve 2018’de Düsseldorf’taki Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen’de sergilendi.

Villa Romana Ödülü’nün (2017) yanı sıra Günther Peill Vakfı’nın bursuna da değer görülen eserleri, Arario (Seul); Kronos e Kairos, Palatino, Parco Archeologico del Colosseo (Roma); Lokremise (Saint-Gallen); İyi Bir Komşu, 15. İstanbul Bienali; Produktion!

Made in Germany Drei, Sprengel Müzesi (Hannover); Futura Güncel Sanat Merkezi (Prag) ve Bring Art Into Life! (Sanatı Hayata Kat!), Ludwig Müzesi (Köln) gibi galeri ve kurumlarda sergilendi.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 133

Kasia and Lara share some of the experiences they’ve had during the residency programme. While Kasia evokes her joint efforts with the craftsmen to produce her work in İstanbul, Lara recalls the streets and museums of Paris and the work she produced at the Cité Internationale des arts.

Kasia ve Lara misafir sanatçı programındaki deneyimlerini paylaşıyor. Bu sohbette Kasia İstanbul’da yerel zanaatkarlarla ortak çalışmalarını, Lara ise Paris sokaklarını, müzelerini ve Cité Internationale des arts'da ürettiği işleri anımsıyor.

Kasia: I’d like to share with you the memory of the moment when I brought my designs for the piece Turnstyle to wood carver Ömer Okutan. The work involved two parallel turnstiles, like those you will find in the entrances to the metro in İstanbul, but where the structures that hold the rotating bars were like church pews, with intricate, latently sexual wood carvings on the pew ends, and the rotating bars a combination of a horse’s hoof, an oversized human penis and a clenched fist. I was thinking a lot about how sexuality, when repressed, seems to seep out into everything, and how organised religion holds on so strongly to rules which were established within entirely different contexts.

In 2017, I met Özkan Şener, the usta whom I worked with on a wooden intestine carving which was fixed inside the bridal panel of the work Continuouslessness. I already knew that I wanted to work with him again when I applied to the BMCT! residency. Özkan Usta has a very creative, ‘can-do’ attitude to working with contemporary artists and we managed to communicate through an elaborate set of hand gestures and our common understanding of woodworking.

This is not Özkan Usta’s workshop, but Ömer Okutan’s. He actually did all the carving work. Initially, Özkan Usta suggested poplar wood for the piece, as it is very easy to carve, but in order to obtain the effect of old church furniture, we decided that oak was better suited.

134

That meant that the wood carver had to be very skilled. Ömer Usta usually makes intricately detailed frames and traditional ornamentation. It’s very hard to find craftsmen in Germany who will work on something that is so far outside their usual range. When we showed him the drafts for the carving, he just laughed.

Lara: Although I haven’t had the chance to see this work, it made me think of my ongoing work with the ‘baba’s, the phalliclike objects all over the city, guiding pedestrian traffic, whose name translates to ‘father’. They both play on the everyday object and reveal their intrinsic roots within the culture that upholds them.

Kasia: Ben Turnstyle (Turnike) adlı işim için hazırladığım tasarımları ahşap oymacısı Ömer Okutan’a götürdüğümüz günü aktarmak istiyorum. Bu işte, İstanbul’daki metro istasyonlarının girişlerindekine benzeyen iki paralel turnike vardı ama turnikelerin dönen çubuklarının uçları, kilise sıralarının uçlarını tutan süslemeler gibi, gayet girift, cinsel içerikli oymalarla bezenmişti, bir at nalı, büyük boy bir insan penisi ve sıkılmış bir yumruk. Cinselliğin bastırıldığında nasıl hemen her şeye sızdığı, örgütlü dinin tamamen farklı bağlamlarda oluşturulmuş kurallara nasıl sıkı sıkıya tutunduğu vardı aklımda. Özkan Şener ustayla 2017’de, Continouslessness (Süreksiz Süreklilik) adlı

işimin gelin paneline yerleştirilecek ahşap oymayı yaptırırken tanışmıştım. BMCT! misafir sanatçı programına başvurduğumda yine onunla çalışmak istediğimi biliyordum. Özkan Usta, sanatçılarla ortak çalışmalarında gayet yaratıcı, her şeyi “hallederiz” tutumu takınan biri. Biz de birtakım gayet incelikli jestlerle ve elbette ikimizin de ortak dili olan ahşap işçiliğinin dili aracılığıyla anlaştık.

Bu fotoğraftaki Özkan Usta’nın değil, Ömer Okutan’ın atölyesi. Bütün oyma işlerini o yaptı. Başlangıçta Özkan Usta bu iş için, oyması çok kolay olan kavak ağacı kullanmayı önermişti ama eski kilise mobilyaları etkisi için meşenin daha uygun olacağına karar verdik. Bu da çok yetenekli ve becerikli bir ahşap oymacı bulmayı gerektiriyordu. Ömer Usta genelde çok karmaşık ayrıntıları olan çerçeveler ve geleneksel tezhipler yapıyor. Almanya’da, genel çalışma alanlarının bu kadar dışında kalan bir iş üzerinde çalışacak zanaatkarlar bulmak çok zor. Biz ona oymanın ilk taslaklarını gösterdiğimizde sadece güldü.

Lara: Ben bu eserini görme şansına sahip olamadım ama bana kentin her yanında karşımıza çıkan, yaya trafiğini yönlendirmeye yarayan “baba”larla yaptığım çalışmayı anımsattı. Her iki eser de ürettiği toplumun yerleşik kültürel köklerini ortaya çıkaran gündelik nesnelerden oluşuyor.

Kasia Fudakowski Turnstyle, 2020, stained oak. Wood work by Özkan Şener, carving by Ömer Okutan Turnike, 2020, eskitilmiş meşe. Ahşap çalışması, Özkan Şener; oyma, Ömer Okutan

© Gözde Gazioğlu 135

Lara - 18.01.2020 After a stroll by the river, I visit the Atelier Brâncusi. I walk the opposite direction and wander, stopping once every few steps to gaze into the glass cages, parts of his studio. My eye travels from one object to the next, my camera records still images in movement. It seems as if the studio may be activated at any moment.

There is peace and harmony but also sadness, absence. I think of Snow White waiting to regain consciousness in a glass box. Walking back to my studio, I pass by a farmers’ market busy wrapping up the day. I approach a stand where they have beautiful plants. I ask the lady if I can take some leaves and flowers that she is tossing out. She is joyously bewildered and asks me to wait until they have loaded everything into the trucks. I say goodbye as they drive off, and pick up the tossed eucalyptus, pink roses and wild berry leaves. Eucalyptus is a holy tree for the Aboriginals, representing the division between the underworld, Earth and heaven. I burn a single leaf from the eucalyptus, thankful for the gifts.

Lara - 22.01.2020 One Wednesday evening, back from visiting the Egyptian Hall at the Louvre, I see the flower lady again. Their wrap up time is 21:30. We agree to meet when they are done for the day so I can take more flowers. I make a few trips back to my studio, unloading, arranging all the flowers she has given to me. I open the boxes of Amaryllis. Mythology has it that Amaryllis was a shepherd woman who loved another shepherd named Alteo.

This man only loved flowers. He said that he would love the woman who brought him a blossoming plant and that’s when Amaryllis dressed up in white and stood at Alteo’s door every night for 30 nights.

During these visits, she pierced her own heart using a golden arrow. When Alteo opened the door on the 30th night, he found a red flower that came from the blood of Amaryllis’ heart.

K: The torment in ancient romance! I’m reading Don Quixote at the moment and the necessity of elaborate, dramatic suffering to prove love is a constant theme, so expertly parodied by Cervantes.

A man’s passions must be thwarted and a woman’s purity must be protected at all costs to uphold the Christian construct of love. Your story made me think of preservation, a kind of eternal death.

136

Lara - 18.01.2020 Nehir kenarında kısa bir gezintiden sonra Atelier Brâncusi’yi ziyaret ediyorum. Tam zıt yönde ilerlemeye başlıyor, birkaç adımda bir cam kafeslere, stüdyosunun farklı noktalarına bakmak için duraklıyorum.

Gözlerim bir objeden diğerine kayıyor, kameram hareket hâlindeki durağan imgeleri kaydediyor. Stüdyo her an canlanabilir gibi görünüyor. Huzur ve ahenk var ama üzüntü de var, yokluk da.

Cam bir tabutun içinde bilincinin açılmasını bekleyen Pamuk Prenses geliyor aklıma.

Kendi stüdyoma dönerken, tezgahların toplanmaya başladığı bir pazar yerinden geçiyorum. Çok güzel bitkilerin satıldığı bir tezgaha yaklaşıyorum. Çiçekçi kadına çöpe atmak için ayırdığı yaprakları ve çiçekleri alıp alamayacağımı soruyorum. Kadın şaşırıyor ve neşeyle her şeyi kamyonlara yükleyene kadar beklememi söylüyor. Onlar kamyona binip uzaklaşırken arkalarından el sallıyor ve yere atılmış okaliptüsü, pembe gülleri ve yaban mersini yapraklarını topluyorum. Okaliptüs aborjinlerin kutsal ağacı, yeraltı, yeryüzü ve gökyüzü arasındaki ayrımı temsil ediyor. Okaliptüsün bir yaprağını yakıp bu hediyeler için şükranlarımı sunuyorum.

Lara - 22.01.2020 Louvre’daki Antik Mısır bölümünü ziyaretimden döndüğüm çarşamba akşamı çiçekçi kadınla karşılaşıyorum. Tezgahı 21:30’da topluyorlarmış. Ondan yine çiçek almak için işleri bittiğinde buluşmak üzere sözleşiyoruz. Birkaç kez stüdyoma gidip geliyor, bana verdiği çiçekleri düzenliyorum.

Amaryllis kutularını açıyorum. Mitolojide Amaryllis, Alteo adlı bir çobana âşık olan bir kadın çobanın adı. Bu adam sadece çiçekleri severmiş. Kendisine açmakta olan bir çiçek getiren bir kadına âşık olacağını söyleyince Amaryllis de 30 gece boyunca bembeyaz giysiler içinde Alteo’nun kapısında beklemiş. Bu ziyaretlerinde, altın bir oku kendi kalbine saplamış. Alteo 30. gün kapıyı açtığında, Amaryllis’in kalbinden akan kanın oluşturduğu kırmızı bir çiçek bulmuş karşısında.

Lara Ögel One of the installations by the artist from her open studio at Cité des arts.

Sanatçının Cité des arts'da gerçekleştirdiği açık stüdyodaki yerleştirmelerinden biri.

K: Antik dönemin aşk hikâyeleri azap dolu! Şu anda Don Quixote’u okuyorum; aşkı kanıtlamak için girift, dramatik ıstırap çekme zorunluluğuyla çok güzel dalga geçiyor Cervantes. Hıristiyanlığın aşk kurgusunu ayakta tutmak için erkeğin tutkularının sürekli dizginlenmesi, kadının iffetinin ise ne pahasına olursa olsun korunması gerekiyor.

Senin hikâyen de bana bir nevi ebedi ölüm olan koruma temasını anımsattı.

137

K: In response to your story of the Amaryllis I wanted to show you the work that I made together with Serhat Öztemir at his atelier. Serhat Usta was another amazing craftsman whom I met in 2017, and who manufactured a large part of the piece I mentioned earlier. He came up with the mechanism consisting of a very simple hook and ring hinge, which changed the course of the piece forever.

The title of this piece is Climate Changing Room and it was due to be exhibited on the beach at Silbersee lake in Germany as part of Urbane Kunst Ruhr, now postponed, between the nudist and non-nudist areas.

The fig leaf, so well-known for concealing genitalia in antiquity, is attached to flexible metal arms on each panel. It is an attempt at concrete comedy, or the ‘theatre of the real’, in that anyone seeking privacy would in fact be the subject of more acute attention. Sudden nudity, in my experience, usually has a ‘climate changing’ effect.

L: In our first conversation, we spoke about the density of İstanbul in contrast with the relative solitude of your experience in Japan. I assume that, whether naked or not, this work adds another layer to this conversation. I also think about the public and the private, and what we take with us when we take a step towards the other. I saw this work – at a glance – like a map, and continued our conversation following that thread.

Kasia Fudakowski Climate Changing Room İklim Değiştirme Odası

138

K: Senin Amaryllis hikâyene cevaben ben de sana Serhat Öztemir’le birlikte onun atölyesinde yaptığımız işi göstermek istedim. Serhat Usta 2017’de tanıştığım muhteşem bir zanaatkar ve biraz önce bahsettiğim işin büyük bölümü onun eseri.

Ustanın bulduğu basit kanca ve yuvarlak menteşe mekanizması o işin seyrini tamamen değiştirdi.

Bu işin adı Cilmate Changing Room (İklim Değiştirme Odası) ve şimdi ertelenmiş olan Urbane Kunst Ruhr kapsamında, Almanya’daki Silbersee gölünde, nudist plajı diğer plajdan ayıran sınırda sergilenmesi planlanmıştı. Antik dönemde cinsel organların görünmemesi için kullanıldığı bilinen incir yaprakları, panellerin esnek metal kollarına tutturuluyor. Mahremiyet arayışındaki herkesin aslında çok daha keskin bir meraka maruz kalmasından yola çıkan bir somut komedi ya da “gerçeğin tiyatrosu” girişimi. Benim deneyimime göre beklenmedik çıplaklığın genelde “iklim değiştirici” bir etkisi oluyor.

L: İlk sohbetimizde senin Japonya’da deneyimlediğin yalnızlığa kıyasla İstanbul’da yaşamın ne kadar yoğun olduğundan bahsetmiştik. Bu işin, çıplaklık olsa da olmasa da bu sohbete bir başka katman eklediğini varsayıyorum. Bir yandan da özel ve kamusal ayrımını ve ötekine doğru bir adım atarken neleri yanımızda götürdüğümüzü düşünüyorum.

Ben bu işe bir göz attığımda bir haritaya benzettim ve sohbetimizi de o hattan ilerlettim.

Lara Ögel Exhibition view from When Artists Drew Maps: Views and Figures of French Space, Middle Ages and Renaissance, Musée des Archives Nationales.

Ulusal Arşiv Müzesi'ndeki Sanatçılar Harita Çizdiğinde: Ortaçağ ve Rönesans'tan Fransa Tasvirleri sergisinden görüntü.

L: The image of a human figure with leaves immediately took me to this beautiful map which I came across in the Musée des Archives Nationales in Paris. I was visiting a lovely exhibition full of maps of cities in France. Maps have always fascinated me and they are an important aspect in my research which started with the red string.

L: Yaprak takmış bir insan figürü Paris’teki Ulusal Arşiv Müzesin'de karşıma çıkan haritayı getirdi aklıma. Fransa’daki kentlerin haritalarının sergilendiği çok güzel bir sergiyi ziyaret ediyordum. Oldum olası haritaları çok etkileyici bulurum ve kırmızı iple başlayan araştırmamda da önemli bir yer tutuyorlar.

For my open studio, I attempted to draw my own map, meditating on my inner landscape. I imagined the soles of my feet were the roots, that branches came springing up, forming my torso, my arms and spine. I view maps as stories, especially ancient ones, which – as is the case here – display their own characteristics, attitude and beliefs through shapes, colors and sizes. A map is a journey; it draws a path, a line. Maps materialise the energies that flow in and out of places.

Açık stüdyom için kendi iç manzaramı düşünerek kendi haritamı çizmeye giriştim.

Ayak tabanlarımın kökleri teşkil ettiğini, o köklerden yükselen dalların gövdemi, kollarımı ve omurgamı oluşturduğunu hayal ettim. Ben haritaları, özellikle de antik haritaları –burada da olduğu gibi– kendi karakteristiklerini, tutumlarını ve inançlarını şekiller, renkler ve boyut aracılığıyla gösteren hikâyeler olarak ele alıyorum. Bir harita bir yolculuktur aslında; bir yol, bir hat çizer. Haritalar mekânların içine ve dışına akan enerjileri somutlaştırır.

Along the lines of this visualisation, I am always drawn to branches and leaves and plants protruding from human-made places. Cities are full of these examples; cemeteries are among the most poetic.

Bu görselleştirmeyle benzer biçimde, insan yapımı yerlerden fışkıran dallar, yapraklar ve bitkiler de beni çok cezbeder. Kentler bu örneklerle dolup taşar, mezarlıklar da bunların en şairane örneğidir.

‘When a branch, fed from decayed energy takes off on a journey claiming a piece of the sun, a map is being drawn again.’

“Çürümenin enerjisinden beslenen bir dal bir parça güneş ışığına ulaşmak için yola çıktığında da bir harita çizilmektedir aslında.”

K: It’s such a beautiful map, the reclining lady landscape in ecstasy, with all those little hills and bumps.

K: Sayısız küçük tepecik ve tümseğiyle mest olmuş hâlde arkasına yaslanmış bir kadın figürünü andıran manzaranın ne kadar güzel bir haritası bu.

© Lara Ögel Analog photograph Analog fotoğraf

139

K: The last project I worked on while in İstanbul was the next episode of my film project called Word Count. It is centered around a dystopic scenario where the rising sea levels are connected to the number of words we speak. It is another way to look at the scarcity of resources. As a part of that project, and while enjoying so much fresh fish in İstanbul, I had to think about how fish stocks are rapidly depleting, and I imagined a future where all fish are extinct and we search for alternatives. Realising that watermelon thrives with a lot of water and sunlight, I developed a new fictional product called ‘Samelon’ (a watermelon shaped into salmon steaks and flavored to imitate the taste of fish). It looks surprisingly convincing and doesn’t even taste so bad when you fry it!

Kasia Fudakowski Still from the final film, showing the ‘Samelon’ shape cutters.

Filmden “Samelon” şeklini vermeye yarayan keskileri görebileceğiniz bir kare.

K: İstanbul’dayken üzerine çalıştığım son proje, Word Count (Kelime Sayısı) adlı film projemin bir sonraki bölümüydü.

Yükselen deniz seviyesinin telaffuz ettiğimiz sözcük sayısına tekabül ettiği distopik bir senaryodan yola çıkıyor.

Kaynakların kıtlığına bakmanın bir başka yolu aslında. Bu proje dâhilinde, bir yandan da İstanbul’da bol bol taze balık tüketirken, dünyada balık stokunun hızla azalmakta olduğunu düşündüm ister istemez ve bütün balıkların soyunun tükendiği ve yeni alternatifler aradığımız bir gelecek hayal ettim. Karpuzun da bol su ve güneş ışığıyla serpildiğini öğrenince “Samelon” (Somon bifteği şeklinde üretilen ve tadı balık tadına benzeyen karpuz) adlı yeni bir kurmaca ürün geliştirdim. Şaşırtıcı bir şekilde ikna edici bir görüntüsü var ve kızartılınca tadı hiç fena değil!

Kasia Fudakowski One of the BMCT! artists, Lina Gómez, wearing a watermelon mask Kasia Fudakowski made.

BMCT! sanatçılarından Lina Gómez, Kasia Fudakowski'nin yaptığı karpuz maskelerinden birini takıyor.

140

L: The roots of Paris; branches deep in the soil back when she was called Lutetia, guided the city above in all its glory. Once buried down in the limestone layers, just next to the underground ossuaries, comes the whisper of a snail whose traces you can notice all over the city. And she guides you into more spirals, labyrinths; the passages.

But what better way to get to know a place than to run it by foot, through its roots? And what better way to get to know yourself than take steps into a labyrinth, the centre where it holds your home. Did you know that the part of the shell the snail is born with ends up in the center of its spiral? I am reminded again that we carry our homes with us.

L: Paris’in kökleri; adının Lutetia olduğu dönemde toprağın derinlerinde yer etmiş dallar toprağın üzerinde tüm ihtişamıyla uzanan kente kılavuzluk ediyordu. Kireçtaşından katmanların altında, ölülerin kemiklerinin hemen yanında gömülü kalınca, izlerini bütün kentte görebileceğiniz bir salyangozun fısıltısı gelir kulağa. Bu salyangoz sizi daha da çok sarmala, labirente yönlendirir; pasajlara. Bir yeri yürüyerek, kökleri içinden geçerek kat etmekten daha iyi bir yolu var mıdır orayı tanımanın? Bir labirente, evinizin bulunduğu merkezine doğru adım atmaktan daha iyi bir yolu var mıdır kendini tanımanın? Salyangozun doğumunda sırtında bulunan kabuğun bir parçasının, o sarmalın merkezinde kaldığını biliyor muydun? Evimizi hep yanımızda taşıdığımızı bir kez daha hatırladım.

Lara Ögel Photograph of the fossils from The Minerology Museum at Mines ParisTech which holds the world's 4th largest collection of minerals.

Dünyanın en büyük 4. mineral koleksiyonunun bulunduğu Mines ParisTech’teki Mineraloji Müzesi’nden fosil fotoğrafları.

© Lara Ögel An image from the open studio.

Açık stüdyo fotoğrafı..

141

Simon(e) van Saarloos Becoming visible

Born in 1990 in Summit, New Jersey, Simon(e) van Saarloos is a writer and philosopher living and working in Amsterdam.

Simon(e) published several books in Dutch including Ik deug / deug niet, a collection of columns originally published in the Dutch national newspaper NRC; De vrouw die, a novel on a molecular biologist running the NYC marathon in a burqa; and Enz. Het Wildersproces, a feminist and queer report of the trial against the Dutch right-wing politician Geert Wilders. In the book Het monogame drama, Van Saarloos critiques monogamous living and false notions of safety, proposing a non-monogamous love life and thus a different take on ownership and property.

The book was recently translated into English and published by Publication Studio under the title Playing Monogamy. Simon(e)’s most recent book, titled Herdenken herdacht, is a non-fiction work about queer forgetfulness, whiteness and embodied commemoration. Van Saarloos curates collaborations between artists, activists and scholars and regularly appears on stage as a lecturer, interviewer and performer. Simon(e) is a MA student at the Dutch Art Institute.

1990 yılında Summit, New Jersey’de doğan, felsefeci ve yazar Simon(e) van Saarloos, Amsterdam’da yaşıyor ve çalışıyor.

Felemenkçede, Hollanda ulusal gazetesi NRC’de yayımlanan köşe yazılarını topladığı Ik deug / deug niet; bir burka içinde New York maratonunu koşan bir moleküler biyolog hakkındaki De vrouw die ve Hollandalı sağcı siyasetçi Geert Wilders davasının feminist ve queer bir tutanağı olan Enz. Het Wildersproces gibi kitaplar yayımladı. 2015’te yayımladığı Het monogame drama adlı kitabında van Saarloos, tek eşliliği ve güvenliğin yanlış yorumlanmasını eleştirerek tek eşli olmayan bir aşk hayatı ve dolayısıyla farklı bir mülkiyet ve mülk anlayışı öneriyor.

Kitap yakın zamanda İngilizceye çevrildi ve Publication Studio tarafından Playing Monogamy (Tekeşliliği Oynamak) başlığıyla basıldı. Herdenken herdacht adlı son kitabı, queer kayıtsızlık, aklama ve somutlaştırılmış anma üzerine kurmaca dışı bir çalışma.

Van Saarloos sanatçılar, aktivistler ve akademisyenler arasında işbirlikleri için zemin hazırlıyor ve sahneye sık sık öğretim görevlisi, mülakatçı ve icracı olarak çıkıyor. Simon(e) hâlen Dutch Art Institute’ta yüksek lisans öğrencisi.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 142

Diren Demir Görünür olmak

Deeply impressed by the Beat Generation, Diren Demir is an interdisciplinary artist who follows the guidance of the “way” both in his life and artistic practice. During his travels, he initiated a guerilla anti-elitist gallery concept titled as Art Space Project in 2016. Since then, lots of drawings about “peace” have been requested from people he doesn’t know. He started studying sculpture at the Marmara University, Faculty of Fine Arts and philosophy at İstanbul University in 2017. Diren’s work Unimpeded Art Map which aimed to suggest a solution for disabled people who are unable to reach cultural places and galleries was selected as the best project in the Art and Culture category at the 2018 HEG competition. Diren's other project entitled Create for Art, aimed to renovate and improve the conditions in village schools by providing assistance and materials to fine art students, also gained recognition as the best project in the same category. His literary works are mostly related to LGBTI+ history. In 2018, he translated one of the first books about transgender visibility in Turkey, S.T.A.R. (Street Transvestite Action Revolutionaries, Sub Press) to Turkish. In 2019, his book A Night of June: Biographical Analysis of the Stonewall Riots was published by Kaos Çocuk Parkı Publishing.

Beat Kuşağı’ndan derinlemesine etkilenen Diren Demir, hem hayatında hem de sanat işlerinde “yol”un rehberliğinde ilerleyen disiplinlerarası bir sanatçı.

Seyahatleri sırasında, 2016 yılında Art Space adında bir gerilla anti-elitist galeri konsepti oluşturdu ve sokaktaki yabancılardan “barış” hakkında birçok çizim talebi aldı. 2017 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi heykel bölümü ve İstanbul Üniversitesi felsefe bölümünde öğrenim görmeye başladı. Kültür mekânlarına ve galerilere erişemeyen engelli insanlar için bir çözüm sunmayı amaçlayan Engelsiz Sanat Haritası, 2018 HEG yarışmasında Kültür Sanat dalında en iyi proje seçildi. Maddi imkânsızlıklar sebebiyle sanatla ilgili fikirlerini hayata geçiremeyen güzel sanatlar öğrencilerine destek olarak köy okullarını iyileştirmeyi amaçlayan Sanat için Üret (2019) başlıklı projesi, Kültür Sanat kategorisinde yeniden en iyi proje seçildi. Edebi çalışmaları genellikle LGBTİ+ tarihiyle ilişkilidir. 2018’de Türkiye’de transseksüel görünürlükle ilgili ilk kitaplardan birini, S.T.A.R. (Sokak Travestileri Hareketi Devrimcileri, Sub Press) çevirdi. 2019’da Bir Haziran Gecesi: Stonewall Devriminin Biyografik Çözümlemesi adlı kitabı Kaos Çocuk Parkı Yayınları tarafından yayımlandı.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Theater RAST, Amsterdam 143

144

In their conversation, Simon(e) and Diren share their artistic practices and productions through the realities of LGBTI+ communities. We remember that the struggle of LGBTI+ community as well as the discussions based on visibility and body politics are common challenges for all of us.

Simon(e) ve Diren sohbetlerinde, LGBTİ+ topluluğunun yaşadığı gerçekler üzerinden üretimlerini ve sanat pratiklerini paylaşıyorlar.

LGBTİ+ topluluğunun mücadelesinin, görünürlük ve beden politikaları üzerinden yürütülen tartışmaların hepimizin ortak meselesi olduğunu bir kez daha hatırlıyoruz.

Zeynep: Diren, you were one of the lucky ones who could actually stay during the entire period and finalise their project for BMCT!. And Simon(e), you almost started to work on your project in İstanbul but you had to leave earlier because of the COVID-19 outbreak. What was your project about?

Simon(e): I’m interested in the narration of LGBTI+ histories and the oral and embodied workings of queer memory. One of my humble research methodologies was simply to meet people, specifically queer artists and activists. I visited Boysan’s House, Lambdaİstanbul’s Tea & Talk and Dudakların Cengi’s drag nights. We were also planning to organise a panel and party around my book, Playing Monogamy, to discuss queer life and the radical potentiality to disrupt heteronormative society, but then the Covid-19 outbreak happened. Now we hope to organise a discussion online.

Diren Demir Remains of a Walked Path Yürünmüş Bir Yoldan Arta Kalanlar

One of the many things I didn’t know before I came is the history of cruising in Gezi Park. It is important to amplify how sexual expression and ‘deviance’ ignite larger political protests. Often, in order for a political movement to grow, sex is being eliminated from the narrative: respectability politics take over. Sex and sex work require illegibility to survive and to avoid policing. Safety is not provided by depending on the state or institutional powers; safety is mainly intramurally accomodated. Therefore, the way LGBTI+

Zeynep: Diren, sen misafir sanatçılığını tamamlayıp BMCT! için hazırladığın projeyi burada bitirme fırsatı yakalayan az sayıda şanslı sanatçıdan biriydin. Simon(e), sen de İstanbul’da projen üzerine çalışmaya başlamıştın ama COVID-19 salgını nedeniyle planlanandan daha erken ayrılmak zorunda kaldın. Projelerinizin konusu neydi?

Simon(e): Ben LGBTİ+ tarihlerin anlatımıyla, queer hafızanın söz ve beden düzeyinde nasıl işlediğiyle ilgileniyorum. İnsanlarla, özellikle queer sanatçı ve aktivistlerle buluşmak gibi oldukça mütevazı bir araştırma metodolojim vardı. Boysan’ın Evi’ni ziyaret ettim, Lambdaİstanbul’un Tea & Talk etkinliğine ve Dudakların Cengi’nin drag gecelerine katıldım. Bir yandan da, queer yaşam biçimini ve heteronormatif toplumu altüst etme potansiyelini tartışmak üzere, kitabım Playing Monogamy'den (Tekeşliliği Oynamak) yola çıkan bir panel ve parti düzenlemeyi planlıyorduk ama sonra Covid-19 salgını başladı. Şimdi çevrimiçi bir tartışma düzenlemeyi planlıyoruz.

Buraya gelmeden önce bilmediğim çok sayıda şeyden biri de Gezi Park’ta koliciliğin tarihiydi. Cinsel ifadenin ve normalden “sapmanın” daha büyük çaplı siyasal protestoların fitilini yakışını daha etraflı bir şekilde açıklamak çok önemli.

Bir siyasal hareketi büyütebilmek için, o hareketin anlatısında cinsellik sıklıkla saf dışı bırakılır. Seks ve seks işçiliği hayatta kalabilmek ve polis kovuşturmasından 145

bodies inhabit and shape public space is easily forgotten. Queer histories are not documented through text or legislation, they depend on intergenerational intimacies and informal storytelling. So, in this context, I was planning to work with the DJ and performer Kübra, recording Kübra’s memories and stories about cruising in İstanbul. Then I will weave their voice with a daytime recording from Amsterdam’s Oosterpark and create an installation.

Diren: My name, Diren, means “resistance” in Turkish. I took part in the Gezi Park demonstrations. I was also one of the 5 main characters in a documentary about it, directed by Reyan Tuvi. At one point in the documentary, I said “I am queer, I am black, I am Armenian… I am anything that you don’t want to see and I am here!” In Turkey, you can be leftist, very liberal or anything you want to be within a precise spectrum. However, the importance of LGBTI+ politics is disregarded. As you said, sexual practices are politically eliminated, suspended, silenced and reduced.

Z: How did you experience the approach to political and personal space from an LGBTI+ perspective during your stay in Amsterdam?

D: Although I was hanging out in squats a lot, what I was able to see in Amsterdam was very mainstream. I realised that there’s a lot of pinkwashing there. I didn’t feel that there’s a genuine respect towards the LGBTI+ community. Having sex and doing sex work without the boss, pimp, policemen and hegemony does not support any authority structure. Therefore, the authorities try to introduce new regulations under the pretext of “protection”, but these so-called steps forward only reveal pinkwashing. As long as pinkwashing is a based on the work done by the police in this area, it will only exist in sight, but will have limited and useless effects for queer individuals and all minorities on a practical level.

S: The Netherlands was the first country to legalise same-sex marriage. This fact is often used as a marker of moral superiority.

This pinkwashing – when a country establishes nationalism through its pro-LGBTI+ image and policies – elevates white gay cis men, but does little for queer migrants and refugees.

Governments are functioning similarly to companies in that sense. When the Pride season is near, companies will put rainbow flags up. For many, it’s just another event to increase sales, a commodity. It says little about real support for the community, not to mention the disruption of heteronormativity.

D: History is a great tool to get rid of pinkwashing and those fake arrangements that exist for a “show”. The Compton uprisings should be remembered, where the sex workers resisted the police trying to displace them. It should be remembered that the reason for the Pride marches that have been held for years are the black, hispanic, transsexual minorities who resisted in the Stonewall riots... not middle or upper class white cis-gay mens. The dominance of those people in LGBTI+ policies is a deep assimilation...

In İstanbul, I’m part of the queer scene and I see that there is a lot of homophobia everywhere. If we see a company using a rainbow flag, people find it just nice. If something is not homophobic, it means it has supporters. There’s also a rise of white middle or upper class gay couple popularity in İstanbul. Parallely, Syrian LGBTI+ immigrants are fighting for their rights.

In Amsterdam, I have produced a polaroid photo series called Remains of a Walked Path. And four different performing artworks; Zen Walking, Waiting For a Subtext, Three Countries, Two Crimes, Confessions. I stayed in a Turkish neighbourhood. Confessions was based on creating dialogues in that neighbourhood. I designed a 146

kaçınabilmek için okunaksız kalmayı gerektirir. Güvenlik devlete veya kurumsal güçlere bel bağlayarak sağlanmaz; güvenlik aslen kendi mekânlarımız içinde inşa edilir. Dolayısıyla, LGBTİ+ bedenlerin kamusal alanda ikamet etme ve onu şekillendirme yolları kolaylıkla unutuluverir. Queer tarihler, metinler veya yasalarla belgelenmez, nesillerarası yakınlaşmaya ve enformel hikâye anlatımına bağlıdırlar. Bu bağlamda, DJ ve performans sanatçısı Kübra’yla onun İstanbul’da koliciliğe dair anılarını ve hikâyelerini kaydederek bir iş yapmayı umut ediyorum. Daha sonra, onun sesini Amsterdam Oosterpark’ta gündüz vakti kaydettiğim sesle karıştırarak bir enstalasyon oluşturacağım.

Diren: Benim adım Türkçe “direnme” sözcüğünden geliyor. Gezi Parkı protestolarına katıldım. Ayrıca, Reyan Tuvi’nin çektiği belgeseldeki 5 ana karakterden biriydim. Belgeselin bir yerinde şöyle diyorum: “Queer’im, siyahım, Ermeniyim... Görmek istemediğiniz her şeyim ve buradayım!” Türkiye’de, belirli bir spektrumun içinde kaldığın sürece solcu, liberal veya olmak istediğin herhangi bir şey olabilirsin. Ama

LGBTİ+ siyasetin önemi hep yabana atılır. Senin de dediğin gibi, cinsel pratikler siyasal düzeyde saf dışı bırakılır, askıya alınır, sesi kısılır ve indirgenir.

Z: Amsterdam’da kaldığın dönemde LGBTİ+ perspektifinden siyasal ve kişisel alana yaklaşımı nasıl buldun?

D: Çoğunlukla işgal evlerinde vakit geçirdim ama yine de Amsterdam’da görebildiğim her şey fazlasıyla ana akımdı. Çok fazla “pinkwashing” olduğunu fark ettim. LGBTİ+ cemaatine sahici bir saygıyla yaklaşıldığını hissetmedim. Patronsuz, pezevenksiz, polissiz seks ve seks işçiliği yapmak hiçbir otorite yapısını desteklemez. İşte bu yüzden, otoriteler “koruma” bahanesiyle yeni düzenlemeleri yürürlüğe sokmaya çalışır ama sözde ilerlemeye yarayan bu adımlar, “pinkwashing” sürecini açık etmekten başka bir işe yaramaz.

Pinkwashing bu bölgede kolluk kuvvetlerin faaliyetlerine dayandığı sürece, sadece görünenden ibaret olur ancak queer bireyler ve bütün azınlıklar için bir faydası olmaz.

S: Hollanda eşcinsel evliliği yasallaştıran ilk ülkeydi. Bu olgu ahlaki üstünlüğün nişanı gibi öne sürülür genelde. Bu pinkwashing -yani bir ülkenin LGBTİ+ yanlısı imajı ve bu yöndeki politikaları aracılığıyla milliyetçiliği takviye etmesi- beyaz, cis eşcinsel erkekleri yüceltir ama queer göçmenler ve mültecilere hemen hiçbir faydası dokunmaz.

Bu anlamda, hükümetlerin işleyişinin şirketlerin işleyişinden pek bir farkı yoktur. Onur sezonu yaklaşınca şirketler gökkuşağı bayraklarını göndere çekmeye başlar. Birçoğu için bu, satışları artırmaya yarayacak bir olay, bir metadır aslında. Heteronormatifliğin altüst edilmesi şöyle dursun, bu topluluğu gerçekten desteklemekle bile pek alakası yoktur.

D: Tarih pinkwashing’den ve “şov” amaçlı o sahte düzenlemelerden kurtulmak için başvurulacak en iyi araçlardan biri. Seks işçilerinin kendilerini yerinden etmeye çalışan polise direndiği Compton isyanları hatırlanmalı. Yıllardır düzenlenen Onur Yürüyüşlerine aslen Stonewall ayaklanmasında direnen siyah, Hispanik, transseksüel azınlıkların neden olduğu hatırlanmalı, orta veya üst sınıf mensubu beyaz cis-gey erkeklerin değil. Bu insanların şu an LGBTİ+ politikalarında nüfuz sahibi olmaları, derin bir asimilasyonu işaret ediyor aslında.

confession booth with a transparent surface and put microphones in it. This was an interactive space, open to participation from the audience. It was a courageous job for me and for the audience as well. The installed sound system disclosed the conversations held inside the booth to all the listeners in the area and to other parts of the building. My goal was to change the structure of this traditional confessional ritual and reinterpret it.

I included people from various backgrounds and ethnic communities, speaking their own languages. One of the participants was my aunt, speaking Turkish. I wanted to do something transformative while in Amsterdam, because of the existence of a bigger international community. So the performance was based on this: whenever people made a confession to me, I also confessed something about my life. I confessed to my aunt that I am queer and non-binary.

I really wished that people could see how hard it is to be queer in İstanbul. The performance also spontaneously included

Ben İstanbul’da queer cemaatin bir parçasıyım ve dünyanın her yerinde çok fazla homofobi olduğunu görüyorum. İnsanlar bir şirketin gökkuşağı bayrağı kullanmasını hoş bir hareket olarak görüyor sadece. Onlar için bir şey homofobik değilse, destekçileri var demektir. İstanbul’da orta ve üst sınıf beyaz eşcinsel çiftlere olan hayranlıkta bir artış var. Buna koşut olarak Suriyeli LGBTİ+ göçmenler de hakları için mücadele ediyor.

Amsterdam’da Yürünmüş Bir Yoldan Arta Kalanlar adlı bir polaroid serisi ve dört farklı performatif sanat eseri ürettim: Zen Yürüyüşü; Bir Altmetni Beklerken; Üç Ülke, İki Suç; İtiraflar. Türkiyelilerin mahallesinde yaşıyordum. İtiraflar da o mahallede diyalog kurmayı konu ediniyordu. Şeffaf bir günah çıkarma kabini tasarladım, içine mikrofonlar yerleştirdim. İzleyicilerin katılımına açık, etkileşimli bir alan oldu. Benim için de, katılımcılar için de epey cesaret gerektiren bir işti. Kurduğum ses sistemiyle kabinde konuşulanlar etraftaki herkese ve binanın başka kısımlarına ulaşıyordu. Amacım geleneksel günah çıkarma ritüelinin yapısını değiştirerek tekrar yorumlamaktı.

Farklı sosyal çevrelere ve etnik topluluklara mensup olan, kendi dilini konuşan insanları performansa dâhil ettim. Katılımcılardan biri Türkçe konuşan teyzemdi. Amsterdam’da, çok daha büyük uluslararası 147

some knowledge and disclosure about the family structure of Turkish society. This was an effort to present a disclosure in a performative way. Saying that I’m queer was only a part of all the confessions. But the word "queer" caused a new distress in my family. This time, I needed this tension because my performance was about revelation. However, there was a transformative process in my relationship with my aunt down the line as well...

My initial idea was actually to create something about “contrast”, but I ended up not doing that because it didn’t fit the social framework in Amsterdam.

S: Why didn’t it work to create a contrast in Amsterdam?

D: Initially, I thought of making that performance with my hair. I had an idea to cut my hair on the scene because there’s a saying in Turkish: “A man’s hair is his makeup.” These kinds of sayings are always part of the toxic culture and they reflect heterosexist points of view about our genders. I was trying to disclose that.

People see me as a man, when in fact I’m queer. So I decided to work on this contrast between how I am perceived by the society and who I actually am. The power of the performance comes from the struggle of that society with this contradictory situation.

S: Do you mean that in Amsterdam, the audience would have seen the contrast, but they would have seen it as a “Turkish” story?

D: If I had done that performance in Amsterdam, that could have been perceived as “exotic”. But it had to come from the heart. I tried to bring something from my heart, that would also reflect my views on queer politics.

S: I think anything you’d tell from the heart will reflect your views on queer politics. I can’t think of a subject that doesn’t relate to the body. Politics are imposed on your body and rise from it. There’s no individual body, there are only these collective signifiers of what our body becomes. When you speak or dance or scream from the heart, your body may be perceived as an individual, as a performer, but there is a constant tension between you and a more collective story.

I’m always working on questions of knowledge, of knowledge systems being produced. What are the ways in which we start to know something? Why do we use hierarchy to understand things around us? A queer and feminist thinking starts with the body and your positionality anyways, but in İstanbul, I personally felt a deep need to surround myself with queer people. The body, my personal body and its presence, really became explicit in İstanbul. I don’t really know why and if it really was more than usual. Maybe it just felt like more than usual, because queer friends who have left İstanbul for some years now, friends I know from the Netherlands, Berlin, New York City, would put me in touch with their amazing, generous friends. Maybe it was this interconnectedness, and the longing of my friends to visit their hometown, that made me feel so physically present.

D: I long for a genuine and sincere collective Queer solidarity.

I encounter an epic form of solidarity in my historical researches, raising my motivation a lot, so I want other people to know this LGBTI+ history. However, today I cannot find many examples of this approach. Have you found an answer to this? I guess this issue may be related to biopolitics. Because power structures reorganise “social codes” through our bodies, and when we look at the history of our solidarity and compare it with today, I find it difficult nowadays to find favourable social sincerity, intimacy and caring to recreate a strong solidarity. The only thing I can find is misidentifications about these.

148

cemaatin varlığı nedeniyle dönüştürücü bir şey yapmak istedim. Yani performansın temelinde şu vardı: ne zaman insanlar bana günah çıkarsa, ben de onlara kendi yaşamımla ilgili bir şeyi itiraf ettim.

Teyzeme queer ve non-binary olduğumu itiraf ettim.

Simon(e) van Saarloos Anal Terror Performed at Dutch Art Institute, Cagliari, Italy Anal Terör Performans, Hollanda Sanat Enstitüsü, Cagliari, İtalya

İnsanların İstanbul’da queer olmanın ne kadar zor olduğunu görmesini çok istedim. Performans diğer yandan da, tamamen spontane bir şekilde Türkiye toplumunun aile yapısı hakkındaki pek çok gerçeği ifşa ediyordu. Bir ifşa sürecini performatif bir şekilde sunma yolunda bir çabaydı yani. Queer olduğumu söylemek bütün itirafların sadece bir parçasıydı. Ama “queer” sözcüğü ailemde yeni bir gerginliğe yol açmıştı. Performansım da ifşa etmekle ilgili olduğundan bu gerilime ihtiyaç duyuyordum. Ancak sonunda teyzemle ilişkimde de dönüştürücü bir sürece yol açmış oldu... Başlangıçta “çelişkiyle” ilgili bir şey yaratma fikrinden yola çıkmıştım, sonunda bunu yapmadım çünkü Amsterdam’daki toplumsal çerçeveye uymuyordu.

S: Bir çelişki yaratmak Amsterdam’da neden mümkün olmadı?

D: Başlangıçta bu performansı saçımla gerçekleştirmeyi düşünmüştüm. Orada saçımı kesecektim, Türkçede “erkeğin makyajı saçıdır” diye bir deyim var. Bu tür deyimler toksik kültürün bir parçası ve cinsiyete heteroseksist bakış açısını yansıtıyorlar. Ben de bunu açığa çıkarmaya çalışıyordum. Ben queer’im ama insanlar beni bir erkek olarak görüyor. Ben de toplumun beni algılama şekliyle gerçekte olduğum insan arasındaki çelişki üzerine çalışmaya karar verdim. Performansın gücü toplumun bu çelişkili durumla mücadelesinden ileri geliyor.

S: Amsterdam’da izleyicilerin bu çelişkiyi göreceğini ama bunu bir “Türkiye” hikâyesi olarak göreceğini mi kastediyorsun?

Diren Demir Waiting For a Subtext Bir Altmetni Beklerken

D: O performansı Amsterdam’da yapsaydım “egzotik” bir şey olarak algılanırdı. Ama yürekten gelen, içten bir şey olması gerekiyordu.

Ben de, queer siyaseti hakkındaki görüşlerimi de yansıtacak, içten bir şeyler ortaya koymaya çalıştım.

S: Bence samimi bir yaklaşımla anlattığın her şey, queer politikalar hakkındaki görüşlerini de yansıtacaktır. Ben bedenle ilişkili olmayan bir konu düşünemiyorum. Siyaset insanın bedenine dayatılır ve oradan çıkarak serpilir. Bireysel beden diye bir şey yoktur, bedenimizin dönüştüğü şeyin kolektif gösterenleri vardır sadece. Can-ı gönülden konuştuğunda, dans ettiğinde veya çığlık attığında, bedenin üzerinden bir birey olarak algılanabilirsin ama bir performans sanatçısı olarak seninle daha kolektif hikâye arasında daimi bir gerilim söz konusudur.

Ben bilgi hakkında, üretilen bilgi sistemleri hakkında sorular üzerine çalışıyorum hep. Bir şeyi bilmeye başlamanın yolları nedir?

Etrafımızdaki şeyleri anlamak için neden hiyerarşiye başvururuz?

Queer ve feminist bir düşünce bedenle ve konumsallıkla başlar her hâlükârda, ama İstanbul’da etrafımın queer insanlarla çevrili olmasına gerçekten ihtiyaç duydum. Beden, yani benim bedenim ve mevcudiyeti, İstanbul’da gerçekten iyice öne çıktı. Bunun nedenini, normalden daha yoğun bir şekilde öne çıkıp çıkmadığını gerçekten bilmiyorum. Belki de olağandışı bir şekilde öne çıktığını hissetmemin nedeni Hollanda’da, Berlin’de, New York City’de tanıştığım ve birkaç yıl önce İstanbul’dan gitmiş queer arkadaşlarımın beni buradaki cömert, harika arkadaşlarıyla tanıştırmış olmaları. Belki de bu karşılıklı bağlılık, arkadaşlarımın memleketlerini ziyaret etme özlemiydi fiziksel varlığımı bu kadar güçlü bir şekilde hissetmemin nedeni.

D: Ben sahici ve samimi bir kolektif Queer dayanışmanın özlemini çekiyorum. Tarih araştırmalarımda karşıma çıkan destansı dayanışma örnekleri motivasyonumu artırıyor ve başkalarının da 149

I guess your book Playing Monogamy can create a change by giving refined definitions and proposing new ways of liberation from the many emerging forms of biopolitics that create heterosexual, monogamic and any other type of normativity and social codes that result in the clogging of solidarity, the imprisonment of intellectuals in order to teach outsiders a lesson... or the traditional romanticisation and glorification of the monogamous marriage institution in order to earn income and get new pre-shaped bodies.

Z: Politics and body politics, we cannot isolate them from each other. Simon(e), you’ve been to the Gezi Park trial and you have written about it, haven’t you?

S: I witnessed the trial on February 18th, near İstanbul. I had followed court cases and trials before, and wrote a book about these from a queer and feminist perspective. This time as well, I used some of my experience with performance and performativity to talk about the trial. It’s partly about focusing on bodily details, smell, colours, energy, space, ghosts…

I note down everything that doesn’t seem to be important to a rational mind.

I couldn’t follow the exact details of the argument in the Gezi Park trial, because I don’t speak Turkish, but I could follow the bodily language, the ritual, the theatre there. The sensorial experience of watching bodies in space and reflecting on your own feelings and responses – it’s an attempt to unlearn how we are conditioned to understand and categorise the world.

150

bu LGBTİ+ tarihinden haberdar olmasını istiyorum. Ancak bugün bu yaklaşımın çok sayıda örneğini bulamıyorum. Sen bu soruna bir yanıt bulabildin mi? Ben bu meselenin biyopolitikayla ilişkili olabileceğini düşünüyorum. Çünkü iktidar yapıları “toplumsal kodları” bedenlerimiz aracılığıyla tekrar düzenliyor; dayanışma tarihine bakıp onu bugünle kıyasladığımda, bu günlerde güçlü bir dayanışmayı tekrar hayata geçirmeye yetecek olumlu toplumsal samimiyet, yakınlık ve ihtimam örnekleri bulmakta zorlanıyorum. Bulabildiğim tek şey, bunlarla kurulan yanlış özdeşleşmeler ve sanırım senin Playing Monogamy (Tekeşliliği Oynamak) kitabın da incelikli tanımlar sunup biyopolitikanın şu anda ortaya çıkmakta olan pek çok biçiminden özgürleşmenin yeni yollarını önererek bir değişime yol açabilir. Biyopolitikanın bu yeni biçimleri, dayanışmanın tıkanmasıyla, dışarıdakilere bir ders vermek için entelektüellerin hapsedilmesiyle sonuçlanan heteroseksüel, tek eşli vb. normatiflik türleri ve toplumsal kodlar üretiyor ... veya sabit bir gelir elde etme ve önceden şekillenmiş yeni bedenler üretme amaçlı tekeşli evlilik kurumunu romantikleştiriyor ve yüceltiyor.

Z: Siyasetle beden siyasetini birbirinden ayrı tutamayız. Simon(e), sen Gezi Parkı davasının duruşmalarına gittin ve bu konuda yazdın, değil mi?

S: Ben 18 Şubat’ta İstanbul yakınlarında yapılan duruşmada bulundum. Daha önce de davaları ve duruşmaları takip etmiş, bunları queer ve feminist perspektiften ele alan bir kitap yazmıştım. Burada da, duruşma hakkında konuşmak için performans ve performatiflik deneyimlerimden yararlandım.

Bedensel ayrıntılara, kokulara, renklere, enerjiye, mekâna, hayaletlere odaklandım.

Rasyonel bir zihne önemsiz gelecek her şeyi not ediyorum. Gezi Parkı davasında öne sürülen argümanları ayrıntılı bir şekilde takip edemedim çünkü Türkçe bilmiyorum ama beden dilini, o ritüeli, orada sahneye konan tiyatroyu takip ettim. Bedenleri mekân içinde izleyip kendi duyguların ve tepkilerin üzerine düşünmek duyusal bir deneyim – dünyayı anlama ve kategorilere ayırmaya koşullanmışız ya, işte onu unutma yolunda bir girişim.

151

Helena Kauppila Gestures and movements

A mathematician turned visual artist, Helena Kauppila is deeply fascinated by complex systems and the phenomena of emergence. Although Kauppila's work is representational, she derives her understanding of representation from mathematics, which can get quite abstract. Correspondingly, while her colourful canvases may appear haphazard and unplanned, there is a systems thinking behind them. Her work reflects the order of the genome, structure of mathematical theories, and the visceral human connection to nature and intuitive experience. Kauppila holds a Ph.D. in Mathematics from Columbia University and is the recipient of the Reginald Marsh and Felicia Meyers Marsh scholarship at the Art Students League of New York, where she studied under Larry Poons and Anita Steckel. She currently lives and works in Berlin, Germany.

Matematikçi ve görsel sanatçı Helena Kauppila bilimdeki yaratıcılığı gün yüzüne çıkarmaktan büyük bir keyif alıyor.

Kauppila’nın çalışmaları temsili de olsa, temsil kavramını tıpkı matematikteki gibi kullanıyor ve bu son derece soyut bir hâle bürünebiliyor. Renkli tuvalleri gelişigüzel ve plansız gibi görünse de, arka planda bir sistem düşüncesi barındırıyor. İşleri genom düzenlemeyi, matematiksel kuramların yapısını ve insanın doğayla arasındaki içgüdüsel bağ ile sezgisel deneyimi yansıtıyor.

Kauppila, Columbia Üniversitesi’nden matematik doktorasını aldı, ayrıca Larry Poons ve Anita Steckel ile birlikte çalıştığı New York Sanat Öğrencileri Ligi'nde Reginald Marsh ve Felicia Meyers Marsh bursuna sahip. Almanya’da Berlin’de yaşıyor ve çalışıyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 152

AnneMarie van Splunter Jestler ve hareketler

AnneMarie van Splunter is a visual artist based in Amsterdam. Her artistic practice is very versatile, comprising video projects like A Day Such as This, where children reveal a view of Amsterdam or Amman from their window as they open their curtains in the morning, ephemeral installations like Salina, a floor relief made of 3800 kilos of salt and sculptural artworks in public space.

Monumental and poetical are her concrete playgrounds, steel park gates and a city park Buzzbench, made of wood and local reed which constitutes a shared environment for humans and insects.

An ordering by mathematical patterns or modules, meticulous use of tactile materials and curved forms that recall nature and architecture characterise AnneMarie’s work, appealing to the sensory perception of the spectator, evoking an immaterial idea of lightness and serenity. Commissioners include the Darat al Funun in Jordan, the Dowse Art Museum in New Zealand and the Dutch Government Buildings Agency.

AnneMarie van Splunter Amsterdam’da yaşayan ve çalışan bir görsel sanatçı. Çocukların sabah perdelerini açarak bir Amsterdam ya da Amman manzarasını ortaya çıkardığı A Day Such as This (Bunun Gibi Bir Gün) gibi video projeleri, 3800 kilogram tuzdan yapılmış zemin rölyefi Salina gibi geçici ve kamusal alanda heykelsi yerleştirmeleri gibi çok yönlü bir sanat pratiğine sahip. Betondan çocuk oyun alanları, çelik park kapıları veya insanlarla böceklerin paylaştığı bir yaşam alanına dönüşen ahşap ve yerel sazlardan yapılma Buzzbench (Buzzbank) adlı bir bank gibi kamusal eserleri, anıtsal ve şiirsel olarak kabul edilir. AnneMarie’nin ruhani bir hafiflik ve dinginlik fikrini çağrıştırarak seyircinin duyusal algısına hitap eden işlerinde, kavisli formları tercihinde ve dokulu malzemeleri titizlikle kullanmasında kendini gösteren, matematiksel örüntülere dayalı mimari bir yaklaşım öne çıkar. Sanatçıya eser sipariş edenler arasında Ürdün'deki Darat al Funun, Yeni Zelanda’daki Dowse Sanat Müzesi ve Hollanda Hükümeti Kamu Binaları Ajansı bulunuyor.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 153

Helena’s practice is mainly focuses on painting. Her arrangements of colors bring us in contact with the genetic codes and mathematical formulas she has been deeply involved with. For BMCT! Helena has centred her work on ceramic tiles and given a genetic code a different identity. AnneMarie works with various mediums, producing both permanent and ephemeral sculptural installations in public spaces.

During BMCT! AnneMarie has dived into the world of pigeon keepers and their stories in İstanbul.

Helena’nın esas çalışma alanı resim. Tablolarındaki renk düzenlemeleri sanatçının uzun bir süre yakından çalıştığı genetik kodlara ve matematik formüllerine götürüyor izleyicileri.

Helena BMCT! döneminde seramik karolara odaklandı ve bu çalışmalarında genetik kodlara farklı bir kimlik yükledi. AnneMarie'nin sanat pratiği genel olarak kamusal alanlar için kalıcı ve geçici heykelsi yerleştirmelerden oluşuyor. Sanatçı, BMCT! kapsamında İstanbul'daki güvercin yetiştiricilerinin dünyasına girerek onların hikâyelerini dinledi.

154

Zeynep: We are now reaching the end of your residency in İstanbul and your project is coming together nicely. Did you have any idea about what you were going to do before you came here?

AnneMarie: The three-month-long BMCT! program has given me an opportunity to take time for research without knowing what the outcome would be. I wanted to investigate how the practice of pigeon-raising connects people with their own history. My special interest was to meet displaced persons who had re-started their pigeon keeping practice as a way of attempting to maintain connections with times gone and places lost.

Z: How did you find out about the pigeon keepers here?

A: I started making contacts at the bird market in Edirnekapı, then I got a lot of help from the pigeon keepers associations. Parya, an art student, arranged the meetings, made photographs and translated during the interviews. We would travel for hours to the western and eastern outskirts of İstanbul, from Esenyurt to as far as Gebze.

Helena: Did it go as you had planned?

A: It was different. Soon it became clear that keeping birds is an expensive business in İstanbul. As many houses are being renovated, flat roofs are giving way to angular surfaces. In order to have cages, most people rent another rooftop or a balcony and share it with friends. The one Syrian pigeon keeper I could find fed birds on his roof, but could not afford cages.

I had expected to film refugees and record stories of Syria and Kurdistan, but most of the pigeon keepers I met were born and raised in İstanbul or had come there from Anatolia during the second half of the 20th century. I did meet displaced gecekondu - squatter houses literally meaning “built overnight”- residents and a man who investigated his Armenian roots and wondered which kinds of birds his forecomers kept; there were stories about displacement, but in a different way.

H: During the residency, we talked a lot about what it is like to be here. How did you experience that process in İstanbul?

A: It was my dream to go to the roofs, I was so curious of what I would come across. The subject turned out to be very rich: the pigeons generated stories and images that articulated many subjects – history, family, politics, urbanization. So, I decided to continue filming this. Someone told me about his grandfather who sang so beautifully that the birds came to listen. For another man, the pigeons symbolised the struggle for freedom of the Alevites. “When you start to love birds, you start to love everything. Birds connect you with everything in the universe”, a man said devotedly. His daughter, Tutku, who was named after her father’s passion for the birds, said: “Both male and female pigeons raise their babies. This is a source of inspiration for me in a male-oriented society”.

During that recording, a fish fell from the sky on the terrace tiles, it was alive. It had probably been dropped by a seagull. It was like a scene from a Murakami's book. Some visits were magical!

Z: Will there be an exhibition of the work?

A: Yes, in İstanbul and in Amsterdam, hopefully soon. I am currently working on largescale photograph printouts. I was testing some techniques with inkjet printing and piezography, looking for a quality that would make the print an autonomous object rather than just a photographic print. The pigments are being sprayed to the surface, which gives it a monumental look.

H: Would you say that this printmaking technique, which is new to you, has led you to another, unexpected kind of work? Because you did not plan it?

A: The German gallerist Paul Maenz once said: “Art is to change what you expect of it.” I did not plan the fragmented photo works; they were meant as a study, as part of a conceptual development. I had never made such prints, but the images happened to be kaleidoscopic see-throughs, a composition of modules, which is very characteristic of my sculptural work. Usually, this technique is used for monumental work in public space, and here, the public space is in the image.

AnneMarie van Splunter Detail from the photo Tutku, technique: piezography, 84x120cm Tutku fotoğrafı detayı, teknik: piezography, 84x120cm

Zeynep: Misafir sanatçı olarak İstanbul’da kaldığın dönemin sonuna yaklaşıyoruz, senin projen de son şeklini alıyor. Buraya gelmeden önce ne yapacağın hakkında herhangi bir fikrin var mıydı?

AnneMarie: Üç aylık BMCT! programı bana, sonuçta ortaya ne çıkacağını bilmeden araştırma yapmaya vakit ayırma fırsatı verdi.

Güvercin yetiştirme pratiğinin insanları kendi tarihleriyle nasıl birleştirdiğini araştırmak istiyordum. Özel ilgi alanım, geçmiş zamanlar ve kaybedilmiş yerlerle bağlantılarını korumak için güvercin yetiştirmeye tekrar başlamış, yerinden edilmiş insanlardı.

Z: Buradaki güvercin yetiştiricilerine nasıl ulaştın?

A: İlk önce Edirnekapı’daki kuş pazarında bazı bağlantılar kurdum, sonra güvercin yetiştiricileri derneklerinden çok yardım aldım. Bir sanat öğrencisi olan Parya benim için toplantıları ayarladı, görüşmeler sırasında fotoğraf çekti ve çeviri yaptı. İstanbul’un batısındaki ve doğusundaki kenar mahallelere, Esenyurt’tan Gebze’ye kadar uzanan hatta saatlerce yol kat ettiğimiz yerler oldu.

Helena: Her şey planlandığı gibi gitti mi?

A: Daha farklı oldu. İstanbul’da kuş yetiştirmenin çok masraflı bir iş olduğu kısa sürede netleşti. Şehirdeki pek çok apartman yenilendiğinden, düz çatılar yerini eğimli yüzeylere bırakıyor.

Çoğu insan, kafes kurmak için bir başkasının çatı katını veya balkonunu kiralayıp arkadaşlarıyla paylaşıyor. Bulabildiğim tek Suriyeli güvercin yetiştiricisi kuşları kendi evinin çatısında besliyordu ama kafese verecek parası yoktu. Mültecilerin ağzından Suriye ve Kürdistan hikâyelerini filme almayı umuyordum ancak tanıştığım güvercin yetiştiricilerin çoğu doğma büyüme İstanbulluydu ya da 20. yüzyılın ikinci yarısında buraya gelmişti.

Yerinden edilmiş gecekondu sakinleriyle tanıştım, bir de ailesinin Ermeni kökenlerini araştıran ve atalarının ne tür kuşlar yetiştirdiğini merak eden bir adamla tanıştım; yerinden edilme hikâyeleri de vardı tabii ama beklediğimden daha farklıydı.

H: Misafir sanatçı programında burada bulunmanın nasıl bir şey olduğu hakkında sık sık sohbet ettik. İstanbul’da bu süreci nasıl yaşadın?

A: Benim hayalim çatılara çıkmaktı, nelerle karşılaşacağımı çok merak ediyordum. Bunun aslında ne kadar zengin bir konu olduğunu gördüm. Güvercinlerden pek çok temaya eklemlenen hikâyeler ve imgeler çıktı ortaya: Tarih, aile, politika, kentleşme.

Ben de bunu filme almaya devam ettim. Birisi bana çok güzel bir sesi olan, ne zaman şarkı söylese kuşların dinlemeye geldiği dedesini anlattı. Bir başka adam için güvercinler Alevilerin özgürlük mücadelesini simgeliyordu. Bir başkası “Kuşları sevmeye başladığında, her şeyi sevmeye başlıyorsun. Kuşlar insanın 155

H: Did the inspiration come from the muqarnas?

A: Yes, I liked the facets of the architectural vaults and I was thinking about projecting on faceted screens in order to present moving images in an environment, rather than looking at it as a flat projection. And then, the theme of orientation came up.

Pigeons are specialised in orientation, but I struggled with how to find my way. I perceived the city as urban fragments; for instance, all the art places we visited in the beginning.

Much later, I would come across a gallery and be surprised: “Ah here it is: gallery Meşher, so close to the hotel actually”. The Tophane galleries are also just a few steps away from our favorite restaurant, Park Lokantası, and I hadn’t realized it. So, I like the prints also because they reflect this stay in residency, the disoriented feeling one experiences when finding oneself in a new city: the collision of different ways of perception.

H: Your way of talking is very mathematical actually!

A: Why do you think so?

H: Because mathematics drives one to ask what all of the options are, or, given some elements, what the possible arrangements can be. For instance, what would be the different ways to look at this material, what would be all the different ways of looking at you being here?

A: Nice! Yes, very existential, how did I get here? How did I work this? This reminds me of Marianne's (Villière) dystopic theme!

Z: Helena, you were pursuing a career as a mathematician when you encountered painting. What made you decide to become an artist?

156

evrendeki her şeyle bağ kurmasını sağlıyor” dedi büyük bir tutkuyla. Kuşlara olan tutkusu nedeniyle Tutku adını verdiği kızı da şöyle dedi: “Güvercinlerde yavruyu hem dişi hem erkek güvercin yetiştirir. Erkek egemen bir toplumda bunun çok ilham verici olduğunu düşünüyorum.”

O kayıt sırasında, gökyüzünden terasın döşemesine bir balık düştü, hâlâ yaşıyordu. Muhtemelen bir martı düşürmüştü.

Murakami kitabından bir sahne gibiydi. Yaptığım bazı ziyaretler gerçekten büyülüydü!

Z: İşini sergileyecek misin?

A: Evet, umarım yakın zamanda İstanbul’da ve Amsterdam’da sergilenecek. Şu anda büyük ölçekli fotoğraf baskıları üzerinde çalışıyorum. Baskıyı salt bir fotoğraf baskısından çok özerk bir nesneye dönüştürmek için mürekkep püskürtmeli baskı ve piezografi teknikleriyle deneme yaptım. Bu yöntemde renk pigmentleri kağıdın yüzeyine püskürtülüyor ve bu da baskıya abidevi bir görüntü veriyor.

H: Senin için yeni olan bu baskı tekniğinin seni hiç beklenmedik, bambaşka bir çalışmaya yönelttiğini söyleyebilir miyiz? Çünkü planladığın bir şey değildi bu.

A: Alman galerici Paul Maenz bir kere bana şöyle demişti: Sanat, sanat konusundaki beklentilerini değiştirmektir. Fragmanlar hâlinde fotoğraflar yapmayı planlamamıştım, bunların hepsi bir inceleme, kavramsal bir gelişmenin bir parçası olarak planlanmıştı. Daha önce hiç böyle baskılar yapmadım ama sonuçta kaleydoskop benzeri transparan imgeler, âdeta modüllerden bir araya gelmiş bir yapıt çıktı ortaya ve bu, benim heykelsi çalışmalarıma özgü bir nitelik. Genelde bu teknik kamusal

H: When I decided to study mathematics, everybody was asking me to explain my choice. To me, mathematics is a type of knowledge; it used to be about philosophy and rhetoric. Art is considered a means to explore different methods of persuasion and of engagement as well. So, it made sense to move from one field to the other.

alan için hazırlanmış anıtsal çalışmalarda kullanılıyor, burada ise kamusal alan imgede.

H: Mukarnas’tan mı ilham aldın?

Z: You’ve brought art and science together in your previous works, sometimes using genetic coding, star charts and even mathematical formulas, bringing them to the point of abstraction, transforming them into colours and shapes, immersing them into paintings. How did you bring that experience to the BMCT! programme?

A: Evet, mimaride tonozların cepheleri çok hoşuma gidiyordu ve hareketli imajları dümdüz bir yüzey olarak değil de bir ortam içinde sunmak amacıyla çok boyutlu ekranlara yansıtmayı düşünüyordum. Sonra yön bulma teması gündeme geldi.

Güvercinler yön bulma konusunda uzmandır, bense kendi yolumu bulmak için mücadele veriyordum. Kenti, kentsel fragmanlar olarak algılıyordum; örneğin, bütün sanat kurumlarını en başta ziyaret etmiştik.

H: In painting, I am interested in layers, because when you layer colours, you also layer textures. Before I came here, I was thinking about what kind of shape I could keep layering. I thought of lines and angles, how they intersect or organise space, about some interesting boundaries or rules for a painting that would allow for more colour experimentation. If you have no rules for your structure, gesture takes up so much energy. If the gesture is very known, then all your energy can go into choosing colours.

Çok daha sonraları, karşıma bir galeri çıktığında şaşırıyordum: “A, Galeri Meşher buradaymış, otele ne kadar yakınmış”. Tophane sanat galerileri, gözde restoranımız Park Lokantası’nın birkaç adım ötesindeymiş ve ben bunun farkına varmamıştım. Yani, bu misafir sanatçı programı sırasında yaşananları, yeni bir kentte yolunu bulmaya çalışırken deneyimlenen kafa karışıklığını yansıttıkları için de ayrıca seviyorum bu baskıları.

H: Aslında çok matematiksel bir konuşma tarzın var!

A: As I was thinking about the watercolours you made here, these words came up: lyrically orchestrated. They remind me of Kandinsky, who was led by music, but also by colour, its spiritual meaning, the effect of colour on the human soul.

A: Bunu düşünmenin sebebi ne?

H: Lyrically orchestrated, interesting. I have a recurring idea: creating a sound space suitable for the making of paintings. Not music, but more like bird sounds. The latter have a certain organic random structure, and this structure has a lot in common with my work. So, there is a sound correlation, but it is not music, because

H: Çünkü matematik insanı bütün seçenekleri ya da mevcut unsurlar için olası bütün düzenlemeleri sormaya iter. Örneğin, bu malzemeye farklı şekillerde bakabilir miyiz, senin burada oluşuna bakmanın bütün farklı yolları neler olurdu?

A: Çok güzel! Evet, çok varoluşsal bir soru, ben buraya nasıl geldim? Bunu nasıl işledim? Bana Marianne'in (Villière) distopik temasını hatırlattı bu!

157

music is too driving. When music is being played in a room, you need to listen to it. The bird chirps are sounds that you can tune in or out of, and this is the kind of sound space that relates to my visual space. It is rewarding when you look at it, but you can choose to engage with it or not.

Z: Like a mental space you can penetrate or withdraw from?

H: Yes. A: Does it make sense, gestures connecting to the conductor of an orchestra?

H: What I have given thought to in terms of my Complex Systems paintings, and this applies especially well to the Topkapı Palaceinspired watercolor, is that the process is like dipping into a pool of gestures related to a theme, and then choosing when to stop. A conductor also makes sure that things harmonise, keeps pace, allows for individual voices to coexist, makes sure that the whole thing functions. In this sense, one could say that my brain is the conductor, trying to give as much space as possible to the body, which in turn implies the gestures, but also to create enough structure to hold everything together, so that these voices can actually be here.

A: When I talk to painters, we usually address questions pertaining to perception, seldom to gestures. What do the latter mean to you?

H: Very perceptive. My work is more about being with something, about walking in a park rather than stopping to look at it. Some artists will talk about having a gestural style. That is not what I mean by gestures. I mean small movements in life. It probably comes from having done a mathematics PhD. In between, on the way to this concrete result that other people can verify, nobody knows how to get there. During the PhD, I tackled this question a lot: how do I get my brain to do this thinking? Then it became much more.

Interestingly, I had not thought about it this way, but one could describe my whole İstanbul experience as a consideration of gesture. I was thinking about where I am inhibited, fearful, depressed, procrastinating, socially inhibited, and where I am open, how I manage to find ways to open. That is what I spent my whole time thinking about.

Z: Are mathematical gestures also important?

H: I do use gestures in science, they are a way of organising space.

I'm not really an abstract painter. I am rather interested in actual feelings and gestures from life. Not only human gestures.

Perceiving, watching, sensing, these are words that really make me think about your work, AnneMarie.

What appears often in your art is the feeling that there is an opportunity to watch, to perceive, to sense something. It is not specifically formulated, you are not telling me that I should be paying attention to something; it is more like an opportunity to make observations about a setting that you have presented for me is perceptible.

Helena Kauppila Sustainable Palace, 2020 Watercolor and pencil on paper, 56x75,5cm Sürdürülebilir Saray, 2020 Kâğıt üzerine suluboya ve kurşun kalem, 56x75,5cm 158

Helena Kauppila Color study for the Palace, 12.5x18 cm Saray için renk çalışması, 12.5x18 cm

Z: Helena, sen resim yapmaya başladığında matematik kariyerine devam ediyordun. Seni sanatçı olmaya iten ne oldu?

H: Matematik eğitimi almaya karar verdiğimde herkes benden bu tercihimi açıklamamı bekledi. Benim için matematik bir bilgi türü; eskiden felsefe ve retoriğin konusuydu matematik. Sanat da farklı ikna ve angajman yöntemlerini keşfetmenin bir yolu olarak görülüyor. O yüzden, bir alandan diğerine geçmek bana anlamlı geldi.

Z: Önceki işlerinde sanatla bilimi bir araya getirdin, bazen genetik kodlama, yıldız haritaları, hatta matematik formülleri soyutlama noktasına kadar getirip renklere ve şekillere dönüştürerek resimlere kattın. Bu deneyimini BMCT! programına nasıl dâhil ettin?

H: Resimde katmanlarla ilgileniyorum çünkü renkleri katmanlar hâlinde kullandığınızda, dokuları da katmanlandırmış oluyorsunuz.

Buraya gelmeden önce hangi şekli katmanlar hâlinde kullanmaya devam edeceğimi düşünüyordum. Çizgiler ve açıların uzamı kesip düzenleme şekilleri, resimde renklerle daha çok deney yapmayı mümkün kılacak ilginç sınırlamalar veya kurallar vardı aklımda.

Yapı için elinizde bir dizi kural olmadığında, jestler enerjinin büyük bölümünü emer. Jestiniz bilinir bir hâl aldığında ise bütün enerjiyi renk seçmeye yönlendirebilirsiniz.

A: Burada yaptığın suluboya resimleri düşünürken zihnimde şu sözler öne çıktı: lirik bir şekilde bestelenmiş. Müzikten yola çıkan ama aynı zamanda rengi, onun manevi anlamını, rengin insan ruhuna etkisini de kılavuz alan Kandinsky geldi aklıma.

H: Lirik bir şekilde bestelenmiş demek, ilginç. Benim de sürekli yinelenen şöyle bir fikrim var: resim yapmaya uygun bir ses uzamı yaratmak. Müzik değil de, daha çok kuş sesleri gibi. Kuş seslerinin organik bir gelişigüzelliği var ve bu yapının işimle çok sayıda ortak yönleri var. Yani, ortada bir ses ilişkisi var ama müzik değil, çünkü müzik insanı bir harekete sevk ediyor. Bir odada müzik çaldığında onu dinlemek zorundasınız. Kuş cıvıltıları ise kulak kesilebileceğiniz ya da duymazdan gelebileceğiniz sesler ve bu da benim görsel uzamıma karşılık gelen bir ses uzamı. Yani, dikkatle baktığınızda gayet ödüllendirici olabilir ama onunla ilgilenip ilgilenmemek bir tercih meselesi.

Z: İçine girebileceğin ya da geri durabileceğin bir zihinsel alan gibi mi?

H: Evet.

A: Bu bağlamda, bir orkestra şefiyle ilişkili olan jestler denebilir mi?

H: Complex Systems (Karmaşık Sistemler) tablolarım, özellikle de Topkapı Sarayı’ndan ilham aldığım suluboya tablom açısından, belli bir temayla ilişkili jestler havuzuna dalıp sonra ne zaman duracağına karar vermeye benzediğini düşündüm bu sürecin. Bir orkestra şefi de her şeyin uyumlu olmasını, birbirine ayak uydurmasını sağlamaya çalışır, tekil seslerin bir arada var olmasına izin verir ve bütünün işlediğinden emin olur. Bu anlamda, beynimin orkestra şefi olduğu, jestleri beraberinde getiren bedene olabildiğince yer açmaya çalıştığı ama bir yandan da her şeyi bir arada tutarak bu seslerin gerçekten orada var olmasını sağlamaya çalıştığı söylenebilir.

159

Something which is also felt very strongly in your work is the endeavour to use the correct method, to be precise. There is something that comes before the quality of what is perceived, an invitation to perceive. In your work, that invitation is subtle and open.

I appreciate when art has such a broad appeal. It creates an object that connects people who were not yet connected by another category in our society. Like restaurants that bake bread even though they do not serve it. People enjoy the smell, and already sense an invitation.

A: With the tiles, you made a move towards spatial work. They look very different. How do they connect with your paintings?

160

H: First, may I ask why do they look different to you?

A: The material is different: clear-cut, no personal things added.

You seem to be following a system rigidly, which is not the case in your watercolours, am I right?

H: Yes. It is different, but less rigid than one thinks. It is rigid, like a game. But it is also fluid. For the watercolor study, I chose the colours as I was going, I did not plan them. For the tiles, I had to plan of course, because one cannot see the colours until the tiles have been baked, a week later. I did go and tweak one triangle, made it lighter. It was very important. I was constantly aware of

ertelediğimi, toplumsal çekingenlik yaşadığımı ve nerelerde açık olduğumu, bazı yolları açmayı nasıl başardığımı düşünüyordum.

Burada kaldığım süre boyunca düşündüğüm tek şey buydu.

Helena Kauppila Carbon Assimilation, 2019, oil on linen, 125x125cm Karbon Asimilasyonu, 2019, keten üzerine yağlı boya, 125x125cm

Z: Matematiksel jestler de önemli mi?

A: Ressamlarla konuştuğumuzda genelde algıyla ilgili meseleleri daha çok ele alıyor, jestlere nadiren değiniyoruz. Jestler senin için ne ifade ediyor?

H: Çok algısal. Benim işlerim daha çok bir şeyle birlikte olmakla, durup bir parka bakmaktansa onun içinde yürümekle alakalı. Bazı sanatçılar anlatımı jestlerle sağlayan bir üslupları olduğunu söyler.

Benim jestten kastım bu değil. Ben, yaşamdaki küçük hareketleri kastediyorum. Muhtemelen matematik doktorası yapmış olmamdan kaynaklanıyor. Bu esnada, başka insanlar tarafından da doğrulanabilecek olan bu somut sonuca doğru ilerlerken, kimse oraya nasıl ulaşacağını bilmez. Doktora sırasında bu soruyla çok uğraştım: beynimin bunu düşünmesini nasıl sağlayabilirim? Daha sonra, bu düşüncenin kapsamı da giderek genişledi. İlginçtir, başlangıçta meseleyi böyle düşünmemiştim ama İstanbul deneyimimin tamamı jestler üzerine düşünme olarak tarif edilebilir. Nerede çekindiğimi, korktuğumu, depresyona girdiğimi,

H: Bilimin jestlerini de kullanıyorum, onlar da uzamı düzenlemenin bir yolunu sunuyor. Ben aslında soyut ressam değilim. Daha çok, gerçek duygularla ve yaşamdaki jestlerle ilgileniyorum. Sadece insan jestleriyle değil.

Algılama, izleme, duyumsama, bunlar senin çalışmaların üzerine düşünürken başvurduğum sözcükler.

Senin pratiğinde sıklıkla, bir şeyi izleme, algılama, duyumsama fırsatı olduğu duygusu ortaya çıkıyor. Ama bu belirli bir şekilde formülleştirilmiş değil, bana dikkatimi herhangi bir şeye yöneltmem gerektiğini söylemiyorsun; daha çok, bana sunduğun bir ortam hakkında gözlem yapma fırsatı verdiğin algısı doğuyor. İşlerinde bir de, doğru yöntemi kullanma, kesinliği sağlama gayreti kuvvetle hissediliyor. Algılanan şeyin niteliğinden önce gelen bir şey, bir algılama daveti vardır. Senin işlerinde de bu davet gayet incelikli ve açık.

Sanatın böyle geniş kapsamlı bir cazibesi olmasını takdir ediyorum. Toplumumuzda herhangi bir kategori aracılığıyla birbirine bağlı olmayan insanları birbiriyle ilişkilendiren bir nesne yaratıyor. Ekmek servisi yapmasalar bile ekmek pişiren restoranlar gibi. Ekmeğin kokusu insanların hoşuna gidiyor ve orada bir davet olduğunu duyumsuyorlar.

A: Çinilerle uzamsal çalışmalara doğru bir adım attın. Bu çalışmaların oldukça farklı görünüyor. Tablolarınla nasıl ilişkileniyorlar?

H: Cevap vermeden önce sana neden farklı göründüklerini sorabilir miyim?

A: Malzeme farklı: düzgün, herhangi bir kişisel eklenti yok.

Suluboya çalışmalarından farklı olarak bir sistemi gayet katı bir şekilde takip ediyor gibi görünüyorsun. Haklı mıyım?

Helena Kauppila Preparation for LUCA, 2020 LUCA hazırlık aşaması, 2020

the boundaries for the mark making: never just one type of mark, but tight boundaries nevertheless. There is a game that is being played in the head, the pieces lock into place and I start to make marks. It can happen, like with LUCA, that one gesture takes a whole day and that I am guided by a system. Yet this does not imply order in the conception process. It would also be challenging to repeat the gesture. That said, I do have an idea about how to scale LUCA up to become an architectural element.

H: Evet, farklı, ama zannedildiği kadar katı değil. Bir oyun kadar katı diyelim. Ama aynı zamanda akışkan da... Suluboya çalışmalarda, renkleri süreç sırasında seçtim, önceden planlamadım. Karolarda ise planlamak zorundaydım çünkü renk, çiniler pişene kadar, yani bir hafta gibi bir süreden önce görülemiyor. Bir üçgende ufak tefek düzeltmeler yaptım, rengini açtım. Bu benim için çok önemliydi. Hat çizme işinin sınırlarının her zaman farkındaydım: hiçbir zaman tek tür bir hat olmasa da her zaman katı sınırlar olması gerekiyordu. Zihinde süregiden bir oyun var burada ve işaretler koymaya başlıyorum. LUCA adlı işimde olduğu gibi, bir jest üzerinde çalışmam günümü alabiliyor ve bunu sistemi takip ederek yapıyorum. Ancak bu, fikir aşamasında belirli bir düzeni ifade etmiyor. Aynı zamanda bu jesti tekrar etmek zorlayıcı da olabiliyor. Diğer yandan, LUCA'nın nasıl mimari bir öğeye dönüşeceği konusunda da bir fikrim var.

161

Burcu Yağcıoğlu Thresholds of nature

Burcu Yağcıoğlu completed her BA in Painting at Mimar Sinan University of Fine Arts and MA in Visual Arts and Communication Design at Sabancı University. In 2008, she moved to London to pursue an MDA degree in Fine Arts at Goldsmiths College.

Completing her MFA, she lived and worked in London for another six years before moving back to her hometown in 2016.

She currently lives and works in İstanbul. Yağcıoğlu’s practice encompasses drawing, video, collage and installation. Her works are often based on her research, apprehending biological processes as both imaginative and speculative sources. She has been taking part in both national and international projects, and her works are part of several collections. Some of her recent shows include Paper at Pilevneli Project (İstanbul, 2019); Inside, solo project at Galerist (İstanbul, 2018); Part/Whole at Art On (İstanbul, 2018); Bahar as part of the Sharjah Biennial (2017); All the Light We Cannot See at Galerist (İstanbul, 2017); Jikji at Golden Seed (Korea, 2016); Ohne at Mekan 68 (Vienna, 2016); Artists in Their Time, İstanbul Museum of Modern Art (2016); Reunion, Sabancı Museum (İstanbul, 2015); Texture/Collage, Tate Britain (London, 2014).

Burcu Yağcıoğlu Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Resim bölümünde lisans, Sabancı Üniversitesi Görsel Sanatlar ve Görsel İletişim Tasarımı bölümünde yüksek lisans yaptı. 2008’de Goldsmiths Üniversitesi'nde Güzel Sanatlar alanında yüksek lisans yapmak üzere Londra’ya taşındı. Mezun olduktan sonra altı yıl daha yaşadığı Londra’dan İstanbul’a 2016 yılında dönüş yaptı. Hâlen İstanbul'da yaşıyor ve çalışıyor. Yağcıoğlu’nun pratiği çizim, video, kolaj ve enstalasyonlar etrafında şekilleniyor. Çalışmaları genellikle hem yaratıcı hem de spekülatif kaynaklar olarak biyolojik süreçlerle ilgili araştırmalarına dayanıyor. Yağcıoğlu, ulusal ve uluslararası projelerde yer alıyor ve çalışmaları çeşitli koleksiyonlarda sergileniyor. Katıldığı son sergilerden bazıları: Bildiri, Pilevneli Project (İstanbul, 2019); İçeride, kişisel proje, Galerist (İstanbul, 2018); Part/Whole (Parça/Bütün), Art On (İstanbul, 2018); Bahar, Sharjah Bienali (2017); Göremediğimiz Tüm Işıklar, Galerist (İstanbul, 2017); Jikji, Golden Seed (Jikji, Altın Tohum) (Kore, 2016); Ohne (Viyana, 2016); Sanatçı ve Zamanı, İstanbul Modern (2016); Birleşme, Sabancı Müzesi (İstanbul, 2015); Texture/Collage (Doku/Kolaj), Tate Britain (Londra, 2014).

Residency location Misafir sanatçı mekânı: Jan van Eyck Akademie, Amsterdam 162

Nina Kuttler Doğanın sınırları

Nina Kuttler is an artist and writer based in Hamburg, Germany.

Her multi-disciplinary practice revolves around ecological awareness, the Anthropocene and a sense of interconnectedness between species, time, the self and others. In her work, cultural knowledge and mythologies are intertwined with historic approaches to natural science as well as contemporary methods of research. From 2013 to 2019, she studied Fine Arts and Philosophy in Hamburg, Germany and Hangzhou, China. In 2017, she took part in the Rupert’s Alternative Education programme in Vilnius, Lithuania. In 2018, she was awarded the Artistic Research Fellowship Tandem by the German Federal Environmental Agency.

In 2020, she will take part in a residency at the National Centre for Biological Science and the Goethe-Institut in Bangalore (India). Her Works were recently exhibited and screened at Editorial, Vilnius (Lithuania); Harburger Kunstverein, Hamburg (Germany); Thkio Ppalies, Nicosia (Cyprus); ENSBA, Paris (France); Kaunas Artists House, Kaunas (Lithuania); MOM Art Space, Hamburg (Germany); Contemporary Art Centre, Vilnius (Lithuania); the Goldsmiths University, London (UK) Temporary Gallery, Cologne; Kunsthaus, Hamburg and Produzentengalerie, Hamburg (Germany).

Nina Kuttler, Almanya'nın Hamburg kentinde yaşayan bir sanatçı ve yazar. Çokdisiplinli pratiği, ekolojik farkındalık, Antroposen çağı gibi izleklerin yanı sıra türler, zaman, benlik ve ötekiler arasında karşılıklı bir bağlılık olduğu anlayışını merkeze alıyor. Sanatçı çalışmalarında kültürel olarak aktarılan bilgi ve mitolojiyi, tarihsel bir doğal bilimler yaklaşımı ve çağdaş araştırma yöntemleriyle bir araya getiriyor. 2013 - 2019 yılları arasında Hamburg (Almanya) ve Hangzhou'da (Çin) güzel sanatlar ve felsefe öğrenimi gördü.

2017’de Litvanya'nın Vilnius kentinde Rupert Alternatif Eğitim programına katıldı. 2018’de Federal Almanya Çevre Dairesi’nin Tandem Sanat Araştırma Bursu’nu kazandı. 2020’de Bangalor’da (Hindistan) Ulusal Biyoloji Merkezi ve Goethe-Institut’un misafir sanatçı programına katılacak. İşleri son yıllarda Editorial, Vilnius (Litvanya); Harburger Kunstverein, Hamburg (Almanya); Thkio Ppalies, Lefkoşa (Kıbrıs); ENSBA, Paris, Kaunas Artists House, Kaunas (Litvanya); MOM Sanat Mekânı, Hamburg; Çağdaş Sanat Merkezi, Vilnius (Litvanya); Goldsmiths Üniversitesi, Londra, Temporary Galeri, Köln, Kunsthaus, Hamburg; Produzentengalerie, Hamburg gibi mekânlarda sergilendi ve gösterildi.

Residency location Misafir sanatçı mekânı: İKSV Residency, İstanbul 163

164

What makes us fond of flowers? Or when does this fondness make us feel uncomfortable? In this conversation started with the discussion of the concept of "flora ennui", two artists share their experiences about today, where we all witness the outcome of the Anthropocene. Çiçeklerden hoşlanmamızın sebebi nedir? Ya da bu hoşnutluk bizi hangi noktada rahatsız edebilir?

"Flora ennui" kavramı üzerinden başlayan sohbette iki sanatçı, Antroposen çağının sonuçlarına hep birlikte tanıklık ettiğimiz bu döneme dair deneyimlerini paylaşıyorlar.

Burcu Yağcıoğlu Flora Ennui, A3 folded to A5, Riso print, edition of 25

Nina: According to the Oxford dictionary, flora ennui means “The plants of a particular region, habitat, or geological period. A feeling of listlessness and dissatisfaction arising from a lack of occupation or excitement.” What does it stand for in the particular context of the booklet you made? And where did you come across the image of – what I interpret as – a man poking a woman's ear? It is an almost threatening gesture, isn’t it, forming a weapon with one’s hand?

Burcu: Flora ennui is the annoyance one feels towards flowers. The imagery I used in the booklet is mainly derived from two sources. First, the Tulip Festival, which takes place in Turkey every spring, and for the celebration of which tens of millions of tulips are being planted around İstanbul each year. Secondly, a plant mutation, called fasciation, which proliferates in a plant’s various organs.

In the context of Flora Ennui, I employ these as an abundance of decoration.

Taking my own annoyance towards flowers as decorative entities as a starting point, I’m looking at the underlying sources of this boredom. As an artist whose work has decorative properties, I realise that I’ve never really embraced decoration as part of my practice. Instead, I often aim to repress, reduce or even hide it.

Where this tendency comes from is worth deciphering, that’s how flora ennui came into my agenda.

Nina: Oxford sözlüğüne göre flora ennui, “Belli bir bölgeye, yaşam alanına ya da jeolojik devre ait bitkiler. Meşgale veya heyecan eksikliğinden kaynaklanan uyuşukluk ve tatminsizlik hissi” anlamına geliyor. Senin yaptığın kitapçığın kendine has bağlamında neyi ifade ediyor? Bir adamın bir kadının kulağını kurcaladığı resme -ben böyle yorumladım- nerede rastladın? Birinin elini silaha dönüştürmesi bayağı tehditkar bir hareket değil mi?

Burcu: Flora ennui çiçeklerden duyulan rahatsızlık demek. Bu kitapçıkta kullandığım imgeleri ağırlıklı olarak iki kaynaktan elde ettim. İlki Türkiye’de her bahar düzenlenen, kutlamak için her yıl on milyonlarca lalenin İstanbul’un çevresine ekildiği Lale Festivali. İkincisi bir bitkinin çeşitli organlarında çoğalan ve fasiyasyon adı verilen bir bitki mutasyonu.

Flora Ennui bağlamında bunları süsleme bolluğu olarak ele alıyorum. Dekoratif nesneler olarak çiçeklerden duyduğum rahatsızlığı başlangıç noktası olarak belirleyerek bu bıkkınlığın altında yatan nedenleri görmeye çalışıyorum. Yaptığı işlerin dekoratif niteliği de bulunan bir sanatçı olarak süslemeyi hiçbir zaman uygulamanın bir parçası olarak görmediğimi fark ettim. Bunun yerine bastırmaya, azaltmaya hatta saklamaya gayret ettim. Bu eğilimin nereden kaynaklandığını deşmeye değer, flora ennui gündemime işte böyle geldi.

The image on the booklet’s cover bears a clear tension, as it depicts a man’s finger penetrating a woman’s ear. I meant to employ it as an image of annoyance, not a threat per se.

Kitapçığın kapağındaki imge açık bir gerilim barındırıyor, çünkü bir adamın parmağının bir kadının kulağına girmesini tasvir ediyor. Bunu bir rahatsızlık imgesi olarak kullanmak istedim, kendi başına bir tehdit olarak değil.

N: I thought about what you said about tulips on the way to the shops and ended up buying a bunch of them. Let’s see if I feel any flora ennui towards them. As I’m writing this, I’m stuck inside during the current health crisis and buying flowers feels like a very appropriate, but also overabundant and irrelevant thing to do.

And it shines a new light on the decorative aspect of an art work I am thinking about.

I understand the urge to hide or repress those aspects in one’s work very well. I wonder why decorativeness can have such a negative connotation for artists, almost as if it equaled irrelevance. Have your feelings towards decorativeness changed after you gave it thorough thinking and addressed it in your own work?

N: Alışverişe giderken laleler hakkında senin söylediklerini düşündüm ve sonunda bir buket lale aldım. Bakalım onlara karşı flora ennui hissedecek miyim? Bunu yazarken mevcut sağlık krizi nedeniyle iç mekâna tıkılmış hâldeyim, bu koşullarda çiçek almak son derece uygun bir davranış gibi görünüyor, ama öte yandan aşırıya kaçan, alakasız bir eylem. Bir yandan da üzerine düşündüğüm sanat işinin dekoratif yönüne yeni bir ışık tutuyor. İşinde bunu saklama ya da bastırma dürtüsünü gayet iyi anlıyorum. Süslemenin sanatçılar için neden olumsuz anlamlar taşıyabileceğini düşünüyorum, sanki neredeyse alakasızla eşdeğer gibi. Üzerine derin düşündükten ve kendi işinde buna yer verdikten sonra süslemeyle ilgili fikirlerin değişti mi?

Flora Ennui, A5'e uyarlanmış A3, Riso baskı, 25 edisyon 165

Burcu Yağcıoğlu Flora Ennui, A3 folded to A5, Riso print, edition of 25 Flora Ennui, A5'e uyarlanmış A3, Riso baskı, 25 edisyon

B: I suppose in these days of isolation and crisis, we need things that are unnecessary or irrelevant to keep a sense of normality.

Thinking about the photos of empty flower shelves, how humbling it is to realise that the triumphant species that roamed the earth only a couple of weeks ago, has to be content with just a bouquet while spring is flourishing for the rest of life on this planet.

B: Herhalde bu izolasyon ve kriz günlerinde normallik hissini korumak için gereksiz ve alakasız şeylere ihtiyaç duyuyoruz.

Boş çiçek raflarının fotoğraflarını düşünüyorum da... Sadece birkaç hafta önce dünyada dolaşan başarılı türlerin gezegenin geri kalanında bahar serpilirken tek bir buketle tatmin olma mecburiyetini fark etmek ne kadar da gurur kırıcı.

When I think of the negative connotations associated with decorativeness in an art work, Adolph Loos, a Modernist Viennese architect and writer, comes to mind. For him, ‘lack of ornament is a sign of intellectual power’ and he associates decoration with women, children, ‘savages’ and queer. He depicts all the latter as non-modern and irrelevant, and warns modern culture against being contaminated by these people’s doings. I believe this is a somewhat enduring perspective. As a woman artist from Turkey, a place with a long and problematic history of modernisation and westernisation, my urge to repress the decorativeness is a symptom of the supposed irrelevance and internalised sense of ‘backwardness’.

Sanat işlerindeki dekoratif öğelerle ilişkilendirilen olumsuz fikirleri düşününce aklımda Viyanalı modernist mimar ve yazar Adolph Loos geliyor. Ona göre, “süsleme eksikliği entelektüel gücün işareti”, ayrıca süslemeyi kadınlarla, çocuklarla, “vahşilerle” ve queerle ilişkilendiriyor. Bütün bu ikincileri modern dışı ve alakasız diye tasvir ediyor, modern kültürü, bu insanların yaptıkları tarafından kirletilmeye karşı uyarıyor. Bana kalırsa bu hâlâ bir şekilde mevcut olan bir bakış açısı. Modernleşme ve Batılılaşma ile uzun ve sorunlu bir tarihe sahip Türkiye’den bir kadın sanatçı olarak dekoratifliği bastırma dürtüm sözde alakasızlığın ve içselleştirilmiş “geri kalmışlık” hissinin bir belirtisi.

166

That is where I started to focus on fasciation, the mutation which causes abundance of decoration in a plant. I am currently looking at ways to ‘fasciate’ my practice, instead of shying away from its intrinsic properties.

N: On the same note, my work 1000 Mouths, which I was editing while in İstanbul, follows the decorations in a shell grotto. Most of these mosaics made from sea shells can be read as religious symbols from all over the world, but in their abundance and diversity, they end up being nothing but decorative.

B: I didn’t know about the shell grottoes. They look quite mesmerizing, especially when one thinks of the number of animals used and the amount of labour invested in them. I feel that 1000 Mouths focuses on the seashells as once-living organisms, not as decorative items, which is quite a different perspective from the one that the person who built these structures likely embraced.

Was harnessing living beings as decoration, and the moral tension that it creates, something you deal with in this piece? I’m also curious of where you shot the video, which shell grotto was your focus?

N: My work 1000 Mouths apprehends the shells as living beings but also as the new, human cultural environment they have been forced to participate in when integrated into huge ornaments.

The direct relation to the ocean is also very important to me.

The ocean has always been an enigmatic place for humans. Early human settlements indicate a simultaneous awareness of its

Fasiyasyona, bir bitkide süsleme bolluğuna neden olan mutasyona odaklanmaya buradan başladım. Hâlihazırda işimin içsel özelliklerinden kaçınmak yerine onu fasiyasyona uğratma yollarını arıyorum.

N: Aynı sularda gezinen, İstanbul’dayken kurguladığım 1000 Mouths (1000 Ağız) adlı işim bir kabuk mağarasındaki süslemelerle ilgili.

Deniz kabuklarından yapılma bu mozaiklerin çoğu dünyanın dört bir yanından dini semboller olarak okunabilir, fakat bolluk ve çeşitlilik sebebiyle sadece dekoratif olmanın ötesine geçemiyorlar.

B: Kabuk mağaralarını bilmiyordum. Çok göz alıcı görünüyorlar, hele ki bunları yapmak için kullanılan hayvan sayısı ve harcanan emeğin miktarı düşünülünce. Ben 1000 Mouths'un (1000 Ağız) deniz kabuklarına dekoratif öğeler olarak değil de bir zamanlar yaşayan organizmalar olarak odaklandığını hissediyorum, bu da bu yapıyı inşa eden kişinin benimsediğini tahmin ettiğimden hayli farklı bir bakış açısı.

Canlı varlıkları süs için kullanmak ve bunun yarattığı ahlaki gerilim bu işte uğraştığın meselelerden biri oldu mu? Ayrıca filmi nerede çektiğini de merak ediyorum, hangi kabuk mağarasına odaklandın?

N: İşim 1000 Mouths (1000 Ağız) kabukları hem yaşayan canlılar ama hem de büyük süslemelere eklemlenince dâhil olmaya zorlandıkları yeni, kültürel insan çevresi olarak ele alıyor.

Okyanusla doğrudan ilişki de benim için çok önemli. Okyanus insanlar için her zaman gizemli bir yer olageldi. Erken insan yerleşimleri okyanusun tehlikeleri hakkında eşzamanlı bir farkındalık sahibi olunduğunu gösterir, örneğin seller vb., tabii

Nina Kuttler 1000 Mouths, 2019 1000 Ağız, 2019

167

dangers, e.g. floods etc., and benefits, e.g. trade, fishing. Shores and the seaside are a transitional area and so are the shell grottoes. These caves were decorated places built to impress and, especially in the case of the Margate shell grotto on the southeastern coast of England where I filmed my video, enigmatic sites where rituals and magic were performed. The shell grotto was accidentally rediscovered; its origins and actual age remain unclear.

There is a picture of a group of women during a session from before its opening to the public, which I find especially intriguing. I suppose it is this combination of magical thinking and awareness of the so-called natural world and scientific thinking that fascinates me and that I am reflecting on in my work.

I made a sound mix of underwater recordings ranging from ship noise in the Bosphorus to pistol shrimps clicking their claws in the Aegean Sea. It is a fairly long track playing in the background of an exhibition, sometimes interrupting its flow with little comments.

B: The sound piece has an almost meditative effect in some parts, and quite the opposite in other parts. The humming of the mechanical and the clicking of the biological merge into one another, whereas they normally do not occupy the same environment, at least currently, am I right? Among many sea creatures, you have picked pistol shrimps, probably one of the animals who produces the most mechanical-like sounds. Was there a particular reason for this choice?

I also find it very interesting that the piece shifts the roles of the notions of sound and noise by rendering its source recordings 168

indistinguishable. The shrimps’ click, a form of communication or offence, a sound, blends with a noise, a byproduct of mechanical activity. Was this something crucial to you in the process of making the work?

N: Sounds in every environment, especially in the ocean, are criteria of its well-being.

Ideally, there should be a certain diversity and quantity of sounds, but a disturbed ecosystem simply sounds differently. The pistol shrimps are easily distinguishable with their characteristic clicking noise and therefore, a very suitable subject for research on that matter. I came across them after speaking with a scientist from ITĂœ who is currently applying for funding to do further research. The mechanical

sound of the boats and vessels and the similarly mechanically sounding shrimps do occur and belong in the same environment. Unfortunately, one would have to isolate each layer since humanmade sounds are a huge contributing factor to the decline of the oceanic ecosystems. But still, those sounds are not naturally audible together due to the huge difference in their volumes. I think this interest in the ocean, the sea, as something magical, obscure, dark and dangerous, but also as a changing ecosystem massively influenced by humans, brought me to this research about sounds in the oceans and what these have to tell us.

çıkardığı ses mekanik seslere en çok yaklaşan tabancalı karidesi seçmişsin. Bu seçimin özel bir nedeni var mı?

Ayrıca işin ses ve gürültü kavramlarının rollerinin yerini değiştirmesini, bunu da kayıtların kaynaklarını ayırt edilemez hâle büründürerek yapmasını çok ilginç buluyorum. Karidesin tıkırtısı, bir iletişim çabası ya da saldırı şekli, bir ses, mekanik hareketin bir yan ürünüyle, gürültüyle harmanlanıyor. İşi yaparken bu senin açından kritik önem taşıyor muydu?

Nina Kuttler Organe electrique artificiel 1 & 2, 2019 Elektrikli yapay organ 1 & 2, 2019

faydaları hakkında da örneğin ticaret, balıkçılık. Kıyılar ve deniz kenarı bir geçiş alanıdır, hakeza kabuk mağaraları.

Bu mağaralar insanları etkilemek için süslenmiş, özellikle de İngiltere’nin güneydoğu kıyısında benim çekim yaptığım Margate kabuk mağarasında olduğu gibi ritüellerin ve büyünün icra edildiği gizemli alanlar.

Kabuk mağarası tesadüfen yeniden keşfedildi; kökeni ve yaşı hâlâ belirsizliğini koruyor. Halka açılmadan önceki hâlinde bir grup kadının bir seans sırasında çekilmiş bir fotoğrafı var, bu fotoğraf beni özellikle cezbediyor. Sanıyorum bu beni büyüleyen ve işimde de yansıttığım sözde doğal dünya ve bilimsel düşünceye dair

farkındalıkla sihirli düşünmenin bileşimi.

Boğaz’da gemilerin çıkardığı sesten Ege Denizi’ndeki tabancalı karidesin kıskaçlarını tıkırdatmasına kadar değişen sualtı bir dizi kayıttan ses miksajı yaptım.

Bu serginin arka planında çalan ve bazen de akışının minik yorumlarla kesintiye uğradığı epey uzun bir parça.

B: Ses parçasının bazı kısımlarda neredeyse meditatif denebilecek bir etkisi var, başka yerlerindeyse bunun tam tersi oluyor. Mekanik olanın uğultusuyla biyolojik olanın tıkırdaması birbirinin içine geçiyor, oysa normal koşullarda aynı çevreyi paylaşmıyorlar, en azından şimdilik, yanılıyor muyum? Pek çok deniz canlısının arasından sen muhtemelen

N: Her çevrenin sesi, hele ki okyanusun sesi onun sağlığına dair bir belirti. İdeal durumda belli bir çeşitlilik ve belli sayıda ses olması gerekir, fakat altüst olmuş bir ekosistem hâliyle daha farklı ses veriyor.

Tabancalı karidesler kendilerine has tıkırdama sesleriyle kolayca ayırt edilebilir olduğundan bu konu üzerine araştırma yapmak için çok uygun bir konu.

Tabancalı karidesleri daha derin araştırma yapmak için fona başvuran İTÜ'de çalışan bir bilim insanıyla konuştuktan sonra tanıdım. Gemi ve şileplerin mekanik sesi ve benzer şekilde mekanik sesler çıkaran karidesler aynı ortamda bulunuyor, aynı ortama ait. Ne yazık ki okyanus ekosistemlerinin çöküşüne en büyük katkıyı sunan insan yapımı sesler olduğundan her bir katmanın tecrit edilmesi gerekiyor.

Ama yine de aralarındaki muazzam büyüklük farkından ötürü bu sesleri doğal olarak bir arada işitmek imkânsız. Bence büyülü, belirsiz, karanlık ve tehlikeli bir kavram, ama aynı zamanda yoğun şekilde insan eliyle değişen bir ekosistem olarak okyanusa ve denize yönelen ilgi beni okyanuslardaki seslerle ve bu seslerin bize söyleyecekleriyle ilgili bu araştırmayı yapmaya yöneltti.

169

B: The way you describe your relationship with the ocean, and how you handled the shell grotto reminds me of Moby Dick; a unique cocktail of natural history, myth, zoology and supernatural contemplation of the vastness of the ocean, the whale and the human soul.

N: In certain situations, we, as individuals and as a society, tend to be a little more like captain Ahab than we like to think. The obsession to find the one thing to blame for everything that is going wrong can also preclude us from moving forward. Do you think of Flora Ennui solely as a publication or will it have other forms?

B: Flora Ennui will have other forms, but its direction is being shifted in these recent weeks. I’m currently growing the tulip bulbs which I got from Holland at home during my residency, and looking forward to their blooming. No feeling of annoyance on the horizon. Under the quarantine conditions, it almost became farcical to contemplate on vastness though, as we have all been swamped by a microorganism. Techno-micro-biopolitics is our new paradigm now. Did you experience a similar shift in your practice?

Do you have any plans or predictions as

to how your work will be shaped by the current circumstances?

N: The current uncertainty has surely left me questioning what I do and how I do it.

About two years ago, I did a performative guided tour on the 1892 cholera outbreak in Hamburg, and the social and political changes resulting from it. Being confronted with the reality of a pandemic leaves me wondering which structural mistakes we are making today, which we will only be able to identify in retrospect, let’s say a hundred years from now. And honestly, as an artist, I feel humbled and encouraged at the same time to work on a vital artistic perspective, but I also feel strongly reminded of my privilege to be in this position and of the importance of using it appropriately. I like to think of the artist as today’s court jester; operating from a liminal space, inside and outside, they are allowed and encouraged to express a critical outsider’s perspective.

own artistic practice differently, and where it is possible to slow it down and adjust the space travel to slower times. Maybe I’ll learn a new juggling trick in the meantime. https://soundcloud.com/nina-kuttler/louder-thanbackground-noise. https://vimeo.com/ninakuttler/1000mouthsexcerpt

I am curious of how and when my next project will happen. Since it involves a fictional journey through space to Saturn’s moon Titan, it may have to wait until times are less slow. And I am equally sure that I will have to question the project and my Nina Kuttler 1000 Mouths, 2019 1000 Ağız, 2019

170

Burcu Yağcıoğlu Flora Ennui, A3 folded to A5, Riso print, edition of 25 Flora Ennui, A5'e uyarlanmış A3, Riso baskı, 25 edisyon

N: Hâlihazırdaki belirsizlik elbette neyi, nasıl yaptığımı sorgulamama neden oldu. İki yıl kadar önce Hamburg’daki 1892 Kolera salgınıyla ve salgının yarattığı toplumsal ve siyasal değişimlerle ilgili performatif bir rehberli tur düzenlemiştim.

Pandemi gerçeğiyle yüz yüze kalmak beni bugün hangi yapısal hataları işlediğimiz üzerine düşünmeye itiyor, bunu da ancak geriye bakarak, belki bugünden yüz yıl sonra görebileceğiz. Aslında bir sanatçı olarak hayati bir sanatsal bakış açısıyla çalışmaktan ötürü aynı anda kendimi hem aciz hem de cesaretlendirilmiş hissediyorum, ama öte yandan bu konumda olma ayrıcalığım ve bunu layığıyla kullanmanın önemi bana sert bir şekilde hatırlatılıyormuş gibi geliyor.

Sanatçıları bugünün saray soytarıları gibi görmek hoşuma gidiyor; içeride ve dışarıda, eşikte işini yaparak dışarıdan bakan birinin eleştirel bakış açısını sunmalarına izin veriliyor, hem de buna teşvik ediliyorlar.

B: Okyanusla ilişkini tarif edişin ve kabuk mağarasını ele alış biçimin bana Moby Dick’i hatırlattı; doğal tarih, söylence, hayvanbilim ve okyanusun, balinanın ve insan ruhunun genişliğine dair doğaüstü derin düşüncelerin eşi benzeri olmayan bir karışımı.

N: Belli durumlarda bireyler ve toplum olarak bizler Kaptan Ahab’a düşündüğümüzden biraz daha fazla benzeme eğilimindeyiz. Yolunda gitmeyen ne var ne yoksa her şey için suçlanabilecek tek bir şey bulma saplantısı bizi ileri gitmekten alıkoyuyor olabilir. Flora Ennui sadece bir yayın olarak mı kalacak yoksa başka biçimleri de olacak mı?

B: Flora Ennui başka biçimlere de bürünecek, fakat bu son haftalarda yönü değişti. Şimdilerde evde geçen misafir sanatçı programı dönemimde Hollanda’dan aldığım lale soğanlarını büyütüyorum, tabii dört gözle çiçek açmalarını bekliyorum.

Ufukta herhangi bir rahatsızlık hissi görünmüyor. Aslında karantina koşulları altında hepimiz bir mikroorganizma tarafından bataklığa sürüklenmişken enginlik üzerine düşünmek neredeyse gülünç bir hâl aldı. Tekno-mikrobiyopolitika artık yeni paradigmamız.

Sen de yaptıklarında benzer bir dönüşüm hissettin mi? Yeni koşullar altında işinin nasıl şekilleneceğine dair herhangi bir planın ya da tahminin var mı?

Bir sonraki projemi ne zaman ve nasıl yapacağımı merak ediyorum. Uzayda Satürn’ün uydusu Titan’a kurgusal bir seyahati içerdiğinden zamanın biraz daha az yavaş aktığı bir dönemi beklemesi gerekebilir. Aynı şekilde projeyi ve sanat pratiğimi farklı şekilde sorgulamam gerektiğine de eminim, tabii ayrıca projenin neresini yavaşlatarak uzay yolculuğunu daha yavaş akan zamana göre ayarlamanın mümkün olduğunu da. Belki de bu süre içinde yeni hokkabazlık hilesi öğrenebilirim. https://soundcloud.com/nina-kuttler/louder-thanbackground-noise. https://vimeo.com/ninakuttler/1000mouthsexcerpt 171

Institut français de Turq Cité internationale Embassy of the Kingdo Hollanda Krallığı Elçiliği Theater RAST / Jan Van Eyck A Goethe-Institut HELLERAU Akademie Sch Istanbul Foundation for İstanbul Kültür Sanat Vak arthereistanbul / Göl Yaz Barbara Residency 172

quie Camargo Foundation / des arts / Le Cube om of the Netherlands Dansmakers Amsterdam / Academie / Writers Unlimited U / Künstlerhaus Bethanien / hloss Solitude Culture and Arts (İKSV) kfı (İKSV) İKSV Residency / zıevi / Nilüfer Sanatevi / y / Nesin Art Village 173

Institut français de Turquie Turquie

Institut français de Turquie is part of the network of French Institutes spread all around the world by more than 98 cultural centres. Since 1907, with the opening of the first Cultural Centre in Florence (Italy) and Athens, these institutions have been dedicated to the promotion of French language and French culture to encourage cross-cultural exchange and cultural diversity. Our aim is to discover the places and events which bring French culture to life.

Institut français de Turquie dünyanın farklı yerlerinde 98’den fazla konumda bulunan Fransız Enstitüleri ağının bir parçası. Floransa ve Atina’da ilk kültür merkezlerinin açıldığı 1907 tarihinden bu yana bu kurumlar Fransız dilinin ve Fransız kültürünün tanıtılmasına, kültürlerarası alışverişin ve kültürel çeşitliliğin teşvik edilmesine adandı. Amacımız Fransız kültürünün serpilmesini sağlayan mekânları ve etkinlikleri keşfetmek.

Since 1952, through its embassies, the French government has entrusted the Institut français to promote French culture abroad through cultural exchanges with Turkish partners in the areas of performing arts, visual arts, architecture, the worldwide diffusion of French books, film, technology and ideas.

The Institute, which has realized numerous programs for the dissemination of culture has been planning its cultural program according to the specificities and needs of the local scene. Among these, mutual residency programs are the priority of the Institut français de Turquie.

Institut français de Turquie, Fransız hükümetinin görevlendirmesi üzerine 1952 yılından bu yana, Fransız kültürünün Türkiye'de yayılması amacıyla Türkiye'deki ortaklarla birlikte farklı alanlarda faaliyetlerini yürütüyor. Sahne ve gösteri sanatları, görsel sanatlar, mimari, Fransız kitaplarının, filmlerinin, teknolojisinin ve fikirlerinin dünyada yaygınlaştırılması gibi çalışmalar gerçekleştiriyor.

Bugüne dek bu doğrultuda kültürün yaygınlaştırılmasına yönelik birçok program geliştiren Enstitü etkinliklerini, yerel faaliyet alanının özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre belirliyor. Bu programlar arasında karşılıklı misafir sanatçı programı öncelikli bir rol oynuyor

BMCT!

BMCT!

“I am very happy to say a few words on the occasion of this publication, dedicated to Be Mobile-Create Together! This is a great initiative, thanks to the efforts of my predecessor, Éric Soulier. He decided to join his effort with Görgün Taner, director of İKSV, with our German and Dutch colleagues to propose this cross-border and multicultural project, with the support of Europe and Turkey." says Jean-Jacques Victor, general director of Institut français de Turquie.

"Be Mobile-Create Together! için hazırlanan bu yayın vesilesiyle birkaç söz söyleme fırsatı elde ettiğim için çok memnunum.

Benden önce görevde bulunan Éric Soulier’in emeği bu harika inisiyatifin hayata geçmesi için büyük katkı sundu. Soulier, İKSV direktörü Görgün Taner ile, Alman ve Hollandalı meslektaşlarımızla gücünü birleştirip, Avrupa ve Türkiye'nin desteğiyle gerçekleşecek, sınır ötesi ve çokkültürlü bu projeyi önermeye karar verdi." diyor, Institut français de Turquie genel direktörü Jean-Jacques Victor.

"Our Policy in France is to work on developing international networks and partnerships among artists and creators throughout the world. We have a custom of welcoming artists and young leaders to a variety of residencies, such as La Cité internationale des arts in Paris, which is part of this program or The Camargo Foundation and Le Cube in the field of digital arts. France also has a long-standing tradition of exchanges with Turkey, as we saw in 2009 with the Turkish Season in France", explains Sébastien de Courtois, director of the Ankara’s branch of Institut français de Turquie.

174

"Bizim Fransa’daki ilkemiz, dünyanın her yerinden sanatçılar ile fikir üretenler arasında uluslararası ağlar ve ortaklıklar geliştirmek için çalışmak. Bu programın bir parçası olan Paris’teki Cité internationale des arts’da ya da Camargo Vakfı ve dijital sanatlar alanında çalışan Le Cube gibi çeşitli misafir sanatçı mekânlarında sanatçıları ve genç liderleri konuk etme geleneğimizi sürdürüyoruz. Ayrıca Fransa ile Türkiye arasında uzun süredir devam eden paylaşım geleneği, 2009 yılında

Mobility and Creativity Convinced that mobility can play a decisive role in the career of artists and professionals, the Institut français has been organising residencies for artists and mobility grant schemes for the last 30 years. More than 160 French and foreign artists are selected every year for a residency programme all over the world. They are given a unique opportunity to enrich their creative project, develop their professional network, innovate and generate collaborative projects that may run on beyond the residency.

The “Résidences” division supports the mobility of French artists abroad and of foreign artists to France, and develops specific expertise in this sector. It is also involved in structuring this sector in connection with the residency projects of the French diplomatic network and is responsible for managing the Villa Kujoyama (Japan).

Artists from Turkey in France For the mobility of professionals, the Institut français organises the FOCUS programs, which are designed to accompany foreign professionals in discovering the French artistic scene. They are organised in concordance with major cultural and artistic events in France in three major fields: performing arts including dance, theatre and circus; visual arts and digital arts. They gather professionals from specific fields on an artistic programme/tour during a few days. They are organised in different areas in order to lead to a long-term dialogue between cultural operators.

Fransa'da Türkiye Mevsimi sayesinde daha önce bir kez daha hayata geçmişti." diye belirtiyor, Institut français de Turquie Ankara ofisi direktörü Sébastien de Courtois.

Hareketlilik ve Yaratıcılık Hareket edebilmenin sanatçıların ve kültür alanında çalışanların meslek hayatında yaşamsal bir rol oynayabileceğini göz önünde bulundurarak Institut français 30 yıldır sanatçılar için misafir sanatçı programları ve hareketlilik bursu programları düzenledi.

Misafir sanatçı programlarına katılmak için her yıl dünyanın farklı yerlerinden ve Fransa'dan 160'tan fazla sanatçı seçiliyor. Yaratıcı projelerini zenginleştirmeleri, mesleki ağlarını büyütmeleri, sanatçı programının ötesine taşınabilecek ortak projeler geliştirmeleri ve üretmeleri için bu sanatçılara eşsiz bir fırsat sunuluyor.

“Résidences” birimi yıllar içerisinde geliştirdiği uzmanlıkla Fransız sanatçıların yurt dışında, diğer ülkelerden gelen sanatçıların ise Fransa'daki hareketliliğini desteklemeye devam ediyor.

Aynı zamanda Fransız diplomasi ağının misafir programları ile bağlantılı olarak bu alanın yapılandırılmasında görev alıyor ve Villa Kujoyama’nın (Japonya) yönetiminin sorumluluğunu üstleniyor.

Fransa’daki Türkiyeli Sanatçılar Institut français diğer ülkelerde kültür alanında çalışanların hareketliliği için, Fransız sanat dünyasını keşifleri sırasında onlara eşlik etmek üzere tasarlanmış FOCUS programlarını düzenliyor.

Bu programlar, Fransa’daki belli başlı kültürel ve sanatsal etkinliklere uygun olacak şekilde üç alanda gerçekleşiyor: dans, tiyatro ve sirkten oluşan sahne sanatları, görsel sanatlar ve dijital sanatlar. Belli başlı alanlardan profesyonelleri birkaç gün süreyle bir sanatsal program/tur çerçevesinde bir araya getiren bu sanat turları, kültür kurumları arasında uzun erimli bir diyalog sürdürmek için farklı yerlerde gerçekleşiyor. www.institutfrancais.com/en/focus-visual-arts www.institutfrancais.com/en/residencies-cite-internationale-des-arts-paris

Görgün Taner, Éric Soulier ©Sdecourtois

Fanny Rolland, François Tiger, Öykü Dogan, Carine Le Malet, Julie Chénot, Omar Berakdar, Sébastien de Courtois, Lorenza de Sia. Pierrick Rumel, Sait Fehmi Ağduk ©Sdecourtois 175

Cité internationale des arts Paris

The Cité internationale des arts is a public benefit foundation created in 1965.

Since then, it has welcomed artists from all disciplines, all generations and from all over the world for residencies in the heart of Paris. With more than 300 studios for artists, the institution offers, first and foremost, a unique possibility to meet and interact with other artists.

Cité internationale des arts 1965’te kurulmuş, kamu yararına çalışan bir vakıf.

Kurulduğu günden bu yana dünyanın dört bir yanından her disiplinden, her kuşaktan sanatçıya Paris’in kalbindeki sanatçı evinin kapılarını açtı. Burası, 300’den fazla stüdyo mekânıyla sanatçıların tanışmaları ve birbirleriyle etkileşime geçmeleri için benzersiz bir imkân sunar.

176

The first form of support which we provide consists in professionally and artistically accompanying the projects of the artists who wish us to do so. Our second form of support consists in animating this unique community of artists living and working in the same place by proposing times for exchanges (collective lunches, exhibitions, talks, concerts) and bringing French and foreign professionals to engage with them.

By nature, the Cité internationale des arts implies a strong presence of foreign artists. The Cité is also open to French artists, who represent 15 to 20% of the residents and play an essential role in the life of the community. The unique opportunity offered to artists in residency certainly resides in this diversity of disciplines (visual arts, performing arts, music, literature, curating) but also of origins and backgrounds. It is a place where you can meet artists who have other references, other kinds of knowledge and altogether different approaches to the world. And today, this is more relevant than ever. Artists can thus confront/ meet with new practices and develop their own work. Many remarkable collaborations –which could not take place anywhere else – arise from these unexpected encounters.

The concepts of art residency and international mobility are closely linked. They were at the core of the creation of the Cité internationale des arts in 1965. Today, the public health and environmental contexts require us to rethink our programmes so as to make them more responsible and sustainable. A residency is not an end in itself or a line on a CV: it must nourish a project at a specific moment in an artist’s practice and career. The nature of the project, the duration of the residency and the local anchoring are essential criteria while considering the relevance of a residency. International mobility should not have one purpose only. Today we must develop co-construction, mutualisation between residency centres and reinject meaning and collective energies into our approach of the notion of residency.

Sağladığımız ilk destek, bizden bunu talep eden sanatçılara projeleri için profesyonel ve sanatsal anlamda eşlik etmek. Diğer destek ise aynı yerde konaklayan ve çalışan benzersiz sanatçı topluluğunu yemeklerde, sergilerde, konuşma ve konserlerde bir araya getirerek paylaşımları için zaman tanımak. Fransa’daki ve yurt dışından gelen sanat profesyonelleriyle onları bir araya getirmek de önceliklerimizden biri.

Cité internationale des arts doğası gereği yurt dışından birçok sanatçıyı bir arada bulunduruyor. Cité’nin kapısı aynı zamanda Fransız sanatçılara da açık, Fransız sanatçılar misafirlerin yüzde 15-20’sini oluşturuyor ve topluluğun hayatında önemli bir rol üstleniyorlar. Misafir sanatçılara sunulan eşsiz imkân elbette bu disiplin çeşitliliğine (görsel sanatlar, gösteri sanatları, müzik, edebiyat, küratörlük) olduğu kadar, farklı kökenlerden ve farklı alanlardan gelmelerine de dayanıyor. Burası farklı referanslara, başka türlü bilgi birikimlerine sahip ve dünyaya tamamen farklı gözlerle bakan sanatçılara rastlayabileceğiniz bir yer. Ve bugün bu, her zamankinden daha anlamlı. Sanatçılar böylece yeni sanat pratiğiyle yüzleşebiliyor/buluşabiliyor ve kendi işlerini geliştirebiliyorlar. Pek çok kayda değer ortak çalışma -dünyanın başka bir yerinde mümkün olamayacakken- bu beklenmedik karşılaşmaların sonucunda ortaya çıkıyor.

Sanatçı evi ve uluslararası hareketlilik kavramları birbirleriyle sıkı sıkıya ilişkilidir. Bu kavramlar Cité internationale des arts’ın 1965’teki kuruluşunun nüvesinde yer alıyordu. Bugün kamu sağlığı ve çevresel bağlamlar bizi programlarımızı daha sorumlu ve sürdürülebilir kılmak üzere yeniden ele almaya mecbur kıldı. Bir misafir sanatçı programı kendi içinde bir amaç ya da özgeçmiş beyanında yer alacak bir satır değil: Bir sanatçının sanat pratiğinin ve meslek hayatının belli bir anında belli bir projeyi beslemesi gerekiyor. Projenin tabiatı, sanatçı evinde kalış süresi ve yerel bağ misafir sanatçı programının uygunluğunun değerlendirilmesinde temel kriterler. Uluslararası hareketliliğin tek bir amacı olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Bugün; yenidenyapılanmayı, misafir sanatçı mekânları arasındaki ilişkileri geliştirmeyi ve misafir sanatçı programlarına yaklaşımımıza anlam bütünlüğünü ve ortak enerjiyi yeniden kazandırmalıyız.

177

Le Cube Paris

Le Cube is one of the pioneer institutions in the French cultural scene: an outstanding venue for digital arts and creativity, firmly rooted in the heart of innovation, education and thedigital society. It has been acknowledged in and outside France as an iconic forerunner in these fields since 2001.

Le Cube, Fransa’nın kültür ortamının öncü kurumlarından biri olarak yenilik, eğitim ve dijital topluma büyük önem veren bir dijital sanat ve üretim merkezi.

2001’den bu yana hem Fransa’da hem Fransa dışında bu alanların öncülerinden biri olarak bilinir.

178

Every year, Le Cube offers more than 200 workshops and events open to all artists from all countries. So far more than 3000 international artists, young talents and established artists have been able to reach an audience eager for cultural revival. Through the various events attended by many well-known guests, Le Cube organises interdisciplinary collective events about digital society and focuses on the meaning of progress. For 19 years, Le Cube has been relentlessly exploring new horizons, hence keeping up its status as an open, creative and inclusive digital society.

At Le Cube, one on one support is provided to each artist in order to accompany and meet their needs. Le Cube's ecosystem is available for projects providing networking, guidance and support for artists to find funding for their projects, to seek co-producers and to be recognized in the arts scene.

Our collaboration for BMCT! We were really honored by the invitation of Institut français of Ankara for the Be Mobile-Create Together! programme.

A partnership was developed between Le Cube and La Cité internationale des arts to welcome Didem Yalınay during three months. Didem Yalınay works on digital environments and makes a research for what can be done in this environment. As an outcome of this, she creates generative installations. Currently, she is conducting a study on "data". Such a survey requires an in-depth understanding of how data is transmitted and the "noise" the data can generate. By reflecting the processes of data transmission, based on a generative system, and the noise they generate, Didem Yalınay questions our consideration of the concrete nature of "data". During her residency, she met numerous artists and researchers, conducted workshops and open studios which helped her improve her research about the project she is currently working on.

Le Cube’da dünyanın her yerinden gelen tüm sanatçılara açık 200'den fazla atölye ve etkinlik düzenliyor. Bu etkinlikler kapsamında 3000’den fazla uluslararası sanatçı ve genç yetenek kültürel yeniliklere meraklı geniş bir izleyici kitlesine ulaştı.

Le Cube diğer taraftan çeşitli mecralar ve çok sayıda ünlü konuğun katıldığı etkinlikler aracılığıyla dijital toplum ve ilerlemenin anlam ve önemi üzerine disiplinlerarası bir düşünce kolektifinin oluşumuna önayak olur. Bu mekân, 19 yıldır kesintisiz bir şekilde yeni ufuklar keşfediyor ve böylece açık, yaratıcı ve kapsayıcı dijital topluluk statüsünü koruyor. Le Cube’daki her sanatçıya ve sanat grubuna bire bir destek verilir, her tür ihtiyacının karşılanması için çaba gösterilir. Le Cube’un ekosistemine dâhil olan uluslararası projelere ilişkiler ağı oluşturma, fon bulma, ortak yapımcı arama ve sanat ortamında tanınma konularında rehberlik hizmeti sağlanarak destek verilir.

BMCT! projesi için işbirliğimiz Ankara’daki Institut français tarafından Be Mobile-Create Together! programına davet edilmek bizi gerçekten çok mutlu etti. Le Cube ve La Cité internationale des arts bu program için işbirliğine giderek Didem Yalınay’ı üç aylığına konuk etti. Didem Yalınay, dijital ortamlara odaklanan ve bu ortamlardaki olanakları araştıran bir sanatçı. Bu amaçla jeneratif enstalasyonlar üretiyor. Sanatçı şu sıralar “veri” odaklı bir inceleme yürütüyor. Bu inceleme, veri aktarımı ve verinin ürettiği “gürültü”ye dair etraflı bilgi sahibi olmayı gerektiriyor. Jeneratif sistem tabanlı veri aktarımı süreçleri ve bu süreçlerin ürettiği gürültü üzerine düşünen Didem Yalınay, böylelikle “verinin” somut yapısına dair düşüncelerimizi de sorguluyor. Sanatçı, misafir sanatçı programı sırasında çok sayıda sanatçı ve araştırmacıyla tanıştı, üzerinde çalıştığı proje için yürüttüğü araştırmaları geliştirmesine yardımcı olan atölyeler ve açık stüdyo etkinlikleri düzenledi.

179

Camargo Foundation Cassis

Founded by American artist and philanthropist Jerome Hill (1905-1972), the Camargo Foundation fosters creativity, research, and experimentation through its international residency programme for artists, scholars, and thinkers.

Since 1971 Camargo has hosted nearly 1000 individuals working in the arts and humanities from all over the world.

Amerikalı filantrop sanatçı Jerome Hill (1905-1972) tarafından kurulan Camargo Vakfı; sanatçı, akademisyen ve düşünürlere yönelik uluslararası misafir sanatçı programıyla yaratıcılığı, araştırmayı ve deneyselliği teşvik eder. Camargo 1971’den bu yana dünyanın dört bir yanından sanat ve beşeri bilimler alanında çalışan bine yakın kişiyi ağırladı.

Camargo Foundation, open-air theatre Camargo Vakfı, açık hava tiyatrosu © Viviana Peretti

180

Located in Cassis, France, on the edge of the Mediterranean Sea, the Foundation offers time and space in a contemplative and supportive environment, giving residents the freedom to think, create, and connect. As an American residency centre located in France and welcoming international artists, scholars, and thinkers, Camargo has always been an international organisation. To promote interdisciplinary and intercultural dialogue is one of the core missions of the Foundation. By encouraging geographical and cultural diversity while selecting the residents, Camargo seeks to support a diverse range of artistic disciplines and critical thought, created in a variety of contexts and for different audiences.

The residencies are programmed either by the Foundation, as in the case of the Camargo Core Program, or in partnership. The residency programmes vary in purpose; production, research, or experimentation and duration; a few weeks to several months as well as selection process; open call or by invitation.

Within the framework of Be Mobile-Create Together!, Camargo provided residencies two artists and a curator from Turkey. Two artists were selected to spend two months at Camargo during the spring 2020 session of the Core Program, along with twelve other artists, scholars, and thinkers from all over the world. One curator from Turkey was selected to spend one month at Camargo and one month at the Cité internationale des arts in Paris, to benefit from both settings.

The Camargo Foundation which has started supporting artists, scholars, and thinkers since 1971, will celebrate the 50th anniversary of its residency programme in 2021.

One of the main purposes of the residency is to encourage interdisciplinary exchange. During the residency, the idea is to hold discussions regularly so that the artists have the opportunity to present their works to the group. In addition, Camargo’s staff provides formal and informal connections with the region by organising meetings with professionals whose areas of expertise are relevant to the artist’s practice. Artists also attend special events, while being given the opportunity to invite professionals from outside the Camargo Foundation to discuss their projects.

On a voluntary basis, they also present their work as part of the programming of cultural and educational organisations in the region as one of the interests of the Foundation being engaging with the local community.

The Camargo Foundation’s campus includes thirteen furnished apartments, a reference library, a music/conference room, an open-air theatre, one artist’s studio equipped with a darkroom, and one composer’s studio with a piano. The facilities are ideal for desk work. All apartments include a fully equipped kitchen for residents to prepare their own meals.

Fransa’nın Cassis kentinde, Akdeniz kıyısında yer alan Vakıf konuklarına; düşünme, yaratma ve bağlantı kurma için alan açarak derin düşünmeye elverişli, destekleyici bir ortamda zaman ve mekân sunar. Uluslararası sanatçı, akademisyen ve düşünürleri ağırlayan Amerika kökenli misafir sanatçı programı merkezi Camargo, her zaman uluslararası bir yapı oldu. Disiplinlerarası ve kültürlerarası diyalogu teşvik etmek Vakfın asal görevlerinden biri.

Camargo, konukları seçerken coğrafi ve kültürel çeşitliliğe önem vererek, çeşitli bağlamlarda farklı izleyiciler için yaratılmış muhtelif sanatsal disiplin ve eleştirel düşünceyi destekler.

Misafir sanatçı programları, Camargo Core Programı’nda olduğu gibi Vakıf tarafından ya da ortaklıklarla belirlenir ve yapım, araştırma ya da deneysellik gibi amaçlarıyla, birkaç haftadan birkaç aya kadar değişen süreleri yönünden çeşitlilik gösterir. Adaylar açık çağrı ya da davet olmak üzere iki farklı yol ile seçilir.

Be Mobile-Create Together! programı kapsamında Camargo, Türkiye’den iki sanatçı ve bir küratörü ağırladı. Sanatçılar 2020 yılı bahar döneminde Core Programı süresince dünyanın farklı yerlerinden gelen diğer on iki sanatçı, akademisyen ve düşünürle Camargo’da iki ay geçirdi. Türkiye’den bir küratör her iki ortamdan da yararlanması için Camargo’da ve Paris’teki Cité internationale des arts'da birer ay geçirmek üzere seçildi.

1971 yılından bu yana akademisyen ve düşünürleri destekleyen Camargo Vakfı, 2021 yılında misafir sanatçı programının ellinci yılını kutlayacak.

Misafir sanatçı programının temel amaçlarından biri disiplinlerarası alışverişin teşvik edilmesi. Program süresince gerçekleşen tartışmalarda sanatçıların işlerini diğer program katılımcılarıyla paylaşması amaçlanıyor. Bunun yanı sıra Camargo çalışanları, uzmanlık alanları sanatçının pratiğiyle örtüşen profesyonellerle toplantılar düzenleyerek bölgeyle resmi ve resmi olmayan bağlantılar sağlıyor. Sanatçılar etkinliklere katılıyor ve projelerini tartışmak üzere Camargo Vakfı dışından uzmanları davet etmeleri destekleniyor. Vakfın ilgi alanlarından biri olan yerel toplulukla bir araya gelme fikri doğrultusunda, sanatçılar isteğe bağlı olarak bölgedeki kültür ve eğitim kurumlarının programı dâhilinde işlerini sunuyorlar.

Camargo Vakfı kampüsünde eşyalı on üç daire, bir referans kütüphanesi, bir müzik/konferans odası, bir açık hava tiyatrosu, karanlık odası bulunan bir sanatçı stüdyosu ve piyanolu bir besteci stüdyosu bulunuyor. Bu imkânlar özellikle masa başı çalışma için ideal. Her daire konukların kendi yemeklerini hazırlayabilmeleri için her türlü araç gerece sahip.

181

Embassy of the Kingdom of the Netherlands Hollanda Krallığı Elçiliği

As the Embassy of the Kingdom of the Netherlands, our main objective in Turkey is to create a platform for sustainable cultural dialogue with various groups and to build on the existing cultural cooperation between the Netherlands and Turkey.

Hollanda Krallığı Elçiliği olarak çeşitli gruplarla sürdürülebilir kültürel diyaloglar kurabileceğimiz bir platform oluşturmayı ve Hollanda ile Türkiye arasındaki mevcut kültürel işbirliğini geliştirmeyi hedefliyoruz.

The department of Press and Cultural Affairs is responsible for implementing the International Cultural Policy Framework (20172020). Besides culture, the department is also responsible for Public Diplomacy, Press and Communication. Our team is based at the Embassy in Ankara and the Consulate General in İstanbul.

Uluslararası Kültür Politikaları Çerçevesi'nin (2017-2020) uygulanmasından sorumlu Basın ve Kültür İşleri Dairesi, aynı zamanda kamu diplomasisi, basın ve iletişimle ilgili çalışmalar da yürüten bir birim. Ankara’daki Büyükelçilik ve İstanbul’daki Başkonsolosluk’taki ekibimizle birlikte çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Our first objective is to build a strong cultural sector, where international exchange and sustainable cooperation ensure increasingly higher quality.

In the light of this goal, we encourage international exchanges of cultural events, artists, knowledge and expertise, and to strive to preserve and provide access to culture.

Kültür politikaları kapsamında yürüttüğümüz çalışmalarda ilk amacımız, yurt dışında tanınan ve değer verilen, uluslararası alışverişin ve sürdürülebilir işbirlikleri çalışmalarının niteliğini yükselttiği güçlü bir kültür sektörü oluşturmak. Bu doğrultuda kültür organizasyonlarının, sanatçı, bilgi ve uzmanlıkların uluslararası düzeyde paylaşımını teşvik ediyor; kültüre erişimi sağlamaya ve korumaya gayret ediyoruz.

The second objective is to provide more room for the arts to contribute to a safe, just, future-proof world. In this context, we support projects that contribute to a more vigorous local cultural sector which can contribute to social innovation; more participation in cultural events by a diverse public and to a safer, more sustainable urban living environment and sustainable preservation of local cultural heritage.

Cultural Programme in Turkey Throughout the cultural efforts between Turkey and us, we have noticed that cultural projects were mostly limited to İstanbul and Ankara. Therefore, in order to reach new local partners, we have launched the Exploration project. Between November 2017 and March 2019, the Cultural department, together with the Cultural Policy department of the Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV), conducted an exploration of the cultural field in Turkey. A mapping was done in 19 cities from across Turkey to gain better knowledge of the local cultural field in the different cities and regions, widen our network and look for new partners for cultural cooperation.

On 26-27 June 2019, we organised the conference ‘Making Connections through Arts and Culture’, where the role of culture in society was being discussed by experts, policy makers, cultural organisations and artists from all around Turkey and the Netherlands. Through this event, we created a platform where people from all over the country came together. The Exploration project and the conference resulted in several 182

Bir diğer amaç; sanatın güvenli, adaletli, gelecekteki değişikliklerden etkilenmeyecek bir dünyaya katkıda bulunmasına destek olmak. Bu amaç doğrultusunda, toplumsal yeniliklere katkıda bulunabilecek, daha güçlü bir kültürel sektör oluşturulması; daha karma, özellikle daha genç bir izleyici kitlesinin kültürel etkinliklere katılımının artması; kentlerde daha güvenli, daha sürdürülebilir bir yaşam ortamının kurulması ve yerel kültürel mirasın sürdürülebilir bir şekilde korunması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Türkiye Kültür Programı Türkiye ile sürdüğümüz kültürel çalışmalarda, projelerin büyük oranda İstanbul ve Ankara’yla sınırlı kaldığını gördük. Dolayısıyla, yeni yerel ortaklara ulaşabilmek, kültürlerarası işbirlikleri geliştirmek ve Hollanda ile Türkiye arasındaki bağı güçlendirmek için Keşif projesini başlattık.

Kültür Departmanı, İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın kültür politikaları departmanıyla birlikte 2017 yılının Kasım ayıyla 2019 yılının Mart ayı arasında Türkiye’nin kültür sahasını keşif projesini yürüttü. Farklı kent ve bölgelerin yerel kültür sahası hakkında daha iyi bilgi alınması, ağımızı genişletmek ve kültürel işbirliği için yeni ortaklar bulmak amacıyla Türkiye’nin 19 kentinin haritası çıkarıldı.

26-27 Haziran 2019’da Türkiye’nin ve Hollanda’nın çeşitli bölgelerinden uzmanlar, politika belirleyiciler, kültürel organizasyonlar ve sanatçıların kültürün toplumdaki rolünü masaya yatırdığı “Sanat ve Kültür Yoluyla

new projects in different places in Turkey, including Rize, Mersin, Fındıklı and Tunceli. It also led us to build new cooperations with local municipalities and cultural organisations in places like Van, Sivas, Yozgat, Konya and Kayseri. We were able to reach out to a much wider and more diverse audience than we did before.

Now that we have made these connections, it is time to take the next step: building sustainable cultural bridges between Europe and Asia.

We want to strengthen the networks, contribute to capacity building in the cultural sector in Turkey and stimulate new cultural cooperation between Turkish and international partners and between partners in İstanbul and Anatolia with the ‘Ongoing Connections’ programme.

Joining Be Mobile-Create Together!

When the opportunity came up to join this European artistic exchange project, it was clear that we should be among its partners.

Be Mobile-Create Together! has a similar rationale as our own programme: forging new, sustainable connections and the strengthening of cultural networks between Europe and Turkey.

By joining this project, we also contribute to the widening of the network.

Through our project ‘Ongoing Connections’, and the mapping process it involved, we have established an extensive network across Turkey, which allows us to link our partners to opportunities and projects such as Be Mobile-Create Together!.

Residencies between Turkey and the Netherlands were already common in the past. Since the number of residencies and their locations in the Netherlands have considerably increased and developed in the last years, we have been able to introduce more possible Turkish partners to our Dutch network and build an interdisciplinary network in the Netherlands.

It has also beneficially contributed to the overall image of the cultural sector in Turkey, which is much more diverse than expected.

Bağlantılar Kurmak” adlı konferansı düzenledik. Bu organizasyonda, ülkenin dört bir yanından insanların bir araya geldiği bir platform yaratmayı başardık. Keşif projesi ve konferans; Rize, Mersin, Fındıklı ve Tunceli dâhil pek çok yerde yeni projelerle sonuçlandı. Bir yandan da Van, Sivas, Yozgat, Konya ve Kayseri gibi şehirlerde yerel belediyeler ve kültürel organizasyonlarla yeni işbirlikleri kurmamıza yol açtı. Böylece çok daha geniş, çok daha çeşitli bir izleyici kitlesine ulaşabildik.

Bu bağlantıların kurulmasıyla bir sonraki adımı atmanın zamanı geldi: Avrupa ve Asya arasında sürdürülebilir kültürel köprüler kurmak. Ağlarımızı güçlendirmek, Türkiye’nin kültür sektörünün kapasitesini geliştirmeye katkıda bulunmak ve “Devamlı Bağlantılar” programıyla Türkiyeli ortaklarla uluslararası ortaklar arasında, İstanbul ile Anadolu’daki ortaklar arasında yeni kültürel işbirlikleri kurulmasını teşvik etmek.

Be Mobile-Create Together! Projesine Katılmak Avrupa çıkışlı bu sanat etkileşimi projesine katılma fırsatı çıktığında, projenin ortaklarından biri olma konusunda bir an bile tereddüt etmedik.

Be Mobile-Create Together! ile gerekçelerimiz aşağı yukarı aynı: yeni, sürdürülebilir bağlantılar kurmak ve Avrupa ile Türkiye arasındaki kültürel ağları güçlendirmek.

Bu projeye katılmakla ağın genişletilmesine de katkıda bulunuyoruz.

“Devamlı Bağlantılar” projemiz ve içerdiği haritalandırma süreci sonucunda Türkiye ağında kurduğumuz geniş ağla iş ortaklarımızın çeşitli fırsatlarla karşılaşmasını ve Be Mobile-Create Together! gibi projelerle bağlantı kurmasını sağladık.

Türkiye ve Hollanda arasındaki misafir sanatçı programları geçmişte de yaygındı. Son yıllarda Hollanda’daki misafir sanatçı programlarının ve mekânlarının sayısı önemli ölçüde artıp geliştiğinden Hollanda ağımıza Türkiye’den daha fazla iş ortağı dâhil ederek disiplinlerarası bir ağ kurabildik. Bu durum Türkiye’nin beklendiğinden çok daha fazla çeşitlilik içeren kültür sektörünün genel imajını da olumlu yönde etkiledi.

I BELIEVE I AM GAY, Hadas Itzkovitch and Anya van Lit, Poșe Art Space, İstanbul (2019/20) Hadas Itzkovitch ve Anya van Lit, Poșe Sanat Galerisi, İstanbul (2019/20)

Quirine van der Hoeven, AnneMarie van Splunter & Büşra Dursun, Palais de Hollande

Gaming workshop in Mardin by Ton Baan, director of Emplayment.

In cooperation with Sabancı Foundation and Youth and Culture House in Mardin (2019) Mardin'de, Emplayment direktörü Toon Baan tarafından yürütülen Oyun atölyesi. Sabancı Vakfı ve Mardin Gençlik ve Kültür Evi işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir. (2019) 183

Dansmakers Amsterdam Amsterdam

With its dance studios and stage, Dansmakers Amsterdam is a major meeting place for culture lovers, audiences, students and dance professionals. For twenty-five years now, the house has been producing performances and programmes focusing on innovative development of outspoken dance talent.

Dansmakers Amsterdam dans stüdyosu ve sahnesiyle kültür âşıkları, izleyiciler, öğrenciler ve dans alanından profesyoneller için başlıca buluşma yeri. Bu mekân yirmi beş yıldır göze çarpan dans yeteneklerinin yenilikçi gelişimine odaklanan performans ve programlar yürütüyor.

184

On the edge of the sympathetic Vogelbuurt in Amsterdam Noord, located right by the shore of the IJ, you will find the industrial complex of the old Stork factory. The central hall has been converted into a theatre with a large stage, one hundred and fifty seats in the tribune and a 500 m2 surface area, making for a capacity of 350 people. As it’s not a black box but an industrial space turned into a theatre, it offers many different possibilities for staging and audience set-ups. There are also two dance studios, a foyer, offices and meeting spaces in the building.

The artists at Dansmakers Amsterdam receive full artistic, productional, technical and promotional support during their residency. Throughout the year, Dansmakers Amsterdam is a lively place where various choreographers use the dance studios and stage, and where (inter)national work can be discovered.

Dansmakers Amsterdam is the initiator of several dance festivals (e.g. Moving Futures, You Better Move) and dance programs, whether or not preceded by short or longer residencies where talent development is a primary focus. In addition to these programmes, there are also other activities aimed at research and the deepening and sharing of knowledge (workshops, makers meetings and intensives). A number of makers (currently such as Lois Alexander, Andreas Hannes and Keren Rosenberg) follow a longer development trajectory of two years.

Annually, a number of research projects are selected from an open call for an intensive four-week residency project under the name New Adventures. The result is shared with the audience during two public presentations. Dansmakers Amsterdam is also the initiator of the Moving Forward new talent trajectory. This gives one recently graduated, talented choreographer the unique opportunity to develop under the wings of Dansmakers Amsterdam and the Moving Futures partners for one year.

Dansmakers Amsterdam is one of the five initiators, curators and organizers of the travelling festival Moving Futures. The festival travels to nine different Dutch cities every year. During the Moving Futures festival, international dance professionals and programmers are invited to get acquainted with the latest dance productions from the stables of five production houses.

This special international visitors programme is set up annually together with Dutch Performing Arts. This gives artists the opportunity to widen their network and visibility internationally, creating opportunities to work outside of the Netherlands as well.

Conversely, Dansmakers Amsterdam presents works by makers outside the Netherlands.

The house is a presenting partner of Aerowaves, a crossborder European network for dance performances by emerging choreographers. Each year, several dance performances are selected and presented from the official selection of the Aerowaves’ top twenty. Dansmakers Amsterdam is also a member of the European Dancehouse Network EDN. Within these networks, the house works on knowledge sharing, visibility and continuity of development for the makers and dancers. The international meetings and exchanges between makers from all over the world act as a catalyst for innovation in contemporary dance.

It was a great experience to be part of the Be Mobile-Create Together! Project and inviting a Turkish choreographer to a residency in Holland.

Amsterdam-Noord’daki sevimli Vogelbuurt semtinin sınırında, IJ nehrinin hemen kıyısında eski Stork fabrikasının endüstriyel tesisini görürsünüz. Fabrikanın ana mekânı büyük bir sahneye, tribünde 150 sandalye ve 500 metrekarelik alana sahip 350 kişi kapasiteli bir tiyatroya dönüştürüldü. Burası "black box" (kara kutu) değil ama tiyatroya dönüştürülmüş bir endüstriyel mekân olduğu için farklı sahneleme ve izleyici yerleştirme imkânları sunuyor.

Ayrıca binada iki dans stüdyosu, bir fuaye, ofisler ve toplantı salonları da mevcut.

Sanatçılar burada geçirdikleri sürede yoğun sanatsal destekle beraber yapım, teknik ve duyuru desteği de alırlar. Dansmakers Amsterdam, yıl boyunca birçok koreografın dans stüdyolarını ve sahneyi kullandığı, ulusal ve uluslararası işlerin keşfedilebileceği canlı bir mekân. Dansmakers Amsterdam, yetenek geliştirmeyi birincil odak noktası sayan çeşitli dans festivallerinin (Moving Futures, You Better Move) ve dans projelerinin düzenlenmesine önayak oldu. Bu programların yanı sıra araştırmayı ve bilginin derinleştirilip paylaşılmasını hedefleyen başka etkinlikler de gerçekleştiriyor. Lois Alexander, Andreas Hannes ve Keren Rosenberg’in de aralarında bulunduğu profesyonellerin yönlendirmeleriyle, bir gelişim rotasını takip ediyor.

Her yıl bir dizi araştırma projesi, açık çağrı ile gelen başvurular arasından New Adventures (Yeni Maceralar) başlığı altındaki dört haftalık yoğun misafir sanatçı programına katılmak üzere seçilir.

Sonuç herkese açık sunumda izleyicilerle paylaşılır. Dansmakers Amsterdam ayrıca Moving Futures başlıklı yeni yetenek programının da kurucusudur. Bu program yeni mezun olmuş, yetenekli bir koreografa Dansmakers Amsterdam’ın ve Moving Futures ortaklarının kanatları altında bir yıllık eşsiz bir gelişme imkânı sağlar.

Dansmakers Amsterdam seyahat hâlindeki Moving Futures festivalinin beş kurucusundan, küratöründen ve organizatöründen biri. Bu festival her yıl Hollanda’da dokuz farklı kente gidiyor.

Moving Futures festivali sırasında uluslararası dans çevresi ve program düzenleyiciler beş kumpanyanın mutfağından çıkan son dans prodüksiyonlarıyla yakından tanışmak üzere bu festivale davet ediliyor. Bu özel uluslararası ziyaretçi programı her yıl Dutch Performing Arts ile birlikte düzenleniyor. Sanatçılara çevrelerini genişletme, uluslararası görünürlüklerini artırma fırsatı tanıyarak Hollanda’nın dışında çalışma imkânları da sunuyor.

Dansmakers Amsterdam, Aerowaves’in, yıldızı parlayan koreografların dans gösterileri için kurulmuş Avrupalı sınır ötesi bir ağın gösterim ortakları arasında da yer alıyor. Her yıl Aerowaves’in resmi seçkisindeki ilk yirmi gösteriden belli başlıları seçiliyor ve sahneleniyor. Dansmakers Amsterdam aynı zamanda Avrupa Dancehouse Network EDN’nin üyelerinden biri. Kurum bu ağlar içinde yapıcıların ve dansçıların bilgi paylaşımı, görünürlüğü ve sürdürülebilirliğin gelişimi için çalışıyor. Dünyanın dört bir yanından dansçılara yönelik uluslararası toplantılar ve değişim programlarında yenilik ve çağdaş dans için bir katalizör rolü üstleniyor.

Dansmakers Amsterdam için Be Mobile-Create Together! projesinin bir parçası olmak ve Türkiyeli bir koreografı Hollanda’da bir misafir sanatçı programına davet etmek muhteşem bir deneyimdi.

185

Theater RAST Amsterdam

Theater RAST tells stories. Stories that have to be told, stories about things that move us, about the tragedy and the optimism of a diverse society, here and abroad.

Rast has the power to put a face on the conflicts and cultures that seem like a different world for many people.

Theater RAST hikâye anlatır. Bunlar; bizi heyecanlandıran şeylere dair, burada ve dışarıda kendi içinde çeşitlilik gösteren toplumun trajedisi ve iyimserliği hakkında hikâyeler. RAST çatışmaları ve birçok insanın gözüne farklı bir dünya gibi görünen kültürleri somut şekilde tanımlama gücüne sahip.

186

Theater RAST is an Amsterdam-based theatre group founded by artistic directors Celil Toksöz and Saban Ol. Both born in Turkey, they have already lived for more than 30 years in the Netherlands.

Theater RAST has existed for almost 20 years and is known for its engaged, sometimes critical theatre performances. Throughout these 20 years, there has always been a close contact with Turkey and its theatre industry.

RAST creates stories together with the writers, actors and emerging artists. We have a unique way of making conflicts personal: in musical performances, where humour always lies right behind tragedy. With these stories, RAST engages a very diverse audience throughout the Netherlands, but also abroad: in Europe, Turkey and Irak. The theatre which RAST produces cannot change the world, but it can change people’s views on particular issues and connect people who threaten to oppose each other.

These new stories are told with the help of the wide range of forms that theatre has to offer: from music theatre to storytelling or classical libretto’s. RAST shows that intercultural is not an empty concept when you fill it with your own origins and inspiration.

Be Mobile-Create Together!

It was with great pleasure that we collaborated in this project with Diren Demir, a 1997-born artist who refers to himself as a “backpacker artist”. Concepts of paganism and ritual have been evident themes in his art works. In his interactive art installation Confessions which the artist performed in Amsterdam, he invited the audience to make a confession. For each sin confessed by the participants, the artist confessed one of his own sins. This performance opened up an interactive space in which a visitor could be compassionate to himself. Inside the confessional, the artist examined the nature of humanity. It is not a mere ritual, but a sequence of mutual confessions. Dansmakers Amsterdam and Theater RAST joined forces for a joint presentation of Turkish artists in residence for the exchange between Turkey and Europe: Be Mobile- Create Together!

Theater RAST sanat yönetmenleri Celil Toksöz ve Saban Ol tarafından kurulan Amsterdam merkezli bir tiyatro grubu. İkisi de Türkiye’de doğan Toksöz ve Ol, 30 yıldan uzun bir süredir Hollanda’da yaşıyor. Yaklaşık 20 yıllık bir geçmişi olan Theater RAST mücadeleci, bazen de eleştirel yanıyla öne çıkan tiyatro performanslarıyla dikkat çekiyor. RAST bu 20 yıl boyunca Türkiye’yle ve Türkiye’deki tiyatro üretimiyle daima yakın ilişki içinde oldu.

RAST kariyerinin başlarındaki sanatçılarla, yazarlar ve oyuncularla birlikte hikâyeler oluşturur. RAST olarak, çatışmaları kişisel hâle getirmek için benzersiz bir yol izliyoruz. Mizahın, trajedinin hemen arkasında yer aldığı müzik performanslarında bu mevcut. RAST Hollanda’nın her yanından çok çeşitli bir izleyici kitlesine hitap ediyor, bu Hollanda dışındaki Avrupa, Türkiye ve Irak’taki izleyiciler için de geçerli. RAST’ın yaptığı tiyatro dünyayı değiştiremez fakat insanların meselelere bakış açısını değiştirebilir, ayrıca birbiriyle çatışmalı toplumlarda yaşayan insanları bir araya getirebilir.

Bu yeni hikâyeler, müzik tiyatrosundan hikâye anlatıcılığına ve libretto’lara kadar, tiyatronun sunduğu çok çeşitli biçimlerde anlatılır. RAST, insanın kendi kökeni ve ilhamıyla doldurulduğunda “kültürlerarası”nın boş bir kavram olmadığını gösteriyor.

Be Mobile-Create Together!

Bu projede, 1997 doğumlu sanatçı Diren Demir’le birlikte çalışmak bizi çok mutlu etti. Diren kendisini “sırt çantalı / gezgin sanatçı” olarak tanımlıyor. Paganizm ve ritüeller, sanatçının işlerinde öne çıkan temalar. Sanatçı Amsterdam’da gerçekleştirdiği İtiraflar adlı interaktif enstalasyonunda katılımcıları günah çıkarmaya davet etmiş, itiraf edilen her günah karşılığında sanatçı da kendi günahlarından birini itiraf etmişti. Bu performans, katılımcıların kendilerine merhametle yaklaşmasına olanak sağlayan bir interaktif alan açtı. Sanatçı günah çıkarma kabininin içinde insanlığın doğasını inceledi. Bu eylem salt bir ritüel değil, bir karşılıklı günah çıkarma silsilesiydi. Dansmakers Amsterdam ve Theater RAST, Türkiye ve Avrupa arasında sanat alışverişi projesi Be Mobile-Create Together!’a katılan Türkiyeli misafir sanatçıları birlikte tanıtmak için güçlerini birleştirdi.

187

Jan van Eyck Academie Maastricht

The Jan van Eyck Academie is a multidisciplinary post-academic institute for artistic talent development that furthers experiment, research, production, collaboration and exchange. The academy attracts artists, fashion, graphic, food designers, curators, architects and landscape architects, performers and writers from all around the world. By equipping them with the time, space, and expertise required, each Jan van Eyck participant is able to broaden their artistic horizons and develop unique and thought-provoking projects.

Jan van Eyck Akademisi sanatsal yetenek gelişiminde deneyselliği, araştırmayı, üretimi, işbirliğini ve paylaşımı teşvik eden çokdisiplinli bir akademi sonrası eğitim enstitüsü. Akademi dünyanın farklı yerlerinden sanatçı, moda, grafik ve yemek tasarımcısı, küratör, mimar ve pejzaj mimarı, oyuncu ve yazarlara hitap ediyor. İhtiyaç duydukları zaman, mekân ve uzmanlıkla donatılan her bir Jan van Eyck katılımcısına sanatsal ufkunu genişletebileceği, benzersiz ve düşünmeye sevk eden projeler geliştirebileceği imkânlar sunuluyor.

© Jan van Eyck Academie

188

At Jan van Eyck Academie, each participant gets their own studio, is able to receive studio visits by renowned art professionals, and is welcome to make use of the institute’s facilities and the expertise of its lab coordinators (Wood & Metal, Printing & Publishing, Photography & New Media, Food Lab, and Jan van Eyck library).

Every participant takes part in shaping the academy’s public programme either upon self-initiative or through In-Lab projects.

A worldwide call for applications is issued annually. Based on the quality and the aim of their project proposals, the selection committee chooses some 40 participants who then enrol in the Jan van Eyck Academie for a working period of either 6 or 12 months. What the selected artists have in common is an inquisitive, open and engaged attitude. The Jan van Eyck Academie offers them a multiform environment that challenges and nourishes their talents. The multidisciplinary character of the academy appeals to the participants’ artistic and intellectual versatility, and enables them to deepen their talents and skills.

The Jan van Eyck Academie believes that art is strengthened in its relation to the world and vice versa. Therefore, finding ways to unite art, science and education are highly valued. Wishing to establish a durable bond with the outside world, the Research & Education department is constantly looking for ways to connect the Jan van Eyck Academie with its surrounding knowledge institutions. Teaming up with external parties leads to new collaborations and the collective organisation of different projects.

The department’s involvement in the project Be Mobile-Create Together! has not only provided the Jan van Eyck with a chance to work together with skilled professionals, but also shown the institute’s involvement with projects on both national and international levels.

Burcu Yağcıoğlu was selected for a month-long residency at the Jan van Eyck Academie as part of the Be Mobile-Create Together! project. Despite the short residency period, Burcu had a clear plan and knew exactly how she wanted to make use of her time at the academy. During her residency, she was provided a studio and an apartment. Burcu worked efficiently, talked with many professionals and immediately became part of the Jan van Eyck community. The artists at the Jan van Eyck Academie come from diverse cultural backgrounds, which makes it interesting to see how all the different perspectives come together in a thought-generating hub. Views on art, on politics and on society vary amongst the participants but, despite these differences, they all have something important in common: a need for time and freedom to experiment, learn and reflect.

Every Wednesday evening, two participants give a presentation about their practice and research interests. This is followed by a dinner, prepared by three other participants, during which we talk about their artistic process, their thoughts and wishes. These evenings are a natural starting point for artistic and cultural exchange, a way to bond, network and advance. Burcu delivered a clear and informative talk, had an open attitude and sincerely reflected on her work together with the audience. In a four-weeks time, she had found her own position and stance within theJan van Eyck Academie. As an institute, we are grateful that Burcu took this chance and joined us with her energy, talent and inspiration.

Jan van Eyck Akademisi'nde her katılımcıya kendine ait bir stüdyo verilir, katılımcılar bu stüdyolarda tanınmış sanat uzmanları tarafından ziyaret edilme, enstitünün olanaklarından ve laboratuvar koordinatörlerinin uzmanlığından (ahşap ve metal, basım-yayın, fotoğraf ve yeni medya, yemek laboratuvarı ve Jan van Eyck Kütüphanesi) faydalanma imkânını elde eder. Katılımcıların tümü akademinin kamusal programının şekillendirilmesinde bireysel inisiyatif alarak ya da In-Lab projeler aracılığıyla rol alabilirler.

Her yıl başvurular için dünya çapında bir duyuru yapılır. Proje önerilerinin niteliğine ve amacına göre komite 40 kadar katılımcı seçer, ardından katılımcılar 6 ya da 12 aylık çalışma dönemleri için Jan van Eyck Akademisi’ne kayıt olurlar. Seçilen sanatçıların ortak özelliği araştırmacı, açık görüşlü ve ilgili bir tutum sergilemeleridir.

Jan van Eyck Akademisi bu sanatçılara yeteneklerini zorlayacak ve besleyecek zengin bir ortam sunar. Akademinin çokdisiplinli yapısı katılımcıların sanatsal ve entelektüel çok yönlülüğünü talep eder, ayrıca yetenek ve becerilerini yoğunlaştırmalarına imkân tanır.

Jan van Eyck Akademisi sanatın dünyayla ilişki içinde ve bunun tam tersi şekilde güçlendiğine inanıyor. Bu nedenle sanatı, bilimi ve eğitimi birleştirmenin yollarını bulmak büyük önem taşıyor. Dış dünya ile kalıcı bir bağ kurmak isteyen Araştırma ve Eğitim departmanı, Jan van Eyck Akademisi'ni çevredeki bilgi kurumlarıyla ilişkiler kurmasının yollarını arar. Dışarıdan ortaklarla bir araya gelmek yeni işbirliklerinin ve farklı projelerin ortak organizasyonlarının önünü açar. Birimin Be Mobile-Create Together! projesinde yer alması sadece Jan van Eyck’a vasıflı uzmanlarla çalışma imkânını sağlamakla kalmadı, aynı zamanda enstitünün hem ulusal hem de uluslararası düzeyde projelere katılımını da sağladı.

Burcu Yağcıoğlu, Be Mobile-Create Together! projesinin bir parçası olarak Jan van Eyck Akademisi’nde bir aylık misafir sanatçı programına seçildi. Kaldığı süre kısa olmasına rağmen Burcu’nun aklında net bir plan vardı ve akademide geçireceği zamanda ne yapacağını gayet iyi biliyordu. Misafir sanatçı olduğu dönemde bir stüdyosu ve evi vardı. Burcu verimli bir çalışma yürüttü; uzmanlarla konuştu ve hızla Jan van Eyck topluluğun bir parçası oldu. Jan van Eyck Akademisi’ndeki sanatçılar farklı kültürel altyapılardan geliyor, bütün bu farklı bakış açılarının düşünce üreten bir merkezde nasıl bir araya geldiğini görmek merak uyandırıcı. Katılımcılar sanat, siyaset, toplum üzerine farklı görüşlere sahip, ama bu farklara rağmen bir ortak yönleri var: deneyimlemek, öğrenmek ve düşünmek için zaman ve özgürlüğe ihtiyaç duymaları.

Her Çarşamba akşamı iki katılımcı uygulamaları ve araştırma alanları üzerine bir sunum yapar. Bunu başka üç katılımcının hazırladığı bir akşam yemeği izler, bu yemek esnasında sunum yapanların sanatsal ilerlemeleri, düşünceleri ve dilekleri üzerine konuşuruz. Bu akşamlar sanatsal ve kültürel paylaşım için doğal bir başlangıç noktası, bağlar kurma, ağları geliştirme ve yol alma biçimi sağlar. Burcu net ve bilgilendirici bir konuşma yaptı, açık davrandı ve içten bir şekilde izleyicilerle birlikte işi üzerine fikir üretti. Dört hafta içinde Jan van Eyck Akademisi’nde kendi konumunu ve duruşunu buldu. Bir kurum olarak Burcu’nun bu şansı elde etmesinden, enerjisiyle, yeteneğiyle ve ilhamıyla bize katılmasından ötürü minnettarız.

189

Writers Unlimited The Hague / Lahey

Bringing the authors in contact with the Dutch literary network is one of our objectives. The Winternachten Festival, realized with the participation of many publishers and representatives from literary organisations gives writers many chances for networking.

Yazarları Hollanda edebiyat çevresiyle bir araya getirmek başlıca hedeflerimizden biri. Çok sayıda yayıncının ve edebiyat kurumu temsilcisinin katıldığı Winternachten Festivali, yazarların bağlantı kurmaları için birçok fırsat sunuyor.

190

Be Mobile-Create Together! gave Writers Unlimited the first opportunity to have writers in residence. We planned to have one writer in The Hague for a period of one month in January while our festival took place. During the selection meeting İstanbul the partners agreed with our preference for the writer Barbaros Altuğ.

His work is very close to our profile as a literary organisation that focusses on the relation between literature and society. At the same time we wanted to support young emerging talents, one of the objectives of the BMCT!. Fortunately, there was a way to make this happen. We could host Çağla Meknuze, a young poet, for a short period of eight days, during the festival. Enough to give her the experience of participating in our international literature festival Winternachten.

Performances: Çağla and Barbaros were part of the festival programme, from 15 to 20 January. They participated in our closed Writers Meeting in the Museum of The Book, with the international authors and the curators of the festival. The main theme was ‘A Free Mind: how free is our mind, what does that freedom mean, and are we really free, or trapped in the framework of our culture, society and history?’. Çağla’s main performance was in a spoken word programme at the mainstage in the major pop-venue Paard. In the event were also an international group of rappers, performing poets and writers, including Surinamese writer Cynthia McLeod, composer and singer Jolyn Phillips from South Africa, the Aruban poet Rosabelle Illes, and from the Netherlands poets and performers Roberta Petzoldt and Jesse Laport, musician and spoken-word artist Guus van der Steen, poet en performer Marco Martens and spoken-word artist Benzokarim. DJ Dagger DX was the final act of the evening. Çağla and Barbaros participated in the programme Free at Last – a Day in Decolonised Life. Writers Unlimited asked a very international group of eight authors to sum up a day of colonisation-free existence in poetry or prose. Eight days of liberation, each in their own way. They performed together with Akwasi, the Dutch rapper, actor and writer of Ghanaian background; Asmaa Azaizeh, Palestinian poet, journalist and cultural curator born in Lower Galilee in Israel's north; Petina Gappah, lawyer and writer from Zimbabwe; Jolyn Phillips, writer, poet and composer from South Africa; Simon(e) van Saarloos, American-Dutch writer and philosopher; and Vamba Sherif, Liberian-Dutch writer and journalist.

Barbaros Altuğ’s first performance in the festival was at the Free the Word Night. At this evening the prestigious PEN International/Oxfam Novib Free The Word Award was given to a representative of the Ugandan writer Stella Nyanzi, at that time inprisoned. After the ceremony, Palestinian poet Asmaa Azaizeh and Barbaros were interviewed by Hassnae Bouazza and Liesbeth Staats on the human rights situation and freedom of speech in their countries.

Asmaa and Barbaros both read from their works. Later in the festival, Barbaros was interviewed by the Dutch writer Jet Steinz on his favourite book in the programme series ‘Book of My life’.

In the weekend of the festival, Barbaros took part in a public meeting in commemoration of the 13th anniversary of the assassination of Armenian journalist Hrant Dink, organised by the International Institute for Research and Education (IIRE) and the Federation of Armenian Organisations in the Netherlands.

A week after the festival, there was another opportunity for Barbaros to get to know the inhabitants of The Hague, when he was interviewed by journalist/writer Hassnae Bouazza before a culturally mixed audience in the community centre ‘Vadercentrum Adam’. In between the courses of a dinner served to the audience Barbaros discussed his work and the present situation in Turkey. There were many questions from the visitors, many of them with a Turkish background.

Networking: Bringing the authors in contact with the Dutch literary network was one of our objectives. The festival, with the many publishers and representatives from literary organisations present at the events, gave them many chances for networking. Both Barbaros and Çağla talked with a representative of the Dutch Foundation for Literature about how to get in touch with the Dutch publishing world and to Dutch authors about their experience of writing and living as a writer in the Netherlands. As our audience also consists of publishers and literary agents, we feel that our stage is a very good opportunity for any writer to present his/her work. However, in future residencies we will give more structured attention to connecting the visiting author to the literary sector.

The project as a whole – preparation – cooperation: BMCT! was a successful project for us. In the preparation phase we had frequent contact with representatives of the consulate of the Netherlands in İstanbul. The meetings in İstanbul were inspiring. We appreciated the way the artists were selected, however time consuming. We do hope the relatively long invested time in this project, including the days in İstanbul, and the administrative load, will lead to more exchanges in the coming years than this single project only.

Writers Unlimited, Be Mobile-Create Together! sayesinde ilk kez bir misafir sanatçı programında yazar ağırlama fırsatı yakaladı. Festivalimizin düzenlendiği Ocak ayında bir yazarı bir aylığına Lahey’de konuk etmeyi planladık. İstanbul’da gerçekleşen toplantıda oybirliğiyle Barbaros Altuğ’da karar kılındı. Altuğ’un çalışmaları, toplumla edebiyat arasındaki ilişkiye odaklanan bir edebiyat topluluğu olarak profilimize çok uygundu. Ayrıca, BMCT! projesi gibi biz de yeni çıkış yapan genç yetenekleri desteklemek istiyorduk. Bu amaçla genç şair Çağla Meknuze’yi festival sırasında sekiz gün boyunca konuk ettik. Çağla sekiz günü, uluslararası edebiyat festivalimiz Winternachten’a katılarak değerlendirdi.

Performanslar: Çağla ve Barbaros, 15-20 Ocak tarihleri arasında festival programına dâhil oldu. Kitap Müzesi’nde düzenlenen, uluslararası yazarların ve festival küratörlerinin katıldığı Yazar Buluşmasına katıldılar. Bu toplantının ana teması “Özgür Bir Zihin: Zihnimiz ne kadar özgür, bu özgürlüğün anlamı ne; gerçekten özgür müyüz yoksa kültür, toplum ve tarihin oluşturduğu çerçeve içinde kısılmış durumda mıyız?” olarak özetlenebilir. Çağla, Lahey’in önde gelen pop-mekânı Paard’ın ana sahnesinde bir performans sundu. Etkinlikte aynı zamanda Surinamlı yazar Cynthia McLeod, Güney Afrikalı besteci ve şarkıcı Jolyn Phillips, Arubalı şair Rosabelle Illes, Hollandalı şair ve performans sanatçıları Roberta Petzoldt ve Jesse Laport, müzisyen ve sözlü performans sanatçısı Guus van der Steen, şair ve performans sanatçısı Marco Martens ve sözlü performans sanatçısı Benzokarim gibi çok sayıda rapçi, performans şairi ve yazar da sahne aldı. Gecenin sonunda DJ Dagger DX sahne aldı. Çağla ve Barbaros Free at Last - A Day in Decolonized Life (Sonunda Özgür - Dekolonize Hayattan Bir Gün) programına da katıldılar. Writers Unlimited, bu program için farklı ülkelerden sekiz yazardan sömürgeleştirilmiş yaşamda özgür bir günün nasıl deneyimlendiğini şiirle veya düz yazıyla aktarmalarını istedi. Gana kökenli Hollandalı rapçi, aktör ve yazar Akwasi; İsrail’in kuzeyindeki Celile’de doğmuş Filistinli şair, gazeteci ve küratör Asmaa Azaizeh; Zimbabweli avukat ve yazar Petina Gappah; Güney Afrikalı yazar, şair ve besteci Jolyn Phillips; Amerikalı-Hollandalı yazar ve filozof Simon(e) van Saarloos, Liberyalı-Hollandalı yazar ve gazeteci Vamba Sherif programa katılan diğer yazarlardandı.

Barbaros Altuğ festivaldeki ilk performansını Free the Word Gecesi’nde gerçekleştirdi. Bu gecede PEN Uluslararası/Oxfam Novib Free The Word Ödülü, tutuklu Ugandalı yazar Stella Nyanzi’nin bir temsilcisine takdim edildi. Ödül töreninin ardından, Hassnae Bouzza ve Liesbeth Staats Filistinli şair Asma Azaizeh ve Barbaros’la ülkelerindeki insan hakları ihlalleri ve ifade özgürlüğü konusunda söyleşti. Barbaros festival kapsamında Hollandalı yazar Jet Steinz’ın “Hayatımın Kitabı” adlı programına katılarak en sevdiği kitap hakkında konuştu.

Festivalin hafta sonuna denk gelen günlerinde Barbaros, Uluslararası Araştırma ve Eğitim Enstitüsü IIRE’yle Hollanda Ermeni Kuruluşları Federasyonu’nun ortaklaşa düzenlediği, suikastının 13. yıldönümünde Ermeni gazeteci Hrant Dink’i Anma Gecesi’ne katıldı.

Festivalden bir hafta sonra, Barbaros “Vadercentrum Adam” halkevinde gazeteci/ yazar Hassnae Bouazza’yla gerçekleştirdiği söyleşide Lahey’in yerlilerini daha yakından tanıma fırsatı yakaladı. İzleyicilere yemek servisi yapılırken Barbaros kendi çalışmaları ve Türkiye’deki güncel durum hakkında konuştu. Bir kısmı Türkiye kökenli olan izleyiciler Barbaros’a çok sayıda soru yöneltti.

Bağlantı Kurma: Yazarları Hollanda edebiyat çevresiyle bir araya getirmek başlıca hedeflerimizden biriydi. Etkinliklerine çok sayıda yayıncının ve edebiyat kurumu temsilcisinin katıldığı festival, bağlantı kurmak için pek çok fırsat sundu. Hem Barbaros hem Çağla Hollanda Edebiyat Vakfı’nın bir temsilcisinden Hollanda yayın dünyasıyla temas kurmanın yolları hakkında bilgi aldı, çok sayıda Hollandalı yazarla yazıları ve Hollanda’da yazar olmak hakkında sohbet etti. Kurumumuz yayıncılar ve edebiyat temsilcileriyle sıkı bir ilişki içinde bulunduğundan, kendi işini sunmak isteyen her yazara fırsat sunduğumuza inanıyoruz. Bununla birlikte, gelecekteki misafir sanatçı programlarında konuk yazarı edebiyat sektörüyle bağlantıya sokmanın daha etkili yollarını bulmak istiyoruz.

Proje – Hazırlık – İşbirliği: BMCT! bizim için başarılı bir projeydi. Hazırlık aşamasında İstanbul Hollanda Konsolosluğu temsilcileriyle sürekli iletişimdeydik. İstanbul’daki toplantılar ilham vericiydi. Sanatçı seçiminde izlenen yöntemi, çok vakit alsa da takdir ettik. İstanbul’daki toplantılar da dâhil olmak üzere bu kadar uzun zaman alan ve idari iş yükünü artıran bu projenin ileriki yıllarda sadece bu projeyle sınırlı kalmayıp daha çok etkileşim ve kültürel alışveriş fırsatı sunmasını diliyoruz.

191

Goethe-Institut

The Goethe-Institut is the cultural institute of the Federal Republic of Germany with a global reach. The institut promotes knowledge of the German language abroad and fosters international cultural cooperation.

Goethe-Institut Almanya Federal Cumhuriyeti’nin dünyanın pek çok yerinde faaliyet gösteren, yurt dışında Almanca eğitimini yaygınlaştırmayı ve uluslararası kültürel işbirlikleri geliştirmeyi amaçlayan bir kültür kurumu.

As Goethe-Institut, we convey a comprehensive image of Germany by providing information about cultural, social and political life in our nation. Our cultural and educational programmes encourage intercultural dialogue and enable cultural involvement. They strengthen the development of structures in civil society and foster worldwide mobility.

With our network of Goethe-Instituts, Goethe Centres, cultural societies, reading rooms and exam and language learning centres, we have been the first point of contact for many with Germany for over sixty years. Our long-lasting partnerships with leading institutions and individuals in over ninety countries create enduring trust in Germany. We are partners for all who actively engage with Germany and its culture, working independently and without political ties.

In this day and age, the significance of residencies has increased rapidly. Against the backdrop of the current COVID-19 crisis, it seems one of the few feasible and sustainable means of cultural exchange.

Immersion in and interaction with local art scenes is the most productive way of fostering cultural exchange and understanding.

Especially in the age of globalisation, it is particularly inspiring for artists in all fields to anchor their work in very specific places, to pursue their projects free of economic pressures and to establish or deepen sustainable working contacts.

An excellent illustration of the notion of collaboration and of the opportunity to engage in a fruitful artistic exchange beyond borders is offered by Kasia Fudakowksi’s work for Be MobileCreate Together!. After having been part of the 15th İstanbul Biennial in 2017, she returned to İstanbul, this time as an artist in residence with Be Mobile-Create Together! in 2019.

192

Goethe-Institut olarak Almanya’nın kültürel, toplumsal ve siyasal yaşamı en önemli bilgi kaynaklarından biri olarak bütünlüklü bir Almanya tablosu oluşturmak için çalışıyoruz. Kültür ve eğitim programlarımızla kültürlerarası diyaloğu özendiriyor, kültürel katılımın önünü açıyoruz. Bu programlar sivil toplum yapılarının gelişimini desteklemeyi ve dünya çapında hareketliliği artırmayı amaçlamaktadır.

Goethe-Institut, Goethe merkezleri, kültür dernekleri, okuma salonları, sınav ve dil öğrenme merkezlerimizden oluşan ağımız altmış yıl süresince pek çok kişi ve kurumun Almanya’yla ilk temas noktası işlevi gördü. Doksandan fazla ülkenin önde gelen kurum ve kişileriyle kurduğumuz uzun ömürlü ortaklıklar Almanya’yla kalıcı bir güven ilişkisi kurulmasını sağladı. Almanya’yla ve kültürüyle etkin bir şekilde irtibat kuran herkesle, bağımsız ve herhangi bir siyasal bağlantı içermeyen bir ortaklık içindeyiz.

Günümüzde misafir sanatçı programları hızla önem kazandı.

Güncel COVID-19 krizi, bu programları kültürel alışverişin az sayıda uygulanabilir ve sürdürülebilir aracı olarak öne çıkardı.

Yerel sanat ortamlarına dâhil olmak ve etkileşime geçmek kültürel alışverişi ve anlayışı beslemenin en verimli yoludur. Özellikle küreselleşme çağında, projelerini ekonomik baskılardan azade bir şekilde sürdürmek, sürdürülebilir bağlantılar kurmak veya var olan bağlantıları derinleştirmek amacıyla çalışmalarını çok özgül yerlerde devam ettirmek her sanatçı için ilham verici bir fırsattır. İşbirliği mefhumunun ve sınırlar ötesinde verimli sanatsal etkileşime girme fırsatının mükemmel örneklerinden biri de, Kasia Fudakowski’nin Be Mobile-Create Together! için ürettiği iştir.

Sanatçı 2017’de 15. İstanbul Bienali’ne katıldıktan sonra, 2019’da Be Mobile-Create Together! kapsamında tekrar İstanbul'a geldi.

Her work with Turkish craftsman Özkan Usta involved creating a kind of double turnstile, the like of which can be found at the entrances and exits of the İstanbul Metro, only meant to allude to church pews. In this particular project, traditional craftsmanship met contemporary artistic expression to create something altogether new. This kind of cultural exchange and collaborative work reinforces our enthusiasm for residency projects such as Be Mobile-Create Together!.

As the Goethe-Institut, we operate three residencies of our own in Japan (Villa Kamogawa), in Brasil (Villa Sud) and, together with the German Foreign Office, here in İstanbul Kulturakademie Tarabya.

In addition, there are many organisations whom we collaborate closely with in our respective host countries.

In Germany, we can draw upon a tight network of outstanding artist residency programs that have been hosting creators from all over the world for decades. Be Mobile-Create Together! has been working with three outstanding German organizations on this project: Akademie Schloss Solitude (Stuttgart), HELLERAU – European Centre for Arts (Dresden), and Künstlerhaus Bethanien (Berlin). The fact that we have established a European network of residencies enforces the potential and spirit of this kind of enterprise, especially when supported by inspiring artistic work such as Gizem Aksu’s, Melih Kıraç’s and Gülşin Ketenci’s to name but a few.

Türkiyeli zanaatkar Özkan Usta’yla çalışmasında, İstanbul metrosunun giriş çıkış kapılarındakine benzer turnikeleri, kilise sıralarını andıracak şekilde tasarladı. Bu projede geleneksel zanaatkarlıkla çağdaş sanatsal anlatım yepyeni bir şey yaratmak için bir araya geldi. Kültürel alışveriş aracılığıyla gerçekleştirilen bu tür ortaklaşa çalışmalar Be Mobile-Create Together! gibi misafir sanatçı projelerine daha da hevesle sarılmamızı sağlıyor.

Goethe-Institut olarak Japonya’da (Villa Kamogawa), Brezilya’da (Villa Sud) ve Almanya Dışişleri Bakanlığı'yla birlikte İstanbul’daki Tarabya Kültür Akademisi’nde olmak üzere üç misafir sanatçı programı yürütüyoruz. Buna ek olarak, konuk olduğumuz ilgili ülkelerde işbirliğine gittiğimiz çok sayıda kuruluş bulunuyor.

Almanya’da, onlarca yıldır dünyanın dört bir yanından yaratıcı kişileri konuk eden seçkin misafir sanatçı programları ağından da büyük ölçüde faydalanıyoruz. Be Mobile-Create Together! bu projede üç seçkin Alman organizasyonuyla birlikte çalıştı: Akademie Schloss Solitude (Stuttgart), HELLERAU - European Centre for Arts (Dresden) ve Künstlerhaus Bethanien (Berlin).

Avrupa’da bir misafir sanatçı programları ağı kurmuş olduğumuz gerçeği, bu girişimin potansiyelini ve niyetini iyice pekiştiriyor - Gizem Aksu, Melih Kıraç, Gülşin Ketenci ve daha birçoklarının ilham verici sanat çalışmaları bu durumu özellikle destekliyor.

Photography artist Gülşin Ketenci’s work aims to enhance the visibility of women’s labour and position in society. Her outstanding ongoing photographic series Women Athletes: Sports Against All Odds, which was shown at Künstlerhaus Bethanien Jan-Feb 2019, sets out to investigate women‘s place in “male/masculine sports” as they challenge stereotypes and struggle against all odds to play “masculine” sports with solidarity, skill and passion.

Fotoğraf sanatçısı Gülşin Ketenci’nin işleri kadın emeğinin ve konumunun toplumdaki görünürlüğünü artırmayı hedefliyor.

Ocak-Şubat 2019’da Künstlerhaus Bethanien’da sergilenen ve hâlen devam eden muhteşem fotoğraf serisi Kadın Sporcular: Her Şeye Rağmen Spor, eril/erkeksi spor dünyasında, basmakalıplara meydan okuyan ve her şeye rağmen dayanışmayla, beceriyle ve tutkuyla erkeksi spor dallarında faaliyet gösteren kadınların yerini araştırmayı amaçlıyor.

Imbedded within a European network, Be Mobile-Create Together! has yielded incredible results, underlining the importance of exchange and collaboration in truly testing times.

Avrupalı bir ağa dâhil olan Be Mobile-Create Together! olağanüstü sonuçlar verdi ve tam anlamıyla zorlayıcı olan zamanlarda karşılıklı etkileşimin ve işbirliğinin önemini iyice öne çıkardı.

193

HELLERAU - European Centre for the Arts Dresden

HELLERAU is a theatre for interdisciplinary co-productions and guest performances in Dresden, Germany. We promote debates on art and society with thematic focuses, festivals and various audience formats. In cooperation with regional and international partners, HELLERAU provides valuable infrastructure for critical thinking and artistic experimentation.

HELLERAU disiplinlerarası ortak yapımların ve konuk gösterilerin sergilendiği, Almanya Dresden’da bulunan bir tiyatro. Odağına belli bir temayı alan sanat ve toplum üzerine tartışmaları, festivalleri ve çeşitli seyir biçimlerini destekliyoruz.

HELLERAU, bölgesel ve uluslararası ortaklarla işbirliği içinde eleştirel düşünce ve sanatsal deneyim için önemli altyapı sağlıyor.

194

The aim of the artist-in-residency programme is to provide opportunities for artistic research, to allow artists to deepen and broaden their working methods and develop projects. The internationally oriented residency programme is designed primarily for artists working in the fields of contemporary dance, theatre, performance, music and media art. In addition to living space and various rehearsal studios, a large garden is available for rehearsals, experiments and training.

Melih Kıraç and Gizem Aksu arrived in HELLERAU in March 2020 as part of the Be Mobile-Create Together! project. Two and threemonth residencies had been planned. In the middle of the vortex of events which hurtled after the outbreak of COVID-19, both artists decided to stay. While the borders were closed and public life came to a standstill, they ventured a step into uncertain isolation.

What usually makes the residency work so special for us is the liveliness with which the artists enliven the place: the different artistic languages that are developed, the short gatherings on the corridors, the diverse contexts that come together. In these manifold encounters lies the chance to practice empathy and to meet within the framework of artistic projects. We welcome the artists and invite them to stay for a while and to make HELLERAU their own space.

Residencies are experiences of difference in the sense that artists are able to devote themselves to an object in a certain place, at a distance from their local surroundings, in a time when they are free from economic constraints. Residencies offer space for both contemplation and boredom, which holds great potential.

During the first phone calls in the summer of 2019, I spoke with Gizem and Melih about their expectations regarding their time in HELLERAU. During the residency, Gizem wanted to pursue a project called Archive of Feelings: Dresden, and focus on the inscription of feelings into bodies in public space. Melih once told me that for this time he had decided to open up to others and seek encounters with the local scene, artists and fellows. During a walk in the woods in April 2020, we talked about the expectations of artists in residence who create ideas in solitude and transform them into works. Especially during the time we recently went through, we realised that in order to practice reflection, we must first reject the pressure for productivity usually perceived.

Due to the closure of the house, contact with other artists and fellows has been kept to a minimum and both artists had to deviate from their original plans. The long phase that the two spent and experienced in HELLERAU turned out to be mainly a return to their own artistic work and, from there, to the connection with relevant contexts. In a way stuck but not unhappy, Gizem and Melih spent a very special time on site with another artist and a few remaining employees. Looking at the empty Festspielhaus, Gizem once said, "Sometimes, I am virtually hugging the main building to remind it that artists will come back soon".

Rosa Müller, Residency Programme HELLERAU Carena Schlewitt, Artistic Director HELLERAU

HELLERAU misafir sanatçı programı sanatsal araştırma için imkân sunmayı, çalışma yöntemlerini derinleştirip genişletmeyi ve projeler geliştirmeyi amaçlıyor. Uluslararası odağa sahip misafir sanatçı programında çağdaş dans, tiyatro, performans, müzik ve medya sanatı alanlarında çalışan sanatçılara öncelik veriliyor.

Yaşam alanı ve çeşitli prova stüdyolarının yanı sıra, prova, deney ve alıştırma için geniş bir bahçesi de mevcut.

Melih Kıraç ve Gizem Aksu HELLERAU’ya Be Mobile-Create Together! projesi kapsamında 2020 Mart ayında geldiler. İki ve üç aylık sanatçı programları planlanmıştı. COVID-19’un ortaya çıkmasıyla yaşananlardan dolayı her iki sanatçı da burada kalmaya karar verdi. Sınırlar kapanıp kamusal yaşam durma noktasına geldiğinde belirsiz bir izolasyona adım atmış oldular.

Bizim için misafir sanatçı programındaki çalışmayı özel kılan genellikle sanatçıların mekâna kattığı canlılık oluyor: Geliştirilen farklı sanatsal diller, koridorlardaki kısa buluşmalar, bir araya gelen farklı bağlamlar... Bu çok çeşitli karşılaşmalar empati kurmak ve sanatsal projelerde bir araya gelmek için fırsat sunuyor. Sanatçılara kapılarımızı açıyor ve onları HELLERAU’yu kendi mekânlarına dönüştürerek bir süre burada kalmaya davet ediyoruz.

Misafir sanatçı programları, sanatçıların aşina oldukları çevreden uzakta, belli bir mekânda, ekonomik kısıtlamaların baskısını hissetmedikleri bir zaman diliminde kendilerini belli bir amaca adayabilmeleri bakımından özel deneyimler. Bu süreç sanatçıya hem derin düşüncelere dalmak hem de içinde büyük potansiyel barındıran can sıkıntısı için alan açar.

2019 yazındaki ilk telefon görüşmelerimizde Gizem ve Melih’le HELLERAU’da geçirecekleri zamana dair beklentileri üzerine konuştum. Misafir sanatçı olarak kaldığı dönemde Gizem Hisler Arşivi: Dresden projesini yürüterek kamusal alanda duyguların bedenlere işlenmesine odaklanmak istiyordu. Melih bu süre içinde başka insanlara açılıp yerel ortamla, sanatçılarla ve arkadaşlarla buluşmaları teşvik edeceğini söyledi. Bu yıl Nisan ayında ormanda bir gezinti sırasında fikirleri tek başına üretip sonra da işe dönüştüren misafir sanatçı programlarındaki sanatçıların beklentileri üzerine konuştuk. Özellikle şimdi, bu dönemde, derinlemesine düşünebilmek için kilit meselenin sanatçının üzerinde hissettiği üretkenlik baskısını reddetmesi olabileceğini fark ettik.

Mekânımız kapalı olduğundan diğer sanatçılar ve arkadaşlarla temas minimumda tutuldu, bu nedenle her iki sanatçının da ilk baştaki planlarını değiştirmeleri gerekti. HELLERAU’da geçirdikleri ve deneyimledikleri uzun dönem, ağırlıklı olarak kendi sanatsal işlerine dönme ve oradan uygun bağlamlarla ilintilenme hâlini aldı. Bir bakıma burada planlanandan daha uzun süre kalmış fakat mutsuz olmayan Gizem ve Melih, yine burada kalan başka bir sanatçıyla ve kurumda kalan tek tük çalışanla birlikte çok özel bir zaman geçirdi. Boş Festspielhaus’a bakarken Gizem bir keresinde, “Bazen ana binayı, sanatçıların yakında ona geri döneceğini hatırlatmak için âdeta kucaklıyorum,” demişti.

Rosa Müller, HELLERAU Misafir Sanatçı Programı Carena Schlewitt, HELLERAU Sanat Yönetmeni 195

Künstlerhaus Bethanien Berlin

The Künstlerhaus Bethanien is an international cultural centre located in Berlin.

As an artist-in-residence programme with workspaces for professional artists and exhibition spaces, it is dedicated to the advancement of contemporary visual arts.

Künstlerhaus Bethanien Berlin’de bulunan uluslararası bir kültür merkezi. Profesyonel sanatçılara yönelik çalışma alanlarına ve sergi mekânlarına sahip bir misafir sanatçı programı olarak, güncel sanatın gelişmesini desteklemek için çalışıyor.

196

The name "Bethanien" is derived from the "Bethanien Krankenhaus (hospital)" on Berlin's Mariannenplatz (district of Berlin-Kreuzberg). In 1974, after the hospital was closed, the programme of the Künstlerhaus Bethanien was developed there.

The founding director was Dr. Michael Haerdter, who managed the house until 2000. Under his leadership, the institution grew into an internationally renowned project and exhibition platform for contemporary art.

Since 1974, Künstlerhaus Bethanien has implemented and exhibited hundreds of often complex projects. In the early days, its scope covered a wide range of artistic disciplines, including theatre, dance, visual arts, literature, music, sound art, performance and architecture. Most notably, its international film and theatre directing workshops, which were held until 2001, proved to be a catalyst for innovation and cultural exchange.

In 2000, Christoph Tannert took over the artistic direction and concentrated the programme. In 2010, he moved into a new building at Kottbusser Strasse 10 (show room) / Kohlfurter Strasse 41-43 (studios), also in the district of Berlin-Kreuzberg, with more artist studios and expanded possibilities. Currently, the institute takes full advantage of 25 studios and 750 sqm of exhibition space.

To this day, Künstlerhaus Bethanien has been an important steppingstone in the career of nearly 2000 artists from around the world, as a long list of by now famous names advocates for.

As part of the residency scheme, it aims to establish a lively dialogue between artists from various backgrounds and disciplines, and the public. To achieve these goals, the Künstlerhaus Bethanien organises a wide range of events, spanning from monthly exhibition openings to private and public studio visits (“Open Studios”). The focus of its manifold missions is the International Studio Programme, where artists from around the world conceive and present new projects with the help of its team. The Künstlerhaus Bethanien continually strives to expand its international network by securing new partnerships worldwide. The Künstlerhaus Bethanien furthermore encourages critical reflection on subjects related to contemporary art and culture through its wide range of publications, including artists and exhibition catalogues as well as the BE Magazine, a yearly journal for art and criticism.

The most important question we at the Künstlerhaus Bethanien ask ourselves is this: How can thinking spaces be expanded?

Thus, at the Künstlerhaus Bethanien we are not concerned with social support, but with the promotion of utopian production.

We want to sow fragments of thought, animate artistic potential, interact with creative people and inspire our audience. The goal is to become profitable not economically but aesthetically. Our Künstlerhaus continues its activities as a laboratory, a think tank, a workshop for new thinking.

“Bethanien” adı Berlin Mariannenplatz’daki (Berlin-Kreuzberg’de mahalle) “Bethanien Krankenhaus”tan, yani Bethanien Hastanesi’nden türetildi. Hastanenin 1974 yılında kapanmasından sonra Künstlerhaus Bethanien’in programı orada geliştirildi. Kurucu yöneticisi Dr. Michael Haerdter kurumun idaresini 2000 yılına kadar sürdürdü. Kurum onun yönetiminde çağdaş sanat alanında uluslararası üne sahip bir proje ve sergi platformuna dönüştü.

Künstlerhaus Bethanien 1974’ten bu yana çoğunluğu karmaşık bir yapıya sahip yüzlerce proje uyguladı ve sergiledi. İlk yıllarda mekân; tiyatro, dans, görsel sanatlar, edebiyat, müzik, ses sanatı, performans ve mimari dâhil birçok farklı disiplini kapsıyordu. Özellikle 2001 yılına kadar sürdürülen film ve tiyatro yönetimi atölyeleri, yenilik ve kültürel alışveriş için bir katalizör görevi üstlendi.

Christoph Tannert’in 2000 yılında sanat yönetimini devralmasıyla program yoğunlaştı. 2010’da yine Berlin, Kreuzberg mahallesindeki Kottbusser Sokağı No.10'da bulunan sergi salonu ve Kohlfurter Sokağı No.41- 43'te bulunan atölyeleriyle daha fazla sanatçı stüdyosuna ve daha geniş imkânlara sahip yeni bir binaya taşındı. Şu an enstitü, 25 stüdyonun ve 750 metrekarelik bir sergi alanının tamamını kullanıyor.

Künstlerhaus Bethanien bugüne kadar dünyanın dört bir yanından yaklaşık 2000 sanatçının meslek hayatında önemli bir basamak işlevi gördü, bu uzun liste içinde desteklenenler arasında günümüzde çok bilinir olan isimler de bulunuyor.

Künstlerhaus Bethanien misafir sanatçı programının bir parçası olarak farklı disiplinlerden gelen, farklı geçmişlere sahip sanatçılar arasında ve halkla canlı bir diyalog inşa etmeyi hedefliyor.

Künstlerhaus Bethanien bu hedeflere ulaşabilmek için, her ay yeni bir sergi açılışı, özel ve halka açık stüdyo ziyaretleri gibi çok çeşitli etkinlikler düzenliyor. Yürüttüğü pek çok işin odağında Uluslararası Stüdyo Programı yer alıyor. Bu programdaki dünyanın farklı yerlerinden gelen sanatçılar kurumdaki ekibin yardımıyla yeni projeler tasarlıyor ve sunuyor. Künstlerhaus Bethanien dünya çapında yeni ortaklıklar kurarak uluslararası ağını sürekli olarak genişletmeye gayret ediyor. Künstlerhaus Bethanien ayrıca sanat ve eleştiri üzerine yılda bir yayımlanan bir dergi olan BE Magazine’in yanı sıra sanatçı ve sergi katalogları da dâhil çeşitli yayınlar aracılığıyla çağdaş sanat ve kültürle ilgili konularda eleştirel düşünceyi teşvik ediyor.

Künstlerhaus Bethanien’de kendimize sorduğumuz en önemli soru şu: Düşünme alanları nasıl genişletilebilir? Bu nedenle Künstlerhaus Bethanien’de meselemiz sosyal destekten ziyade ütopyacı üretimlerin teşvik edilmesidir. Düşünce parçalarını etrafa saçmak, sanatsal potansiyeli canlandırmak, yaratıcı kişilerle etkileşime geçmek ve izleyicilerimize ilham vermek istiyoruz.

Amacımız ekonomik değil, estetik kârlılığı yakalamak. Künstlerhaus yeni fikirler için bir laboratuvar ve düşüncelerin bir araya geldiği bir atölye olarak çalışmalarına devam ediyor.

197

Akademie Schloss Solitude Stuttgart

Akademie Schloss Solitude is a laboratory for the future, in which the topics of tomorrow are developed from different artistic and scientific perspectives. This approach is reflected especially in the art, science & business program. With its digital program including Web Residencies, the Akademie takes a pioneering role in this field.

Akademie Schloss Solitude yarına ait konuların farklı sanatsal ve bilimsel bakış açılarıyla geliştirildiği geleceğe yönelik bir laboratuvar. Bu yaklaşım özelikle sanat, bilim ve iş programında yansımasını buluyor. Web Misafir Sanatçı Programları’nı da içeren dijital programıyla Akademie bu alanda öncü bir role sahip.

198

Akademie Schloss Solitude is a public-law foundation which offers an interdisciplinary and international Artist-in-Residence Program featuring residency and work fellowships for young artists, scientists and economists. Since opening its doors in 1990, the Akademie has supported more than 1,400 fellows from more than 120 countries in the disciplines architecture, visual arts, performing arts, design, literature, music/sound, timebased media, web-based media, humanities, social sciences and economics. It creates a close-knit, global and transdisciplinary network of Solitude alumni that expands from year to year.

An example of late-Baroque style, poised on a hill overlooking the cultural and industrial city of Stuttgart, the Akademie Schloss Solitude has developed into an important global network for the international art scene. In harmony with the castle's location and history, Solitude is a retreat and »free zone« for art and life. Residencies at Akademie Schloss Solitude enable fellows to devote themselves to their projects under favorable material and intellectual conditions. It is essential for the self-conception of Akademie Schloss Solitude that fellows of all disciplines are enabled to work and research free of daily pressures and presentation deadlines. A residential fellowship at Akademie Schloss Solitude should also be understood as a future investment, as it might sometimes only bear fruit at a later date, for both the fellow and the institution.

Akademie Schloss Solitude also has a public face as an exhibition venue, innovative laboratory and arena for discourse. It offers various possibilities to communicate and present projects to an audience, either in the form of exhibitions and public events or within the digital sphere. The Akademie's fellows and guests use it as an artistic incubator, a projection screen; a place to make lasting connections or as an opportunity to develop projects that go beyond the boundaries and conventions of their own discipline.

The institution represents an open concept of art and intentionally allows its guests to influence and shape it. It understands itself as continually learning and evolving.

Furthermore, the Akademie is expanding its profile with the addition of a thematic focus. Within this 9-month-program, a group of fellows from different disciplines will work together on a common subject.

They will contribute to the Akademie’s internal program via monthly labs, and will also participate in public events. Accompanying mentoring will be offered during the entire stay of the residence.

Hosting fellows from diverse backgrounds, in terms of artistic and scientific practice as well as different nationalities, provides a fertile ground for transdisciplinary, intercultural exchange. Staying at a residency provides artists with the possibility to expand their perceptions, their practices and their personal networks. Taking on another perspective is the foundation for change. The presence of international artists and thinkers can lead to a change of perspective.

Akademie Schloss Solitude therefore functions as a space for the collective imagination, a place which invites action and which inspires, initiates, and supports societal processes of change through the work of the fellows involved. Through the change of perspective, alternative models of learning and knowledge are to be negotiated and also have an impact on society by strengthening the teaching and educational formats of the Akademie.

The Akademie Schloss Solitude is financially supported by the German province of Baden-Württemberg.

Kamu yararına çalışan vakıf olan Akademie Schloss Solitude genç sanatçılar, bilim insanları ve iktisatçılar için konuk ve çalışma bursları içeren disiplinlerarası ve uluslararası bir misafir sanatçı programı sunar. Kapılarını açtığı 1990 yılından bu yana Akademie mimari, görsel sanatlar, gösteri sanatları, tasarım, edebiyat, müzik/ses, zaman tabanlı medya, web tabanlı medya, beşeri bilimler, sosyal bilimler ve ekonomi disiplinlerinden gelen 120’den fazla ülkeden 1400’den fazla bursiyeri destekledi. Enstitü birbirine sıkı sıkıya bağlı, yıldan yıla genişleyen küresel ve disiplinler ötesi bir Solitude mezun öğrenci ağı oluşturuyor.

Kültür ve sanayi kenti Stuttgart’a bakan bir tepede konumlanan, geç Barok tarzının örneği Akademie Schloss Solitude, uluslararası sanat ortamı için önemli bir küresel ağa dönüştü. Kalenin konumu ve tarihiyle uyumlu olarak Solitude sanat ve yaşam için bir inziva alanı ve “serbest saha” sunuyor.

Akademie Schloss Solitude’daki misafir sanatçı programları katılımcıların elverişli maddi ve entelektüel koşullarla kendilerini projelerine adamalarına olanak veriyor. Akademie Schloss Solitude’un kendini tanımlarken en fazla önem verdiği husus her disiplinden konuğun gündelik dertlerden ve sunum teslim tarihlerinden muaf şekilde çalışma ve araştırma yapmasını sağlamak.

Akademie Schloss Solitude’da bir konaklama bursu, bazen hem katılımcı hem de enstitü için ancak daha sonraki dönemde meyve verebilecek bir gelecek yatırımı olarak da düşünülmeli.

Akademie Schloss Solitude ayrıca bir sergi alanıyla, yenilikçi laboratuvar ve tartışma için bir meydandan oluşan kamuya açık bir yüze de sahip. Enstitü izleyicilerle iletişim kurmak ve onlara proje sunmak için gerek sergi ya da halka açık etkinlik biçiminde gerekse dijital sahada çeşitli imkânlar sağlıyor.

Akademie’nin bursiyerleri ve misafirleri burayı sanatsal bir kuluçka alanı, bir projeksiyon perdesi olarak kullanıyor; kalıcı bağlantılar kurmak ya da kendi disiplinlerindeki sınırların ve geleneklerin ötesine taşınan projeler geliştirmek için bir fırsat olarak değerlendiriyor. Açık bir sanat anlayışını temsil eden Enstitü, misafirlerinin onu etkilemesine ve şekillendirmesine memnuniyetle izin veren bir anlayışa sahip. Burası, kendini sürekli öğrenme ve gelişme içinde varsayan bir mekân.

Ayrıca Akademie tematik bir odağın eklenmesiyle profilini genişletiyor.

Dokuz aylık program çerçevesinde farklı disiplinlerden bir grup bursiyer ortak bir konu üzerinde birlikte çalışacaklar. Akademie’nin kendi programına aylık laboratuvar çalışmalarıyla katkıda bulunacak, ayrıca halka açık etkinliklere katılacaklar. Tüm misafir sanatçı programı boyunca eşlikçi mentorluk imkânı sunulacak.

Farklı ülkelerden gelmenin yanı sıra sanatsal ve bilimsel pratikler açısından da farklı geçmişlere sahip bursiyerlere ev sahipliği yapmak disiplinler ötesi, kültürlerarası alışveriş için verimli bir zemin sağlıyor. Bir sanatçı evinde kalmak sanatçının algısını, pratiğini ve kişisel iletişim ağını geliştirmesi için imkân sağlar. Farklı bir bakış açısı edinmek, değişimin temelidir.

Uluslararası sanatçıların ve düşünürlerin varlığı bakış açısının değişmesini sağlayabilir. Akademie Schloss Solitude bu nedenle müşterek hayal gücü için bir alan, eyleme geçmeyi sağlayan ve ilgili bursiyerlerin çalışmaları yoluyla toplumsal değişim süreçlerine ilham veren, bu süreçleri başlatan ve destekleyen bir mekân işlevi üstlenir. Bakış açısının değişimi yoluyla öğrenme ve bilgi için farklı modeller müzakere edilir ve Akademie’deki öğretme ve eğitim biçimlerini güçlendirerek toplum üzerinde de etkili olur.

Akademie Schloss Solitude Almanya Baden-Württemberg eyaletinden mali destek almaktadır.

199

Istanbul Foundation for Culture and Arts İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)

Since 1973, through the international festivals, biennials and programmes it has put in motion, the Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV) has been a driving force for artistic and cultural life in İstanbul, actively helping artists create and ensuring a strong and lasting connection between Turkey and the rest of the world. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), 1973 yılından bu yana uluslararası festivaller, bienaller ve etkinlikler ile İstanbul’un kültür ve sanat yaşamında öncülük görevini üstlenen, Türkiye ile dünya arasında sürekli ve kalıcı bir etkileşim sağlayan, kültür-sanat üretiminde etkin rol oynayan bir kurum.

Through our programmes, we showcase the variety of original and experimental international artistic creation, introduce Turkey’s contemporary works to international audiences and demonstrate that culture and arts know no borders.

Çalışmalarımızla dünyadaki kültür ve sanat üretiminin özgün ve deneysel çeşitliliğini sunuyor, Türkiye’deki güncel sanat üretimini dünyayla buluşturuyor ve kültür-sanatın sınır tanımadığını vurguluyoruz.

Ever since the 1900s when they were first implemented, artist residency programmes have helped abolish the borders between countries in their own way, allowing for art to thrive and for creation to flourish in different contexts. On our own scale, our experiences coordinating the Turkey Workshop at La Cité internationale des Arts in Paris since 2009 have shown us just how important such opportunities are for artists to re-evaluate and cast a fresh look on their creation by discovering new artistic research procedures and develop new collaborations.

1900’lü yılların başından bu yana dünyanın pek çok yerinde uygulanan misafir sanatçı programları, ülkeler arasındaki sınırları farklı bir anlamda ortadan kaldırarak sanatsal gelişimi ve farklı bağlamlarda sanatsal üretimlerin gerçekleşmesini olumlu yönde etkiliyor. İKSV olarak 2009 senesinden beri koordinasyonunu üstlendiğimiz Paris’teki Cité des Arts Türkiye Atölyesi’ndeki deneyimlerimiz bize bu tür imkânların sanatçıların farklı sanatsal araştırma yöntemleri keşfederek üretimlerini taze bir bakışla değerlendirmeleri ve yeni işbirlikleri geliştirmeleri açısından ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

Thanks to Be Mobile-Create Together! the multi-disciplinary artist residency programme we created in 2019 together with four cultural institutions active in Turkey, the Institut français de Turquie, the Embassy of the Kingdom of the Netherlands in Ankara and the Goethe-Institute, we have built a network which now binds La Cité internationale des Arts with 10 other residency programmes in Europe and 6 residency programmes in Turkey. In a little over a year, this programme has allowed us to accommodate 15 Turkish artists in France, Germany and the Netherlands, and 15 artists from these countries in Turkey.

Aside from undertaking the artistic coordination and communicational aspects of this project, İKSV has also developed its own artist residency programme – the İKSV Residency.

Our aim there is to help artists from various disciplines let their creation and reflection interact within İstanbul’s artistic atmosphere’s extraordinary liveliness and transcend their 200

2019 yılında Türkiye’de faaliyet gösteren dört kültür kurumu olarak, Institut français de Turquie, Hollanda Ankara Büyükelçiliği ve Goethe-Institut ile birlikte hayata geçirdiğimiz Be MobileCreate Together! çok disiplinli misafir sanatçı programı sayesinde Cite des Arts’ın yanı sıra Avrupa'dan 10 farklı misafir programı ile Türkiye'deki 6 misafir sanatçı programları arasında bir ağ kurduk.

Bir yılı aşkın süredir devam eden programın sonunda Türkiye’den 15 sanatçıyı Fransa, Almanya ve Hollanda'da, bu ülkelerden 15 sanatçıyı ise Türkiye’deki misafir sanatçı programlarında ağırladık. İKSV olarak projenin sanatsal koordinasyonu ve iletişim çalışmalarını yürütmenin yanı sıra bu süreçte İKSV Sanatçı Evi isimli bir misafir sanatçı programını da hayata geçirdik. Amacımız farklı disiplinlerden gelen sanatçıların kendi çalışma alanlarının ötesinde var olan üretim ve düşünce biçimleriyle İstanbul gibi dinamik sanat ortamına sahip bir şehirde etkileşime geçmeleriydi.

accustomed field of work. We have encouraged every artist whom we accommodated in İstanbul in the scope of this programme to partake in work processes likely to inspire them or help them grasp a new understanding of their practice within the framework of their discipline and research process.

İstanbul’da bu program kapsamında konuk ettiğimiz sanatçıların her biriyle çalıştıkları disiplinler ve spesifik olarak yaptıkları araştırmalar bağlamında onlara ilham verecek ve pratiklerine farklı perspektifler kazandıracak çalışmalar yapmaları konusunda destek olduk.

The collective trauma we have been through this year has cast a new light on art’s healing power, on its capacity to yield unexpected perspectives. It seems that, as much in arts as in every field of activity, the need for solidarity, cooperation and collective thinking and production will be stronger than ever in the years to come.

Bu yıl eşzamanlı yaşadığımız sarsıcı ortak deneyim sayesinde sanatın farklı bakış açıları sunan, sağaltıcı gücünün daha da önem kazandığını gördük. Önümüzdeki yıllarda her alanda olduğu gibi sanat alanında da dayanışmak ve birlikte düşünüp çalışarak üretmek, eskisinden de büyük bir ihtiyaç hâline geleceğe benziyor.

We wish to thank all our partners, artists and collaborators in this project, who have revived our faith in intercultural dialogue, creativity and solidarity through art, and wish to stay committed to this platform for change in the coming years.

Sanat aracılığıyla kültürlerarası diyaloğa, yaratıcılığa ve dayanışmaya inancımızı tazeleyen tüm proje paydaşlarımıza, sanatçılarımıza ve ekiplerimize teşekkürlerimizi sunuyor, bu değişim ortaklığının önümüzdeki yıllarda da devam etmesini diliyoruz.

Duygu Şengünler, Zeynep Berik, Ayşegül Öneren, Ayşen Ergene, Coşku Atalay, Lina Gómez

Bige Örer, Kasia Fudakowski, Nina Kuttler, Lina Gómez 201

İKSV Residency İstanbul

The Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV) is a non-profit, public benefit cultural institution that has been playing a major role within İstanbul’s cultural and artistic ecosystem since 1973. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), kâr amacı gütmeyen ve kamu yararına çalışan bir kültür kurumu olarak 1973 yılından bu yana İstanbul’un kültür-sanat ekosisteminin önemli bir aktörü olarak faaliyetlerini sürdürüyor.

202

Aside from organising the İstanbul Music, Film, Theatre and Jazz festivals as well as the İstanbul Biennial, the İstanbul Design Biennial, the Leyla Gencer Voice Competition and Filmekimi on a regular basis, İKSV also organises special programmes throughout the year, hosts artistic events in Salon İKSV, located in the Nejat Eczacıbaşı building and a creative programme designed for children at İKSV Alt Kat. İKSV undertakes the organisation of the Pavilion of Turkey at both the International Art and Architecture Exhibitions, la Biennale di Venezia. It conducts research and produces reports, aiming to help develop and implement cultural policies. İKSV also supports contemporary art production through the festival prizes it grants, the works it commissions, the local and international co-productions it takes part in and the residency programme it holds in cooperation with La Cité internationale des Arts in France since 2009.

Through the Be Mobile-Create Together! programme, in light of the experiences it gains from its participation in artist residency programmes and international networks, İKSV aims to support participative artistic research and creation processes and strengthen interactions between Europe and Turkey in the artistic and cultural field. As one of the programme’s partners, it has created the İKSV Residency and accommodated 12 artists from various disciplines and geographic origins for three-month residencies in İstanbul. Nina Kuttler, Kasia Fudakowski, Lina Gómez, AnneMarie van Splunter, Helena Kauppila, Mirak Jamal, Marianne Villière, Simon(e) van Saarloos, Vivien Tauchmann, Mairi Pardalaki, Mirsini Artakianou and Rebecca Topakian were accommodated at İKSV Residency as part of the programme.

After a cautious assessment of the areas of research and approaches of each artist accommodated in the residency programme for the time of their stay in İstanbul, a flexible framework, guaranteeing freedom and independence, was proposed to each of them, without any concrete output expectation. Aside from accommodation and workshop facilities at İKSV Residency, the artists were given the opportunity to engage in meaningful dialogues with local actors in the fields and areas which they pursued for the duration of their stay. The programme also supported the artists’ works by giving them access to public conferences, open studios, workshops and visits to various cultural and artistic institutions. It also gave the artists the opportunity to gain deeper knowledge of Turkish regions and local cultures outside of İstanbul. The artists had the opportunity to gain new perspectives on their work at the Barbara Residency in Ayvalık, the Nesin Art Village in Şirince and at the Nilüfer Sanatevi and Göl Yazıevi, both accomplishments of the Bursa Nilüfer municipality.

We are immensely happy to be one of the partner institutions of the Be MobileCreate Together! programme, which focuses on intercultural dialogue and, by bridging 16 residency programmes from 4 countries, allowed 30 artists to live and create in different geographies. We thank all the artists and membres of the team who have helped put together this multi-disciplinary artists exchange programme, which plays such a crucial role in developing ties between the Turkish and European artistic environments.

The cultural and artistic field, one of whose most fundamental aims should undoubtedly be to bring people together and allow them to meet one another with all their differences, is going through a very difficult time due to the Coronavirus pandemic. Today, as far as the future of the planet is concerned, we find ourselves in the very dead-end that scientists and specialists in the field of ecology have warned us about for years.

In this regard, the artistic and cultural institutions around the world must re-examine their priorities and devise creative ways to make their programmes more eco-responsible and sustainable. In this period, when a series of drastic sanity measures are being taken across the world, we detect signals indicating that the need for creativity and the uniting power of art will grow ever stronger. Therefore, we believe that projects such as BMCT! will become more crucial for cultural exchange in every sense. İKSV, a foundation devoting all its resources to supporting culture and arts, will continue to explore and implement all ideas aiming to contribute both nationally and internationally to the creation of physical and conceptual room for the surge of the transformative power of art and support the creation of art and knowledge in all fields.

Düzenli olarak İstanbul Müzik, Film, Tiyatro ve Caz Festivalleri, İstanbul Bienali, İstanbul Tasarım Bienali, Leyla Gencer Şan Yarışması ve Filmekimi’ni düzenleyen, yıl boyunca özel etkinlikler gerçekleştiren İKSV, Nejat Eczacıbaşı Binası’nda yer alan Salon İKSV’de farklı disiplinlerdeki etkinliklere ev sahipliği yapıyor ve İKSV Alt Kat’ta çocuklara ve gençlere yönelik yaratıcı bir etkinlik programı sunuyor.

Venedik Bienali’nde dönüşümlü olarak uluslararası sanat ve mimarlık sergilerindeki Türkiye Pavyonu’nun organizasyonunu üstlenen İKSV, kültür politikalarının geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla araştırmalar yürütüyor ve raporlar hazırlıyor. İKSV, ayrıca festivallerinde sunduğu ödüller, verdiği eser siparişleri, yer aldığı yerel ve uluslararası ortak yapımlar ve 2009 yılından beri yürüttüğü Fransa’daki Cité Internationale des Arts Türkiye misafir sanatçı programı ile güncel kültür-sanat üretimini destekliyor. İKSV, misafir sanatçı programlarından ve parçası olduğu uluslararası ağlardan elde ettiği deneyimler ışığında, Be Mobile-Create Together! projesi aracılığıyla, kültür-sanat alanında Avrupa ile Türkiye arasındaki etkileşimi güçlendirmeyi ve katılımcı sanatçıların pratiğine ve araştırma süreçlerine destek vermeyi amaçladı. Aynı zamanda projenin partner kurumlarından biri olarak İKSV Sanatçı Evi’ni yaratarak çeşitli coğrafya ve disiplinlerden 12 sanatçıyı üç aylık dönemlerde İstanbul’da ağırladı.

Proje kapsamında Nina Kuttler, Kasia Fudakowski, Lina Gómez, AnneMarie van Splunter, Helena Kauppila, Mirak Jamal, Marianne Villière, Simon(e) van Saarloos, Vivien Tauchmann, Mairi Pardalaki, Mirsini Artakianou ve Rebecca Topakian, İKSV Sanatçı Evi’ne konuk oldular.

Misafir sanatçı programına davet edilen katılımcıların her birinin İstanbul’da geçirecekleri süre boyunca araştırma konuları ve yöntemleri dikkatlice değerlendirilerek somut bir çıktı beklentisi olmadan, kendilerine özgürlük ve alan tanıyan esnek bir yapı kurgulandı. Sanatçılar, İKSV Sanatçı Evi’nin sunduğu konaklama ve atölye imkânının yanında, program süresince ilgi alanlarının ve pratiklerinin örtüştüğü yerel aktörlerle anlamlı diyaloglar kurma imkânı da buldu. Sanatçıların İstanbul’da yürüttüğü çalışmalar, kamuya açık toplantılar, açık stüdyolar, atölyeler ve çeşitli kültür-sanat kurumlarının ziyaretleriyle desteklendi. Bunun yanı sıra misafir sanatçılara İstanbul dışında Türkiye’nin farklı alanlarını ve yerel kültürleri daha derinlemesine tanımaları için olanaklar sunuldu. Misafir sanatçılar, Barbara Residency (Ayvalık), Nesin Sanat Köyü (Şirince), Bursa Nilüfer Belediyesi’nin girişimlerinden Nilüfer Sanatevi ve Göl Yazıevi’nde çalışmalarına farklı bir perspektif getirme fırsatı buldu.

Kültürlerarası diyaloğu odağına alarak dört ülkeden 16 misafir sanatçı programını bir araya getirip 30 sanatçıya farklı ülkelerde yaşama ve üretme imkânı sunan Be Mobile-Create Together! projesinin partner kurumlarından biri olmaktan dolayı çok mutluyuz. Türkiye ile Avrupa’nın sanat ortamları arasında kalıcı bağların geliştirilmesi açısından son derece önemli bir rol oynayan bu çok disiplinli sanatçı değişim programının hayata geçirilmesinde emeği geçenlere ve tüm katılımcı sanatçılara teşekkür ederiz.

Hiç kuşkusuz en temel amaçlarından biri insanları bir araya getirmek ve farklılıklarıyla beraber buluşturmak olan kültür-sanat alanı, pandemi nedeniyle çok zor bir dönemden geçiyor. Bugün, uzun yıllardır bilim insanları ve ekoloji alanında çalışan uzmanların dile getirdikleri gibi gezegenin geleceğiyle ilgili bir çıkmazın içindeyiz. Tüm dünyada kültür sanat alanının da acilen önceliklerini yeniden değerlendirerek programlarını daha sorumlu ve sürdürülebilir kılmak için yaratıcı yollar bulması gerekiyor. Bu zor dönemde dünyanın farklı coğrafyalarında tedbirler açıklanırken, yaratıcılığa ve sanatın birleştirici gücüne duyulan ihtiyacın da giderek daha da artacağının sinyallerini alıyoruz. Bu yüzden BMCT! gibi projelerin, kültürel mübadelenin her biçimi açısından çok daha önemli hâle geleceğine inanıyoruz. İKSV, kaynaklarının tamamını kültür-sanatı desteklemek için kullanan bir vakıf olarak sanatın dönüştürücü potansiyelini kullanmayı amaç edinen, farklı disiplinlerde sanat ve bilgi üretimini destekleyen, ulusal ve uluslararası düzeyde fiziksel ve düşünsel alanlar yaratmaya katkıda bulunacak tüm fikirleri değerlendirmeye ve hayata geçirmeye devam edecek.

203

arthereistanbul İstanbul

arthereistanbul is an artist-run multicultural space founded in 2014, located at the crossroads between Europe and Asia. arthereistanbul Asya ile Avrupa’nın kesişim noktasında konumlanan, 2014 yılında kurulmuş, sanatçılar tarafından yönetilen çok kültürlü bir mekân.

204

İstanbul is often considered one of the major art cities of the future: a city rich with a vibrant and lively art scene, connected both to Europe and Asia, while also relating to the Middle East. The city is often pictured as a bridge between the East and the West, a cosmopolitan space where hundreds of cultures coexist.

One of İstanbul’s art scene’s main characteristics may also be its strong entanglement with the country’s political life and geographic situation. This has contributed to shape singular and strong artistic expressions tied to local issues and individual specificities.

In this context, arthereistanbul residencies aim to: • foster research and creativity in arts and culture by opening a space for artists from all over the world to develop their ideas and projects; • favour exchanges between Syrian, Turkish and international artists, curators, researchers and arts professionals; • increase interactions between local and international artists and/ or initiatives; • encourage and support dialogue, diversity, tolerance and understanding against prejudices, fear and suspicion.

At arthereistanbul, the residents benefit from a multicultural environment and opportunities to broaden their vision and understanding of the region, especially in terms of culture and the arts, while working in a cosmopolitan, international atmosphere.

Arthereistanbul residency is a part of the Res Artis - Worldwide Network of Art Residencies, which is opened to artists, researchers, curators and writers from all backgrounds and all kinds of experience in various artistic and cultural disciplines. We select projects for our residency programme on the basis of their adequacy with arthereistanbul’s vision and geographic spectrum.

Arthereistanbul is also a part of the Be Mobile-Create Together! programme of residencies exchanges between Europe and Turkey.

It is also in partnership with the Roberto Cimetta Fund and, since recently, with the Fanak Fund for a special residency programme focusing on artists from conflict zones present in İstanbul called Ana Houna (I am Here).

İstanbul genellikle geleceğin başlıca sanat kentlerinden biri olarak değerlendiriliyor: Hem Avrupa’ya hem de Asya’ya bağlı, aynı zamanda Orta Asya ile de ilişkileri olan, enerjik ve canlı bir sanat ortamıyla zenginleşen bir kent. Bu kent sık sık Doğu ile Batı arasında bir köprü, yüzlerce kültürün bir arada yaşadığı kozmopolit bir mekân olarak resmedilir. İstanbul sanat ortamının ana özelliklerinden biri de ülkenin siyasal yaşamı ve coğrafi durumuyla arasındaki kuvvetli bağ olabilir. Bu yerel meseleler ve bireysel özellikleriyle bağlantılı kendine has, güçlü sanatsal ifadelerin şekillenmesine de katkıda bulunuyor.

Bu bağlamda arthereistanbul sanatçı evleri şu amaçları güder: • dünyanın dört yanından sanatçılara fikirlerini ve projelerini geliştirmeleri için alan açarak kültür sanatta araştırmanın ve yaratıcılığın teşvik edilmesi, • Suriyeli, Türkiyeli ve uluslararası sanatçılar, küratörler, araştırmacılar ve sanat alanında çalışanlar arasında değişim programlarını teşvik etmek, • yerel ve uluslararası sanatçılar ve/veya inisiyatifler arasındaki etkileşimi artırmak, • önyargılara, korkuya ve şüpheye karşı diyalogu, çeşitliliği, hoşgörüyü ve anlayışı teşvik edip desteklemek. arthereistanbul’da misafir sanatçılar bölgeye dair ufuklarını ve anlayışlarını özellikle kültür-sanat alanında genişletmek için çok kültürlü bir ortamdan ve fırsatlardan yararlanırlar. Aynı zamanda kozmopolit, uluslararası bir atmosferde çalışma imkânı elde ederler. arthereistanbul, her alandan sanatçı, araştırmacı, küratör ve yazara, farklı sanatsal ve kültürel disiplinlerden her türlü tecrübeye açık olan sanatçı evi Res Artis - Sanatçı Evleri Ağı’nın da bir parçası. Misafir sanatçı programımıza projeleri arthereistanbul’un bakışına ve coğrafi ilgi alanına uygunluk temelinde seçiyoruz. arthereistanbul aynı zamanda Avrupa ile Türkiye arasındaki Be Mobile-Create Together! misafir sanatçı değişim programının da bir parçası. Roberto Cimetta Vakfı’yla ve bir süredir çatışmalı bölgelerden gelmiş, İstanbul’da bulunan sanatçılara odaklanan Ana Houna (Ben Buradayım) adlı özel bir misafir sanatçı programı için Fanak Fonu ile de işbirliği yürütüyor.

205

Göl Yazıevi Bursa

Göl Yazıevi is a two-story residence for writers in the historical village of Gölyazı, located at a peninsula that stretches into Lake Uluabat (Lake Apolyont) in Bursa. The village dates back to the 4th century B.C., when it was home to the ancient Greek city of Apollonia. The house integrates well into town and local people, and neighbours St. Panteleimon Church which has recently been restored and converted into a cultural house. It includes nearly 100 square metre of usage area; two separate rooms with a single bed, writing desk, wardrobe, TV and A/C, a shared bathroom, kitchen, washing machine, iron and hair-dryer. The residence is managed by the local government of Nilüfer that is committed to investing in culture and the arts. The municipality stands out with its public libraries with extensive collections where writers, poets, translators occasionally come together. The libraries support the reader with information and document management services in international standards.

Göl Yazıevi, Bursa’da Ulubat Gölü’nün kıyısında tarihi bir yarımada olan Gölyazı’da bulunan iki katlı bir misafir yazar evidir. Antik Yunan şehri Apollonia’nın da kurulduğu yer olan köyün tarihi M.Ö. 4. yüzyıla uzanmaktadır. Köy ve halkıyla bütünleşmiş olan ev, yakın zamanda geçirdiği restorasyonun ardından kültür evine dönüştürülen Aziz Panteleimon Kilisesi’ne komşudur. Yaklaşık 100 metrekarelik kullanım alanı olan evde, tek kişilik yatak, yazı masası, elbise dolabı, TV ve klimanın yerleştirildiği iki odanın yanı sıra, ortak banyo, mutfak, çamaşır makinesi, ütü ve saç kurutma makinesi bulunmaktadır. Yazıevi, kültür sanat etkinliklerine verdiği önemle bilinen Nilüfer Belediyesi tarafından işletilmektedir.

Ayrıca Belediye, geniş koleksiyonları ve okuyuculara sundukları uluslararası standartlardaki bilgi ve belge yönetimi hizmetleriyle öne çıkan kamu kütüphanelerinde yazar, şair, çevirmen buluşmaları düzenlemektedir.

Work space in Göl Yazıevi Göl Yazıevi'nde çalışma alanı

206

Nilüfer Sanatevi Bursa

Nilüfer Sanatevi is the most recent cultural investment of the Municipality of Nilüfer in the Gümüştepe (Misi) district of Bursa that also houses the Literature Museum and Mysia Photography Museum. The Art House invites artists to produce research-oriented projects, site-specific, performance-based or experimental artworks, and interact with local people and students through screenings and seminars. The duration of stay for the residency is three weeks and it can accommodate two artists at the same time.

Nilüfer Sanatevi, Bursa’nın Nilüfer bölgesinde doğal güzellikleri ve tarihi dokusuyla ünlü Gümüştepe (Misi) Mahallesi’nde, Nilüfer Belediyesi tarafından açılmış bir sanat evidir. Aynı anda 4 sanatçının konaklamasına imkân veren beş odalı bu evde kalan sanatçıların konaklama masrafları program dâhilinde karşılanmaktadır. Nilüfer Sanatevi araştırma odaklı projelerin yanı sıra mekâna özgü işler, etkinlik tabanlı performanslar, deneysel çalışmalar, gösterimler ve eğitimlerin gerçekleştirilebileceği bir alandır. Programa katılan sanatçılar şehrin gürültüsünden uzak, doğayla ve tarihle iç içe çalışma, üretme ve araştırma fırsatını yakalarken aynı zamanda yerel halk ve öğrencilerle de bir araya gelerek deneyimlerini paylaşırlar.

207

Barbara Residency Ayvalık

Barbara Residency was founded in 2016 in memoriam of the French singer Barbara who passed away in 1997. Its aim is to support the arts by providing space and circumstances that would help artists to leave their everyday environment to conduct research and produce art in the idyllic town of Ayvalık along the North Aegean coast. The space is fully furnished and consists of three-storey main building of 80 square metres, a foyer of 35 square metres, and a studio of 30 square metres. The facilities include regular cleaning and laundry, electricity, running water, WIFI and A/C. The programme that started in early 2016 covers all costs related to artists’ stay. A “Selection Committee” was formed with Şerif Kaynar and İbrahim Okumuş as permanent members and two other independent members to manage the selection process.

208

Barbara Sanatçı Evi 1997’de vefat eden Fransız şarkıcı Barbara'ya adanmış bir yapıdır. Program yerli ve yabancı tüm disiplinlerde çalışan sanatçı ve küratörlere açıktır. Programın amacı, konuk ettiği sanatçıları günlük hayatlarındaki rutinlerinden uzaklaştırarak, hayata ve sanata bakış açılarına, araştırmalarına ve üretimlerine etki edebilecek ve katkı sağlayacak bir ortam sağlayarak, bu sanatçıların sanat pratiklerini desteklemektir. Programa katılan sanatçılar, Barbara Sanatçı Evi’nin üç katlı, 80 metrekarelik ana binasında yaşarken, 35 metrekarelik avlu ve 30 metrekarelik atölyeyi çalışmak, üretmek ve araştırma yapmak için kullanabilir.

2016 yılında başlayan bu program dâhilinde sanatçının kalışı ile ilgili tüm masrafları program tarafından karşılanmaktadır.

Barbara Sanatçı Evi için bir “Sanatçı Seçici Komitesi” kurulmuştur.

Komitenin daimi iki üyesi Şerif Kaynar ve İbrahim Okumuş’a ilaveten iki bağımsız üye ile seçim süreci yürütülmektedir.

Nesin Art Village Şirince

Nesin Art Village (NAV) is an innovative art programme that was launched in 2015 by the alternative education initiative developed at Nesin Mathematics Village (NMV). NAV aims to maintain an approach that focuses on criticality and independent production processes. It seeks to offer a learning environment for young people from all around Turkey and abroad, through workshops and seminars to be carried out by artists, academicians, writers and curators. NAV can be considered as an attempt to provide a modest contribution towards an alternative platform to make up for the necessity of discussing contemporary art practices and related discourses in the scope of educational interest, with the help of the experience built up by NMV in years.

Nesin Sanat Köyü (NSK), alternatif bir eğitim modelini hayata geçiren Nesin Matematik Köyü bünyesinde 2015 yılında başlatılan yenilikçi bir sanat programıdır. Nesin Sanat Köyü, eleştirelliği ve bağımsız üretim süreçlerini vurgulayan bir yaklaşımla, sanatçılar, akademisyenler, yazarlar ve küratörlerle düzenlediği atölyeler ve seminerlerle Türkiye’nin dört bir yanından ve yurtdışından gelen gençlere yeni bir öğrenim ortamı sunmayı amaçlıyor. Bu sanat köyü aynı zamanda, Nesin Matematik Köyü’nün yıllara dayanan birikimleri ışığında, çağdaş sanat pratiklerini ve ilişkili söylemleri eğitsel bir bakış açısından tartışma ihtiyacını karşılayabilecek alternatif bir platformun oluşturulmasına mütevazı bir katkı olarak da değerlendirilebilir.

© Fatih Pınar

209

Table of Contents İçindekiler Forewords Önsözler Project Partners Proje Ortakları - 2 Sait Fehmi Ağduk - 4 Zeynep Berik - 6 Texts by the Artists Sanatçıların Metinleri

10 16 26 36 42 52

Jehsong Baak Will You Still Love me Tomorrow?

Yarın da Beni Sevecek misin?

Abel Korinsky - Didem Yalınay Tell me about the sound of life Bana hayatın sesini anlat Canan Yücel Pekiçten - Lina Gómez Bodies in search Bedenin arayışları Léa Roch Building an anti-world Karşı dünyanın inşaası İlayda Tunca - Marianne Villière What will the future be like?

Gelecek neye benzeyecek?

Alper Turan - Vivien Tauchmann The stories of others Başkalarının hikâyeleri 210

62 68 78 88 94 106 112 122

Çağla Meknuze Following the voices Seslerin peşinden gitmek Sibel Horada - Mirsini Artakianou Where are you, what are you doing right now? Neredesin, şu an ne yapıyorsun?

Kuzey Topuz - Ekin Can Göksoy Where is home?

Ev neresi?

Gülşin Ketenci Never give up Hiçbir zaman vazgeçme Melih Kıraç - Mairi Pardalaki - Gizem Aksu A breathing quartet Nefes alan bir kuartet Mirak Jamal Whose history?

Kimin tarihi?

Barbaros Altuğ - Rebecca Topakian Letters from far away, yet a familiar land… Çok uzak ama çok tanıdık bir yerden mektuplar…

Lara Ögel - Kasia Fudakowski City layers Kentlerin katmanları

132 142 152

Simon(e) van Saarloos - Diren Demir Becoming visible Görünür olmak Helena Kauppila - AnneMarie van Splunter Gestures and movements Jestler ve hareketler Burcu Yağcıoğlu - Nina Kuttler Thresholds of nature Doğanın sınırları

Project Partners & Residencies Proje Ortakları ve Misafir Sanatçı Mekânları

Goethe-Institut - 182 HELLERAU - 184 Künstlerhaus Bethanien - 186 Akademie Schloss Solitude - 188 Istanbul Foundation for Culture and Arts İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) - 190 İKSV Residency - 192 Arthereistanbul - 194 Göl Yazıevi - 196 Nilüfer Sanatevi - 197 Barbara Residency - 198 Nesin Art Village - 199 Table of Contents - 200 İçindekiler

Institut français de Turquie - 164 Cite internationale des arts - 166 Le Cube - 168 Camargo Foundation - 170

Photographs from the project - 202 Proje sürecinden fotoğraflar

Embassy of the Kingdom of the Netherlands Hollanda Krallığı Elçiliği - 172 Dansmakers Amsterdam - 174 Theatre RAST - 176 Jan van Eyck Academie - 178 Writers Unlimited - 180

Colophon - 207 Künye

Follow - 206 Takip Edin

Acknowledgements - 208 Teşekkürler

211

212

213

214

215

#bemobilecreatetogether @bemobilecreatetogether bemobilecreatetogether.eu

Kasia Fudakowski kasiakasia.com kasia@fudakowski.com

Abel Korinsky korinsky.com instagram/abelkorinsky abel@korinsky.com

Kuzey Topuz instagram/kuzey.topuz mkuzeytopuz@gmail.com

Alper Turan instagram/alperturan__ instagram/dasartproject alper@dasartproject.com AnneMarie van Splunter annemarievansplunter.nl instagram/kus_instanbul annemarievansplunter@online.nl

Lara Ögel laraogel.com instagram/laraogel lara.ogel@gmail.com Léa Roch www.learoch.com instagram/lear0ch lea.roch@yahoo.fr

Barbaros Altuğ instagram/barbarosaltug b_altug@yahoo.com

Lina Gómez linapgomez.com instagram/linapga linapga@gmail.com

Burcu Yağcıoğlu instagram/burcu_yagcioglu galerist.com.tr/tr/burcu-yagcioglu yagcioglu.burcu@gmail.com

Mairi Pardalaki mairipardalaki.com instagram/mairipardalaki mairi.pardalaki@gmail.com

Canan Yücel Pekiçten cananyucelpekicten.com instagram/cypekicten vimeo.com/cananyucelpekicten cananyucel@gmail.com

Marianne Villière mariannevilliere.net instagram/marianne_villiere mail@mariannevilliere.net

Institut français de Turquie ifturquie.org instagram/institutfrancaisdeturquie Camargo Foundation camargofoundation.org instagram/camargofoundation Cité internationale des arts citedesartsparis.net instagram/citedesartsparis Le Cube lecube.com instagram/lecube_ ------------------------------Embassy of the Kingdom of the Netherlands Hollanda Krallığı Elçiliği netherlandsworldwide.nl/countries/ turkey Dansmakers Amsterdam dansmakers.nl instagram/dansmakers Theater RAST rast.nl instagram/theaterrast Jan Van Eyck Academie janvaneyck.nl instagram/janvaneyckacademie Writers Unlimited writersunlimited.nl instagram/writers_unlimited

Çağla Meknuze instagram/caglameknuze meknuze@gmail.com

Melih Kıraç vimeo.com/melihkirac instagram/melihkirac melihkirac@gmail.com

------------------------------Goethe-Institut goethe.de goethe.de/ins/tr/tr/ instagram/goetheinstitutistanbul

Didem Yalınay instagram/dyalinay didemyalinay@gmail.com

Nina Kuttler instagram/nina.kttlr nina.kuttler@gmail.com

HELLERAU - European Centre for the Arts hellerau.org instagram/hellerau_

Diren Demir instagram/diren.art diren.demir11@gmail.com

Mirak Jamal mirakjamal.com instagram/diy_jamal mirakjamal@gmail.com

Künstlerhaus Bethanien bethanien.de instagram/kuenstlerhausbethanien

Ekin Can Göksoy instagram/ekincangoksoy ekincangoksoy@gmail.com Gizem Aksu gzmaksu.com instagram/callforspecter gzmaksu@gmail.com Gülşin Ketenci instagram/gulsinket narphotos.net gulsin.ketenci@gmail.com Helena Kauppila helenakauppila.com instagram/helena.kauppila helena.kauppila@gmail.com İlayda Tunca instagram/jlayda instagram/sub.squ yearzero.com ilaydasemail@gmail.com Jehsong Baak Jehsongbaak.com instagram/jehsongbaak contact@jehsongbaak.com

216

Mirsini Artakianou instagram/mirsiniartakianou mirsiniartakianou.com mirsiniartakianou@gmail.com Rebecca Topakian instagram/rebitopi rebeccatopakian.com rebecca.topakian@gmail.com Sibel Horada sibelhorada.com instagram/sibelhorada sibelhorada@gmail.com Simon(e) van Saarloos simonevansaarloos.nl instagram/svansaarloos simonevansaarloos@gmail.com Vivien Tauchmann vivientauchmann.com instagram/vvntchmnn mail@vivientauchmann.com

Akademie Schloss Solitude akademie-solitude.de instagram/akademiesolitude ------------------------------Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV)İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) iksv.org instagram/iksv_istanbul İKSV Residency iksv.org instagram/iksv_istanbul arthereistanbul arthereistanbul.com instagram/arthereistanbul Göl Yazıevi yazievleri.nilufer.bel.tr instagram/niluferbel Nilüfer Sanatevi yazievleri.nilufer.bel.tr instagram/niluferbel Barbara Residency barbararesidency.com instagram/barbararesidency Nesin Art Village nesinartvillage.org instagram/nesinsanatkoyu

Turquie

Be Mobile-Create Together!

Project Partners Proje Ortakları Institut français de Turquie Sébastien de Courtois Embassy of the Kingdom of the Netherlands Hollanda Krallığı Elçiliği Dr. Quirine van der Hoeven Goethe-Institut Dr. Reimar Volker

Typefaces Yazı karakterleri Arial, Arlette, Belda, Cormorant, Overpass Paper Kâğıt Munken Lynx Rough 120 gr Printing and Binding Baskı ve Cilt Ofset Yapımevi Şair Sokak No: 4, Çağlayan Mh. Kağıthane/İstanbul, Turkey T: +90 (212) 295 86 01 F: +90 (212) 295 64 55 Certificate Number Sertifika No: 45354

Istanbul Foundation for Culture and Arts İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Bige Örer

© 2020 Institut français de Turquie Istanbul Foundation for Culture and Arts İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)

Project Team Proje Ekibi

Images © Artists and Photographers Görseller © Sanatçılar ve Fotoğrafçılar

Team Leader Ekip Lideri Sait Fehmi Ağduk Project Coordinators Proje Koordinatörleri Gözde Gazioğlu, Duygu Şengünler, Tuna Ortaylı Kazıcı Media, Communications and Publications Medya, İletişim ve Yayınlar Ayşen Ergene, Erim Şerifoğlu, Ece Kartal Administrative and Technical Officers İdari Ekip Alma Seiberth, Lena Alpozan, Martha Gallego https://www.bemobilecreatetogether.eu/TR/ @ bemobilecreatetogether This book is published within the scope of Be Mobile-Create Together! artist residency programme in partnership with Institut français de Turquie, Embassy of the Kingdom of the Netherlands, Goethe-Institut and Istanbul Foundation for Culture and Arts.

Bu kitap Be Mobile-Create Together! misafir sanatçı programı kapsamında Insitut français de Turquie, Hollanda Krallığı Elçiliği, Goethe-Institut ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın ortaklığıyla yayımlanmıştır.

Managing Editor Yayın Yönetmeni Sait Fehmi Ağduk Editor Editör Zeynep Berik

Intended for scientific and educational purposes.

Bilimsel ve eğitsel amaçlara yöneliktir.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced in any form or by any means, including photocopying, recording or other information retrieval systems without the written consent of Institut français de Turquie and Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV).

Her hakkı saklıdır. Bu yayının herhangi bir bölümü Institut français de Turquie ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın izni olmadan kayıt, fotokopi ve bilgi depolama dâhil olmak üzere hiçbir elektronik veya mekanik yöntemle yeniden basılamaz veya çoğaltılamaz.

The views and opinions expressed in this book are those of the authors and do not necessarily reflect the views or positions of the Institut français de Turquie and Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV).

Bu kitapta yer alan görüş ve düşünceler yazarlarına aittir. Institut français de Turquie ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın görüş veya duruşunu yansıtmayabilir.

This publication was produced with the financial support of the European Union.

It's contents are the sole responsibility of the writers of the book and do not necessarily reflect the views of the European Union or Yunus Emre Institute.

Bu yayın Avrupa Birliği'nin maddi desteği ile hazırlanmıştır. İçerik tamamıyla kitabın yazarlarının sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliği’nin veya Yunus Emre Enstitüsü’nün görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.

Translation Çeviri EN-TR Çiğdem Öztürk, Şeyda Öztürk TR-EN Baptiste Gacoin

Bandrol Uygulamasına İlişkin Usül ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in beşinci maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde bandrol taşıması zorunlu değildir.

Copyediting Redaksiyon EN Baptiste Gacoin TR Gül Duran

Institut français de Turquie

Design and Art Direction Tasarım ve Sanat Yönetimi Ka Atölye - Nazlı Deniz Oğuz & Oğuz Karakütük

Sancak Mh. Konrad Adenauer Caddesi No: 30 06550 Çankaya - Ankara Turkey

Cover Photo Kapak Fotoğrafı Jehsong Baak, Will You Still Love Me Tomorrow?

Yarın da Beni Sevecek misin?, 2019-2020 Photography Fotoğraflar Meltem Sarımetin, Behram Evlice, Serhat Koç, Geert Snoeijer, Ergün Baydı, Adel Prieur, Serge Ligtenberg, Marco Dirr, Yusuf Coşkun, Gözde Gazioğlu, Hanneke Wetzer, Thomas Schoenmaker, Parya Pahlevani, Maurine Tric, Thomas Lenden, Viviana Peretti, Poyraz Tütüncü, Samira Hiam Kabbara, Georg Schroeder, Frank Kleinbach, Mahmut Ceylan, Fatih Pınar

T: +90 (312) 408 82 00 ifturquie.org Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV) İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Nejat Eczacıbaşı Binası Sadi Konuralp Caddesi No: 5 Şişhane 34433, İstanbul Turkey T: +90 (212) 334 07 00 F: +90 (212) 334 07 01 iksv.org

217

Acknowledgements Teşekkürler Institut français de Turquie Charles Fries Éric Soulier Christophe Dessaux Ludovic Duponchel Pierre Sadoine Danielle Efendioğlu Fanny Rolland Guillemette Madinier Matthieu Bardiaux Christian Schnell Caroline David Pınar Çorlu Pierrick Rumel Sven Skoric Nicolas Gastineau Lorenza de Sia Killian Cogan Amandine Barra Carine Le Malet Julie Chénot Bénédicte Alliot François Tiger Embassy of the Kingdom of the Netherlands Hollanda Krallığı Elçiliği Cees de Graaff Dansmakers: Suzy Blok, Ruth Verraes Digna van Houte Eray Ergeç İpek van Dijk Jan van Eyck Academie: Pieternel Fleskens, Hicham Khalidi Jan Willem Scholten Martha Gallego Robert Kieft Theater RAST: Şaban Ol, Hans Lebouille Veysel Yüce Writers Unlimited: Ton van de Langkruis, Tineke van Manen Goethe-Institut HELLERAU: Carena Schlewitt, Rosa Müller Künstlerhaus Bethanien: Christoph Tannert, Valeria Schulte-Fischedick Akademie Schloss Solitude: Elke aus dem Moore, Lara Treffeisen Simone Rudolf Sven Skoric Lena Alpozan Alma Seiberth Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV) İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Aslı Kıyak İngin Aylime Aslı Demir Berivan Ekinci Boysan’ın Evi Erkan Özgen Eyüp Uzunkaya Galata M84 Apart Hotel Hasköy Yün İplik Fabrikası İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Queer Art Collective İznik Vakfı Kübra Uzun Metin Akdemir OMM - Odunpazarı Modern Müze Onur Atay

Orhan Esen Pelin Tan Performistanbul Rıdvan Coşkun Selin Söl (Daire Sanat) Sercan Apaydın Sinem Dişli Şehir Hatları Tarabya Kültür Akademisi Tuğçe Tuna Tans Guest House SAHA Studio Zeyno Pekünlü

İKSV would like to thank all the project partners, residency programmes, artists and teams. İKSV bütün proje ortaklarına, misafir sanatçı programlarına, sanatçılara ve ekiplere teşekkürlerini sunar.

218

219

220

221

222