Nor da Jesus

ERLIJIOA DBH 1.- 5. gaia NAZARETHEKO JESUS (1).

NOR DA JESUS? Izena:

HELBURUAK - Nazaretheko Jesusi buruz historikoki zer jakin dezakegun aztertzea - Itun Berriko liburu garrantzitsuenak zein diren jakitea.

- Ebanjelioak nola idatzi ziren jakitea - Ebanjelio bakoitzaren ezaugarriak esatea - Ebanjelioek nabarmentzen dituzten Jesusen izaeraren alderdiak ezagutzea - Jesusen bizitzako aldi nagusiak eta haren bizitzako gertaera nagusiak ezagutu.

- Azaldu zein zen Jesusek hots egiten zuen mezua.

- Jesusen paraboletako mezua aurkitu.

- Azaldu nola eta zergatik gogoratzen duten kristauek gaur egun Jesus - Otoitzak ikastea

EKINTZAK - “Nor da Jesus?” apunteak irakurtzea eta azpimarratzea - “Nor da Jesus?” apunteen laburpen idatzia - Diapositibak: “Jesus, salbamenaren historiaren erdia” .

- Taldeko murala - Azterketa

EBALUAZIOA - Jarrera egokia: parte hartzea, errespetua,...

- Koadernoa txukun eta osaturik edukitzea - Apunteei buruzko idatzizko laburpena.

- Jesusi buruzko taldekako murala ongi egitea.

- Azterketa - Otoitzak buruz esatea

DBH 1. 5 Nazaretheko Jesus. Nor da Jesus?

2 2. JESUS, PERTSONAIA HISTORIKOA DBH 1 - ERLIJIOA. 7. gaia:

NOR DA JESUS? Izena ________________________

Nola jakin dezakegu benetan Jesus bizi izan al zen? Nola jakin genezake Jesusen bizitzari buruz kontatzen direnak ez direla “gezurrak”? Nola ezagutu daiteke gaur egun Jesusi benetan gertatu zitzaiona, Jesusek esan eta egin zuena?

1. JESUSEN ERAGINA HISTORIAN Pertsona batzuek eragin handia izan dute Historian zehar. Nazaretheko Jesusek eragin handia izan zuen ezagutu zutenengan. Apostoluak eta ikasleak Jesusen jarraitzaile bihurtu ziren; Jesusen heriotzaren ondoren, zabaltzen hasi ziren Jesus hilen artetik piztu zela eta beraiei bizirik agertu zitzaiela. Beren bizitzeko estilo guztia aldatu zen... Poza eta alaitasuna, pobreei laguntza,...

Pertsona asko eta askok Jesusengan aurkitu dute bizitzako baliorik handiena.

Jesusen alde bizitza emateko prest bizi izan dira “martiriak” mendeetan zehar.

Pobreen alde gogor lanean aritu dira Jesusen jarraitzaile asko.

Jesusen bizitzak eta izaerak mirespena sortu izan du erlijio guztietako pertsonengan. Adibidez, Mahatma Gandhi hinduaren iritziz, Jesus eredua da pertsona guztiontzat. Zeffirelli zinegileak zuzendu zuen “Nazareteko Jesus” filme ospetsuan, Jesusen papera Powellek egin zuen. Powell ez zen erlijiosoa; baina Jesusen bizitza antzezteak bere bizitzeko modua aldatu omen zion...

Besteenganako eta Jaungoikoarenganako errespetua sortu zion, bizipoza eman zion.

Jesus da historiako pertsonaia handiena.

Batzuentzat Mesias edo salbatzailea da.

Askorentzat, Jesus Jaungoikoa eta gizakia da. Kristau ez direnek ere onartzen dute Jesusek historiaren norabidea aldatu zuela.

Jesusi buruz berri gutxi dauzkagu. Gauza normala da, Jesusen garaian ez baitzen ez argazki kamerarik, ez egunkaririk, ez irrati ezta telebistarik ere. Gainera, Haren bizitza eta heriotza garrantzi gutxiko gertaerak izan ziren garaiko historialarien begietan.

Dena dela, Jesus ezagutzeko bi informazio iturri ditugu: 1. Badauzkagu Jesusen garaiko zenbait historialari ez kristauen agiri edo dokumentuak.

2. Itun Berrian (Ebanjelioetan, batez ere) jaso dira Jesusi buruzko agiri kristauak

3. JESUSEN GARAIKO HISTORIALARIEN AGIRIAK K.o. I. mendearen azkenean eta II. mendearen hasieran, Jesusen jarraitzaileen kopurua handitzen hasi zen.

Orduan hasi ziren historialariak eta agintariak hartaz arduratzen.

DBH 1. 5 Nazaretheko Jesus. Nor da Jesus?

3 Flavio Josefo (37-100), historialari juduak zenbait aldiz aipatzen du Kristo. Herri juduaren historia idatzi zuen erromatarrentzat.

"Garai honetan, Jesus izeneko gizon jakintsu eta jokabide oneko bat izan zen; haren bertuteak askok aitortzen dituzte.

Judu eta beste nazioetako asko egin ziren haren ikasle. Pilatok gurutziltzatzera eta heriotzara eraman zuen. Baina haren ikasle egin zirenek beraren irakatsiak hots egin zituzten. Gurutziltzatu eta hiru egun geroago azaldu zitzaiela eta bizirik zegoela esan zuten. Agian profetek aipaturiko Mesias berezi hura zen." (Juduen Antzinatekoak)

Plinio Gaztea (62-114), idazlea eta Asia Txikiko gobernari erromatarra izan zen.

Gutun bat idatzi zion Tiberio enperadoreari, kristauen aurka hartu zituen neurriak azaltzeko. Honela zioen: "Zenbait galdeketa egin ondoren, hilarazi egiten ditut kristau aitortzen jarraitzen dutenak (...). Batzuek ukatu egin dute kristauak direla eta Kristo madarikatu ere egin dute, baina badirudi horrelakorik ez dela inoiz lortzen benetako kristauarengandik. Nire ikerketek egiaztatu didatenez, egun jakin batzuetan biltzen dira, eguzkia atera aurretik, Kristori, jainkoa balitz bezala, goratzarreak abestera." (Plinioren gutuna)

Tazito (57-120), historialari erromatarra izan zen. Kristo eta kristauak aipatzen ditu, K.o. 64an Erromaren zati handiena kiskali zuen sutearen berri ematerakoan.

agindu zuela K.o. 50ean.

"Klaudio enperadoreak Erromatik bota zituen juduak, Kristoren eraginez etengabeko nahasketen eragile zirelako." (Klaudioren bizitza)

4. JESUSI BURUZKO AGIRI KRISTAUAK Itun Berria osatzen dute Jesusi buruzko agiri kristauek. Itun Berria 27 liburuz osaturik dago.

Kristauentzat “Jaungoikoaren Hitza� da.

Juduentzat, ez. Juduentzat Jesus profeta handia izan zen, baina ez Jaungoikoaren Semea. Liburu hauek osatzen dute Itun Berra: 1. Ebanjelioak: Mateo, Markos, Lukas eta Joanek idatzitako lau ebanjelioak. Jesusen predikazioa, heriotza eta piztuera jasotzen dute.

2. Apostoluen Eginak izeneko liburua, hau ere Lukasek idatzia.

Apostoluen predikazioa eta lehen kristau elkarteen biziera jasotzen ditu.

3. Apostoluek kristau elkarte berriei edo kristau zehatz batzuei idatzitako hainbat gutun. Aipatzekoak, horien artean, San Paulorenak.

4. Joanek idatzitako Apokalipsia liburua.

Jesukristoren bigarren etorrera iragartzen du.

"Neronek, Erromari su berak eman ziola zioten esamesak bertan behera mozteko, beren gaiztakeriengatik gartzelatuta zeuden eta herriak kristau deitzen dituen gizon-emakumeak aurkeztu zituen erruduntzat, eta tortura ankerrenetara eraman zĂ­tuen. Izena Kristorengandik zetorkien: Tiberio enperadorearen egunetan Pontzio Pilato gobernariak oinazetara zigortu zuen batengandik, alegia. " (Urtekariak)

Suetonio (69-126), historialari erromatarra. Klaudio enperadoreaz mintzo denean, esaten du kristauak kanporatzeko DBH 1. 5 Nazaretheko Jesus. Nor da Jesus?

4

5. EBANJELIOAK Itun Berriko liburu guztien artean, ebanjelioak dira Jesusi buruzko informazio gehien ematen digutenak. “Ebanjelio” hitzak, grekoz, “berri ona” esan nahi du; pozez eta alaitasunez betetzen duen albiste ona.

Ebanjelioan hauxe kontatzen da: Jesusen bizitza, bere hitzak eta eginak; Jesusen heriotza eta piztuera; piztueraren ondoren apostolu eta ikasleei agertzea.

Elizak Jesusen mezua jasotzen duten lau liburu hauei “ebanjelioak” izena eman die.

Liburu hauetan Jaungoikoaren maitasuna azaltzen da. Jaungoikoaren Semeak, Jesukristok, benetako Jaungoiko eta benetako gizakia izanik, salbamena ekarri digula.

Ebanjelioak apostoluen jatorrikoak dira.

Izan ere Jesukristoren aginduz Apostoluek hots egin zutena, haiek beraiek geroago, beren belaunaldiko beste batzuekin batera idatzian jarri zuten Espiritu Santuak goiargiturik. Hau da fedearen oinarria.

6. NOLA SORTU ZIREN EBANJELIOAK? Jesusek ez zuen idatzi, eta ez zien jarraitzaileei idazteko agindu. Orduan, nola sortu ziren ebanjelioak?

Ikerlarien azterketa lanak kontuan hartuz, esan daiteke Ebanjelioen idazkeran hiru fase izan zirela.

1. Jesusen predikazioa (K.o. 27-30) Jesusek Berri Ona iragarri zuen egitez eta hitzez, bi edo hiru urtez. Jesusek Jainkoaren Erregetza predikatzen zuen.

Jainkoaren erregetzak hau esan nahi du: Bake eta zuzentasunezko erregetza gizonemakume guztientzat, behartsu eta baztertuenetatik hasita. Jesus ez zen bera bakarrik aritu: apostoluak aukeratu zituen, berarekin joan eta lagun ziezaioten.

"Jesus herri eta auzo guztietan barrena ibili zen, sinagogetan irakasten. Jainkoaren erregetzaren berri ona hots egiten zuen eta gaitz eta eritasun guztiak sendatzen.

Jendetza ikustean, errukitu egin zitzaien Jesus, nekatuak eta lur jota baitzeuden, artzain gabeko ardiak bezala. Orduan, bere ikasleei esan zien: «Uzta ugaria da, baina langileak gutxi. Erregutu, bada, uzta jabeari bidal ditzala langileak bere uztara».

Jesusek bere hamabi ikasleei dei eginik, ahalmena eman zien espiritu gaiztoak botatzeko eta gaitz eta eritasun guztiak sendatzeko." (Mt 9,35-38; 10, 1)

2. Apostoluen predikazioa (K.o. 30-70) Jesusen heriotzaren ondoren, apostoluek Jesusen piztueraren Berri Ona aldarrikatu zuten.

“Entzun hau, israeldarrok: Guztiok dakizuenez, Jainkoak Jesus Nazaretarra zuen aurrean sinesgarri egin zuen, mirariak eta egintza ahaltsu eta harrigarriak haren eskuz eginez. Jainkoak zuen eskuetara eman zuen, bere asmoaren eta aurrez hartutako erabakiaren arabera, eta zuek gurutzean josi eta hil egin zenuten sinesgabeen eskuz. Baina Jainkoak piztu egin zuen Heriotzaren lokarrietatik askatuz, Heriotzak DBH 1. 5 Nazaretheko Jesus. Nor da Jesus?

5 ezin baitzuen hura bere menpe eduki”. (Eg 2, 22-24)

Jesusi buruzko mezua ahoz aho zabaldu zen azkar. Lehenbizi juduen artean eta, ondoren, jentilen artean. Palestina osoan eta Inperioko beste tokietan zehar, Jesusen albiste ona zabaldu zen.

Ebanjelioetan ematen diren azalpenetan, batzuetan aldaketak daude. Zergatik gertatzen da hau? Gertaerak entzuleen izaera kontuan hartzen dute: beraien kultura, hizkuntza, pentsaera,... Gainera, Jesusen berri ona katekesian eta liturgian ematen zen: egoera desberdinetan eta toki desberdinetan... Horrela sortu ziren ahozko tradizio desberdinak: Jesusen mezu berbera jaso zuten, baino mezu hori era desberdinean azaltzen zuten.

zirenean, Jesusen mezua bere osoan idatzirik jartzeko premia sortu zen. Honela azaltzen du Lukasek: “Teofilo agurgarria, askok ekin diote gure artean izan diren gertakarien historia idazteari, hasieran begizko testigu eta gero berri onaren predikari izandakoek jakinarazi digutenaren arabera. Neuri ere ongi iruditu zait dena bere harian zuretzat idaztea, hasieratik guztia zehatz-mehatz aztertu ondoren, jaso dituzun irakaspenak zeinen finkatuak dauden ikus dezazun”.

(Lk 1, 1-4)

Ebanjelariek bete zuten lan hau. Guztiek mezu berbera adierazi zuten arren, lau era desberdinetan egin zuten. Ebanjelarien lana, funtsean, hauxe izan zen: - Jesusen ekintzak eta hitzak aukeratu.

Aurrez, beraiek ikusi eta entzun zituzten; edota ahozko edo idatzizko hainbat tradizioren bidez ezagutu zituzten - Interesgarriak ez ziren xehetasunak kendu, laburbildu.

- Irakurleek esanahia ulertzeko moduan azaldu.

Denbora joan ahala, ahozko tradizio horiek idatziz jasotzen hasi ziren.

Horretarako, Jesusen ekintzak eta hitzak, “bildumak” osatuz idatzi ziren: Nekaldiaren kontaketa, Jesusen mirariak, parabolak, hitzaldiak...

3. Ebanjelarien idazketa lana (K.o. 70100) Jesusen lehen lekukoak, Bera ezagutu zutenak, zahartzen eta hiltzen hasi DBH 1. 5 Nazaretheko Jesus. Nor da Jesus?

6 Hona hemen ebanjelio bakoitzari buruzko oinarrizko datuak.

Egilea

Hartzaileak

Ezaugarriak

Markos: Pauloren bidaia laguna Neron enperadoreak mehatxatu eta Pedroren idazkaria. K.o. 64- zituen Erromako kristauak.

70. urteen artean idatzi zuen bere ebanjelioa.

Bere sinboloa lehoia da.

Xehetasun handiz azaltzen ditu Jesusen egintzak eta mirariak eta ikasleak inguruan dituela erakusten du Jesus. Jesusen giza alderdia azpimarratzen du eta Mesias gurutziltzatu gisa aurkezten du.

Mateo: hamabi apostoluetako Kristautasunera bihurtutako bat. Zerga biltzailea izan zen. Siria eta Palestinako juduak Honen idazketa lana K.o. 8090. urteen ingurukoa da.

Bere sinboloa gizonezkoa da.

Lukas: Pauloren bidaia laguna.

Jatorri paganokoa zen, medikua lanbidez eta kulturako gizona.

K.o. 80. urte inguruan idatzi zuen ebanjelioa.

Bere sinboloa zezena da.

Joan: hamabi apostoluetako bat. Arrantzalea zen. Honen ebanjelioaren azken idazketa 95-100. urteetakoa da.

Arranoaren irudiaz adierazten da.

Jesusen hitzaldiak nabarmendu eta mirarien kontaketak laburtu egiten ditu. Maiz aipatzen du Itun Zaharra. Jesus Profetek iragarritako Mesias eta Maisu bakarra dela azpimarratzen du.

Jatorri pagano eta pentsamolde Besteak baino zehaztasun eta grekoa zuten kristauak. argitasun handiagoz idazten du.

Historiako datu ugari dakar.

Mariari buruzko tradizio asko jasotzen ditu. Jesus munduko behartsuen Salbatzaile gisa aurkezten du.

Jatorri judu eta paganoko Jesusen pertsona azaltzen du kristauak. gehienbat.

Bere hizkuntza poetikoa da.

Jesus Jaungoikoaren Semea dela azpimarratzen du.

Ebanjelio bakoitza kristau elkarte desberdin batentzat idatzi zen.

Jesus ezagutu eta harekin batera ibili zirenek, Jesusen bizitza, heriotza eta piztueraren esanahia zabaldu zuten.

7. EBANJELIOAK: ANTZEKOAK, BAINA DESBERDINAK Ebanjelio guztiek antz handia dute beren artean, baina ez dira berdinak. Gauza desberdinak edo era desberdinean kontatzen dituzte.

Ebanjelio bakoitzak Jesusen alderdi desberdin bana nabarmentzen du.

Mateok, Markosek eta Lukasek idatzitako ebanjelioak oso antzekoak dira. Ebanjelio “sinoptikoak” esaten zaie. Izan ere, baterako ikuspegia edo sinopsia lor

daiteke hiru zutabe paralelotan idatziz gero.

Hiru ebanjelio sinoptikoak bat datoz, bereziki Jesusen egintzak kontatzen dituztenean.

Jesusen hitzak kontatzerakoan, Mateo eta Lukas, beren aldetik, bat datoz. Honek ba al du esplikaziorik? Ikertzaile gehienek “bi iturrien” teoria onartzen dute: Jesusi buruzko ahozko tradizioetatik abiatuz, bi idazki bilduma eratu ziren: Jesusen “Ekintzak” eta Jesusen “Hitzak”.

Markos, Mateo eta Lukas Jesusen “Ekintzak” tradizioan oinarritu ziren.

Mateok eta Lukasek, gainera, Jesusen “Hitzak” tradizioa ere ezagutu zuten, eta beste tradizio batzuek ezagutu zituzten, bi ebanjelio hauetan bakarrik aurkitzen baitira zenbait kontakizun.

DBH 1. 5 Nazaretheko Jesus. Nor da Jesus?

7 Zein dira Jesusen bizitzako gertakari nagusiak? Ebanjelioen ikerketak honako datuak ematen dizkigu:

8. EBANJELIOEN BALIO HISTORIKOA Ebanjelioak Jesusi buruz berri ona emateko idatzi ziren. Pertsona fededunek idatzi zituzten, irakurleengan fedea suspertu, indartu eta hezteko asmoz.

Halaxe esaten du Joanek bere ebanjelioan: " Mirarizko beste seinale asko egin zituen Jesusek bere ikasleen aurrean, liburu honetan idatzirik ez daudenak. Hemen kontatuak, Jesus Mesias eta Jainkoaren Semea dela sinets dezazuen idatzi dira eta, sinetsiz, betiko bizia izan dezazuen hari esker." (Jn 20, 30-31)

Horregatik, ebanjelioak ez dira Jesusen biografia, lehen begiratuan hala pentsa bagenezake ere.

- Ez dute kontatzen Jesusek esan eta egin zuen guztia.

- Ez dituzte haren bizitzako une guztiak ematen.

- Ez digute Jesus fisikoki nolakoa zen deskribatzen.

Nolanahi ere, ebanjelioek datu historiko asko dakarte eta, horiei esker, ezagutu dezakegu Jesusen historia.

- Jesus Herodes I.a Handia errege zela jaio zen. K.a. 6an ziurrenik, hots, hasiera batean kalkulatu zena baino sei urte lehenago. (Ikus Mt 2,1) - Nazareten bizi zen judu jainko zaleen erara, Legea betez (Ikus Lk 4, 16).

- Joanek bataiatu zuen, K.o. 28an gutxi gorabehera, eta, agian, haren ikasle izan zen aldi batez. (Ikus Mk 1, 9-11).

Gero banatu egin zen Joan Bataiatzailearengandik eta, bizitza publikoari ekin zion. Bizimodu honek bizpahiru urtez iraun zuen. Ikasle batzuk aukeratu zituen, berarekin egon zitezen eta lagun ziezaioten (Ikus Mk 1, 16-20).

- Berri Ona hots egin zuen eta jendeari lagundu zion, behartsuei eta gaixoei bereziki. Gaitzak sendatu zituen, bekatuak barkatu eta injustiziak salatu (Ikus Mt 4, 23.25).

Baina pixkanaka erlijio-agintariak Jesusen kontra jarri ziren, gero eta nabarmenago. Orduan, jendetza artetik aldendu egin zen eta ikasleei heziketa trinkoagoa eman zien (Ikus Jn 11, 4748.53-54).

- Jerusalemen, Bazko jairako etorri zela aprobetxatuz, agintari juduek atxilotu egin zuten, kondenatu eta agintari erromatarren esku utzi zuten, hil zezaten.

Pilatok horri ihes egin nahi izan zion, baina Jesus hiltzea onartu zuen.

Gurutziltzaturik hil zen 30eko apirilaren 7an, ziurrenik (Ikus Jn 19, 18-19).

Harekin zihoazen emakumeek gurutzeraino jarraitu zioten eta, egun batzuk geroago, haren hilobia hutsik aurkitu zuten. Ikasleak Galileara itzuli ziren. Geroago Jerusalema itzuli eta Jesus agertu zitzaiela hots egin zuten denen aurrean, Jainkoak piztu egin zuela (Ikus Lk 24, 1-6.

DBH 1. 5 Nazaretheko Jesus. Nor da Jesus?