Akademisyen Gönderme Programı
Toraks Bülteni
Dr. Hasan Bayram TTD Üyesi bayram@gantep.edu.tr
“Bu Memlekette Güzel Şeyler de Oluyor” YÖK’ün Yurt Dışına Akademisyen Gönderme Programı Yüksek Öğretim Kurulu “bu memlekette güzel şeyler de oluyor” anlamına gelebilecek bir karar ile 2547 Sayılı YÖK kanununun 39. maddesi kapsamında oluşturduğu bir program ile yurt dışına 1-3 aya arasında değişebilecek sürelerde öğretim üyesi göndermeye karar verdi. Herhalde son zamanlarda YÖK’ün yaptığı en olumlu iş... Programın amacı; “öğretim üyelerinin yurtdışında eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetlerine katılımlarını teşvik etmek, uluslararası çalıştay, yayın, seminer başta olmak üzere her türlü bilimsel çalışmalarını özendirmek ve uluslararası deneyim kazanmalarını sağlamak” olarak verilmektedir. Program devlet üniversitelerinde tam zamanlı olarak çalışan profesör, doçent veya yardımcı doçent kadrosundaki öğretim üyelerini kapsamaktadır. Başvuru koşulları son derece esnek; “yurtdışındaki bir yükseköğretim kurumundan veya araştırma merkezinden misafir araştırmacı veya dengi bir statüde kabul edildiğini gösterir davet mektubu almak, görev yaptığı kurumun uygun görüşünü almak, son üç yıl içinde kamu kaynağı kullanarak bir aydan uzun süreli yurtdışında bulunmamış olmak
60
Aralık 2011
ve erkek adaylar için askerlikle ilişkisi bulunmamak” olarak sıralanmaktadır. Dönüşte de kişiden yaptığı çalışma ile ilgili olarak bağlı olduğu rektörlüğe bir rapor sunması istenmektedir. Gidiş-geliş uçak bileti ve ülkeden ülkeye değişen (ABD için 2400 dolar) bir maaş verilmektedir. Ben de bu program kapsamında Temmuz ve Ağustos aylarını ABD’de Kaliforniya Üniversitesinin, Sacramento yakınlarındaki Davis Kampüsü’nde direktörlüğünü Prof. Kent Pinkerton’un yaptığı The Center for Health and The Environment’te geçirdim. Benim
Prof. Kent Pinkerton ile “Center for Health and the Environment” Girişinde
Davis’te Yaşam Üniversiteye Göre Düzenlenmiş
Toraks Bülteni
Akademisyen Gönderme Programı
için oldukça yararlı ve renkli bir deneyim oldu. Planladığım çalışmalar ve gözlemler yanında farklı disiplinlerden birçok değerli akademisyen ile tanışıp görüş alış verişinde bulunma fırsatı buldum.
mik açıdan işbirliği ve birlikte çalışmak için Türkiye’den gidecekler için daha çekici görünüyor.
Üniversitenin ismi University of California Davis (UCD) olarak geçiyor. University of California’nın Los Angeles, San Francisco, San Diego olmak üzere California’nın deDavis, şirin Tek Katlı Amerikan Evleri ile Adeta Ormanın ğişik bölgelerinİçine Kurulmuş Bir Tatil Köyü Gibi de onun üzerinde kampüsü yer alıyor. Birkaç satırla da Davis’ten söz etmek Hepsinin bilimsel kalitesi biraz farkistiyorum. Sacramento’ya yaklaşık lılık göstermekte, UC Berkeley’in ilk yirmi mil uzaklıkta. Altmış bin civasıralarda olduğu, UCD’in de yukarırındaki nüfusun tamamına yakınını larda olduğu söyleniyordu. UCD’in neredeyse üniversite oluşturuyor. Çok şirin bir yer, geniş sokak ve cadkampus alanı, neredeyse kentin yerdeleri, tek katlı ve geniş bahçeli evleleşim alanı kadar. İlginç olan üniverriyle her tarafta ağaç ve çim ile yapay sitenin kentin belediyesinden hiçbir bir cennet. Kent bir orman ve doğal alt yapı ve güvenlik hizmeti almadığı mekanın içine inşa edilmiş bir tasöylendi. Polis ve itfaiye işleri dahil til köyü gibi. En yaygın ulaşım aracı her türlü hizmetini kendisi organize kentin de sembolü olan bisiklet. Kenediyor. Türkiye’den de özellikle tektin hayatı öğrencilere ve üniversiteye nik bölümler (mühendislik, elektgöre düzenlenmiş. Öğrenciler çoğunronik), ziraat ve gıda mühendisliği lukla ‘apartment’ (bizdeki apartmanbölümleri tercih ediliyor. Bayağı bir lardan çok farklı) denen site içinde Türkiye’den giden, değişik branş1-2 katlı binalarda yer alan değişik lardan akademisbüyüklükteki dairelerde kalıyorlar. yen ve öğrenci ile Sitelerin yüzme havuzu, tenis kortu, karşılaştım. Sağlık kondisyon ve spor merkezleri ile ders bilimleri alanında çalışma alanları gibi sosyal alt yapıda alt yapının kliları gayet güzel. İnsan bizim öğrennik bilimler ile ilgili ciliğimizde kaldığımız (halen pek de kısmı Sacramenfarklı olmayan!) yurtları düşünmeto’da, temel biden edemiyor. limler Davis’te yer Sonuç olarak, özellikle yurt dışında alıyor. Özellikle deneyim sahibi olmak, belli bir merkanser, moleküler kezle işbirliği ve iletişim kurmak açıve solunum biyolosından YÖK’ün bu programı çok iyi jisi ile ilgili oldukça bir fırsat sunuyor. Bana göre Amedonanımlı araştırrika da bu iş için tercih edilebilecek ma laboratuarları ülkelerin başında geliyor. Davis’te En Yaygın Ulaşım Aracı Kentin de Sembolü Olan Bisiklet mevcut.
Bu vesileyle Davis’teki gözlemlerimden hareketle Amerikan akademisyenleri ve akademik sistemi üzerine birkaç şey söylemek istiyorum. Şimdiye kadar tanıdığım Amerikalı akademisyenlerden edindiğim izlenim; mesleki olarak işbirliğine ve paylaşıma daha açık olmaları. Araştırma ve bilgi üretme noktasında dünyanın diğer kısmına göre üstün konumda olmaları sanki onları daha çok paylaşmaya ve verici olmaya yöneltiyor. Özellikle aralarında yıllarca bulunduğum ve birlikte çalıştığım Avrupalı akademisyenleri düşündüğümde bu fark hemen öne çıkıyor. Her ne kadar bizde bazı meslektaşlarımızın zannettiği gibi “bir elleri yağda, bir elleri balda, emirlerinde milyon dolarlar ile buyur araştırma yapın” formatında çalışmıyorlarsa da, yine de araştırma için bütçe ve destek bulmaları Avrupa’ya göre daha kolay görünüyor ve üniversitelerin kaynakları daha geniş. Teknik alt yapıları da bir hayli ileride. Bütün bunlar birlikte ele alındığında, Amerika akade-
Aralık 2011
61